Μετά το άρθρο 27 του ν. 2121/1993 προστίθεται άρθρο 27Α , ως εξής:
« Άρθρο 27Α
Ορισμένες χρήσεις ορφανών έργων
1. Επιτρέπεται να καθίστανται προσιτά στο κοινό με την έννοια του άρθρου 3 παρ. 1 περ. η’ και να αναπαράγονται για σκοπούς ψηφιοποίησης, διάθεσης στο κοινό, ευρετηρίασης, καταλογογράφησης, συντήρησης ή αποκατάστασης (επιτρεπόμενες χρήσεις) από προσιτές στο κοινό βιβλιοθήκες, εκπαιδευτικά ιδρύματα ή μουσεία, αρχεία ή ιδρύματα κινηματογραφικής ή ακουστικής κληρονομιάς καθώς και από δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς που είναι εγκατεστημένοι σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (φορείς) έργα που περιλαμβάνονται στις συλλογές τους, στα οποία κανένας δικαιούχος δικαιωμάτων δεν έχει ταυτοποιηθεί ή ακόμα και αν έχει ταυτοποιηθεί, δεν έχει εντοπιστεί παρά τη διενέργεια επιμελούς αναζήτησης από τους φορείς σύμφωνα με τους όρους του παρόντος άρθρου (ορφανά έργα) (ενσωμάτωση α. 1 παρ. 1, α. 2 παρ. 1, 6 παρ. 1 της Οδηγίας 2012/28).
2. Η παρούσα ρύθμιση εφαρμόζεται αποκλειστικά σε:
α. έργα που δημοσιεύθηκαν με τη μορφή βιβλίων, επιστημονικών περιοδικών, εφημερίδων, περιοδικών ή άλλων γραπτών κειμένων που περιλαμβάνονται στις συλλογές προσιτών στο κοινό βιβλιοθηκών, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ή μουσείων καθώς και στις συλλογές αρχείων ή ιδρυμάτων κινηματογραφικής ή ακουστικής κληρονομιάς,
β. κινηματογραφικά ή οπτικοακουστικά έργα και φωνογραφήματα που περιλαμβάνονται στις συλλογές προσιτών στο κοινό βιβλιοθηκών, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ή μουσείων καθώς και στις συλλογές αρχείων ή ιδρυμάτων κινηματογραφικής ή ακουστικής κληρονομιάς,
γ. κινηματογραφικά ή οπτικοακουστικά έργα και φωνογραφήματα που παράχθηκαν από δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς μέχρι τις 31.12.2002 και περιλαμβάνονται στα αρχεία τους,
δ. έργα ή άλλο προστατευόμενο αντικείμενο που έχει ενσωματωθεί ή συμπεριληφθεί ή συνιστά αναπόσπαστο τμήμα των παραπάνω έργων ή φωνογραφημάτων,
υπό την προϋπόθεση ότι τα ως άνω έργα προστατεύονται με δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας ή/και συγγενικά δικαιώματα και έχουν δημοσιευτεί για πρώτη φορά σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή, εάν δεν έχουν δημοσιευτεί, έχουν μεταδοθεί για πρώτη φορά σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εάν τα έργα αυτά δεν έχουν δημοσιευθεί ή μεταδοθεί, χρησιμοποιούνται από τους φορείς μόνο εφόσον α) έχουν διατεθεί ήδη στο κοινό από οποιονδήποτε από τους φορείς (έστω με τη μορφή δανεισμού) με τη συναίνεση των δικαιούχων και β) μπορεί βάσιμα να υποτεθεί ότι οι δικαιούχοι δεν θα αντιτίθεντο στις επιτρεπόμενες από το παρόν άρθρο χρήσεις τους (ενσωμάτωση α. 1 παρ. 2, 3 και 4 της Οδηγίας 2012/28).
3. Σε περίπτωση περισσότερων δικαιούχων σε ένα έργο ή φωνογράφημα αυτό χρησιμοποιείται σύμφωνα με τους όρους του παρόντος άρθρου, μόνο εάν παρά τη διενέργεια και καταγραφή επιμελούς αναζήτησης σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στις παρ. 6 και 7 του παρόντος άρθρου, δεν ταυτοποιηθούν ή ακόμα και αν ταυτοποιηθούν, δεν εντοπιστούν όλοι οι δικαιούχοι ή αν όσοι εντοπιστούν εξουσιοδοτήσουν τους φορείς να προβούν στις επιτρεπόμενες χρήσεις σε σχέση με τα δικαιώματά τους (ενσωμάτωση α. 2 παρ. 2 της Οδηγίας 2012/28).
4. Η χρήση των ορφανών έργων είναι επιτρεπτή από τους φορείς για την επίτευξη και μόνο στόχων που σχετίζονται με τη δημοσίου συμφέροντος αποστολή τους και ειδικότερα τη συντήρηση, την αποκατάσταση και την παροχή πολιτιστικής και εκπαιδευτικής πρόσβασης στα έργα και τα φωνογραφήματα που περιλαμβάνονται στις συλλογές τους. Οι φορείς μπορούν να παράγουν έσοδα στο πλαίσιο των επιτρεπόμενων χρήσεων με αποκλειστικό σκοπό να καλύπτουν τις δαπάνες τους για την ψηφιοποίηση και τη διάθεση στο κοινό ορφανών έργων (ενσωμάτωση α. 6 παρ. 2 της Οδηγίας 2012/28).
5. Οι φορείς αναφέρουν σε κάθε χρήση του ορφανού έργου το όνομα των ταυτοποιημένων δημιουργών και δικαιούχων και την εξής επισήμανση: «Ορφανό έργο: […] [αριθμός καταχώρισης στην Ενιαία Ηλεκτρονική Βάση Δεδομένων του Γραφείου Εναρμόνισης της Εσωτερικής Αγοράς]» (ενσωμάτωση α. 6 παρ. 3 της Οδηγίας 2012/28).
6. Η καλόπιστη επιμελής αναζήτηση για την ταυτοποίηση ή/και τον εντοπισμό των δικαιούχων σύμφωνα με την παρ. 1 του παρόντος άρθρου πριν από τη χρήση τους από τους φορείς γίνεται για κάθε έργο ή φωνογράφημα –συμπεριλαμβανόμενων έργων ή/και προστατευόμενων αντικείμενων που περιλαμβάνονται σε αυτό- στις κατάλληλες πηγές για τα έργα, τα φωνογραφήματα ή τα αντικείμενα αυτά, όπως θα καθοριστούν με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας, η οποία δύναται να τροποποιείται. Η διενέργεια επιμελούς αναζήτησης που πραγματοποιείται από τους φορείς –ή από τρίτους κατ΄ εντολή των φορέων- διεξάγεται στο κράτος μέλος της πρώτης δημοσίευσης ή -ελλείψει δημοσίευσης- της πρώτης μετάδοσης. Για τα κινηματογραφικά ή οπτικοακουστικά έργα, ο παραγωγός των οποίων έχει την έδρα ή τη συνήθη διαμονή του σε ένα κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η επιμελής αναζήτηση διενεργείται στο κράτος μέλος της έδρας ή της συνήθους διαμονής του. Eάν τα έργα δεν έχουν δημοσιευτεί ή μεταδοθεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 2 του παρόντος άρθρου, η επιμελής αναζήτηση διεξάγεται στο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο οποίο είναι εγκατεστημένος ο φορέας που έχει διαθέσει στο κοινό το έργο. Όταν υπάρχουν στοιχεία που υποδεικνύουν ότι πρέπει να γίνει έρευνα σε πηγές άλλων χωρών, θα πρέπει να διεξάγεται η σχετική έρευνα και σε αυτές (ενσωμάτωση α. 3 παρ. 1, 2, 3, 4 της Οδηγίας 2012/28).
