Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης

9.17.1. Στρατηγικές Κατευθύνσεις και Στόχοι

Η μεταναστευτική πολιτική και το άσυλο αποτελούν κοινή ευθύνη τόσο των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) όσο και των χωρών διαμετακόμισης και προέλευσης του εκάστοτε πολίτη τρίτης χώρας. Η εφαρμογή κοινών πολιτικών σε ένα πλαίσιο βασισμένο στην αμοιβαία εμπιστοσύνη και αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών και των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. είναι προϋπόθεση για την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως: α) η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών που εισέρχονται στην Ελλάδα και στην Ευρώπη ευρύτερα, β) ο σεβασμός των δικαιωμάτων των αιτούντων διεθνή προστασία και άσυλο για ανθρωπιστικούς λόγους, γ) η προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων.

H Ελλάδα έρχεται αντιμέτωπη με μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών από την Ασία και την Αφρική. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα, ως πρώτη χώρα υποδοχής, καλείται να διαχειριστεί άμεσα και αποτελεσματικά μεγάλο όγκο μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών, στο πλαίσιο ενός κράτους δικαίου, εφαρμόζοντας διεθνείς και ευρωπαϊκές συνθήκες. Παρουσιάζεται, λοιπόν, η ανάγκη οργάνωσης του ελληνικού συστήματος με τη δημιουργία μηχανισμών υποδοχής, ταυτοποίησης, μετεγκατάστασης ή ενσωμάτωσης των μεταναστευτικών μαζών και λήψης μέτρων για την απλούστευση, αποσαφήνιση και συντόμευση της διαδικασίας ασύλου με χρήση ψηφιακών τεχνολογιών. Επιπλέον, το ΟΠΣ Μετανάστευσης αποτελεί το βασικό εργαλείο διαχείρισης όλης της διαδικασίας της Νόμιμης Μετανάστευσης, το οποίο ήδη σήμερα διαχειρίζεται τις υποθέσεις των πολιτών τρίτων χωρών και η προγραμματιζόμενη επέκτασή του περιλαμβάνει την αναβάθμιση του data center, προσθήκη διαλειτουργικότητας μεταξύ του παρόντος συστήματος και του πληροφοριακού συστήματος ΑΛΚΥΟΝΗ ΙΙ (σύστημα ηλεκτρονικής διαχείρισης αιτήσεων ασύλου) και την ανάπτυξη επιπλέον υποσυστημάτων, με σκοπό την εξάλειψη της ανάγκης φυσικής παρουσίας των πολιτών στις Υπηρεσίες. Παράλληλα, το σύστημα ΥΠΕΡΙΩΝ, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη, στοχεύει στην εύρυθμη λειτουργία των ΚΥΤ, των ΚΕΔΝ και των Δομών Φιλοξενίας, περιλαμβάνει αναλυτική καταγραφή των στοιχείων των αιτούντων άσυλο, προβλέπεται να διαλειτουργεί με το ΑΛΚΥΟΝΗ ΙΙ ως βασικό εργαλείο για τον έλεγχο α) της πρόσβασης στις δομές (είσοδος – έξοδος μέσω τουρνικέ ασφαλείας, με επίδειξη ατομικής κάρτας μετανάστη, μέλος ΜΚΟ, εργαζόμενου και ταυτόχρονη χρήση αποτυπώματος), β) των παροχών ανά άτομο με χρήση της άνωθι ατομικής κάρτας (φαγητό, προμήθειες ρουχισμού κ.λπ.) καθώς και γ) των μετακινήσεων μεταξύ των ΚΥΤ, των ΚΕΔΝ και των Δομών Φιλοξενίας. Επιπλέον, το έργο περιλαμβάνει τη δημιουργία Mobile Application που θα παρέχει προσωποποιημένες πληροφορίες στον χρήστη, θα αποτελεί την ηλεκτρονική θυρίδα του αναφορικά με τη διαδικασία αίτησης ασύλου του και θα δίνει τη δυνατότητα στην Υπηρεσία για προσωποποιημένη ενημέρωση. Σε συνδυασμό με τα παραπάνω αναμένεται να εφαρμοστεί το σύστημα ΡΕΑ, το οποίο θα δώσει τη δυνατότητα σε όλα τα ΚΥΤ, τις ΚΕΔΝ και τις Δομές Φιλοξενίας παροχής υψηλής ταχύτητας διαδικτύου με συμμετρικό κύκλωμα 800 Mbps ανά εγκατάσταση και επιπλέον συμμετρικό κύκλωμα 100 Mbps με το Police On Line.

Το ελληνικό κράτος, μέσα από τις Υπηρεσίες Υποδοχής και Ταυτοποίησης, επιχειρεί να διαχειριστεί τους υπηκόους τρίτων χωρών που εισέρχονται στη χώρα, με την υπαγωγή τους σε διαδικασίες πρώτης υποδοχής. Η όλη διαχείριση γίνεται ακόμη δυσκολότερη εξαιτίας της γλωσσικής πολυμορφίας μεταξύ των πολιτών τρίτων χωρών αλλά και της έλλειψης έγκυρων ταυτοποιητικών στοιχείων και εγγράφων από τις χώρες προέλευσής τους. Στο πλαίσιο αυτό, η διερμηνεία μαζί με τη διαμόρφωση κοινών κανόνων και προτύπων για την αποδοχή και διαχείριση των στοιχείων και εγγράφων γίνονται καθημερινή διαδικαστική ανάγκη, ειδικά στις περιπτώσεις που οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να προωθηθούν είτε σε άλλα κέντρα και σε άλλες χώρες της Ε.Ε. είτε στη χώρα από την οποία εισήλθαν. Η χρήση συστημάτων τηλεδιερμηνείας και η ανταλλαγή πληροφοριών με βάση ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα μεταξύ διαφορετικών υπηρεσιών, φορέων, διεθνών οργανισμών και κρατών-μελών κρίνεται απολύτως αναγκαία, έργα τα οποία το αρμόδιο Υπουργείο ήδη υλοποιεί. Επίσης, η παρακολούθηση της λειτουργίας των ελληνικών και ξένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) που δραστηριοποιούνται σε θέματα διεθνούς προστασίας, μετανάστευσης και κοινωνικής ένταξης πραγματοποιείται καλύτερα μέσα από τη λειτουργία του σχετικού ψηφιακού Μητρώου.

Παράλληλα, οι νόμιμοι μετανάστες (ή/ και οι έχοντες λάβει θετική απόφαση ασύλου) που βρίσκονται στη χώρα θα πρέπει να εξυπηρετούνται συνεχώς μέσα από την έκδοση-ανανέωση αδειών παραμονής και ταξιδιωτικών εγγράφων, εφόσον πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις, όπως π.χ. η επανένωση οικογενειών, η πραγματοποίηση επενδύσεων, οι σπουδές, η προσωρινή διαμονή κ.λπ.. Η περαιτέρω αξιοποίηση της πλατφόρμας ηλεκτρονικού ραντεβού από τους ενδιαφερομένους ή τους δικηγόρους που τους εκπροσωπούν θα συμβάλει στην ποιοτικότερη εξυπηρέτηση και εφαρμογή των σχετικών διαδικασιών.

Επίσης, η παροχή νέων ηλεκτρονικών υπηρεσιών, όπως π.χ. η κατάθεση ηλεκτρονικής αίτησης για χορήγηση ή ανανέωση των αδειών διαμονής, η δημιουργία εφαρμογών ανάγνωσης ηλεκτρονικών καρτών πολιτών τρίτων χωρών, μέσω των οποίων θα δίνεται η δυνατότητα στους εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους των αρμόδιων υπηρεσιών να διαβάζουν τη γνησιότητα της άδειας διαμονής, θα λειτουργήσουν καταλυτικά στη μείωση των ουρών αναμονής και του συνωστισμού στις αρμόδιες υπηρεσίες. Τέλος, η εκτύπωση των αδειών διαμονής με βάση το μορφότυπο του αυτοτελούς εγγράφου, όπως αυτό ορίζεται στην ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία (κανονισμός ΕΚ/1030/2002 όπως ισχύει), καθώς και η έκδοση της ειδικής βεβαίωσης νόμιμης διαμονής θα διευκολύνει τους δικαιούχους πολίτες τρίτων χωρών, όσο και το σχετικό έλεγχο από τις αρμόδιες αρχές.

9.17.2. Έργα

Ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης ασύλου – Αλκυόνη ΙΙ

Σήμερα η διαχείριση των αιτήσεων για άσυλο γίνεται κυρίως μέσα από εφαρμογές που έχουν στενή διασύνδεση και υποστήριξη από τα συστήματα της Ελληνικής Αστυνομίας, παρέχοντας βασικές λειτουργίες για την καταγραφή και την ταυτοποίηση των αιτούντων άσυλο.

Στόχος του έργου είναι η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος, που θα διαλειτουργεί όπου απαιτείται με τα συστήματα της Ελληνικής Αστυνομίας –όπως το σύστημα Χαρτογράφησης Κυκλοφορίας Αλλοδαπών – ενώ παράλληλα θα διερευνηθεί η διαλειτουργικότητα με συστήματα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ και την Υπηρεσία Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή (UNWRA). Το εν λόγω σύστημα ήδη χρηματοδοτείται από το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας.

Το έργο θα παρέχει πολυγλωσσικές ηλεκτρονικές υπηρεσίες για τους αιτούντες άσυλο που έχουν περάσει το πρώτο στάδιο καταγραφής και συνέντευξης παρέχοντας: α) τη δυνατότητα υποβολής συμπληρωματικών ή επικαιροποιημένων εγγράφων, β) την υποβολή μεταγενέστερων αιτήσεων για διάφορα ζητήματα, όπως: i) η οικογενειακή επανένωση, ii) η κατάθεση προσφυγής, iii) η παραίτηση από την αίτηση (ανάκληση της βούλησης), iv) η στέγαση, v) η δήλωση απώλειας/ κλοπής Δελτίου Αιτούντος Διεθνή Προστασία (ΔΑΔΠ) / Άδειας Διαμονής Ενιαίου Τύπου (ΑΔΕΤ) και στη συνέχεια, η επανέκδοση αυτών, vi) η ανανέωση ΔΑΔΠ, vii) η αίτηση για χορήγηση/ επανέκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων (TDV)^[1].

Τέλος, το έργο θα αξιοποιήσει τις δυνατότητες τηλεδιερμηνείας που παρέχονται από άλλες δράσεις του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.

Σύστημα Υπερίων

Το σύστημα Υπερίων θα αποτελέσει το σύστημα διαχείρισης αιτούντων άσυλο, αναφορικά με όλες τις ανάγκες της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης. Θα περιλαμβάνει αναλυτική καταγραφή των στοιχείων των αιτούντων άσυλο και θα διαλειτουργεί με το ΑΛΚΥΟΝΗ ΙΙ αναφορικά με την αίτηση ασύλου του μετανάστη. Επιπλέον, θα είναι το βασικό εργαλείο για την εύρυθμη λειτουργία των ΚΥΤ, των ΚΕΔΝ και των Δομών Φιλοξενίας, καθώς θα έχει την ευθύνη του ελέγχου πρόσβασης (είσοδος – έξοδος μέσω τουρνικέ ασφαλείας, με επίδειξη ατομικής κάρτας μετανάστη, μέλος ΜΚΟ, εργαζόμενου και ταυτόχρονη χρήση αποτυπώματος), της παρακολούθησης παροχών ανά μετανάστη με χρήση ατομικής κάρτας (φαγητό, προμήθειες ρουχισμού κ.λπ.) και των μετακινήσεων μεταξύ των ΚΥΤ, των ΚΕΔΝ και των Δομών Φιλοξενίας. Παράλληλα, το έργο περιλαμβάνει τη δημιουργία Mobile Application που θα παρέχει προσωποποιημένες πληροφορίες στον χρήστη, θα αποτελεί την ηλεκτρονική θυρίδα του αναφορικά με τη διαδικασία αίτησης ασύλου του και θα δίνει τη δυνατότητα στην Υπηρεσία για προσωποποιημένη ενημέρωση.

Κέντρο Δεδομένων υψηλής διαθεσιμότητας (Tier-4 Datacenter)

Για την κάλυψη των αναγκών της μεταναστευτικής πολιτικής και του ασύλου υπάρχουν επί μέρους κέντρα δεδομένων στο Υπουργείο Εσωτερικών, στην Υπηρεσία Ασύλου, στην Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης και τέλος, στις εγκαταστάσεις του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου. Δεδομένου ότι τα κέντρα δεδομένων πρέπει να καλύπτουν υψηλές προδιαγραφές ασφάλειας, εξαιτίας του γεγονότος ότι φιλοξενούν βιομετρικά δεδομένα αντίστοιχα με αυτά των διαβατηρίων, έχει προγραμματιστεί η συγκέντρωση όλης της υφιστάμενης υποδομής σε νέες εγκαταστάσεις, όπου έχει εξασφαλιστεί η αναβάθμιση αυτή της υποδομής αλλά και η δημιουργία κέντρου δεδομένων υψηλής διαθεσιμότητας επιπέδου 4-Tier^[2].

Ψηφιοποίηση & Σύστημα Διαχείρισης Εγγράφων Αρχείου Νόμιμης Μετανάστευσης Κεντρικής Υπηρεσίας ΥΜΑ & Αποκεντρωμένων Διοικήσεων σε όλη την Ελλάδα

Η ψηφιοποίηση και η ηλεκτρονική αρχειοθέτηση των εγγράφων που περιέχονται στους ατομικούς φακέλους των Πολιτών Τρίτων Χωρών (Π.Τ.Χ.) στη Διεύθυνση Μεταναστευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, έχει ως στόχο τον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης και αποθήκευσης των εν λόγω εγγράφων, από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες του Υπουργείου και τους άλλους φορείς του Δημοσίου (π.χ.: Υπηρεσίες Ιθαγένειας, Δημοτολόγιο, Ληξιαρχείο – Υπουργείου Εσωτερικών, Α.Α.Δ.Ε, Ασφαλιστικοί Φορείς, κ.λπ.) που συναλλάσσονται μαζί του, με απώτερο σκοπό: (α) Την απλοποίηση της εύρεσης των εγγράφων, (β) Την εξοικονόμηση χώρου για την αρχειοθέτηση και χρόνου για την αναζήτησή τους, (γ) Την αποφυγή απώλειάς τους, (δ) Την εξασφάλιση της ασφάλειας των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων και κυριότερο (ε) Την αποφυγή άσκοπης χρήσης χαρτιού. Το σύστημα θα έχει διαλειτουργικότητα με το ΟΠΣ Μετανάστευση.

Ψηφιοποίηση & Σύστημα Διαχείρισης Εγγράφων Αρχείου Υπηρεσίας Ασύλου

Η ψηφιοποίηση και η ηλεκτρονική αρχειοθέτηση των εγγράφων που περιέχονται στους ατομικούς φακέλους των Αιτούντων Άσυλο στην Υπηρεσία Ασύλου, έχει ως στόχο τον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης και αποθήκευσης των εν λόγω εγγράφων, από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες του Υπουργείου και τους άλλους φορείς του Δημοσίου (π.χ.: Γενική Διεύθυνση Μεταναστευτικής Πολιτικής, Ελληνική Αστυνομία, Α.Α.Δ.Ε, Ασφαλιστικοί Φορείς, κ.λπ.) που συναλλάσσονται μαζί του, με απώτερο σκοπό: (α) Την απλοποίηση της εύρεσης των εγγράφων, (β) Την εξοικονόμηση χώρου για την αρχειοθέτηση και χρόνου για την αναζήτησή τους, (γ) Την αποφυγή απώλειάς τους, (δ) Την εξασφάλιση της ασφάλειας των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων και κυριότερο (ε) Την αποφυγή άσκοπης χρήσης χαρτιού. Το σύστημα θα έχει διαλειτουργικότητα με το Αλκυόνη ΙΙ.

Σύστημα Κένταυρος

Την υλοποίηση ολοκληρωμένου ψηφιακού συστήματος διαχείρισης ηλεκτρονικής και φυσικής ασφάλειας περιμετρικά και εντός των εγκαταστάσεων. Περιλαμβάνει κεντρική διαχείριση από την έδρα του Υπουργείου και τις κάτωθι υπηρεσίες:

• Σηματοδότηση συναγερμών παραβίασης της περιμέτρου με χρήση καμερών και αλγορίθμων ανάλυσης κίνησης.
• Σηματοδότηση συναγερμών φωτιάς, πυρανίχνευσης, έκνομης συμπεριφοράς ατόμων ή ομάδων ατόμων σε χώρους συνάθροισης εσωτερικά της εγκατάστασης.
• Αυτόματη ή κατ’ επιλογή μετάδοση ηχητικών μηνυμάτων στην περίμετρο και σε κεντρικά σημεία της εγκατάστασης.
• Σηματοδότηση συναγερμών πυρετού (υψηλής θερμοκρασίας) εισερχομένων στην εγκατάσταση.
• Σηματοδότηση συναγερμού προσπάθειας εισόδου απαγορευμένων αντικειμένων ή ουσιών με χρήση ακτινοσκοπικών συσκευών και συσκευών ανίχνευσης μεταλλικών αντικειμένων.

Σημειώνεται ότι σε όλα τα στάδια σχεδίασης και υλοποίησης του Συστήματος  Κένταυρος θα διασφαλιστούν υψηλότατες εγγυήσεις προστασίας των προσωπικών δεδομένων μέσω των κατάλληλων τεχνικών και οργανωτικών μέτρων.

Σύστημα Ρέα

Βασικός στόχος του Υπουργείου αποτελεί η παροχή υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας στους αιτούντες άσυλο αλλά και η ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας και για τους φιλοξενούμενους στα ΚΥΤ, τις ΚΕΔΝ και τις Δομές αλλά και στους κατοίκους των όμορων τοπικών κοινωνιών. Στα πλαίσια αυτά προχωράει στην υλοποίηση του συστήματος ΡΕΑ. Αξίζει να σημειωθεί ότι επειδή αρκετές από τις Δομές του Υπουργείου βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές ή/και σε περιοχές που σήμερα δεν υπάρχει δυνατότητα γρήγορης πρόσβασης στο Διαδίκτυο, με το εν λόγω έργο θα δημιουργηθεί από τον ανάδοχο υποδομή που θα μπορέσει να εξυπηρετήσει και ενδιάμεσους προορισμούς (από το Κεντρικό Δίκτυο στην Εγκατάσταση του ΥΜΑ).

Πίνακας 33: Έργα Τομέα Μετανάστευσης και Ασύλου

Πηγή: Ιδία επεξεργασία

^[1] TDV: Titre De Voyage

^[2] Υποδομή 2N+1 δηλαδή διπλάσια από αυτή που απαιτείται για τη λειτουργία συν ένα αντίγραφο ασφαλείας.