- Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης - http://www.opengov.gr/digitalandbrief -

9.14. Αγροτική Ανάπτυξη και Τρόφιμα

Συγγραφέας: admin Στις Σε Ανοιχτή δημόσια διαβούλευση για τη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-2025 | Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα

9.14.1. Στρατηγικές κατευθύνσεις και έργα

Ο παγκόσμιος αγροδιατροφικός τομέας καλείται να αυξήσει την παραγωγή του κατά 60-100% έως το 2050, προκειμένου να εξασφαλιστεί η διατροφική ασφάλεια του παγκόσμιου πληθυσμού, ο οποίος εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 10 δισεκατομμύρια. H αύξηση της παραγωγικότητας, όμως, πρέπει να επιτευχθεί με αειφορικές μεθόδους, αντιμετωπίζοντας τις σύγχρονες περιβαλλοντικές προκλήσεις. Επιπλέον, οι ευρωπαϊκές απαιτήσεις ασφάλειας και ποιότητας για την τροφή επιβάλλουν τυποποίηση και συμμορφώσεις προς συγκεκριμένα συστήματα πιστοποίησης και ιχνηλασιμότητας των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων καθώς και του πολλαπλασιαστικού υλικού. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η απλούστευση και αυτοματοποίηση των διαδικασιών για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας αποτελεί στρατηγικό στόχο των κρατών-μελών της Ε.Ε.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) από τη σημερινή κατάσταση αποτελεί πλέον τη μοναδική διαθέσιμη διέξοδο για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του τόσο απέναντι στην ελληνική πολιτεία οσο και στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) 2021-2027. Κατά συνέπεια, η ψηφιακή στρατηγική του ΥΠΑΑΤ για τον αγροδιατροφικό τομέα προσβλέπει στην αξιοποίηση του δυναμικού των ψηφιακών τεχνολογιών στους τρεις βασικούς άξονες: γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία. Κάθε προϊόν ακολουθεί πορεία παραγωγής, μεταποίησης, τυποποίησης, συσκευασίας, διακίνησης και τελικής διάθεσης. Σε όλη την πορεία θα πρέπει να υπάρχει ιχνηλασιμότητα, να διασφαλίζεται η ασφάλεια και η ποιότητα του προϊόντος και να γίνεται ορθή διαχείριση πόρων με εξοικονόμηση ενέργειας και νερού. Επίσης, μέσω της διαχείρισης μετεωρολογικών δεδομένων και δορυφορικών εικόνων θα πρέπει να υποστηρίζεται ο τομέας για την αύξηση της παραγωγικότητάς του. Τα έργα του αγροδιατροφικού τομέα, που περιγράφονται αναλυτικά στην επόμενη ενότητα, εξυπηρετούν τους ακόλουθους στόχους:

  1. την αύξηση της αποτελεσματικότητας του διοικητικού μηχανισμού, τη μείωση του διοικητικού φορτίου και την προσφορά ποιοτικότερων υπηρεσιών στους συναλλασσόμενους, μέσω καινοτόμων εργαλείων
  2. την υποβοήθηση στη λήψη αποφάσεων και την αποτελεσματική πραγματοποίηση ελέγχων αξιοποιώντας σύγχρονες εφαρμογές τηλεπισκόπησης καθώς και τεχνολογίες μεγάλων δεδομένων και τεχνητής νοημοσύνης
  3. τη δημιουργία υποδομών δεδομένων και υπηρεσιών συμβουλευτικής που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη ενός μακροπρόθεσμα ανθεκτικού, αποδοτικού, διαφανούς και αειφόρου αγροδιατροφικού συστήματος και
  4. την ιχνηλασιμότητα του ελληνικού τροφίμου.

Στον τομέα της αλιείας, βασικός στόχος είναι η εφαρμογή, η παρακολούθηση και ο έλεγχος της τήρησης των κανόνων της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑλΠ) και της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς, οι οποίοι αφορούν όλα τα στάδια διακίνησης αλιευμάτων «από το δίχτυ στο πιάτο» (υποβολή ημερολογίων αλιείας, δηλώσεων εκφόρτωσης, δηλώσεων μεταφόρτωσης κ.λπ.).

 

9.14.2. Έργα

Ανασχεδιασμός διαδικασιών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Στόχος του έργου είναι ο ανασχεδιασμός των διαδικασιών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και η συνακόλουθη σύνταξη των προσχεδίων των κανονιστικών πράξεων μέσω των οποίων θα θεσπιστούν οι απλουστευμένες διαδικασίες. Εκτιμάται ότι μεγάλο πλήθος διοικητικών διαδικασιών χρήζει ανασχεδιασμού, όπως: η έγκριση και παρακολούθηση υλοποίησης προγραμμάτων προώθησης αγροτικών προϊόντων σε αγορές του εξωτερικού, ο έλεγχος, η αξιολόγηση και η έγκριση επιχειρησιακών προγραμμάτων που υποβάλλονται από ομάδες παραγωγών οπωροκηπευτικών, η χορήγηση έγκρισης για την εισαγωγή πολλαπλασιαστικού υλικού από τρίτες χώρες για εμπορία ή αναπολλαπλασιασμό. Επίσης, το έργο θα περιλαμβάνει τη μοντελοποίηση για την πλήρη ψηφιοποίηση των νέων απλουστευμένων διαδικασιών, το σχεδιασμό 30 περίπου νέων υπηρεσιών διαλειτουργικότητας που θα παρέχουν δεδομένα, για παράδειγμα στην ΕΛ.ΑΣ, στις Περιφέρειες (Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής) για τη διευκόλυνση των ελέγχων που πραγματοποιούν και γενικότερα στην Κεντρική Κυβέρνηση ή στις επιχειρήσεις. Παράλληλα, το έργο περιλαμβάνει το σχεδιασμό 50 περίπου νέων υπηρεσιών διαλειτουργικότητας για τη λήψη δεδομένων, όπως το Μητρώο Πολιτών, την ΑΑΔΕ, το ΓΕΜΗ, το Υπουργείο Ναυτιλίας, το Κτηματολόγιο με σκοπό την υλοποίηση της αρχής «μόνον άπαξ».

 

Ψηφιοποίηση διαδικασιών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Σε συνέχεια του έργου «Ανασχεδιασμός Διαδικασιών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων», κατά το οποίο θα ανασχεδιαστεί η πλειονότητα των διαδικασιών αρμοδιότητας του ΥΠΑΑΤ και θα γίνει η μοντελοποίηση για την ψηφιοποίησή τους, με το παρόν έργο θα γίνει η ανάπτυξη των ψηφιακών υπηρεσιών που θα παρέχουν στους πολίτες τη δυνατότητα να εκτελέσουν τις διαδικασίες αυτόματα, από απόσταση. Οι ψηφιακές υπηρεσίες που θα αναπτυχθούν θα ενσωματώνουν υπηρεσίες διαλειτουργικότητας και θα πληρούν όλες τις απαιτήσεις της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης gov.gr, μέσω της οποίας θα παρέχονται. Το έργο, που θα εξελίσσεται παράλληλα με το έργο του ανασχεδιασμού, από το οποίο θα τροφοδοτείται, θα περιλαμβάνει και τις διαχειριστικές εφαρμογές που είναι αναγκαίες για τη λειτουργία των ψηφιακών υπηρεσιών.

 

Επιχειρησιακό Μητρώο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Το έργο θα δημιουργήσει το Επιχειρησιακό Μητρώο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΕΜΑΑΤ), το οποίο θα βασιστεί στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (ΜΑΑΕ), θα αρχικοποιηθεί με επικαιροποιημένα δεδομένα και οι διαδικασίες που θα υλοποιηθούν, θα υποστηρίζουν γεγονότα για όλο τον κύκλο ζωής των οντοτήτων που θα διαχειρίζεται. Παράλληλα θα αναπτυχθούν διαδικασίες διαλειτουργικότητας με εφαρμογές και συστήματα του ΥΠΑΑΤ[1] [1] και άλλων φορέων για τη διασταύρωση, επικαιροποίηση και βελτίωση της ποιότητας διαθέσιμων δεδομένων. Στα συστήματα του αγροδιατροφικού τομέα που θα διασυνδεθούν περιλαμβάνονται το Μητρώο Αγροτικών Μηχανημάτων, το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κτηνιατρικής (ΟΠΣΚ), τα στοιχεία του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ)[2] [2], το Μητρώο Αλιευτικών Σκαφών. Αναφορικά με συστήματα και βασικά μητρώα του Δημοσίου το ΕΜΑΑΤ θα διασυνδεθεί με τα συστήματα της ΑΑΔΕ, του Κτηματολογίου, του Μητρώου Πολιτών του Υπουργείου Εσωτερικών, του Μητρώου Οχημάτων του Υπουργείου Μεταφορών, του ΕΦΚΑ, του συστήματος «Εργάνη» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, καθώς και με συστήματα του Υπουργείου Εμπορική Ναυτιλίας. Στόχος είναι το Επιχειρησιακό Μητρώο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να αποτελεί το πληροφοριακό σύστημα αναφοράς για όλα τα πληροφοριακά συστήματα που αναπτύσσονται στον αγροδιατροφικό τομέα.

 

Διοικητικό Μητρώο Φορέων του Τομέα Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Στόχος του έργου είναι η ψηφιοποίηση έγχαρτης πληροφορίας καθώς και η μετάπτωση δεδομένων από υπάρχουσες εφαρμογές και ηλεκτρονικά αρχεία μητρώων φορέων που δραστηριοποιούνται στον αγροδιατροφικό τομέα (ενδεικτικά αφορούν σε: μεταποιητές, εμπόρους, μεταφορείς, ελαιουργεία, κτηνιατρεία, συνεταιρισμούς, ομάδες παραγωγών). Το έργο θα παρέχει λειτουργικότητα που θα υποστηρίζει γεγονότα για όλο τον κύκλο ζωής των οντοτήτων που θα διαχειρίζεται.

Παράλληλα, το έργο του Διοικητικού Μητρώου Φορέων θα διασφαλίζει τη σημασιολογική διαλειτουργικότητα του ψηφιακού περιεχομένου για τον αγροδιατροφικό τομέα, οπότε στο πλαίσιο του έργου θα διαμορφωθούν κωδικολόγια, θησαυροί ορολογίας, ταξινομίες για τον τομέα καθώς και αντιστοιχίσεις εθνικών κωδικών ονοματολογίας και οντοτήτων δεδομένων με τους αντίστοιχους κωδικούς της Ε.Ε. (π.χ. DG AGRI, EUROSTAT) και άλλων κρατών-μελών. Το εύρος εφαρμογής θα αφορά και στους τέσσερις άξονες πολιτικής του ΥΠΑΑΤ (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία και τρόφιμα), καλύπτοντας τον πρωτογενή, το δευτερογενή και τον τριτογενή τομέα, με στόχο την ενίσχυση της σημασιολογικής διαλειτουργικότητας μεταξύ συστημάτων του τομέα εντός της Ελλάδας αλλά και διασυνοριακά.

 

Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης των Ελέγχων του Αγροδιατροφικού Τομέα

Το έργο προβλέπει στη διαχείριση όλου του εύρους των ελέγχων του αγροτοδιατροφικού τομέα, συμπεριλαμβανομένων και των επιτόπιων επιθεωρήσεων που διενεργούνται από όλες τις αρμόδιες αρχές. Ενδεικτικοί έλεγχοι που διεξάγονται είναι: φυτοϋγείας, υγείας των ζώων, ασφάλειας και υγιεινής των τροφίμων φυτικής και ζωικής προέλευσης, φυτοπροστατευτικών προϊόντων, πολλαπλασιαστικού υλικού, ζωοτροφών οικονομικοί και διαχειριστικοί, φακέλων υποψηφίων προς ενίσχυση ή αποζημίωση, δικαιούχων ενισχύσεων, αδειοδότησης εμπόρων και εμπορικών επιχειρήσεων και εκτιμήσεων.

Στο πλαίσιο αυτό θα αξιοποιηθούν οι υπάρχουσες σχετικές εφαρμογές και μητρώα του ΥΠΑΑΤ και των εποπτευόμενων φορέων του, τα οποία θα διαλειτουργούν με το νέο Πληροφοριακό Σύστημα. Επιπλέον, το σύστημα θα διαλειτουργεί με πληροφοριακά συστήματα τρίτων φορέων (Τελωνεία – ICISnet, Trade Facilitation Single Window, ΓΕΜΗ), καθώς και με συστήματα της ΕΕ (TRACES, RASFF, EUROPHYT). Επιπλέον, θα παρέχεται η δυνατότητα αξιοποίησης δεδομένων τηλεπισκόπησης, αεροφωτογραφιών και δορυφορικών εικόνων και θα μπορούν να εφαρμόζονται τεχνικές επεξεργασίας μεγάλων δεδομένων και μηχανικής μάθησης.

 

Ανάπτυξη Πληροφοριακού Συστήματος Κεντρικής Γεωχωρικής Πληροφορίας του ΥΠΑΑΤ

Το έργο αποσκοπεί στη δημιουργία κόμβου συγκέντρωσης γεωχωρικής πληροφορίας αποθετηρίου του γεωργικού τομέα. Θα αξιοποιεί υποδομές και γεωχωρικά υπόβαθρα του Εθνικού Ψηφιακού Χάρτη και θα διασυνδέεται με τα εξής υπό ανάπτυξη συστήματα: α) σύστημα καταγραφής και διαχείρισης των βοσκήσιμων γαιών της Ελλάδος, β) σύστημα διαχείρισης ακίνητης περιουσίας που θα αξιοποιεί δεδομένα από το Κτηματολόγιο και την ΑΑΔΕ, γ) υφιστάμενο Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών για τον ελαιοκομικό τομέα και δ) σύστημα Αμπελουργικού Μητρώου μετά την αναβάθμισή του. Το έργο στοχεύει στη δημιουργία εργαλείων που θα μετασχηματίσουν τις υφιστάμενες διαδικασίες διαχείρισης και αξιοποίησης γεωχωρικής πληροφορίας, αναβαθμίζοντας έτσι τις παρεχόμενες υπηρεσίες και καθιστώντας τη διοίκηση αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη.

 

Πλατφόρμα Διάθεσης Μελετών Αναπτυξιακών Έργων του Αγροδιατροφικού Τομέα

Οι εποπτευόμενοι φορείς του ΥΠΑΑΤ υλοποιούν μεγάλο αριθμό εφαρμοστικών μελετών και ερευνητικών εργασιών στον αγροδιατροφικό τομέα, βασιζόμενοι στις ανάγκες και τις προτεραιότητες του τομέα. Ωστόσο, τα αποτελέσματα και τα δεδομένα των ερευνών και των μελετών δεν είναι εύκολα προσβάσιμα και ηλεκτρονικά διαθέσιμα στους πολίτες και τους παραγωγικούς φορείς. Έχοντας ως σκοπό τη διάχυση και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων των ερευνών και των μελετών αυτών, θα υλοποιηθεί ψηφιακό τομεακό αποθετήριο, το οποίο θα φιλοξενεί όλο το σχετικό ψηφιοποιημένο υλικό καθώς και ανοιχτά δεδομένα, παρέχοντας ανοιχτή πρόσβαση σε πολίτες και παραγωγικούς φορείς. Η ψηφιακή λύση θα παρέχει υπηρεσίες ευρετηρίασης περιεχομένου, θησαυρούς ορολογίας και ταξινομίες και θα διαλειτουργεί με διαδικτυακά ιδρυματικά αποθετήρια καθώς και με την πλατφόρμα τηλεκατάρτισης του αγροδιατροφικού τομέα.

 

Αναβάθμιση Συστήματος Ελέγχου Αλιείας

Σήμερα το Ολοκληρωμένο Σύστημα Παρακολούθησης Αλιευτικής δραστηριότητας (ΟΣΠΑ Αλιείας) περιλαμβάνει δύο βασικά υποσυστήματα: α) ένα κεντρικό (portal) όπου έχουν πρόσβαση χρήστες από τις αρμόδιες κεντρικές και περιφερειακές υπηρεσίες, αλιείς, επιθεωρητές, έμποροι, κ.λπ., β) ένα ηλεκτρονικό στο οποίο καταγράφεται η αλιευτική δραστηριότητα αλιευτικών σκαφών άνω των 10 μέτρων και χρησιμοποιείται κυρίως από τους αλιείς με χρήση φορητών υπολογιστών και οθονών αφής που παρέχουν τη δυνατότητα αρχικά offline καταγραφής της αλιευτικής δραστηριότητας και το συγχρονισμό των στοιχείων αυτών σε μεταγενέστερο χρόνο. Τα εν λόγω υποσυστήματα συλλέγουν στοιχεία που αφορούν αλιευτικές δραστηριότητες, πωλήσεις, τον αλιευτικό στόλο και παράγουν αναφορές από τα δεδομένα καλύπτοντας και τις υποχρεώσεις της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σκοπός του έργου είναι η επέκταση, αναβάθμιση και προσαρμογή του ΟΣΠΑ Αλιείας προκειμένου: α) να εξυπηρετήσει τις μηνιαίες δηλώσεις παραγωγής για περίπου 13.000 σκάφη κάτω των 10 μέτρων σύμφωνα με τις απαιτήσεις των κανονισμών ελέγχων, β) να εξυπηρετήσει σκάφη που αλιεύουν με βάση ευρωπαϊκές συμφωνίες, γ) να αναβαθμίσει λειτουργίες για καταγραφή σκαφών, διαχείριση ρόλων στα σκάφη, καταγραφή ελέγχων, αλιευτικής δραστηριότητας και εμπορίας, δ) να αναπτύξει έξυπνο σύστημα αναφορών και δεικτών. Το αναβαθμισμένο σύστημα θα συμβάλει στη συμμόρφωση της χώρας έναντι των υποχρεώσεων που απορρέουν από την εφαρμογή του Ενωσιακού Συστήματος Ελέγχου της Αλιείας, καθώς και με τις συστάσεις Περιφερειακών Οργανώσεων Διαχείρισης Αλιείας (GFCM/FAO, ICCAT)[3] [3]. Το έργο αυτό είναι συμπληρωματικό του έργου για το Σύστημα Παρακολούθησης Σκαφών μέσω του Κέντρου Παρακολούθησης Αλιείας (ΚΠΑ) του τομέα πολιτικής της «Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής».

 

Παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρμογής της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και του στρατηγικού σχεδιασμού μέσω δεικτών και στατιστικών δεδομένων (e-CAP)

Θα αναπτυχθεί πληροφοριακό σύστημα για τη συγκέντρωση, επεξεργασία και μορφοποίηση των δεδομένων που απαιτούνται για τον σχεδιασμό, την παρακολούθηση και την κοινοποίηση της προόδου των μέτρων και στρατηγικών σχεδίων αγροτικής πολιτικής. Παράλληλα, το σύστημα θα περιέχει αλγόριθμους για τον έλεγχο συνδυαστικών παρεμβάσεων προς την παρακολούθηση των δεικτών εκροών, αποτελεσμάτων και επιπτώσεων. Το σύστημα θα εξυπηρετεί επίσης τις υποχρεώσεις του ΥΠΑΑΤ ως Αρχής του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος για την παροχή πιστοποιημένων επίσημων στατιστικών σύμφωνα με τον Κώδικα Ορθής Πρακτικής.

 

Πλατφόρμα Τηλεκατάρτισης (e-learning) για τον Αγροδιατροφικό Τομέα

Σήμερα υλοποιούνται εκπαιδεύσεις στο πλαίσιο χρηματοδοτούμενων δράσεων που απευθύνονται σε νέους αγρότες, μελισσοκόμους, υποψήφιους επαγγελματίες κ.λπ. από φορείς όπως ο Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός «ΔΗΜΗΤΡΑ», το Ινστιτούτο Γεωπονικών Ερευνών και ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων, χωρίς ωστόσο, να υπάρχει κάποιο κεντρικό σημείο διάθεσης των προγραμμάτων και του εκπαιδευτικού υλικού σχετικά με τις καταρτίσεις στον αγροδιατροφικό τομέα. Μέσω του παρόντος έργου θα διατεθεί πλατφόρμα τηλεκατάρτισης (e-learning) σε αντικείμενα του αγροδιατροφικού τομέα, παρέχοντας επιμορφωτικά προγράμματα και εκπαιδευτικό υλικό στο Διαδίκτυο, καθώς και την υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας, των αξιολογήσεων και των πιστοποιήσεων που πραγματοποιούνται από υπηρεσίες και φορείς του ΥΠΑΑΤ ή τρίτους φορείς.

 

Πλατφόρμα Ψηφιακού Μετασχηματισμού του Γεωργικού Τομέα

Η πλατφόρμα, που θα αναπτυχθεί στο πλαίσιο του έργου, συνιστά τον κεντρικό πυλώνα για την εφαρμογή πολιτικών ψηφιακού μετασχηματισμού στον γεωργικού τομέα.

Μέσω της πλατφόρμας δημιουργείται κοινότητα χρηστών για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του γεωργικού τομέα, διασυνδέοντας παραγωγούς, οργανώσεις, ερευνητικά ιδρύματα, Τοπική Αυτοδιοίκηση και εμπλεκόμενους με τη γη, την παραγωγή και τη διάθεση αγροτικών προϊόντων. Η πλατφόρμα θα αναγνωρίζει τις ανάγκες του καλλιεργητή, του γεωργικού συμβούλου και των οργανώσεων που συμμετέχουν ενεργά στην παραγωγική διαδικασία και μέσω της κοινότητας θα παρέχει συμβουλές και υπηρεσίες αναφορικά με συγκεκριμένες θεματικές και μελέτες περίπτωσης που αφορούν το γεωργικό τομέα. Η διασύνδεση αυτή θα στηρίζεται στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, στα ανοικτά δεδομένα και στη γνώση.

Τα δεδομένα που θα συλλέγονται θα αφορούν όλες τις συνιστώσες που σχετίζονται με την αγροτική παραγωγή, δηλαδή το έδαφος, το φυτό, την ατμόσφαιρα, το νερό, την αγροτική εκμετάλλευση και τις μεθόδους παραγωγής. Τα δεδομένα αυτά θα μπορούν παράλληλα να αξιοποιούνται σε εφαρμογές και άλλων τομέων, όπως η μετεωρολογία, το περιβάλλον, η βιομηχανία τροφίμων. Για το λόγο αυτό τα δεδομένα των αισθητήρων του παρόντος έργου θα παρέχονται ανοιχτά από εθνική υποδομή αποθετηρίου, σύμφωνα με τα πρότυπα του σημασιολογικού ιστού, για την αξιοποίησή τους από τρίτους.

Η πλατφόρμα θα παρέχει τη δυνατότητα ανάπτυξης υποσυστημάτων που θα αφορούν, ενδεικτικά συγκεκριμένες περιοχές (π.χ. νησιά), επιμέρους δραστηριότητες (π.χ. απομακρυσμένη παρακολούθηση, συμβουλευτικές υπηρεσίες κλπ.), καθώς και συγκεκριμένες διαδικασίες (π.χ. δακοκτονία) κ.ά.

 

Διαδικτυακό εργαλείο παροχής συμβουλών Έξυπνης Γεωργίας στους παραγωγούς

Στην πρόταση για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) 2021-2027 προβλέπεται, το αργότερο μέχρι το 2024, η παροχή στους αγρότες, δικαιούχους κοινοτικών ενισχύσεων, διαδικτυακού εργαλείου συμβουλών για την αειφορική χρήση των θρεπτικών στοιχείων στις καλλιέργειες, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να τεθεί στη διάθεση των παραγωγών ένα διαδικτυακό εργαλείο προσαρμοσμένο στο προφίλ του κάθε κλάδου παραγωγής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη σχεδιάσει και διαθέτει ένα πρωτότυπο εφαρμογής[4] [4], που θα ήταν δυνατό να εφαρμοστεί για το σκοπό αυτό, συγκεντρώνοντας τα απαραίτητα δεδομένα και βαθμονομώντας σχετικά χαρακτηριστικά του, όπως τα μοντέλα ανάπτυξης των καλλιεργειών και τα ισοζύγια θρεπτικών στοιχείων.

Σκοπός του έργου είναι να τεθεί σε πιλοτική λειτουργία το εργαλείο που έχει αναπτυχθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είτε άλλο αντίστοιχο που θα αναπτυχθεί στο πλαίσιο του παρόντος έργου και να βαθμονομηθεί κατάλληλα για τις ελληνικές συνθήκες εφαρμογής του. Το έργο θα εστιάσει, αρχικά, στην προσαρμογή και αξιολόγηση των μοντέλων για τη διαχείριση του αζώτου και του φωσφόρου σε δύο αρόσιμες καλλιέργειες (σιτηρά και καλαμπόκι) και σε δύο πολυετείς (δενδρώδη και αμπέλι). Η επιλογή των καλλιεργειών έγινε με κριτήριο την κατανάλωση λιπασμάτων που χρησιμοποιείται σε αυτές, τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο που αυτή επιφέρει, καθώς και την επίδραση που έχει στο κόστος παραγωγής.

 

Υπηρεσίες ευφυούς γεωργίας στα νησιά των Κυκλάδων

 Για την αντιμετώπιση των ζητημάτων της υφιστάμενης κατάστασης, καθίσταται απαραίτητη η ανάγκη για υπηρεσίες που τροφοδοτούνται από την επιστημονική γνώση, οδηγούνται από τα γεγονότα και προσφέρουν πολύτιμες συμβουλές στους εμπλεκόμενους στην παραγωγική διαδικασία. Σε αυτό το πλαίσιο, ως αντικείμενο του έργου ορίζεται η πραγματοποίηση των απαραίτητων εργασιών για την ανάπτυξη ενός συνόλου ψηφιακών υπηρεσιών με εστίαση στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ευφυούς γεωργίας, προσαρμοσμένες στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Κυκλάδων, με την αξιοποίηση των οποίων θα επιτευχθεί η υποστήριξη του παραγωγικού μοντέλου της περιοχής. Οι υπηρεσίες, που θα αναπτυχθούν, θα αξιοποιούν τις δυνατότητες της τεχνολογίας αιχμής (Big Data, IoT, Machine Learning κ.λπ.), θα επιτρέπουν τη συνεχή και απομακρυσμένη παρακολούθηση των εδαφοκλιματικών συνθηκών και τη δυνατότητα μεγιστοποίησης της αξιοποίησης σημαντικών πρωτογενών δεδομένων και θα αφορούν στην ορθολογική διαχείριση των καλλιεργειών και των βοσκοτόπων καθώς και στη διάθεση των τοπικών παραγόμενων προϊόντων.

Αναλυτικότερα, στο πλαίσιο της υλοποίησης του έργου, αναμένεται να αναπτυχθούν και να παρασχεθούν οι ακόλουθες υπηρεσίες στους ωφελούμενους, υπηρεσίες απομακρυσμένης παρακολούθησης, συμβουλευτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες παρακολούθησης και διαχείρισης βοσκοτόπων, καθώς και ηλεκτρονική διάθεση αγροτικών προϊόντων.

Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο της υλοποίησης του έργου αναμένεται να παρασχεθούν και μια σειρά από υποστηρικτικές υπηρεσίες, οι οποίες θα αφορούν κατ’ ελάχιστον τον προσδιορισμό θέσης εγκατάστασης σταθμών και πειραματικών αγροτεμαχίων, την καταγραφή εφαρμογών, εισροών και εκροών, τη συλλογή και επεξεργασία περιβαλλοντικών δεδομένων από τρίτες πηγές, την παρακολούθηση υποδομών, την εκπαίδευση χρηστών, την ενημέρωση εμπλεκομένων, καθώς και την ευαισθητοποίηση ομάδων ωφελούμενων.

 

Πιλοτική Πλατφόρμα για την Ιχνηλασιμότητα Ελληνικού Τροφίμου

Αντικείμενο του παρόντος έργου αποτελεί η ανάπτυξη πιλοτικής πλατφόρμας για την ιχνηλασιμότητα, τη δυνατότητα δηλαδή ανίχνευσης αμφίδρομα (εμπρός και πίσω) όλων των μετακινήσεων στην αλυσίδα παραγωγής και διάθεσης της τροφής, περιλαμβάνοντας ζώα και ζωικά προϊόντα, σπέρμα και έμβρυα, ζωοτροφές και φυτά, συσκευασμένα και νωπά προϊόντα. Η πλατφόρμα θα λειτουργεί σε εθνικό επίπεδο, συμβάλλοντας στη μείωση των επιπτώσεων οποιασδήποτε νόσου μπορεί να σχετίζεται με την τροφή. Μέσω της ιχνηλασιμότητας είναι εφικτό να έχουμε μια γρήγορη απάντηση σε οποιαδήποτε υγειονομική προειδοποίηση, για την καλύτερη προστασία των καταναλωτών, των ζώων και των φυτών.

Στην πλατφόρμα θα καταχωρείται και θα τηρείται κάθε βήμα της αλυσίδας, από την παραγωγή έως την τελική διάθεση των προϊόντων, περιλαμβάνοντας μεθόδους παραγωγής, εκτροφής, γεωγραφικής προέλευσης, ταυτότητας παραγωγού ή εκτροφέα, πιστοποιημένων διαδικασιών που ακολουθήθηκαν, πρωτοκόλλων που εφαρμόστηκαν κ.ά. Η πληροφορία θα είναι διαθέσιμη στις αρχές και τους εμπλεκόμενους, διαφυλάττοντας τυχόν εμπορικό απόρρητο και προσωπικά δεδομένα. Παράλληλα, η πληροφορία προέλευσης θα γνωστοποιείται σε ετικέτες που συνοδεύουν το προϊόν καθώς και σε δικτυακό τόπο προς ενημέρωση του καταναλωτή. Η πλατφόρμα θα διαλετουργεί με συστήματα ιχνηλάτησης που τυχόν ήδη εφαρμόζονται από επιχειρήσεις τροφίμων καθώς και με πλατφόρμες έγκαιρης προειδοποίησης (RASFF)[5] [5] για τροφές και ζωοτροφές καθώς και πλατφόρμες διασυνοριακής ιχνηλασιμότητας (TRACES)[6] [6].

Μέσω της πλατφόρμας, θα διευκολύνεται η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων εμπόρων και των αρχών ελέγχου, θα επιταχύνονται οι διοικητικές διαδικασίες και θα εποπτεύονται διαδικασίες χαρακτηρισμού και απόρριψης ακατάλληλων τροφίμων. Το σύστημα μέσω εργαλείων στατιστικής και αναλυτικής δεδομένων θα επιτρέπει τη γρήγορη αναγνώριση προβλημάτων καθώς και την ανίχνευση πλαστών πιστοποιητικών και με τον τρόπο αυτό θα συμβάλει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης μεταξύ των εμπλεκομένων στην εφοδιαστική αλυσίδα. Παράλληλα, θα ενισχύεται η εμπιστοσύνη του καταναλωτή και των αγορών στα ελληνικά τρόφιμα και την ελληνική ετικέτα.

Δεδομένων των απαιτήσεων που τίθενται από τον πρόσφατο Κανονισμό σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων και των ζωοτροφών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ)[7] [7], στο πιλοτικό έργο θα επιχειρείται εφαρμογή της ιχνηλάτησης για επιλεγμένες κατηγορίες προϊόντων και αλυσίδες τροφής, με σκοπό την επίλυση των θεσμικών, τεχνικών και οργανωτικών ζητημάτων που απαιτούνται για την πλήρη εφαρμογή.

 

Ψηφιακή χάρτα του διατροφικού πλούτου της Ελληνικής Επικράτειας

Προβλέπεται η δημιουργία μιας ψηφιακής χάρτας – αποθετηρίου και εκθετηρίου του Αγροτικού πλούτου της Ελληνικής Επικράτειας με έμφαση στα προϊόντα αιχμής (ΠΟΠ) και θα έχει σαν βασικό στόχο την ανάδειξη των τοπικών ιδιαιτεροτήτων αλλά και της αξίας των τοπικών και παραδοσιακών προϊόντων αγροτικής παραγωγής τα οποία αναδεικνύουν τη γαστρονομική φυσιογνωμία της εκάστοτε Περιφέρειας. Το ψηφιακό αποθετήριο θα είναι πολύγλωσσο και θα δομηθεί με βάση την πλατφόρμα «Διαθέσιμη Παραγωγή» (Greek Farms) η οποία έχει αναπτυχθεί από το ΥΠΑΑΤ και παρέχεται μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης gov.gr.

Στόχος του έργου είναι η διασύνδεση της πρωτογενούς παραγωγής με τον τουρισμό και προώθηση των τοπικών, παραδοσιακών και υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόντων μέσω αυτού.

Η ψηφιακή λύση θα παρέχει πληθώρα ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς τους χρήστες. Οι ψηφιακές υπηρεσίες που θα παρέχονται περιλαμβάνουν:

 

e-Ιχθυόσκαλα

Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα διαχείρισης των λειτουργιών και υπηρεσιών της Ιχθυόσκαλας. Το σύστημα αυτό θα παρέχει πλήρως ψηφιακές υπηρεσίες στην εφοδιαστική αλυσίδα της αγοράς αλιείας, τόσο στο κομμάτι της παραγωγής, όσο και σε αυτό της εμπορίας και διοχέτευσης των προϊόντων στην λιανική αγορά.

 

Ψηφιακός Μετασχηματισμός της Ελληνικής Κτηνοτροφίας

Το έργο αφορά στην δημιουργία πλατφόρμας, εφαρμογής και υποδομών για τη συλλογή δεδομένων που αφορούν την καταγραφή σωματικών, βιολογικών και συμπεριφορικών χαρακτηριστικών των ζώων.

Τα δεδομένα θα συλλέγονται με τη χρήση κολάρων IoT (Internet of Things) με την τεχνολογία Digitanimal για την εκτροφή των ζώων που επιτρέπουν την εξ’ αποστάσεως παρακολούθηση και τη διαχείριση των ζώων σε πραγματικό χρόνο. Με αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνεται η ιχνηλασιμότητα, το στίγμα και η ταυτότητα των ζώων από τη βοσκή έως την τελική κατανάλωση, με πληροφορίες που αποτυπώνονται σε Google Earth και είναι διαθέσιμες στον κτηνοτρόφο, αλλά και στους τελικούς καταναλωτές.

Για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ζώων θα γίνεται χρήση drones ώστε να διευκολύνεται η διαχείριση των βοσκοτόπων και επιπλέον να θέτουν σε λειτουργία τον ψεκασμό ενεργοποιητή εδάφους (συμβάλλουν στη βελτίωση και την ενίσχυση των βοσκοτόπων κατά τέτοιο τρόπο ώστε να καλύπτονται οι θρεπτικές ανάγκες των ζώων μέσα από τη βόσκησή τους, και να επιτυγχάνεται η καλύτερη απόδοση καθώς και η εξοικονόμηση στο κόστος της διατρoφής.)

 

Ανάλυση φωτογραφιών φυτών με computer vision για την διαπίστωση ασθενειών

Το συγκεκριμένο έργο αφορά στην δημιουργία υποδομής big data bio-bank για την αποθήκευση φωτογραφιών υψηλής ανάλυσης με metadata περιγραφής τύπου, ασθενειών, περιοχής κ.λπ. Επίσης προβλέπει την δημιουργία υποδομής εκπαίδευσης convolutional neural network (CNN) για την αυτόματη αναγνώρισης χαρακτηριστικών που σχετίζονται με τις αντίστοιχες ασθένειες. Δημιουργία web application/portal όπου οι χρήστες- αγρότες θα μπορούν να βγάλουν φωτογραφίες από το κινητό τους τηλέφωνο, από φυτά που πιθανώς να έχουν κάποια ασθένεια και να αναγνωρίζεται αυτόματα από το εκπαιδευμένο νευρωνικό δίκτυο. Σε συνδυασμό με την διαπίστωση ασθενειών, θα δίνονται οδηγίες θεραπείας και πιθανά φυτοφάρμακα προς χρήση.

 

Ψηφιακή πλατφόρμα του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ συλλογής, ανάλυσης και διαχείρισης εδαφολογικών δεδομένων των κρατικών/ ιδιωτικών εδαφολογικών εργαστηρίων για την υποστήριξη σχεδίων αναδιάρθρωσης καλλιεργειών και βελτιστοποίησης γεωργικών πρακτικών

Στόχος του προτεινόμενου έργου είναι η ανάπτυξη ψηφιακής πλατφόρμας συλλογής, ανάλυσης και διαχείρισης εδαφολογικών δεδομένων των κρατικών και ιδιωτικών εδαφολογικών εργαστηρίων της χώρας. Πιο συγκεκριμένα το έργο στοχεύει στη δημιουργία μητρώου εργαστηρίων τα οποία θα συνδεθούν με την πλατφόρμα. Τα συμβεβλημένα εδαφολογικά εργαστήρια θα είναι υποχρεωμένα να εισάγουν το στίγμα (θέση δειγματοληψίας) και τα αποτελέσματα των αναλύσεων ενώ θα μπορούν να χρησιμοποιούν το ενσωματωμένο λογισμικό λίπανσης της πλατφόρμας προκειμένου να δίνουν ενδεδειγμένες συστάσεις λίπανσης στους παραγωγούς. Θα αναπτυχθούν κοινά πρωτόκολλα ανάλυσης φυσικο-χημικών χαρακτηριστικών του εδάφους και φυτικών ιστών προκειμένου τα δεδομένα να θεωρούνται ενδεδειγμένα και συμβατά με το λογισμικό λίπανσης που έχει φτιάξει το Ινστιτούτο Εδαφοϋδατικών Πόρων του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, το οποίο καλύπτει πάνω από 60 καλλιέργειες. Η χρήση της πλατφόρμας και του λογισμικού λίπανσης θα γίνεται από οποιοδήποτε εδαφολογικό εργαστήριο (κρατικό ή ιδιωτικό) εφόσον πληροί τα εξής κριτήρια α) οι αναλύσεις να γίνονται με βάση τα πρωτόκολλα που ορίζει η πλατφόρμα, β) το εργαστήριο να συμμετέχει 2 φορές το χρόνο σε επίσημο διεργαστηριακό έλεγχο που θα ελέγχεται από το ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ προκειμένου να διασφαλίζεται η ορθότητα των αποτελεσμάτων και γ) τα αποτελέσματα των αναλύσεων και των συστάσεων λίπανσης να αποθηκεύονται με γεωγραφικό στίγμα στη γεωβάση της πλατφόρμας και να γίνεται σύνδεση με άλλες βάσεις δεδομένων (π.χ. ΟΣΔΕ, Εθνικό κτηματολόγιο). Το βασικό πλεονέκτημα του παραπάνω εγχειρήματος είναι ότι θα λυθεί το μείζον πρόβλημα των απωλειών τεράστιου όγκου εδαφολογικών δεδομένων που προκύπτουν από αναλύσεις που πληρώνουν οι ίδιοι οι παραγωγοί. Τα δεδομένα αυτά επικαιροποιούνται κάθε 2-4 χρόνια καθώς οι ίδιοι παραγωγοί επαναλαμβάνουν τις ίδιες αναλύσεις. Στην πλατφόρμα θα ενσωματωθούν επίσης και όλες οι βάσεις εδαφολογικών δεδομένων που έχουν δημιουργηθεί από τον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ. Η παραπάνω δράση θα έχει ως αποτέλεσμα: α) την τελική συνένωση των δεδομένων που παράγουν κρατικά και ιδιωτικά εδαφολογικά εργαστήρια, η οποία θα οδηγήσει σε ελαχιστοποίηση των κρατικών επιχορηγήσεων για τη σύνταξη εδαφολογικών χαρτών λόγω της αυτοματοποιημένης συνένωσης δεδομένων τα οποία θα ανανεώνονται αυτόματα, β) τον έλεγχο της εγκυρότητας των μετρήσεων και των δράσεων των εδαφολογικών εργαστηρίων κάτω από μία κοινή ομπρέλα πρωτοκόλλων ελέγχου, γ) την ελεύθερη χρήση των δεδομένων για τη σύνταξη σχεδίων αναδιάρθρωσης καλλιεργειών (είτε σε συλλογικό είτε σε επίπεδο αγροτικής εκμετάλλευσης, δ) την ελεύθερη χρήση των δεδομένων αυτών από παρόχους τεχνολογιών γεωργίας ακριβείας, το οποίο θα οδηγήσει στη μείωση του κόστους των υπηρεσιών τους προς τους παραγωγούς προκειμένου να βελτιώσουν τις καλλιεργητικές πρακτικές τους, ε) την ελεύθερη χρήση των δεδομένων από ερευνητικούς φορείς για την προώθηση επιστημονικών δράσεων συναφούς αντικειμένου.

 

Ψηφιοποίηση Δραστηριοτήτων του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ για παροχή υπηρεσιών στην ανάπτυξη της πρωτογενούς παραγωγής και τροφίμων

Ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ εκμεταλλευόμενος τις δυνατότητες της ψηφιακής τεχνολογίας και με γνώμονα την εξυπηρέτηση των εθνικών και κοινοτικών κανονισμών και νόμων και την απλοποίηση των διαδικασιών συναλλαγής των πολιτών, προχωράει στον ψηφιακό μετασχηματισμό του σχεδιάζοντας μια σειρά ψηφιακών υπηρεσιών. Οι νέες υπηρεσίες στοχεύουν στην ικανοποίηση των ψηφιακών αναγκών του πρωτογενούς τομέα συμβάλλοντας στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, στην αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών και στην μείωση του κόστους τους.

Ειδικότερα οι προτεινόμενες δράσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ είναι οι κάτωθι:

 

Ψηφιακός Μετασχηματισμός ΟΠΕΚΕΠΕ

Στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού του, ο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει ήδη προχωρήσει στην ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών καθώς και των δημόσιων και ιδιωτικών δομών που συναλλάσσονται με τον Οργανισμό. Με στόχο τη συνεχή βελτίωση της εξυπηρέτησης των παραγωγικών και επιχειρηματικών συντελεστών της αγροτικής οικονομίας και την ευρεία εφαρμογή του μοντέλου της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ο ΟΠΕΚΕΠΕ προτείνει σειρά δράσεων που θα συμβάλλουν στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών και στην ικανοποίηση των ψηφιακών αναγκών του πρωτογενούς τομέα.

Οι δράσεις περιλαμβάνουν:

 

Πληροφοριακό Σύστημα ΕΛΓΑ

Περιλαμβάνει την ανάπτυξη ενός Ψηφιακού κέντρου διεργασιών και την διασύνδεσή του με υπάρχουσες ψηφιακές υπηρεσίες και υποδομές του Οργανισμού. Η υλοποίηση του Ψηφιακού κέντρου διεργασιών θα στηρίζεται πάνω στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, θα διαχειρίζεται και θα αξιοποιεί δεδομένα παρατήρησης γης και δεδομένα προερχόμενα από μετεωρολογικά ραντάρ. Σκοπός του Ψηφιακού κέντρου διεργασιών, είναι να υποστηρίξει βασικές λειτουργίες του οργανισμού και των τμημάτων του (Διοίκηση και διοικητικό προσωπικό, εκτιμητές και ανταποκριτές) καθώς και των ασφαλισμένων σε αυτόν, ενσωματώνοντας ψηφιακές υπηρεσίες και ενδυναμώνοντας βασικές του λειτουργίες όπως: α) του οργανωτικού προγραμματισμού, β) της διαχείρισης αιτημάτων καταστροφής,  γ) της εκτίμησης και διαχείρισης συμβάντων, καθώς και δ) των εκτιμήσεων και αποζημιώσεων. Το Ψηφιακό Κέντρο διεργασιών θα διασυνδεθεί με υπάρχουσες ψηφιακές υπηρεσίες και υποδομές του Οργανισμού, επιτρέποντας την συνολική ψηφιοποίηση υπηρεσιών και διαδικασιών, καθώς και την επιτάχυνση των διεργασιών του οργανισμού (εκτίμηση ζημιάς και απόδοση αποζημίωσης) με τους ασφαλισμένους του.

Σημαντικό δομικό μέρος του Ψηφιακού Κέντρου διεργασιών, είναι  η ανάπτυξη ενός δικτύου μετεωρολογικών ραντάρ και η διασύνδεση τους με το υφιστάμενο δίκτυο μετεωρολογικής παρακολούθησης, τους σταθμούς επιφανείας της πολιτικής προστασίας και του ΥΠΑΑΤ.

Συνδυαστικά τα δεδομένα παρατήρησης γης, με την παρακολούθηση των επικρατουσών καιρικών συνθηκών και την μελλοντική εξέλιξή τους, θα δώσει την δυνατότητα στον οργανισμό να πραγματοποιεί στοχευμένες εκτιμήσεις ζημιών καθώς και να ενισχύσει την ετοιμότητα του οργανισμού στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της στην αγροτική παραγωγή.

 

Πίνακας 30: Έργα Τομέα Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Πηγή: Ιδία επεξεργασία

[1] [8] http://www.minagric.gr/index.php/el/ [9]

[2] [10] https://www.opekepe.gr/el/ [11]

[3] [12] Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις δύο οργανώσεις βλ. http://www.fao.org/gfcm/about/en/ [13] και http://www.fao.org/fishery/rfb/iccat/en [14]

[4] [15]Για περισσότερες πληροφορίες βλ. https://ec.europa.eu/info/news/new-tool-increase-sustainableuse-nutrients-across-eu-2019-feb-19_en [16]

[5] [17] http://ec.europa.eu/food/safety/rasff_en [18]

[6] [19] https://ec.europa.eu/food/animals/traces_en [20]

[7] [21] Για περισσότερες πληροφορίες βλ. Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1381 – Διαφάνεια και βιωσιμότητα της αξιολόγησης κινδύνου στην αλυσίδα τροφίμων στην Ε.Ε.