Αρχική Αδειοδότηση διαστημικών δραστηριοτήτων – Καταχώρηση διαστημικών αντικειμένων – Ίδρυση ελληνικής διαστημικής εταιρείαςΆρθρο 18 – Σύσταση ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.»Σχόλιο του χρήστη Αλέξανδρος Κολοβός | 2 Μαΐου 2017, 10:00
  • Σχόλιο του χρήστη 'Αλέξανδρος Κολοβός' | 2 Μαΐου 2017, 10:00

    Η ανάγκη για την συγκρότηση ενός κεντρικού φορέα για το Διάστημα στη χώρα είναι αδιαμφισβήτητη και η λήψη οργανωτικών πρωτοβουλιών σε υψηλό πολιτικό επίπεδο ευπρόσδεκτη. Η συναίνεση των συναρμόδιων Υπουργείων στο να αναλάβει την σχετική εθνική θεσμική αρμοδιότητα το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης όπως προβλέπει ο Ν. 4463/2017 (Άρθρο 13, παράγραφος 3, εδάφιο κζ, αποτελεί ορόσημο για τις διαστημικές δραστηριότητες στην Ελλάδα. Καταγράφω όμως το προβληματισμό μου ως προς την παρ. 1 του άρθρου 18, για το εάν η επιλεγείσα μορφή της ΑΕ είναι η καταλληλότερη για εθνικό φορέα, ειδικά επειδή αναφέρεται στο Διάστημα που έχει ένα διττό χαρακτήρα και αγγίζει και ευαίσθητες περιοχές της ασφάλειας και άμυνας. Όπως παρατηρήθηκε, ο χρόνος που διατέθηκε δεν επαρκεί για λεπτομερή ανάλυση και εντατικό διαρθρωμένο διάλογο που θα μπορούσε να είχε προηγηθεί με όλους τους συναρμόδιους φορείς-εμπειρογνώμονες (που ήταν εφικτός, ειδικά εάν ληφθεί υπόψη ότι η ελληνική κοινότητα Διαστήματος είναι μικρή), ώστε να υπάρξει μια κοινή προσέγγιση. Κύριες παρατηρήσεις: 1. Εναρμόνιση της Ορολογίας Ενας στόχος του νομοσχεδίου, που έρχεται ως συνέχεια των συναφών προβλέψεων του ν. 4463/2017, θα έπρεπε να είναι η εναρμόνιση και οργάνωση, τουλάχιστον ως προς τις κεντρικές πτυχές που απαντώνται ως προς το Διάστημα στην Ε.Ε. (μιας και υπάρχει συντρέχουσα αρμοδιότητα αφού το Διάστημα αποτελεί πεδίο κοινής δράσης της Ένωσης και των κρατών μελών) ή εκείνης που χρησιμοποιούν οι μεγάλες διαστημικές δυνάμεις. Η ορολογία ως προς τις κεντρικές και κοινές πτυχές του Διαστήματος στην ΕΕ, και με την ακόλουθη σειρά (από την ευρύτερη εννοιολογικά προς τη στενότερη) είναι; Πολιτική για το Διάστημα, Στρατηγική για το Διάστημα, Πρόγραμμα για το Διάστημα (και όχι το λιγότερο δόκιμο Σχέδιο Δράσης). Εάν είχε προηγηθεί διάλογος, θα είχε αποφευχθεί η ατυχής ορολογία «εθνική διαστημική και δορυφορική στρατηγική» ως αρμοδιότητα του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης του άρθρου 13, ν. 4463/2017, όρος που δεν απαντάται αλλού. 2. Αναφορά σε Εθνική Πολιτική Διαστήματος. Θα πρέπει να γίνει αναφορά στην παρ. 4γ, στην ανάγκη εκπόνησης Εθνικής Πολιτικής για το Διάστημα, η οποία αποτελεί τυπικό προαπαιτούμενο για την εκπόνηση οιασδήποτε Στρατηγικής (ενδεικτικά η European Space Policy, 2007 και η EU Space Strategy 2016). 3. Εξειδίκευση της αρμοδιότητας επί του Εθνικού Διαστημικού Προγράμματος Σε κάθε σύγχρονο κράτος, ο καθορισμός της εθνικής Πολιτικής και της επακόλουθης Στρατηγικής, γίνεται προς εκπλήρωση των ιεραρχημένων εθνικών συμφερόντων και παγίως εκπονείται από τους θεσμούς της πολιτείας. Το ίδιο ισχύει και για τη δημιουργία εθνικού διαστημικού προγράμματος, λαμβάνοντας ομοίως υπόψιν ότι οι δορυφόροι είναι μέσα πολλαπλής χρήσεως που εξυπηρετούν πολλαπλές πολιτικές. Στην παρ. 4γ ο φορέας προτείνει τη «διαστημική στρατηγική και εκπονεί κυλιόμενο σχέδιο δράσης της εθνικής διαστημικής στρατηγικής». Αυτό κατά τη κρίση μου έρχεται σε αντίθεση με τη πρόβλεψη του Ν. 4463/Άρθρο 13, παράγραφος 3, εδάφιο κζ που περιορίζει τις «δράσεις και μέτρα για την ανάπτυξη στο τομέα των δορυφορικών επικοινωνιών». Στους άλλους τομείς αναλαμβάνει το συντονισμό μόνο. Προτείνεται η παρ. 4γ να διαμορφωθεί ως ακολούθως, λαμβάνοντας υπόψιν τις αρμοδιότητες του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης: «και εκπονεί κυλιόμενο Πρόγραμμα Διαστήματος που υλοποιεί την εθνική διαστημικής στρατηγικής στους τομείς επικοινωνιών, εντοπισμού θέσης, πλοήγησης και χρονισμού και έρευνας & διάσωσης μέσω δορυφόρων, σε συντονισμό με τα συναρμόδια Υπουργεία» 4. Νομική Μορφή του Φορέα. Τα εθνικά συμφέροντα αποτελούν αξία που υπερβαίνει σαφώς τα συμφέροντα και αρμοδιότητες του ιδιωτικού τομέα. Ειδικά για το Διάστημα, που έχει διττό χαρακτήρα, μία ΑΕ έχει περιορισμούς ασφάλειας που επιβάλλονται από τις εθνικές αρχές σχετικά με τα δορυφορικά δεδομένα στον τομέα της ασφάλειας και άμυνας. Δεδομένου ότι η κυρίαρχη πλέον άποψη στην ΕΕ είναι ότι οι διαστημικές δραστηριότητες είναι user-driven, δημιουργείται το ερώτημα πως η ΑΕ θα λαμβάνει τις απαιτήσεις των χρηστών, πως η ΑΕ θα διαμορφώνει πραγματική εικόνα της κατάστασης, η οποία θα τροφοδοτήσει τον προβληματισμό για τη χάραξη Πολιτικής-Στρατηγικής και την προετοιμασία αντίδρασης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο; Πως θα συντονίσει τους σχετικούς φορείς, σύμφωνα με την αποστολή του ν. 4463/2017; Επίσης ένα από τα πρωταρχικά καθήκοντα κάθε χώρας είναι η μέριμνα για την ασφάλεια των πολιτών της. Αυτό έχει αναγνωριστεί και ως κυρίαρχη ευρωπαϊκή αρχή, θέτοντας σε όλα τα συναφή θεσμικά κείμενα τα οφέλη του διαστήματος για την ασφάλεια των Ευρωπαίων πολιτών. Στο νομοσχέδιο η υπόψη μέριμνα θα μπορούσε να αναδειχθεί στο 4α. Πρόσθετα, το Διάστημα είναι ένας τομέας που δεν περιορίζεται μόνο σε τεχνολογικά ζητήματα, σαν και αυτά του ΕΟΔ (ESA). Πάντοτε είχε και εξακολουθεί να έχει ισχυρή πολιτική διάσταση, που ο ΕΟΔ δεν έχει. Το Διάστημα είναι ένα πολύπλευρο εργαλείο για ευρεία στήριξη πολιτικών που καθορίζονται από το Δημόσιο τομέα. Η σχέση αυτή θα πρέπει να αναδειχθεί στο υπόψη νομοσχέδιο με τη πρόβλεψη σαφούς μηχανισμού διασύνδεσης-συντονισμού της ΑΕ στην παρ. 4 με όλα τα θεσμικά όργανα του λοιπού Δημόσιου τομέα για να διαμορφωθεί ένα ενιαίο και κοινό στρατηγικό όραμα εμπλοκής του Διαστήματος σε όλους τους τομείς άσκησης πολιτικής και να αποφεύγονται οι περιττές αλληλεπικαλύψεις. Για τους ανωτέρω λόγους, εκφράζω προβληματισμό κατά πόσον η επιλεγείσα μορφή της ΑΕ όπως καταγράφεται στο παρόν νομοσχέδιο ως ο εθνικός κεντρικό φορέα για το Διάστημα, είναι η προσφορότερη μορφή για να ανταποκριθεί αποτελεσματικά προς τον στόχο της «διαμόρφωσης πρότασης για την εθνική στρατηγική στον τομέα του διαστήματος». Μια δημόσια αρχή ή φορέας εντός του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, θα ήταν ενδεχομένως μια καταλληλότερη λύση.Εφόσον αυτό δε κρίνεται επιθυμητό-εφικτό, σε σχέση με τη ρύθμιση της παρ. 1 του άρθρου 18, και προς βελτίωση των ζητημάτων που επισημάνθηκαν ανωτέρω προτείνεται: α. Η συγκρότηση μίας ενδιάμεσης (και ανάμεσα στο Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης και στο φορέα), Διυπουργικής Επιτροπής στην οποία εκπροσωπούνται διάφορα συναρμόδια Υπουργεία, η οποία θα εισηγείται για την Πολιτική και Στρατηγική Διαστήματος, και τη κατάρτιση του συνολικού πολυετούς Διαστημικού Προγράμματος που καταγράφει τις ιεραρχημένες προτεραιότητες της χώρας ή εναλλακτικά β. Το ΔΣ της ΑΕ, να γίνει πολυπληθέστερο και να αποτελείται από εκπροσώπους των επιμέρους συναρμόδιων Υπουργείων, με την ίδια ανωτέρω αποστολή.