1. Μετά το άρθρο 66Ε του ν. 2121/1993 (Α’ 25), περί της ενίσχυσης της προστασίας των δικαιωμάτων στο διαδίκτυο, προστίθεται άρθρο 66ΣΤ, ως εξής:
«Άρθρο 66ΣΤ:
Ορισμός παρόχου επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής περιεχομένου και χρήση έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας από παρόχους επιγραμμικών υπηρεσιών διαμοιρασμού περιεχομένου
1. Ως «πάροχος επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής/διαμοιρασμού περιεχομένου» στο πλαίσιο του παρόντος άρθρου νοείται ο πάροχος υπηρεσίας της κοινωνίας της πληροφορίας του οποίου ο κύριος ή ένας από τους κύριους σκοπούς είναι να αποθηκεύει και να παρέχει πρόσβαση στο κοινό σε σημαντική ποσότητα προστατευόμενων από την πνευματική ιδιοκτησία έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας, που αναφορτώνονται από τους χρήστες του, και τα οποία η υπηρεσία βελτιστοποιεί και προωθεί με σκοπό το κέρδος. Οι πάροχοι υπηρεσιών, όπως οι μη κερδοσκοπικές επιγραμμικές εγκυκλοπαίδειες, τα μη κερδοσκοπικά εκπαιδευτικά και επιστημονικά αποθετήρια, οι πλατφόρμες ανάπτυξης και κοινής χρήσης λογισμικού ανοικτού πηγαίου κώδικα, οι πάροχοι υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών, όπως ορίζονται στην Οδηγία (ΕΕ) 2018/1972, οι επιγραμμικές αγορές και υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους από επιχειρήσεις σε επιχειρήσεις και οι υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους που επιτρέπουν στους χρήστες να αναφορτώνουν περιεχόμενο για ιδία χρήση και τα επιγραμμικά καταστήματα εφαρμογών δεν θεωρούνται πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών διαμοιρασμού περιεχομένου κατά την έννοια του παρόντος νόμου.
2. Για τους σκοπούς εφαρμογής του παρόντος άρθρου, οι πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής/διαμοιρασμού περιεχομένου εκτελούν μια πράξη παρουσίασης στο κοινό ή πράξη διάθεσης στο κοινό, όταν παρέχουν πρόσβαση στο κοινό σε προστατευόμενα έργα πνευματικής ιδιοκτησίας ή άλλα αντικείμενα προστασίας που αναφορτώνονται από χρήστες. Ως εκ τούτου, ο πάροχος επιγραμμικών υπηρεσιών διαμοιρασμού περιεχομένου, προκειμένου να παρουσιάσει ή να διαθέσει στο κοινό έργα ή άλλα αντικείμενα προστασίας, πρέπει να λαμβάνει άδεια από τους δικαιούχους των δικαιωμάτων παρουσίασης και διάθεσης στο κοινό που αναφέρονται στην περ. η) της παρ. 1 του άρθρου 3, στην περ. η) της παρ. 2 του άρθρου 46, στην περ. δ) των παρ. 1 και 2 του άρθρου 47, καθώς και στην περ. ζ) της παρ. 1 του άρθρου 48, ιδίως μέσω της σύναψης συμφωνίας, προκειμένου να παρουσιάσει ή να καταστήσει διαθέσιμα στο κοινό έργα ή άλλα αντικείμενα προστασίας.
3. Όταν ένας πάροχος επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής/διαμοιρασμού περιεχομένου έχει λάβει άδεια, η άδεια αυτή καλύπτει επίσης τις πράξεις παρουσίασης και διάθεσης στο κοινό που διενεργούνται από χρήστες των υπηρεσιών που προβλέπονται στην παρ. 2, με την προϋπόθεση ότι οι χρήστες δεν ενεργούν σε εμπορική βάση ή η δραστηριότητά τους δεν αποφέρει σημαντικά έσοδα.
4. Όταν ένας πάροχος επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής/διαμοιρασμού περιεχομένου εκτελεί πράξη παρουσίασης στο κοινό ή πράξη διάθεσης στο κοινό, υπό τους όρους που αναφέρονται στο παρόν άρθρο, ο περιορισμός της ευθύνης που προβλέπεται στο άρθρο 13 του π.δ. 131/2003 (Α’ 116) δεν έχει εφαρμογή στις περιπτώσεις που καλύπτονται από το παρόν άρθρο. Σε κάθε περίπτωση, το πρώτο εδάφιο δεν επηρεάζει την ενδεχόμενη εφαρμογή του άρθρου 13 του π.δ. 131/2003 στους παρόχους υπηρεσιών, στους οποίους αφορά, για σκοπούς που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου αυτού.
5. Εάν δεν έχει χορηγηθεί άδεια, οι πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής/διαμοιρασμού περιεχομένου ευθύνονται για μη αδειοδοτημένες πράξεις παρουσίασης και διάθεσης στο κοινό έργων που προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και άλλων αντικειμένων προστασίας, εκτός εάν οι πάροχοι υπηρεσιών, υπό το πρίσμα της αρχής της αναλογικότητας, αποδείξουν ότι:
α) έχουν καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την απόκτηση της άδειας, και
β) έχουν καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια, σύμφωνα με τα υψηλά πρότυπα επαγγελματικής ευσυνειδησίας του κλάδου, προκειμένου να εξασφαλίσουν τη μη διαθεσιμότητα συγκεκριμένων έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας, για τα οποία οι δικαιούχοι έχουν παράσχει στους παρόχους υπηρεσιών τις σχετικές και απαραίτητες πληροφορίες, και, σε κάθε περίπτωση,
γ) έχουν ενεργήσει με ταχύτητα, με τη λήψη επαρκώς τεκμηριωμένης ειδοποίησης από τους δικαιούχους, προκειμένου να απενεργοποιήσουν την πρόσβαση σε ή να αποσύρουν από τους ιστοτόπους τους έργα ή άλλα αντικείμενα προστασίας, στα οποία αφορά η ειδοποίηση, και έχουν καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτρέψουν τις μελλοντικές αναφορτώσεις τους, σύμφωνα με την ως άνω περ. β).
Η κατά τα ανωτέρω απαλλαγή από την ευθύνη δεν εφαρμόζεται, αν αποδειχθεί ότι κύριος σκοπός του παρόχου υπηρεσιών είναι η συμμετοχή ή η διευκόλυνση της πειρατείας δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.
6. Προκειμένου να προσδιοριστεί, αν ο πάροχος υπηρεσιών έχει συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις που έχει σύμφωνα με την παρ. 5 και υπό το πρίσμα της αρχής της αναλογικότητας, πρέπει, μεταξύ άλλων, να λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα στοιχεία:
α) ο τύπος, το κοινό και το μέγεθος της υπηρεσίας, καθώς και το είδος των έργων ή των άλλων αντικειμένων προστασίας που αναφορτώνονται από τους χρήστες της υπηρεσίας, καθώς και
β) η διαθεσιμότητα κατάλληλων και αποτελεσματικών μέσων και το κόστος που έχουν για τους παρόχους υπηρεσιών.
7. Κατά παρέκκλιση από την παρ. 5, οι νέοι πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής/διαμοιρασμού περιεχομένου, οι υπηρεσίες των οποίων έχουν καταστεί διαθέσιμες στο κοινό στην Ευρωπαϊκή Ένωση για λιγότερο από τρία (3) έτη και έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών μικρότερο των δέκα (10) εκατομμυρίων ευρώ, υπολογιζόμενο σύμφωνα με τη Σύσταση της Επιτροπής της 6ης Μαΐου 2003 σχετικά µε τον ορισμό των πολύ μικρών, των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων (2003/361/ΕΚ)(L124/36), ευθύνονται για μη αδειοδοτημένες πράξεις παρουσίασης και διάθεσης στο κοινό έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας, εκτός εάν αποδείξουν, υπό το πρίσμα της αρχής της αναλογικότητας, ότι έχουν καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την απόκτηση της άδειας και έχουν ενεργήσει άμεσα, με τη λήψη της ειδοποίησης που είναι επαρκώς τεκμηριωμένη, προκειμένου να απενεργοποιήσουν την πρόσβαση σε ή να αποσύρουν από τους ιστοτόπους τους έργα ή άλλα αντικείμενα προστασίας, στα οποία αφορά η ειδοποίηση. Όταν ο μέσος αριθμός μοναδικών επισκεπτών τον μήνα των εν λόγω παρόχων υπηρεσιών, υπολογιζόμενος με βάση το προηγούμενο ημερολογιακό έτος, υπερβαίνει τα πέντε (5) εκατομμύρια, οι εν λόγω πάροχοι πρέπει επίσης να αποδείξουν ότι έχουν καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτρέψουν περαιτέρω αναφορτώσεις των έργων και των άλλων αντικειμένων προστασίας στα οποία αφορά η ειδοποίηση και για τα οποία οι δικαιούχοι έχουν υποβάλει τις σχετικές και απαραίτητες πληροφορίες.
8. Η συνεργασία μεταξύ παρόχων υπηρεσιών επιγραμμικού περιεχομένου και δικαιούχων δεν εμποδίζει τη διαθεσιμότητα έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας που αναφορτώνονται από χρήστες τα οποία δεν παραβιάζουν δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας που καλύπτονται από εξαίρεση ή περιορισμό. Οι χρήστες μπορούν να αναφορτώνουν και να καθιστούν διαθέσιμο περιεχόμενο που δημιουργείται από χρήστες σε επιγραμμικές υπηρεσίες ανταλλαγής περιεχομένου για: α) παράθεση αποσπασμάτων, κριτική, σχολιασμό· β) χρήση για γελοιογραφία, παρωδία ή μίμηση.
9. Η εφαρμογή του παρόντος άρθρου δεν οδηγεί σε γενική υποχρέωση παρακολούθησης. Οι πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής/διαμοιρασμού περιεχομένου παρέχουν στους δικαιούχους, κατόπιν αιτήματός τους, επαρκείς πληροφορίες για τη λειτουργία των πρακτικών τους, όσον αφορά τη συνεργασία που αναφέρεται στην παρ. 5 και τη χρήση του περιεχομένου που καλύπτεται από συμφωνίες για χορήγηση αδειών μεταξύ παρόχων υπηρεσιών και δικαιούχων.
10. Οι πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής/διαμοιρασμού περιεχομένου θέτουν σε εφαρμογή αποτελεσματικό και ταχύ μηχανισμό υποβολής καταγγελιών και επανόρθωσης, που είναι διαθέσιμος στους χρήστες της υπηρεσίας, σε περίπτωση διαφορών σχετικά με την απενεργοποίηση της πρόσβασης ή την αφαίρεση έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας που έχουν αναφορτωθεί από αυτούς. Όταν οι δικαιούχοι ζητούν να έχουν πρόσβαση στα συγκεκριμένα έργα ή άλλα αντικείμενα προστασίας, η πρόσβαση στα οποία έχει απενεργοποιηθεί ή ζητούν να αφαιρεθούν εκείνα τα έργα ή άλλα αντικείμενα προστασίας, αιτιολογούν δεόντως τα αιτήματά τους. Οι καταγγελίες που υποβάλλονται δυνάμει του μηχανισμού του πρώτου εδαφίου διεκπεραιώνονται χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση και οι αποφάσεις απενεργοποίησης της πρόσβασης ή αφαίρεσης περιεχομένου που αναφορτώνεται υπόκεινται σε ανθρώπινο έλεγχο.
Σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ δικαιούχων, παρόχων επιγραμμικών υπηρεσιών διαμοιρασμού περιεχομένου και χρηστών, η διαφορά μπορεί να επιλύεται με τη συνδρομή ενός ή περισσότερων διαμεσολαβητών, εφαρμοζομένης κατά τα λοιπά αναλόγως της παρ. 9 του άρθρου 35.
11. Οι πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής/διαμοιρασμού περιεχομένου οφείλουν να ενημερώνουν τους χρήστες τους για τους όρους και τις προϋποθέσεις, βάσει των οποίων μπορούν να χρησιμοποιούν έργα και άλλα αντικείμενα προστασίας δυνάμει εξαιρέσεων ή περιορισμών στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα που προβλέπονται στην ενωσιακή νομοθεσία.
12. Το παρόν άρθρο δεν συνεπάγεται οποιοδήποτε εντοπισμό μεμονωμένων χρηστών ούτε επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, παρά μόνο σύμφωνα με τον ν. 3471/2006 (Α΄ 133) και τον Κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της οδηγίας 95/46/ΕΚ (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων) (L 119).».
2. Μετά την παρ. 6 του άρθρου 65 του ν. 2121/1993, περί των αστικών κυρώσεων, προστίθεται παρ. 7, ως εξής:
«7. Οι παρ. 1 έως 6 ισχύουν με την επιφύλαξη του άρθρου 66ΣΤ.».
Ζητάμε να διαγραφεί η επιφύλαξη:«7. Οι παρ. 1 έως 6 ισχύουν με την επιφύλαξη του άρθρου 66ΣΤ».,καθώς στην πράξη αποστερεί το δικαίωμα άσκησης ενδίκων βοηθημάτων απο δικαιούχους πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων για την προστασία των αξιώσεών τους και επίσης θέτει εκτός του πλαισίου προστασίας του άρθρου 65 ν 2121/93 τις παράνομες επιγραμμικές χρήσεις έργων και αντικειμένων προστασίας.
-Η παρ. 3 του νέου άρθρ. 66ΣΤ τον ν. 2121/1993 επεκτείνει, κατά πλάσμα δικαίου, την ισχύ της άδειας που έλαβε η πλατφόρμα και στον χρήστη της υπηρεσίας της πλατφόρμας. Επομένως, η άδεια αυτή ισχύει για τον χρήστη στην ίδια έκταση και για τον σκοπό που χορηγήθηκε. Τούτο πρέπει να προβλεφθεί στη διάταξη της παρ. 3, ώστε να έχει αυτή ως εξής: «66ΣΤ. 3. Όταν ένας πάροχος επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής/διαμοιρασμού περιεχομένου έχει λάβει άδεια, η άδεια αυτή καλύπτει, για τον σκοπό και στην έκταση που χορηγήθηκε, επίσης τις πράξεις της παρουσίασης και διάθεσης στο κοινό που διενεργούνται από χρήστες των υπηρεσιών που προβλέπονται στην παρ. 2, με την προϋπόθεση ότι οι χρήστες δεν ενεργούν σε εμπορική βάση ή η δραστηριότητά τους δεν αποφέρει σημαντικά έσοδα».
-Προκειμένου να ακολουθηθεί το γράμμα της Οδηγίας, η διάταξη της παρ. 5(γ), θα πρέπει να τροποποιηθεί ως εξής: «5(γ) Η κατά τα ανωτέρω απαλλαγή από την ευθύνη, δεν εφαρμόζεται σε παρόχους υπηρεσιών των οποίων ο κύριος σκοπός είναι η συμμετοχή ή η διευκόλυνση της πειρατείας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας».
‒Η προσθήκη της παρ. 7 στο άρθρ. 65 ν. 2121/1993, κατά την οποία, οι παρ. 1 έως και 6 εφαρμόζονται με την επιφύλαξη του άρθρου 66ΣΤ, πρέπει να διαγραφεί.
Ο πάροχος, ακόμη και όταν συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις επιμέλειας που προβλέπει η παρ. 5 του άρθρ. 66 ΣΤ, ουδόλως αποκλείεται να αποτύχει να αποτρέψει μελλοντικές αναφορτώσεις. Στην περίπτωση αυτή, αν δεν διαγραφεί η παραπάνω προσθήκη, το αποτέλεσμα οδηγεί σε άτοπο. Ο πάροχος δεν θα ευθύνεται για την παράλειψη της προσβολής στο μέλλον (!!!).
Άρθρο 18 σχεδίου νόμου (άρθρο 17 της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/790) – Προσθήκη άρθρου 66ΣΤ στον ν.2121/1993:
Παράγραφος 5 τελευταίο εδάφιο του άρθρου 66ΣΤ του Ν.2121/1993: Στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 5 του νέου άρθρου 66ΣΤ του Ν.2121/1993 (το οποίο εισάγεται δια του άρθρου 18 του σχεδίου νόμου), προβλέπεται ότι η κατά την παρ. 5 απαλλαγή από την ευθύνη των παρόχων επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής/διαμοιρασμού περιεχομένου, εάν δεν έχει χορηγηθεί άδεια από τους δικαιούχους των δικαιωμάτων παρουσίασης και διάθεσης στο κοινό, δεν εφαρμόζεται «αν αποδειχθεί ότι κύριος σκοπός του παρόχου υπηρεσιών είναι η συμμετοχή ή διευκόλυνση της πειρατείας δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας». Η πρόβλεψη κινείται μεν προς την σωστή κατεύθυνση για την καταπολέμηση της διαδικτυακής πειρατείας (βλ. και αιτιολογική σκέψη 62 της Οδηγίας 2019/790),ωστόσο, η παρούσα διατύπωση του σχεδίου νόμου κρίνεται ανελαστική και δυσεφάρμοστη, καθώς στην πράξη η απόδειξη της συμμετοχής ή διευκόλυνσης της πειρατείας είναι μία εξαιρετικά δυσχερής διαδικασία. Επίσης, με την παρούσα διατύπωση δεν ρυθμίζονται βασικά ζητήματα απόδειξης, όπως π.χ. τι μέτρο απόδειξης απαιτείται (λ.χ. αρκεί πιθανολόγηση ως προς τη συμμετοχή ή διευκόλυνση ενός παρόχου υπηρεσιών στην πειρατεία), ποιος φέρει το σχετικό βάρος απόδειξης κλπ, γεγονός που επιτείνει την ανασφάλεια δικαίου και δυσχεραίνει την εφαρμογή της ως άνω ρύθμισης στην πράξη.
Συνεπώς, προτείνουμε την κάτωθι τροποποίηση της διατύπωσης του τελευταίου εδαφίου της παρ. 5 του άρθρου 66ΣΤ ν.2121/1993 προκειμένου να γίνει πιο ευέλικτη και να συμβάλλει στην καλύτερη και αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της πειρατείας: «Η κατά τα ανωτέρω απαλλαγή από την ευθύνη δεν εφαρμόζεται, αν σκοπός του παρόχου υπηρεσιών είναι η συμμετοχή ή η διευκόλυνση της πειρατείας έργων που προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή άλλων αντικειμένων προστασίας.»
Παράγραφος 10 τελευταίο εδάφιο του άρθρου 66ΣΤ του Ν.2121/1993: Προτείνουμε την τροποποίηση στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 10 του άρθρου 66ΣΤ ώστε να δίνεται η δυνατότητα στα μέρη να επιλέξουν ελευθέρως τον/τους διαμεσολαβητές είτε από τον πίνακα μεσολαβητών του ΟΠΙ είτε και κάποιον τρίτο κατά τη διαδικασία της εκούσιας διαμεσολάβησης (Ν. 4640/2019).
Η προτεινόμενη τροποποιημένη διατύπωση έχει ως εξής: «Σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ δικαιούχων, παρόχων επιγραμμικών υπηρεσιών διαμοιρασμού περιεχομένου και χρηστών, η διαφορά μπορεί να επιλύεται με τη συνδρομή ενός ή περισσότερων διαμεσολαβητών που θα επιλέξουν από κοινού τα μέρη κατά τα προβλεπόμενα στον Ν.4640/2019 ή εναλλακτικά σε έναν ή περισσότερους μεσολαβητές από πίνακα ανεξάρτητων και αμερόληπτων μεσολαβητών, τον οποίο καταρτίζει ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ), εφαρμοζομένης κατά τα λοιπά αναλόγως της παρ. 9 του άρθρου 35»
Παράγραφος 7 άρθρου 65 του ν.2121/1993: Προτείνουμε την ακόλουθη τροποποίηση της παρ. 7 του άρθρου 65 Ν.2121/1993 που εισάγεται με το άρθρο 18 παρ.2 του σχεδίου νόμου: «Οι παρ. 1 έως 6 εφαρμόζονται αναλογικά και στην περίπτωση του άρθρου 66ΣΤ».