7. Οι φορείς που διενεργούν την επιμελή αναζήτηση θα πρέπει να τηρούν μητρώο της αναζήτησής τους καθ’ όλη τη διάρκεια της χρήσης του ορφανού έργου και για επτά χρόνια μετά την παύση αυτής και να παρέχουν συγκεκριμένες πληροφορίες στον Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας, o οποίος και θα τις προωθεί άμεσα στην Ενιαία Ηλεκτρονική Βάση Δεδομένων του Γραφείου Εναρμόνισης της Εσωτερικής Αγοράς (Βάση Δεδομένων). Οι πληροφορίες αυτές περιλαμβάνουν:
α) πλήρης περιγραφή του ορφανού έργου και των ονομάτων των ταυτοποιημένων δημιουργών και δικαιούχων,
β) τα αποτελέσματα της επιμελούς αναζήτησης που έχει διεξαχθεί από τους φορείς, τα οποία οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι ένα έργο ή ένα φωνογράφημα θεωρείται ορφανό,
γ) δήλωση των φορέων σε σχέση με τις επιτρεπόμενες χρήσεις, στις οποίες προτίθενται να προβούν,
δ) τυχόν αλλαγή του καθεστώτος του ορφανού έργου (γνωστοποίηση νέων στοιχείων που τους έχουν κοινοποιηθεί),
ε) στοιχεία επικοινωνίας του φορέα (ενσωμάτωση α. 3 παρ. 5 και 6 της Οδηγίας 2012/28),
καθώς και οποιαδήποτε άλλα στοιχεία απαιτούνται σύμφωνα με τη σχετική διαδικασία που ορίζεται από το Γραφείο Εναρμόνισης της Εσωτερικής Αγοράς αναφορικά με τη Βάση Δεδομένων.
8. Διενέργεια επιμελούς αναζήτησης δεν απαιτείται για έργα, τα οποία ήδη βρίσκονται καταχωρισμένα στη Βάση Δεδομένων ως ορφανά, καθώς ένα έργο ή φωνογράφημα που θεωρείται ορφανό έργο σε ένα κράτος μέλος της ΕΕ θεωρείται ορφανό σε όλα, ανεξαρτήτως από το κράτος μέλος προέλευσής τους (ενσωμάτωση α. 4 της Οδηγίας 2012/28).
9. Εάν δικαιούχος έργου ή φωνογραφήματος ή άλλου προστατευόμενου αντικειμένου που έχει καταχωριστεί ως ορφανό εμφανιστεί, δικαιούται να θέσει τέλος στο καθεστώς του έργου ως ορφανού αναφορικά με τα δικαιώματά του και να ζητήσει τη διακοπή της χρήσης του έργου από τον φορέα καθώς και την καταβολή αποζημίωσης για τη χρήση του έργου του που έχει πραγματοποιήσει ο φορέας. Η λήξη του καθεστώτος ενός έργου ως ορφανού συνιστά ευθύνη του φορέα που το χρησιμοποιεί. Όταν ο φορέας, παρόλο που του έχει κατατεθεί αίτηση διακοπής χρήσης ενός έργου από τον δικαιούχο, συνεχίζει να χρησιμοποιεί το έργο αυτό 20 ημέρες μετά την κατάθεσή της, εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα για την έννομη προστασία του παρόντος νόμου (κεφ. 11ο).
Η αποζημίωση ανέρχεται στο ήμισυ της αμοιβής που συνήθως ή κατά νόμο καταβάλλεται για το είδος της χρήσης που πραγματοποίησε ο φορέας και αποδίδεται εντός δύο μηνών από τη λήξη του καθεστώτος ενός έργου ως ορφανού. Αν δεν συμφωνήσουν τα μέρη, οι όροι, η προθεσμία και το ύψος της αποζημίωσης καθορίζονται από το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (ενσωμάτωση ά 2 παρ. 4, ά. 5 και ά. 6 παρ. 5 της Οδηγίας 2012/28).
10. Σε κάθε περίπτωση εάν αποδειχθεί ότι λόγω πλημμελούς και κακόπιστης αναζήτησης ένα έργο αναγνωρίστηκε εσφαλμένα ως ορφανό, εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα για την έννομη προστασία του παρόντος νόμου (κεφ. 11ο).
11. Ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας δεν φέρει καμία ευθύνη για τη διενέργεια της επιμελούς αναζήτησης εκ μέρους του φορέα και τη θέση ενός έργου σε καθεστώς ορφανού καθώς και για τη λήξη του εν λόγω καθεστώτος.
12. Το παρόν άρθρο δεν θίγει τις διατάξεις για τα ανώνυμα ή ψευδώνυμα έργα (ενσωμάτωση α. 2 παρ. 5 της Οδηγίας 2012/28) καθώς και τις ρυθμίσεις σχετικά με τη διαχείριση δικαιωμάτων βάσει του παρόντος νόμου (ενσωμάτωση α. 1 παρ. 5 της Οδηγίας 2012/28)».
