Για να δείτε το ΜΕΡΟΣ Β – ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ 2016-2020 πατήστε εδώ
ΜΕΡΟΣ Β – ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ 2016-2020
Αναρτήθηκε
3 Φεβρουαρίου 2016, 16:00
Ανοικτή σε Σχόλια έως
19 Φεβρουαρίου 2016, 14:00
Σχετικό Υλικό
ΜΕΡΟΣ Α-ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣΜΕΡΟΣ Β-ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ 2016-2020ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣΧΡΟΝΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣΕργαλεία
Εκτύπωση Εξαγωγή Σχολίων σε
O όμιλος Ελληνικά Πετρέλαια επί των θεμάτων της διαβούλευσης σημειώνει τα ακόλουθα:
Ο ενωσιακός νομοθέτης διαχρονικά έχει επιφυλάξει διαφορετική αντιμετώπιση στις δημόσιες συμβάσεις που συνάπτουν οι αναθέτουσες αρχές ( ήτοι ο στενός δημόσιος τομέας) από τις δημόσιες συμβάσεις που συνάπτουν οι αναθέτοντες φορείς που δραστηριοποιούνται στους τομείς του ύδατος, ενέργειας, μεταφορών και τηλεπικοινωνιών (εξαιρούμενοι τομείς).
Ο βασικός λόγος αυτής της διαχρονικής και διαφοροποιημένης αντιμετώπισης είναι το διαφορετικό καθεστώς, νομικό και επιχειρηματικό, που διέπει τους φορείς σε σχέση με τις αρχές σε όλα τα κράτη μέλη.
Όπως είναι γνωστό η εν γένει νομοθεσία για τις δημόσιες προμήθειες έχει ως στόχο την ανάπτυξη και λειτουργία της κοινής αγοράς και την ενίσχυση του ανταγωνισμού. Για να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός είναι απαραίτητο να καμφθεί κάθε εμπόδιο στην πρόσβαση της αγοράς. Οι σχετικές ωστόσο ενέργειες θα πρέπει να γίνονται με βάση την αρχή της αναλογικότητας προκειμένου να επιτευχθεί ο ζητούμενος στόχος. Ως εκ τούτου στην υπό ενσωμάτωση οδηγία 2014/25/EE ο ενωσιακός νομοθέτης συνεχίζει να επιφυλάσσει διαφορετική, πιο ευέλικτη, μεταχείριση για τους φορείς (έναντι των αρχών) προκειμένου αυτοί να παραμείνουν ανταγωνιστικοί στην αγορά.
Η Ελληνικά Πετρέλαια είναι ανώνυμη εταιρεία του ιδιωτικού δικαίου, εισηγμένη στο ΧΑΑ, μη επιδοτούμενη από το Ελληνικό Δημόσιο και λειτουργεί σύμφωνα με το Ν. 2190/1920 περί ανωνύμων εταιρειών, εμπίπτει δε στο Κεφάλαιο Β του νόμου 3429/2005. Η εταιρεία δραστηριοποιείται στη έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων, μία αγορά εξόχως εξειδικευμένη και ανταγωνιστική σε διεθνές επίπεδο με ανταγωνιστές τεράστιες πολυεθνικές εταιρείες.
Στην Ελλάδα η Εταιρεία (μαζί με τις αλλοδαπές εταιρείες Edison & Petroceltic) έχει συνάψει τη σύμβαση παραχωρήσεως δικαιωμάτων για την έρευνα και εκμετάλλευση Δυτικού Πατραικού Κόλπου με το Ελληνικό Δημόσιο , η οποία μάλιστα έχει κυρωθεί με νόμο (Ν. 4299/2014 ΦΕΚ Α 221/2014). Η εν λόγω Σύμβαση περιέχει μεταξύ άλλων αυστηρό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των εργασιών και δικαίωμα του Ελληνικού Δημοσίου να εγκρίνει την προμήθεια έργων και υπηρεσιών άνω συγκεκριμένου ορίου καθώς και την υποχρέωση του αναδόχου να υποβάλει όλες τις συμβάσεις των εργολάβων στο Ελληνικό Δημόσιο (βλ. άρθρο 25 της Σύμβασης) οι οποίες συνάπτονται σύμφωνα με την εσωτερική διαδικασία προμηθειών (εγκεκριμένη από το Διοικητικό Συμβούλιο) που έχει επίσης γνωστοποιηθεί στο αρμόδιο Υπουργείο. Ακολούθως προκύπτει ότι το Ελληνικό Δημόσιο έχει ήδη πλήρη εποπτεία των συμβάσεων προμηθειών που αφορούν την εν λόγω δραστηριότητα. Ανάλογες ρυθμίσεις θα έχουν και οι συμβάσεις παραχωρήσεων που αναμένεται να υπογραφούν από την Εταιρεία μας στο άμεσο μέλλον (για τις περιοχές της Βορειοδυτικής Πελοποννήσου και της Άρτας- Πρέβεζας).
Σημειώνεται ότι επειδή οι παραχωρησιούχοι είναι συμπράξεις διεθνών εταιρειών είναι σημαντικό η διαδικασία των προμηθειών να είναι ευέλικτη, γρήγορη και αποτελεσματική, ελεγχόμενη ως προς την ουσία της από τα στελέχη που γνωρίζουν το άκρως εξειδικευμένο αντικείμενο της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων. Επομένως δεν θα πρέπει οι σχετικές διαδικασίες να είναι περισσότερο επαχθείς από αυτές που ήδη προβλέπει η προς ενσωμάτωση οδηγία 2014/25/EE καθόσον μία τέτοια εξέλιξη ενδεχομένως θα αποθαρρύνει πιθανές συνεργασίες αφού θα αυξήσει σημαντικά το χρόνο και κόστος των διαδικασιών προμηθειών.
Όπως είναι γνωστό η χώρα μας παρουσιάζει αυξημένη ενεργειακή εξάρτηση σε σχέση με τα λοιπά κράτη μέλη της ΕΕ. Ακολούθως είναι σημαντικό να δομηθεί κατά τέτοιο τρόπο η διαδικασία προμηθειών έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η τήρηση των θεμελιωδών αρχών της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζόμενων, και προστασίας του γνήσιου και ελεύθερου ανταγωνισμού, όπως άλλωστε και της αναλογικότητας σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό, ήτοι την κατά το μέγιστο δυνατό εξερεύνηση του πετρελαιοδυναμικού της χώρας και την αξιοποίηση αυτού προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος.
Ακολούθως η χάραξη της στρατηγικής των δημοσίων συμβάσεων θα πρέπει να λάβει υπόψη της τις ανωτέρω ιδιαιτερότητες έτσι ώστε η Εταιρεία να μην βρεθεί σε δυσχερέστερη θέση έναντι του ανταγωνισμού και να υπάρξει εξισορρόπηση των αρχών της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης με βάση πάντα την αρχή της αναλογικότητας προς όφελος της ανάπτυξης υγιούς ανταγωνισμού.
Επομένως, τυχόν ενοποίηση του νομικού πλαισίου ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων ανεξαρτήτως είδους ή φορέα σύναψης και εκτέλεσης και η θέσπιση κοινών διαγωνιστικών ρυθμίσεων για το Δημόσιο και για τους «εξαιρούμενους τομείς» (ύδατος, ενέργειας, μεταφορών και ταχυδρομικών υπηρεσιών) χωρίς να υπάρχει προφανής προς τούτο λόγος, θα επιβαρύνει και δυσχεράνει σημαντικά την εσωτερική λειτουργία της Εταιρείας μας η οποία λειτουργεί στη συγκεκριμένη αγορά με αμιγώς ανταγωνιστικά κριτήρια ευελπιστώντας να καταστεί σε οικονομικό και επιχειρηματικό επίπεδο ισότιμος παίχτης των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών.
Ακολούθως δεν φαίνεται σκόπιμο να επιβληθούν περαιτέρω υποχρεώσεις και περιορισμοί από αυτούς που ήδη περιλαμβάνονται στην Οδηγία 2014/25/EE . Ειδικότερο προβληματισμό δημιουργεί η αρμοδιότητα κρατικού οργάνου στη λειτουργία και την αρμοδιότητα λήψης αποφάσεων, άρα και στην υλοποίηση του επενδυτικού προγράμματος θέτοντας έτσι σοβαρό ζήτημα εταιρικής διακυβέρνησης , σε περίπτωση αρμοδιότητας του εν λόγω οργάνου να προσδιορίσει σε μεγάλο βαθμό το περιεχόμενο μιας διακήρυξης και αφετέρου δε να υποκαταστήσει την κρίση των διοικητικών συμβουλίων των εν λόγω εταιριών, κρίνοντας ενστάσεις και προσφυγές σε διαγωνισμούς.
Ειδικότερα ως προς το θέμα των προτύπων συμβάσεων, σημειώνεται ότι τα έργα της εταιρείας μας είναι εξειδικευμένης τεχνικής φύσεως με ιδιαιτερότητες που επηρεάζουν και τις συμβατικές προβλέψεις, οι οποίες διαφοροποιούνται σαφώς από αυτές των λοιπών έργων του Δημόσιου Τομέα. Κατά συνέπεια, επί τυχόν προτυποποίησης και ομογενοποίησης των τεχνικών προδιαγραφών των προτύπων τευχών, υφίσταται σοβαρός κίνδυνος παράβλεψης εξειδικευμένων τεχνικών παραμέτρων και προδιαγραφών απαραίτητων για τα έργα των εταιρειών μας, με αυτονόητο τον εντεύθεν κίνδυνο για την προσήκουσα εκτέλεση των σχετικών συμβάσεων καθώς και άλλα θέματα δημοσίου συμφέροντος όπως η προστασία του περιβάλλοντος, δεδομένου μάλιστα ότι δραστηριοποιούμαστε σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές.
Ακολούθως θεωρούμε ότι η υπαγωγή σε ενιαία ρύθμιση των διαδικασιών ανάθεσης όλων των μορφών δημοσίων συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών και έργων τόσο στον εν στενή εννοία δημόσιο τομέα, όσο και στους εξαιρούμενους τομείς πάνω και κάτω από τα όρια του ενωσιακού δικαίου θα δημιουργήσει δισεπίλυτα προβλήματα στην ομαλή λειτουργία της επιχείρησης μας.
Επομένως προτείνουμε όπως:
– Συνεχίσουμε να λειτουργούμε σύμφωνα με τους εσωτερικούς μας κανόνες προμηθειών
– τις δικές μας επιτροπές αξιολόγησης
– τα δικά μας όργανα για την εκδίκαση των προδικαστικών προσφυγών
– τα δικά μας ηλεκτρονικά συστήματα προμηθειών,
– την κατάρτιση της τεχνικής συγγραφής των προκηρύξεων από εμάς
Δεδομένου μάλιστα ότι, όπως προαναφέρθηκε όλα τα ανωτέρω, είναι εις γνώσην και υπό την εποπτεία του Ελληνικού Δημοσίου (μέσω του Υπουργού Ενέργειας & Περιβάλλοντος) δυνάμει του Ν. 4299/2014 και των αντίστοιχων νόμων που θα εκδοθούν, θεωρούμε ότι διασφαλίζεται τόσο η ακεραιότητα της διαδικασίας όσο και η ενίσχυση του ανταγωνισμού προς όφελος του Δημοσίου συμφέροντος.
Το ΤΕΙ Αθήνας – Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας ανέλαβε την περίοδο 2014-2015 ως εταίρος Κοινοπραξίας την υλοποίηση της Πράξης «Δημιουργία και λειτουργία Κεντρικού Μηχανισμού Υποστήριξης της ανάπτυξης και προώθησης των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.) και ευρύτερα των πρωτοβουλιών της Κοινωνικής Οικονομίας» , που χρηματοδοτήθηκε από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους στο πλαίσιο του Ε.Π. «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» 2007-2013 και συντονίσθηκε από την Ειδική Υπηρεσία για την Κοινωνική Ένταξη και την Κοινωνική Οικονομία (ΕΥΚΕΚΟ) του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Στο πλαίσιο αυτό εκπόνησε και κατέθεσε στο αρμόδιο Υπουργείο τους βασικούς άξονες μίας Εθνικής Πολιτικής Δημοσίων Συμβάσεων Κοινωνικής Αναφοράς, προτείνοντας εκτός των άλλων την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος Κοινωνικά Υπεύθυνων Δημοσίων Προμηθειών για την μέγιστη αξιοποίηση της δυναμικής των φορέων της κοινωνικής επιχειρηματικότητας σε περιόδους οικονομικής ύφεσης.
Οι σχετικές εισηγήσεις αποτυπώθηκαν αναλυτικά σε Εγχειρίδιο που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2015 (βλ. Γ. Αμίτσης και Φ. Μαρίνη, Θεσμοί και Πολιτικές Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα, ΤΕΙ Αθήνας, Αθήνα, 2015, σελ. 212) και αφορούν τρεις βασικές παρεμβάσεις.
1. Η πρώτη Εισήγηση αφορά την προώθηση νομοθετικής πρωτοβουλίας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με αντικείμενο την ενσωμάτωση των ρητρών περί κοινωνικά υπεύθυνων δημοσίων προμηθειών της Οδηγίας 2014/24 «Περί Δημοσίων Προμηθειών» στην Ελληνική έννομη τάξη, που εντοπίζονται σε τρία επίπεδα:
επέκταση του πεδίου εφαρμογής των κατ’ αποκλειστικότητα ανατιθέμενων συμβάσεων (άρθρο 20)
ενδυνάμωση των τεχνικών ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών (άρθρα 42, 53 και 70)
θέσπιση ειδικών κανόνων για την ανάθεση κοινωνικών και άλλων ειδικών υπηρεσιών (άρθρα 75 – 77).
2.Η δεύτερη Εισήγηση αφορά την προώθηση επιχειρησιακών πρωτοβουλιών του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με αντικείμενο την ανάπτυξη του συστήματος των Κοινωνικά Υπεύθυνων Δημοσίων Προμηθειών. Ως πλέον κρίσιμες πρωτοβουλίες οριοθετήθηκαν:
(α) Η σύσταση Εθνικού Παρατηρητηρίου Κοινωνικά Υπεύθυνων Δημοσίων Προμηθειών, που θα λειτουργήσει ως φορέας τεκμηρίωσης και συντονισμού των σχετικών πολιτικών, αναλαμβάνοντας εκτός των άλλων την επιμόρφωση στελεχών των Αναθετουσών Αρχών και στελεχών που θα παρεμβαίνουν στην εφαρμογή της Οδηγίας 2014/24:
στελέχη της κεντρικής διοίκησης
στελέχη των Περιφερειών
στελέχη των Δήμων
στελέχη ΝΠΔΔ
στελέχη δικαστηρίων (Ελεγκτικό Συνέδριο)
στελέχη ανεξάρτητων αρχών (Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων)
(β) Η δημιουργία Φόρουμ Κοινωνικά Υπεύθυνων Δημοσίων Προμηθειών.
3. Η τρίτη Εισήγηση αφορά την προώθηση επιχειρησιακών πρωτοβουλιών του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με αντικείμενο την αξιοποίηση των κοινωνικών ρητρών της Οδηγίας 2014/24 «Περί Δημοσίων Προμηθειών» από τις Αναθέτουσες Αρχές στο πλαίσιο αναθεώρησης του Σχεδίου Δράσης για την Ανάπτυξη του τομέα της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας. Ως πλέον κρίσιμες πρωτοβουλίες οριοθετήθηκαν:
(α) Η ένταξη στο πεδίο των Περιφερειακών Μηχανισμών Υποστήριξης των Κοιν.Σ.Επ. δράσεων υποστήριξης των φορέων κοινωνικής επιχειρηματικότητας για την πρόσβαση στο σύστημα των Κοινωνικά Υπεύθυνων Δημοσίων Προμηθειών. Οι σχετικές δράσεις εντοπίζονται στα ακόλουθα επίπεδα:
ενημέρωση και ενεργοποίηση των Αναθετουσών Αρχών για την αξιοποίηση των κοινωνικών ρητρών της Οδηγίας 2014/24 «Περί Δημοσίων Προμηθειών»
κατάρτιση και υποστήριξη επιλεγμένων στελεχών των Αναθετουσών Αρχών για την αποτελεσματική εφαρμογή των κοινωνικών ρητρών της Οδηγίας 2014/24 «Περί Δημοσίων Προμηθειών»
ενημέρωση και ενεργοποίηση των φορέων κοινωνικής επιχειρηματικότητας για την αξιοποίηση των κοινωνικών ρητρών της Οδηγίας 2014/24 «Περί Δημοσίων Προμηθειών»
κατάρτιση και υποστήριξη επιλεγμένων στελεχών φορέων κοινωνικής επιχειρηματικότητας για την αξιοποίηση των κοινωνικών ρητρών της Οδηγίας 2014/24 «Περί Δημοσίων Προμηθειών»
(β) Η δημιουργία πιλοτικών δικτύων συνεργασίας μεταξύ των Αναθετουσών Αρχών και των φορέων κοινωνικής επιχειρηματικότητας για την αξιοποίηση των κοινωνικών ρητρών της Οδηγίας 2014/24 σε πεδία κοινού ενδιαφέροντος.
Ο σκληρός πυρήνας των σχετικών Εισηγήσεων φαίνεται ότι αξιοποιείται στην Ενότητα VII «Ενίσχυση της κοινωνικής οικονομίας μέσω προώθησης σύναψης δημοσίων συμβάσεων κοινωνικής αναφοράς» του Σχεδίου Δράσης
της ΕΑΑΔΗΣΥ (σελ. 89-92), αλλά απουσιάζει αναφορά στην ανάγκη εκπόνησης της Εθνικής Πολιτικής Δημοσίων Συμβάσεων Κοινωνικής Αναφοράς , που θα υποστηριχθεί στη συνέχεια από επιχειρησιακά σχέδια εφαρμογής και αντίστοιχα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Δρ. Γαβριήλ Αμίτσης
Αναπληρωτής Καθηγητής Δικαίου Κοινωνικής Ασφάλειας
Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων ΑΤΕΙ Αθήνας
Αναφορικά με το υπό διαβούλευση σχέδιο εθνικής στρατηγικής στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων:
Οι εμπειρίες που δανειζόμαστε από το εξωτερικό χρειάζεται σε κάθε περίπτωση να ενσωματώσουν την ελληνική ιδιαιτερότητα.
Το ελληνικό παράδοξο συνίσταται ότι το μεγαλύτερο διοικητικό βάρος το έχουν οι αναθέτουσες αρχές (ΑΑ). Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) των 27 χωρών μελών, οι ελληνικές ΑΑ δαπανούν τον διπλάσιο ανθρωποχρόνο τους σε σχέση με το μέσο όρο της ΕΕ και, σημειωτέον, ότι η Ελλάδα είναι ως προς αυτή χειρότερη από τη Βουλγαρία. Συνεπώς, η μείωση του διοικητικού βάρους πρέπει να μελετηθεί και για τις ΑΑ.
Το ΚΗΔΜΗΣ έχει σχεδιαστεί για την Κεντρική Διοίκηση. Ωστόσο, από το μέχρι σήμερα χρόνο λειτουργίας τους, διαπιστώνονται προβλήματα, καθώς έχει κλειδωμένα πεδία που συναρτώνται με το σύστημα Διαύγεια (στο οποίο δεν υπόκεινται όλοι), επίσης ζητείται ΚΑΕ (το οποίο επίσης δεν έχουν όλοι). Επίσης, δεν υπάρχει πρόβλεψη για τους συμμετέχοντες που έχουν δικό τους SAP.
Για τη μείωση του διοικητικού βάρους πρέπει να απλοποιηθούν οι διαδικασίες και προϋποθέσεις συμμετοχής και οι νέες οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις είναι προς αυτήν την κατεύθυνση, ενώ η ελληνική μέχρι τούδε εμπειρία κινείται προς την αντίθετη (π.χ. ο ν. 4281/14, για τις προσφυγές δημιούργησε διαδικασία 60 ημερών αντί για 25 (10+15) του ν. 3886/10, επίσης υπήρχαν αντιφάσεις μεταξύ των διατάξεών του π.χ. με τις επουσιώδεις ελλείψεις – άρ. 160).
Επίσης, η προτυποποίηση χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Οι νέες οδηγίες αφήνουν σημαντική ευελιξία, η οποία χρειάζεται να διατηρηθεί με την ενσωμάτωσή τους και βέβαια να υιοθετηθεί στα πρότυπα.
Είναι απολύτως αναγκαία η άμεση ενσωμάτωση των νέων οδηγιών στην ελληνική έννομη τάξη, ώστε να αποφευχθεί η εφαρμογή του δαιδαλώδους Ν.4281/14 (έστω και για μικρό χρονικό διάστημα, δηλ. μέχρι την ενσωμάτωση των οδηγιών), αφού μια τόσο γρήγορη εναλλαγή του κανονιστικού πλαισίου, μόνο προβληματική μπορεί να αποβεί.
Τέλος, το ζήτημα της «κεντρικοποίησης» (market aggregation), μέσω συμβάσεων πλαισίου και κεντρικών αναθετουσών αρχών, έχει ιδιαιτερότητες στην Ελλάδα. Θεωρείται επιστημονικά πρόσκομμα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), γιατί αυξάνει τις οικονομικές απαιτήσεις των συμβάσεων (εγγυητικές επιστολές, turn over ως κριτήριο επιλογής). Στη Ελλάδα σχεδόν το σύνολο της οικονομίας αποτελείται και στηρίζεται από ΜΜΕ, ενδεικτικά το 84% των δημοσίων συμβάσεων ανατίθεται σε ΜΜΕ και το ποσοστό αυτό μεταφράζεται στο 78% της συνολικής αξίας των δημοσίων συμβάσεων. Προτιμητέοι μέθοδοι προς την κατεύθυνση της μη ακύρωσης της υπάρχουσας συμμετοχής των ΜΜΕ είναι: ο χωρισμός σε lot (το οποίο βέβαια είναι δύσκολο για όλες τις συμβάσεις), ευκολία συμπράξεων, συμβάσεις πλαίσιο με περισσότερους, διευκόλυνση υπεργολαβιών, μικρότερα κατώφλια συμμετοχής, μείωση διοικητικού βάρους, e-procurement, κέντρα πληροφοριών, κατάρτιση και καθοδήγηση των αναθετουσών και των ΜΜΕ, αναλογικά κριτήρια επιλογής, περιορισμός διοικητικού φόρτου, συμφέρουσα προσφορά και, βεβαίως, έγκαιρη καταβολή πληρωμών από τις ΑΑ.
Μέρος Β.
IV. Υποστήριξη συστήματος ηλεκτρονικής επικοινωνίας στις δημόσιες συμβάσεις.
εδάφιο Γ.
Στο σχέδιο προτείνεται η ολοκλήρωση του συστήματος του ΕΣΗΔΗΣ με την ανάρτηση της σύμβασης και την παρακολούθηση των σταδίων της εκτέλεσης της (ηλεκτρονική παραγγελία, ηλεκτρονικά τιμολόγια, ηλεκτρονικές πληρωμές κλπ.). Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι το ΕΣΗΔΗΣ θα πρέπει να είναι κόμβος/hub που θα υποδέχεται και θα επεξεργάζεται τα πρωτογενή στοιχεία που τηρούνται στους κατά αρμοδιότητα φορείς και όχι ένα transactional σύστημα που θα τηρεί πρωτογενή στοιχεία, γιατί κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε απόλυτη αποτυχία του εγχειρήματος του εθνικού eSender.
Επίσης θα πρέπει να υιοθετηθεί άμεσα η καθολική υποχρεωτική εφαρμογή της Ηλεκτρονικής τιμολόγησης (e-Invoicing) για όλες τις συναλλαγές που γίνονται μεταξύ προμηθευτών/εργολάβων και φορέων της Κεντρικής Κυβέρνησης (B2G). Με τον τρόπο αυτόν θα συγκεντρώνονταν όλα τα παραστατικά έγκαιρα και σε πραγματικό χρόνο σε μια κεντρική βάση δεδομένων (Πύλη Ηλεκτρονικής Τιμολόγησης), η οποία θα μπορούσε να ολοκληρωθεί με το ΟΠΣ Δημοσιονομικής Πολιτικής του ΓΛΚ με σκοπό την απεικόνιση όλων των υποχρεώσεων της Κεντρικής Κυβέρνησης σε πραγματικό χρόνο και σε δεδουλευμένη βάση. Επιπρόσθετα η μείωση του διοικητικού βάρους των επιχειρήσεων και των υπηρεσιών των φορέων της Κεντρικής κυβέρνησης θα είναι εντυπωσιακή, αφού πρακτικά θα καταργηθούν πλήθος από ενέργειες που σήμερα πραγματοποιούνται από τις υφιστάμενες διαδικασίες (εκτυπώσεις τιμολογίων, data entry στα πληροφοριακά συστήματα των φορέων, διπλοκαταχωρήσεις, γραφειοκρατία κλπ.).
ΑΠΟΨΕΙΣ ΑΔΜΗΕ ΑΕ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑ ΔΡΑΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
1. Ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) Α.Ε. συστάθηκε σύμφωνα με το Ν. 4001/2011 και σε συμμόρφωση με την Οδηγία 2009/72/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την οργάνωση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας, με σκοπό να αναλάβει τα καθήκοντα του Διαχειριστή του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ). Στο πλαίσιο αυτό σκοπός του ΑΔΜΗΕ είναι η λειτουργία, συντήρηση και ανάπτυξη του ΕΣΜΗΕ ώστε να διασφαλίζεται ο εφοδιασμός της χώρας με ηλεκτρική ενέργεια με τρόπο ασφαλή, αποδοτικό και αξιόπιστο.
Ο ΑΔΜΗΕ είναι 100% θυγατρική της ΔΕΗ Α.Ε., η οποία είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών καθώς και του Λονδίνου, ωστόσο είναι πλήρως ανεξάρτητος λειτουργικά και διοικητικά, έχοντας ουσιαστικές εξουσίες λήψης αποφάσεων, τηρώντας όλες τις προς αυτό απαιτήσεις ανεξαρτησίας που ενσωματώνονται στο Νόμο 4001/2011 και στην Οδηγία 2009/72/ΕΚ. Υπεύθυνο όργανο για τη χάραξη του γενικότερου στρατηγικού σχεδιασμού της, μέρος του οποίου αποτελεί και η χάραξη της στρατηγικής για τις συμβάσεις που πραγματοποιεί, είναι το Διοικητικό της Συμβούλιο εταιρείας, σύμφωνα με τις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης, τηρώντας πάντα τις αρχές της διαφάνειας, της ίσης και μη διακριτικής μεταχείρισης των οικονομικών φορέων και της προστασίας του θεμιτού και ελεύθερου ανταγωνισμού.
Ο ΑΔΜΗΕ διενεργεί ετησίως εκατοντάδες διαγωνισμούς έργων, προμηθειών και παροχής υπηρεσιών, με ένα ευρύτατο φάσμα αντικειμένων, από την προμήθεια αναλωσίμων μέχρι τη μελέτη και εκτέλεση έργων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που συνδέονται με τις δραστηριότητές του που είναι η διασφάλιση της λειτουργίας, εκμετάλλευσης, συντήρησης και ανάπτυξης του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ), ώστε να διασφαλίζεται ο εφοδιασμός της χώρας με ηλεκτρική ενέργεια με τρόπο επαρκή, ασφαλή, αποδοτικό και αξιόπιστο.
Επισημαίνεται ότι μεγάλο μέρος των διαγωνισμών/συμβάσεων του ΑΔΜΗΕ είναι εξειδικευμένης τεχνικής φύσεως που απαιτούν ιδιαίτερες συμβατικές προβλέψεις, οι οποίες διαφοροποιούνται σαφώς από αυτές των αντίστοιχων του Δημόσιου Τομέα, που μόνο με εμπειρία και απόλυτη εξειδίκευση στο συγκεκριμένο τεχνικό τομέα μπορούν να αντιμετωπιστούν διαγωνιστικά και συμβατικά. Ενδεικτικά αναφέρεται το έργο της Διασύνδεσης των Κυκλάδων το οποίο είναι ένα μεγάλης πολυπλοκότητας έργο, δεδομένου ότι περιλαμβάνει τέσσερις (4) υποβρύχιες καλωδιακές συνδέσεις, δηλαδή αυτές του Λαυρίου – Σύρου, Σύρου – Τήνου, Σύρου – Μυκόνου και Σύρου – Πάρου, υπόγειες καλωδιακές γραμμές επί του Λαυρίου, Σύρου, Τήνου, Μυκόνου και Πάρου, τέσσερις (4) υποσταθμούς (Υ/Σ) GIS επί του Λαυρίου, Σύρου, Μυκόνου και Πάρου καθώς και μιας εγκατάστασης SVC επί της Σύρου.
Όπως γίνεται αντιληπτό σε ένα τέτοιο έργο εμπλέκονται, εκτός των αναδόχων των επί μέρους έργων και των υπεργολάβων αυτών, ΟΤΑ και πληθώρα Δημοσίων Υπηρεσιών (όπως Υπηρεσίες αρχαιοτήτων, Υπηρεσίες Δόμησης, Δ/νσεις Δασών, Αυτοτελή Γραφεία Δημοσίας Περιουσίας, Λιμενικές αρχές κλπ) όχι μόνο κατά το αρχικό στάδιο αδειοδοτήσεων αλλά κατά την εξέλιξη του έργου λόγω αστάθμητων παραμέτρων που είναι σχεδόν αδύνατον να προβλεφθούν ευθύς εξαρχής, όπως:
• Διαθεσιμότητα “Χυτά” για την εναπόθεση πλεοναζόντων προϊόντων εκσκαφής.
• Πλήρης γνώση της κατάστασης του θαλάσσιου πυθμένος.
• Γνώση του υπεδάφους του διαδρόμου διέλευσης των υπογείων καλωδίων.
• Ύπαρξη αρχαιοτήτων.
• Ύπαρξη αποβλήτων στο υπέδαφος.
• Νομοθετικές ρυθμίσεις με αναδρομική ισχύ.
• Τεχνικές δυσκολίες μη προβλέψιμες κατά την υλοποίηση των έργων πολιτικού μηχανικού λόγω πολυπλοκότητας του εξοπλισμού GIS και τοπικών συνθηκών μορφολογίας εδάφους/υπεδάφους.
• Τεχνικές λεπτομέρειες μη δυνάμενες να προβλεφθούν κατά την μελέτη του έργου π.χ όδευσης καλωδίων εντός κτιρίου GIS, θέση εισόδου καλωδίων στο κτίριο GIS, ακριβείς θέσεις εγκατάστασης εξοπλισμού GIS κλπ.
• Τεχνικές αλλαγές (προσθήκες/αφαιρέσεις) λόγω πολυπλοκότητας του έργου και ιδιαιτεροτήτων του εξοπλισμού του αναδόχου.
• Αναθεωρήσεις αρχικών μελετών Δόμησης από τους αναδόχους.
• Διασταυρώσεις των υποβρυχίων καλωδίων με καλώδια τρίτων.
• Ύπαρξη μη νομίμως χωροθετημένων αγκυροβολίων πλοίων.
• Αναγκαστικές αλλαγές στη διάταξη και λειτουργία των μονάδων παραγωγής με επιπτώσεις στο Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας.
• Αντιδράσεις κατοίκων.
Ως προς τις διαδικασίες σύναψης των συμβάσεων του ΑΔΜΗΕ, σημειώνεται ότι ο ΑΔΜΗΕ ως αναθέτων φορέας εφαρμόζει την Οδηγία 2004/17 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 31ης Μαρτίου 2004 «περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών» (ΕΕ L 134 της 30.4.2004) που μεταφέρθηκε στο ελληνικό δίκαιο με το πδ 59/2007.
Περαιτέρω οι διαγωνιστικές διαδικασίες του ΑΔΜΗΕ διέπονται από τον Κανονισμό Σύναψης Συμβάσεων Έργων Προμηθειών και Υπηρεσιών, που εγκρίθηκε με την αριθ. 25/22.3.2012 Απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου. Στο άρθρο 199 του Ν. 4281/2014 προβλέπεται η κατάργηση του υπόψη Κανονισμού.
Σε κάθε περίπτωση η στρατηγική για τις συμβάσεις που πραγματοποιεί ο ΑΔΜΗΕ βασίζεται τόσο στις αρχές και κατευθύνσεις της ενωσιακής νομοθεσίας όπως κάθε φορά ισχύει.
2. Επισημαίνεται ότι ο ενωσιακός νομοθέτης επιφυλάσσει διαχρονικά και μόνιμα διαφορετική αντιμετώπιση στις δημόσιες συμβάσεις που συνάπτουν οι αναθέτουσες αρχές από τις δημόσιες συμβάσεις που συνάπτουν οι αναθέτοντες φορείς που δραστηριοποιούνται στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών.
Η πλέον προφανής διαφοροποίηση αφορά στη θέση διαφορετικού και πολύ υψηλότερου ορίου υπαγωγής μιας σύμβασης προμήθειας ή υπηρεσιών ή έργου στο πεδίο εφαρμογής των εκάστοτε ρυθμίσεων στην περίπτωση των αναθετόντων φορέων, από ό,τι στην περίπτωση των αναθετουσών αρχών, θέση που καθιστά πιο ταχείες και ευέλικτες τις διαδικασίες που τηρούνται σε διαγωνισμούς κάτω των προαναφερθέντων ορίων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι σε αυτές τις διαδικασίες δεν τηρούνται οι θεμελιώδεις αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζόμενων, της αναλογικότητας και προστασίας του γνήσιου και ελεύθερου ανταγωνισμού, σύμφωνα με τις προβλέψεις των εσωτερικών κανονισμών τους. Τονίζεται ότι είναι κρίσιμο και αναγκαίο ο ΑΔΜΗΕ να μπορεί να υλοποιήσει έργα σε συντετμημένους χρόνους, καθότι τυχόν καθυστέρηση ενδέχεται να έχει επίπτωση στο ΕΣΜΗΕ, με ενδεχόμενες ζημίες επιβλαβείς σε όλη την χώρα.
3. Η ανωτέρω διαφοροποίηση αιτιολογείται λαμβανομένου υπόψη ότι οι προαναφερόμενοι αναθέτοντες φορείς, πολλοί εκ των οποίων είναι εισηγμένοι στο χρηματιστήριο, λειτουργούν υπό συνθήκες ελεύθερης και πλήρως ανταγωνιστικής αγοράς, στοχεύουν στο κέρδος και υφίστανται ζημίες που απορρέουν από την άσκηση της δραστηριότητάς τους, μπορεί και να πτωχεύσουν, έχουν δε συσταθεί για να ικανοποιήσουν ανάγκες γενικού συμφέροντος οι οποίες έχουν βιομηχανικό ή/ και εμπορικό χαρακτήρα. Επίσης, οι ως άνω αναθέτοντες φορείς χρηματοδοτούν αποκλειστικά με ίδιους πόρους τις συμβάσεις τους.
4. Περαιτέρω, ζητούμε να εκληφθεί ως δεδομένο ότι ανεπιφύλακτα και αδιαμφισβήτητα ο ΑΔΜΗΕ συμφωνεί και αποδέχεται α) τη διαφάνεια στο σύστημα δημοσίων συμβάσεων σε όλα τα στάδια του κύκλου μιας δημόσιας σύμβασης β ) την ακεραιότητα στο σύστημα των δημοσίων συμβάσεων γ) την προσβασιμότητα σε ευκαιρίες σύναψης συμβάσεων για τους υποψήφιους οικονομικούς φορείς και όλες τις υπόλοιπες αρχές, η τήρηση των οποίων συστήνεται από τον ΟΑΣΑ κατόπιν πρότασης της Επιτροπής Δημόσιας Διακυβέρνησης σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού και σε συνεννόηση με άλλες αρμόδιες επιτροπές του. Είναι αυτονόητο ότι, ομοίως συμφωνεί και αποδέχεται και τη στρατηγική / προτεραιότητες που αποτυπώνονται στην από 3 Μαρτίου 2010 ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ευρώπη 2020- Στρατηγική για έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη». Θεωρούμε όμως ομοίως αυτονόητο και, ως εκ τούτου, αιτούμεθα να υπάρξει διακριτή στρατηγική για τις συμβάσεις των αναθετόντων φορέων που δραστηριοποιούνται σε ελεύθερες αγορές, ώστε και το εθνικό νομικό πλαίσιο, όπως και το κοινοτικό, διαφυλάττοντας την εφαρμογή ιδίως των αρχών της ίσης μεταχείρισης, της αποφυγής των διακρίσεων, της αμοιβαίας αναγνώρισης, της αναλογικότητας και της διαφάνειας, να επιτρέπει τη μέγιστη δυνατή ευελιξία προκειμένου υπό οποιεσδήποτε συνθήκες η ο ΑΔΜΗΕ να εκπληροί την υποχρέωσή του να μεταφέρει αδιάλειπτα στο σύνολο των Ελλήνων καταναλωτών την απαιτούμενη ποσοτικά και ποιοτικά ηλεκτρική ενέργεια και να διασφαλίζει ότι δεν θίγεται η ίση μεταχείριση των αναθετόντων φορέων που δραστηριοποιούνται στο δημόσιο τομέα και εκείνων που δραστηριοποιούνται στον ιδιωτικό τομέα, θέμα που αποτελεί καίριο ζήτημα, αλλά και κρίσιμο αναπτυξιακό εργαλείο για τη χώρα. Διευκρινίζεται ότι η ως άνω στρατηγική για τις δημόσιες συμβάσεις που συνάπτουν οι αναθέτοντες φορείς στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών θα πρέπει να αφορά σε βασικές αρχές και κατευθύνσεις και να προβλέπει την περαιτέρω εξειδίκευσή της από το διοικητικό συμβούλιο κάθε αναθέτοντος φορέα βάσει των επιχειρησιακών τους σχεδίων και των στόxων τους. Τέτοιες βασικές αρχές και κατευθύνσεις είναι η άσκηση εποπτείας η ενίσχυση της διαφάνειας, η καταπολέμηση της διαφθοράς, η απλοποίηση των διαδικασιών, η υιοθέτηση των ηλεκτρονικών προμηθειών, η υποστήριξη νέων τεχνικών δημοσίων συμβάσεων (συμφωνίες πλαίσιο, δυναμικά συστήματα αγορών τιμοκατάλογοι, ηλεκτρονικές δημοπρασίες), η προώθηση της καινοτομίας και διαμόρφωσης καλών πρακτικών, η προώθηση των συμβάσεων κοινωνικής αναφοράς και των πράσινων συμβάσεων, η βελτίωση επιχειρηματικού περιβάλλοντος ΜΜΕ κατά τη διαχείριση δημοσίων συμβάσεων κλπ.
5. Η απαιτούμενη όμως επί μέρους χάραξη στρατηγικής δημοσίων συμβάσεων για τους εξαιρούμενους τομείς πρέπει να αποφασίζεται από τα αρμόδια εταιρικά όργανα σύμφωνα με τις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης όπως π.χ. η στρατηγική για τη χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), η τυποποίηση πρότυπων τευχών διακηρύξεων και εγγράφων συμβάσεων, οι διαβουλεύσεις, η αντιμετώπιση των υπεργολάβων, ο τρόπος πληρωμής κλπ. Δηλαδή πρέπει να υπάρξει:
5.1 Αξιοποίηση των υπαρχουσών δυνατοτήτων των πληροφοριακών συστημάτων πραγματοποίησης διαγωνισμών για τη σύναψη συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών καθώς και καταγραφή και δημοσιοποίηση των σχετικών με τη σύναψη συμβάσεων στοιχείων των διαφόρων φορέων. Εν προκειμένω για τον ΑΔΜΗΕ ζητούμε αξιοποίηση του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος ERP που η εταιρεία διαθέτει, το οποίο συνδέεται άμεσα με τη λειτουργικότητα και την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων της και η αξία του ανέρχεται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ. Στρατηγικός στόχος πρέπει να είναι η παραγωγή και η διάθεση έγκυρα και έγκαιρα των απαιτούμενων στοιχείων προς τις ελληνικές αρχές και προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς καθώς και η υλοποίηση των διαδικασιών σύμφωνα με την Οδηγία 2014/25/ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη αφενός την προοπτική δημιουργίας από κάθε αναθέτοντα φορέα του δικού του “προφίλ αγοραστή” και αφετέρου τις ιδιαιτερότητες κάθε μιας εταιρείας (π.χ. μη ένταξη στο Ενιαίο Πρόγραμμα Προμηθειών, διαφορετικές εγκριτικές διαδικασίες κλπ). Αυτό μπορεί να επιτυγχάνεται με κατάλληλες διασυνδέσεις των επιμέρους συστημάτων αντί της υποχρεωτικής χρήσης ενός γιγάντιου και δύσχρηστου κεντρικού συστήματος. Έτσι δεν αδρανοποιούνται τα ήδη υπάρχοντα συστήματα και αποφεύγονται πρόσθετες μεγάλες επενδύσεις και επιβαρύνσεις για επιπλέον εκπαιδεύσεις των συμμετεχόντων στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων.
5.2 Στρατηγική επιλογή της έκδοσης προτύπων τευχών από κάθε εταιρεία ξεχωριστά, τα οποία θα εγκρίνονται από το Διοικητικό της Συμβούλιο. Διότι η θέσπιση κοινών διαγωνιστικών ρυθμίσεων για το Δημόσιο και για τους «εξαιρούμενους τομείς» (ύδατος, ενέργειας, μεταφορών και ταχυδρομικών υπηρεσιών) ανεξαρτήτως προϋπολογισμού, προκειμένου μάλιστα περί εισηγμένων εταιριών και ανωνύμων εταιρειών που εμπίπτουν στο Κεφάλαιο Β του νόμου 3429/2005, όπως ΔΕΗ, ΕΛΠΕ, ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ, ΔΕΣΦΑ, εταιρειών στο μετοχικό κεφάλαιο των οποίων μετέχουν ιδιώτες σε υψηλό ποσοστό και έχουν το management (όπως ο ΔΑΑ ή οι εταιρείες Παροχής Αερίου Αττικής, Θεσσαλονίκης, Θεσσαλίας) κλπ. θα επιβαρύνει και δυσχεράνει σημαντικά τη λειτουργία των εταιρειών αυτών και τις φέρνει σε μειονεκτική θέση έναντι των ανταγωνιστών τους.
5.3 Κανονισμοί όπου θα τίθενται αδιαμφισβήτητα οι γενικές αρχές και κατευθύνσεις , όπως προαναφέρονται, αλλά θα διασφαλίζονται επίσης κατά τρόπο ευέλικτο και χωρίς λογικές προκρούστειας κλίνης, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε εταιρείας διαγωνιστικές διαδικασίες γρήγορες και αποτελεσματικές και λήψη αποφάσεων από τα εταιρικά όργανα με την επιφύλαξη αδιαμφισβήτητα της δικαστικής κρίσης επ΄ αυτών. Είναι κρίσιμο να μην επιβαρύνεται ούτε άμεσα αλλά ούτε και έμμεσα ο ΑΔΜΗΕ με σημαντικό διοικητικό κόστος, το οποίο μετακυλίεται στους έλληνες καταναλωτές μέσω των ρυθμιζόμενων χρεώσεων από τη ΡΑΕ. Η επίκληση των αρχών της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης, αναλογικότητας και προστασίας του γνήσιου και ελεύθερου ανταγωνισμού δεν αιτιολογεί, κατά την άποψή μας, την ανωτέρω «ενιαία μεταχείριση» ιδίως αφού οι ανωτέρω επικαλούμενες αρχές ρητά και ανεπιφύλακτα τηρούνται σε όλες τις διαγωνιστικές διαδικασίες των εταιρειών, όπως προβλέπεται από τους οικείους Κανονισμούς και Διαδικασίες Έργων Προμηθειών και Υπηρεσιών τους, που μέχρι σήμερα διέπονταν από την Οδηγία 2004/17/ΕΚ, και το ΠΔ 59/2007, σε διαφοροποίηση με το στενό Δημόσιο Τομέα, που οι διαδικασίες του διέπονταν από την Οδηγία 2004/18/ΕΚ, το ΠΔ 60/2007, το Ν. 3669/2008 και το ΠΔ 118/2007.
5.4 Ενίσχυση του ρόλου προγραμματισμού και προγραμματικών διαβουλεύσεων. Πρέπει όμως οι διαβουλεύσεις να μην είναι υποχρεωτικές αδιακρίτως για το σύνολο των συμβάσεων υψηλής αξίας, διότι αναθέτοντες φορείς όπως ο ΑΔΜΗΕ συνάπτουν μεγάλο πλήθος τέτοιων συμβάσεων επαναλαμβανόμενου χαρακτήρα χωρίς να έχει μεσολαβήσει τροποποίηση των συνθηκών της αγοράς. Ως εκ τούτου, η υποχρεωτική διαβούλευση για τις συμβάσεις αυτές δημιουργεί αδικαιολόγητη καθυστέρηση και επιβαρύνει τον ΑΔΜΗΕ με πρόσθετο διοικητικό κόστος.
5.5 Οι προθεσμίες αποπληρωμής των συμβατικών υποχρεώσεων συνιστούν προδήλως κρίσιμη απόφαση πολιτικής του Διοικητικού Συμβουλίου κάθε Ανώνυμης Εταιρείας, όπως εν προκειμένω του ΑΔΜΗΕ, η οποία λαμβάνει υπόψη τις επικρατούσες στην αγορά συνθήκες αλλά και τις χρηματορροές και τους οικονομικούς στόχους της ίδιας της εταιρείας. Ο ΑΔΜΗΕ αντιμετωπίζει θετικά την καθιέρωση δυνατότητας της απευθείας πληρωμής υπεργολάβων με πρόβλεψη σαφών συμβατικών ρητρών διασφάλισης της ευθύνης του αναδόχου για την απρόσκοπτη υλοποίηση της σύμβασης.
5.6 Εγκαθίδρυση ενός συστήματος αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας σε συνδυασμό με ένα αποτελεσματικό σύστημα αξιολόγησης που θα εγγυάται τη συνοχή των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων.
Κατά την άποψή μας οι διαδικασίες που εγκαθίδρυσε ο Ν. 3886/2010, στο πλαίσιο ιδίως της προσωρινής δικαστικής προστασίας είναι ταχείες και αποτελεσματικές . Οι σύντομες προθεσμίες που θέτει ο Νόμος για την εκδίκαση των αιτήσεων ασφαλιστικών μέτρων και την έκδοση αποφάσεων σε συνδυασμό με τις αποφάσεις που λαμβάνονται από τα αρμόδια ελληνικά δικαστήρια που μπορεί να δικαιώνουν τους διαγωνιζόμενους και να καθορίζουν την τύχη των διαγωνισμών στο πλαίσιο της τήρησης των αρχών της διαφάνειας, της τυπικότητας της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, του γνήσιου και ανόθευτου ανταγωνισμού, συμβάλλουν αποφασιστικά στην ανωτέρω κατεύθυνση. Περαιτέρω, κατά την άποψη μας ορθώς ο ισχύων μέχρι σήμερα Νόμος επιτρέπει την εκδίκαση των προδικαστικών προσφυγών από τους ίδιους τους αναθέτοντες φορείς καθώς με αυτό τον τρόπο ενστάσεις και προσφυγές που αφορούν κρίσιμους για τη λειτουργία μιας εταιρείας/αναθέτοντος φορέα διαγωνισμούς κρίνονται με ταχείες διαδικασίες από όργανα που έχουν την απαιτούμενη εξειδίκευση και εμπειρία. Η περαιτέρω κρίση γίνεται από τα δικαστήρια ώστε να διασφαλίζεται πλήρως η τήρηση της νομιμότητας.
Στο Ν. 4281/2014 προβλέπεται η θεσμοθέτηση για πρώτη φορά, και πολύ πέραν των όσων προβλέπονται από τις σχετικές Οδηγίες της ΕΕ, αρμοδιοτήτων κρατικού οργάνου στην εκδίκαση των ενστάσεων/προδικαστικών προσφυγών. Λαμβανομένων υπόψη τόσο των μεγάλων καθυστερήσεων που θα προκύψουν με βάση τις προθεσμίες που θέτει ο Ν. 4281/2014 σε διαγωνιστικές διαδικασίες που πρέπει να διεκπεραιώνονται ταχύτατα αλλά και της έλλειψης εξειδίκευσης στα συγκεκριμένα θέματα που σχετίζονται με τις δραστηριότητες του κάθε αναθέτοντος φορέα δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα ομαλής διεκπεραίωσης των διαγωνιστικών διαδικασιών.
