9.4.1.Στρατηγικές Κατευθύνσεις και Στόχοι
Η στρατηγική για την ψηφιακή δικαιοσύνη στοχεύει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχονται από το σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Αλληλένδετα κριτήρια επιτυχίας της στρατηγικής για την ψηφιακή δικαιοσύνη είναι η αποτελεσματικότητα του συστήματος, κύρια έκφανση της οποίας αποτελεί αναμφίβολα η ταχύτητα στην απονομή της, η ανεξαρτησία της και τέλος, η ποιότητα. Επί μέρους στόχοι που τίθενται στο πλαίσιο της υλοποίησης αυτής της στρατηγικής είναι η ταχύτητα στην ολοκλήρωση των υποθέσεων, η βελτίωση της ποιότητας των αποφάσεων με σεβασμό στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και διαφάνεια για όλους (επιχειρήσεις, πολίτες, επαγγελματίες κ.ά.), η βελτίωση των συνθηκών για τους λειτουργούς της Δικαιοσύνης, αλλά και τους εμπλεκόμενους επαγγελματίες και πολίτες, η εμπέδωση, προάσπιση και διάχυση της «αξίας» των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η αποτελεσματικότητα του συστήματος δικαιοσύνης, σημαίνει τέλος την ενίσχυση της αναπτυξιακής πορείας της χώρας. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων, ως συναρτώμενες μεταρρυθμίσεις νοούνται οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις που κινούνται στους παρακάτω βασικούς άξονες υλοποίησης:
- Δικαστική διαφάνεια μέσω ψηφιακών υπηρεσιών.
- Ομογενοποίηση, επιτάχυνση και απλούστευση των διαδικασιών λαμβάνοντας υπόψη τα θέματα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο.
- Ψηφιακή ολοκλήρωση των συστημάτων των δικαστηρίων και του Υπουργείου Δικαιοσύνης με στόχο, όχι μόνο την επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης αλλά και τη διαφάνεια και την ποιότητα.
- Αναβάθμιση μηχανισμών διαχείρισης ελέγχων, ανάπτυξη εφαρμογών για την διαχείριση του μαύρου χρήματος, την κατοχύρωση της πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας.
- Ευθυγράμμιση με την ευρωπαϊκή ψηφιακή στρατηγική για την ηλεκτρονική δικαιοσύνη και την εθνική ηλεκτρονική διακυβέρνηση.
- Έξυπνες Υποδομές με σκοπό τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, τη μείωση εξόδων αλλά και την βελτίωση των συνθηκών εργασίας για το σύνολο των εμπλεκομένων στο σύστημα της Δικαιοσύνης.
Στους ειδικότερους στόχους περιλαμβάνονται η ενίσχυση ικανοτήτων έρευνας και καινοτομίας με αξιοποίηση προηγμένων τεχνολογιών, όπως ενδεικτικά η δημιουργία JUSTICE–CLOUD, μέχρι να ενσωματωθεί στο Κυβερνητικό νέφος Δημόσιου Τομέα, η ομογενοποίηση διαδικασιών και η δημιουργία της «Artificial Intelligence for Justice” – Τεχνητής νοημοσύνης (AI) αρχείων και προετοιμασίας αποφάσεων – (chatbot). Επιπρόσθετα, λαμβάνεται μέριμνα για την εκμετάλλευση ωφελειών ψηφιοποίησης για πολίτες – επιχειρήσεις – κυβερνήσεις. Ωστόσο και, η σημασία των νέων τεχνολογιών τόσο για την ανεξαρτησία και την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης όσο και για τη διευκόλυνση της καθημερινότητας των πολιτών είναι αδιαμφισβήτητη, όπως και η αύξηση της ταχύτητας, με την οποία τόσο οι δικαστές όσο και οι υπάλληλοι των δικαστηρίων ασκούν τα καθήκοντά τους, ο περιορισμός στο ελάχιστο των ανθρωπίνων λαθών, το «άνοιγμα» της δικαιοσύνης στους πολίτες, η άμεση εξυπηρέτησή τους και η ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Παράλληλα με τα ψηφιακά έργα που θα διενεργηθούν καθίστανται υλοποιήσιμες και όλες οι λοιπές σχεδιαζόμενες μεταρρυθμίσεις προκειμένου να βελτιστοποιηθεί το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης της χώρας μας. Προς την ίδια στρατηγική κατεύθυνση βρίσκεται και η συστηματική συλλογή και επεξεργασία των δικαστικών στατιστικών δεδομένων μέσω των πληροφορικών συστημάτων, η οποία επιτρέπει την αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης σε όλους τους επί μέρους τομείς της δικαιοσύνης, και την αξιολόγησή της ώστε να οδηγήσει στην διαμόρφωση πολιτικών και στην υποβολή προτάσεων στα αρμόδια δικαστικά όργανα σχετικά με την ομαλή ροή των υποθέσεων, τον βέλτιστο αριθμό απασχολούμενων στις διάφορες δικαστικές δομές, την αντιμετώπιση δομικών, οργανωτικών και λειτουργικών στρεβλώσεων και, γενικότερα, την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη απονομή της δικαιοσύνης.
9.4.2. Έργα
Επέκταση και Αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων του τομέα της Δικαιοσύνης
Η παραπάνω ομάδα έργων αφορά στα κάτωθι:
- Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Υποθέσεων για την Πολιτική και Ποινική Δικαιοσύνη (ΟΣΔΔΥ-ΠΠ Β’ Φάση)
Αφορά στη δεύτερη φάση ψηφιοποίησης της δικαστικής διαδικασίας στα πολιτικά και ποινικά δικαστήρια και εισαγγελίες μέσω του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων για την Πολιτική και Ποινική Δικαιοσύνη (ΟΣΔΔΥ-ΠΠ). Οι βασικοί στόχοι του έργου είναι:
- Η επέκταση του ΟΣΔΔΥ-ΠΠ στα υπόλοιπα, εκτός Α΄ φάσης, ελληνικά δικαστήρια που είναι επιφορτισμένα με τις ποινικές και αστικές υποθέσεις, δηλαδή σε όλα τα ποινικά και πολιτικά δικαστήρια και εισαγγελίες της χώρας σε συνέχεια των τεσσάρων μεγάλων (Αθήνας, Πειραιά, Θεσσαλονίκης και Χαλκίδας). Η επέκταση θα αναβαθμίσει την ποιότητα με την εμπειρία των αποτελεσμάτων από την εφαρμογή της Α΄ φάσης και την ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης μέσω ενιαίου κεντρικού συστήματος στο σύνολο των πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων της χώρας.
- Η υποστήριξη διαλειτουργικότητας με πρόσθετα συστήματα άλλων φορέων του Δημοσίου.
- Αναβάθμιση Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων για τη Διοικητική Δικαιοσύνη (ΟΣΔΔΥ ΔΔ)
Το έργο στοχεύει στην: α) αναβάθμιση των υποδομών του ΟΣΔΔΥ-ΔΔ που αφορούν στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στα Τακτικά Διοικητικά Δικαστήρια, β) αναβάθμιση των εφαρμογών και υλοποίηση νέων λειτουργιών, γ) προσαρμογή στις απαιτήσεις του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων και ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας, δ) υποστήριξη διαλειτουργικότητας με τρίτα πληροφοριακά συστήματα, όπως του ΟΣΔΔΥ ΠΠ, της ΑΑΔΕ, κ.λπ. Σήμερα έχουν συνδεθεί τα πληροφοριακά συστήματα της ολομέλειας των δικηγορικών συλλόγων και του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, έχουν ολοκληρωθεί και λειτουργούν η κοινοποίηση εγγράφων στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και η ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφων από Δικηγόρους.
- Αναβάθμιση Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Εθνικού Ποινικού Μητρώου (ΕΠΜ)
Αφορά στην ηλεκτρονική κατάθεση αίτησης/λήψη αντιγράφου Ποινικού Μητρώου από πολίτες και φορείς της ΔΔ χωρίς να απαιτείται φυσική παρουσία για την ταυτοποίηση και ενεργοποίηση λογαριασμού χρήστη. Επίσης αφορά στην παροχή πρόσθετων υπηρεσιών κατά την ανάπτυξη διαλειτουργικότητας με άλλα εθνικά συστήματα και προσαρμογές των εφαρμογών ΕΠΜ, ώστε να βελτιωθεί η χρηστικότητα και η αποδοτικότητά του ιδιαίτερα στην έκδοση του πιστοποιητικού ποινικού μητρώου, καθώς και στη μεταφορά και υποστήριξη του συστήματος ECRIS-RI σε υποδομές του ΕΠΜ.
Αναβάθμιση συστήματος Τήρησης Πρακτικών Συνεδριάσεων Δικαστηρίων
Αφορά στην ηχογράφηση πρακτικών πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων για πέντε έτη με επέκταση στις ποινικές διαδικασίες. Αναβάθμιση των κεντρικών και τοπικών υποδομών και αναβάθμιση του περιφερειακού εξοπλισμού καθώς και παροχή υπηρεσιών ηχογράφησης και αποηχογράφησης. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η επέκταση της σύμβασης για την ψηφιακή καταγραφή, αποθήκευση, διάθεση πρακτικών συνεδριάσεων δικαστηρίων με ΣΔΙΤ(αρ. 86786/2015) και αφορά στη δυνατότητα αποηχογράφησης με χρήση υποδομών και προσωπικού του αναδόχου οποιουδήποτε δικαστηρίου που έχει ενταχθεί στο ΟΣΠΔ, ανεξαρτήτως του δικαστηρίου που πραγματοποιήθηκε μια δικάσιμος, στην ένταξη επιπλέον αιθουσών ακροαματικής διαδικασίας, σε νέες λειτουργικότητες και τροποποιήσεις λογισμικού για υποστήριξη ποινικών δικών, καθώς και σε πρόσθετες υπηρεσίες αποηχογράφησης πρακτικών.
Υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης σε δικαστήρια και σωφρονιστικά καταστήματα
Αφορά́ στην υλοποίηση ενός δικτύου παροχής υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης σε δικαστήρια και σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας, καλύπτοντας τις ανάγκες των Πολιτικών και Ποινικών Δικαστηρίων (Πρωτοδικεία και Εφετεία), του ανακριτικού έργου (Πρωτοδικεία και Εισαγγελίες) και των αιτημάτων δικαστικής συνδρομής καθώς και την ανάπτυξη και θέση σε λειτουργία πληροφοριακού συστήματος, μέσω του οποίου θα γίνεται η δημοσίευση σε πραγματικό χρόνο της πορείας των πινακίων των Πολιτικών Δικαστηρίων και των εκθεμάτων των Εισαγγελιών και Διοικητικών Δικαστηρίων της χώρας στο διαδίκτυο, στους ενδιαφερόμενους (δικηγόροι, πολίτες κ.λπ.).
Ψηφιοποίηση εσωτερικών διαδικασιών του Ελεγκτικού Συνεδρίου
Εμπλουτίζοντας διαρκώς τις υπηρεσίες που παρέχονται μέσω του διαδικτυακού τόπου www.elsyn.gr, το Υπουργείο Δικαιοσύνης στοχεύει στην αναβάθμιση των εφαρμογών ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου, της εφαρμογής της Τράπεζας Νομικού Περιεχομένου, στην ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς και στην ψηφιοποίηση σχετικών με το έργο του διοικητικών διαδικασιών. Επαναπροσδιορίζεται το πεδίο των επιχειρησιακών αναγκών του Ελεγκτικού Συνεδρίου με έμφαση στη σύνθετη ηλεκτρονική αναζήτηση της ολοένα αυξανόμενης νομολογίας.
Υπηρεσίες ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου σε φορείς Γενικής Κυβέρνησης
Αφορά την υποστήριξη της λειτουργίας των υπηρεσιών ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου μέσω της υλοποίησης πλατφόρμας για την πληροφοριακή υποστήριξη των διαδικασιών κατασταλτικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, της επίτευξης διαλειτουργικότητας με τα πληροφοριακά συστήματα των ελεγχόμενων από το Ελεγκτικό Συνέδριο για την προσήκουσα και εμπρόθεσμη ανταλλαγή των δεδομένων των εμπλεκόμενων φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, καθώς και της εκπαίδευσης του προσωπικού του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Στόχος τη πλατφόρμας είναι η άμεση μεταφορά πληροφόρησης σχετικά με το ελεγκτικό έργο εάν λάβει κανείς υπόψη του ότι μέσω του συγκεκριμένου δικαστηρίου ελέγχεται όλη η Γενική Κυβέρνηση (Περιφέρειες, Δήμοι, Νοσοκομεία, Πανεπιστήμια). Μεταξύ άλλων ειδική μέριμνα θα δοθεί στην επικοινωνία ελεγκτή και ελεγχόμενου και στην άμεση πληροφόρηση του δεύτερου ως προς την πορεία και τα αποτελέσματα του ελέγχου.
Δημιουργία Ηλεκτρονικού Μητρώου Αφερεγγυότητας
Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2015/848 περί των διαδικασιών αφερεγγυότητας ρυθμίζει μεταξύ άλλων τα θέματα διασύνδεσης των μητρώων αφερεγγυότητας σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο καθώς και τα θέματα διασύνδεσης των μητρώων αφερεγγυότητας με τα μητρώα επιχειρήσεων ΓΕΜH (Ν. 3419/2005 και Ν. 4314/2014 για διασύνδεση μητρώων επιχειρήσεων – ενσωμάτωση Οδηγίας 2012/17). Το έργο θα συμβάλλει στη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης στην οικονομία και θα έχει συνέργεια με το έργο «Πληροφοριακό σύστημα Υποστήριξης νέου Ενιαίου Πλαισίου Ρύθμισης Οφειλών και Αφερεγγυότητας Φυσικών και Νομικών Προσώπων» του τομέα της οικονομίας.
Ανάπτυξη συστήματος συλλογής και επεξεργασίας στατιστικών δεδομένων της Δικαιοσύνης
Αντικείμενο του έργου είναι η κάλυψη των αναγκών του Υπουργείου Δικαιοσύνης για παροχή στατιστικής πληροφόρησης, μέσω της ανάπτυξης ενός ολοκληρωμένου συστήματος που θα επιτρέπει τη συλλογή, επεξεργασία και διάθεση αξιόπιστων και ποιοτικών δεδομένων της δικαιοσύνης. Ειδικότερα, μέσω της αξιοποίησης εξελιγμένων τεχνικών εργαλείων και σύγχρονων διαδικασιών Αποθήκης Δεδομένων και Επιχειρηματικής Ευφυΐας (Business Intelligence – BI), θα συλλέγονται πρωτογενή δεδομένα από διαφορετικές πηγές, θα συνδυάζονται κατάλληλα με τη χρήση σύγχρονων εργαλείων και τεχνολογιών και θα παράγονται αναλύσεις και στατιστικές με σκοπό την παροχή αξιόπιστης πληροφόρησης στα αρμόδια στελέχη του ΥΔ αλλά και σε εξουσιοδοτημένους εσωτερικούς χρήστες των αρμόδιων φορέων της δικαιοσύνης.
Ψηφιοποίηση αποφάσεων δικαστηρίων
Αφορά σε ψηφιοποίηση δεδομένων και ανεκτέλεστων αποφάσεων δικαστηρίων και ενσωμάτωση στα ΟΣΔΔΥ-ΠΠ και ΟΣΔΔΥ-ΔΔ. Πιο συγκεκριμένα, αφορά στην έκδοση και παραλαβή ηλεκτρονικού αντιγράφου δικαστικής απόφασης. Ισχύς εκτυπωμένου εγγράφου για τις περαιτέρω ενέργειες, στην ηλεκτρονική δημοσίευση αποφάσεων με ψηφιακή υπογραφή Δικαστικού Υπαλλήλου, καθώς και στην ηλεκτρονική έκδοση και παραλαβή αντιγράφου δικαστικής απόφασης από τα λοιπά Δικαστήρια της χώρας έως την ολοκλήρωση του ΟΣΔΔΥ-ΠΠ Β’ Φάση.
Ενιαίο περιβάλλον διαλειτουργικότητας στο χώρο της Δικαιοσύνης, ομογενοποίηση διαδικασιών και δημιουργία της Ενιαίας Ηλεκτρονικής Θυρίδας Δίκης
Αφορά στη δημιουργία ενός ενιαίου περιβάλλοντος διαλειτουργικότητας του χώρου της δικαιοσύνης (justice service bus) για την εξυπηρέτηση ανταλλαγών δεδομένων μεταξύ των συστημάτων του χώρου της δικαιοσύνης, αλλά και μεταξύ των συστημάτων αυτών με τρίτα συστήματα της δημόσιας διοίκησης.
Τεχνητή νοημοσύνη στον τομέα της Δικαιοσύνης
Αφορά σε υλοποίηση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης (AI) για επεξεργασία αρχείων και προετοιμασία αποφάσεων -(chatbot) για την πύλη e-Justice- Ελληνικής Νομοθεσίας, καθώς και για την ανωνυμοποίηση και ψευδωνυμοποίηση δικαστικών αποφάσεων.
Αναβάθμιση και Ολοκλήρωση συστημάτων εκλογικής διαδικασίας
Aφορά στην αναβάθμιση των συστημάτων που υποστηρίζουν τις εκλογικές διαδικασίες και την ενοποίησή τους σε ένα ενιαίο, κεντρικό, σύγχρονο μηχανογραφικό περιβάλλον με στόχο την πλήρη υποστήριξη της εκλογικής διαδικασίας. Διορισμός Δικαστικών Αντιπροσώπων και ανακήρυξη Συνδυασμών και Υποψηφίων, έκδοση διατακτικών, κλήρωση εφορευτικών επιτροπών από τα Πρωτοδικεία, εξαγωγή αποτελεσμάτων, που θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων συγκέντρωση και εξαγωγή γενικού αποτελέσματος – σταυρών υποψηφίων και κατανομή εδρών.
Δημιουργία εθνικών ηλεκτρονικών καταλόγων πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης
Aφορά στην:
- Κωδικοποίηση και ταξινόμηση των ουσιαστικών και δικονομικών διατάξεων που τυγχάνουν εφαρμογής στο πλαίσιο της πολιτικής και ποινικής ροής, η οποία θα παρουσιάζεται με απλό και εύληπτο τρόπο στο σύνολο των εμπλεκομένων στον τομέα απονομής της δικαιοσύνης, προκειμένου να γνωρίζουν τις εκάστοτε ισχύουσες εθνικές και ενωσιακές διατάξεις.
- Αποτελεσματική μετάβαση από την υφιστάμενη κατάσταση στη μελλοντική, μέσα από την εκπόνηση αναλυτικού οδηγού και την ανάπτυξη εργαλείων και μηχανισμών αντιστοίχισης με τους καταλόγους (κωδικολίστες) της Ποινικής και Πολιτικής ροής (όπως διαδικασίες, αντικείμενα, υποαντικείμενα, είδη δικογράφου, αξιόποινες πράξεις, ποινές, μέτρα, δικαστικές αποφάσεις, διάρθρωση Πολιτικών και Ποινικών Δικαστηρίων της χώρας) στο πλαίσιο των υφιστάμενων ΠΣ του Υπουργείου Δικαιοσύνης (όπως ΕΠΜ, ΟΣΔΔΥ-ΠΠ, ECRIS, Ολομέλεια Δικηγορικών Συλλόγων) και διασφάλιση της μεθοδολογίας αντιστοίχισης από την Αναθέτουσα Αρχή και μετά το πέρας της υλοποίησης του παρόντος έργου.
- Σχεδίαση και ανάπτυξη ηλεκτρονικών εργαλείων για τη συστηματοποίηση και τη διευκόλυνση των εμπλεκομένων στη διαχείριση της επικαιροποίησης και αντιστοίχισης των ανωτέρω καταλόγων (κωδικολιστών), καθώς και της οριζόντιας εφαρμογής αυτών από τρίτα συστήματα.
Ανάπτυξη συστήματος Ηλεκτρονικών Πληρωμών στα Υποθηκοφυλακεία (Έμμισθα, Άμισθα) της χώρας
Το έργο αφορά στη σχεδίαση, ανάπτυξη & παραμετροποίηση κεντρικού πληροφοριακού συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών και εισπράξεων για τις διαδικασίες των Υποθηκοφυλακείων της χώρας (έμμισθα, άμισθα). Μέσω του συστήματος, ο υπάλληλος του Υποθηκοφυλακείου θα υπολογίζει το ποσό που οφείλει ανά περίπτωση ο συμβαλλόμενος και θα εκδίδει μοναδικό κωδικό πληρωμής. Το σύστημα θα υποστηρίζει τις κάτωθι βασικές λειτουργίες:
- Υπολογισμό ποσού και έκδοση κωδικού (ταυτότητας) πληρωμής για έγγραφα και αιτήσεις που κατατίθενται στο Υποθηκοφυλακείο.
- Έλεγχο πληρωμών και όπου απαιτείται με έκδοση συμπληρωματικής πληρωμής και μερική ή ολική επιστροφή. Η επιστροφή θα γίνεται από το διαχειριστικό εργαλείο της τράπεζας που θα επιλεγεί ή εξωσυστημικά. Στο σύστημα θα καταγράφονται όλες οι κινήσεις.
- Αυτοματοποιημένη διαδικασία επιμερισμού των ποσών είσπραξης σε λογαριασμούς (ΤΑΧΔΙΚ, Δημόσιο, Μεγαρόσημα, Κτηματολόγιο) για διαχειριστικούς σκοπούς.
- Δημιουργία καταστάσεων, βιβλίου τελών και δικαιωμάτων, γενικού βιβλίου εκθέσεων.
- Υλοποίηση διαδικτυακών υπηρεσιών (web services) για τη διασύνδεση του παρόντος συστήματος με υφιστάμενα πληροφοριακά συστήματα Υποθηκοφυλακείων.
Παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών από τα Υποθηκοφυλακεία (Έμμισθα, Άμισθα) της χώρας
Το έργο αφορά σε:
- Σχεδίαση & ανάπτυξη ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς τους συναλλασσόμενους με τα Υποθηκοφυλακεία (συμβολαιογράφοι, δικηγόροι, δικαστικοί επιμελητές, πολίτες) και διασύνδεση αυτών με το πληροφοριακό σύστημα ηλεκτρονικών πληρωμών.
- Σχεδίαση, ανάπτυξη & παραμετροποίηση κεντρικού πληροφοριακού συστήματος παροχής για τις διαδικασίες των Υποθηκοφυλακείων της χώρας (έμμισθα, άμισθα).
- Διαλειτουργικότητα με τρίτα πληροφοριακά συστήματα (όπως Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης, Ολομέλεια Δικηγορικών Συλλόγων).
Απλούστευση και ψηφιοποίηση πιστοποιητικών δικαστηρίων
Το έργο αφορά σε:
- Ηλεκτρονική Έκδοση και Παραλαβή των Πιστοποιητικών που εκδίδονται από τα Δικαστήρια, από πολίτες και δικηγόρους. Προτεραιότητα σε πιστοποιητικά κληρονομιάς, φερεγγυότητας – επιχειρηματικότητας, επιμέλειας και μη αφαίρεσης γονικής μέριμνας τέκνου.
- Προώθηση λύσεων απλούστευσης διαδικασιών και διαλειτουργικότητες μεταξύ φορέων.
- Ομογενοποίηση των απαιτούμενων δικαιολογητικών για την ηλεκτρονική έκδοση και παραλαβή των πιστοποιητικών.
- Απλούστευση διαδικασιών έκδοσης των πιστοποιητικών που εκδίδονται από τα δικαστήρια της ελληνικής επικράτειας. Κατάργηση – Ενοποίηση πιστοποιητικών.
- Οριζόντια τεχνική υλοποίηση Ηλεκτρονικής Έκδοσης και Παραλαβής Πιστοποιητικών που εκδίδονται από τα λοιπά Δικαστήρια της χώρας έως την ολοκλήρωση του ΟΣΔΔΥΠΠ Β’ Φάση.
Απλούστευση και ψηφιοποίηση πιστοποιητικών Εισαγγελιών
Το έργο αφορά σε αφορά σε:
- Ηλεκτρονική Έκδοση και Παραλαβή των Πιστοποιητικών που εκδίδονται από τις Εισαγγελίες.
- Ηλεκτρονική Έκδοση Και Παραλαβή Πιστοποιητικών που εκδίδονται από τις λοιπές Εισαγγελίες της χώρας έως την ολοκλήρωση του ΟΣΔΔΥ-ΠΠ Β’ Φάση.
Δημιουργία Ενιαίου Συστήματος Διαθηκών (Μετάπτωση Διαφόρων Υφιστάμενων Συστημάτων – Ενοποίηση)
Το έργο αφορά σε αφορά σε:
- Τεχνική Δυνατότητα Ηλεκτρονικής Δημοσίευσης Διαθήκης.
- Δυνατότητα αυτόματης δημοσίευσης αποθηκευμένης ηλεκτρονικής διαθήκης με διαλειτουργικότητα του Μητρώου Πολιτών. Δυνατότητα Έκδοσης και Παραλαβής Επισήμου Αντιγράφου Δημοσιευμένης Διαθήκης με ψηφιακή υπογραφή αρμοδίου Δικαστικού Υπαλλήλου.
Ηλεκτρονική Έκδοση Κληρονομητηρίου
Αφορά σε νομοθετική μεταρρύθμιση και τεχνική υλοποίηση.
Ηλεκτρονική Κατάθεση Δικογράφων
Αφορά σε παρεμβάσεις σε υφιστάμενα συστήματα για την ένταξη του συνόλου των διαδικασιών στη διαδικασία ηλεκτρονικής κατάθεσης δικογράφων.
Ηλεκτρονικές Συναινετικές Προσημειώσεις Υποθήκης
Ηλεκτρονική υποβολή Αίτησης Προσημείωσης Υποθήκης με ψηφιακή υπογραφή και Δικαιολογητικών και δημιουργία προδιατυπωμένων εγγράφων (templates) και διάθεσή τους σε ηλεκτρονική πλατφόρμα, Ηλεκτρονική Έκδοση και Παραλαβή Αποφάσεων Συναινετικής Προσημείωσης με ψηφιακή υπογραφή.
Ηλεκτρονικές Διαταγές Πληρωμής
Ηλεκτρονική Υποβολή Αίτησης Έκδοσης Διαταγής Πληρωμής με ψηφιακή υπογραφή και Δικαιολογητικών. .Δημιουργία προδιατυπωμένων εγγράφων (templates) και διάθεσή τους σε ηλεκτρονική πλατφόρμα, Ηλεκτρονική Δημοσίευση Διαταγών Πληρωμής με ψηφιακή υπογραφή, Ηλεκτρονική Έκδοση και Παραλαβή Απογράφου με δυνατότητα εκτύπωσης .
Ηλεκτρονικές Δηλώσεις Παράστασης σε Δικαστήρια
Δυνατότητα ηλεκτρονικής δήλωσης παράστασης σε Δικαστήρια για τη συζήτηση υποθέσεων χωρίς την φυσική παρουσία των πληρεξουσίων δικηγόρων και δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής σχετικών εγγράφων.
Ηλεκτρονική Επίδοση και Κοινοποίηση Εγγράφων
Ηλεκτρονική Επίδοση και Κοινοποίηση Αστικών, Ποινικών και Διοικητικών Εγγράφων.
Παρακολούθηση Πορείας Ποινικής Υπόθεσης (Ροή Μήνυσης)- Ηλεκτρονική Κατάθεση Μηνύσεων- Ηλεκτρονικά Αντίγραφα Ποινικών Αποσπασμάτων – Αποφάσεων
Ηλεκτρονική ενημέρωση πορείας μήνυσης από την κατάθεση μέχρι την αμετάκλητη έκδοση απόφασης ή θέση στο αρχείο.κατάθεση μήνυσης με ψηφιακή υπογραφή συνοδευόμενη από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, ηλεκτρονική πληρωμή παραβόλου. Ηλεκτρονική έκδοση και παραλαβή αντιγράφων με ψηφιακή υπογραφή.
Αναμόρφωση Portal Δικαστηρίων και Εισαγγελιών – Ένταξη σε gov.gr
Αφορά στην μελέτη και ενσωμάτωση προτύπων ανάπτυξης ιστοτόπων.
Ανασχεδιασμός πλατφόρμας ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και του διαμοιρασμού πληροφοριών
Ένας από τους κύριους στόχους του έργου είναι να απλοποιήσει τη διαδικασία, καθιστώντας την πλατφόρμα πιο φιλική προς τον χρήστη. Η προεπισκόπηση των βασικών χαρακτηριστικών των ακινήτων θα διευκολύνει τον χρήστη και θα οδηγήσει στην μείωση της ασυμμετρίας της πληροφόρησης. Στο πλαίσιο του έργου θα εξεταστούν πιθανές διεπαφές / σύνδεσμοι με ιστοτόπους τραπεζών και άλλων πιστωτών, με την προσθήκη πρόσθετων πληροφοριών για τα ακίνητα στις ιστοσελίδες των πιστωτών, είτε με τη ύπαρξη της δυνατότητας πιθανών επιλογών χρηματοδότησης, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταλλαγή πληροφοριών και η εμπορικότητα των ακινήτων. Οι διεπαφές με τις τράπεζες θα επιτρέψουν επίσης τη διασύνδεση με τα διαθέσιμα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, διευρύνοντας τον αριθμό των συμμετεχόντων (ενδεχομένως μέσω συμφωνίας «»back-to-back»»).
Καταγραφή κατάθεσης ανήλικου στο Σπίτι του Παιδιού στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιά, Πάτρα και Ηράκλειο με ηλεκτρονικά οπτικοακουστικά μέσα σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις
Αφορά στην προμήθεια, εγκατάσταση και παραμετροποίηση του απαιτούμενου υλικοτεχνικού εξοπλισμού σε χώρους του “Σπίτι του Παιδιού”, για τη θέσπιση ελάχιστων προτύπων σχετικά με τα δικαιώματα, την υποστήριξη και την προστασία θυμάτων της εγκληματικότητας και για την καταγραφή της κατάθεσης του ανήλικου με ηλεκτρονικά οπτικοακουστικά μέσα σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
Σύνολο έργων που έχουν προταθεί από την ολομέλεια των δικηγορικών συλλόγων της χώρας
Τα έργα αυτά στοχεύουν:
- Στην αναβάθμιση ενοποιημένων ψηφιακών υποδομών προδικασίας του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών καθώς και της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας – Μητρώο – Αποθετήριο, και αφορά ιδίως στην δημιουργία ολοκληρωμένου συστήματος οικονομικής διαχείρισης πόρων και δεδομένων προδικασίας.
- Στην Διαλειτουργικότητα ΟΠΣ καθώς και σε αλληλεπιδραστικές ηλεκτρονικές υπηρεσίες προδικασίας, συμπεριλαμβανομένης της επιγραμμικής (online) εξυπηρέτησης δικηγόρων, δικαστών και πολιτών με ΟΣΔΔΥ-ΠΠ.
- Στην δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης υποθέσεων πειθαρχικού δικηγόρων.
- Στην δημιουργία συστήματος ηλεκτρονικής ψηφοφορίας στις εκλογές Δικηγορικών Συλλόγων, δημοψηφίσματος στα πλαίσια των Δικηγορικών Συλλόγων, και αποφάσεων ΓΣ.
- Στην ψηφιακή αναβάθμιση των ψηφιακών νομικών βιβλιοθηκών των Δικηγορικών Συλλόγων καθώς και στην δημιουργία τεχνικών μέτρων ασφαλείας για την ασφάλεια των τελευταίων, όπως ενδεικτικά RFID (Radio Frequency Identification).
- Στην δημιουργία Ευρωπαϊκού Κέντρου Νομικού Πολιτισμού.
- Στην οργάνωση υπηρεσιών άσκησης δικηγόρων σε Δικαστήρια, ΝΠΔΔ, δικηγορικά γραφεία και δικηγορικές εταιρείες.
- Στη δια βίου εκπαίδευση – Θέμις Εκπαιδευτική, συμπεριλαμβανομένων εκπαιδευτικών σεμιναρίων σχετικά με εξελίξεις ανά κλάδο δικαίου, σεμιναρίων ασκούμενων δικηγόρων, ηλεκτρονικής δικαιοσύνης, εξοικείωσης με τις ψηφιακές υποδομές που αναπτύσσει το Υπουργείο Δικαιοσύνης και της καθολικής καθιέρωσης ψηφιακής υπογραφής.
Πίνακας 20 : Έργα Τομέα Δικαιοσύνης
Πηγή: Ιδία επεξεργασία
Προτείνεται να ενταχθούν ορισμένες συγκεκριμένες διαδικασίες ως στόχοι στην Βίβλο ψηφιακού μετασχηματισμου. Ειδικότερα (και ενδεικτικά):
α. Η πλήρης εφαρμογή του άρ. 33 του ν. 4557/2018 για την συλλογή των δικαστικών δεδομένων και στοιχείων που αφορούν «τις εκδικαζόμενες υποθέσεις νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, οποιουδήποτε βαθμού δικαιοδοσίας,τον αριθμό των περιπτώσεων που έχουν ερευνηθεί και των προσώπων που έχουν διωχθεί, τις σχετικές δικαστικές αποφάσεις ή βουλεύματα και τα κατασχεθέντα ή δημευθέντα περιουσιακά στοιχεία».
β. Η πλήρης εφαρμογή του άρ. 32 του ν. 4478/2017, σχετικά με την συλλογή στατιστικών στοιχείων σχετικά με τις αποφάσεις δέσμευσης και δήμευσης περιουσιακών στοιχείων, αλλά και τις περιπτώσεις συνεργασίας με άλλα κράτη μέλη της ΕΕ σύμφ. με την Οδηγία 2014/42 (άρ. 11).
γ. Η πλήρης καταγραφή των στοιχείω που είναι απαραίτητα για τις συναφείς υποθέσεις που είναι αναγκαία για την παρακολούθηση της εφαρμογής της Σύμβασης για την καταπολέμηση της δωροδοκίας στις Διεθνείς Επιχειρηματικές Συναλλαγές.
Όλα τα παραπάνω, μολονότι είναι επιμέρους πτυχές του του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων για την Πολιτική και Ποινική Δικαιοσύνη, θα πρέπει να προτεραιοποιηθούν, γιατί είναι αναγκαία, εν όψει και διεθνών υποχρεώσεων της χώρας ως προς την καταπολέμηση της διαφθοράς και της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.
Στο κεφάλαιο 9.4.2 το έργο Τεχνητή νοημοσύνη στον τομέα της Δικαιοσύνης χρειάζεται περαιτέρω επεξήγηση γιατί μπορούν να προκύψουν πολλά ερωτήματα και σύγχυση. (Αφορά σε υλοποίηση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης (AI) για επεξεργασία αρχείων και προετοιμασία αποφάσεων (chatbot) για την πύλη e Justice- Ελληνικής Νομοθεσίας, καθώς και για την ανωνυμοποίηση και ψευδωνυμοποίηση δικαστικών αποφάσεων).
Στο παρόν κεφάλαιο 9.4.2 και συγκεκριμένα στην παράγραφο Ανάπτυξη Συστήματος Πληρωμών στα Υποθηκοφυλακεία (σελ. 226) « … Η επιστροφή θα γίνεται από το διαχειριστικό εργαλείο της τράπεζας που θα επιλεγεί ή εξωσυστημικά. Στο σύστημα θα καταγράφονται όλες οι κινήσεις…» γίνεται αναφορά σε «τράπεζα».
Η εν λόγω αναφορά είναι ανακριβής και ατελής καθώς γίνεται αναφορά αποκλειστικά στα πιστωτικά ιδρύματα και παραλείπει εντελώς τη δυνατότητα δήλωσης IBANs που αντιστοιχούν σε λογαριασμούς πληρωμών άλλων παρόχων υπηρεσιών πληρωμών (π.χ. Ιδρύματα Πληρωμών και Ιδρύματα Ηλεκτρονικού Χρήματος). Επίσης, είναι αντίθετη με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για τις υπηρεσίες πληρωμών (ενδεικτικά, PSD2 όπως ενσωματώθηκε στην εθνική μας νομοθεσία με το Ν. 4537/2018 -σε αντικατάσταση της προηγούμενης ευρωπαϊκής οδηγίας PSD1 και του Ν 3862/2010 αντίστοιχα-) και τη διαμόρφωση ενός ενιαίου χώρου πληρωμών, η οποία εισήγαγε:
– την έννοια του παρόχου υπηρεσιών πληρωμών (και όχι πια «τράπεζας/πιστωτικού ιδρύματος»). Η έννοια αυτή περιλαμβάνει όχι μόνο πιστωτικά ιδρύματα, αλλά και ιδρύματα πληρωμών και ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος.
– την έννοια του λογαριασμού πληρωμών (και όχι πια «τραπεζικού λογαριασμού») που δύναται να τηρείται από οποιοδήποτε πάροχο υπηρεσιών πληρωμών.
Εφόσον τα πιστωτικά ιδρύματα είναι μόνο μία υποκατηγορία των παρόχων υπηρεσιών πληρωμών, η αποκλειστική αναφορά σε πιστωτικά ιδρύματα εν προκειμένω εισάγει δυσμενή, αδικαιολόγητη και αντίθετη προς το ευρωπαϊκό δίκαιο διάκριση εις βάρος των λοιπών παρόχων υπηρεσιών πληρωμών (ιδρύματα πληρωμών, ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος κ.ά.), οι οποίοι διαθέτουν αντίστοιχα στους πελάτες τους τη δυνατότητα τήρησης λογαριασμών πληρωμών.
Διευκρινίζεται πως σε ότι αφορά τις Υπηρεσίες Πληρωμών, όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 4 παρ. 3 του Ν 4537/2018, όπου σήμερα στην κείμενη νομοθεσία υφίσταται η διατύπωση περί «τραπεζικού λογαριασμού» ή «λογαριασμού που τηρείται σε πιστωτικό ίδρυμα», νοείται «λογαριασμός πληρωμών» που τηρείται από οποιοδήποτε Πάροχο Υπηρεσιών Πληρωμών (κατά τα οριζόμενα στο Ν 4537/2018 ) και όπου «Τράπεζα /Πιστωτικό Ίδρυμα», νοείται «Πάροχος Υπηρεσιών Πληρωμών» κατά τα οριζόμενα στον ίδιο νόμο.
Η Athens Legal Tech υποστηρίζει θερμά την αξιοποίηση της τεχνολογίας εντός του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, πάντα με σεβασμό στα δικαιώματα των εμπλεκόμενων φορέων και με γνώμονα τη βελτίωση της πρόσβασης στη Δικαιοσύνη, την αναβάθμιση της ποιότητάς της και την ενίσχυση της διαφάνειας.
Οι αρχές που πρέπει να διέπουν κάθε εισαγωγή καινοτόμων συστημάτων σε ένα τόσο κρίσιμο τομέα της κοινωνικής ζωής είναι η προσβασιμότητα και η επιτυχής συνύπαρξη με τις ιδιαιτερότητες κάθε δικαιοδοσίας. Προσβασιμότητα σημαίνει ότι η χρήση τέτοιων συστημάτων δεν πρέπει να καθίσταται δαπανηρή και δυσπρόσιτη τόσο για τους δικηγόρους όσο και για τους πολίτες. Επιτυχής συνύπαρξη με την εθνική δικαιοδοσία σημαίνει ότι λαμβάνει υπόψη την γλώσσα, τα δεδομένα και τις διαδικασίες που διέπουν το συγκεκριμένο δικαιικό σύστημα και δεν αντιγράφει, απλώς, γενικές τεχνολογικές λύσεις άλλων συστημάτων.
Στο πλαίσιο αυτό, εκτιμούμε ότι (α) η δημιουργία μίας ανοικτής βάσης δεδομένων με αποφάσεις δικαστηρίων σε μορφή ανοικτών δεδομένων κατά τα διεθνή πρότυπα, (β) η αναβάθμιση με τεχνολογικούς όρους της νομοθετικής διαδικασίας και (γ) η διαλειτουργικότητα όσων συστημάτων και εφαρμογών αποφασιστεί από την κυβέρνηση να λειτουργήσουν στην ελληνική επικράτεια τα επόμενα χρόνια αποτελούν απολύτως απαραίτητα και κρίσιμα βήματα για την περαιτέρω ανάπτυξη του οικοσυστήματος της νομικής τεχνολογίας σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα στη χώρα μας.
Τα δεδομένα και η πρόσβαση σε αυτά αποτελούν αναγκαία συνθήκη προς την κατεύθυνση αυτή και η κατάσταση στη χώρα μας δεν είναι ικανοποιητική με βάση και τις σχετικές μελέτες σε επίπεδο ΕΕ. Η ανωνυμοποίηση και ψευδωνυμοποίηση των δικαστικών αποφάσεων αποτελούν επίσης απαραίτητα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα (και εκ των πλέον δημοφιλών πρακτικών διεθνώς) που αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά και την διάθεση ανοικτών νομικών δεδομένων ενώ η απουσία διαλειτουργικότητας αποτελεί έναν από τους πρωταρχικούς παράγοντες αύξησης του κόστους των συστημάτων αφού η έλλειψη της συνεπάγεται ανάγκη για επιπρόσθετες εφαρμογές που θα επιτύχουν την επικοινωνία μεταξύ των συστημάτων και παραπάνω κόστη για την δημόσια διοίκηση.
Τέλος, είναι απαραίτητη η δημιουργία/αναβάθμιση των ιστοσελίδων των δικαστηρίων, προκειμένου να ενισχυθεί δραστικά η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τη λειτουργία τους.
Σε ό,τι αφορά στην υλοποίηση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης (AI) για επεξεργασία αρχείων και προετοιμασία αποφάσεων -(chatbot) για την πύλη e-Justice- Ελληνικής Νομοθεσίας, από τη διατύπωση δεν είναι σαφές το πλαίσιο της εφαρμογής και η ακριβής στοχοθεσία. Πρόκειται για ψηφιακό βοηθό (chatbot) που θα υποστηρίζει επισκέπτες – πολίτες ή για σύστημα που θα λειτουργεί υποστηρικτικά κατά την έκδοση των δικαστικών αποφάσεων; Εκτιμούμε ότι η εισαγωγή τέτοιων συστημάτων θα πρέπει να αποτελεί προϊόν προσεκτικού ελέγχου και διαλόγου μεταξύ όλων των μερών, κατά τα πρότυπα των σχετικών προτάσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Τέλος, σε σχέση με τη συνολική στρατηγική της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης στη χώρα μας, εκτιμούμε ότι θα πρέπει να ακολουθεί σε σημαντικό βαθμό τους δέκα βασικούς άξονες που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση Νομικής Τεχνολογίας και συγκεκριμένα:
1. Ενιαία στρατηγική για την εξέλιξη του ψηφιακού μετασχηματισμού της Δικαιοσύνης με σχεδιασμό υλοποιήσιμων στόχων και με τη στήριξη της πλειονότητας των παραγόντων του οικοσυστήματος.
2. Επαρκής χρηματοδότηση και αποτελεσματική κατανομή των πόρων ώστε να αποφεύγεται η υλοποίηση πανομοιότυπων έργων με υπερπολλαπλάσιο κόστος. Μία εθνική βάση δεδομένων που να περιέχει εφαρμόσιμες τεχνολογίες και έτοιμα προς υλοποίηση πρωτόκολλα θα ήταν ευκταία, αν όχι αναγκαία.
3. Τα συστήματα των δικαστηρίων θα πρέπει να είναι σχεδιασμένα για μια ψηφιακή κοινωνία ώστε να αποφευχθεί η τεχνική ψηφιοποίηση αναποτελεσματικών υπαρχουσών διαδικασιών.
4. Open data: Τα δεδομένα που δημιουργούνται στο πλαίσιο της λειτουργίας του συστήματος απονομής Δικαιοσύνης (δικαστικές αποφάσεις, στατιστικά στοιχεία κ.ο.κ) θα πρέπει επί της αρχής να διατίθενται στο πλαίσιο πολιτικών ανοιχτών δεδομένων, με σκοπό την περαιτέρω αξιοποίησή τους.
5.Ένα σύγχρονο σύστημα Δικαιοσύνης που ανταποκρίνεται στη ψηφιακή εποχή οφείλει να θέσει στο επίκεντρο του σχεδιασμού του τη διαφάνεια και τη συμμετοχή των πολιτών αλλά και των συντελεστών του συστήματος.
6.Εκπαίδευση του προσωπικού που στελεχώνει το δικαστικό κλάδο και αυτόν των δικηγόρων για την ομαλή μετάβαση στη νέα εποχή όπως και στελέχωση των φορέων υλοποίησης και των δικαστικών τμημάτων με έμπειρους και καταξιωμένους διαχειριστές τεχνολογικών έργων (Project Managers).
Επιπλέον θα πρέπει να υπάρξει προσπάθεια περαιτέρω σύγκλισης μεταξύ νομικής επιστήμης και τεχνολογίας – επιστημών της πληροφορικής. Η απόκτηση ικανοτήτων χρήσης τεχνολογικών εργαλείων θα μπορούσε να ενταχθεί στο πλαίσιο της εκπαίδευσης νομικών από το στάδιο ακόμα της φοίτησής τους σε νομικές σχολές.
7. Ενσωμάτωση τεχνολογιών τηλεπαρουσίας και ψηφιοποίησης έγχαρτων πράξεων όπου είναι δυνατό για τη φυσική αποκέντρωση των δικαστικών διαδικασιών, την αποτελεσματική κατανομή και εξορθολογισμό πόρων και εγκαταστάσεων και τη μείωση χρονοβόρων για τους διαδίκους και τους συντελεστές του οικοσυστήματος ενεργειών.
8. Φιλική προς το χρήστη και προσβάσιμη Δικαιοσύνη για όλους τους συμμετέχοντες (δικαστές, δικηγόροι, πολίτες, προσωπικό). Εφαρμογή μεθοδολογιών legal design thinking.
9. Η κατανόηση των ψηφιακών δικαιωμάτων από τους πολίτες αποτελεί βασική προϋπόθεση ορθής λειτουργίας μίας νέα ψηφιακής οικονομίας και ευρύτερα όλων των εννόμων σχέσεων που την απαρτίζουν. Η κατάλληλη χρήση εφαρμογών νομικής τεχνολογίας δύναται να εγγυηθεί τη σαφή άσκηση των ψηφιακών δικαιωμάτων και να περιορίσει τους κινδύνους παραβίασής τους.
10. Αξιοποίηση τεχνολογιών και στο πλαίσιο των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών (διαμεσολάβηση, διαιτησία) με στόχο τη βελτιστοποίηση και την επιτάχυνση των διαδικασιών.
Σελ 226: Αναφορικά με την “ομογενοποίηση των απαιτούμενων δικαιολογητικών για την ηλεκτρονική έκδοση και παραλαβή των πιστοποιητικών”, θα πρέπει να γίνει ρητή πρόβλεψη για προτεραιοποίηση δικαιολογητικών που εκδίδονται ηλεκτρονικά.
Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη εξυπηρέτηση των πολιτών και η συνέχεια στο έργο της Διοίκησης, καθώς οι πολίτες θα δύνανται να προχωρήσουν στην έκδοση πιστοποιητικών αποκλειστικά με ηλεκτρονικά μέσα.
Σελ. 224:
Η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης στον τομέα της Δικαιοσύνης αποτελεί μια καινοτομία που μπορεί να φέρει θετικά αποτελέσματα όσον αφορά τη λειτουργία των δικαστικών υπηρεσιών, όπως την ασφαλή και λειτουργική αποθήκευση αρχείων και τη γρήγορη και αποτελεσματική εύρεση αυτών. Σε άλλους επιμέρους τομείς της Δικαιοσύνης, αντίστοιχα τεχνολογικά μέσα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προγνωστική αστυνόμευση, την αυτοματοποιημένη λήψη αποφάσεων, ή τη δημιουργία προφίλ (profiling) και τη λήψη βιομετρικών δεδομένων. Προκειμένου ο τομέας της Δικαιοσύνης να προχωρήσει στην υιοθέτηση τέτοιων μέσων, πρέπει να ληφθούν υπόψη τα θεμελιώδη δικαιώματα των χρηστών, όπως για παράδειγμα η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, η προστασία της ιδιωτικής ζωής και το δικαίωμα πρόσβασης σε δίκαιη δίκη. Επίσης, πρέπει να έχει διεξαχθεί αντίστοιχη εκτίμηση αντικτύπου. Στόχος του εκσυγχρονισμού πρέπει να αποτελεί ο κατάλληλος εφοδιασμός του τομέα, αλλά και η ασφάλεια των πολιτών.
Τα εργαλεία αυτοματοποιημένων αποφάσεων και δημιουργίας προφίλ που στηρίζονται στην τεχνολογία Τεχνητής Νοημοσύνης σχεδιάζονται με την προοπτική λειτουργίας βάσει συγκεκριμένων και προκαθορισμένων πληροφοριών και όρων χρήσης που μπορεί να είναι ελλιπή, λανθασμένα ή μεροληπτικά. Κατά συνέπεια, τα αποτελέσματα που προκύπτουν θα είναι λανθασμένα ή μεροληπτικά. Επίσης, σύμφωνα με τη Λευκή Βίβλο όπως αυτή δημοσιεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή “Η ανθρώπινη εποπτεία συμβάλλει στη διασφάλιση ότι ένα σύστημα ΤΝ δεν υπονομεύει την ανθρώπινη αυτονομία ούτε προκαλεί άλλες δυσμενείς επιπτώσεις. Ο στόχος για μια αξιόπιστη, ηθική και ανθρωποκεντρική ΤΝ μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την εξασφάλιση κατάλληλης συμμετοχής των ανθρώπων στις εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου”.
