Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Athens Legal Tech' | 17 Δεκεμβρίου 2020, 13:35

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Η Athens Legal Tech υποστηρίζει θερμά την αξιοποίηση της τεχνολογίας εντός του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, πάντα με σεβασμό στα δικαιώματα των εμπλεκόμενων φορέων και με γνώμονα τη βελτίωση της πρόσβασης στη Δικαιοσύνη, την αναβάθμιση της ποιότητάς της και την ενίσχυση της διαφάνειας. Οι αρχές που πρέπει να διέπουν κάθε εισαγωγή καινοτόμων συστημάτων σε ένα τόσο κρίσιμο τομέα της κοινωνικής ζωής είναι η προσβασιμότητα και η επιτυχής συνύπαρξη με τις ιδιαιτερότητες κάθε δικαιοδοσίας. Προσβασιμότητα σημαίνει ότι η χρήση τέτοιων συστημάτων δεν πρέπει να καθίσταται δαπανηρή και δυσπρόσιτη τόσο για τους δικηγόρους όσο και για τους πολίτες. Επιτυχής συνύπαρξη με την εθνική δικαιοδοσία σημαίνει ότι λαμβάνει υπόψη την γλώσσα, τα δεδομένα και τις διαδικασίες που διέπουν το συγκεκριμένο δικαιικό σύστημα και δεν αντιγράφει, απλώς, γενικές τεχνολογικές λύσεις άλλων συστημάτων. Στο πλαίσιο αυτό, εκτιμούμε ότι (α) η δημιουργία μίας ανοικτής βάσης δεδομένων με αποφάσεις δικαστηρίων σε μορφή ανοικτών δεδομένων κατά τα διεθνή πρότυπα, (β) η αναβάθμιση με τεχνολογικούς όρους της νομοθετικής διαδικασίας και (γ) η διαλειτουργικότητα όσων συστημάτων και εφαρμογών αποφασιστεί από την κυβέρνηση να λειτουργήσουν στην ελληνική επικράτεια τα επόμενα χρόνια αποτελούν απολύτως απαραίτητα και κρίσιμα βήματα για την περαιτέρω ανάπτυξη του οικοσυστήματος της νομικής τεχνολογίας σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα στη χώρα μας. Τα δεδομένα και η πρόσβαση σε αυτά αποτελούν αναγκαία συνθήκη προς την κατεύθυνση αυτή και η κατάσταση στη χώρα μας δεν είναι ικανοποιητική με βάση και τις σχετικές μελέτες σε επίπεδο ΕΕ. Η ανωνυμοποίηση και ψευδωνυμοποίηση των δικαστικών αποφάσεων αποτελούν επίσης απαραίτητα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα (και εκ των πλέον δημοφιλών πρακτικών διεθνώς) που αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά και την διάθεση ανοικτών νομικών δεδομένων ενώ η απουσία διαλειτουργικότητας αποτελεί έναν από τους πρωταρχικούς παράγοντες αύξησης του κόστους των συστημάτων αφού η έλλειψη της συνεπάγεται ανάγκη για επιπρόσθετες εφαρμογές που θα επιτύχουν την επικοινωνία μεταξύ των συστημάτων και παραπάνω κόστη για την δημόσια διοίκηση. Τέλος, είναι απαραίτητη η δημιουργία/αναβάθμιση των ιστοσελίδων των δικαστηρίων, προκειμένου να ενισχυθεί δραστικά η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τη λειτουργία τους. Σε ό,τι αφορά στην υλοποίηση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης (AI) για επεξεργασία αρχείων και προετοιμασία αποφάσεων -(chatbot) για την πύλη e-Justice- Ελληνικής Νομοθεσίας, από τη διατύπωση δεν είναι σαφές το πλαίσιο της εφαρμογής και η ακριβής στοχοθεσία. Πρόκειται για ψηφιακό βοηθό (chatbot) που θα υποστηρίζει επισκέπτες - πολίτες ή για σύστημα που θα λειτουργεί υποστηρικτικά κατά την έκδοση των δικαστικών αποφάσεων; Εκτιμούμε ότι η εισαγωγή τέτοιων συστημάτων θα πρέπει να αποτελεί προϊόν προσεκτικού ελέγχου και διαλόγου μεταξύ όλων των μερών, κατά τα πρότυπα των σχετικών προτάσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Τέλος, σε σχέση με τη συνολική στρατηγική της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης στη χώρα μας, εκτιμούμε ότι θα πρέπει να ακολουθεί σε σημαντικό βαθμό τους δέκα βασικούς άξονες που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση Νομικής Τεχνολογίας και συγκεκριμένα: 1. Ενιαία στρατηγική για την εξέλιξη του ψηφιακού μετασχηματισμού της Δικαιοσύνης με σχεδιασμό υλοποιήσιμων στόχων και με τη στήριξη της πλειονότητας των παραγόντων του οικοσυστήματος. 2. Επαρκής χρηματοδότηση και αποτελεσματική κατανομή των πόρων ώστε να αποφεύγεται η υλοποίηση πανομοιότυπων έργων με υπερπολλαπλάσιο κόστος. Μία εθνική βάση δεδομένων που να περιέχει εφαρμόσιμες τεχνολογίες και έτοιμα προς υλοποίηση πρωτόκολλα θα ήταν ευκταία, αν όχι αναγκαία. 3. Τα συστήματα των δικαστηρίων θα πρέπει να είναι σχεδιασμένα για μια ψηφιακή κοινωνία ώστε να αποφευχθεί η τεχνική ψηφιοποίηση αναποτελεσματικών υπαρχουσών διαδικασιών. 4. Open data: Τα δεδομένα που δημιουργούνται στο πλαίσιο της λειτουργίας του συστήματος απονομής Δικαιοσύνης (δικαστικές αποφάσεις, στατιστικά στοιχεία κ.ο.κ) θα πρέπει επί της αρχής να διατίθενται στο πλαίσιο πολιτικών ανοιχτών δεδομένων, με σκοπό την περαιτέρω αξιοποίησή τους. 5.Ένα σύγχρονο σύστημα Δικαιοσύνης που ανταποκρίνεται στη ψηφιακή εποχή οφείλει να θέσει στο επίκεντρο του σχεδιασμού του τη διαφάνεια και τη συμμετοχή των πολιτών αλλά και των συντελεστών του συστήματος. 6.Εκπαίδευση του προσωπικού που στελεχώνει το δικαστικό κλάδο και αυτόν των δικηγόρων για την ομαλή μετάβαση στη νέα εποχή όπως και στελέχωση των φορέων υλοποίησης και των δικαστικών τμημάτων με έμπειρους και καταξιωμένους διαχειριστές τεχνολογικών έργων (Project Managers). Επιπλέον θα πρέπει να υπάρξει προσπάθεια περαιτέρω σύγκλισης μεταξύ νομικής επιστήμης και τεχνολογίας - επιστημών της πληροφορικής. Η απόκτηση ικανοτήτων χρήσης τεχνολογικών εργαλείων θα μπορούσε να ενταχθεί στο πλαίσιο της εκπαίδευσης νομικών από το στάδιο ακόμα της φοίτησής τους σε νομικές σχολές. 7. Ενσωμάτωση τεχνολογιών τηλεπαρουσίας και ψηφιοποίησης έγχαρτων πράξεων όπου είναι δυνατό για τη φυσική αποκέντρωση των δικαστικών διαδικασιών, την αποτελεσματική κατανομή και εξορθολογισμό πόρων και εγκαταστάσεων και τη μείωση χρονοβόρων για τους διαδίκους και τους συντελεστές του οικοσυστήματος ενεργειών. 8. Φιλική προς το χρήστη και προσβάσιμη Δικαιοσύνη για όλους τους συμμετέχοντες (δικαστές, δικηγόροι, πολίτες, προσωπικό). Εφαρμογή μεθοδολογιών legal design thinking. 9. Η κατανόηση των ψηφιακών δικαιωμάτων από τους πολίτες αποτελεί βασική προϋπόθεση ορθής λειτουργίας μίας νέα ψηφιακής οικονομίας και ευρύτερα όλων των εννόμων σχέσεων που την απαρτίζουν. Η κατάλληλη χρήση εφαρμογών νομικής τεχνολογίας δύναται να εγγυηθεί τη σαφή άσκηση των ψηφιακών δικαιωμάτων και να περιορίσει τους κινδύνους παραβίασής τους. 10. Αξιοποίηση τεχνολογιών και στο πλαίσιο των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών (διαμεσολάβηση, διαιτησία) με στόχο τη βελτιστοποίηση και την επιτάχυνση των διαδικασιών.