Πέραν των παραπάνω κάμπτεται το τεκμήριο αρμοδιότητας των εταιρικών οργάνων, θέτοντας έτσι σοβαρό ζήτημα εταιρικής διακυβέρνησης, μιας και το όργανο αυτό έχει την αρμοδιότητα να υποκαταστήσει την κρίση των καθ΄ ύλην αρμόδιων Διοικητικών Συμβουλίων των εν λόγω εταιριών, κρίνοντας ενστάσεις και προσφυγές σε διαγωνισμούς.
Σημειωτέον ότι οι ενστάσεις και προσφυγές που ασκούνται προς τον ΑΔΜΗΕ κατά αποφάσεων των αρμόδιων για τη διενέργεια των χιλιάδων διαγωνισμών της οργάνων ανέρχονται σε κάποιες δεκάδες ετησίως, αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων δε περιορίζονται σε μικρό αριθμό με τη συντριπτικά μεγάλη πλειοψηφία τους να απορρίπτονται από τα αρμόδια δικαστήρια. Ενδεικτικά το 2015 απορρίφθηκαν όλες οι σχετικές αιτήσεις που κατατεθήκαν ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας. Αυτό κατά την άποψή μας συνιστά αδιαμφισβήτητη απόδειξη της τήρησης της νομιμότητας των διαγωνιστικών μας διαδικασιών.
Αθήνα 19 Φεβρουαρίου 2016
Μιχάλης Χατζηκυριάκου
Νομικός Σύμβουλος
2) Στο Μέρος Β – Σχέδιο δράσης για τις δημόσιες συμβάσεις 2016-2020
-και δη στην ενότητα «VII. Ενίσχυση κοινωνικής οικονομίας μέσω προώθησης σύναψης δημοσίων συμβάσεων κοινωνικής αναφοράς» (σελίδα 89), η παρακάτω παράγραφος να συμπληρωθεί ως ακολούθως:
« [….] Ο όρος “κοινωνικές πτυχές” καλύπτει επίσης την έννοια των ρητρών ειδικής στόχευσης (π.χ., για την επανένταξη μειονεκτούντων ατόμων ή ατόμων που είναι αποκλεισμένα από την αγορά απασχόλησης, καθώς και την εφαρμογή θετικών δράσεων ή διακρίσεων, ιδίως στο πλαίσιο της καταπολέμησης της ανεργίας ή του κοινωνικού αποκλεισμού).
Ειδικότερα όσον αφορά στην προώθηση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία και του Σχεδιασμού για Όλους επισημαίνεται ότι με βάση το νεότερο εθνικό και ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο η διασφάλισή τους δια μέσω κάθε δημόσιας σύμβασης αποτελεί υποχρέωση κάθε δημόσιας αρχής ανεξάρτητα από την επιθυμία της ή μη να επιτύχει κοινωνικούς στόχους μέσω των δημοσίων συμβάσεων».
-στην «Δ. Κατάρτιση Ανθρώπινου Δυναμικού Δημοσίων και Ιδιωτικών Φορέων στο τομέα των δημοσίων Συμβάσεων» (σελίδα 98) να περιληφθεί αναφορά στην αναπηρία, στην προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία και στον Σχεδιασμό για Όλους ως ακολούθως:
«Επιπρόσθετα, πρόγραμμα επιμόρφωσης θα μπορούσε να εστιάσει και στην αναπηρία, στην προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία και στον Σχεδιασμό για Όλους. Στον τομέα αυτό κρίνεται κομβικός ο ρόλος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), που αποτελεί και πιστοποιημένο φορέα παροχής Διά Βίου Μάθησης».
Το μέρος Α που διαμορφώνει το πλαίσιο μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε ο Στρατηγικός Σχεδιασμός είναι αξιέπαινο για την ευρύτητα των πηγών από το διεθνές πεδίο, που χρησιμοποίησε και για την προσπάθεια που έκανε να προσαρμόσει την διεθνή εμπειρία στην Ελληνική γλώσσα. Από την άλλη όμως δεν καταφέρνει να αποφύγει γλωσσικούς ακροβατισμούς που σε πολλές περιπτώσεις το καθιστούν ακατανόητο. Για παράδειγμα προτάσεις όπως: « i) Θέσπιση σαφών γραμμών για την εποπτεία του κύκλου των δημοσίων συμβάσεων» σελ. 14, δεν βγάζουν νόημα.
Επίσης η «Ανάπτυξη κατάλληλης στρατηγικής για την ενσωμάτωση των δευτερευόντων πολιτικών στόχων στο σύστημα των δημοσίων συμβάσεων.» Θα είχε νόημα εάν είχαν οριστεί οι δευτερεύοντες πολιτικοί στόχοι.
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
Στην σελίδα 29 Παρ. ιε) αναγνωρίζεται ότι υπάρχει μειωμένη προώθηση της καινοτομίας (από το σύστημα δημόσιων συμβάσεων). Από τις διαπιστώσεις που ακολουθούν λείπει η διαπίστωση ότι η καινοτομία εμπεριέχει κίνδυνο (ρίσκο). Δεν είναι δυνατόν να πετύχεις καινοτομία εάν δεν ρισκάρεις, κατά συνέπεια και η Δημόσια Διοίκηση (ΔΔ) θα πρέπει να αναλάβει μέρος του ρίσκου της καινοτομίας. Όπως το Σχέδιο προβλέπει δημόσιες συμβάσης κοινωνικής αναφοράς και πράσινες συμβάσεις θα πρέπει να προβλέψει και για συμβάσεις καινοτομίας.
Παράλληα στο Σχέδιο Δράσης η υποστήριξη της καινοτομίας γίνεται με
α) μελέτες στους τομείς υγείας, ενέργειας, περιβάλλοντος, και μεταφορών (άραγε δεν υπάρχει σε άλλους τομείς η καινοτομία; Εδώ θα έπρεπε να υπάρχει συντονισμός με τους τομείς έξυπνης εξειδίκευσης όπως έχουν διαμορφωθεί από την ΓΓΕΤ) (δράση 33)
β) δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας με ασαφή σκοπό (δράση 34) και
γ) το παρατηρητήριο τιμών των φαρμάκων (δράση 96). (;)
Περιττό να αναφερθούμε στα περιεχόμενα των μελετών που δυνητικά περιλαμβάνουν θέματα όπως: «5)Συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην εμπορευματοποίηση των δημοσίων συμβάσεων και στο τελικό αποτέλεσμα των καινοτόμων διαδικασιών παραγωγής.» (;)
Σελ. 44 Η αγορά καινοτόμων ……
Επαναλαμβάνεται ή ίδια αντίληψη που καταπολεμά την ανάπτυξη της καινοτομίας, σημειώστε ότι ένα προϊόν δεν είναι καινοτόμο γιατί έτσι ονοματίζεται. Θα πρέπει η ΔΔ να γίνει αρωγός της καινοτομίας και παίρνει κάποιο ρίσκο. Δηλαδή διαγωνισμοί με πειραματισμό.
Σελ.55 και 56 τοποθετούν πολύ σωστά το θέμα της καινοτομίας, αλλά δεν υπάρχει η αναμενόμενη συνέχεια στο Σχέδιο δράσης.
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Στην παράγραφο 2. για τις Διεθνείς Πολιτικές αναφέρεται η χρήση του συστήματος δημοσίων συμβάσεων ως αγορακεντρικό εργαλείο. Όμως οι διαπιστώσεις σταματούν εκεί. Αυτό που δεν γίνεται αντιληπτό από τους συντάκτες του σχεδίου είναι ότι οι δημόσιες συμβάσεις είναι εργαλείο ανάπτυξης της οικονομίας.
Το Στρατηγικό Σχέδιο θα έπρεπε να κατανοεί ότι το Δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται πρώτιστα όταν υποστηρίζεται η αναπτυξιακή διάσταση που μπορούν να έχουν οι Δημόσιες Συμβάσεις.
Το όραμα περιλαμβάνει ως πρώτο στοιχείο την βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, όμως στην συνέχεια το στοιχείο αυτό αμελείται.
Σελ. 40 «Η αποτελεσματική εφαρμογή κανόνων δικαίου – Απλοποίηση θεσμικού πλαισίου» αποτελεί την πρώτη από τις 4 διακριτές Στρατηγικές κατευθύνσεις που προκύπτουν από το Όραμα για τις Δημόσιες Συμβάσεις.
Η στρατηγική κατεύθυνση αυτή είναι λάθος. Το ορθό θα ήταν η διαμόρφωση κανόνων δικαίου που επιτρέπουν την αποτελεσματική εφαρμογή / υλοποίηση / του οράματος για τις δημόσιες συμβάσεις.
Το αποτέλεσμα για την κοινωνία και την οικονομία μπορεί να είναι αρνητικό εάν εφαρμόζεις αποτελεσματικά αναποτελεσματικούς κανόνες.
Διαβάζοντας στην συνέχεια την ανάλυση για των ειδικότερων στόχων γίνεται προφανές ότι το όλο στρατηγικό σχέδιο απομακρύνεται από επιδιώξεις όπως η ανάπτυξη της οικονομίας, η καινοτομία κλπ και εγκλωβίζεται στην λογική που θέλει τον νομικό κόσμο να υποκαθιστά τον φυσικό κόσμο. Επίσης η ενσωμάτωση του δικαίου της ΕΕ είναι υποχρέωση, δεν υποκαθιστά όμως την εθνική στρατηγική.
ΛΟΙΠΑ ΣΗΜΕΙΑ
Σελ. 41. Προστίθεται ένα ακόμη βήμα στη διαδικασία, αφού η απόφαση του οργάνου επίλυσης διαφορών είναι προσβλητή. Πιο αποτελεσματικό θα ήταν, εφόσον τα μέρη συμφωνούν στην εναλλακτική διαδικασία, η απόφαση να είναι δεσμευτική
Διόρθωση προηγουμένου σχολίου μου
Στην 13 γραμμή να αντικατασταθεί η λέξη ¨Χρονοπρογραμματισμός» με την έκφραση «Πρόγραμμα Δράσης»
Υποστήριξη Νέων Τεχνικών Δημοσίων Συμβάσεων (Δη.Συ.) [σελ.74]
Η μείωση του αριθμού των συμβάσεων, δεν βελτιώνει σε καμία περίπτωση το κλίμα για τις ΜΜΕ, δεν τεκμηριώνει τη μείωση της διαφθοράς, ενώ όπως έχει διατυπωθεί σε σχολιασμό του τμήματος Α δεν τεκμηριώνει την επιτάχυνση των διαδικασιών ανάθεσης.
Η ΕΑΑΔΗΣΥ [σελ 76] διατυπώνει » Σύστημα συγκεντρωτικών αγορών για τεχνικές μελέτες και έργα της χώρας, θα μπορούσε να υποστηριχθεί από την Κεντρική Αρχή, οριζόμενη από το Υπουργείο Υποδομών και Δικτύων, που με το κατάλληλο προσωπικό και υψηλή επάρκεια οργάνωσης, θα σχεδιάζει και προγραμματίζει με ασφάλεια συγκεντρωτικές αγορές σε μελέτες και έργα της χώρας»
Η ανωτέρω διατύπωση δεν τεκμηριώνεται με κάποιο τρόπο, είναι αρκετά αυθαίρετη, δεν υποστηρίζεται από τις προυποθέσεις που τίθενται για το Υπουργείο (το Υπουργείο έχει το κατάλληλο δυναμικό και οργάνωση για να υποστηρίξει ένα τέτοιο εγχείρημα?). Αντιθέτως θεωρείται βέβαιο ότι η στελέχωση των κεντρικών μονάδων του Υπουργείου δεν είναι δυνατόν να αντέξει στην μεταφορά φόρτων διακηρύξεων πανελλαδικής εμβέλειας με προφανές αποτέλεσμα την περαιτέρω μεγέθυνση του ηδη μεγάλου χρόνου που καταγράφεται για την ανάθεση των συμβάσεων.
Η ανωτέρω διατύπωση έρχεται σε αντίθεση με τις συστάσεις της Οδηγίες για τις κατηγορίες συμβάσεων που υποστηρίζονται από συγκεντρωτικές αγορές κυρίως προμηθειών (πχ καύσιμα κλπ) και δεν είναι κατανοητό με ποιο τρόπο οι μελέτες εντάσσονται σε ένα τέτοιο πλαίσιο.
Η ανωτέρω διατύπωση παρουσιάζεται στο τμήμα Β, ως «δυνητική εφαρμογή», η οποία υπό κάποιες προυποθέσεις θα μπορούσε να εξετασθεί ως προς την αποδοτικότητα, είτε να εφαρμοσθεί πιλοτικά σε κάποιο τομέα. Εντούτοις στο τμήμα του Χρονοπρογραμματισμού, παρουσιάζεται ως δράση με εφαρμογή εντός του 2017.
Επισημαίνεται ότι η ΕΑΑΔΗΣΥ διατυπώνει την ακόλουθη θέση [σελ.81] » Έχει παρατηρηθεί ότι συμβάσεις χαμηλής σχετικά αξίας είναι πιο εύκολα προσβάσιμες, υπό την έννοια της ανάθεσης στις ΜΜΕ λόγω σειράς παραγόντων…». Η πρόταση ανάπτυξης ΚΑΑ και μάλιστα σε μη συνιστώμενους ή αμφισβητήσιμους τομείς αποτελεί αντιφατική πολιτική της «Βελτίωσης του Επιχειρησιακού Περιβάλλοντος ΜΜΕ» και πρόκειται να λειτουργήσει εχθρικά προς αυτές.
Από όλα τα ανωτέρω θεωρείται ότι η πρόταση δημιουργία συγκεντρωτικών αγορών στον τομέα των μελετών δημοσίου ενδιαφέροντος, δεν τεκμηριώνεται, δεν είναι επιτυχής και θα πρέπει να αποσυρθεί.
ΕΠΟΠΤΕΙΑ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ του ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ [σελ. 100 – 102]
εδάφιο 7.
Η ΕΑΑΔΗΣΥ διατυπώνει την πρόταση περί συστάσεως Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α. Επισημαίνεται ότι η ΕΑΑΔΗΣΥ διατυπώνει την θέση περί της επίδρασης στην γραφειοκρατία και στην επιβράδυνση της εξέλιξης των δράσεων, η ανάπτυξη πολλαπλών ελεγκτικών μηχανισμών.
Η πιθανή ενεργοποίηση ενός νέου ελεγκτικού μηχανισμού, θα πρέπει να εξεταστεί με παράλληλη κατάργηση υφιστάμενων ελέγχων, τους οποίους θα υποκαταστήσει (π.χ.Ελεγκτικό Συνέδριο), ώστε να συμβάλει με «έξυπνο και στοχευμένο τρόπο», στην αποτελεσματική εφαρμογή των πολιτικών που εισηγείται η ΕΑΑΔΗΣΥ.
εδάφιο 8.
Η πρόταση δημιουργίας νέου κεντρικού συστήματος δεδομένων ΚΗΣΠΕΜ (είχε διατυπωθεί πρώτη φορά τον 08/2015), στο βαθμό που υπάρχει το ΚΗΜΔΗΣ, δεν θεωρείται ορθολογική καθώς θα ήταν δυνατή η επέκταση του δεύτερου στα βασικά σημεία που είναι επιθυμητή η καταγραφή, συλλογή και διατήρηση των στοιχείων.
Επισημαίνεται ότι το μέγεθος των διατηρούμενων στοιχείων αυξάνει το κόστος διαχείρισης και εισαγωγής δεδομένων με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πιθανότητες αποτυχίας του συστήματος που σχεδιάζει ο Φορέας. Τονίζεται ότι στα περισσότερα Συστήματα Διασφάλισης Ποιότητας που αποτυγχάνουν, η αστοχία οφείλεται στον αυξημένο όγκο στοιχείων και στο υψηλό κόστος διαχείρισης δεδομένων, που οδηγεί είτε σε εγκατάλειψη είτε σε αδρανοποίηση του Συστήματος.
Προτείνεται η εξέταση της επέκτασης του ΚΗΜΔΗΣ, προ της επιλογής νέων λύσεων.