Αρχική Αναδιάρθρωση Πολιτικής Προστασίας - Εθνικός Μηχανισμός Εναέριας Διάσωσης και ΑεροδιακομιδώνΆρθρο 19 Μεταφορά Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής ΠροστασίαςΣχόλιο του χρήστη Αλέξανδρος Χιωτέλλης | 20 Νοεμβρίου 2023, 13:04
Ομολογουμένως προϊόντα και υπηρεσίες που παράγονται από τη θεωρητική και εφαρμοσμένη έρευνα μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμα εργαλεία για την πολιτεία και την κοινωνία. Για αυτό το λόγο σε μία ευνομούμενη κοινωνία είναι απαραίτητη διάδραση και η συνεργασία μεταξύ της πολιτείας και του επιστημονικού οικοσυστήματος της χώρας. Όμως οι φορείς της πολιτείας, της πολιτικής προστασίας και του ερευνητικού συστήματος επιτελούν διφορετικούς σκοπούς και για το λόγο αυτό έχουν τελείως διαφορετική δομή και φιλοσοφία λειτουργίας. Η πρόταση λοιπόν για τη μεταφορά και τη λειτουργεία ενός επιστημονικού φορέα σε ένα υπουργείο που δεν σχετίζεται με την έρευνα, φαντάζει πιο πολύ με προκρούστρια λύση πάρα με πολιτικό νομοσχέδιο. Πόσο μάλλον δεν σκεπτόμενοι ότι η έρευνα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών που σχετίζεται με το αντικείμενο της Πολιτικής Προστασίας αποτελεί μόλις το 5% περίπου της συνολικής ερευνητικής δραστηριότητας του φορέα. Θα ήταν το ίδιο οξύμωρο και τραγελαφικό, να αποκόψεις το Πυροσβεστικό Σώμα από τα υπόλοιπα σώματα ασφαλείας και να το μεταφέρεις στο Υπουργείο Ανάπτυξης κάτω από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, με το επιχείρημα ότι η πυροσβεστική υπηρεσία χρειάζεται τεχνογνωσία και τεχνολογίας αιχμής. Προεκτείνοντας στη συλλογιστική του συγκεκριμένου νομοσχεδίου θα πρέπει να φανταστούμε ότι κατ’ αντιστοιχία το ΕΛΚΕΘΕ πρέπει να υπαχθεί στο Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, το Ινστιτούτο Φλέμινγκ στο Υπουργείο Υγείας, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών κ.ο.κ. Το παρόν λοιπόν νομοσχέδιο αντιβαίνει τη βασική αρχή -ήδη καθορισμένη από το 16ο αιώνα- ότι η ορθή λειτουργεία ενός ερευνητικού κέντρου είναι η απρόσκοπτη, ανεξάρτητη και ελεύθερη διεξαγωγή της έρευνας μακριά από πολιτικά, θρησκευτικά και κοινωνικά στεγανά της κάθε εποχής. Δεν είναι τυχαίο δε ότι η υπαγωγή του Εθνικού Αστεροσκοπείο Αθηνών στο Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία καθώς όλα τα ανά των κόσμο Αστεροσκοπεία υπάγονται στα αντίστοιχα Υπουργεία Έρέυνας ή/και Παιδείας της εκάστοτε χώρας. Πέραν όμως της λάθος φιλοσοφίας του νομοσχεδίου, η υπαγωγή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας δημιουργεί και σοβαρά πρακτικά ζητήματα στη λειτουργεία του Ερευνητικού Κέντρου. Στο ΕΑΑ υλοποιούνται δεκάδες εθνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά έργα τα οποία δύναται να πραγματοποιηθούν μέσα από την τεχνογνωσία και την εμπειρογνωμοσύνη των στελεχών της Γενική Γραμματεία Ερευνάς και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ) η οποία αποτελεί την εποπτεύουσα αρχή όλων των ερευνητικών κέντρων της χώρας εδώ και πολλές δεκαετίες. Η αποκοπή του ΕΑΑ από την ΓΓΕΚ και από το υπόλοιπό ερευνητικό οικοσύστημα και η υπαγωγή του σε ένα νεοσύστατο Υπουργείο το οποίο μέχρι σήμερα έχει ένα σαθρό οργανόγραμμα και ουδεμία γνώση και κατάρτιση στο σχεδιασμό και την υλοποίηση ερευνητικών έργων φαντάζει ολέθρια για την ομαλή λειτουργία του φορέα. Το γεγονός αυτό είναι πρόδηλο από τη λακωνική διατύπωση του νομοσχεδίου σύμφωνα με το οποίο δίνεται παράταση στο ΕΑΑ έως το τέλος του έτους να λειτουργήσει ως έχει, χωρίς όμως να περιγράφεται η εν συνεχεία δομή και λειτουργεία του φορέα. Συνοψίζοντας, η υπαγωγή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας αφενός βρίσκεται σε λάθος φιλοσοφική βάση ακρωτηριάζοντας την απρόσκοπτη λειτουργεία της έρευνας και αφετέρου είναι ολέθρια για την εύρυθμη λειτουργεία του φορέα. Η καθομολογούμενη επιθυμητή συνεργασία μεταξύ ερευνητικής κοινότητας και πολιτείας μπορεί να πραγματοποιείται πάντα μέσω της σύναψης μνημονίων συνεργασίας διατηρώντας έτσι τα χαρακτηριστικά και την ανεξαρτησία των εμπλεκόμενων φορέων, μέθοδος που μέχρι χρησιμοποιείται κατά κόρον τόσο στην Ελλάδα όσο και ανά των κόσμο ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια.