Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Forthnet Media A.E. (Nova)' | 30 Απριλίου 2019, 13:04

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Α. Ως γενικό σχόλιο, θεωρούμε χρήσιμη την πρωτοβουλία της διαβούλευσης που πρώτιστο στόχο έχει την προστασία των ανηλίκων από επιβλαβές γι’αυτούς οπτικοακουστικό περιεχόμενο, τη στιγμή μάλιστα που η ισχύουσα σήμερα Υπουργική Απόφαση που καθορίζει τα της σήμανσης των προγραμμάτων εκδόθηκε 19 έτη πριν. Ωστόσο, και δεδομένου ότι η Οδηγία (ΕΕ) 2010/13 για την παροχή υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων («Οδηγία AVMS»), τροποποιήθηκε προσφάτως με την αντίστοιχη Οδηγία 2018/1808 («Τροποποιητική Οδηγία AVMS»), η οποία προβλέπει συγκεκριμένες ρυθμίσεις για την προστασία των ανηλίκων και δεν έχει ακόμα ενσωματωθεί στην Ελληνική έννομη τάξη, θεωρούμε ότι η υπό διαβούλευση νομοθετική πρωτοβουλία είναι πρώιμη και θα έπρεπε χρονικά να συμπίπτει, άλλως να είναι μεταγενέστερη και να εκδίδεται σε συνέχεια της ψήφισης του ελληνικού νόμου ή της έκδοσης του Προεδρικού Διατάγματος που θα ενσωματώνει την Τροποποιητική Οδηγία AVMS. Σημειώνουμε ότι με βάση το προοίμιο του υπό διαβούλευση σχεδίου Υπουργικής Απόφασης («ΥΑ»), αυτή «εκδίδεται δυνάμει του άρθρου 26 του Π.Δ. 109/2010», το οποίο όμως (Π.Δ.) ενσωμάτωσε στην ελληνική έννομη τάξη την αρχική Οδηγία AVMS. Ως εκ τούτου μέχρι την ενσωμάτωση της Τροποποιητικής Οδηγίας AVMS στο ελληνικό δίκαιο, ήτοι μέχρι 19.9.2020, επιβάλλεται η διατήρηση σε ισχύ της υφιστάμενης κατάστασης. Σε κάθε περίπτωση η όποια νέα ρύθμιση που θα εισάγει νέα δεδομένα στη σήμανση των τηλεοπτικών προγραμμάτων θα πρέπει να προβλέπει ικανοποιητικό χρονικό ορίζοντα εφαρμογής (τουλάχιστον 8-9 μηνών από την έκδοσή τηςμ και όχι τον Σεπτέμβριο του 2019), καθώς η υλοποίηση των αλλαγών που προτείνονται (αλλαγή σημάτων καταλληλότητας κλπ) στα τρέχοντα συστήματα (hardware και software) ειδικά των παρόχων συνδρομητικών υπηρεσιών, οι οποίοι μεταδίδουν εκατοντάδες ώρες οπτικοακουστικού περιεχομένου σε καθημερινή βάση, απαιτεί σημαντικούς ανθρώπινους, οικονομικούς και τεχνολογικούς πόρους. Β. Αν παρ’όλα αυτά κριθεί ότι η υπό διαβούλευση νομοθετική πρωτοβουλία είναι επιβεβλημένο να προχωρήσει παραθέτουμε τα σχόλιά μας, με την ιδιότητά μας ως νομίμως αδειοδοτημένου παρόχου συνδρομητικών υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων: Ι. Ως μία γενική επισήμανση, η εταιρεία Forthnet Media κατέχει άδεια παροχής συνδρομητικών ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών με βάση το Ν. 2644/1998 και έχει υπογράψει με το Ελληνικό Δημόσιο ειδική Σύμβαση Παραχώρησης για τη διάθεση στο κοινό των συνδρομητικών της υπηρεσιών. Στη Σύμβαση αυτή, όσο και στο ισχύον σχετικό νομοθετικό πλαίσιο, η Forthnet Media έχει αναλάβει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και υποχρεώσεις για την προστασία των ανηλίκων και την εφαρμογή αποτελεσματικού γονικού ελέγχου: πέραν της τήρησης της σήμανσης των τηλεοπτικών της προγραμμάτων και της αναλυτικής πληροφόρησης του συνδρομητικού κοινού ως προς το μεταδιδόμενο περιεχόμενο μέσω του ηλεκτρονικού οδηγού προγράμματος (EPG), εφαρμόζει και παρέχει στους συνδρομητές της (οι οποίοι πρέπει να έχουν συμπληρώσει την ηλικία των 18 ετών) εξελιγμένους τεχνολογικούς τρόπους κλειδώματος των προγραμμάτων και υπηρεσιών της (με τη χρήση κωδικών πρόσβασης/PIN) που αποκλείουν την πρόσβαση των ανηλίκων σε επιβλαβές περιεχόμενο. Είναι επίσης αυτονόητο ότι η προστασία των ανηλίκων βαρύνει μεν τους παρόχους υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων ως προς την υποχρέωση διαφανούς ενημέρωσης του τηλεοπτικού κοινού για το περιεχόμενο και την καταλληλότητα των τηλεοπτικών τους προγραμμάτων και ως προς την παροχή των κατάλληλων τεχνικών μέσων για τον αποκλεισμό της πρόσβασης των ανηλίκων σε τυχόν επιβλαβές περιεχόμενο. Η προστασία όμως των ανηλίκων αποτελεί ταυτόχρονα και πρώτιστο μέλημα των γονέων, οι οποίοι οφείλουν να εφαρμόζουν κατάλληλα τα τεχνικά μέτρα γονικού ελέγχου που παρέχονται από τους συνδρομητικούς τηλεοπτικούς παρόχους. Συνεπώς, η Forthnet Media είναι σε πλήρη συμμόρφωση με την πρόβλεψη της παρ. 20 της Τροποποιητικής Οδηγίας AVMS, στην οποία παρατίθενται ως “τα πλέον αυστηρά μέτρα” για την προστασία των ανηλίκων θεατών η κρυπτογράφηση και ο αποφασιστικός γονικός έλεγχος, ήτοι η παροχή προς τους γονείς τεχνικής δυνατότητας (ειδικό λογισμικό) “κλειδώματος” του εκάστοτε προγράμματος. Επίσης, εφαρμόζει ήδη το νέο άρθρο 6α της Τροποποιητικής Οδηγίας AVMS, όπου στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 αυτού αναφέρεται, ότι τα μέτρα προστασίας των ανηλίκων “…. μπορεί να περιλαμβάνουν επιλογή της ώρας μετάδοσης από τον τηλεοπτικό σταθμό, τα μέσα εξακρίβωσης της ηλικίας ή άλλα τεχνικά μέτρα”. Επομένως, από τη στιγμή που υφίσταται και εφαρμόζεται από τον πάροχο συνδρομητικών υπηρεσιών η επαρκής και αναλυτική ενημέρωση των συνδρομητών-θεατών για την καταλληλότητα του προγράμματος (μέσω της σήμανσης και του EPG, βλ. και παρ. 3 του ανωτέρω νέου άρθρουρ. 6α), σε συνδυασμό με τα μέτρα της εξακρίβωσης της ηλικίας του υποψήφιου συνδρομητή και της παροχής εξελιγμένων τεχνολογικών μέτρων (κλείδωμα προγράμματος/υπηρεσίας) διασφαλίζεται με τον πλέον ασφαλή, κατανοητό και αποτελεσματικό τρόπο η προστασία των ανηλίκων από όποιο επιβλαβές οπτικοακουστικό περιεχόμενο. ΙΙ. Για τους ανωτέρω λόγους, και σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη φύση της παροχής συνδρομητικών οπτικοακουστικών υπηρεσιών (ενδεικτικά: εκατοντάδες ώρες μεταδιδόμενου προγράμματος σε καθημερινή βάση, απαραίτητη χρήση ειδικών και εξελιγμένων συσκευών αποκωδικοποίησης/αποκρυπτογράφησης του τηλεοπτικού σήματος, επανάληψη μετάδοσης προγραμμάτων σε τακτική βάση, υποχρεωτική παροχή τεχνικών μέτρων κλειδώματος προγραμμάτων) σε σχέση με τους παρόχους οπτικοακουστικού περιεχομένου ελεύθερης λήψης, η αδιάκριτη εφαρμογή του συνόλου των προτεινόμενων διατάξεων για τη σήμανση των προγραμμάτων (κυρίως δε της τήρησης ζωνών μετάδοσης) και στους παρόχους των τηλεοπτικών συνδρομητικών υπηρεσιών (σύμφωνα με το προτεινόμενο άρθρο 7 της υπό διαβούλευση ΥΑ) θεωρούμε ότι είναι ατυχής και μη εφαρμόσιμη, έρχεται δε σε αντίθεση με τα ισχύοντα διεθνή και ευρωπαϊκά δεδομένα στον τομέα αυτόν. Πέραν αυτού, το σχέδιο της ΥΑ (και ειδικά το άρθρο 7 αυτής) υπερβαίνει καταφανώς την εξουσιοδοτική διάταξη του άρθρου 26 του Π.Δ. 109/2010, η παρ. 4 του οποίου εισάγει σαφή (και αυτονόητη) διάκριση στην (α)καταλληλότητα μετάδοσης οπτικοακουστικού περιεχομένου ειδικά από τηλεοπτικούς σταθμούς ελεύθερης λήψης. Επομένως, οποιαδήποτε προτεινόμενη διάταξη της ΥΑ που αμέσως ή εμμέσως καταργεί την ανωτέρω διάκριση θα είναι προβληματικής νομικής ισχύος. ΙΙΙ. Κατ’ακολουθία των ανωτέρω, αναφορικά με τη σήμανση και τις επιτρεπόμενες βάσει αυτής ώρες μετάδοσης του οπτικοακουστικού περιεχομένου: 1. Η ΥΑ θα πρέπει να διευκρινίζει ρητά ότι οποιαδήποτε υποχρέωση περί σήμανσης αφορά αποκλειστικά τα τηλεοπτικά προγράμματα για τα οποία ο πάροχος έχει τη συντακτική ευθύνη. Για οποιοδήποτε άλλο πρόγραμμα που περιλαμβάνεται στη δέσμη των συνδρομητικών υπηρεσιών του παρόχου και μεταδίδεται αυτούσιο μέσω αυτών, συντίθεται και παράγεται από πάροχο υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων νομίμως αδειοδοτημένο και εγκατεστημένο σε άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε., ισχύει η αρχή της χώρας προέλευσης και ως εκ τούτου η σήμανση του προγράμματος εκφεύγει του πεδίου εφαρμογής της προτεινόμενης ΥΑ. 2. Γραμμικό περιεχόμενο (linear tv) Στους παρόχους συνδρομητικών ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών θα πρέπει να ισχύουν τα της σήμανσης του εκάστοτε τηλεοπτικού περιεχομένου, που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να συνδέεται η εκάστοτε σήμανση του τηλεοπτικού προγράμματος με την επιτρεπόμενη ώρα μετάδοσής του από τους εν λόγω παρόχους. Οι λόγοι είναι προφανείς: α) είναι πάροχοι ειδικής στόχευσης, β) αιτούνται τη λήψη των εν λόγω υπηρεσιών αποκλειστικά ενήλικοι υπογράφοντας τα σχετικά συμβατικά κείμενα και ως εκ τούτου γνωρίζουν με βεβαιότητα την ποιότητα και το ύφος του προβαλλομένου περιεχομένου, στο οποίο ζητούν να έχουν πρόσβαση, γ) οι πάροχοι συνδρομητικών ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών ενημερώνουν τόσο προσυμβατικά όσο και μέσω της σύμβασης για το είδος του προβαλλομένου περιεχομένου, ώστε ο συνδρομητής να έχει πλήρη εικόνα του μεταδιδομένου προγράμματος, καθώς και μέσω του αναλυτικού ηλεκτρονικού οδηγού προγράμματος (EPG) που συμπεριλαμβάνεται στις παρεχόμενες υπηρεσίες, δ) οι εν λόγω πάροχοι προσφέρουν στους συνδρομητές τους ειδικό λογισμικό ενσωματωμένο στους αποκωδικοποιητές και τις εφαρμογές, μέσω των οποίων αποκτούν πρόσβαση οι συνδρομητές στο μεταδιδόμενο πρόγραμμα, το οποίο λογισμικό έχει ως μοναδικό σκοπό του την προστασία των ανηλίκων από πιθανώς βλαπτικό για τους τελευταίους τηλεοπτικό περιεχόμενο (σύστημα γονικού ελέγχου). Χαρακτηριστικό είναι το ισχύον τηλεοπτικό τοπίο σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (όπως ενδεικτικά στην Τσεχία, τη Φιλανδία, την Ιταλία, την Ισπανία και τη Γερμανία), όπου η τήρηση επιτρεπόμενων ωρών μετάδοσης ανάλογα με την καταλληλότητα του περιεχομένου εφαρμόζεται στους παρόχους υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων ελεύθερης λήψης, στους οποίους δεν παρέχεται η τεχνική δυνατότητα κλειδώματος/κρυπτογράφησης του περιεχομένου. Τέλος, είναι άξια αναφοράς η μεταστροφή το 2018 της "ιδιαιτέρως συντηρητικής" Ofcom στην Αγγλία, όπου για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 2018 έθεσε σε δημόσια διαβούλευση κείμενό της, στο οποίο γίνεται διαχωρισμός των υποχρεώσεων μεταξύ παρόχων που προσφέρουν σύστημα γονικού ελέγχου στα προγράμματά τους κι όσων παρόχων δεν διαθέτουν τέτοιου είδους τεχνικό μέτρο προστασίας των ανηλίκων τηλεθεατών. Οι μεν πρώτοι δύνανται να μεταδίδουν/προβάλλουν τα προγράμματά τους πάντα με σωστή σήμανση, αλλά χωρίς υποχρέωση τήρησης των νομοθετικά προβλεπόμενων ωρών μετάδοσης βάσει της σήμανσης που φέρουν τα εν λόγω προγράμματα, οι δε οφείλουν να τηρούν απαρέγκλιτα το σύνολο των περιορισμών. Εν τέλει η ανωτέρω δημόσια διαβούλευση έγινε οδηγία της Ofcom το Νοέμβριο του 2018. Αντίστοιχος διαχωρισμός υφίσταται ήδη στις ΗΠΑ. Κάθε άλλη πρόβλεψη για τους παρόχους συνδρομητικών ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών, που προσφέρουν στους συνδρομητές τους ειδικό λογισμικό (τεχνική δυνατότητα) γονικού ελέγχου, όχι μόνο θα ήταν άνευ νοήματος και άδικη, αλλά θα επέφερε και εξαιρετικά επιζήμιες συνέπειες στην δραστηριότητά τους και θα επηρέαζε αρνητικά το είδος και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών τους προς τους συνδρομητές τους. Μη γραμμικό περιεχόμενο (On Demand) Είναι ορθή η προτεινόμενη στο άρθρο 7 του σχεδίου της ΥΑ πρόβλεψη ύπαρξης σχετικής σημάνσεως του κατά παραγγελία διαθέσιμου περιεχομένου, αλλά χωρίς να υφίσταται περιορισμός στην ώρα μετάδοσής του. Σημειώνουμε ότι η Forthnet Media παρέχει και στο μη γραμμικό περιεχόμενο στον συνδρομητή της (ο οποίος για να συμβληθεί θα πρέπει να είναι εξακριβωμένα ενήλικος) εύχρηστο ειδικό λογισμικό (τεχνική δυνατότητα) γονικού ελέγχου, το οποίο προστατεύει αποτελεσματικότατα τους ανηλίκους από τυχόν επιβλαβές για την υγεία τους οπτικοακουστικό περιεχόμενο. Ενδεικτικά, το ίδιο μοντέλο έχουν ήδη ακολουθήσει η Ιταλία, η Ολλανδία, η Πολωνία, η Ισπανία, η Σουηδία και η Αγγλία. IV. Αναφορικά με την ενημέρωση/εκπαίδευση των θεατών για τη σήμανση των προγραμμάτων, προτείνονται τα εξής, λαμβανομένων υπόψη: α) της φύσης των συνδρομητικών υπηρεσιών, β) της αναλυτικής ενημέρωσης που παρέχεται μέσω του ηλεκτρονικού οδηγού προγράμματος, γ) της παρεχόμενης τεχνικής δυνατότητας γονικού ελέγχου/κλειδώματος, δ) των δεδομένων και των τάσεων που ακολουθούνται και εφαρμόζονται στον τομέα της σήμανσης οπτικοακουστικού περιεχομένου που διατίθεται μέσω συνδρομητικών υπηρεσιών σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Γραμμικό περιεχόμενο (linear) 1.Πριν την έναρξη του προγράμματος και μετά από κάθε διάλειμμα του προγράμματος να εμφανίζεται ειδική στατική κάρτα με το οπτικό σύμβολο κατάταξης καθώς και με τα λεκτικά σήματα προσδιορισμού του περιεχομένου (Σεξ, Βία, Χρήση Ουσιών, Ακατάλληλη Φρασεολογία) συνοδευόμενη από ηχητικό σήμα επεξήγησης των ανωτέρω. 2.Δεν θεωρούμε απαραίτητο να εμφανίζεται μόνιμα το οπτικό σύμβολο κατηγορίας κατάταξης καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος. 3.Η ειδική κάρτα στην οποία θα εμφανίζονται τα οπτικά σύμβολα κατηγορίας κατάταξης και η ειδική σήμανση προσδιορισμού του περιεχομένου να είναι διάρκειας 30΄΄ και όχι 1 ή δύο λεπτών. 4.Η προτεινόμενη προβολή/εμφάνιση της εκάστοτε ειδικής σήμανσης προσδιορισμού του περιεχομένου κατά τη διάρκεια των επίμαχων σκηνών είναι τεχνικά αλλά και πρακτικά μη εφαρμόσιμη, καθώς οι πάροχοι συνδρομητικών υπηρεσιών, όπως έχει προαναφερθεί, δεν συνθέτουν μόνο ένα κανάλι 24ωρης διάρκειας, αλλά αντιθέτως μεταδίδουν σε καθημερινή βάση οπτικοακουστικό ψυχαγωγικό περιεχόμενο εκατοντάδων ωρών ποικίλης ύλης (σειρές, ταινίες, ντοκιμαντέρ κ.α.) και συνεπώς δεν είναι δυνατή η παρακολούθηση και εμφάνιση των ειδικών αυτών συμβόλων κατά τη μετάδοση των επίμαχων σκηνών. Θεωρούμε, ότι οι προτάσεις μας στα στοιχεία 1, 2 και 3 ανωτέρω σε συνδυασμό με την τεχνική δυνατότητα γονικού ελέγχου (κλειδώματος), που προσφέρουμε στους συνδρομητές μας, συμφωνούν απόλυτα με το πνεύμα και τις επιταγές τόσο του Π.Δ. 109/2010 όσο και του νέου άρθρου 6α της Τροποποιητικής Οδηγίας AVMS, καθιστώντας απολύτως δικαιολογημένη την εξαίρεση των παρόχων συνδρομητικών υπηρεσιών οπτικοακουστικού περιεχομένου από την τήρηση της συγκεκριμένης υποχρέωσης. Μη γραμμικό περιεχόμενο (On Demand) 1.Να τοποθετείται το σήμα καταλληλότητας και η ειδική σήμανση προσδιορισμού του περιεχομένου των προγραμμάτων (σε προγράμματα κατάλληλα για ανηλίκους από 12 ετών και άνω) στο περιβάλλον παρουσίασης (κατάλογος) των προσφερομένων από τον πάροχο οπτικοακουστικών έργων, στο οποίο πλοηγείται ο συνδρομητής (οθόνη με πολλά posters) πριν την οποιαδήποτε παραγγελία. 