Η παρ. 1 του άρθρου 18 του Κώδικα νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς (ν. 4858/2021, Α’ 220), περί απαλλοτριώσεων, αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Το Δημόσιο μπορεί να προβαίνει είτε στην ολική ή τη μερική απαλλοτρίωση είτε στην απευθείας εξαγορά μνημείου ή οποιουδήποτε ακινήτου μέσα στο οποίο υπάρχουν μνημεία, καθώς και παρακείμενων ακινήτων ή μνημείων, εάν αυτό κρίνεται απαραίτητο για την προστασία των μνημείων. Η απαλλοτρίωση του πρώτου εδαφίου κηρύσσεται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου, ή με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Πολιτισμού και Αθλητισμού, ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου, σύμφωνα με τις περ. α’ και γ’ του άρθρου 1 του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων (ν. 2882/2001, Α’ 17), αντίστοιχα.».
Το κεφάλαιο Γ εισάγει διορθώσεις και αλλαγές στον Ν. 4858/2021 “Κύρωση Κώδικα νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς”. Θυμίζουμε ότι η κωδικοποίηση αυτή εισήχθη στη Βουλή χωρίς καμία προηγούμενη συζήτηση ή γνώμη των Υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ.
Όπως επισήμανε τότε ο ΣΕΑ, “εύλογα απορεί κανείς γιατί ένα τόσο σοβαρό νομοθέτημα, που αφορά την κωδικοποίηση διατάξεων της αρχαιολογικής νομοθεσίας οι οποίες εκπορεύονται από το άρθρο 24 του Συντάγματος, εισάγεται με κατεπείγοντα τρόπο στη Βουλή, σε μία και μόνη συνεδρίαση της αρμόδιας Επιτροπής στις 11/11/2021, ενώ το κείμενο του νομοθετήματος ήταν έτοιμο από τον Μάρτιο 2021. Σύμφωνα με τα αναφερόμενα από την Κεντρική Επιτροπή Κωδικοποίησης, το τελικό κείμενο του σχεδίου Κώδικα της νομοθεσίας που αφορά τις Αρχαιότητες και εν γένει την πολιτιστική κληρονομιά είχε παραδοθεί στην Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού στις 24/3/2021, αλλά δόθηκε στη δημοσιότητα μόλις 2 μέρες πριν, με τρόπο ώστε να μην μπορεί να γίνει επαρκής συζήτηση και επεξεργασία. Επισημαίνουμε ότι το νομοθέτημα δεν δόθηκε ούτε στις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις και Διευθύνσεις του ΥΠΠΟΑ και στο προσωπικό τους, που είναι το πλέον αρμόδιο, για να επεξεργαστούν την κωδικοποίηση. Πρόκειται για μια καινοφανή διαδικασία, η οποία έχει οδηγήσει σε προφανή λάθη αλλά και παρεμβάσεις στον Ν. 3028/02 που εμφανίζονται ως απλή «κωδικοποίηση».” (https://www.sea.org.gr/details.php?id=1208)
Το ότι η πολιτική ηγεσία έρχεται με νέο νομοθέτημα να “διορθώσει” κάποια από τα λάθη αυτά (και μάλιστα επιλεκτικά, και όχι όλα) αποδεικνύουν τα όσα αναφέραμε στην ως άνω επιστολή μας προς την Βουλή, καθώς και την “νομοθετική αξιοπιστία” των συντακτών των προηγούμενων νομοθετημάτων και του παρόντος σχεδίου νόμου.
Σε συνέχεια του σχολίου του «φώτης» συμφωνώ με την τεκμηριωμένη άποψη περί μη απαίτησης έκδοσης οικοδομικής άδειας στα Έργα του ΟΔΑΠ, ως εποπτευόμενο ΝΠΔΔ από το ΥΠΠΟΑ, ώστε να λυθεί ένα ζήτημα που απασχολεί επί σειράν ετών τον Οργανισμό.
Σε συνέχεια του προηγούμενου σχολίου στην παράγραφο του 4 του άρθρου 10 του νόμου 4858/2021 να προστεθεί η πρόταση:
«Για εργασίες όπως ανέγερση, κατεδάφιση, προσθήκη, εσωτερικές διαρρυθμίσεις, ανακαίνιση κτιρίων αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση και ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων από το ΥΠΠΟΑ και τα εποπτευόμενα από αυτό ΝΠΔΔ δεν απαιτείται η έκδοση οικοδομικής άδειας παρά μόνο η έγκριση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.»
Ο λόγος που προστίθεται αυτή η πρόταση:
1)Το ΚΑΣ είναι υπάγεται στο Υπουργείο Πολιτισμού ενώ οι πολεοδομίες στους Δήμους , οπότε είναι ανώτερο από ιεραρχικής άποψης.
2)Οι πολεοδομίες όπως αναφέρει η ΕΜΔΥΔΑΣ είναι υποστελεχωμένες, η πολεοδομική νομοθεσία είναι ασαφής και πολλές από αυτές δεν έχουν καθόλου Μηχανικούς ΠΕ ή ΤΕ. Αποτέλεσμα της υποστελέχωσης είναι η καθυστέρηση στην έκδοση οικοδομικών αδειών που θα οδηγήσει σε καθυστέρηση των έργων και σε πιθανή απώλεια κονδυλίων από Ταμείο Ανάκαμψης, ΕΣΠΑ και Εθνικούς Πόρους. Επιπλέον η έλλειψη μηχανικών σε συνδυασμό με την ασάφεια της πολεοδομικής νομοθεσίας σημαίνει ότι οι υπάλληλοι των πολεοδομιών δεν έχουν τις απαιτούμενες τεχνικές γνώσεις και εξειδίκευση για την έγκριση μελετών σύνθετων έργων όπως η εκτέλεση εργασιών σε κτίρια ιδιαίτερου ενδιαφέροντος και πολυπλοκότητας εντός αρχαιολογικών χώρων.
3)Αντιθέτως, το ΚΑΣ λόγω της σύνθεσης του (αρχαιολόγους, καθηγητές ΑΕΙ συμπεριλαμβανομένων και πολυτεχνικών σχολών, νομικούς συμβούλους του ΥΠΠΟΑ) διαθέτει και την τεχνογνωσία αλλά και την εξειδίκευση για την έγκριση μελετών των έργων αυτής της πολυπλοκότητας και σπουδαίου ενδιαφέροντος.
Προσθήκη άρθρου 72Α
72Α.Τροποποίηση της παραγράφου 4 του άρθρου 10 του νόμου 4858/2021 «Κύρωση Κώδικα νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς.» η οποία αντικαθίσταται ως εξής:
«4. Για κάθε εργασία, επέμβαση ή αλλαγή χρήσης σε ακίνητα μνημεία, ακόμη και αν δεν επέρχεται κάποια από τις συνέπειες των παραγράφων 1,2 και 3 του παρόντος άρθρου, σε αυτά, απαιτείται έγκριση που χορηγείται με απόφαση του κατά τόπο αρμοδίου Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων. Η ως άνω απόφαση εκδίδεται εντός δεκαπέντε (15) εργάσιμων ημερών από την υποβολή της σχετικής αίτησης στο κατά τόπο αρμόδιο Τοπικό Συμβούλιο Μνημείων. Για την υλοποίηση έργων σε κηρυγμένα μνημεία, χρηματοδοτούμενων από εθνικούς πόρους ή συγχρηματοδοτούμενων από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή άλλων διεθνών οργανισμών, από φορείς εκτός των υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, απαιτείται κοινή απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού και του κατά τόπο αρμοδίου Τοπικού Συμβουλίου. Η έκδοση της ως άνω κοινής απόφασης αποτελεί προαπαιτούμενο όρο για την παραδεκτή υποβολή πρότασης εκ μέρους του φορέα υλοποίησης του έργου για την ένταξη οποιουδήποτε έργου σε επιχειρησιακό πρόγραμμα υλοποίησης συγχρηματοδοτούμενων έργων ή και σε οποιοδήποτε χρηματοδοτούμενο από εθνικούς πόρους πρόγραμμα. Η ως άνω κοινή απόφαση εκδίδεται εντός τριάντα (30) εργάσιμων ημερών από την υποβολή της σχετικής αίτησης στις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.»