1. Όλες οι αρμοδιότητες της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων του ν. 4013/2011 (Α’ 204), που αναφέρονται στις κείμενες διατάξεις, μεταφέρονται και ασκούνται στο εξής από την «Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων» ή «ΕΑΔΗΣΥ» ή «Αρχή» του άρθρου 347 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) και τα όργανα αυτής, σύμφωνα με το παρόν. Όπου στην κείμενη νομοθεσία γίνεται αναφορά σε «Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων» ή σε «ΕΑΑΔΗΣΥ» ή σε «Αρχή» του ν. 4013/2011, νοείται η «Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων» ή «ΕΑΔΗΣΥ» ή «Αρχή» του άρθρου 347 του ν. 4412/2016.
2. Από την έκδοση της πράξης διορισμού Προέδρου και Συμβούλων της Αρχής του ν. 4412/2016, η Αρχή του άρθρου 347 του ν. 4412/2016 υποκαθίσταται αυτοδικαίως και χωρίς άλλη διατύπωση στο σύνολο των δικαιωμάτων, υποχρεώσεων και εννόμων σχέσεων της Αρχής του ν. 4013/2011, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης του ειδικού τραπεζικού λογαριασμού της παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 4013/2011. Τυχόν δίκες της Αρχής συνεχίζονται χωρίς διακοπή από την Αρχή του ν. 4412/2016, η οποία λογίζεται ως καθολικός διάδοχος της Αρχής του άρθρου 347 του ν. 4013/2011.
3. Το σύνολο των εκκρεμών υποθέσεων και διαδικασιών ενώπιον της Αρχής του ν. 4013/2011 περιέρχεται αυτοδικαίως στην Αρχή του άρθρου 347 του ν. 4412/2016 και διεκπεραιώνεται, με μέριμνα του Προέδρου της και του κατά περίπτωση αρμόδιου Συμβούλου, με τη συνδρομή των αρμόδιων οργανικών μονάδων και του προσωπικού της καταργούμενης Αρχής, που μεταφέρονται σύμφωνα με το άρθρο 16.
4. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Δικαιοσύνης και Οικονομικών, μετά από γνώμη της Αρχής του άρθρου 347 του ν. 4412/2016, τροποποιείται ο ειδικός Κανονισμός Οικονομικής Διαχείρισης του άρθρου 350 του ν. 4412/2016, για τη ρύθμιση θεμάτων σχετικών με τη μεταφορά των οικείων αρμοδιοτήτων της καταργούμενης Αρχής του ν. 4013/2011 στην Αρχή του ν. 4412/2016. Έως την έκδοση του διατάγματος του πρώτου εδαφίου, ο ειδικός Κανονισμός Οικονομικής Διαχείρισης, ο οποίος θεσπίστηκε με το π.δ. 43/2013 (Α’ 80) διατηρείται σε ισχύ, κατά το μέρος που δεν αντίκειται στις διατάξεις του παρόντος και του ν. 4412/2016.
5. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών, μετά από γνώμη της Αρχής του άρθρου 347 του ν. 4412/2016, τροποποιούνται ο Κανονισμός Λειτουργίας και ο Οργανισμός των άρθρων 355 και 357 του ν. 4412/2016, για τη ρύθμιση θεμάτων σχετικών με την μεταφορά αρμοδιοτήτων, οργανικών μονάδων, θέσεων και προσωπικού της καταργούμενης Αρχής του ν. 4013/2011 στην Αρχή του ν. 4412/2016. Με το διάταγμα του πρώτου εδαφίου μπορεί, ιδίως, να καταργούνται μεταφερόμενες οργανικές μονάδες, όταν υφίστανται αντίστοιχες μονάδες στην Αρχή του ν. 4412/2016, να συγχωνεύονται, να καταργούνται ή να μεταφέρονται σε άλλη μονάδα θέσεις ευθύνης και θέσεις προσωπικού και να τροποποιούνται οι σχετικές αρμοδιότητες, καθώς και να ρυθμίζεται κάθε ζήτημα που αφορά στην ομαλή ένταξη στον Οργανισμό του άρθρου 357 του ν. 4412/2016 των οργανικών μονάδων και του προσωπικού της καταργούμενης Αρχής, που μεταφέρονται σύμφωνα με το άρθρο 16. Έως την έκδοση του διατάγματος αυτού, ο Οργανισμός και Κανονισμός Λειτουργίας, που θεσπίστηκε με το άρθρο 53 του ν. 4605/2019 (Α’ 52) διατηρείται σε ισχύ, κατά το μέρος που δεν αντίκειται στις διατάξεις του παρόντος και του ν. 4412/2016.
Με αυτή τη μεταβατική διάταξη ένα είναι σίγουρο. Δεν θα σκούνται οι αρμοδιότητες της ΕΑΑΔΗΣΥ τουλάχιστον μέχρι να εκδοθούν τα π.δ/τα. Θα αποφασίσει μόνο του το νέο ΔΣ, που θα αποτελείται μόνο από συνταξιούχους δικαστικούς, όταν δεν δίνει καμία ένδειξη ο νόμος για το πώς θέλει να εφαρμοστούν αυτές οι αρμοδιότητες, να εκδοθούν νέα υποδείγματα διακηρύξεων, όπως π.χ. Δυναμικό Σύστημα Αγοράς και συμφωνία – πλαίσιο για ιατροτεχνολογικά προϊόντα;; Θα εκδίδονται συμβουλές, γνωμοδοτήσεις, με απόφαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου;; Θα λειτουργεί η πλατφόρμα καταγγελιών;; Θα αναλάβει κάποιο από τα νέα μέλη του Συμβουλίου ή ο Πρόεδρος την προεδρία του οργάνου εξέτασης των μέτρων αυτοκάθαρσης;; Ποιος θα συντάξει και θα εγκρίνει την έκθεση αποτίμησης της λειτουργίας του συστήματος δημοσίων συμβάσεων (αρ 340 ν. 4412) που υποχρεούται η Ελλάδα να αποστείλει στην Ε. Επιτροπή;; Επομένως οι αναθέτουσες αρχές μένουμε ξεκρέμαστες «μεταβατικά» και μάλλον οριστικά όπως προκύπτει από την πρόβλεψη να μην συμμετέχει ο Υπ. Ανάπτυξης στην έκδοση των π.δ/των.
Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι θα πρέπει ένα μέρος αυτής της νέας Αρχής να συνεχίσει να παρέχει συμβουλευτικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες προς τις αναθέτουσες αρχές, όπως αυτές γινόταν μέχρι σήμερα (υποδείγματα και πρότυπα διακηρύξεων, τεχνικές οδηγίες, εγκρίσεις κτλ) και να μην περιοριστεί μόνο στις προδικαστικές προσφυγές. Η βοήθεια της ΕΑΑΔΗΣΥ ήταν πολύτιμη και αποτελούσε την πυξίδα όλων των δημόσιων φορέων στην προσπάθεια για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος και της νομιμότητας των ακολουθούμενων διαδικασιών.
Η πρόβλεψη για την έκδοση των π.δ. των παρ. 4 και 5 αποκλίνουν από τα οριζομένα στο άρθρο 20 του ν. 4622/2019, σύμφωνα με το οποίο «Η οργάνωση και λειτουργία των Ανεξάρτητων Αρχών, καθορίζονται με Οργανισμούς, οι οποίοι καταρτίζονται, αντικαθίστανται ή τροποποιούνται με αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων διοίκησής τους… με τους Οργανισμούς μπορεί να προβλέπεται κάθε άλλη λεπτομέρεια που αφορά στην οργάνωση και λειτουργία της οικείας υπηρεσίας».
Εφόσον η νέα Αρχή θεσμοθετείται ως Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή, που απολαύει λειτουργικής ανεξαρτησίας, διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας και δεν υπόκειται σε έλεγχο ή εποπτεία από κυβερνητικά όργανα ή άλλες διοικητικές αρχές, παρά μόνο σε κοινοβουλευτικό έλεγχο και στον έλεγχο του ΕλΣυν,
τίθεται θέμα συνολικά με τις προτεινόμενες εδώ εξουσιοδοτικές διατάξεις για την οργάνωση και λειτουργία της Αρχής.
