- Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού ρυθμίζονται ο τρόπος λειτουργίας και ενημέρωσης του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας του άρθρου 4, ζητήματα σχετικά με τον τρόπο καταγραφής και αποτύπωσης σε αυτό των στοιχείων της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, ζητήματα διαλειτουργικότητας με τις λοιπές βάσεις δεδομένων που τηρεί το Υπουργείο Πολιτισμού ή άλλα Υπουργεία και φορείς του δημόσιου τομέα καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρμογή του άρθρου 4.
- Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Πολιτισμού και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού καθορίζονται η διαδικασία ελέγχου της τήρησης της υποχρέωσης της παρ. 1 του άρθρου 12, καθώς και τα ζητήματα προσαρμογής των σχετικών πληροφοριακών συστημάτων που χρησιμοποιούνται από τους φορείς του δημόσιου τομέα κατά την έννοια της περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α΄143).
- Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού καθορίζονται οι τεχνικές και λοιπές λεπτομέρειες για την εφαρμογή και λειτουργία της βάσης δεδομένων και της διαδικτυακής πλατφόρμας του άρθρου 13, τα μουσικά έργα τα οποία πρόκειται να ενταχθούν στη βάση δεδομένων, καθώς και η διαδικασία εγγραφής των χρηστών στη διαδικτυακή πλατφόρμα του ίδιου άρθρου.
- Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ο.Δ.Α.Π. δύναται να καθορίζονται οι όροι και ο τρόπος περαιτέρω διάθεσης μεμονωμένων ή ενιαίων ή κοινών εισιτηρίων εισόδου σε μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία από τους χρήστες – συνεργάτες του συστήματος ηλεκτρονικού εισιτηρίου του άρθρου 20, που έχει συσταθεί και λειτουργεί σύμφωνα με την περ. ζ’ της παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 4761/2020 (Α’ 248).
- Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται μετά από πρόταση των Υπουργών Πολιτισμού, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών ρυθμίζεται κάθε ζήτημα σχετικό με την υλοποίηση των έργων της παρ. 1 του άρθρου 27 και ιδίως: α) η διαδικασία μελέτης και υλοποίησης των έργων και παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών και εργασιών που είναι αναγκαίες γι’ αυτά, β) η χρηματοδότηση των έργων και η διαχείριση των σχετικών πιστώσεων, γ) ο τρόπος εκτέλεσης αρχαιολογικών έργων και εργασιών με αυτεπιστασία και απολογιστικά, δ) η συντήρηση και φύλαξη των έργων και των εργοταξίων, ε) η πρόσληψη του αναγκαίου για την εκτέλεση των έργων προσωπικού κάθε κατηγορίας και ειδικότητας και ο τρόπος επίβλεψής του.
- Στο άρθρο 45 του ν. 4761/2020, περί εξουσιοδοτικών διατάξεων, προστίθεται παρ. 14α ως εξής:
«14α. Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού καθορίζονται ενιαία ή μεμονωμένα οι ημέρες και οι ώρες επίσκεψης στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία των περ. στ) έως ι) του άρθρου 28 του π.δ. 4/2018 (Α’ 7)».
Το Υπουργείο Πολιτισμού σχεδιάζει να ανοίξει τον δρόμο σε ανασκαφές ιδιωτών
Το σχέδιο νόμου του ΥΠΠΟ «Μέτρα για τη διαφύλαξη και την ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, την προστασία και ενίσχυση του ελληνόφωνου τραγουδιού και της ορχηστρικής μουσικής απόδοσης του ελληνόφωνου τραγουδιού και την προστασία και διάχυση της ελληνικής γλώσσας, στο πλαίσιο της διαφύλαξης και ανάδειξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς -Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της εμπορικής πολιτικής του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων και λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Πολιτισμού»
που βρίσκεται στη διαβούλευση (ως τις 14/3), δοκιμάζει να ανοίξει τον δρόμο στην ιδιωτικοποίηση κάθε πτυχής και αρμοδιότητας της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, παρακάμπτοντας το Σύνταγμα και τον Αρχαιολογικό Νόμο, και μάλιστα χωρίς την βάσανο της έγκρισης της Βουλής!
Πίσω από τις διατάξεις του άρθρου 27 του νομοσχεδίου, σε συνδυασμό με τις εξουσιοδοτικές διατάξεις του άρθρου 30, το ΥΠΠΟ προσπαθεί να θεσμοθετήσει Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου, με διορισμένες από την κυβέρνηση διοικήσεις, που θα συσταθούν ειδικά για να αναλάβουν το έργο των σωστικών ανασκαφών, και μάλιστα σε έργα τρίτων. Ανοίγει λοιπόν ο δρόμος, ώστε όχι μόνο να φύγει από τα χέρια των κατά τόπους Εφορειών Αρχαιοτήτων το ανασκαφικό έργο και η προστασία των αρχαιοτήτων, στο πλαίσιο μεγάλων δημόσιων ή ιδιωτικών έργων, αλλά επιπλέον να «διοικείται» από διορισμένα Διοικητικά Συμβούλια στα οποία θα μπορεί να μετέχει ακόμη και η ενδιαφερόμενη εταιρεία, δημόσια ή ιδιωτική. Επειδή η διάταξη -όπως και η αιτιολογική της έκθεση- είναι επίτηδες γραμμένη με τέτοιον τρόπο που να συσκοτίζει αυτό που πραγματικά θεσμοθετεί, ξεκαθαρίζουμε:
-Δεν υπάρχουν σήμερα ούτε ΝΠΔΔ ούτε ΝΠΙΔ εποπτευόμενα από το ΥΠΠΟ που να έχουν στους σκοπούς ή στις αρμοδιότητές τους τη διεξαγωγή σωστικών ανασκαφών, κάτι που αποκρύπτεται και από την αιτιολογική έκθεση και από το σχέδιο νόμου. Για ποιον νομοθετεί το Υπουργείο Πολιτισμού;
-Το σχέδιο νόμου αφορά ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ που θα ιδρυθούν στο μέλλον. Για παράδειγμα, θα μπορούν να δημιουργηθούν νομικά πρόσωπα στο ΔΣ των οποίων να μετέχουν η ΕΥΔΑΠ ή η Αττικό Μετρό ή η ΛΑΜΔΑ development ή μια οποιαδήποτε εταιρεία που πραγματοποιεί μια «στρατηγική» επένδυση, και να αναλαμβάνουν την υλοποίηση των σωστικών ανασκαφών, με ό,τι σημαίνει αυτό για την προστασία των αρχαιοτήτων και για το επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό που θα εργάζεται στα έργα αυτά.
-Μετά την αποκοπή των πέντε μεγάλων Μουσείων και τη μετατροπή τους σε ΝΠΔΔ, η Υπουργός ανοίγει τον δρόμο στην αποκοπή και μεγάλων αρχαιολογικών χώρων, όπως η Ακρόπολη, η Κνωσός, οι Αιγές, και τη μετατροπή τους σε ΝΠΔΔ ή ακόμη και ΝΠΙΔ.
Όλα τα παραπάνω απαγορεύονται από το Σύνταγμα και τον Αρχαιολογικό Νόμο, νυν 4858/2021, που προβλέπει ρητά ότι οι σωστικές ανασκαφές διενεργούνται μόνο από την Αρχαιολογική Υπηρεσία (ενδεικτικά: άρθρο 7, 37, 40, 43 του Ν. 4858/2021), διασφαλίζοντας την προστασία των αρχαιοτήτων, ιδίως αυτών που έρχονται στο φως σε έργα τρίτων.
Το άρθρο 27 του σχεδίου νόμου του ΥΠΠΟ, με απαράδεκτο τρόπο, αποκρύπτει τις σχετικές διατάξεις του Αρχαιολογικού Νόμου, παρότι τις τροποποιεί δολίως. Με το άρθρο 30, δίνεται εξουσιοδοτική διάταξη σε τρεις Υπουργούς να ρυθμίζουν όλα τα παραπάνω με Προεδρικό Διάταγμα: δίνεται δηλαδή η εξουσιοδότηση σε τρεις Υπουργούς να παραβιάσουν το Σύνταγμα!
Κατά τα ειωθότα, η Υπουργός Πολιτισμού φέρνει «κρυφές» και «περίεργες» διατάξεις για να μην υποστεί τη βάσανο της κοινοβουλευτικής συζήτησης, καθώς τόσο η διάταξη για τα 50+50 χρόνια εξαγωγής αρχαιοτήτων στο εξωτερικό, όσο και η Συμφωνία για τη συλλογή Στερν συνάντησαν αντιδράσεις ακόμη και στην τότε κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ.
Μαζί με την ιδιωτικοποίηση των εισιτηρίων και των πωλητηρίων των αρχαιολογικών χώρων (άρθρα 17-18 του ίδιου νομοσχεδίου), την παράκαμψη του ΑΣΕΠ σε προσλήψεις (άρθρο 19), το Υπουργείο Πολιτισμού είναι έτοιμο να εκποιήσει κάθε τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς που φέρνει δημόσια έσοδα και να κατατμήσει μέχρι εξαφάνισης κάθε λειτουργία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που προστατεύει τις αρχαιότητες και την πολιτιστική κληρονομιά.
Το ΔΣ του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, που συνεδρίασε στις 11/3/2024, θεωρεί το θέμα πάρα πολύ σοβαρό για την ίδια την ύπαρξη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Ζητάμε την απόσυρση των άρθρων αυτών ως αντισυνταγματικών.