1. Σκοποί εκάστου των Μουσείων είναι:
α) η απόκτηση, υποδοχή, συγκρότηση, στέγαση, προστασία, φύλαξη, συντήρηση, καταγραφή, τεκμηρίωση, έρευνα, μελέτη, δημοσίευση, έκθεση, προβολή και ανάδειξη σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, υλικών και άυλων τεκμηρίων της πολιτιστικής κληρονομιάς, που είναι συναφή προς τον τομέα δραστηριοποίησης του Μουσείου και, ειδικά για το ν.π.δ.δ. με την επωνυμία «Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο», εκπροσωπούν το σύνολο του ελλαδικού χώρου,
β) η επιστημονική έρευνα, μελέτη και δημοσίευση των συλλογών του Μουσείου, η εκπαίδευση, επιμόρφωση και ψυχαγωγία του ευρύτερου κοινού, καθώς και η λήψη κάθε πρόσφορου μέτρου που συμβάλλει και προωθεί τη μουσειοπαιδαγωγική διαδικασία και εξασφαλίζει τη διάδοση του μηνύματος, των πληροφοριών και εμπειριών του Μουσείου προς τον σκοπό της πολιτιστικής και εκπαιδευτικής ανάπτυξης του κοινωνικού συνόλου,
γ) η εκπόνηση, υλοποίηση, ανάπτυξη και παρουσίαση εκπαιδευτικών προγραμμάτων λειτουργιών και δράσεων, αυτοτελώς ή σε συνεργασία με τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με άλλα μουσεία, πολιτιστικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα και φορείς διεθνώς, τόσο για το γενικό κοινό όσο και για ειδικές εκπαιδευτικές, επιστημονικές, επαγγελματικές και άλλες κοινωνικές ομάδες,
δ) ο εμπλουτισμός των συλλογών του μέσω αγορών, δωρεών, κληροδοσιών, επαναπατρισμών, καθώς και με κάθε άλλο νόμιμο τρόπο, εφαρμοζόμενης της παρ. 10 του άρθρου 45 του Κώδικα νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς (ν. 4858/2021, Α’ 220), περί απαγόρευσης της απόκτησης, αποδοχής μέσω δανείου ή παρακαταθήκης πολιτιστικών αγαθών, για τα οποία υπάρχουν ενδείξεις ότι έχουν αποκτηθεί με μη νόμιμο τρόπο,
ε) η φύλαξη και προστασία των κατασχεθέντων και των δημευθέντων μνημείων, σύμφωνα με τα άρθρα 22 και 69 του Κώδικα νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς, περί μεσεγγύησης του ελληνικού Δημοσίου, κατόπιν απόφασης του αρμόδιου οργάνου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού,
στ) η πρακτική άσκηση, στους χώρους αρμοδιότητας του Μουσείου, φοιτητών Σχολών/Τμημάτων αρχαιολογίας, ιστορίας και συντήρησης αρχαιοτήτων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, κατόπιν σύναψης σύμβασης σύμφωνα με το άρθρο 69 του ν. 4957/2022 (Α’ 141), περί της πρακτικής άσκησης φοιτητών, εφόσον δεν προκύπτει δαπάνη που βαρύνει το Μουσείο, με την επιφύλαξη των παρ. 6 και 8 του ίδιου άρθρου, σχετικά με το κόστος ασφάλισης και της αποζημίωσης και ασφάλισης, αντίστοιχα.
2. Οι σκοποί των Μουσείων εκπληρώνονται, ιδίως, με:
α) τη φύλαξη, συντήρηση, έκθεση και προβολή των συλλογών τους και την ομαλή μουσειακή λειτουργία, σύμφωνα με τις σύγχρονες μουσειολογικές, μουσειογραφικές, περιβαλλοντικές και ενεργειακές προδιαγραφές και τα σύγχρονα και προσήκοντα μέτρα ασφάλειας στο πλαίσιο των συνθηκών της κλιματικής κρίσης,
β) την τεκμηρίωση και αρχειοθέτηση των συλλογών του Μουσείου, με τη χρήση των σύγχρονων και κατάλληλων συμβατικών, ηλεκτρονικών και τεχνολογικών μέσων, τη σύνταξη καταλόγων των έργων και τη δημοσίευση επιστημονικών μελετών, που συμβάλλουν στην ενίσχυση και προώθηση της επιστημονικής έρευνας και την ανάπτυξη της επιστήμης της αρχαιολογίας, της ιστορίας και της ιστορίας της τέχνης,
γ) τη συγκρότηση συλλογής κινητών μνημείων, έργων ζωγραφικής, γλυπτικής και αντικειμένων τέχνης, χαρακτικής, νέων μορφών τέχνης και σπάνιων καλλιτεχνικών εκδόσεων που σχετίζονται με τις συλλογές του Μουσείου,
δ) τη διοργάνωση μόνιμων και περιοδικών εκθέσεων, αυτοτελώς ή σε συνεργασία με άλλα μουσεία ή τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού ή παρεμφερείς πολιτιστικούς ή επιστημονικούς οργανισμούς στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με σύγχρονα μέσα, τεχνικές και εξοπλισμό που συμβάλλει στη διαδραστική επικοινωνία και αλληλεπίδραση μεταξύ του Μουσείου και των επισκεπτών αυτού,
ε) τη δημιουργία χώρων σύγχρονων εργαστηρίων συντήρησης και επιστημονικής μελέτης των συλλογών και των έργων τέχνης με απόκτηση, χρήση, εφαρμογή και αξιοποίηση σύγχρονου τεχνολογικού εξοπλισμού και μεθόδων,
στ) τη δημιουργία καλλιτεχνικών εργαστηρίων, την έκδοση φωτογραφιών, δελτίων, διαφανειών και αντιγράφων με κάθε μορφή και σε κάθε υλικό φορέα αντικειμένων των συλλογών του και εκθεμάτων του, καθώς και την παραγωγή κάθε είδους εντύπων, συμβατικών και ψηφιακών εκδόσεων και εκπαιδευτικού υλικού,
ζ) τη συμμετοχή σε κάθε είδους ερευνητικά και εκπαιδευτικά προγράμματα, αυτοτελώς ή σε συνεργασία με τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, ελληνικά και διεθνή ακαδημαϊκά ιδρύματα, επιστημονικούς και πολιτιστικούς φορείς που σχετίζονται με τους τομείς δραστηριοποίησης του Μουσείου, την ανταλλαγή επιστημονικών δεδομένων, γνώσεων και εμπειριών, καθώς και την προώθηση και προαγωγή της επιστήμης της αρχαιολογίας, της ιστορίας και της ιστορίας της τέχνης,
η) τη δημιουργία βάσης δεδομένων σε ψηφιακή μορφή για τη συγκέντρωση, καταγραφή και μελέτη των δεδομένων της αρχαιολογίας από την προϊστορική έως και τη μεταβυζαντινή περίοδο ανάλογα με το αντικείμενο του Μουσείου, τη διασύνδεσή της με διεθνή ακαδημαϊκά ιδρύματα, επιστημονικούς και πολιτιστικούς φορείς, καθώς και την ανταλλαγή στοιχείων και ερευνητικών πορισμάτων,
θ) τη διοργάνωση, συμμετοχή, υποδοχή και φιλοξενία δράσεων και εκδηλώσεων που υπηρετούν την επιστημονική, ερευνητική και παιδευτική αποστολή του, την επικοινωνιακή του διάσταση και την ανάπτυξη και ενίσχυση των δεσμών του με την κοινωνία, ιδίως μέσω διαλέξεων, ημερίδων, συνεδρίων, σεμιναρίων, προβολών, παραστάσεων, συναυλιών, και άλλων δράσεων πολιτιστικού, καλλιτεχνικού, κοινωνικού και διεπιστημονικού χαρακτήρα, καθώς και την πραγματοποίηση σχετικών ξεναγήσεων και σεμιναρίων,
ι) την ανάπτυξη και τον εμπλουτισμό οργανωμένου ιστοχώρου που παρέχει προς το εγχώριο και παγκόσμιο κοινό την κατάλληλη πληροφόρηση για το Μουσείο, τις συλλογές και τις δράσεις του, τη χρήση και αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογικών εφαρμογών και μέσων, καθώς και την ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών με διαδραστικό περιεχόμενο, που συμβάλλουν στην έρευνα, μελέτη, τεκμηρίωση και ανάδειξη των συλλογών του,
ια) την προβολή των συλλογών και των δράσεων του Μουσείου και την προσέλκυση ατόμων και κοινωνικών οµάδων προς τον σκοπό της προώθησης της ιστορικής και αρχαιολογικής γνώσης, της δημιουργικής σκέψης και εν γένει της σύγχρονης αντίληψης περί ανθρωπιστικής παιδείας, μέσω, ιδίως, των παραστατικών τεχνών, της εξυπηρέτησης και διάδρασης του κοινού, της επιμόρφωσης του προσωπικού, της δημιουργίας χώρων άνετης περιήγησης και παρατήρησης των εκθεμάτων, χώρων πραγματοποίησης των εκδηλώσεων, χώρων ανάπαυσης και βιβλιοθηκών, του εφοδιασμού του κοινού με ενημερωτικό υλικό για τα συλλογές και τις δράσεις του, της τοποθέτησης ενημερωτικών σημάνσεων και της παροχής προσβασιμότητας στις συλλογές του προς τους επισκέπτες, τα άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ), τους ειδικούς επιστήμονες και κάθε ενδιαφερόμενο,
ιβ) την ίδρυση παραρτημάτων, στο εσωτερικό και το εξωτερικό, που πληρούν τις επιστημονικές, καλλιτεχνικές, τεχνικές και φυλακτικές μουσειακές ανάγκες, και τη μέριμνα και παρακολούθηση της καλής και ασφαλούς λειτουργίας αυτών, σύμφωνα με την περ. ε) της παρ. 2 του άρθρου 13,
ιγ) τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 (Α’ 87) και μνημονίων συνεργασίας για την επίτευξη των σκοπών του, με την έγκριση ή τη συμμετοχή του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού,
ιδ) τη σύναψη μνημονίων διεθνών συνεργασιών, με την έγκριση ή τη συμμετοχή του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού,
ιε) τη συμμετοχή σε ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα πολιτιστικού χαρακτήρα,
ιστ) την ενθάρρυνση της εθελοντικής προσφοράς για τη διάδοση, υποστήριξη και συνεπικουρία των δράσεων του Μουσείου και
ιζ) την ενθάρρυνση δημιουργίας φορέων Φίλων του Μουσείου, με ή χωρίς νομική προσωπικότητα, στο εσωτερικό και διεθνώς.
Στα δημόσια μουσεία παρατηρούνται αγκυλώσεις γραφειοκρατικού περιεχομένου και φυλακτικό προσωπικό μη κατηρτισμένο χωρίς αίσθηση της πραγματικότητας δηλ του τί προστατευουν (ωστόσο τα τελευταία χρόνια οι πληττόμενοι με το παρόν νομοσχέδιο οργανισμοί έχουν επιχειρήσει σημαντικό άνοιγμα προς την κοινωνία με συνεχείς εκδηλώσεις). Εντούτοις τα παραπάνω δεν είναι λόγος να τα ιδιωτικοποιησει κανείς….αντίθετα πρέπει να κρατηθεί ο δημόσιος χαρακτήρας και να υπαρξει κατά το δυνατόν απάλειψη των στρεβλώσεων. Ιδιωτικοποίηση θα σημάνει ενασχόληση άσχετων με το αντικείμενο και διορισμός διοικητικών συμβουλίων κατ’ επιλογήν του εκάστοτε Υπουργού.
Έχω παρακολουθήσει ξεναγήσεις από τους Αρχαιολόγους σε συλλογές των Μουσείων, νύχτες Πανσελήνων, αθέατο Μουσείο, έχω δει τις καταπληκτικές εκθέσεις του Μουσείου, δωρεάν. Θα ισχύουν αυτές οι κοινωνικές παροχές και στα ΝΠΔΔ, γιατί μέχρι τώρα δεν ισχύουν.
Οι βασικοί σκοποί του νομοσχεδίου δεν διαφοροποιούνται από αυτούς που περιγράφονται στον ισχύοντα Οργανισμό του ΥΠΠΟΑ (ΦΕΚ 7/Α/22.01.2018) αναφορικά με τα κρατικά μουσεία που λειτουργούν σήμερα ως Ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσίες (άρθρα 29-33). Δεν υπάρχει κάτι καινοφανές που να τεκμηριώνει και να δικαιολογεί την επιχειρούμενη αλλαγή του θεσμικού τους πλαισίου.
Τα κρατικά μουσεία έχουν πραγματοποιήσει και συνεχίζουν να πραγματοποιούν αξιοζήλευτες περιοδικές εκθέσεις, οι οποίες συνοδεύονται πάντα από έγκριτους επιστημονικούς καταλόγους, εκπαιδευτικά προγράμματα και ξεναγήσεις. Διοργανώνουν ημερίδες και σεμινάρια για το επιστημονικό και ευρύ κοινό. Συμμετέχουν σε ευρωπαϊκά προγράμματα. Συμβάλλουν στην πρακτική άσκηση φοιτητών/σπουδαστών των ΑΕΙ/ΤΕΙ. Υλοποιούν ποικίλες πολιτιστικές δράσεις για το ευρύ κοινό και ειδικές κοινωνικές ομάδες. Η μεγάλη ανταπόκριση του κοινού σε όλες αυτές τις δράσεις εξωστρέφειας των μουσείων είναι η απάντηση.
Τα κρατικά μουσεία, εδώ και δύο τουλάχιστον δεκαετίες, δεν αποτελούν κλειστούς πυρήνες μια στείρας επιστημονικής γνώσης, επικοινωνούν με την κοινωνία και συγχρονίζονται με τις σημερινές απαιτήσεις. Περιθώρια βελτίωσης υπάρχουν πάντα. Η οικονομική ενίσχυση των μουσείων από τον κρατικό προϋπολογισμό θα μπορούσε να θεραπεύσει τυχόν ελλείψεις.
Δεν γίνεται απολύτως κατανοητό το γιατί ο νομοθέτης στην παρ. 1β) διαχωρίζει την έννοια της «ψυχαγωγίας» από τις έννοιες της εκπαίδευσης και επιμόρφωσης, δεδομένου ότι εκπαίδευση και επιμόρφωση αποτελούν τα πνευματικά μέσα με τη βοήθεια των οποίων επιτυγχάνεται η τέρψη της ψυχής. Τί άλλο θα μπορούσε να σημαίνει η ψυχαγωγία μέσα σε ένα μουσείο;
Έλενα Βλαχογιάννη
Αρχαιολόγος ΥΠΠΟΑ
Προϊσταμένη του ΤΤΠΠΑ
Όλοι οι σκοποί των Μουσείων-ΝΠΔΔ, καθώς και τα μέσα επίτευξης των σκοπών, όπως περιγράφονται, έχουν επιτευχθεί από τα πέντε Μουσεία-ειδικές περιφερειακές υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ, εκτός από τον εθελοντισμό και τα παραρτήματα στο εξωτερικό, δύο στόχοι εξαιρετικά επικίνδυνοι!
Ως προς τις δράσεις των Μουσείων ως ειδικών περιφερειακών υπηρεσιών της ΓΔΑΠΚ, τη φύλαξη, την συντήρηση, την τεκμηρίωση, την οργάνωση μόνιμων και περιοδικών εκθέσεων, τις συνεργασίες με άλλους φορείς, τη συμμετοχή σε προγράμματα, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τις διαλέξεις, τις εκδηλώσεις σύγχρονου πολιτισμού, την ύπαρξη ιστοσελίδων, σελίδων στα ΜΚΔ, τον εμπλουτισμό των συλλογών, την πρακτική άσκηση φοιτητών, την ύπαρξη Συλλόγου Φίλων, την απορρόφηση κονδυλίων ΕΣΠΑ και τις βραβεύσεις, παραπέμπουμε στις επιστολές των εργαζόμενων των Μουσείων που τα αναφέρουν αναλυτικά:
Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού http://sea.org.gr/details.php?id=1138
Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου http://sea.org.gr/details.php?id=1135
Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης http://sea.org.gr/details.php?id=1132
Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου http://sea.org.gr/details.php?id=1130
Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου https://www.efsyn.gr/efkriti/politismos/376114_ayto-einai-moyseio-irakleioy-kyria-mendoni
Στην παρ. 2 ιβ προβλέπεται η ίδρυση παραρτημάτων των μουσείων στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Το σημείο αυτό είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνο, καθώς συνδέεται άμεσα με τη μακροχρόνια εξαγωγή αρχαιοτήτων από ελληνικά Μουσεία στο εξωτερικό, την νομιμοποίηση της αρχαιοκαπηλικής Συλλογής Στερν και τις μυστικές διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης για την “ανταλλαγή” ή τον “δανεισμό” των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα, με πρωτοβουλία των κυβερνητικά διορισμένων ΔΣ και Γενικών Διευθυντών. Το σημείο θα σχολιαστεί εκτενέστερα στο άρθρο 13.
Στην παράγραφο 2 ιστ εισάγεται η “εθελοντική εργασία” για την κάλυψη των αναγκών των Μουσείων σε προσωπικό, αντί για την κάλυψη των αναγκών με μόνιμο προσωπικό, ένας πραγματικός εμπαιγμός για χιλιάδες άνεργους και άνεργες πτυχιούχους με αυξημένα προσόντα.
Οι σκοποί της των μουσείων είναι αλληλένδετοι με αυτούς των Εφορειών Αρχαιοτήτων ανά την Επικράτεια και πραγματώνονται από την Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Το νομοσχέδιο έχει ως ουσιαστικό αποτέλεσμα τη διάλυση της δόκιμης λειτουργίας της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, αυτής που είναι συνυφασμένη με το ίδιο το Ελληνικό Κράτος από την ίδρυση του.
παρ.2 εδαφ. θ Θα λειτουργούν δηλαδή τα μουσεία ως χώροι ενοικίασης για δράσεις που θα συνάδουν με τον χαρακτήρα και τον σκοπό ίδρυσης τους ή στο ευρύ πεδίο των εννοιών «κοινωνικού» και «ενίσχυση των δεσμών με την κοινωνία» θα τελούνται άλλου τύπου εκδηλώσεις από φυσικά πρόσωπα ή φορείς που θα επιζητούν την προστιθέμενη αξία του χώρου για λάμψη και θελκτικότητικότητα; Ο σχεδιαζόμενος νόμος οφείλει να προστατεύσει τα μουσεία από εκδηλώσεις που προσβάλλουν το χαρακτήρα τους και να θέσει περισσότερους περιορισμούς από την ανεξέλεγκτη επιθυμία του εκάστοτε Προέδρου και του ΔΣ. Οι περιορισμοί αυτοί πρέπει επίσης να επεκτείνονται στο εστιατόριό του που υπενοικιάζεται, ώστε να αποφεύγονται και εκεί εκδηλώσεις που δεν συνάδουν με το μουσείο και να μην λειτουργούν αυθαίρετα
αρθρ. 4 παρ.2 εδαφ. ιζ Και τα πέντε μουσεία που περιλαμβάνονται στο Νομοσχέδιο έχουν Συλλόγους φίλων πολύ δραστήριους και υποστηρικτικούς στο έργο των Μουσείων με διακριτικότητα και αλληλοσεβασμό
άρθρ.4 παρ.2 εδαφ.ιστ Είναι ολόκληρη φιλοσοφία ο εθελοντισμός και σίγουρα δεν πρέπει να συγχέεται με την κάλυψη θέσεων με συνεχή άμισθη εργασία
άρθρο 4 παρ.2 εδαφ. ιστ Είναι ολόκληρη φιλοσοφία ο εθελοντισμός και σίγουρα δεν πρέπει να συγχέεται με την κάλυψη θέσεων με συνεχή άμισθη εργασία
άρθο. 4 παρ 2 εδαφ ιστ. Συνδυαστικά με το εδαφ. ε) της παρ. 2 του άρθρου 13 το εκάστοτε ΔΣ και ο εκάστοτε υπουργός θα αποφασίζουν για τη δημιουργία παραρτημάτων εντός και εκτός χώρας και για τους όρους ύπαρξης και βιωσιμότητας αυτών. Διαφαίνεται ότι ο στόχος είναι τα παραρτήματα εκτός της χώρας καθώς εντός υπάρχουν ήδη 207 αρχαιολογικά μουσεία και για ποιό λόγο να έχει παράρτηαμ π.χ. το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού στην Αθήνα ή στο Ναύπλιο ή όπου;
άρθρ. 4 παρ.2 εδαφ.ια Οι παραστατικές τέχνες ας υποστηριχθούν επαρκώς ή ουσιωδώς στους χώρους που ήδη δημιουργούνται και προβάλλονται, τα μουσεία περιμένουν να τις υποστηρίξουν; Είναι αυτό το μείζον θέμα για ένα μουσείο; Αλήθεια; Ωστόσο ήδη τα μουσεία φιλοξενούν και συνδιοργανώνουν δράσεις με τον χώρο των παραστατικών τεχνών
άρθρο 4 παρ.2 εδαφ. θ Χώροι ενοικίασης για δράσεις που θα συνάδουν με τον χαρακτήρα και τον σκοπό ίδρυσης του Μουσείου ή στο ευρύ πεδίο τόσο της έννοιας «κοινωνικού» όσο και της έννοιας «ενίσχυση των δεσμών με την κοινωνία» θα τελούνται άλλου τύπου εκδηλώσεις από φυσικά πρόσωπα ή φορείς που θα επιζητούν την προστιθέμενη αξία του χώρου για λάμψη και θελκτικότητα;
άρθρ.4 παρ.2 εδαφ.η Τα μνημεία όλων των μουσείων και χώρων της αρχαιολογικής υπηρεσίας καταγράφονται, τεκμηριώνονται και καταχωρίζονται στο Εθνικό Αρχείο Μνημείων που τηρείται στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Ν 4858/2021 άρθρ.4
άρθρο 4 παρ.2 εδαφ.γ Η συγκρότηση συλλογών νέων μορφών τέχνης που σχετίζονται με τις συλλογές του Μουσείου με ποιά κριτήρια; ποιό σκοπό; Και που θα βρίσκονται;
Μόνο φοιτητές Σχολών/ Τμημάτων αρχαιολογίας, ιστορίας και συντήρησης αρχαιοτήτων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων μπορούν να υποστηρίζουν τα πέντε μουσεία για πρακτική άσκηση; Και όλοι οι άλλοι κλάδοι που προβλέπονται στο προσωπικό και έχουν επαγγελματικά δικαιώματα δεν μπορούν να εκπαιδεύσουν για πρακτική άσκηση; π.χ.εικαστικοί, επικοινωνιολόγοι; χημικοί; γλύπτες; ιστορικοί; ιστορικοί τέχνης;
ς προς την παράγραφο:
ιβ) την ίδρυση παραρτημάτων, στο εσωτερικό και το εξωτερικό, που πληρούν τις επιστημονικές, καλλιτεχνικές, τεχνικές και φυλακτικές μουσειακές ανάγκες, και τη μέριμνα και παρακολούθηση της καλής και ασφαλούς λειτουργίας αυτών, σύμφωνα με την περ. ε) της παρ. 2 του άρθρου 13,
τι σκοπό θα εξυπηρετεί και μάλιστα σε μία χώρα όπως η Ελλάδα με εκατοντάδες αρχαιολογικά μουσεία (άρα μάλλον δεν θα ισχύσει για το εσωτερικό) ή σε χώρες που ήδη έχουν μητροπολιτικά μουσεία με πλήθος ελληνικών αρχαιοτήτων;
Ποιος θα αποφασίζει για το ποιες και πόσες αρχαιότητες θα «ξενιτεύονται» και για πόσο χρόνο; Να υποθέσουμε ο Πρόεδρος του ΔΣ για τον οποίο δεν υπάρχουν σαφή κριτήρια αξιολογησης και θα μπορούσε θεωητικά να είναι ιδιοκτήτης μεγάλης
αντιποροσωπέιας αυτοκινήτων ή ποδοσφαιρικής ομάδας;
Σε γενικές γραμμές και επί της ουσίας οι βασικοί σκοποί που αναφέρονται στο παρόν άρθρο ήδη επιτελούνται από τα κρατικά μουσεία επιτυχημένα, βάσει δημοσιευμένων στοιχείων. Η δέουσα σημειακή βελτίωση δύναται να εξασφαλιστεί με την διοικητική αναβάθμιση των μουσείων στο επίπεδο των Γενικών Διευθύνσεων εντός του Οργανισμού του ΥΠΠΟΑ και την εξασφάλιση περισσότερων ανθρώπινων και υλικών πόρων. Άλλωστε και με το παρόν προτείνεται η λειτουργία των μουσείων σε επίπεδο Γενικών Διευθύνσεων, χωρίς να αιτιολογείται γιατί αυτό επιχειρείται να συμβεί εκτός του Οργανισμού του ΥΠΠΟΑ, ενώ κάλλιστα μπορεί να συμβεί με την αναβάθμιση τους εντός ΥΠΠΟΑ.
Το άρθρο περιλαμβάνει σειρά προβληματικών σημείων, ορισμένα εκ των οποίων κινούνται ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ και πρέπει να προβληματίσουν τόσο την Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων όσο και την Ολομέλεια που θα κληθεί να το ψηφίσει.
Συγκεκριμένα:
Αρ. 4, παρ. 1, περ. α). – ΠΕΡΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ
– «απόκτηση»: Μετά την νομιμοποίηση της Συλλογής Στερν, ανοίγει ο δρόμος για την αποδοχή από τα ΝΠΔΔ ιδιωτικών συλλογών αμφιβόλου προελεύσεως, με κίβδηλα αντικείμενα που παρουσιάζονται ψευδώς ως γνήσια αρχαία.
– Ο όρος «τεκμήριο» είναι καινοφανής και μη αποδεκτός νομικά εν προκειμένω. Ο Νόμος 4858/2021 αναφέρεται σε μνημεία και πολιτιστικά αγαθά.
– «συγκρότηση…τεκμηρίων»: τα τεκμήρια (ό,τι εν τέλει μπορεί να εννοείται με τον όρο) δεν συγκροτούνται. Εννοείται εδώ «συγκρότηση συλλογών κινητών μνημείων και πολιτιστικών αγαθών»;
Αρ. 4, παρ. 1, περ. γ) – ΠΕΡΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ, ΔΡΑΣΕΩΝ
– Υπάρχει η έννοια της λειτουργίας του μουσείου που χρησιμοποιείται στο παρόν πολλάκις εκασταχού, αλλά δεν είναι σαφές τι εννοείται με τον καινοφανή όρο «λειτουργίες» που χρησιμοποιείται άπαξ εδώ.
– Η αναφορά σε προγράμματα, λειτουργίες και δράσεις που αφορούν «επαγγελματικές και άλλες κοινωνικές ομάδες» είναι από προβληματική έως επικίνδυνη. Πρέπει να προστεθεί αν μη τι άλλο η διατύπωση της υποπαραγράφου α) του ίδιου άρθρου ότι τα προγράμματα και οι δράσεις πρέπει να «είναι συναφή προς τον τομέα δραστηριοποίησης του Μουσείου» ώστε να προστατευτούν τα μουσεία από εκδηλώσεις που απάδουν του χαρακτήρα τους, όπως π.χ. κομματικές εκδηλώσεις ή κοινωνικές εκδηλώσεις του ιδιωτικού βίου. Επαγγελματική ομάδα είναι και οι παραγωγοί ταινιών ερωτικού περιεχομένου και κοινωνική ομάδα μπορεί να θεωρηθούν μορφώματα όπως οι νεοναζιστές, οι δωδεκαθεϊστές, σύλλογοι γυμνιστών, κλπ.
Αρ. 4, παρ. 1, περ. δ) – ΠΕΡΙ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ ΣΥΛΛΟΓΩΝ
– Είναι απαραίτητη προϋπόθεση η γνωμοδότηση επιτροπής εμπειρογνωμόνων.
Αρ. 4, παρ. 2, περ. γ) – ΠΕΡΙ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ
– Η συγκρότηση συλλογών μνημείων ή εικαστικών και άλλων καλλιτεχνικών έργων που δεν σχετίζονται με τον εμπλουτισμό των συλλογών των μουσείων δεν μπορεί να γίνεται χωρίς κανέναν ελεγκτικό μηχανισμό και αξιολόγηση της αξίας τους παρά μόνον την κρίση του Προέδρου και του Διοικητικού Συμβουλίου. Η γενικόλογη διατύπωση ότι τα έργα αυτά πρέπει να «σχετίζονται με τις συλλογές του μουσείου» δεν προστατεύει από την κατάχρηση. Αν μη τι άλλο πρέπει να γνωμοδοτεί προηγουμένως επιτροπή εμπειρογνωμόνων, διαφορετικά ο Πρόεδρος και το υπόλοιπο ΔΣ δύνανται να αγοράζουν έργα τέχνης κατά την κρίση τους διασπαθίζοντας τους πόρους εκάστου μουσείου.
Αρ. 4, παρ. 2., περ. δ) – ΠΕΡΙ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΕΚΘΕΣΕΩΝ
– Η διοργάνωση εκθέσεων στο εξωτερικό δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση. Η διαδικασία πρέπει να ελέγχεται από την Διεύθυνση Μουσείων και να ακολουθούνται οι οδηγίες του υπουργείου Εξωτερικών όπου δει. Δεν είναι δυνατόν έκαστο μουσείο να δύναται να παραβιάσει την εθνική πολιτική στις σχέσεις με άλλα κράτη. Π.χ. Στο πρόσφατο παρελθόν είδαμε ελληνικό μη κρατικό μουσείο να συνεργάζεται με το Βρετανικό Μουσείο ενώ είναι εθνική πολιτική επιλογή να μην συμβαίνει αυτό μέχρι να επιτευχθεί η επιστροφή των Παρθενώνειων γλυπτών.
Αρ. 4, παρ. 2, περ. στ) – ΠΕΡΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ
– Δεν περιγράφεται ποιος ακριβώς είναι ο προορισμός της παραγωγής των εμπορικών προϊόντων που αναφέρει η παράγραφος, γεγονός που αφήνει περιθώριο κατάχρησης. Πρέπει να προστεθεί «προς διάθεση από το πωλητήριο εκάστου μουσείου» ή να συγκεκριμενοποιηθεί τι έχει στο νου του ο νομοθέτης εδώ. Διάθεση από τα πωλητήρια άλλων μουσείων; Είναι θεμιτή π.χ. η χρήση της εκδοτικής δυνατότητας εκάστου μουσείου για να παράγει εκδόσεις για χάρη τρίτων; Και ποιοι θα είναι αυτοί οι τρίτοι; Η παραγωγή εντύπων σημαίνει ότι μπορεί να παράγει π.χ. προεκλογικές αφίσες κομμάτων. Πρέπει να προστεθεί ότι η παραγωγή όλων αυτών των ειδών πρέπει να συνάδει με τον χαρακτήρα και τους σκοπούς του μουσείου.
Αρ. 4, παρ. 2, περ. ζ) – ΠΕΡΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
– Αντί «της επιστήμης» να γραφεί «των επιστημών» και να προστεθεί η επιστήμη της αρχαιομετρίας που ήδη προάγεται στα μεγάλα κρατικά μουσεία.
Αρ. 4, παρ. 2, περ. θ) – ΠΕΡΙ ΔΡΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
– Η γενική αναφορά «στην κοινωνία» και σε εκδηλώσεις «κοινωνικού» χαρακτήρα επιτρέπουν την διοργάνωση εκδηλώσεων αμφιβόλου αισθητικής, κομματικές εκδηλώσεις, εκδηλώσεις του ιδιωτικού βίου (π.χ. βαπτίσεις, μνημόσυνα, κλπ.), εταιρικές εκδηλώσεις, εκδηλώσεις ακραίων μορφωμάτων, κλπ. Ο σχεδιαζόμενος νόμος οφείλει να προστατεύσει τα μουσεία από εκδηλώσεις που προσβάλλουν το χαρακτήρα τους και να θέσει περισσότερους περιορισμούς από την ανεξέλεγκτη επιθυμία του εκάστοτε Προέδρου και του ΔΣ. Οι περιορισμοί αυτοί πρέπει επίσης να επεκτείνονται στο εστιατόριό του που υπενοικιάζεται, ώστε να αποφεύγονται και εκεί εκδηλώσεις που δεν συνάδουν με το μουσείο και να μην λειτουργούν αυθαίρετα όπως συμβαίνει σήμερα.
Αρ. 4, παρ. 2, περ. ιβ) – ΠΕΡΙ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΩΝ
– Η ίδρυση παραρτημάτων στο εξωτερικό επιτρέπει την ΜΟΝΙΜΗ εξαγωγή αρχαιοτήτων από την πατρίδα μας. Η λειτουργία των παραρτημάτων αναπόφευκτα υπόκειται νομικά στη χώρα υποδοχής, συνεπώς η διαχείριση των αρχαιοτήτων μας θα υπόκειται στο νομικό καθεστώς ξένου κράτους. Με βάση την πραγματική οικονομική δυνατότητα του κάθε μουσείου, κανένα δεν θα έχει την οικονομική δυνατότητα ίδρυσης και διατήρησης ασφαλούς ανεξάρτητου παραρτήματος στο εξωτερικό (έκαστο μουσείο άλλωστε χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό με βάση το άρθρο 1 του παρόντος), άρα πίσω από την ίδρυση παραρτημάτων υποκρύπτονται άλλες προθέσεις, π.χ. η παραχώρηση αίθουσας σε μουσεία του εξωτερικού και άρα η μόνιμη έκθεση ελληνικών αρχαιοτήτων σε ξένα μουσεία χωρίς κανένα όφελος για την Ελλάδα.
Η αναφορά σε παραρτήματα των μεγάλων μουσείων στο εσωτερικό είναι προφανώς προσχηματική, ώστε να δικαιολογηθεί η αναφορά στο εξωτερικό. Υπάρχει πλήθος αρχαιολογικών και βυζαντινών μουσείων σε όλη την επικράτεια.
Αρ. 4, παρ. 2, περ. ιστ) – ΠΕΡΙ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ
– Η διατύπωση είναι ευχολογική, χωρίς επαφή με την πραγματικότητα που οφείλει να προβλέπει α) την ασφάλεια των αρχαιοτήτων, β) την ασφάλιση των εργαζόμενων εθελοντών, γ) την προστασία από την εμπέδωση δια του εθελοντισμού συστήματος μαύρης εργασίας. Η οργάνωση και ορθή λειτουργία των Συλλόγων Φίλων των Μουσείων ήδη έχει δημιουργήσει πλαίσιο επικουρίας και συνεισφοράς των πολιτών στο έργο των μουσείων και μπορεί να ενισχυθεί το πλαίσιο αυτό.
Η ίδρυση παραρτημάτων των εν λόγω Μουσείων στο εξωτερικό τι ακριβώς εξυπηρετεί; Η προβολή του ελληνικού πολιτισμού γίνεται με τη διοργάνωση περιοδικών εκθέσεων στο εξωτερικό, πολλές μάλιστα από τις οποίες, όπως μεταξύ άλλων το Ναυάγιο των Αντικηθύρων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, που παρουσιάστηκε στο παρελθόν στη Βασιλεία και στο Πεκίνο είχαν τεράστια επιτυχία.
Συνέπειες της ίδρυσης των παραρτημάτων θα είναι όχι μόνο η διάσπαση της ακεραιότητας αρχαιολογικών συνόλων, αλλά και η για δεκαετίες απουσία τους από τη χώρα, τη στιγμή που το πολιτιστικό απόθεμα της Ελλάδας αποτελεί την αιχμή του δόρατος του ελληνικού τουρισμού.
Τα 5 μεγάλα μουσεία, με την υφιστάμενη δομή, επιτελούν, σε μεγάλο ποσοστό, τους σκοπούς που περιγράφονται (παρ. 1) και με τους τρόπους που προτείνονται (παρ.2).
Εξαιρείται η περ. 2ιβ σχετικά με «την ίδρυση παραρτημάτων, στο εσωτερικό και το εξωτερικό …», που αποτελεί καινοτομία του νομοσχεδίου και η σκοπιμότητά της χρήζει διευκρίνισης.
Όλοι οι σκοποί που αναλύονται στις επιμέρους παραγράφους του άρθρου αποτελούν και σήμερα σκοπούς των Δημοσίων Μουσείων, οι οποίοι και υλοποιούνται/επιτυγχάνονται συστηματικά.
Η οιαδήποτε επιχειρούμενη και εξαγγελθείσα βελτίωση και αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών των Μουσείων μέσω της μετατροπής τους σε ΝΠΔΔ, δύναται να επιτευχθεί πολύ ευκολότερα και κατά πολύ οικονομικότερα, με την αναβάθμιση των καταργούμενων ειδικών περιφερειακών υπηρεσιών σε επίπεδο Γενικής Διεύθυνσης εντός του Οργανογράμματος του ΥΠΠΟΑ
Να σημειώσουμε ότι ο σκοπός της παραγράφου 2ιβ) που αφορά στην ίδρυση παραρτημάτων στο εσωτερικό και το εξωτερικό, ενέργεια της οποίας η στοχοθεσία παραμένει άγνωστη και ανερμάτιστη, είναι ο μόνος σκοπός που δεν επιτυγχάνεται σήμερα από την υπάρχουσα δομή των ειδικών περιφερειακών υπηρεσιών
Όλοι οι σκοποί που αναλύονται στις επιμέρους παραγράφους του άρθρου αποτελούν και σήμερα σκοπούς των Δημοσίων Μουσείων και υλοποιούνται συστηματικά. O μόνος σκοπός που δεν επιδιώκεται σήμερα από την υπάρχουσα δομή των ειδικών περιφερειακών υπηρεσιών αυτός της παραγράφου 2ιβ) που αφορά στην ίδρυση παραρτημάτων στο εσωτερικό και το εξωτερικό, ενέργεια της οποίας η στοχοθεσία παραμένει άγνωστη.
Οι αναφερόμενες στο άρθρο δραστηριότητες δεν νομίζω ότι προϋποθέτουν την ανακήρυξη των μουσείων σε ΝΠΔΔ για να μπορούν να επιτελεστούν -η διάσπαση της αρχαιολογικής υπηρεσίας, εξάλλου, πιθανότερα θα δυσχεράνει την κινητικότητα και την ανεμπόδιστη συνεργασία μεταξύ των φορέων της, παρά θα διευκολύνει τη λειτουργία της.
Η διάταξη για τα «παραρτήματα», επίσης, προδίδει σκοπιμότητες καθαρά εμπορικής εκμετάλλευσης της πολιτιστικής κληρονομιάς, έναν προσανατολισμό ασύμβατο με τη φιλοσοφία της αρχαιολογικής πολιτικής στην Ελλάδα αλλά και την επικοινωνιακή πολιτική περί «επιστροφής κλεμμένων κλπ κλπ», αποσυνδέοντας τα ευρήματα από τον τόπο προέλευσής τους. Ταυτόχρονα, δεν αποκλείει και την συγχώνευση άσχετων μεταξύ τους γεωγραφικά ή θεματικά φορέων…
Δυστυχώς, αντί για την θεσμοθέτηση μιας σύγχρονης και ευαίσθητης μουσειακής και αρχαιολογικής πολιτικής, που θα θέτει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για όλες τις πτυχές της λειτουργίας των μουσειακών φορέων και θα λαμβάνει υπόψη τις επιστημονικές τους ανάγκες και τις συναρμόδιες υπηρεσίες, προωθείται η αποσύνδεσή των συγκεκριμένων (σε πρώτη φάση;) μεγάλων δημόσιων ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ μουσείων από τον κορμό της πολύπτυχης Αρχαιολογικής Υπηρεσίας με γενικολογίες για τη λειτουργία τους, και η μετατροπή τους σε εμπορευματοποιημένους (αναζήτηση χρηματοδότησης) και στείρους «χώρους έκθεσης». Δεν πρόκειται για μουσεία «ειδικού σκοπού/θεματολογίας» (όπως, πχ, της Ακρόπολης) ή τέχνης, αλλά για μουσεία άρρηκτα συνυφασμένα με τις δραστηριότητες των αρχαιολόγων, μέσα και έξω από αυτά, κάτι που οι παρούσες διατυπώσεις φαίνεται να παραβλέπουν.
Όταν δεν θα υπάρχουν ούτε τα πενιχρά έστω κίνητρα για να ασκήσει κάποιος ένα λειτούργημα, και θα έχουν παραδωθεί σε τεχνοκράτες όλες οι αποφασιστικές αρμοδιότητες για την τύχη όλων αυτών που θεωρούνται «εθνικοί θησαυροί», θα είναι αργά.
Καμία αναφορά στους σπουδαστές της ειδικότητας των ΙΕΚ «Φύλακας Μουσείων και Αρχαιολογικών Χώρων και γιατί ένα μουσείο να θέλει να δημιουργήσει παραρτήματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό , αφού μπορεί να συμμετέχει με εκθέματά του σε περιοδικές εκθέσεις άλλων μουσείων, του εσωτερικού και του εξωτερικού;
1)Ποιοι από τους περιγραφόμενους ως σκοπούς των νέων οργανισμών δεν επιτυγχάνονται ήδη με την παρούσα δομή των κρατικών Μουσείων; Πόσα περισσότερα είναι τα ερευνητικά προγράμματα, οι εκθέσεις, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, που τελούνται υπό την αιγίδα των ΝΠΔΔ Μουσείων σε αντιδιαστολή με τα κρατικά; Τα ευρωπαϊκά βραβεία που απέσπασαν κρατικά μουσεία δεν αποτελούν δείκτη ποιότητας και εξωστρέφειας;
2)Κατά ποία έννοια ο σκοπός των ελληνικών αρχαιολογικών Μουσείων είναι αυτοτελής και ανεξάρτητος σε σχέση με τους εν γένει δημόσιους σκοπούς, οι οποίοι κατά το Σύνταγμα είναι ανατεθειμένοι στη Δημόσια Διοίκηση και κατανέμονται στο καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού; Δεδομένου ότι η προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς θεωρείται από το Σύνταγμα τόσο θεμελιώδης, ώστε ρητά την επιφυλάσσει αποκλειστικά στο νομικό πρόσωπο του Κράτους, υπό ποία έννοια ο σκοπός ενός Μουσείου, έτσι όπως περιγράφεται και στο νομοσχέδιο, είναι ειδικός, αυτοτελής και αυτόνομος και επομένως δεν συνδέεται άρρηκτα με το αντικείμενο του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και ως εκ τούτου ανατίθεται σε ένα ξεχωριστό νομικό πρόσωπο, το οποίο εξοπλίζεται με τη λεγόμενη διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια;
Ο τρόπος απόκτησης της λεγόμενης συλλογής Stern, με νέο νομοθέτημα (4965/2022, το οποίο ψηφίστηκε στις 9/9/2022 και έχει ισχύ από 21/7/2022), θα είναι ένας επιπλέον ενδεδειγμένος τρόπος, βάσει του οποίου τα νέα ιδρύματα θα εμπλουτίζουν τις συλλογές τους;
Δεν αναφέρεται πουθενά η Συντήρηση Αρχ/των και Έργων Τέχνης ως επιστήμη. Συγκεκριμένα, στην παράγραφο ζ) αναφέρει: ‘….την προώθηση και προαγωγή της επιστήμης της αρχαιολογίας, της ιστορίας και της ιστορίας της τέχνης’.
Προφανώς έχει ξεχαστεί να αναφερθεί και η επιστήμη της Συντήρησης Αρχ/των και Έργων Τέχνης στη συγκεκριμένη παράγραφο.
Λαμβάνοντας υπόψη:
• την παρ. 6 του Άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας», συνταγματικές επιταγές και απαιτήσεις της εθνικής μας νομοθεσίας, όπως:
• τον ν.4488/2017, ο οποίος αναφέρει στο άρθρο 68 «Νομοπαραγωγική διαδικασία, ανάλυση συνεπειών ρυθμίσεων και παραγωγή επίσημων στατιστικών για τα ΑμεΑ» τα εξής: «1. Κατά το στάδιο της νομοπαραγωγικής διαδικασίας τα αρμόδια όργανα συνεκτιμούν τα δικαιώματα των ΑμεΑ, όπως αυτά περιγράφονται στη Σύμβαση και κατά τη διάρκεια της κατάρτισης σχεδίων νόμου, συνεργάζονται με το Συντονιστικό Μηχανισμό του άρθρου 69 και με το Κεντρικό Σημείο Αναφοράς του άρθρου 70 και τελούν σε διαβούλευση με αναγνωρισμένες αντιπροσωπευτικές οργανώσεις του αναπηρικού κινήματος, με άτομα και με ομάδες ατόμων που έχουν εύλογο ενδιαφέρον για τα δικαιώματα των ΑμεΑ […]»
• τον ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012), με τον οποίο η χώρα μας κύρωσε τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία μαζί με το προαιρετικό πρωτόκολλο που τη συνοδεύει, γεγονός που συνεπάγεται την εφαρμογή της σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο,
η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει τις παρακάτω τροποποιήσεις συμπληρώσεις
1. Σκοποί εκάστου των Μουσείων είναι:
α) η απόκτηση, υποδοχή, συγκρότηση, στέγαση, προστασία, φύλαξη, συντήρηση, καταγραφή, τεκμηρίωση, έρευνα, μελέτη, δημοσίευση, έκθεση, προβολή και ανάδειξη σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, υλικών και άυλων τεκμηρίων της πολιτιστικής κληρονομιάς, που είναι συναφή προς τον τομέα δραστηριοποίησης του Μουσείου και, ειδικά για το ν.π.δ.δ. με την επωνυμία «Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο», εκπροσωπούν το σύνολο του ελλαδικού χώρου κατά τρόπο που θα διασφαλίζει την πρόσβαση σε όλους συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία,
β) η επιστημονική έρευνα, μελέτη και δημοσίευση των συλλογών του Μουσείου, η εκπαίδευση, επιμόρφωση και ψυχαγωγία του ευρύτερου κοινού συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία, καθώς και η λήψη κάθε πρόσφορου μέτρου που συμβάλλει και προωθεί τη μουσειοπαιδαγωγική διαδικασία και εξασφαλίζει τη διάδοση του μηνύματος, των πληροφοριών και εμπειριών του Μουσείου προς τον σκοπό της πολιτιστικής και εκπαιδευτικής ανάπτυξης του κοινωνικού συνόλου,
γ) η εκπόνηση, υλοποίηση, ανάπτυξη και παρουσίαση εκπαιδευτικών προγραμμάτων λειτουργιών και δράσεων προσβάσιμων σε όλους, αυτοτελώς ή σε συνεργασία με τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με άλλα μουσεία, πολιτιστικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα και φορείς διεθνώς, τόσο για το γενικό κοινό όσο και για ειδικές εκπαιδευτικές, επιστημονικές, επαγγελματικές και άλλες κοινωνικές ομάδες,
δ) […],
στ) η πρακτική άσκηση, στους χώρους αρμοδιότητας του Μουσείου, φοιτητών Σχολών/Τμημάτων αρχαιολογίας, ιστορίας και συντήρησης αρχαιοτήτων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, κατόπιν σύναψης σύμβασης σύμφωνα με το άρθρο 69 του ν. 4957/2022 (Α’ 141), περί της πρακτικής άσκησης φοιτητών, εφόσον δεν προκύπτει δαπάνη που βαρύνει το Μουσείο, με την επιφύλαξη των παρ. 6 και 8 του ίδιου άρθρου, σχετικά με το κόστος ασφάλισης και της αποζημίωσης και ασφάλισης, αντίστοιχα. Το Μουσείο θα διασφαλίζει προς τούτο κάθε εύλογη προσαρμογή που τυχόν απαιτηθεί για διευκόλυνση φοιτητών με αναπηρία.
2. Οι σκοποί των Μουσείων εκπληρώνονται, ιδίως, με:
α) τη φύλαξη, συντήρηση, έκθεση και προβολή των συλλογών τους και την ομαλή μουσειακή λειτουργία, σύμφωνα με τις σύγχρονες μουσειολογικές, μουσειογραφικές, περιβαλλοντικές και ενεργειακές προδιαγραφές, τις αρχές του Καθολικού Σχεδιασμού και τα σύγχρονα και προσήκοντα μέτρα ασφάλειας στο πλαίσιο των συνθηκών της κλιματικής κρίσης,
β) την τεκμηρίωση και αρχειοθέτηση των συλλογών του Μουσείου, με τη χρήση των σύγχρονων και κατάλληλων συμβατικών, ηλεκτρονικών και τεχνολογικών μέσων προσβάσιμων σε όλους, τη σύνταξη καταλόγων των έργων και τη δημοσίευση επιστημονικών μελετών, σε συμβατικές και προσβάσιμες μορφές, που συμβάλλουν στην ενίσχυση και προώθηση της επιστημονικής έρευνας και την ανάπτυξη της επιστήμης της αρχαιολογίας, της ιστορίας και της ιστορίας της τέχνης,
γ) τη συγκρότηση συλλογής κινητών μνημείων, έργων ζωγραφικής, γλυπτικής και αντικειμένων τέχνης, χαρακτικής, νέων μορφών τέχνης και σπάνιων καλλιτεχνικών εκδόσεων που σχετίζονται με τις συλλογές του Μουσείου, καθώς και τη δημιουργία απτικών πιστών αντιγράφων των παραπάνω συλλογών, έργων και εκδόσεων προς διασφάλιση της πρόσβασης σε αυτά ατόμων με αναπηρία,
δ) τη διοργάνωση μόνιμων και περιοδικών εκθέσεων προσβάσιμων σε όλους, αυτοτελώς ή σε συνεργασία με άλλα μουσεία ή τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού ή παρεμφερείς πολιτιστικούς ή επιστημονικούς οργανισμούς στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με σύγχρονα μέσα, τεχνικές και εξοπλισμό που συμβάλλει στη διαδραστική επικοινωνία και αλληλεπίδραση μεταξύ του Μουσείου και των επισκεπτών αυτού,
ε) τη δημιουργία χώρων σύγχρονων εργαστηρίων συντήρησης και επιστημονικής μελέτης των συλλογών και των έργων τέχνης με απόκτηση, χρήση, εφαρμογή και αξιοποίηση σύγχρονου τεχνολογικού εξοπλισμού και μεθόδων, διασφαλίζοντας και την πρόσβαση σε όλους,
στ) τη δημιουργία καλλιτεχνικών εργαστηρίων, την έκδοση φωτογραφιών, δελτίων, διαφανειών και αντιγράφων με κάθε μορφή και σε κάθε υλικό φορέα αντικειμένων των συλλογών του και εκθεμάτων του, καθώς και την παραγωγή κάθε είδους εντύπων, συμβατικών και ψηφιακών εκδόσεων και εκπαιδευτικού υλικού, σε μορφές συμβατικές ή/και προσβάσιμες,
ζ) […]
