1. Οι πάροχοι δημόσιων δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών έχουν δικαιώματα εγκατάστασης ευκολιών επί, υπό ή υπέρ χώρων που ανήκουν στο Δημόσιο, σε Ο.Τ.Α. σε ιδιώτες ή είναι κοινόχρηστοι. Τα ίδια δικαιώματα έχουν, αλλά μόνο σχετικά με τους δημόσιους και κοινόχρηστους χώρους, και οι πάροχοι δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών που δεν παρέχουν δημόσια δίκτυα. Οι φορείς που είναι αρμόδιοι για την παραχώρηση των δικαιωμάτων αυτών τηρούν τις αρχές και τις διαδικασίες που προβλέπονται στο παρόν άρθρο.
2. Οι φορείς που είναι αρμόδιοι για τη χορήγηση δικαιωμάτων διέλευσης σε παρόχους δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών ενεργούν βάσει απλών, αποτελεσματικών, διαφανών και προσιτών στο κοινό διαδικασιών που εφαρμόζονται χωρίς διακρίσεις και χωρίς καθυστέρηση, σύμφωνα με τις αρχές της αμεροληψίας και της διαφάνειας κατά τον καθορισμό των προϋποθέσεων για τα δικαιώματα αυτά.
3. Οι δημόσιες αρχές κατά την παραχώρηση ενοχικών ή περιορισμένων εμπραγμάτων δικαιωμάτων σε δημόσια ή κοινόχρηστα ακίνητα ή ακίνητα των Ο.Τ.Α., ή τη διάθεση της ελεύθερης χρήσης ή την παράδοση ή την παραχώρηση της κατοχής δημοσίων ή κοινόχρηστων ακινήτων ή ακινήτων των Ο.Τ.Α., ή και των σχετικών δικαιωμάτων πρόσβασης προς και από δημόσια ή κοινόχρηστα ακίνητα ή ακίνητα των Ο.Τ.Α. σε ιδιωτικό φορέα, στο πλαίσιο της ανάθεσης σε αυτόν σύμβασης παραχώρησης έργου, μεριμνούν ώστε κατά την περίοδο παραχώρησης να μην περιορίζεται η δυνατότητα των παρόχων δημοσίων δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών να ζητούν δικαιώματα διέλευσης, ιδιαίτερα αν δεν υπάρχουν εναλλακτικές βιώσιμες δυνατότητες για τους παρόχους δημοσίων δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών.
4. Αν δημόσια αρχή παραχωρήσει ενοχικό ή περιορισμένο εμπράγματο δικαίωμα σε δημόσιο ή κοινόχρηστο ακίνητο ή ακίνητο των Ο.Τ.Α., σε πάροχο δημόσιου δικτύου ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ή διαθέσει την ελεύθερη χρήση ή παραδώσει ή παραχωρήσει την κατοχή δημοσίων ή κοινόχρηστων ακινήτων ή ακινήτων των Ο.Τ.Α., ή και των σχετικών δικαιωμάτων πρόσβασης προς και από δημόσια ή κοινόχρηστα ακίνητα ή ακίνητα των Ο.Τ.Α. σε ιδιωτικό φορέα, στο πλαίσιο της ανάθεσης σε αυτόν σύμβασης παραχώρησης έργου, υποχρεούται κατά την περίοδο παραχώρησης να μεριμνά ώστε να μην επέρχεται περιορισμός του ανταγωνισμού στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών από αυτή την αιτία.
5. Αν δημόσια αρχή παραχωρεί ή έχει παραχωρήσει ενοχικό ή περιορισμένο εμπράγματο δικαίωμα σε δημόσιο ή κοινόχρηστο ακίνητο ή ακίνητο των Ο.Τ.Α., ή έχει διαθέσει την ελεύθερη χρήση ή παραδώσει ή παραχωρήσει την κατοχή δημοσίων ή κοινόχρηστων ακινήτων ή ακινήτων των Ο.Τ.Α., ή και των σχετικών δικαιωμάτων πρόσβασης προς και από δημόσια ή κοινόχρηστα ακίνητα ή ακίνητα των Ο.Τ.Α. σε ιδιωτικό φορέα, στο πλαίσιο της ανάθεσης σε αυτόν σύμβασης παραχώρησης έργου, οι πάροχοι δημοσίων δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών ζητούν, κατά την περίοδο παραχώρησης, δικαιώματα διέλευσης από τον φορέα στον οποίο έχει παραχωρηθεί το εν λόγω δικαίωμα ή έχει διατεθεί η ελεύθερη χρήση ή έχει παραδοθεί ή παραχωρηθεί η κατοχή ή και τα σχετικά δικαιώματα πρόσβασης («παραχωρησιούχος») για την εγκατάσταση ευκολιών επί, υπό ή υπέρ χώρων που βρίσκονται στο συγκεκριμένο δημόσιο ή κοινόχρηστο ακίνητο ή ακίνητο Ο.Τ.Α. και ο παραχωρησιούχος, υποχρεούται να ικανοποιεί το αίτημα σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου.
6. Ολοι οι αρμόδιοι φορείς για τη χορήγηση ή έγκριση δικαιωμάτων διέλευσης υποχρεούνται: α) να ενημερώνουν το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης για τα γεωγραφικά όρια ευθύνης τους, καθώς και τις αρμόδιες υπηρεσίες ή τις οργανωτικές μονάδες τους για τη διεκπεραίωση των αιτήσεων και για την εποπτεία της καλής εκτέλεσης των εργασιών, β) να μεριμνούν για την εκπαίδευση των αρμόδιων υπαλλήλων τους σχετικά με το αντικείμενο που τους ανατίθεται. Με απόφαση του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για την υποβολή των ανωτέρω στοιχείων σε ηλεκτρονική μορφή για την καταγραφή τους στο πληροφοριακό σύστημα.
Μετά τη θέση σε λειτουργία του πληροφοριακού συστήματος οι ανωτέρω πληροφορίες δημοσιεύονται σε ειδική ιστοσελίδα του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Μέχρι τη θέση σε λειτουργία του πληροφοριακού συστήματος, οι αρμόδιοι φορείς για τη χορήγηση ή έγκριση δικαιωμάτων διέλευσης, υποχρεούνται να ενημερώνουν την Ε.Ε.Τ.Τ. όταν επέρχονται αλλαγές σχετικά με τις αρμόδιες υπηρεσίες και τις οργανωτικές μονάδες τους για τη διεκπεραίωση των αιτήσεων και για την εποπτεία της καλής εκτέλεσης των εργασιών. Η Ε.Ε.Τ.Τ. υποχρεούται να δημοσιεύει τα στοιχεία αυτά στην ιστοσελίδα της.
7. Ο αρμόδιος φορέας, ενώπιον του οποίου έχει υποβληθεί αίτημα σχετικό με την έγκριση ή τη χορήγηση δικαιωμάτων διέλευσης, εξετάζει το αίτημα ακολουθώντας τις διαδικασίες, τους όρους και τις προθεσμίες που ορίζονται στο Παράρτημα Χ του ν. 4070/2012. Με απόφαση του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης ρυθμίζονται θέματα διαδικασιών, εφαρμογής, καθώς και κάθε θέμα σχετικό με τη λειτουργία του πληροφοριακού συστήματος μέσω του οποίου υλοποιείται η μονοαπευθυντική διαδικασία υποβολής αιτήσεων έγκρισης ή χορήγησης δικαιωμάτων διέλευσης και η χορήγηση των δικαιωμάτων διέλευσης, ως και κάθε άλλο σχετικό θέμα. Με την ανωτέρω απόφαση μπορεί να αναπροσαρμόζονται οι προθεσμίες του Παραρτήματος Χ του ν. 4070/2012 υπό την προϋπόθεση ότι ο συνολικός χρόνος χορήγησης των δικαιωμάτων διέλευσης δεν υπερβαίνει τους τέσσερις (4) μήνες.
8. Η ημερομηνία έναρξης λειτουργίας, του πληροφοριακού συστήματος, μέσω του οποίου υλοποιείται η μονοαπευθυντική διαδικασία υποβολής αιτήσεων έγκρισης ή χορήγησης δικαιωμάτων διέλευσης και η χορήγηση των δικαιωμάτων διέλευσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο Παράρτημα Χ του ν. 4070/2012, καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Από την ημερομηνία αυτή τα αιτήματα έγκρισης ή χορήγησης δικαιωμάτων διέλευσης υποβάλλονται μέσω του πληροφοριακού συστήματος. Στο πληροφοριακό σύστημα αποκτούν πρόσβαση οι αρμόδιοι φορείς που εγκρίνουν ή χορηγούν δικαιώματα διέλευσης εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριών (3) μηνών από τη σχετική ενημέρωσή – ειδοποίησή τους από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Με τη λήξη της ως άνω προθεσμίας, ακόμη και στην περίπτωση της άπρακτης παρέλευσης αυτής, άρχεται η έναρξη ισχύος των αποκλειστικών προθεσμιών των διαδικασιών που ορίζονται στο Παράρτημα Χ του ν. 4070/2012.
9. Άρνηση χορήγησης δικαιωμάτων διέλευσης επιτρέπεται μόνο κατόπιν ειδικά αιτιολογημένης απόφασης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο Παράρτημα Χ του ν. 4070/2012. Κατά αποφάσεων των αρμόδιων φορέων σχετικών με τη χορήγηση δικαιωμάτων διέλευσης και περιορισμών ή όρων αυτών χωρεί προσφυγή ουσίας ενώπιον του Τριμελούς Διοικητικού Εφετείου, που δικάζει σε πρώτο και τελευταίο βαθμό. Όσον αφορά τα τέλη για δικαιώματα εγκατάστασης ευκολιών επί, υπεράνω ή υποκάτω δημοσίου ή ιδιωτικού ακινήτου, που χρησιμοποιούνται για την παροχή δικτύων ή υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών και συναφών ευκολιών, με κανονισμό που εκδίδεται από την Ε.Ε.Τ.Τ. καθορίζονται τα τέλη διέλευσης και χρήσης δικαιωμάτων διέλευσης για όλη την Ελλάδα, κατόπιν διενέργειας δημόσιας διαβούλευσης, σύμφωνα με το άρθρο 23. Τα εν λόγω τέλη είναι αντικειμενικά δικαιολογημένα, διαφανή, αμερόληπτα και αναλογικά προς τον επιδιωκόμενο σκοπό και λαμβάνουν υπόψη τους γενικούς στόχους του παρόντος νόμου. Το ύψος των τελών πρέπει να μην καθιστά οικονομικά ασύμφορη τη διενέργεια της επένδυσης.
10. Με την επιφύλαξη των διατάξεων που αφορούν τη δυνατότητα διέλευσης και εγκατάστασης σε αρχαιολογικούς χώρους, οι πάροχοι δημόσιων δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών δικαιούνται, κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα και έναντι εύλογης αποζημίωσης, να συνιστούν με τον κύριο προσωπική δουλεία σε βάρος ακινήτων ιδιωτών, οικοδομημένων και μη, κοινόχρηστων χώρων κτιρίων, στο έδαφος ή και το υπέδαφός τους, όταν αυτό είναι απαραίτητο για την τοποθέτηση ή και διέλευση ή και συντήρηση ή και επισκευή των δικτύων και εγκαταστάσεών τους, υπό την προϋπόθεση της τήρησης των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας για την ασφαλή εγκατάσταση δικτύων και λοιπών υποδομών. Οι διατάξεις των άρθρων 1003 επ. του Αστικού Κώδικα εφαρμόζονται για την περίπτωση διευκόλυνσης της κατασκευής, εγκατάστασης ή επισκευής των δικτύων, των έργων υποδομής και των συναφών εργασιών από τις επιχειρήσεις ηλεκτρονικών επικοινωνιών.
11. Η αρχική χορήγηση δικαιώματος διέλευσης, η οποία παρέχεται στο δικαιούμενο φορέα, περιλαμβάνει και τη δυνατότητα εργασιών συντήρησης ή και αποκατάστασης βλαβών, με υποχρέωση προηγούμενης ειδοποίησης του αρμόδιου φορέα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παρ. 4, 5 και 7 του άρθρου 8 του Παραρτήματος Χ του ν. 4070/2012.
12. Αν δημόσιες αρχές, αρμόδιες για τη χορήγηση δικαιωμάτων διέλευσης, διατηρούν παράλληλα και την κυριότητα ή τον έλεγχο επιχειρήσεων που εκμεταλλεύονται δημόσια δίκτυα ή και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, πρέπει να προβαίνουν σε ουσιαστικό διαρθρωτικό διαχωρισμό μεταξύ της αρμοδιότητας που σχετίζεται με τη χορήγηση των δικαιωμάτων διέλευσης και εκείνης που σχετίζεται με την κυριότητα ή τον έλεγχο των ανωτέρω επιχειρήσεων.
13. Εκτός από την υποχρέωση καταβολής τελών διέλευσης και τελών χρήσης δικαιωμάτων διέλευσης, ο πάροχος δημόσιου δικτύου ηλεκτρονικών επικοινωνιών δεν έχει υποχρέωση καταβολής άλλου, σχετικού με τα ανωτέρω, τέλους. Για την εγκατάσταση, εκμετάλλευση, συντήρηση, επισκευή και αντικατάσταση δικτύου επικοινωνιών και κάθε είδους συναφών ευκολιών, ιδίως, κοινόχρηστων τηλεφώνων, στύλων, υπαίθριων μονάδων δικτύου, οικίσκων, φρεατίων, καμπινών, αγωγών, καλωδιώσεων, κυτίων σύνδεση, σωληνώσεων, οι πάροχοι δημόσιων δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών δεν έχουν υποχρέωση καταβολής στους Ο.Τ.Α. οποιουδήποτε άλλου τέλους, φόρου, εισφοράς και εν γένει αποζημίωσης, πέραν των τελών διέλευσης που ορίζονται στο παρόν άρθρο. Ειδικά, όσον αφορά τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα Φ.Π.Α. (ν. 2859/2000, Α’ 248).
14. Ο πάροχος δημόσιου δικτύου ηλεκτρονικών επικοινωνιών υποχρεούται, κατά τη διάρκεια των εργασιών προς εγκατάσταση ή συντήρηση του δικτύου, να λαμβάνει όλα τα κατάλληλα μέτρα ώστε να μην προκαλούνται βλάβες και ζημίες σε πρόσωπα, εγκαταστάσεις ή περιουσίες του Δημοσίου, των Ο.Τ.Α., του φορέα έγκρισης ή χορήγησης δικαιώματος διέλευσης, άλλου παρόχου δικτύου ηλεκτρονικών επικοινωνιών και τρίτων, αλλιώς υποχρεούται σε αποκατάσταση κάθε θετικής και αποθετικής ζημίας.
15. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, χαρακτηρίζονται ως έργα χαμηλής όχλησης έργα εγκατάστασης ή και συντήρησης δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών με τοπικές και μη σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, ιδίως έργα εγκατάστασης δικτύων ή και επέκτασης μικρής κλίμακας, έργα μετατόπισης υφιστάμενων δικτύων, έργα συντήρησης ή και επισκευής δικτύων και καθορίζονται τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα. Με απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης καθορίζονται απλοποιημένες διαδικασίες για τη χορήγηση δικαιωμάτων διέλευσης και εγκατάστασης για τα έργα αυτά, ο τρόπος καταβολής των τελών, οι δικαιούχοι είσπραξης αυτών και κάθε άλλο σχετικό θέμα.
16. Οι διαδικασίες του παρόντος άρθρου για τη χορήγηση δικαιωμάτων διέλευσης σε παρόχους δημοσίων δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών εφαρμόζονται και για τα κρατικά δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών, εξαιρουμένης της υποχρέωσης καταβολής τελών διέλευσης και χρήσης δικαιωμάτων διέλευσης.