Αρχική Αναδιάρθρωση Πολιτικής Προστασίας - Εθνικός Μηχανισμός Εναέριας Διάσωσης και ΑεροδιακομιδώνΆρθρο 19 Μεταφορά Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής ΠροστασίαςΣχόλιο του χρήστη Σύλλογος Ερευνητών Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών | 20 Νοεμβρίου 2023, 10:45
Οι θέσεις του Συλλόγου Ερευνητών του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) για την επιχειρούμενη μεταφορά του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας με το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου «Αναδιάρθρωση Πολιτικής Προστασίας – Εθνικός Μηχανισμός Εναέριας Διάσωσης και Αεροδιακομιδών» Αυτό που σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζεται μέσω προγραμματικών συμφωνιών ή/και Μνημονίων Συνεργασίας Ινστιτούτων Ερευνητικών Κέντρων και Πολιτικής Προστασίας (πχ στην Ιταλία μεταξύ του Ερευνητικού φορέα Istituto Nazionale Di Geofisica e Vulcanologia - INGV και της Ιταλικής Πολιτικής Προστασίας), στην Ελλάδα επιχειρείται να γίνει με το άρθρο 19 του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου μέσω όμως της πλήρους υπαγωγής του Ερευνητικού Φορέα Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών στην εποπτεία της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ) του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Η τελευταία όμως καμία σχέση δεν έχει με το βασική ή την εφαρμοσμένη έρευνα και το διεξαγωγή της, αφού ο βασικός σκοπός που επιτελεί σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο 4662/2020 άρθρο 28 είναι “η μελέτη, επεξεργασία, σχεδιασμός, οργάνωση και συντονισμός του συνόλου των δράσεων πολιτικής προστασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων, για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των φυσικών, τεχνολογικών καταστροφών και λοιπών απειλών, που δύναται να προκαλέσουν καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης κατά τη διάρκεια ειρηνικής περιόδου, με στόχο την προστασία της ζωής, της υγείας, της περιουσίας των πολιτών, του φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς, τον έλεγχο εφαρμογής των ανωτέρω, καθώς και την ενημέρωση των πολιτών για τα ζητήματα αυτά”. Εξάλλου σύμφωνα με την παρ. 2α αρ. 29 του ν. 4662/2020 για την επίτευξη των σκοπών της η ΓΓΠΠ συνεργάζεται (και δεν ενσωματώνει όπως επιχειρείται από το παρόν νομοσχέδιο) με την επιστημονική και ερευνητική κοινότητα, τα ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας και με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, με σκοπό την αξιοποίηση γνώσεων, δεξιοτήτων και προϊόντων εφαρμοσμένης έρευνας και καινοτομίας. Το άρθρο 19 του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου χαρακτηρίζεται από πολύ μεγάλη ασάφεια (τι ακριβώς σημαίνει η μεταφορά της εποπτείας του ΕΑΑ στο ΓΠΠΠ;) και οδηγεί το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών που μετράει ήδη 181 χρόνια λειτουργίας με ιδιαίτερες επιτυχίες στο ενεργητικό του, σημαντική προσφορά και προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης, σε αχαρτογράφητα νερά επιχειρώντας ηθελημένα ή μη να ανατρέψει το μέχρι σήμερα ερευνητική λειτουργία του. Αξιοσημείωτο είναι και προκαλεί πολύ μεγάλο προβληματισμό το ότι από όσο γνωρίζουμε για την εξέλιξη αυτή δεν έχει προηγηθεί η οποιαδήποτε διαβούλευση με το διοίκηση του Εθνικού Αστεροσκοπείου ενώ παράλληλα το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας έχει τοποθετηθεί αρνητικά. Παράλληλα η υπαγωγή του ΕΑΑ στο ΓΓΠΠ ανατρέπει και το μέχρι σήμερα δομή του Ερευνητικού Ιστού της χώρας όπως αυτή περιγράφεται στον περί έρευνας νόμο 4310/14 και πολύ φοβόμαστε ότι θα επιφέρει μετρήσιμες και πολύ αρνητικές συνέπειες στο λειτουργία της έρευνας γενικότερα, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερα κακό προηγούμενο υπαγωγής Ερευνητικών Κέντρων σε Γραμματείες Υπουργείων με αποκλειστικό σκοπό την παροχή υπηρεσιών και τεχνογνωσίας σε αυτές. Η Έρευνα για να είναι αποδοτική και να αναπτύσσεται θα πρέπει να διεξάγεται σε ένα πλαίσιο που μπορεί να της εξασφαλίζει την απαραίτητη ακαδημαϊκή ελευθερία καθώς και τις συνέργειες με την Ανώτατη Εκπαίδευση για να μπορέσει στο συνέχεια να προσφέρει τα αποτελέσματά της στην κοινωνία ως επιστημονική πρόοδο, υπηρεσίες ή ως προιόντα καινοτομίας. Ο ενιαίος χώρος Έρευνας και Ανώτατης Εκπαίδευσης με γενναία και σταθερή χρηματοδότηση είναι το ιδανικό πλαίσιο για να προχωρήσουμε μπροστά αλλά δυστυχώς και με συγκεκριμένες ενέργειες (πχ μεταφορά της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας - ΓΓΕΚ στο Υπουργείο Ανάπτυξης το 2019) είμαστε πολύ μακριά από αυτό και από ότι φαίνεται βαδίζουμε σε χειρότερες ακόμη κατευθύνσεις. Είναι ενδεικτικό του όλου σχεδιασμού, της νοοτροπίας και της λανθασμένης κατεύθυνσης που έχουν πάρει τα πράγματα στο χώρο της Έρευνας αυτό που έχει γραφτεί για το άρθρο 19 στην Ανάλυση των συνεπειών της Ρύθμισης: “Προβλέπεται η μεταφορά της εποπτείας του Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, στο πλαίσιο της ορθολογικής διαχείρισης και της πλήρους αξιοποίησης του φορέα.” Επιπλέον ακόμη και αν δεχτούμε την τελείως λανθασμένη για το διεξαγωγή της έρευνας λογική της “πλήρους αξιοποίησης” των Ερευνητικών Φορέων από Υπουργεία (πιθανά οι εμπνευστές του συγκεκριμένου άρθρου δεν έχουν γνώση για το τι σημαίνει και ποιοι οι σκοποί της βασικής έρευνας), το μεγαλύτερο ποσοστό των ερευνητικών δραστηριοτήτων του ΕΘνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (π.χ. Αστροφυσική-Κοσμολογία, Διαστημική Φυσική, Ενέργεια, Ατμοσφαιρική ρύπανση, κ.α.) δεν σχετίζονται με τις αρμοδιότητες του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Δυστυχώς αντί να συζητάμε σήμερα για το πως θα αναβαθμιστεί και χρηματοδοτηθεί η Έρευνα στο χώρα μας για να παρακολουθήσει τις διεθνείς εξελίξεις μέσα από ένα ενιαίο πλαίσιο Ανώτατης Εκπαίδευσης & Έρευνας, βλέπουμε σημαντικά κομμάτια της να μετακομίζουν από το ένα υπουργείο (Ανάπτυξης) στο άλλο (Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας) ενώ παράλληλα προσπαθούμε να αποτρέψουμε έναν βεβιασμένο, απερίσκεπτο και άσκοπο σχεδιασμό που δυστυχώς περιλαμβάνει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και που μεσο-μακροπρόθεσμα μόνο σοβαρά προβλήματα μπορεί να επιφέρει στην Έρευνα στο χώρα μας γενικότερα αλλά τελικά και στην ίδια την Πολιτική Προστασία που αναμένει τα αποτελέσματα της Έρευνας για την καλύτερη λειτουργία της προς όφελος της κοινωνίας. Για το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Ερευνητών ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. Ηλίας Δημητρίου (Πρόεδρος Δ.Σ.) Νικόλαος Λαμπαδαρίου (Γεν. Γραμματέας Δ.Σ.)