Αρχική Νόμος για τη συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίαςΜέρος Ι ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΣΚΟΠΟΣ, ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ Άρθρο 01-ΣκοπόςΣχόλιο του χρήστη Εταιρεία Ελεύθερου Λογισμικού / Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα | 22 Ιανουαρίου 2016, 15:51
  • Σχόλιο του χρήστη 'Εταιρεία Ελεύθερου Λογισμικού / Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα' | 22 Ιανουαρίου 2016, 15:51

    Η ρύθμιση που επιχειρείται με το παρόν σχέδιο νόμου έχει ως κεντρικό στόχο την μεταφορά της Οδηγίας  2014/26/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014 (ΕΕEK L 84/72 20.3.2014) στην ελληνική έννομη τάξη, αλλά και η εισαγωγή νέων ρυθμίσεων σε σχέση με την καταπολέμηση της παράνομης διάθεσης έργων στο διαδίκτυο. Παρά την αξιόλογη προσπάθεια του Υπουργείου να προχωρήσει σε εξορθολογισμό του χώρου των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης και αντιμετώπισης του προβλήματος της παραβίασης του Ν. 2121/1993, το τελικό αποτέλεσμα έχει σοβαρά προβλήματα που ενδέχεται να δημιουργήσουν περισσότερα προβλήματα από αυτά που προσπαθούν να επιλύσουν. Τα ζητήματα έχουν να κάνουν με το συνολικό πλαίσιο ρύθμισης της Πν. Ιδιοκτησίας στην Ελλάδα και τη λειτουργία του ΟΠΙ έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στο θεσμικό του ρόλο, τις υποχρεώσεις διαφάνειας των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης, την εταιρική μορφή των ΟΣΔ, τη δυνατότητα των καλλιτεχνών να επιλέγουν τα έργα τους που θα είναι σε συλλογική διαχείριση, το ύψος της εύλογης αμοιβής, τον τρόπο και σκοπό διανομής την διαγενεακή ισότητα μεταξύ δημιουργών, την διαφάνεια, τη διασφάλιση της αρχής της δίκαιης δίκης, της στάθμισης δικαιωμάτων και της σύνθεσης της επιτροπής του αρ. 69 του προτεινόμενου σχεδίου νόμου. Πιο συγκεκριμένα: (α) Σε σχέση με την ίδια τη σύνθεση του ΔΣ του ΟΠΙ: στη βάση του συνόλου των ζητημάτων της λειτουργίας της πνευματικής ιδιοκτησίας στην Ελλάδα βρίσκεται η ίδια η σύνθεση του ΔΣ του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας που αποτελείται από προσωπικότητες εγνωσμένης αξίας, αλλά δεν ανταποκρίνεται τουλάχιστον σε κάποιες βασικές κατηγορίες των δικαιούχων και δημιουργών, τωρινών ή μελλοντικών. Για το λόγο αυτό προτείνεται η άμεση αλλαγή του Ν. 2121/1993 ώστε να υπάρχει θεσμοθετημένη από το νόμο συμμετοχή τουλάχιστον του ακαδημαϊκού και εκπαιδευτικού χώρου που συνεισφέρει αποδεδειγμένα περισσότερα από 60 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο σε πνευματικά δικαιώματα που αφορούν συγγράμματα και βιβλία. Αντίστοιχα θα πρέπει να υπάρχει κάποια συμμετοχή των αντίστοιχων υπουργείων που ρυθμίζουν σχετικούς κλάδους της βιομηχανίας, ιδίως αυτής των ΤΠΕ που αποτελεί έναν ακόμη μεγάλο δικαιούχο δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. (β) Σε σχέση με τη φύση των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης: η ΕΕΛ/ΛΑΚ στηρίζει τους δημιουργούς στο σύνολο των δημιουργικών βιομηχανιών και πιστεύει ότι οι ΟΣΔ θα πρέπει να έχουν χαρακτηριστικά που να ευνοούν την ανοιχτή και διαφανή συμμετοχή σε αυτούς, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η μεγιστοποίηση του οφέλους ειδικά για τους νέους δημιουργούς σε αυτούς. Για το λόγο αυτό απαιτείται: - Η αδειοδοτική ουδετερότητα των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης: η χρήση ανοικτών αδειών δεν μπορεί να αποτελεί λόγο μη αποδοχής των σχετικών δικαιούχων/ δημιουργών σε ΟΣΔ. Αντίστοιχα, θα πρέπει να υπάρξει κοινή προσπάθεια με τον ΟΠΙ, τους ΟΣΔ, τους δημιουργούς που χρησιμοποιούν ανοικτές άδειες (ιδίως άδειες