Αρχική Εκσυγχρονισμός της μουσειακής πολιτικής και ζητημάτων διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάςΆρθρο 4 ΣκοποίΣχόλιο του χρήστη Βασιλική Πλιάτσικα | 27 Ιανουαρίου 2023, 13:35
  • Σχόλιο του χρήστη 'Βασιλική Πλιάτσικα' | 27 Ιανουαρίου 2023, 13:35

    Σε γενικές γραμμές και επί της ουσίας οι βασικοί σκοποί που αναφέρονται στο παρόν άρθρο ήδη επιτελούνται από τα κρατικά μουσεία επιτυχημένα, βάσει δημοσιευμένων στοιχείων. Η δέουσα σημειακή βελτίωση δύναται να εξασφαλιστεί με την διοικητική αναβάθμιση των μουσείων στο επίπεδο των Γενικών Διευθύνσεων εντός του Οργανισμού του ΥΠΠΟΑ και την εξασφάλιση περισσότερων ανθρώπινων και υλικών πόρων. Άλλωστε και με το παρόν προτείνεται η λειτουργία των μουσείων σε επίπεδο Γενικών Διευθύνσεων, χωρίς να αιτιολογείται γιατί αυτό επιχειρείται να συμβεί εκτός του Οργανισμού του ΥΠΠΟΑ, ενώ κάλλιστα μπορεί να συμβεί με την αναβάθμιση τους εντός ΥΠΠΟΑ. Το άρθρο περιλαμβάνει σειρά προβληματικών σημείων, ορισμένα εκ των οποίων κινούνται ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ και πρέπει να προβληματίσουν τόσο την Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων όσο και την Ολομέλεια που θα κληθεί να το ψηφίσει. Συγκεκριμένα: Αρ. 4, παρ. 1, περ. α). – ΠΕΡΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ - «απόκτηση»: Μετά την νομιμοποίηση της Συλλογής Στερν, ανοίγει ο δρόμος για την αποδοχή από τα ΝΠΔΔ ιδιωτικών συλλογών αμφιβόλου προελεύσεως, με κίβδηλα αντικείμενα που παρουσιάζονται ψευδώς ως γνήσια αρχαία. - Ο όρος «τεκμήριο» είναι καινοφανής και μη αποδεκτός νομικά εν προκειμένω. Ο Νόμος 4858/2021 αναφέρεται σε μνημεία και πολιτιστικά αγαθά. - «συγκρότηση…τεκμηρίων»: τα τεκμήρια (ό,τι εν τέλει μπορεί να εννοείται με τον όρο) δεν συγκροτούνται. Εννοείται εδώ «συγκρότηση συλλογών κινητών μνημείων και πολιτιστικών αγαθών»; Αρ. 4, παρ. 1, περ. γ) – ΠΕΡΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ, ΔΡΑΣΕΩΝ - Υπάρχει η έννοια της λειτουργίας του μουσείου που χρησιμοποιείται στο παρόν πολλάκις εκασταχού, αλλά δεν είναι σαφές τι εννοείται με τον καινοφανή όρο «λειτουργίες» που χρησιμοποιείται άπαξ εδώ. - Η αναφορά σε προγράμματα, λειτουργίες και δράσεις που αφορούν «επαγγελματικές και άλλες κοινωνικές ομάδες» είναι από προβληματική έως επικίνδυνη. Πρέπει να προστεθεί αν μη τι άλλο η διατύπωση της υποπαραγράφου α) του ίδιου άρθρου ότι τα προγράμματα και οι δράσεις πρέπει να «είναι συναφή προς τον τομέα δραστηριοποίησης του Μουσείου» ώστε να προστατευτούν τα μουσεία από εκδηλώσεις που απάδουν του χαρακτήρα τους, όπως π.χ. κομματικές εκδηλώσεις ή κοινωνικές εκδηλώσεις του ιδιωτικού βίου. Επαγγελματική ομάδα είναι και οι παραγωγοί ταινιών ερωτικού περιεχομένου και κοινωνική ομάδα μπορεί να θεωρηθούν μορφώματα όπως οι νεοναζιστές, οι δωδεκαθεϊστές, σύλλογοι γυμνιστών, κλπ. Αρ. 4, παρ. 1, περ. δ) – ΠΕΡΙ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ ΣΥΛΛΟΓΩΝ – Είναι απαραίτητη προϋπόθεση η γνωμοδότηση επιτροπής εμπειρογνωμόνων. Αρ. 4, παρ. 2, περ. γ) – ΠΕΡΙ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ - Η συγκρότηση συλλογών μνημείων ή εικαστικών και άλλων καλλιτεχνικών έργων που δεν σχετίζονται με τον εμπλουτισμό των συλλογών των μουσείων δεν μπορεί να γίνεται χωρίς κανέναν ελεγκτικό μηχανισμό και αξιολόγηση της αξίας τους παρά μόνον την κρίση του Προέδρου και του Διοικητικού Συμβουλίου. Η γενικόλογη διατύπωση ότι τα έργα αυτά πρέπει να «σχετίζονται με τις συλλογές του μουσείου» δεν προστατεύει από την κατάχρηση. Αν μη τι άλλο πρέπει να γνωμοδοτεί προηγουμένως επιτροπή εμπειρογνωμόνων, διαφορετικά ο Πρόεδρος και το υπόλοιπο ΔΣ δύνανται να αγοράζουν έργα τέχνης κατά την κρίση τους διασπαθίζοντας τους πόρους εκάστου μουσείου. Αρ. 4, παρ. 2., περ. δ) – ΠΕΡΙ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΕΚΘΕΣΕΩΝ – Η διοργάνωση εκθέσεων στο εξωτερικό δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση. Η διαδικασία πρέπει να ελέγχεται από την Διεύθυνση Μουσείων και να ακολουθούνται οι οδηγίες του υπουργείου Εξωτερικών όπου δει. Δεν είναι δυνατόν έκαστο μουσείο να δύναται να παραβιάσει την εθνική πολιτική στις σχέσεις με άλλα κράτη. Π.χ. Στο πρόσφατο παρελθόν είδαμε ελληνικό μη κρατικό μουσείο να συνεργάζεται με το Βρετανικό Μουσείο ενώ είναι εθνική πολιτική επιλογή να μην συμβαίνει αυτό μέχρι να επιτευχθεί η επιστροφή των Παρθενώνειων γλυπτών. Αρ. 4, παρ. 2, περ. στ) – ΠΕΡΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ - Δεν περιγράφεται ποιος ακριβώς είναι ο προορισμός της παραγωγής των εμπορικών προϊόντων που αναφέρει η παράγραφος, γεγονός που αφήνει περιθώριο κατάχρησης. Πρέπει να προστεθεί «προς διάθεση από το πωλητήριο εκάστου μουσείου» ή να συγκεκριμενοποιηθεί τι έχει στο νου του ο νομοθέτης εδώ. Διάθεση από τα πωλητήρια άλλων μουσείων; Είναι θεμιτή π.χ. η χρήση της εκδοτικής δυνατότητας εκάστου μουσείου για να παράγει εκδόσεις για χάρη τρίτων; Και ποιοι θα είναι αυτοί οι τρίτοι; Η παραγωγή εντύπων σημαίνει ότι μπορεί να παράγει π.χ. προεκλογικές αφίσες κομμάτων. Πρέπει να προστεθεί ότι η παραγωγή όλων αυτών των ειδών πρέπει να συνάδει με τον χαρακτήρα και τους σκοπούς του μουσείου. Αρ. 4, παρ. 2, περ. ζ) – ΠΕΡΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ - Αντί «της επιστήμης» να γραφεί «των επιστημών» και να προστεθεί η επιστήμη της αρχαιομετρίας που ήδη προάγεται στα μεγάλα κρατικά μουσεία. Αρ. 4, παρ. 2, περ. θ) – ΠΕΡΙ ΔΡΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ - Η γενική αναφορά «στην κοινωνία» και σε εκδηλώσεις «κοινωνικού» χαρακτήρα επιτρέπουν την διοργάνωση εκδηλώσεων αμφιβόλου αισθητικής, κομματικές εκδηλώσεις, εκδηλώσεις του ιδιωτικού βίου (π.χ. βαπτίσεις, μνημόσυνα, κλπ.), εταιρικές εκδηλώσεις, εκδηλώσεις ακραίων μορφωμάτων, κλπ. Ο σχεδιαζόμενος νόμος οφείλει να προστατεύσει τα μουσεία από εκδηλώσεις που προσβάλλουν το χαρακτήρα τους και να θέσει περισσότερους περιορισμούς από την ανεξέλεγκτη επιθυμία του εκάστοτε Προέδρου και του ΔΣ. Οι περιορισμοί αυτοί πρέπει επίσης να επεκτείνονται στο εστιατόριό του που υπενοικιάζεται, ώστε να αποφεύγονται και εκεί εκδηλώσεις που δεν συνάδουν με το μουσείο και να μην λειτουργούν αυθαίρετα όπως συμβαίνει σήμερα. Αρ. 4, παρ. 2, περ. ιβ) – ΠΕΡΙ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΩΝ - Η ίδρυση παραρτημάτων στο εξωτερικό επιτρέπει την ΜΟΝΙΜΗ εξαγωγή αρχαιοτήτων από την πατρίδα μας. Η λειτουργία των παραρτημάτων αναπόφευκτα υπόκειται νομικά στη χώρα υποδοχής, συνεπώς η διαχείριση των αρχαιοτήτων μας θα υπόκειται στο νομικό καθεστώς ξένου κράτους. Με βάση την πραγματική οικονομική δυνατότητα του κάθε μουσείου, κανένα δεν θα έχει την οικονομική δυνατότητα ίδρυσης και διατήρησης ασφαλούς ανεξάρτητου παραρτήματος στο εξωτερικό (έκαστο μουσείο άλλωστε χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό με βάση το άρθρο 1 του παρόντος), άρα πίσω από την ίδρυση παραρτημάτων υποκρύπτονται άλλες προθέσεις, π.χ. η παραχώρηση αίθουσας σε μουσεία του εξωτερικού και άρα η μόνιμη έκθεση ελληνικών αρχαιοτήτων σε ξένα μουσεία χωρίς κανένα όφελος για την Ελλάδα. Η αναφορά σε παραρτήματα των μεγάλων μουσείων στο εσωτερικό είναι προφανώς προσχηματική, ώστε να δικαιολογηθεί η αναφορά στο εξωτερικό. Υπάρχει πλήθος αρχαιολογικών και βυζαντινών μουσείων σε όλη την επικράτεια. Αρ. 4, παρ. 2, περ. ιστ) – ΠΕΡΙ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ - Η διατύπωση είναι ευχολογική, χωρίς επαφή με την πραγματικότητα που οφείλει να προβλέπει α) την ασφάλεια των αρχαιοτήτων, β) την ασφάλιση των εργαζόμενων εθελοντών, γ) την προστασία από την εμπέδωση δια του εθελοντισμού συστήματος μαύρης εργασίας. Η οργάνωση και ορθή λειτουργία των Συλλόγων Φίλων των Μουσείων ήδη έχει δημιουργήσει πλαίσιο επικουρίας και συνεισφοράς των πολιτών στο έργο των μουσείων και μπορεί να ενισχυθεί το πλαίσιο αυτό.