Συμβατότητα με το Διεθνή Πρότυπα
Η γενική ιδέα είναι ότι ακολουθώντας τις επιταγές ενός διεθνώς αναγνωρισμένου προτύπου αφενός θα υπάρξει μεθοδική κάλυψη όλων των φάσεων της διαχείρισης του κινδύνου καταστροφών με τρόπο που δεν θα επιδέχεται αμφισβήτησης από οποιονδήποτε και, συνεπώς, αφενός μεν δεν θα υπάρξουν κενά αφετέρου δε θα ελαχιστοποιηθούν οι ανάγκες για νέες αναθεωρήσεις του νόμου στο μέλλον
Προτείνεται ο νέος νόμος να βασισθεί σε ένα διεθνώς αναγνωρισμένο πρότυπο, όπως το πρότυπο ISO 31000 που έχει αναπτύξει ο International Organization for Standardization (ISO) ή και κάποιο άλλο. Με την υιοθέτηση του προτύπου εξασφαλίζεται ότι:
● Χαράσσεται ενιαία στρατηγική, επιτυγχάνονται στόχοι και εξασφαλίζονται τεκμηριωμένες αποφάσεις σε όλα τα επίπεδα
● Η πρόληψη και η διαχείριση των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών θα αποτελέσει τμήμα των δραστηριοτήτων όλων των εμπλεκόμενων φορέων, συμπεριλαμβανομένης της διάδρασης μεταξύ αυτών
● Λαμβάνονται υπόψη τα εσωτερικά και εξωτερικά πλαίσια εντός των οποίων λειτουργούν οι φορείς, ταυτόχρονα με τον ανθρώπινο παράγοντα
● η διαχείριση των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών δεν θα είναι ευκαιριακή, αποσπασματική και ασυντόνιστη αλλά θα βασισθεί στις αρχές, στο πλαίσιο και τις διαδικασίες που καθιερώνονται με το πρότυπο. Αυτά τα στοιχεία πιθανώς να υπάρχουν, είτε μερικώς είτε εξ ολοκλήρου, στη δομή όλων εμπλεκομένων φορέων αλλά ίσως υπάρχει ανάγκη να προσαρμοσθούν ή και να βελτιωθούν έτσι ώστε, στο σύνολό του, ο μηχανισμός (πρόληψης και διαχείρισης) να είναι ικανός να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα χωρίς να υπάρχουν απώλειες χρόνου, υλικών ή ενέργειας και, ταυτόχρονα, να είναι σταθερός στο πέρασμα του χρόνου.
Ακολουθώντας τις οδηγίες του προτύπου, η εφαρμογή του νόμου μπορεί να προσαρμοσθεί, στη συνέχεια, σε κάθε έναν φορέα χωριστά, λαμβάνοντας υπόψιν τις ιδιαιτερότητές του ενώ οι φορείς θα εργάζονται χρησιμοποιώντας την ίδια γλώσσα επικοινωνίας αφού θα καθιερωθεί ενιαία, πλέον, ορολογία.
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ
Προτείνεται ο νέος νόμος να στηριχθεί στις βασικές αρχές του προτύπου για να είναι αποτελεσματικός.
Οι αρχές αυτές παρέχουν κατευθύνσεις σχετικά με τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένας μηχανισμός, δηλαδή να είναι ικανός να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα χωρίς να υπάρχουν απώλειες χρόνου, υλικών ή ενέργειας και, ταυτόχρονα, να είναι σταθερός στο πέρασμα του χρόνου. Για να συγκροτηθεί ένας τέτοιος μηχανισμός είναι αναγκαίο:
Α.1. Να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος όλων των δραστηριοτήτων του κάθε εμπλεκόμενου φορέα
Α.2. Να υπάρχει μια δομημένη και ολοκληρωμένη προσέγγιση καθώς, με τον τρόπο αυτό θα προκύψουν συνεπή και συγκρίσιμα αποτελέσματα
Α.3. Το πλαίσιο και η διαδικασία για την πρόληψη και την διαχείριση των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών να είναι προσαρμοσμένα τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό πλαίσιο εντός των οποίων λειτουργεί ο κάθε φορέας αλλά και να σχετίζεται με τους στόχους του φορέα
Α.4. Να εξασφαλίζεται η κατάλληλη και έγκαιρη συμμετοχή των εμπλεκομένων (stakeholders) έτσι ώστε να λαμβάνονται υπόψη η γνώση, οι απόψεις και οι αντιλήψεις τους. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η βελτίωση της ευαισθητοποίησης αλλά και η διαχείριση βασίζεται σε έγκυρες πληροφορίες
Α.5. Η διαδικασία να προβλέπει, να εντοπίζει, να αναγνωρίζει και να ανταποκρίνεται σε οποιαδήποτε αλλαγή και γεγονότα έγκαιρα και με τον πλέον κατάλληλο τρόπο καθώς οι κίνδυνοι μπορούν να εμφανιστούν, να αλλάξουν ή να εξαφανιστούν καθώς αλλάζει το εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό πλαίσιο εντός των οποίων λειτουργεί ο κάθε φορέας
Α.6. Τα δεδομένα που εισάγονται στον μηχανισμό να βασίζονται σε ιστορικές και τρέχουσες πληροφορίες αλλά και στα μελλοντικά επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να είναι έγκαιρες, σαφείς και στην διάθεση των ενδιαφερομένων
Α.7. Να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη ότι ανθρώπινη συμπεριφορά και κουλτούρα επηρεάζουν σημαντικά όλες τις πτυχές του μηχανισμού σε κάθε επίπεδο και σε κάθε δράση και, τέλος,
Α.8. Η διαδικασία να βελτιώνεται συνεχώς μέσω της εκπαίδευσης και της ανταλλαγής της εμπειρίας
ΠΛΑΙΣΙΟ
Το πλαίσιο που θα πρέπει να καθιερώνεται με το νέο νόμο, θα πρέπει να αποσκοπεί στο να βοηθήσει τους φορείς να ενσωματώσουν την πρόληψη και την διαχείριση των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών στις σημαντικές δραστηριότητες και τις επιμέρους λειτουργίες τους. Η αποτελεσματικότητα του νέου νόμου θα εξαρτηθεί από την ενσωμάτωσή του στην διακυβέρνηση του κάθε φορέα και κυρίως στην διαδικασία λήψης των αποφάσεων του φορέα. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει υποστήριξη από όλους τους εμπλεκόμενους και ιδιαίτερα από την ηγεσία του Υπουργείου.
Η ανάπτυξη του πλαισίου που θα επιχειρείται με το νέο νόμο και ακολουθώντας τις επιταγές του προτύπου, περιλαμβάνει:
Π.1. την ενοποίηση,
Π.2. τον σχεδιασμό,
Π.3. την εφαρμογή,
Π.4. την αξιολόγηση και,
Π.5. την βελτίωση
της διαδικασίας πρόληψης και διαχείρισης των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Με το προτεινόμενο Σχέδιο Νόμου θα πρέπει να καθιερώνεται μια διαδικασία για την πρόληψη και την διαχείριση των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών που θα περικλείει την συστηματική εφαρμογή των πολιτικών, των διαδικασιών και των πρακτικών στις δραστηριότητες που θα αναπτύξει ο κάθε φορέας για την επικοινωνία και την διαβούλευση με τους άλλους φορείς, για τον καθορισμό του πλαισίου και την αξιολόγηση, την αντιμετώπιση, την παρακολούθηση, την επανεξέταση, την καταγραφή και την αναφορά των κινδύνων που σχετίζονται με την πολιτική προστασία.
Θα πρέπει να επιχειρείται, επιπλέον, η διαδικασία να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος της λειτουργίας των φορέων και της λήψης των αποφάσεων και να ενσωματωθεί στην δομή, τις λειτουργίες και τις διαδικασίες του κάθε φορέα. Μπορεί δε να εφαρμοσθεί με διάφορους τρόπους μέσα σε κάθε φορέα έτσι ώστε να επιτυγχάνονται οι στόχοι αλλά και να ταιριάζει με το εξωτερικό και το εσωτερικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εφαρμόζεται.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας πρόληψης και διαχείρισης, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η δυναμική και μεταβλητή φύση της ανθρώπινης συμπεριφοράς καθώς και οι τοπικές συνθήκες
Αν και φαίνεται ότι η διαδικασία πρόληψης και διαχείρισης συγκροτείται από μια διαδοχική σειρά δράσεων, στην πραγματικότητα πρόκειται για επαναλαμβανόμενες δράσεις.
Οι δράσεις κατηγοριοποιούνται όπως παρακάτω:
Δ.1. Scope, Context, Criteria
Δ.2. Αξιολόγηση Κινδύνων (Risk Assessment)
Δ.2.1. Αναγνώριση Κινδύνων (Risk Identification)
Δ.2.2. Ανάλυση Κινδύνων (Risk Analysis)
Δ.2.3. Εκτίμηση Κινδύνων (Risk Evaluation)
Δ.3. Αντιμετώπιση Κινδύνων (Risk Treatment)
Δ.4. Παρακολούθηση & Επανεξέταση (Monitoring & Review)
Δ.5. Επικοινωνία & Συμβουλευτική (Communication & Consultation)
Δ.6. Αρχεία & Αναφορές (Recording & Reporting)
Συμβατότητα με το Διεθνή Πρότυπα Η γενική ιδέα είναι ότι ακολουθώντας τις επιταγές ενός διεθνώς αναγνωρισμένου προτύπου αφενός θα υπάρξει μεθοδική κάλυψη όλων των φάσεων της διαχείρισης του κινδύνου καταστροφών με τρόπο που δεν θα επιδέχεται αμφισβήτησης από οποιονδήποτε και, συνεπώς, αφενός μεν δεν θα υπάρξουν κενά αφετέρου δε θα ελαχιστοποιηθούν οι ανάγκες για νέες αναθεωρήσεις του νόμου στο μέλλον Προτείνεται ο νέος νόμος να βασισθεί σε ένα διεθνώς αναγνωρισμένο πρότυπο, όπως το πρότυπο ISO 31000 που έχει αναπτύξει ο International Organization for Standardization (ISO) ή και κάποιο άλλο. Με την υιοθέτηση του προτύπου εξασφαλίζεται ότι: ● Χαράσσεται ενιαία στρατηγική, επιτυγχάνονται στόχοι και εξασφαλίζονται τεκμηριωμένες αποφάσεις σε όλα τα επίπεδα ● Η πρόληψη και η διαχείριση των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών θα αποτελέσει τμήμα των δραστηριοτήτων όλων των εμπλεκόμενων φορέων, συμπεριλαμβανομένης της διάδρασης μεταξύ αυτών ● Λαμβάνονται υπόψη τα εσωτερικά και εξωτερικά πλαίσια εντός των οποίων λειτουργούν οι φορείς, ταυτόχρονα με τον ανθρώπινο παράγοντα ● η διαχείριση των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών δεν θα είναι ευκαιριακή, αποσπασματική και ασυντόνιστη αλλά θα βασισθεί στις αρχές, στο πλαίσιο και τις διαδικασίες που καθιερώνονται με το πρότυπο. Αυτά τα στοιχεία πιθανώς να υπάρχουν, είτε μερικώς είτε εξ ολοκλήρου, στη δομή όλων εμπλεκομένων φορέων αλλά ίσως υπάρχει ανάγκη να προσαρμοσθούν ή και να βελτιωθούν έτσι ώστε, στο σύνολό του, ο μηχανισμός (πρόληψης και διαχείρισης) να είναι ικανός να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα χωρίς να υπάρχουν απώλειες χρόνου, υλικών ή ενέργειας και, ταυτόχρονα, να είναι σταθερός στο πέρασμα του χρόνου. Ακολουθώντας τις οδηγίες του προτύπου, η εφαρμογή του νόμου μπορεί να προσαρμοσθεί, στη συνέχεια, σε κάθε έναν φορέα χωριστά, λαμβάνοντας υπόψιν τις ιδιαιτερότητές του ενώ οι φορείς θα εργάζονται χρησιμοποιώντας την ίδια γλώσσα επικοινωνίας αφού θα καθιερωθεί ενιαία, πλέον, ορολογία. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Προτείνεται ο νέος νόμος να στηριχθεί στις βασικές αρχές του προτύπου για να είναι αποτελεσματικός. Οι αρχές αυτές παρέχουν κατευθύνσεις σχετικά με τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένας μηχανισμός, δηλαδή να είναι ικανός να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα χωρίς να υπάρχουν απώλειες χρόνου, υλικών ή ενέργειας και, ταυτόχρονα, να είναι σταθερός στο πέρασμα του χρόνου. Για να συγκροτηθεί ένας τέτοιος μηχανισμός είναι αναγκαίο: Α.1. Να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος όλων των δραστηριοτήτων του κάθε εμπλεκόμενου φορέα Α.2. Να υπάρχει μια δομημένη και ολοκληρωμένη προσέγγιση καθώς, με τον τρόπο αυτό θα προκύψουν συνεπή και συγκρίσιμα αποτελέσματα Α.3. Το πλαίσιο και η διαδικασία για την πρόληψη και την διαχείριση των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών να είναι προσαρμοσμένα τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό πλαίσιο εντός των οποίων λειτουργεί ο κάθε φορέας αλλά και να σχετίζεται με τους στόχους του φορέα Α.4. Να εξασφαλίζεται η κατάλληλη και έγκαιρη συμμετοχή των εμπλεκομένων (stakeholders) έτσι ώστε να λαμβάνονται υπόψη η γνώση, οι απόψεις και οι αντιλήψεις τους. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η βελτίωση της ευαισθητοποίησης αλλά και η διαχείριση βασίζεται σε έγκυρες πληροφορίες Α.5. Η διαδικασία να προβλέπει, να εντοπίζει, να αναγνωρίζει και να ανταποκρίνεται σε οποιαδήποτε αλλαγή και γεγονότα έγκαιρα και με τον πλέον κατάλληλο τρόπο καθώς οι κίνδυνοι μπορούν να εμφανιστούν, να αλλάξουν ή να εξαφανιστούν καθώς αλλάζει το εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό πλαίσιο εντός των οποίων λειτουργεί ο κάθε φορέας Α.6. Τα δεδομένα που εισάγονται στον μηχανισμό να βασίζονται σε ιστορικές και τρέχουσες πληροφορίες αλλά και στα μελλοντικά επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να είναι έγκαιρες, σαφείς και στην διάθεση των ενδιαφερομένων Α.7. Να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη ότι ανθρώπινη συμπεριφορά και κουλτούρα επηρεάζουν σημαντικά όλες τις πτυχές του μηχανισμού σε κάθε επίπεδο και σε κάθε δράση και, τέλος, Α.8. Η διαδικασία να βελτιώνεται συνεχώς μέσω της εκπαίδευσης και της ανταλλαγής της εμπειρίας ΠΛΑΙΣΙΟ Το πλαίσιο που θα πρέπει να καθιερώνεται με το νέο νόμο, θα πρέπει να αποσκοπεί στο να βοηθήσει τους φορείς να ενσωματώσουν την πρόληψη και την διαχείριση των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών στις σημαντικές δραστηριότητες και τις επιμέρους λειτουργίες τους. Η αποτελεσματικότητα του νέου νόμου θα εξαρτηθεί από την ενσωμάτωσή του στην διακυβέρνηση του κάθε φορέα και κυρίως στην διαδικασία λήψης των αποφάσεων του φορέα. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει υποστήριξη από όλους τους εμπλεκόμενους και ιδιαίτερα από την ηγεσία του Υπουργείου. Η ανάπτυξη του πλαισίου που θα επιχειρείται με το νέο νόμο και ακολουθώντας τις επιταγές του προτύπου, περιλαμβάνει: Π.1. την ενοποίηση, Π.2. τον σχεδιασμό, Π.3. την εφαρμογή, Π.4. την αξιολόγηση και, Π.5. την βελτίωση της διαδικασίας πρόληψης και διαχείρισης των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Με το προτεινόμενο Σχέδιο Νόμου θα πρέπει να καθιερώνεται μια διαδικασία για την πρόληψη και την διαχείριση των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών που θα περικλείει την συστηματική εφαρμογή των πολιτικών, των διαδικασιών και των πρακτικών στις δραστηριότητες που θα αναπτύξει ο κάθε φορέας για την επικοινωνία και την διαβούλευση με τους άλλους φορείς, για τον καθορισμό του πλαισίου και την αξιολόγηση, την αντιμετώπιση, την παρακολούθηση, την επανεξέταση, την καταγραφή και την αναφορά των κινδύνων που σχετίζονται με την πολιτική προστασία. Θα πρέπει να επιχειρείται, επιπλέον, η διαδικασία να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος της λειτουργίας των φορέων και της λήψης των αποφάσεων και να ενσωματωθεί στην δομή, τις λειτουργίες και τις διαδικασίες του κάθε φορέα. Μπορεί δε να εφαρμοσθεί με διάφορους τρόπους μέσα σε κάθε φορέα έτσι ώστε να επιτυγχάνονται οι στόχοι αλλά και να ταιριάζει με το εξωτερικό και το εσωτερικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εφαρμόζεται. Καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας πρόληψης και διαχείρισης, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η δυναμική και μεταβλητή φύση της ανθρώπινης συμπεριφοράς καθώς και οι τοπικές συνθήκες Αν και φαίνεται ότι η διαδικασία πρόληψης και διαχείρισης συγκροτείται από μια διαδοχική σειρά δράσεων, στην πραγματικότητα πρόκειται για επαναλαμβανόμενες δράσεις. Οι δράσεις κατηγοριοποιούνται όπως παρακάτω: Δ.1. Scope, Context, Criteria Δ.2. Αξιολόγηση Κινδύνων (Risk Assessment) Δ.2.1. Αναγνώριση Κινδύνων (Risk Identification) Δ.2.2. Ανάλυση Κινδύνων (Risk Analysis) Δ.2.3. Εκτίμηση Κινδύνων (Risk Evaluation) Δ.3. Αντιμετώπιση Κινδύνων (Risk Treatment) Δ.4. Παρακολούθηση & Επανεξέταση (Monitoring & Review) Δ.5. Επικοινωνία & Συμβουλευτική (Communication & Consultation) Δ.6. Αρχεία & Αναφορές (Recording & Reporting)