Creative Commons) και τους χρήστες για τον ορισμό της έννοιας της μη εμπορικής χρήσης κατά τρόπο κοινά αποδεκτό από όλες τις πλευρές. Ο ΟΠΙ θα πρέπει να διασφαλίσει τη διαφάνεια και αντικειμενικότητα της διαδικασίας και την ίση συμμετοχή όλων των πλευρών. Το αρ. 12 του προτεινόμενου ΣΝ είναι στη σωστή κατεύθυνση αλλά θα μπορούσε να γίνει ρητή αναφορά στην αδειοδοτική ουδετερότητα ως κεντρική αρχή του συστήματος συλλογικής διαχείρισης. - η νομική μορφή των ΟΣΔ θα πρέπει να είναι σωματειακή και όχι εταιρική ώστε να διασφαλίζεται η κατά το δυνατόν ισότιμη συμμετοχή των μελών. Κατά συνέπεια τα κριτήρια του αρ. 3α του ΣΝ θα πρέπει να λειτουργούν σωρευτικά και όχι διαζευκτικά. Η αντίστοιχη διατύπωση της Οδηγίας στο αρ. 3α θα πρέπει να αναγνωστεί ως δυνατότητα που δίδεται στο κράτος μέλος και όχι ως υποχρέωση αυτού. - οι διατάξεις διαφάνειας του ΣΝ θα πρέπει να ενισχυθούν σημαντικά ώστε να διασφαλίζεται η πραγματική διαφάνεια των οργανισμών, ιδίως καθώς με το νέο νόμο θα δούμε να έχουμε λιγότερους ΟΣΔ που θα κατέχουν σχεδόν εξορισμού μονοπωλιακή θέση. Για το λόγο αυτό προτείνεται η υπαγωγή των ΟΣΔ σε καθεστώς αντίστοιχο με αυτό της Διαύγειας προκειμένου το σύνολο των πράξεων και αποφάσεών τους να αναρτώνται ως ανοικτά διασυνδεδεμένα δεδομένα. Η σχετική ένταξη θα πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση για την έγκριση ενός ΟΣΔ (αρ.04 του ΣΝ). Αντίστοιχα το σύνολο των πληροφοριών/ δεδομένων που περιγράφονται ως υποχρεώσεις διαφάνειας θα πρέπει να διατίθενται ενεργητικά και εξορισμού ανοικτά σε μηχαναγνώσιμη μορφή. (γ) Σε σχέση με το τέλος του 2% του αναθεωρημένου αρ. 18: πρόκειται για διάταξη που εμφανίζει διάφορα ζητήματα. Αναφέρουμε ενδεικτικά τα σημαντικότερα: - πως προσδιορίζεται το 2% σε σχέση με την αγορά στην οποία απευθύνεται κι αν έχουν μελετηθεί οι σχετικές πιθανές επιπτώσεις στην αγορά - το 2% δεν μπορεί να διανέμεται μόνο στους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης, αλλά συνολικά σε δράσεις που να ευνοούν δημιουργούς πνευματικής ιδιοκτησίας, ιδίως πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα αλλά και μελλοντικούς δημιουργούς μέσα από τη δημιουργία ενός ταμείου για την ενίσχυση της πρόσβασης σε έργα που έχουν περιέλθει στο Δημόσιο Τομέα (Public Domain) και είναι κοινό κτήμα (commons) ή έργα που αδειοδοτούνται με ανοικτές άδειες που είναι συμβατές με τον ορισμό της ανοικτής γνώσης. Το ταμείο αυτό θα πρέπει να συνοδεύεται από έκθεση για την υγεία των κοινών (state of commons) που θα εξετάζει τα νέα έργα που δημιουργούνται στη βάση των κοινών κτημάτων και την οικονομική αξία που παράγεται στη βάση αυτών. (δ) Σε σχέση με την επιτροπή του αρ. 69: πρόκειται ίσως για την πιο προβληματική διάταξη του νόμου καθώς εισάγει μια επιτροπή που έχει τα ακόλουθα αρνητικά αποτελέσματα: - φτωχή στάθμιση του περιουσιακού με άλλα ψηφιακά/ πληροφοριακά συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα, ιδίως το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα, το δικαίωμα στην πρόσβαση στην πληροφορία αλλά και το δικαίωμα δίκαιης δίκης. - ουσιαστικά υπάρχει αντιστροφή του τεκμηρίου αθωότητας με την επιβολή του κόστους της δικαστικής επίλυσης της διαφοράς από τον ενάγοντα στον εναγόμενο - παντελής έλλειψη αντιπροσώπευσης των πανεπιστημίων στην επιτροπή - διαδικασία χωρίς διαφάνεια και εγγυήσεις δημοσιότητας που μπορεί πολύ εύκολα να γίνει εργαλείο λογοκρισίας - μειοψηφία των δικαστικών έναντι των εκπροσώπων της διοίκησης - μεγάλη πιθανότητα να υπάρχουν διώξεις ερευνητικών και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων ως αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας.