Αρχική Δημιουργία θεσμικού πλαισίου για τη σύσταση καθεστώτος Ενίσχυσης Ιδιωτικών Επενδύσεων για την ανάπτυξη της παραγωγής οπτικοακουστικών έργωνΆρθρο 08 – Καθεστώς Ενίσχυσης Ιδιωτικών Επενδύσεων για την ανάπτυξη της παραγωγής οπτικοακουστικών έργων στην ΕλλάδαΣχόλιο του χρήστη Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών | 9 Μαρτίου 2017, 12:54
  • Σχόλιο του χρήστη 'Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών' | 9 Μαρτίου 2017, 12:54

    Προτάσεις για την τροποποίηση του Σχέδιο Νόμου «Δημιουργία θεσμικού πλαισίου για τη σύσταση καθεστώτος Ενίσχυσης Ιδιωτικών Επενδύσεων για την ανάπτυξη της παραγωγής οπτικοακουστικών έργων στην Ελλάδα [Τροποποίηση διατάξεων του Ν.4399/2016 (Α'117)]» Προκαταρκτικώς οφείλουμε να χαιρετίσουμε την κατάρτιση του παρόντος Σ/Ν. Αποτελεί μία πρωτοβουλία για την ρύθμιση των ενισχύσεων των οπτικοακουστικών παραγωγών, η οποία κινείται προς την σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο η ενίσχυση αυτή έπρεπε να είχε ενταχθεί στον Ν. 4399/2016 εξ αρχής. Ειδικότερα, ο αναπτυξιακός Νόμος 4399/2016 αποτελεί ενσωμάτωση στην Ελληνική έννομη τάξη του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 651/2014 περί ενισχύσεων. Ο Κανονισμός αυτός στο 11ο Τμήμα του με τίτλο «Ενισχύσεις για τον πολιτισμό και την διατήρηση της κληρονομιάς» εντάσσει τα ειδικά καθεστώτα ενισχύσεων για οπτικοακουστικά έργα εντός των ενισχύσεων για τον πολιτισμό. Συνεπώς, έπρεπε εξ αρχής να ενταχθεί το ειδικό καθεστώς ενισχύσεως οπτικοακουστικών έργων στον Ν. 4399/2016. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι γνώμονα και οδηγό για το προς ψήφιση Σ/Ν πρέπει να αποτελεί ο ως άνω Ευρωπαϊκός Κανονισμός με τους ειδικότερους όρους του. Συνακόλουθα το Σ/Ν πρέπει μεν να είναι περιεκτικό και λεπτομερές, αλλά να ρυθμίζει τα απολύτως απαραίτητα κατά τρόπο γενικό, ώστε να υπάρχει όσο το δυνατόν διευρυμένο πλαίσιο εντάξεως των παραγωγών στο ειδικό καθεστώς ενισχύσεως. Τούτο είναι το πνεύμα όχι μόνον του Ν. 4399/2016, αλλά και του ίδιου του Ευρωπαϊκού Κανονισμού. 1. Δικαιούχοι των ενισχύσεων Σύμφωνα με το άρθρο 5 του επενδυτικού Νόμου 4399/2016, δικαιούχοι των ενισχύσεων είναι οι επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες ή έχουν υποκατάστημα στην ελληνική επικράτεια κατά τη χρονική στιγμή έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου και έχουν μία από τις ακόλουθες μορφές: α. ατομική επιχείρηση, β. εμπορική εταιρεία, γ. συνεταιρισμός, δ. Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) του N. 4019/2011 (Α` 216), Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ), Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) του N. 4384/2016 (Α` 78), ε. υπό ίδρυση ή υπό συγχώνευση εταιρείες, με την υποχρέωση να έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες δημοσιότητας πριν την έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου, στ. επιχειρήσεις που λειτουργούν με τη μορφή κοινοπραξίας με την προϋπόθεση καταχώρισής τους στο ΓΕΜΗ, ζ. δημόσιες και δημοτικές επιχειρήσεις και θυγατρικές τους, εφόσον: αα. δεν τους έχει ανατεθεί η εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού, ββ. δεν έχει ανατεθεί από το κράτος αποκλειστικά σε αυτούς η προσφορά υπηρεσιών, γγ. δεν επιχορηγείται η λειτουργία τους με δημόσιους πόρους για το διάστημα τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων του άρθρου 21. Την ως άνω επιλογή του Νομοθέτη ακολουθεί και το επίμαχο προς διαβούλευση Σ/Ν στο άρθρο 8 αυτού. Ωστόσο, στον τομέα της Ελληνικής παραγωγής οπτικοακουστικών έργων, είναι συνήθης η λειτουργία αστικών μη κερδοσκοπικών εταιρειών οικονομικού σκοπού (Α.Μ.Κ.Ε.), οι οποίες δεν θεωρούνται επιχειρήσεις με την στενή έννοια του νόμου, ήτοι δεν επιδιώκουν το κέρδος, δεν έχουν την εμπορική ιδιότητα και δεν λαμβάνουν τις μορφές που απαιτεί το ως άνω άρθρο (ατομική επιχείρηση, εμπορική εταιρεία κλπ.). Παρά ταύτα, ο Κανονισμός 651/2014, στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι, Άρθρο 1 ορίζει την επιχείρηση, ως κάθε οντότητα, ανεξάρτητα από την νομικής της μορφή, που ασκεί οικονομική δραστηριότητα. Στον ως άνω Κανονισμό εστηρίχθη και ο Ν. 4399/2016. Όμως, συνέστειλε το πεδίο των προς ενίσχυσιν δικαιούχων, ώστε οι Α.Μ.Κ.Ε. να μην εντάσσονται στους δικαιούχους, παρ’ ότι ασκούν οικονομική δραστηριότητα. Προς τούτο πρέπει στο άρθρο 5 του Ν. 4399/2016 να προστεθεί εξαίρεση για τις Α.Μ.Κ.Ε. και να θεωρηθούν και αυτές δικαιούχοι ενισχύσεων για παραγωγή οπτικοακουστικών έργων. Συνακόλουθα στο άρθρο 5 του Σ/Ν στην περίπτωση (αα) για τις εγχώριες παραγωγές, δεν πρέπει να προβλέπονται ειδικές ενισχύσεις περιοριστικά μόνον για επιχειρήσεις παραγωγής, αλλά για επιχειρήσεις 1) προ-παραγωγής (ανάπτυξη οπτικοακουστικών έργων), 2) παραγωγής και 3) μετα-παραγωγής έως και τεχνικής επεξεργασίας και διανομής οπτικοακουστικών έργων, ώστε να θεσμοθετείται ρητώς ένα διευρυμένο πλαίσιο των οικονομικών φορέων που ασκούν τις ως άνω δραστηριότητες. 2. Επιλέξιμες δαπάνες Ο Κανονισμός 651/2014 στο άρθρο 54 παρ. 5 προβλέπει ευρύτατο πλαίσιο επιλεξίμων δαπανών: ενισχύσεις παραγωγής και έξοδα για την βελτίωση της προσπελασιμότητος για ΑΜΕΑ, ενισχύσεις προ-παραγωγής και ενισχύσεις διανομής-προωθήσεως οπτικοακουστικών έργων. Το προς ψήφισιν Σ/Ν, όμως, στο άρθρο 8 (προστιθέμενο άρθρο 4 του ειδικού καθεστώτος) δημιουργεί ασάφεια ως προς τις δαπάνες παραγωγής και μετα-παραγωγής/τεχνικής επεξεργασίας, ώστε δίδεται η εντύπωση ότι αυτές δεν εντάσσονται στις επιλέξιμες δαπάνες, καθώς αλλού γίνεται λόγος για παραγωγή και αλλού για μετα-παραγωγή/τεχνική επεξεργασία. Αυτό το σημείο πρέπει να τύχει διευκρινίσεως. Πρέπει δηλαδή, πέραν των άλλων δαπανών (για δικαιώματα, μισθολογικό κόστος και προμήθεια υλικών), το σκέλος της παραγωγής (περίπτωση β’) να αναλυθεί σε δαπάνες που αφορούν άμεσα την προ-παραγωγή, συγγραφή σεναρίου και ανάπτυξη οπτικοακουστικών έργων, την παραγωγή, την εκτέλεση παραγωγής, την μετα-παραγωγή και τεχνική επεξεργασία, καθώς και την διανομή, σύμφωνα και με το πλαίσιο του ως άνω Κανονισμού. 3. Είδος ενισχύσεως Σύμφωνα με το άρθρο 10 του Ν. 4399/2016 η ενίσχυση των επενδυτικών σχεδίων μπορεί να λάβει είτε την μορφή επιχορηγήσεως είτε την μορφή φοροαπαλλαγής είτε την μορφή καλύψεως του μισθολογικού κόστους, είτε άλλες μορφές. Με το άρθρο 8 (προστιθέμενο άρθρο 5 του ειδικού καθεστώτος) η ενίσχυση λαμβάνει κατ’ αρχήν την μορφή επιχορηγήσεως. Βέβαια στο προστιθέμενο άρθρο 4, ως προανεφέρθη, προεβλέφθη και το μισθολογικό κόστος. Άρα εν προκειμένω πρέπει να γίνει ρητή πρόβλεψη ότι η ενίσχυση λαμβάνει τόσο την μορφή της επιχορηγήσεως όσο και την μορφή καλύψεως του μισθολογικού κόστους. Στις μορφές αυτές πρέπει να προστεθεί και η φοροαπαλλαγή ως ορίζεται στο άρθρο 10 παρ. 1α του Ν. 4399/2016. Και τούτο, διότι είναι πολύ σημαντικό η εγχώρια παραγωγή οπτικοακουστικών έργων να είναι ελκυστική και να προσφέρει κίνητρα σε ξένους παραγωγούς. Πέραν των ανωτέρω πρέπει να προστεθεί ως ειδική μορφή ενισχύσεως του άρθρου 12 Ν. 4399/2016 και η άδεια λήψεως σκηνών σε οποιονδήποτε Δημόσιο χώρο και ιδίως τους αρχαιολογικούς, η οποία και θα δίδεται αυτομάτως άμα τη αποφάσει εντάξεως στο ειδικό καθεστώς. Τέλος πρέπει να προβλεφθεί η με δόσεις καταβολή της επιχορηγήσεως -κατόπιν προσκομίσεως αντιστοίχων δικαιολογητικών- και όχι η εφάπαξ καταβολή. Τούτο είναι αυτονόητο ιδίως για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν ανάγκη άμεσης ρευστότητος για την απρόσκοπτη διεξαγωγή των γυρισμάτων. 4. Ύψος ενισχύσεως Όσον αφορά στο ύψος των ενισχύσεων, αυτό στο άρθρο 4 και το άρθρο 8 (προστιθέμενο άρθρο 6 του ειδικού καθεστώτος) του Σ/Ν έχει ορισθεί στο 25% και έως του ποσού των πέντε εκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο η αντίστοιχη Κοινοτική μέγιστη ένταση ενισχύσεως αγγίζει το 50% και σταδιακά έως και το 100% για τα δύσκολα οπτικοακουστικά έργα (Κανονισμός 651/2014 Άρθρο 54). Σε αυτά τα ποσοστά πρέπει να προσαρμοστεί και το ύψος της ενισχύσεως του παρόντος Σ/Ν. 5. Ε.Κ.Ο.Μ.Ε. Όσον αφορά στο Ε.Κ.Ο.Μ.Ε., αυτό έχει ήδη συσταθεί με τον περίφημο Ν. 4339/2015 για τις τηλεοπτικές άδειες. Με το άρθρο 45 παρ. 3 προβλέπεται ότι το Ε.Κ.Ο.Μ.Ε. μπορεί να αναλαμβάνει προγράμματα ενισχύσεων. Με τα άρθρα 46-49 του ιδίου Νόμου προβλέπεται η στελέχωση του Ε.Κ.Ο.Μ.Ε. από εκπροσώπους των Υπουργείων Οικονομίας, Πολιτισμού, Παιδείας κ.α. Συνεπώς δεν συμμετέχουν άνθρωποι του καλλιτεχνικού χώρου ή του Κινηματογράφου. Ο ρόλος του Ε.Κ.Ο.Μ.Ε. με το προς ψήφισιν Σ/Ν ενισχύεται. Το Ε.Κ.Ο.Μ.Ε. καθίσταται το κεντρικό όργανο, το οποίο θα συλλέγει τις αιτήσεις και τα δικαιολογητικά και θα υλοποιεί τις ενισχύσεις. Δεν καθίσταται σαφές, όμως, εάν το Ε.Κ.Ο.Μ.Ε. είναι ο φορέας που αξιολογεί τα προς ένταξιν επενδυτικά σχέδια. Διότι το προς ψήφισιν Σ/Ν παραπέμπει στο άρθρο 14 Ν. 4399/2016, στο οποίο ο αρμόδιος για την αξιολόγηση είναι ο αξιολογητής του Μητρώου του άρθρου 24 του ως άνω Νόμου. Τούτο πρέπει να διευκρινιστεί ευκρινώς. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να καταστεί σαφές ότι τα προς αξιολόγησιν οπτικοακουστικά έργα είναι πρωτίστως καλλιτεχνικές δημιουργίες. Για τον λόγο αυτό πρέπει να τύχουν αξιολογήσεως από άτομα αναγνωρισμένου κύρους και με εμπειρία στον χώρο των οπτικοακουστικών παραγωγών. Προς αυτήν την κατεύθυνση το Ε.Κ.Ο.Μ.Ε. πρέπει να στελεχωθεί όχι μόνον από εκπροσώπους συναρμοδίων Υπουργείων, αλλά πρωτίστως από άτομα του Κινηματογράφου, των οπτικοακουστικών παραγωγών και του καλλιτεχνικού χώρου. 6. Χαρακτήρας των έργων Με το άρθρο 8 (προστιθέμενο άρθρο 1 του ειδικού καθεστώτος) του προς διαβούλευση Σ/Ν ορίζεται το αντικείμενο της ενισχύσεως. Συναφώς, δίδεται ένας ευρύτατος ορισμός, ώστε να περιληφθεί κάθε δυνατή μορφή οπτικοακουστικού έργου και κάθε μέσο διανομής. Ως προελέχθη, η οπτικοακουστική παραγωγή είναι πρωτίστως μία καλλιτεχνική διαδικασία. Όμως, από το ως άνω άρθρο λείπει ο καλλιτεχνικός και Κινηματογραφικός προσανατολισμός του έργου. Αντικατοπτρίζεται, δε, η διάθεση του Νομοθέτη να μεταχειριστεί τα ως άνω έργα όχι ως καλλιτεχνικές δημιουργίες, αλλά ως αναπτυξιακά πλάνα, παρ’ ότι με τον Κανονισμό ΕΕ 651/2014 περί ενισχύσεων, τα καθεστώτα ενισχύσεων για οπτικοακουστικά έργα έχουν ενταχθεί στις «Ενισχύσεις για τον πολιτισμό και την διατήρηση της κληρονομιάς». Για τον λόγο αυτό και για να καταστούν σαφή τα ως άνω σε επίπεδο ερμηνείας και εφαρμογής του Νόμου, στον τίτλο του Κεφαλαίου ΙΔ’ που προστίθεται στον Ν. 4399/2016 πρέπει να προστεθεί η ενίσχυση της παραγωγής «Κινηματογραφικών και οπτικοακουστικών έργων στην Ελλάδα». 7. Κριτήρια επιλεξιμότητος Φρονούμε ότι η πρόβλεψη κριτηρίων επιλεξιμότητος πολιτιστικών και όχι οικονομικών συνάδει με τον καλλιτεχνικό προσανατολισμό που εξετέθη στην αμέσως προηγουμένη θέση. Τυχόν ύπαρξη οικονομικών κριτηρίων και διαχωρισμός των επιχειρήσεων παραγωγής σε μικρές-μεσαίες-μεγάλες θα ερχόταν σε αντίθεση με τον ως άνω προσανατολισμό. Επί πλέον θα δημιουργούσε και προβλήματα, διότι θα μπορούσαν να αποκλειστούν από μία υψηλή επιχορήγηση οπτικοακουστικά έργα ιδιάζουσας καλλιτεχνικής αξίας και να προκρίνονταν άλλα με μόνο κριτήριο τον κύκλο εργασιών της επιχειρήσεως που τα παράγει. Πάρα ταύτα η μοριοδότηση των κατηγοριών των κριτηρίων πάσχει. Στους σκοπούς του προς ψήφισιν Σ/Ν συγκαταλέγεται η ενίσχυση της Ελληνικής οπτικοακουστικής βιομηχανίας. Ακολούθως, ανατρέχοντας στα κριτήρια επιλεξιμότητος βλέπουμε ότι η κατηγορία Α περί περιεχομένου και η κατηγορία Β περί βασικών συντελεστών περιλαμβάνουν τόσο το Ελληνικό όσο και το Ευρωπαϊκό στοιχείο. Οι δύο αυτές κατηγορίες λαμβάνουν μοριοδότηση 45 και 30 αντιστοίχως, ήτοι συνολικώς 75. Η κατηγορία Γ περί παραγωγής, που περιλαμβάνει μόνον το Ελληνικό στοιχείο και που θα έπρεπε να πριμοδοτηθεί για την τόνωση της Ελληνικής παραγωγής, λαμβάνει μοριοδότηση μόλις 25. Για τον λόγο αυτόν πρέπει να αναθεωρηθεί η ως άνω μοριοδότηση. Η κατηγορία Γ περί παραγωγής πρέπει να λάβει μοριοδότηση τουλάχιστον 40 με τις άλλες δύο κατηγορίες να μοιρασθούν μοριοδότηση 30 μορίων. Τέλος, προσθήκη πρέπει να γίνει στην Β κατηγορία των βασικών συντελεστών του έργου. Εκεί, στην περίπτωση Β.2 απουσιάζει η ειδικότητα του ηχολήπτη (production sound mixer). Ο ηχολήπτης είναι βασικότατος συντελεστής σε μια παραγωγή οπτικοακουστικού έργου. Προς τούτο πρέπει να προστεθεί και αυτή η ειδικότης βασικού συντελεστή. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΚΗΝΟΘΕΤΩΝ