Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Ευάγγελος Γερασόπουλος, Διευθυντής ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ' | 28 Νοεμβρίου 2023, 17:41

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Το βλέπω Θετικά/Αρνητικά:  

  Το ΕΑΑ, ως ένα ιστορικό Ερευνητικό Κέντρο (ΕΚ), επιτελεί έρευνα αιχμής σε πολλούς τομείς της εθνικής στρατηγικής έρευνας, υπό την εποπτεία της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ) και με βάση τον Ν.4310/2014 και άλλες σχετικές διατάξεις. Τις τελευταίες δεκαετίες που λειτουργούν με επιτυχία τα ΕΚ σε έναν ενιαίο και συνεργατικό χώρο έρευνας, ουδέποτε ΕΚ έχει λειτουργήσει αποσπασμένο από τον πυρήνα της έρευνας στην Ελλάδα. H συντριπτική πλειονότητα των επιχειρημάτων, όπως έχουν καταγραφεί στη διαβούλευση από το σύνολο του ερευνητικού χώρου της χώρας, υπέρ της πλήρους και αδιατάρακτης διατήρησης του ερευνητικού χαρακτήρα του ΕΑΑ, είναι απολύτως βάσιμη και στηρίζεται στη βαθιά γνώση και εμπειρία της οικοδόμησης και υλοποίησης μιας στρατηγικής έρευνας που θα μπορεί να επιστρέψει στην Πολιτεία και την Κοινωνία πραγματικά ωφέλιμη γνώση και υπηρεσίες. Παράλληλα, οι εξελίξεις στην έρευνα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο τις τελευταίες δεκαετίες, χαρακτηρίζονται από μια τάση αλληλοσυμπλήρωσης της βασικής και της εφαρμοσμένης έρευνας προς την κατεύθυνση της παραγωγής εργαλείων και υπηρεσιών που θα μπορούν να υποστηρίξουν την ορθά πληροφορημένη λήψη αποφάσεων και να ενσωματωθούν σε υφιστάμενες ροές και παραδοσιακές μεθόδους εργασίας. Αντίστοιχα διαμορφώνονται και εξελίσσονται χρηματοδοτικά πλαίσια που αναγνωρίζουν την ανάγκη από τη μία για αδιάλειπτη ενίσχυση της βασικής έρευνας και της καινοτόμου εφαρμογής της (ERC, ΗΕ RIA, LIFE, ΕΛΙΔΕΚ κ.α.), και από την άλλη για πιο ώριμες εφαρμογές τελικού χρήστη (ΗΕ ΙΑ, Ερευνώ-Καινοτομώ κ.α.) αλλά και δράσεις συντονισμού (ΗΕ CSA, Εμβληματικές ΓΓΕΚ κ.α.). Σε όλα τα παραπάνω, κοινή συνισταμένη αποτελεί η έρευνα, που δεν τροφοδοτεί μόνο τις προσπάθειες των εκλεγμένων (και όχι διορισμένων) επιστημόνων να αναπτύξουν και επικυρώσουν νέες ιδέες και εφαρμογές, αλλά αποτελεί και τον μηχανισμό συνεχούς επικαιροποίησης των εφαρμογών της έρευνάς τους με τις τελευταίες εξελίξεις της επιστήμης και της τεχνολογίας. Αυτό με τη σειρά του διασφαλίζει ότι τα παραγόμενα αποτελέσματα θα ανταποκρίνονται δυναμικά στις εξελισσόμενες και πλέον απρόβλεπτες ανάγκες των καιρών. Με βάση τα ανωτέρω, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη το ΕΑΑ να εξακολουθήσει να λειτουργεί κάτω από το σύνολο του νομικού πλαισίου που διέπει τα ΕΚ και να μην περιθωριοποιηθεί με μια αστοιχειοθέτητη εξαίρεση. Άλλωστε, όλο το πλαίσιο που διέπει την έρευνα έχει σχεδιαστεί και δοκιμαστεί σε βάθος ετών, με σκοπό, ακριβώς, να καλυφθούν οι ιδιαίτερες διαχειριστικές απαιτήσεις που προϋποθέτουν οι γρήγοροι ρυθμοί της εξέλιξης της έρευνας, αλλά και να παραμείνουν τα ΕΚ ανταγωνιστικά σε ένα κοινό Ευρωπαϊκό ερευνητικό χώρο. Ωστόσο, πέραν των τεχνοκρατικών τοποθετήσεων, ο ανθρώπινος παράγοντας οφείλει να βρίσκεται ψηλά στη συζήτηση, και θα ανέμενε κανείς να είναι το πρώτο μέλημα των διευκρινήσεων επί του επίμαχου άρθρου. Ο ερευνητής διερωτάται αν θα εξακολουθήσει να έχει τη δυνατότητα να υλοποιεί την έρευνά του με βάση κοινές ευρωπαϊκές αρχές και αν η απόφασή του να σταδιοδρομήσει εντός Ελλάδας ήταν ορθή ή όχι, δεδομένου ότι μιλάμε κυρίως για διεθνώς καταξιωμένους επιστήμονες. Το μόνιμο προσωπικό θα πρέπει να γνωρίζει αν η πολίτιμη συσσωρευμένη τεχνογνωσία υποστήριξης του ερευνητικού έργου που απέκτησε, κατόπιν επένδυσης και του ίδιου του ΕΚ, ήταν εις μάτην και θα παραμείνει αναξιοποίητη. Τέλος, αλλά ουσιαστικά πρώτο μέλημα, θα πρέπει να διασφαλιστεί για το έκτακτο προσωπικό (μεταδιδακτορικοί ερευνητές, υποψήφιοι διδάκτορες, υπότροφοι και λοιποί εξωτερικοί συνεργάτες που υποβοηθούν το έργο των ανωτέρω) η εργασιακή τους συνέχεια, η οποία βασίζεται κυρίως σε ανταγωνιστικά προγράμματα. Εξάλλου, στο βαθμό που η προτεινόμενη υπαγωγή υποβαθμίσει την ανταγωνιστικότητα του ΕΑΑ και κάνει δύσκαμπτη και χρονοβόρα τη διαδικασία πρόσληψης του έκτακτου προσωπικού (η οποία ούτως ή άλλως γίνεται σύννομα και με βάση όλες τις προβλεπόμενεες διατάξεις δημοσιότητας), αυτό θα σημάνει άμεσα μείωση της δυνατότητας πρόσληψης έκτακτου προσωπικού, κενά στην ομαλή και συνεχή τους απασχόληση και τελικά προγράμματα που δεν θα μπορούν να υλοποιηθούν ομαλά και εγκαίρως, επανατροφοδοτώντας τον φαύλο κύκλο της μείωσης της ανταγωνιστικότητας. Εν κατακλείδι, όπως η κύρια συνιστώσα μιας επιτυχημένης πολιτικής προστασίας οφείλει να είναι πρωτίστως η πρόληψη και η προετοιμασία, έπειτα η έγκαιρη δράση και ακόμη μετέπειτα ο μετριασμός των επιπτώσεων, έτσι και εδώ καλό θα ήταν να αποφύγουμε να δημιουργήσουμε ένα ανεξέλεγκτο οριζόντιο πρόβλημα το οποίο εκ των υστέρων θα προσπαθήσουμε να λύσουμε. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να ρισκάρουμε μη αντιστρέψιμες συνέπειες σε επιτυχημένους φορείς και το αξιόλογο προσωπικό τους. Εθνικές και διεθνείς καλές πρακτικές συνεργατικότητας και βελτιστοποίησης υπάρχουν πολλές, είναι θέμα ψύχραιμης, συλλογικής και μακρόπνοης απόφασης. Με εκτίμηση Ευάγγελος Γερασόπουλος Δ/ντής Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών