Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'TEE – Π.Τ. Κεντρικής & Δυτικής Θεσσαλίας' | 17 Δεκεμβρίου 2020, 12:36

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Προτάσεις για την Αξιοποίηση και Ενίσχυση της Ανάπτυξης/Χρήσης Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα για την Υλοποίηση της Ψηφιακής Στρατηγικής Η Βίβλος του Ψηφιακού Μετασχηματισμού (ΒΨΜ) κάνει εκτενή αναφορά, στην ανάγκη για εκσυγχρονισμό της κρατικής ψηφιακής υποδομής τόσο σε επίπεδο τεχνολογιών όσο και στις διαδικασίες ανάπτυξης και προμήθειας έργων πληροφορικής. Αναφέρεται στην ανάγκη η Ελλάδα να επενδύσει σε σωστό σχεδιασμό αποθετηρίων Ανοικτών Δεδομένων αλλά και στην Ανοικτή επιστήμη και δίνει έμφαση στην εισαγωγή διαδικασιών ευέλικτης ανάπτυξης (agile methodologies) στην διοίκηση έργων πληροφορικής. Σε ένα δεύτερο επίπεδο η ΒΨΜ αναφέρεται στην αναγκαιότητα να υπάρξει διασύνδεση των μητρώων δεδομένων των διαφόρων υπηρεσιών της Ελληνικής Κυβέρνησης (μητρώο διαλειτουργικότητας), κατεύθυνση στην οποία έχουν ήδη αρχίσει να γίνονται κινήσεις και δείχνει να έχει την πλήρη προσοχή του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Ένα τρίτο σημαντικό σημείο της ΒΨΜ περιγράφει την ανάγκη για ένα ανθρωπο-κεντρικό σύστημα στην ψηφιακή διακυβέρνηση με έμφαση στους τελικούς χρήστες των υπηρεσιών αλλά επίσης προωθεί έντονα το μοντέλο της Ανοικτής Διακυβέρνησης για το οποίο ήδη η χώρα μας δεσμεύεται από παλαιότερα με τη συμμετοχή μας στο δίκτυο Open Government Partnership. Παρόλο, όμως, που σε πολλά σημεία της ΒΨΜ γίνεται αναφορά στην έννοια της ανοικτότητας, δεν φαίνεται να υπάρχει ξεκάθαρη αναφορά στην στρατηγική χρήση Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα για τον σχεδιασμό των πληροφοριακών συστημάτων που απαιτούνται για να υλοποιηθούν οι στόχοι της ψηφιακής στρατηγικής. Πιο συγκεκριμένα, η ΒΨΜ αναφέρεται στο Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα (Open Source) με το ακόλουθο απόσπασμα (σελ. 55 της ΒΨΜ): «Ανάπτυξη και διαχείριση λογισμικού έρευνας. Διάθεση του λογ ισμικού που παράγεται με δημόσια χρηματοδότηση με ανοικτή άδεια εξ ορισμού (open source by default) από το 2021». Αν και η πρόταση για τη διάθεση του λογισμικού που χρηματοδοτείται από το δημόσιο ως open source by default, είναι στη σωστή κατεύθυνση, κρίνουμε ότι δεν θα πρέπει να αφορά μόνον την «ανάπτυξη και διαχείριση λογισμικού έρευνας» αλλά το λογισμικό που παράγεται στο σύνολο του ελληνικού δημοσίου. Επιπρόσθετα, το ανοικτό λογισμικό, από τη φύση του, συνάδει απόλυτα με την ανάπτυξη λογισμικού με χρήση ευέλικτων μεθοδολογιών αλλά και με την παραγωγή ανοικτών δεδομένων ή την ανοικτή διακυβέρνηση, έννοιες που δείχνουν να είναι κομβικές στη συγκεκριμένη ΒΨΜ. Να αναφέρουμε σε αυτό το σημείο ότι τόσο η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Δεδομένα [Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα, Φεβρουάριος 2020], η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για το Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα 2020-2023 [Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Στρατηγική για το Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα 2020-2023, Οκτώβριος 2020] αλλά και η πρόσφατη Διακήρυξη του Βερολίνου για την Ψηφιακή Κοινωνία και την Διακυβέρνηση βασισμένη σε αξία [Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Berlin Declaration on Digital Society and Value-Based Digital Government, Δεκέμβριος 2020], αποτυπώνουν ξεκάθαρα την στροφή της Ε.Ε. στην ανοικτότητα και οπωσδήποτε στο Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα ως άξονα ανάπτυξης, καινοτομίας και αποτελεσματικού σχεδιασμού ψηφιακών λύσεων. Με βάση τα παραπάνω, στη Βίβλο του Ψηφιακού Μετασχηματισμού (ΒΨΜ) προτείνουμε τα εξής: (1) Ενσωμάτωση του Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα (ΕΛΛΑΚ) στις διαδικασίες σχεδιασμού και ανάπτυξης λύσεων για την ψηφιακή διακυβέρνηση της χώρας. Μέσω του ΕΛΛΑΚ δίνεται η δυνατότητα ταχείας ανάπτυξης με επαναχρησιμοποίηση προηγούμενων λύσεων και ταυτόχρονα η κοινότητα του ΕΛΛΑΚ συντηρεί (σε ένα βαθμό) το λογισμικό χωρίς κόστος για το ελληνικό δημόσιο. (2) Δημιουργία κινήτρων για την δημιουργία εταιριών πληροφορικής που θα ειδικεύονται στην παραμετροποίηση, συντήρηση και υποστήριξη του ΕΛΛΑΚ. Είναι ένα πρόβλημα που έχει μελετηθεί σε βάθος και από την Ε.Ε. (βλ. [Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Στρατηγική για το Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα 2020-2023, Οκτώβριος 2020]) όμως δεν μπορεί να υπάρξει προσφορά στο συγκεκριμένο αντικείμενο εάν πρώτα δεν δημιουργηθεί η απαραίτητη ζήτηση από την εγχώρια αγορά. Το ελληνικό δημόσιο κερδίζει από αυτήν την διαδικασία καθώς μπορεί να διατηρεί συμβόλαια συντήρησης αλλά γλιτώνει το αρχικό κόστος υλοποίησης της λύσης. Αντίστοιχα έργα πληροφορικής που έχουν υλοποιηθεί εξ’ αρχής στο παρελθόν έχουν κοστίσει μεγάλα ποσά στο Ελληνικό Δημόσιο. (3) Στην ΒΨΜ γίνονται διάφορες αναφορές για προτυποποίηση και πιστοποίηση (certification). Αντίστοιχα προτείνουμε να δημιουργηθεί μια προτυποποίηση προδιαγραφών για τα έργα πληροφορικής του δημοσίου που να βασίζεται στις αρχές της ευέλικτης ανάπτυξης, του ΕΛΛΑΚ και των ανοικτών υποδομών. Έτσι οι διάφοροι ανάδοχοι θα υποχρεούνται να σχεδιάζουν και να υλοποιούν συστήματα τα οποία θα ακολουθούν κοινές αρχιτεκτονικές και σχεδιαστικές αρχές επιτυγχάνοντας και την επιθυμητή διαλειτουργικότητα (interoperability) των κρατικών συστημάτων λογισμικού. (4) Για να συμβούν όλα τα παραπάνω είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα μητρώο εμπειρογνωμόνων σε ανοικτές τεχνολογίες. Η χώρα έχει πλήθος καταρτισμένων επαγγελματιών και ερευνητών / ακαδημαϊκών. Για παράδειγμα, αξίζει να αναφερθεί ότι αντιπροσωπεία από το Τμ. Πληροφορικής του Α.Π.Θ. συμμετείχε στην προκαταρκτική μελέτη από την οποία προέκυψε η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για το Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα 2020-2023. (5) Ουσιαστική συνεργασία της ακαδημαϊκής κοινότητας με την αγορά. Το ΕΛΛΑΚ έχει διεισδύσει σε μεγάλο βαθμό στην τριτοβάθμια εκπαίδευση της χώρας. Θα πρέπει να γίνει μια σοβαρή προσπάθεια να δοθούν κίνητρα στην συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων ώστε να μπορέσουν να εφαρμοστούν οι λύσεις που σχεδιάζονται στον ελληνικό ερευνητικό κόσμο, στον κόσμο του επιχειρείν ενδυναμώνοντας την καινοτομία της χώρας και τροφοδοτώντας έτσι (ίσως) ένα νέο κύμα νεοφυών επιχειρήσεων (startups). (6) Προτείνουμε να δοθεί προτεραιότητα στην υλοποίηση δράσεων – προγραμμάτων για τη διάδοση ανοικτών δεδομένων έργων που αφορούν περιβάλλον, κλίμα, ύδατα κλπ.