Οι προϋποθέσεις που τίθενται στο νέο άρθρο 66ΣΤ παρ. 4 του ν. 2121/1993 χρήζουν μεγαλύτερης σαφήνειας, ώστε να είναι ξεκάθαρες οι περιπτώσεις υπό τις οποίες οι πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών διαμοιρασμού περιεχομένου δεν φέρουν ευθύνη για μη αδειοδοτημένες πράξεις παρουσίασης και διάθεσης στο κοινό έργων που προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και άλλων αντικειμένων προστασίας.
Συγκεκριμένα, στην περίπτωση α’, ο όρος “best efforts” του άρθρου 17 της Οδ. 2019/790 μεταφράζεται ως «κάθε δυνατή προσπάθεια». Η σχετική απόκλιση φαίνεται πως διαμορφώνει μια ελαφρώς αυξημένη ευθύνη για τους παρόχους, οι οποίοι θα πρέπει να αποδείξουν πως κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για την απόκτηση άδειας από τους δικαιούχους.
Στην περίπτωση β’, προβλέπεται η καταβολή κάθε δυνατής προσπάθειας για τη διασφάλιση της μη διαθεσιμότητας συγκεκριμένων έργων, καθώς κι άλλων αντικειμένων προστασίας, για τα οποία οι δικαιούχοι έχουν ενημερώσει τους παρόχους κι έχουν παράσχει τις σχετικές κι απαραίτητες πληροφορίες. Στο πλαίσιο της καταβολής κάθε δυνατής προσπάθειας, συντρέχει ο κίνδυνος εγκατάστασης ενός μηχανισμού προληπτικού αυτοματοποιημένου φιλτραρίσματος των αναφορτώσεων των χρηστών, για την αποφυγή τυχόν διάθεσης στο κοινό των έργων που αναφέρονται στην συγκεκριμένη διάταξη.
Σύμφωνα με την περίπτωση γ’, οι πάροχοι υποχρεούνται να ενεργούν με ταχύτητα για την απενεργοποίηση της πρόσβασης ή την απόσυρση από τους ιστοτόπους τους έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας, καθώς και να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτρέψουν μελλοντικές αναφορτώσεις. Είναι σαφές πως και σε αυτήν την περίπτωση συντρέχει κίνδυνος εγκατάστασης ενός μηχανισμού προληπτικού αυτοματοποιημένοι φιλτραρίσματος, το οποίο θα διασφαλίζει πως έργα κι άλλα αντικείμενα προστασίας, για τα οποία οι πάροχοι έχουν λάβει επαρκώς τεκμηριωμένη ειδοποίηση από τους δικαιούχους, όχι μόνο θα απενεργοποιηθούν ή/και θα αποσυρθούν, αλλά και θα παραμείνουν εκτός ιστοτόπων.
Στις ως άνω περιπτώσεις, τα θεμελιώδη δικαιώματα των χρηστών, ιδίως η ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης, και τα δικαιώματα πρόσβασης στην πληροφορία και απορρήτου, ενδέχεται να τεθούν σε κίνδυνο από την εγκατάσταση οποιουδήποτε μηχανισμού μαζικού προληπτικού ελέγχου του περιεχομένου των αναφορτώσεων. Προτείνεται η προσθήκη διάταξης με αναφορά σε εκείνα τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες των χρηστών, τα οποία ο πάροχος θα πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψη και να σταθμίζει, κατά την εφαρμογή των προβλεπόμενων στο άρθρο αυτό, π.χ. με αναφορά στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. και αιτιολογική σκέψη 70 της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/790). Ενδεχομένως και η αναδιατύπωση του όρου «κάθε δυνατή προσπάθεια» ως «κάθε εύλογη προσπάθεια» να στρέψει τους παρόχους προς λιγότερο επεμβατικές λύσεις και στρατηγικές για την αποφυγή ευθύνης από τυχόν μη αδειοδοτημένες πράξεις παρουσίασης και διάθεσης στο κοινό έργων που προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και άλλων αντικειμένων προστασίας. Επίσης, προτείνεται η προσθήκη πρόβλεψης ανθρώπινου ελέγχου στα στάδια που περιγράφονται ως άνω, για την αποφυγή εγκατάστασης γενικού μηχανισμού μαζικού προληπτικού ελέγχου.
Θα πρέπει να διαγραφούν οι λέξεις « αποδειχθεί ότι» από την παρ. 5 του άρθρου 18. Συνιστούν αναιτιολόγητη προσθήκη στη διατύπωση που προκύπτει από την αιτιολογική σκέψη αρ. 62 της Οδηγίας, σύμφωνα με την οποία αναφέρεται ότι: «Τέλος, προκειμένου να εξασφαλιστεί υψηλό επίπεδο προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, ο μηχανισμός απαλλαγής από την ευθύνη που προβλέπεται στην παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται σε παρόχους υπηρεσιών των οποίων ο κύριος σκοπός είναι η συμμετοχή ή η διευκόλυνση της πειρατείας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας».
Κατηγορηματικά αντίθετους μας βρίσκει η διάταξη της εισαγόμενης με το νομοσχέδιο νέας παραγράφου 7 του α. 65 Ν. 2121/1993. Η αμέσως προαναφερόμενη διάταξη, της οποίας επιτακτικά αιτούμεθα την απαλοιφή, παραβλέπει ότι η
αποτελεσματικότητα ενός σύγχρονου νόμου για την πνευματική
ιδιοκτησία, ενόψει και των αυξανόμενων κινδύνων προσβολής του πνευματικού δικαιώματος εξαιτίας της, χωρίς την άδεια του δημιουργού, χρήσης του έργου στο πλαίσιο κυρίως των επιγραμμικών υπηρεσιών, μεταξύ των οποίων και οι συναφείς υπηρεσίες ανταλλαγής/διαμοιρασμού περιεχομένου, δεν είναι δυνατό να νοηθεί, χωρίς τη θέσπιση ενός πλήρους συστήματος κυρώσεων ενεργοποιούμενων σε κάθε περίπτωση προσβολών της. Ακριβώς δε, οι ισοπεδωτικές πρακτικές που αναμένεται να ακολουθήσουν οι πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών διαμοιρασμού περιεχομένου προκειμένου να αποσείσουν την ρητώς εκ των διατάξεων του άρθρου 66ΣΤ απορρέουσα ευθύνη τους, αναδεικνύει έτι περισσότερο την ανάγκη της
αποτελεσματικότερης προστασίας των δικαιωμάτων του δημιουργού στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας και της κοινωνίας των πληροφοριών.
ΣΧΟΛΙΑ στην ΝΕΑ ΠΑΡ. 7 του ΑΡΘΡΟΥ 65 Ν.2121/1993 – προτείνεται η τροποποίηση της νέας παραγράφου 7 και η διαμόρφωσή της ως εξής: «Οι παρ. 1 έως 6 έχουν αναλογική εφαρμογή στο άρθρο 66ΣΤ».
ΣΧΟΛΙΑ στην ΠΑΡ. 5 του ΝΕΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 66ΣΤ Ν. 2121/1993- Τα τελευταία χρόνια η πειρατεία περιεχομένου των συνδρομητικών πλατφορμών έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις στην Ελλάδα. Οι συνδρομητικοί πάροχοι χάνουν έσοδα από νόμιμες συνδρομές, αλλά και οι δικαιούχοι στερούνται της νόμιμης εκμετάλλευσης των έργων τους. Περαιτέρω παρεμποδίζεται η δημιουργικότητα, η καινοτομία και η παραγωγή νέου περιεχόμενου, με άμεσες συνέπειες στον πολιτιστικό πλούτο της χώρας μας, αλλά και στις επενδύσεις, ενώ το Ελληνικό Δημόσιο χάνει έσοδα από φόρους. Επιπλέον, οι χρήστες των παράνομων συνδρομών εκτίθενται σε πλήθος κινδύνων, όπως είναι η κλοπή των προσωπικών τους δεδομένων (στοιχεία ταυτότητας, πιστωτικών καρτών), η εγκατάσταση κακόβουλου λογισμικού στις ηλεκτρονικές συσκευές τους. Σύμφωνα με το άρθρο 66Ε παρ. 10Α του Ν.2121/1993 αρκεί η πιθανολόγηση της προσβολής δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συναφών δικαιωμάτων για την έκδοση σχετικής απόφασης από την αρμόδια Επιτροπή (ΕΔΠΠΙ). Στο πλαίσιο αυτό, λαμβανομένων υπόψη των όσων προβλέπονται στο άνω άρθρο 66Ε παρ. 10Α προτείνεται η τροποποίηση του τελευταίου εδαφίου της παρ. 5 του άρθρου 66 ΣΤ και η διαμόρφωσή του ως εξής: «Η κατά τα ανωτέρω απαλλαγή από την ευθύνη δεν εφαρμόζεται, αν ο πάροχος υπηρεσιών συμμετέχει ή διευκολύνει οποτεδήποτε και με οποιοδήποτε τρόπο, συστηματικά ή επ΄ ευκαιρία την προσβολή προστατευόμενων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικών δικαιωμάτων για γεγονότα ή έργα οπτικοακουστικού περιεχομένου εθνικής ή διεθνούς τηλεθέασης».
Προτείνεται να διαγραφεί η επιφύλαξη:
«7. Οι παρ. 1 έως 6 ισχύουν με την επιφύλαξη του άρθρου 66ΣΤ».,
καθώς στην πράξη μπορεί να οδηγήσει σε υπέρμετρη δέσμευση των δικαιούχων, αλλά και στην αναποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων τους στις υπό κρίση περιπτώσεις. Η διάταξη άλλωστε του άρθρου 17 δεν πρέπει να οδηγεί στην προστασία των «πειρατικών» επιγραμμικών (online) χρήσεων από ή μέσω των παρόχων επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής περιεχομένου (OCSSPs).
Πάροχος επιγραμμικών υπηρεσιών “ανταλλαγής” περιεχομένου στο άρθρο 18 του σχεδίου νόμου.
Να γίνει τροποποίηση ως εξής:
– Θα πρέπει να αντικατασταθεί ο όρος “Πάροχος επιγραμμικών υπηρεσιών ‘ανταλλαγής’ περιεχομένου από τον ορθό όρο “Πάροχος επιγραμμικών υπηρεσιών ‘διαμοιρασμού’ περιεχομένου”.
– Η διατύπωση «ανταλλαγή περιεχομένου» προέρχεται από την εσφαλμένη μετάφραση στα ελληνικά του σωστού όρου «διαμοιρασμός περιεχομένου» (“content sharing”) που χρησιμοποιείται στην Οδηγία.
– Η χρήση αποκλίνουσας ορολογίας μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη σαφήνειας και σε πιθανές διαφωνίες ως προς το νόημα των διατάξεων (δείτε την ανεξάρτητη έκθεση ‘Angelopoulos Report’).
Σχετικά με τον όρο που χρησιμοποιείται στο άρθρο 18 του σχεδίου νόμου “Κάθε δυνατή προσπάθεια”, να γίνει τροποποίηση ως εξής:
– Θα πρέπει να αντικατασταθεί από τον όρο «καλύτερη δυνατή προσπάθεια» ή «κάθε εύλογη προσπάθεια».
– Ο όρος «κάθε δυνατή προσπάθεια» προέρχεται από την εσφαλμένη μετάφραση στα ελληνικά του σωστού όρου «καλύτερη δυνατή προσπάθεια» (“best efforts”) που χρησιμοποιείται στην Οδηγία.
– Όπως προκύπτει με σαφήνεια από τις Κατευθυντήριες Γραμμές που έχει εκδώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 17 της Οδηγίας «Η έννοια της ‘καλύτερης δυνατής προσπάθειας’ (“best efforts”) είναι […] αυτόνομη έννοια του δικαίου της ΕΕ και θα πρέπει να ενσωματωθεί από τα Κράτη Μέλη σύμφωνα με αυτήν την κατεύθυνση και να ερμηνευθεί υπό το πρίσμα του σκοπού και των στόχων του άρθρου 17 καθώς και του κειμένου ολόκληρου του άρθρου», προκειμένου να διασφαλιστεί η εναρμόνιση και η ομοιογένεια της στα Κράτη Μέλη.
– Άλλες διατυπώσεις του όρου θα ήταν παραπλανητικές για τα εθνικά δικαστήρια και τα ενδιαφερόμενα μέρη υπονοώντας εσφαλμένα ότι διαφορετικό εγχώριο κριτήριο θα πρέπει να εφαρμοστεί στην Ελλάδα. Κάτι τέτοιο θα ενείχε τον κίνδυνο οι πλατφόρμες να εμποδίζουν τους χρήστες από τη δημοσίευση ενός συνόλου περιεχομένου, έχοντας υπερβολικά ευρεία θεώρηση για το τι θα μπορούσε να περιλαμβάνει το μέτρο αυτό για την προστασία από κυρώσεις και άγνωστες ευθύνες.
Επίλυση διαφορών:
– Οι πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών διαμοιρασμού περιεχομένου δεν πρέπει να λαμβάνουν μέρος στη διαδικασία επίλυσης διαφορών- η διαφορά υφίσταται μεταξύ των δικαιούχων (οι οποίοι επιθυμούν να αφαιρεθεί το περιεχόμενο) και των χρηστών (οι οποίοι επιθυμούν να παραμείνει ανηρτημένο το περιεχόμενο στο διαδίκτυο). Ως ύστατη λύση, η συμμετοχή των παρόχων στη διαδικασία πρέπει να είναι προαιρετική.
Παρ. 2 του άρθρου 18 του Σχεδίου Νόμου
Να γίνει αναδιατύπωση ως εξής:
-Θα πρέπει να διατυπωθεί ότι «Ισχύουν οι αστικές κυρώσεις του άρθρου αυτού», για τους ίδιους λόγους που το άρθρο 65 του Ν. 2121/1993 αναφέρει ότι (μόνο) οι αστικές κυρώσεις ισχύουν περί οργανισμών συλλογικής διαχείρισης και δημιουργών βάσεων δεδομένων (για τα νομικά πρόσωπα πρέπει να ισχύουν μόνο οι αστικές κυρώσεις).
Το άρθρο 17 της Οδηγίας 2019/790 αναφέρεται στην ευθύνη που φέρουν οι διαδικτυακές πλατφόρμες («πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών») όσον αφορά στη χρήση προστατευόμενου περιεχομένου. Σύμφωνα με την Οδηγία, η παροχή πρόσβασης σε προστατευόμενα έργα αποτελεί «πράξη παρουσίασης στο κοινό ή πράξη διάθεσης στο κοινό». Για το λόγο αυτό οι πάροχοι οφείλουν να εξασφαλίσουν τις αναγκαίες άδειες από τους δικαιούχους, διαφορετικά φέρουν άμεση ευθύνη για το περιεχόμενο που φιλοξενούν όταν αυτό παραβιάζει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Στην περίπτωση που δεν εξασφαλιστούν οι άδειες αυτές, οι πάροχοι υποχρεούνται να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για τη διαπίστωση παραβάσεων καθώς και να απενεργοποιήσουν τη πρόσβαση ή να απομακρύνουν τα εν λόγω έργα. Για την επίτευξη του στόχου αυτού οι πάροχοι πρέπει να εξασφαλίσουν «υψηλά πρότυπα επαγγελματικής ευσυνειδησίας του κλάδου» κάτι που ενθαρρύνει την ενσωμάτωση εργαλείων αυτόματης αναγνώρισης και αφαίρεσης περιεχομένου. Τα αυτοματοποιημένα φίλτρα αυτά, δεν μπορούν να αναγνωρίσουν το πλαίσιο επικοινωνίας της εκάστοτε πληροφορίας, το οποίο μπορεί να καθιστά τη χρήση περιεχομένου προστατευμένου από το δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας ως νόμιμη. Επίσης, τέτοιου είδους φίλτρα ενέχουν τον κίνδυνο ενθάρρυνσης ενός πλαισίου γενικής παρακολούθησης των χρηστών.
Στο πλαίσιο αυτό, η Homo Digitalis χαιρετίζει την μεταφορά του άρθρου 17 της Οδηγίας 2019/90 στο παρόν Σχ. Νόμου υπό το πρίσμα της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων των χρηστών, ιδιαιτέρως της ελευθερίας της έκφρασης, της ελευθερίας της τέχνης και τα δικαιώματα πρόσβασης στην πληροφορία και απορρήτου, καθώς επίσης και των μικρών, μεσαίων και νέων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο διαδίκτυο.
Επίσης, η Homo Digitalis επικροτεί την ακέραιη ενσωμάτωση στο παρόν Σχ. Νόμου του Άρθρου 2, παράγραφος 6, εδάφιο β της Οδηγίας 2019/790.
Επιπροσθέτως, η Homo Digitalis αποδέχεται τη σημασία της ενσωμάτωσης της αιτιολογικής σκέψη 69 της Οδηγίας 2019/90 στο παρόν Σχ. Νόμου σχετικά με τις άδειες που παρέχονται από τους δικαιούχους στους χρήστες και την αναγνώρισή τους από τους παρόχους επιγραμμικών υπηρεσιών ως νόμιμη βάση για την επικοινωνία περιεχομένου προστατευόμενου από το δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας και τη θέσπιση όρων που θα εξασφαλίζουν την ελευθερία των μερών κατά τη χορήγηση αδειών και τη δημιουργία συμφωνιών.
Ακόμη, η Homo Digitalis αποδέχεται ότι:
-η διαπίστωση έλλειψης διαθεσιμότητας συγκεκριμένων έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας όπως επίσης και η απενεργοποίηση της πρόσβασης σε ή απόσυρσης από τους ιστοτόπους έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας πρέπει να περιοριστούν σε περιπτώσεις που αφορούν σαφείς («prima facie») παραβιάσεις του δικαίου πνευματικής ιδιοκτησίας και μόνο όταν παρέχονται με σαφήνεια οι «σχετικές και απαραίτητες πληροφορίες» από τον δικαιούχο,
– η μη επέκταση της ευθύνης των παρόχων στην αποτροπή περαιτέρω αναφορτώσεων έργων για τα οποία έχει προηγηθεί ειδοποίηση είναι απαραίτητη, ενώ η ενσωμάτωση της παραγράφου 6 του άρθρου 17 της Οδηγίας 2019/790 θα πρέπει να διευκρινίζει πως πριν από κάθε αποτροπή περιεχομένου πρέπει να έχει διενεργηθεί απαραίτητος έλεγχος, συμπεριλαμβανομένου ανθρώπινου ελέγχου, και να έχει προηγηθεί ρητή απόφαση της υπεύθυνης αρχής για τη διαχείρισή του,
– το παρόν άρθρο δεν οδηγεί σε «γενική υποχρέωση παρακολούθησης», και
– διασφαλίζεται η διαθεσιμότητα αποτελεσματικών και γρήγορων μηχανισμών υποβολής καταγγελιών και επανόρθωσης οι οποίοι πρέπει να υπόκεινται σε ανθρώπινο έλεγχο.
Επίσης, η Homo Digitalis συντάσσεται με την επιλογή ενσωμάτωσηςστο παρόν Σχ. Νόμου των εξαιρέσεων που αφορούν στις χρήσεις που εμπίπτουν σε «σχολιασμό, γελοιογραφία, παρωδία ή μίμηση».
Τέλος, η Homo Digitalis αναγνωρίζει ότι σε περίπτωση που η παραβίαση του δικαίου πνευματικής ιδιοκτησίας δεν είναι σαφής (prima facie), οι πάροχοι οφείλουν να προσφέρουν στον χρήστη τα μέσα να δηλώσει τη βάση της έννομης αναφόρτωσης, ενώ τα μέσα αυτά πρέπει να είναι άμεσα προσβάσιμα, περιεκτικά, διαφανή και κατανοητά προς τον χρήστη. Η εν λόγω δήλωση πρέπει να θεωρηθεί επίσημη καταγγελία του χρήστη όσον αφορά στην έναρξη των δικαστικών ή εξωδικαστικών διαδικασιών. Αντίστοιχα, στις περιπτώσεις που η παραβίαση δεν είναι σαφής (prima facie), το βάρος απόδειξης να πρέπει να βαρύνει τον δικαιούχο που επιθυμεί την απόκρυψη ή αφαίρεση του περιεχομένου, ενώ σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να διασφαλίζεται στους πολίτες τόσο η πρόσβαση σε «δικαστήριο ή άλλη δικαστική αρχή» όσο και σε εξωδικαστικούς μηχανισμούς επίλυσης διαφορών.