Δηλαδή, εάν θα πρέπει να δοθεί τέτοια εξουσιοδότηση στους Υπουργούς Δικαιοσύνης, Εσωτερικών και Οικονομικών για την έκδοση π.δ. που θα ρυθμίζει τυπικά και ουσιαστικά θέματα της λειτουργίας της Αρχής, διότι κατ’αυτόν τον τρόπο προσβάλλεται η ανεξαρτησία και αυτοτέλειά της.
Αν είναι ζητούμενο, η Αρχή να υπόκειται στην εποπτεία του Υπουργού Δικαιοσύνης ή άλλου Υπουργού, θα πρέπει να γίνει σχετική προσαρμογή στο άρθρο 2 του προτεινόμενου νομοσχεδίου (τροπ. άρθρου 347 ν.4412/2016). Διαφορετικά έχει εφαρμογή το άρθρο 20 του ν. 4622/2019.
Ενδεχομένως οι παρ. 4 και 5 να πρέπει να απαληφθούν, αφού ρυθμίζονται ήδη από το άρθρο 20 του ν. 4622/2019, και να παραμείνει μόνο η πρόβλεψη διατήρησης των υφιστάμενων Κανονισμών/Οργανισμών, μέχρι έκδοσης του νέου, και εφόσον δεν αντίκειται στις διατάξεις του παρόντος.
Το νομοσχέδιο κινείται σε λάθος κατεύθυνση. Η ΑΕΠΠ θα έπρεπε να ενσωματωθεί στην ΕΑΑΔΗΣΥ και όχι το αντίστροφο. Όσοι ασχολούνται με δημόσιες συμβάσεις γνωρίζουν πολύ καλά την χρησιμότητα της λειτουργίας της ΕΑΑΔΗΣΥ: μία από τις ελάχιστες υπηρεσίες του Δημοσίου με ένα τόσο πολύπλοκο αντικείμενο, η οποία λειτουργεί υποδειγματικά εξυπηρετώντας τους σκοπούς για τους οποίους δημιουργήθηκε. Επιβλέπει την εφαρμογή των Ευρωπαϊκών Οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις στην Ελλάδα, γνωμοδοτεί, ελέγχει, συμβουλεύει. Για όσους καθημερινά ασχολούνται με την ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων, η λειτουργία της είναι ΑΠΛΥΤΩΣ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ για πολλούς λόγους: συντάσσει εξειδικευμένα έγγραφα (τεύχη δημοπράτησης, τεχνικές οδηγίες, υποδείγματα κλπ), παρακολουθεί συνεχώς τις αλλαγές του Ν.4412/2016, υποστηρίζει τις αναθέτουσες αρχές αλλά και τους οικονομικούς φορείς στις διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων, έχοντας μία πολλή εξειδικευμένη γνώση στο αντικείμενό της, απαντάει σε ερωτήσεις ή χορηγεί διευκρινήσεις, γνωμοδοτεί σε θέματα της αρμοδιότητάς της και σε σχέδια νόμου που αφορούν τις δημόσιες συμβάσεις, προασπίζοντας έτσι τη νομιμότητα και το δημόσιο συμφέρον. Όλα τα ανωτέρω θα χαθούν με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου και μαζί τους και μεγάλο τμήμα της υποχρέωσης του Δημοσίου να παρακολουθεί και να ελέγχει την εφαρμογή της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας δημοσίων συμβάσεων. Με το νομοσχέδιο το ίδιο το δημόσιο αποφασίζει να παραδώσει την υποχρέωσή του για προστασία του δημοσίου συμφέροντος και για ποιο λόγο;
Δεν υπάρχει καμία σαφή προβλεψη για την διατήρηση των υπηρεσιών και του αντικειμένου της ΕΑΑΔΗΣΥ ειδικά ως προς την υποστήριξη των αναθετουσών αρχών, τις εγκρίσεις όπου προβλέπονταν, την διατήρηση των πρότυπων τευχών διαγωνισμών.
Είναι σαφές -τουλάχιστο από τη δική μου ανάγνωση- ότι η νέα αρχή περιορίζεται δραστικά στο αντικείμενο και εστιάζεται στις προδικαστικές προσφυγές.
Θα μπορούσαν να υπάρχουν σαφέστερες προβλέψεις για το σημαντικό έργο της ΕΑΑΔΗΣΥ