2.Να τοποθετείται το σήμα καταλληλότητας και η ειδική σήμανση προσδιορισμού του περιεχομένου των προγραμμάτων (σε προγράμματα κατάλληλα για ανηλίκους από 12 ετών και άνω) με την ανάλυσή τους στο περιβάλλον των εκτενών πληροφοριών του κάθε προγράμματος μαζί με τα υπόλοιπα στοιχεία αυτού (συντελεστές, σύνοψη κλπ). 3.Δεν υφίσταται λόγος εμφάνισης του συμβόλου καταλληλότητας σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος, καθώς, πέραν των τεχνικών δυσκολιών εφαρμογής της λύσης αυτής, ο χρήστης έχει ενημερωθεί αναλυτικά από τον πάροχο για την καταλληλότητα του προγράμματος, κατά τη διάρκεια περιήγησής του στο περιβάλλον παρουσίασης (κατάλογος έργων) και παραγγελίας του οπτικοακουστικού περιεχομένου στο οποίο επιθυμεί να αποκτήσει πρόσβαση, ενώ επιπλέον παρέχεται από τον πάροχο προς τον χρήστη και στις κατά παραγγελία υπηρεσίες ειδικό λογισμικό (τεχνική δυνατότητα) γονικού ελέγχου. V. Σημειώνεται ότι σε άλλα κράτη της Ε.Ε. (π.χ. Αγγλία), η ειδική σήμανση προσδιορισμού του περιεχομένου γίνεται με τη χρήση συμβόλων και όχι με σύντομη λεκτική αναφορά. Σύμφωνα με έρευνες, που έχουν πραγματοποιηθεί, η αναφορά για ύπαρξη σκηνών βίας, σεξ και άσχημης φρασεολογίας, «προσελκύει» περισσότερο το ενδιαφέρον των ανηλίκων, οι οποίοι προσπαθούν να αποκτήσουν πρόσβαση στο ακατάλληλο γι’ αυτούς περιεχόμενο. VI. Η εσωτερική επιτροπή του άρθρου της προτεινόμενης ΥΑ αρκεί να είναι 3μελής. Σε κάθε περίπτωση, θα μπορούσε να ορισθεί ένας ελάχιστος και μέγιστος αριθμός προσώπων για τη συγκρότησή της (π.χ. από 3-5 μέλη). Περαιτέρω, για όσο χρόνο δεν υπάρχει κάποια αλλαγή ή αντικατάσταση των προσώπων που την απαρτίζουν, δεν υπάρχει λόγος να επαναλαμβάνεται η συγκρότησή της κάθε έτος. VII. Eίναι ξεκάθαρο, ότι ενώ η πρόβλεψη της παρ. 4 του άρθρου 5 είναι σωστή επί της αρχής, είναι βέβαιο ότι όθα αποδειχθεί τουλάχιστον προβληματική στην υλοποίησή της, καθώς οι πάροχοι είναι αδύνατο να γνωρίζουν ποιο μέρος του προγράμματός τους δύναται να δημιουργήσει πρόβλημα σε πάσχοντα από φωτοευαίσθητη επιληψία, πόσω μάλλον όταν στη συντριπτική πλειοψηφία των ψυχαγωγικών προγραμμάτων (ταινίες, σειρές κλπ) οι εναλλαγές φωτεινότητας, χρωμάτων, σχημάτων, οπτικών εφέ και ήχων συνιστούν εγγενή χαρακτηριστικά των προγραμμάτων αυτών. VIII. Τέλος, καθίσταται σαφές, ότι η όποια τροποποίηση της υφισταμένης νομοθετικής προβλέψεως αναφορικά με τη σήμανση των προγραμμάτων, απαιτεί τεχνικές μελέτες, αγορά πρόσθετου εξοπλισμού (μηχανημάτων και λογισμικού), εφαρμογή των όποιων προβλέψεων σε πιλοτικό στάδιο, προκειμένου να υλοποιηθεί προσηκόντως από τους παρόχους. Ως εκ τούτου, θεωρούμε ανέφικτη την θέση σε εφαρμογή του νέου πλαισίου νωρίτερα από την 1.1.2020.