η) τη δημιουργία προσβάσιμης και σε άτομα με αναπηρία βάσης δεδομένων σε ψηφιακή μορφή για τη συγκέντρωση, καταγραφή και μελέτη των δεδομένων της αρχαιολογίας από την προϊστορική έως και τη μεταβυζαντινή περίοδο ανάλογα με το αντικείμενο του Μουσείου, τη διασύνδεσή της με διεθνή ακαδημαϊκά ιδρύματα, επιστημονικούς και πολιτιστικούς φορείς, καθώς και την ανταλλαγή στοιχείων και ερευνητικών πορισμάτων,
θ) τη διοργάνωση, συμμετοχή, υποδοχή και φιλοξενία δράσεων και εκδηλώσεων που υπηρετούν την επιστημονική, ερευνητική και παιδευτική αποστολή του, την επικοινωνιακή του διάσταση και την ανάπτυξη και ενίσχυση των δεσμών του με την κοινωνία, ιδίως μέσω διαλέξεων, ημερίδων, συνεδρίων, σεμιναρίων, προβολών, παραστάσεων, συναυλιών, και άλλων δράσεων πολιτιστικού, καλλιτεχνικού, κοινωνικού και διεπιστημονικού χαρακτήρα, καθώς και την πραγματοποίηση σχετικών ξεναγήσεων και σεμιναρίων, σε συμβατικές ή/και προσβάσιμες μορφές,
ι) την ανάπτυξη και τον εμπλουτισμό οργανωμένου ιστοχώρου, προσβάσιμου και σε άτομα με αναπηρία, που παρέχει προς το εγχώριο και παγκόσμιο κοινό την κατάλληλη πληροφόρηση για το Μουσείο, τις συλλογές και τις δράσεις του, τη χρήση και αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογικών εφαρμογών και μέσων, καθώς και την ανάπτυξη προσβάσιμων σε όλους ψηφιακών υπηρεσιών με διαδραστικό περιεχόμενο, που συμβάλλουν στην έρευνα, μελέτη, τεκμηρίωση και ανάδειξη των συλλογών του,
ια) την προβολή των συλλογών και των δράσεων του Μουσείου και την προσέλκυση ατόμων και κοινωνικών ομάδων προς τον σκοπό της προώθησης της ιστορικής και αρχαιολογικής γνώσης, της δημιουργικής σκέψης και εν γένει της σύγχρονης αντίληψης περί ανθρωπιστικής παιδείας, μέσω, ιδίως, των παραστατικών τεχνών, της εξυπηρέτησης και διάδρασης του κοινού, της επιμόρφωσης του προσωπικού, της δημιουργίας χώρων άνετης περιήγησης και παρατήρησης των εκθεμάτων, χώρων πραγματοποίησης των εκδηλώσεων, χώρων ανάπαυσης και βιβλιοθηκών, του εφοδιασμού του κοινού με ενημερωτικό υλικό για τα συλλογές και τις δράσεις του, της τοποθέτησης προσβάσιμων σε όλους ενημερωτικών σημάνσεων και της παροχής πρόσβασης στις συλλογές και δράσεις του προς τους επισκέπτες, τα άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ), τους ειδικούς επιστήμονες και κάθε ενδιαφερόμενο,
ιβ) την ίδρυση παραρτημάτων, στο εσωτερικό και το εξωτερικό, που πληρούν τις επιστημονικές, καλλιτεχνικές, τεχνικές και φυλακτικές μουσειακές ανάγκες, την προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία και τη μέριμνα και παρακολούθηση της καλής και ασφαλούς λειτουργίας αυτών, σύμφωνα με την περ. ε) της παρ. 2 του άρθρου 13,
ιγ) […]
Όλους τους σκοπούς που αναφέρονται στο άρθρο 4 μπορούν να τους πραγματοποιήσουν και τα δημόσια μουσεία. Τους περισσότερους δε τους επιτυγχάνουν ήδη. Μόνο τον σκοπό ιβ Ίδρυση παραρτημάτων δεν μπορούν να επιτύχουν που είναι και το διακύβευμα της μετατροπής. Άλλωστε οι σκοποί ενος μουσείου έχουν διατυπωθεί από τον διεθνή οργανισμό του ICOM του οποίου διαθέτουμε Ελληνικό Τμήμα.
– Στον Ν.4858/2021 δίδεται ο ορισμός του μουσείου. Ο ορισμός επαναλαμβάνεται στις πρόσφατες ΥΑ για την ίδρυση και την πιστοποίηση μουσείων. Στο παρόν άρθρο δεν γίνεται καμία αναφορά στον ορισμό αυτό.
– 1.α) : Θα πρέπει να υπάρξει διευκρίνηση τι εννοείται με την αναφορά σε «υλικά και άυλα τεκμήρια.
– 1. δ) Δεν γίνεται αναφορά στον Ν. 4968/2022 (ΦΕΚ 172/Α/09.09.2022) «Κύρωση της Συμφωνίας μεταξύ του ΥΠΠΟΑ…,,,ιδιωτικής συλλογής εκατόν εξήντα ένα (16) αρχαιοτήτων του Κυκλαδικού Πολιτισμού, ευρισκομένης στη Νέα Υόρκη και την έκθεση αυτής στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέα Υόρκης». Με τον νόμο αυτό τροποποιήθηκε επί τη ουσίας η αναφερόμενη στην παρούσα διάταξη νομοθεσία.
– 2. Με το άρθρο υπονοείται ότι τίποτα από τα αναφερόμενα δεν γίνεται ήδη από τα μουσεία με την υπάρχουσα μορφή λειτουργίας τους. Ως φίλος και επισκέπτης των μουσείων είμαι βέβαιος ότι αυτό δεν ισχύει.
-2.ιβ) : Ποιος ο σκοπός της ίδρυσης παρατημάτων στο εσωτερικό εφόσον μουσεία του ΥΠΠΟΑ υπάρχουν ήδη; Ακόμα χειρότερα ποιος ο σκοπός της ίδρυσης ;παρατημάτων στο εξωτερικό;
Γιατί ένα μουσείο να θέλει να δημιουργήσει παραρτήματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό , αφού μπορεί να συμμετέχει με εκθέματά του σε περιοδικές εκθέσεις άλλων μουσείων, του εσωτερικού και του εξωτερικού;
Στο νομοσχέδιο οι σκοποί των μουσείων είναι πολύ περιορισμένοι και δεν αντανακλούν τις σύγχρονες αντιλήψεις περί του ρόλου τους. Για παράδειγμα, ο νέος ορισμός των μουσείων που έχει επεξεργαστεί το ICOM είναι ο ακόλουθος:
«Ένα μουσείο είναι ένα μη κερδοσκοπικό, μόνιμο ίδρυμα στην υπηρεσία της κοινωνίας που ερευνά, συλλέγει, συντηρεί, ερμηνεύει και εκθέτει την υλική και άυλη κληρονομιά. Ανοιχτό στο κοινό, προσβάσιμο και χωρίς αποκλεισμούς, το μουσείο προάγει την πολυσυλλεκτικότητα και τη βιωσιμότητα. Λειτουργούν και επικοινωνούν ηθικά, επαγγελματικά και με τη συμμετοχή κοινοτήτων, προσφέροντας ποικίλες εμπειρίες για εκπαίδευση, απόλαυση, προβληματισμό και ανταλλαγή γνώσεων.»
Θα ήταν σωστό λοιπόν δύο βασικές διαστάσεις του ορισμού αυτού να αντανακλώνται στους σκοπούς των μουσείων:
• Ο κοινωνικός τους ρόλος.
• Η προώθηση της βιωσιμότητας μέσω των δράσεων τους.
Πέραν αυτών, θα ήταν θετικό να υπογραμμίζεται ότι τα μουσεία μπορούν και πρέπει να διαδραματίσουν έναν ενεργό ρόλο σε ένα διατομεακό επίπεδο, για παράδειγμα εκμεταλλευόμενα πιθανές συνέργειες με το σύστημα υγείας, με φορείς έρευνας και τεχνολογίας, και βεβαίως με την εκπαίδευση (που αναφέρεται στο άρθρο 4.2.ζ.) αλλά επίσης συμβάλλοντας στη διαμόρφωση της πολιτιστικής διπλωματίας και ενισχύοντας την εξωστρέφεια του Ελληνικού πολιτισμού.
Καμία αναφορά στους σπουδαστές της ειδικότητας των ΙΕΚ «Φύλακας Μουσείων και Αρχαιολογικών Χώρων.