Λαμβάνοντας τα ανωτέρω υπόψιν, προτείνουμε να δοθεί διευκρίνηση σχετικά με την αναφορά στη χρήση τεχνητής νοημοσύνης για την “προετοιμασία αποφάσεων” και όπου είναι δυνατόν αναφορά στην αναγνώριση των κινδύνων που προβλέπονται.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η ψηφιοποίηση του αρχείου των υποθηκοφυλακείων. Το γεγονός ότι όλα τα συμβόλαια, τα βάρη και οι αξιώσεις, εκατοντάδων χρόνων βρίσκονται σε φυσικό αρχείο και μόνο στα έμμισθα και άμισθα υποθηκοφυλακεία της χώρας αποτελεί σημαντική τροχοπέδη για την ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου των πολιτών ως προς τα εμπράγματα δικαιώματά τους.
Σελίδα 222: «Υπηρεσίες Τηλεδιάσκεψης σε δικαστήρια και σωφρονιστικά καταστήματα»:
Η ιδιαίτερα ευαίσθητη φύση των δεδομένων των μερών της δίκης και των παρευρισκομένων σε συνεδριάσεις δικαστηρίων, καθώς και σε σωφρονιστικά καταστήματα, καθώς και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον πολιτών (μερίδας ή της πλειοψηφίας) για σημαντικές δικαστικές υποθέσεις πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά το σχεδιασμό των συστημάτων και του κανονιστικού και νομοθετικού σχεδίου λειτουργίας αυτών, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη αποτελεσματικότητα και ασφάλεια των συστημάτων.
Επίσης, απαιτείται τροποποίηση του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας ώστε να διασφαλίζεται η αρχή της δημοσιότητας της διαδικασίας και με τεχνικά μέσα.
A. ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΔΙΚΟΓΡΑΦΟΥ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ (ΥΠΟΘΕΣΗΣ):
1. Ηλεκτρονική κατάθεση των σχετικών αποδεικτικών εγγράφων που αφορούν συγκεκριμένη υπόθεση (δημιουργία ηλεκτρονικού φακέλου)
2. Σύνδεση του ηλεκτρονικού φακέλου (εν γένει αποδεικτικού υλικού) με το ηλεκτρονικό δικόγραφο (στους χρόνους και προθεσμίες που προβλέπονται από
τις σχετικές διατάξεις με μικρές αποκλίσεις π.χ. στις περιπτώσεις της μέχρι τώρα κατάθεσης επί της έδρας μέχρι το πρωϊ της ίδιας ημέρας)
3. Ηλεκτρονική πρόσβαση όλων των μερών στον ηλεκτρονικό φάκελο με δυνατότητα ειδοποίησης ενημέρωσης (update) μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος.
4. Δυνατότητα αναζήτησης ηλεκτρονικού εγγράφου που απαιτείται ή θα απαιτηθεί κατά την εξέλιξη της διαδικασίας όπου αυτό διευκολύνεται από την διαλειτουργικότητα μεταξύ των Οργανισμών μέσω των Συστημάτων Διασύνδεσης
Β. ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ)
Δημιουργία μιας βάσης δεδομένων (με την έκδοση της απόφασης) που θα υποστηρίζεται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και τους Δικηγορικούς Συλλόγους προς χρήση όλων των λειτουργών της Δικαιοσύνης (Δικαστές, Δικηγόροι) αλλά και του Δημοσίου Τομέα (στο έργο θα μπορούσαν να απασχοληθούν και ασκούμενοι δικηγόροι αλλά και δικαστικοί υπάλληλοι)
Η Athens Legal Tech υποστηρίζει θερμά την αξιοποίηση της τεχνολογίας εντός του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, πάντα με σεβασμό στα δικαιώματα των εμπλεκόμενων φορέων και με γνώμονα τη βελτίωση της πρόσβασης στη Δικαιοσύνη, την αναβάθμιση της ποιότητάς της και την ενίσχυση της διαφάνειας.
Οι αρχές που πρέπει να διέπουν κάθε εισαγωγή καινοτόμων συστημάτων σε ένα τόσο κρίσιμο τομέα της κοινωνικής ζωής είναι η προσβασιμότητα και η επιτυχής συνύπαρξη με τις ιδιαιτερότητες κάθε δικαιοδοσίας. Προσβασιμότητα σημαίνει ότι η χρήση τέτοιων συστημάτων δεν πρέπει να καθίσταται δαπανηρή και δυσπρόσιτη τόσο για τους δικηγόρους όσο και για τους πολίτες. Επιτυχής συνύπαρξη με την εθνική δικαιοδοσία σημαίνει ότι λαμβάνει υπόψη την γλώσσα, τα δεδομένα και τις διαδικασίες που διέπουν το συγκεκριμένο δικαιικό σύστημα και δεν αντιγράφει, απλώς, γενικές τεχνολογικές λύσεις άλλων συστημάτων.
Στο πλαίσιο αυτό, εκτιμούμε ότι (α) η δημιουργία μίας ανοικτής βάσης δεδομένων με αποφάσεις δικαστηρίων σε μορφή ανοικτών δεδομένων κατά τα διεθνή πρότυπα, (β) η αναβάθμιση με τεχνολογικούς όρους της νομοθετικής διαδικασίας και (γ) η διαλειτουργικότητα όσων συστημάτων και εφαρμογών αποφασιστεί από την κυβέρνηση να λειτουργήσουν στην ελληνική επικράτεια τα επόμενα χρόνια αποτελούν απολύτως απαραίτητα και κρίσιμα βήματα για την περαιτέρω ανάπτυξη του οικοσυστήματος της νομικής τεχνολογίας σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα στη χώρα μας.
Τα δεδομένα και η πρόσβαση σε αυτά αποτελούν αναγκαία συνθήκη προς την κατεύθυνση αυτή και η κατάσταση στη χώρα μας δεν είναι ικανοποιητική με βάση και τις σχετικές μελέτες σε επίπεδο ΕΕ. Η ανωνυμοποίηση και ψευδωνυμοποίηση των δικαστικών αποφάσεων αποτελούν επίσης απαραίτητα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα (και εκ των πλέον δημοφιλών πρακτικών διεθνώς) που αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά και την διάθεση ανοικτών νομικών δεδομένων ενώ η απουσία διαλειτουργικότητας αποτελεί έναν από τους πρωταρχικούς παράγοντες αύξησης του κόστους των συστημάτων αφού η έλλειψη της συνεπάγεται ανάγκη για επιπρόσθετες εφαρμογές που θα επιτύχουν την επικοινωνία μεταξύ των συστημάτων και παραπάνω κόστη για την δημόσια διοίκηση.
Τέλος, είναι απαραίτητη η δημιουργία/αναβάθμιση των ιστοσελίδων των δικαστηρίων, προκειμένου να ενισχυθεί δραστικά η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τη λειτουργία τους.
Σε ό,τι αφορά στην υλοποίηση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης (AI) για επεξεργασία αρχείων και προετοιμασία αποφάσεων -(chatbot) για την πύλη e-Justice- Ελληνικής Νομοθεσίας, από τη διατύπωση δεν είναι σαφές το πλαίσιο της εφαρμογής και η ακριβής στοχοθεσία. Πρόκειται για ψηφιακό βοηθό (chatbot) που θα υποστηρίζει επισκέπτες – πολίτες ή για σύστημα που θα λειτουργεί υποστηρικτικά κατά την έκδοση των δικαστικών αποφάσεων; Εκτιμούμε ότι η εισαγωγή τέτοιων συστημάτων θα πρέπει να αποτελεί προϊόν προσεκτικού ελέγχου και διαλόγου μεταξύ όλων των μερών, κατά τα πρότυπα των σχετικών προτάσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Τέλος, σε σχέση με τη συνολική στρατηγική της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης στη χώρα μας, εκτιμούμε ότι θα πρέπει να ακολουθεί σε σημαντικό βαθμό τους δέκα βασικούς άξονες που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση Νομικής Τεχνολογίας και συγκεκριμένα:
1. Ενιαία στρατηγική για την εξέλιξη του ψηφιακού μετασχηματισμού της Δικαιοσύνης με σχεδιασμό υλοποιήσιμων στόχων και με τη στήριξη της πλειονότητας των παραγόντων του οικοσυστήματος.
2. Επαρκής χρηματοδότηση και αποτελεσματική κατανομή των πόρων ώστε να αποφεύγεται η υλοποίηση πανομοιότυπων έργων με υπερπολλαπλάσιο κόστος. Μία εθνική βάση δεδομένων που να περιέχει εφαρμόσιμες τεχνολογίες και έτοιμα προς υλοποίηση πρωτόκολλα θα ήταν ευκταία, αν όχι αναγκαία.
3. Τα συστήματα των δικαστηρίων θα πρέπει να είναι σχεδιασμένα για μια ψηφιακή κοινωνία ώστε να αποφευχθεί η τεχνική ψηφιοποίηση αναποτελεσματικών υπαρχουσών διαδικασιών.
4. Open data: Τα δεδομένα που δημιουργούνται στο πλαίσιο της λειτουργίας του συστήματος απονομής Δικαιοσύνης (δικαστικές αποφάσεις, στατιστικά στοιχεία κ.ο.κ) θα πρέπει επί της αρχής να διατίθενται στο πλαίσιο πολιτικών ανοιχτών δεδομένων, με σκοπό την περαιτέρω αξιοποίησή τους.
5.Ένα σύγχρονο σύστημα Δικαιοσύνης που ανταποκρίνεται στη ψηφιακή εποχή οφείλει να θέσει στο επίκεντρο του σχεδιασμού του τη διαφάνεια και τη συμμετοχή των πολιτών αλλά και των συντελεστών του συστήματος.
6.Εκπαίδευση του προσωπικού που στελεχώνει το δικαστικό κλάδο και αυτόν των δικηγόρων για την ομαλή μετάβαση στη νέα εποχή όπως και στελέχωση των φορέων υλοποίησης και των δικαστικών τμημάτων με έμπειρους και καταξιωμένους διαχειριστές τεχνολογικών έργων (Project Managers).
Επιπλέον θα πρέπει να υπάρξει προσπάθεια περαιτέρω σύγκλισης μεταξύ νομικής επιστήμης και τεχνολογίας – επιστημών της πληροφορικής. Η απόκτηση ικανοτήτων χρήσης τεχνολογικών εργαλείων θα μπορούσε να ενταχθεί στο πλαίσιο της εκπαίδευσης νομικών από το στάδιο ακόμα της φοίτησής τους σε νομικές σχολές.
7. Ενσωμάτωση τεχνολογιών τηλεπαρουσίας και ψηφιοποίησης έγχαρτων πράξεων όπου είναι δυνατό για τη φυσική αποκέντρωση των δικαστικών διαδικασιών, την αποτελεσματική κατανομή και εξορθολογισμό πόρων και εγκαταστάσεων και τη μείωση χρονοβόρων για τους διαδίκους και τους συντελεστές του οικοσυστήματος ενεργειών.
8. Φιλική προς το χρήστη και προσβάσιμη Δικαιοσύνη για όλους τους συμμετέχοντες (δικαστές, δικηγόροι, πολίτες, προσωπικό). Εφαρμογή μεθοδολογιών legal design thinking.
9. Η κατανόηση των ψηφιακών δικαιωμάτων από τους πολίτες αποτελεί βασική προϋπόθεση ορθής λειτουργίας μίας νέα ψηφιακής οικονομίας και ευρύτερα όλων των εννόμων σχέσεων που την απαρτίζουν. Η κατάλληλη χρήση εφαρμογών νομικής τεχνολογίας δύναται να εγγυηθεί τη σαφή άσκηση των ψηφιακών δικαιωμάτων και να περιορίσει τους κινδύνους παραβίασής τους.
10. Αξιοποίηση τεχνολογιών και στο πλαίσιο των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών (διαμεσολάβηση, διαιτησία) με στόχο τη βελτιστοποίηση και την επιτάχυνση των διαδικασιών.
Η Athens Legal Tech υποστηρίζει θερμά την αξιοποίηση της τεχνολογίας εντός του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, πάντα με σεβασμό στα δικαιώματα των εμπλεκόμενων μερών και με γνώμονα τη βελτίωση της πρόσβασης στη Δικαιοσύνη, την αναβάθμιση της ποιότητάς της και την ενίσχυση της διαφάνειας.
Οι αρχές που πρέπει να διέπουν κάθε εισαγωγή καινοτόμων συστημάτων σε ένα τόσο κρίσιμο τομέα της κοινωνικής ζωής είναι η προσβασιμότητα και η επιτυχής συνύπαρξη με τις ιδιαιτερότητες κάθε δικαιοδοσίας. Προσβασιμότητα σημαίνει ότι η χρήση τέτοιων συστημάτων δεν πρέπει να καθίσταται δαπανηρή και δυσπρόσιτη τόσο για τους δικηγόρους όσο και για τους πολίτες. Επιτυχής συνύπαρξη με την εθνική δικαιοδοσία σημαίνει ότι λαμβάνει υπόψη την γλώσσα, τα δεδομένα και τις διαδικασίες που διέπουν το συγκεκριμένο δικαιικό σύστημα και δεν αντιγράφει, απλώς, γενικές τεχνολογικές λύσεις άλλων συστημάτων.
Στο πλαίσιο αυτό, εκτιμούμε ότι (α) η δημιουργία μίας ανοικτής βάσης με αποφάσεις δικαστηρίων σε μορφή ανοικτών δεδομένων κατά τα διεθνή πρότυπα, (β) η αναβάθμιση με τεχνολογικούς όρους της νομοθετικής διαδικασίας και (γ) η διαλειτουργικότητα όσων συστημάτων και εφαρμογών αποφασιστεί από την κυβέρνηση να λειτουργήσουν στην ελληνική επικράτεια τα επόμενα χρόνια αποτελούν απολύτως απαραίτητα και κρίσιμα βήματα για την περαιτέρω ανάπτυξη του οικοσυστήματος της νομικής τεχνολογίας σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα στη χώρα μας.
Τα δεδομένα και η πρόσβαση σε αυτά αποτελούν αναγκαία συνθήκη προς την κατεύθυνση αυτή και η κατάσταση στη χώρα μας δεν είναι ικανοποιητική με βάση και τις σχετικές μελέτες σε επίπεδο ΕΕ. Η ανωνυμοποίηση και ψευδωνυμοποίηση των δικαστικών αποφάσεων αποτελούν επίσης απαραίτητα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα (και εκ των πλέον δημοφιλών πρακτικών διεθνώς) που αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά και την διάθεση ανοικτών νομικών δεδομένων. Η απουσία διαλειτουργικότητας αποτελεί έναν από τους πρωταρχικούς παράγοντες αύξησης του κόστους των συστημάτων, αφού συνεπάγεται ανάγκη για επιπρόσθετες εφαρμογές που θα επιτύχουν την επικοινωνία μεταξύ των συστημάτων και μεγαλύτερο κόστος για τη δημόσια διοίκηση.Τέλος, είναι απαραίτητη η δημιουργία/αναβάθμιση των ιστοσελίδων των δικαστηρίων, προκειμένου να ενισχυθεί δραστικά η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τη λειτουργία τους.
Σε ό,τι αφορά στην υλοποίηση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης (AI) για επεξεργασία αρχείων και προετοιμασία αποφάσεων -(chatbot) για την πύλη e-Justice- Ελληνικής Νομοθεσίας, από τη διατύπωση δεν είναι σαφές το πλαίσιο της εφαρμογής και η ακριβής στοχοθεσία. Πρόκειται για ψηφιακό βοηθό (chatbot) που θα υποστηρίζει επισκέπτες – πολίτες ή για σύστημα που θα λειτουργεί υποστηρικτικά κατά την έκδοση των δικαστικών αποφάσεων; Εκτιμούμε ότι η εισαγωγή τέτοιων συστημάτων θα πρέπει να αποτελεί προϊόν προσεκτικού ελέγχου και διαλόγου μεταξύ όλων των μερών, κατά τα πρότυπα των σχετικών προτάσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Τέλος, σε σχέση με τη συνολική στρατηγική της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης στη χώρα μας, εκτιμούμε ότι θα πρέπει να ακολουθεί σε σημαντικό βαθμό τους δέκα βασικούς άξονες που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση Νομικής Τεχνολογίας και συγκεκριμένα:
1. Ενιαία στρατηγική για την εξέλιξη του ψηφιακού μετασχηματισμού της Δικαιοσύνης με σχεδιασμό υλοποιήσιμων στόχων και με τη στήριξη της πλειονότητας των παραγόντων του οικοσυστήματος.
2. Επαρκής χρηματοδότηση και αποτελεσματική κατανομή των πόρων ώστε να αποφεύγεται η υλοποίηση πανομοιότυπων έργων με υπερπολλαπλάσιο κόστος. Μία εθνική βάση δεδομένων που να περιέχει εφαρμόσιμες τεχνολογίες και έτοιμα προς υλοποίηση πρωτόκολλα θα ήταν ευκταία, αν όχι αναγκαία.
3. Τα συστήματα των δικαστηρίων θα πρέπει να είναι σχεδιασμένα για μια ψηφιακή κοινωνία ώστε να αποφευχθεί η τεχνική ψηφιοποίηση αναποτελεσματικών υπαρχουσών διαδικασιών.
4. Open data: Τα δεδομένα που δημιουργούνται στο πλαίσιο της λειτουργίας του συστήματος απονομής Δικαιοσύνης (δικαστικές αποφάσεις, στατιστικά στοιχεία κ.ο.κ) θα πρέπει επί της αρχής να διατίθενται στο πλαίσιο πολιτικών ανοιχτών δεδομένων, με σκοπό την περαιτέρω αξιοποίησή τους.
5.Ένα σύγχρονο σύστημα Δικαιοσύνης που ανταποκρίνεται στη ψηφιακή εποχή οφείλει να θέσει στο επίκεντρο του σχεδιασμού του τη διαφάνεια και τη συμμετοχή των πολιτών αλλά και των συντελεστών του συστήματος.
6.Εκπαίδευση του προσωπικού που στελεχώνει το δικαστικό κλάδο και αυτόν των δικηγόρων για την ομαλή μετάβαση στη νέα εποχή, όπως και στελέχωση των φορέων υλοποίησης και των δικαστικών τμημάτων με έμπειρους και καταξιωμένους διαχειριστές τεχνολογικών έργων (Project Managers).
Επιπλέον θα πρέπει να υπάρξει προσπάθεια περαιτέρω σύγκλισης μεταξύ νομικής επιστήμης και τεχνολογίας – επιστημών της πληροφορικής. Η απόκτηση ικανοτήτων χρήσης τεχνολογικών εργαλείων θα μπορούσε να ενταχθεί στο πλαίσιο της εκπαίδευσης νομικών από το στάδιο ακόμα της φοίτησής τους σε νομικές σχολές.
7. Ενσωμάτωση τεχνολογιών τηλεπαρουσίας και ψηφιοποίησης έγχαρτων πράξεων όπου είναι δυνατό για τη φυσική αποκέντρωση των δικαστικών διαδικασιών, την αποτελεσματική κατανομή και εξορθολογισμό πόρων και εγκαταστάσεων και τη μείωση χρονοβόρων για τους διαδίκους και τους συντελεστές του οικοσυστήματος ενεργειών.
8. Φιλική προς το χρήστη και προσβάσιμη Δικαιοσύνη για όλους τους συμμετέχοντες (δικαστές, δικηγόροι, πολίτες, προσωπικό). Εφαρμογή μεθοδολογιών legal design thinking.
9. Η κατανόηση των ψηφιακών δικαιωμάτων από τους πολίτες αποτελεί βασική προϋπόθεση ορθής λειτουργίας μίας νέα ψηφιακής οικονομίας και ευρύτερα όλων των εννόμων σχέσεων που την απαρτίζουν. Η κατάλληλη χρήση εφαρμογών νομικής τεχνολογίας δύναται να εγγυηθεί τη σαφή άσκηση των ψηφιακών δικαιωμάτων και να περιορίσει τους κινδύνους παραβίασής τους.
10. Αξιοποίηση τεχνολογιών και στο πλαίσιο των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών (διαμεσολάβηση, διαιτησία) με στόχο τη βελτιστοποίηση και την επιτάχυνση των διαδικασιών.
Προτείνεται η χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης στην κατεύθυνση της βελτιστοποίησης κατάρτισης πινακίων, ώστε αυτά να περιέχουν έναν αριθμό υποθέσεων που μπορεί να εκδικαστεί εντός των χρονικών ορίων μιας συνεδρίασης. Με αυτό τον τρόπο δύσκολες υποθέσεις θα περιλαμβάνονται σε πινάκια με λιγότερες υποθέσεις, ώστε να μην προκύψει μεγάλος αριθμός αναβολών σε υποθέσεις που το Δικαστήριο δεν θα προλάβει να εκδικάσει. Κατ’ αναλογία εύκολες υποθέσεις θα εντάσσονται σε πινάκια με μεγαλύτερο αριθμό υποθέσεων, ώστε να εκδικάζονται όσο το δυνατόν περισσότερες. Επίσης, ένα σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης μπορεί να βοηθήσει στην κατάρτιση πινακίων με συναφείς υποθέσεις από άποψη αντικειμένου. Στην κατεύθυνση αυτή, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τεχνολογίες μηχανικής μάθησης (machine learning) και αλγόριθμοι πολυκριτηριακής βελτιστοποίησης, ώστε η κατάρτιση των πινακίων να γίνεται βάση της αξιολόγησης της πολυπλοκότητας μιας υπόθεσης αλλά και της νομικής διαδικασίας στην οποία αυτή εμπίπτει.
Μέσω της εν λόγω λειτουργικότητας θα επιταχυνθεί η απονομή Δικαιοσύνης, καθώς θα βελτιστοποιθεί η λειτουργία των Δικαστηρίων αναφορικά με την εκδίκαση εκκρεμών υποθέσεων.
Προτείνεται η υλοποίηση προσωπικής ψηφιακής θυρίδας για δικηγόρους, η οποία θα είναι προσβάσιμη μέσω διαδικασίας πιστοποίησης με τεχνολογία two-factor authentication. Στην εν λόγω θυρίδα οι δικηγόροι θα μπορούν να ενημερώνονται για την πορεία των υποθέσεών τους στην πολιτική διαδικασία, καθώς επίσης και να έχουν πρόσβαση σε αποφάσεις και πιστοποιητικά τα οποία έχουν αιτηθεί. Επίσης, στη λειτουργικότητα της προσωπικής θυρίδας θα μπορούσε να ενσωματωθεί και η δυνατότητας της αποστολής μηνυμάτων όταν υπάρχει αλλαγή κατάστασης στην εξέλιξη μιας υπόθεσης ή αιτήματος.
Χρειαζόμαστε ένα μητρώο δικαστικών μεγάρων προκειμένου να γνωρίζει η κάθε περιφέρεια τις ανάγκες της και το ποσοστό πληρότητας με δίκες. Πολλές δίκες δε θα μπορούν να γίνονται σε ένα μέγαρο οπότε καλό είναι να προωθήσουμε και την ηλεκτρονική δίκη στο μέγιστο βαθμό όπως σωστά το αναφέρατε.
Θα ηταν πολυ εξυπηρετικο να δημιουργησετε και μια ηλρκτρονικη βαση δεδομενων οπου καθε συμβόλαιο που δημιουργείται σε συμβολαιογράφειο να αποθηκεύετε ηλεκτρονικά. Επίσης σε αυτη την βαση δεδομένων θα μπορει καποιος συμβολαιογραφος απο τα Χανιά ή αλλη απομακρυσμένη περιοχη να εχει πρόσβαση και να «κατεβάζει» συμβολαια που τον ενδιαφέρουν για την σύνταξη νέου συμβολαίου στον υπολογιστή του και οχι να βρίσκει προγενέστερο συμβόλαιο σε στο εγχαρτο Αρχείο του συναδέλφου του που βρίσκεται στην Αλεξανδρούπολη. Επίσης απο αυτη την ηλεκτρονικη βαση να μπορει και κάποιος ιδιώτης να παρει απλο αντιγραφο στον υπολογιστή του. Στην περίπτωση δε που θέλει επικυρωμενο αντίγραφο να μην χρειάζεται να ψαχνει ποιος εχει το αρχειο σημερα ή να ψάχνει τον αριθμο συμβολαίου αλλα πληκτρολογώντας βασικά στοιχεία οπως Ονοματεπώνυμο να λαμβανει απο συμβολαιογράφο της πολης του επικυρωμένο αντίγραφο ακομη και αν ο συνταξας συμβολαιογράφος ειναι στην αλλη ακρη της Ελλάδας. Σήμερα για να πάρεις παλιο συμβολαιο συμβόλαιο θα πρεπει να βρεις ποιος συμβολαιογράφος κρατα το αρχείο του συναδελφου του που βγηκε στη σύνταξη και να πληρωσεις κουριερ για να σου έρθει το συμβολαιο που χρειάζεσαι στο σπιτι σου. Επίσης αυτη η βάση δεδομένων να ειναι συνδεδεμένη και με υποθυκοφυλακειο στο οποίο η αποστολη του συμβολαίου θα γινεται οχι με courier οπως γίνεται σήμερα αλλα ηλεκτρονικά. Να μπορεί να το αναρτα ο συμβολαιογράφος αμεσως μετα την υπογραφή που θα γίνεται στο γραφείο του. Επισης μετα την ηλεκτρονικη μεταγραφη/upload του συμβολαίου να μπορει ο οποιοσδήποτε να παίρνει πιστοποιητικό μεταγραφής ηλεκτρονικά (στην ηλεκτρονική θυρίδα του) χωρις να χρειάζεται να το στέλνει το υποθηκοφυλακείο με τον αναχρονιστικο τροπο των courier. Με αυτο τον χρονο εξοικονομούμε χρονο και χρηματα. Βοηθαμε και τους ελληνες του εξωτερικου. Τους κανουμε να εμπιστευτουν και παλι το ελληνικο δημοσιο και φυτευουμε τον σπορο του επαναπατρισμου μεσα τους. Εκτος αυτου να μπορει για παραδειγμα καποιος ομογενείς απο την Αυστραλία να υπογραφει πραξη αποδοχης κληρονομιας με ψηφιακη υπογραφη χωρις να χρειάζεται να μεταβει στην Ελλάδα. Παντως ητε για ομογενείς ήτε για γηγενείς αμέσως μετα την υπογραφη του συμβολαιου να λαμβανουν τα δυο συμβαλλόμενα μέρη αντίγραφο συμβολαίου και στο email τους ή την θυριδα τους. Βοηθήστε με ηλεκτρονικούς αυτοματισμούς τους Έλληνες ομογενείς και τους Έλληνες που ζούνε και κληρονομουν ακινητα στην καθε γωνια της επικράτειας. Καταργηστε σας παρακαλω τον αναχρονιστικό θεσμο του μεγαροσημου. Πολλα πιστοποιητικά και γενικότερα διαδικασίες που γινονται με χαρτινα εντυπα πεισματικά δεν εχουν περασει ακομη στην ψηφιακη εποχη γιατι το υπουργειο δικαιοσυνης δεν θελει να χασει τα εσοδα απο τα μεγαροσημα. Εχει έρθει η ωρα τέτοιες απαρχαιωμένοι μέθοδοι να σταματήσουν. Αν δεν θελετε να χασετε τα εσοδα, τουλαχιστον θεσοθετηστε το ηλεκτρονικό μεγαροσημο οπως για παραδειγμα το e-paravolo. Αξιο παρατήρησης ειναι και το γεγονός οτι σε πολλες πόλεις πηγαινει κάποιος σε εφοριες για να αγορασει μεγαροσημα που χρειαζεται για το γραφειο κτηματογραφησης ενώ σε καποιες αλλες πολεις να μην τα βρίσκει σε εφορίες και να τα βρισκει σε δικαστηρια. Αν δεν μπορειται να κανετε το e-μεγαροσημο τουλαχιστον καντε πιο πυκνο το δικτυο απο τα οποια μπορει να τα αγορασει κανεις περιλαμβάνοντας εκτος απο τους παραπανω φορείς και αστυνομικα τμηματα, εκδοτηρια ΟΣΕ, καταστήματα ΔΕΗ τα ιδια τα υποθηκοφυλακεία κλπ. Επισης επειδή πολλες φορές εχουν παρατηρηθεί ανακριβείες στα συμβόλαια οσον αφορα τις γειτνιαζοντες ιδιοκτησιες να μπορει με ηλεκτρονικο τρόπο ο συμβολαιογραφος να βλεπει απο τους ομμορους ιδιοκτητες που ειναι εν ζωη κατα τον χρονο της συνταξης του συμβολαιου και οχι βάσει ποιού το ονομα αναφερουν τα παλια συμβόλαια ως γειτονα-ιδιοκτητη. Στην περιπτωση που εχουν αποβιώσει (η οποια ομολογουμενος ειναι και η συνηθέστερη) να βλεπει και να συμπεριλαμβάνει στο συμβόλαιο τους εγγυτερους συγγενείς. Να βλεπει δηλαδή ο συμβολαιογράφος μεσα στο μητρώο Πολιτών αν κάποιος με τις ομμορες ιδιοκτησίες εχει απεβιωσει ή ποιος ειναι ο κληρονόμος του ή αν εχει καποιος εχει κανει αποποίηση διαθήκης ωστε να αποσαφηνίζεται ποιος ειναι ο πραγμστικος ιδιοκτήτης κατα τον χρονο συνταξης του συμβολαίου. Δώστε ενα τελος στον παραλογισμο που τα συμβολαιογραεια αναγράφουν στα συμβόλαια τους ομμορους ιδιόκτητες ως «αγνωστου ιδιοκτήτη» που το χρησιμοποιούν καταχρηστικά ενω θα επρεπε να μπορουν να διασταυρώνουν ηλεκτρονικά μεσα απο πληροφοριακά συστηματα. Επισης στο ιδιο συστημα να έχουν πρόσβαση και πολιτικοί μηχανικοι και τοπογραφοι μηχανικοί στων όποιων τα τοπογραφικα διαγράμματα αναγράφονται οι ομμορες ιδιόκτητες που γειτνιάζουν με αυτο του πελάτη τους. Αυτα τα τοπογραφικά ειναι που χρησιμοποιούν οι συμβολαιογράφοι και γραφουν τους ομμορους ιδιόκτητες ως «αγνώστου ιδιοκτητη». Σας παρακαλώ θερμά να διορθώσετε όλες αυτές τις δυσλειτουργίες.
Παρακαλειστε να αναπτυξετε και ενα συστημα στο οποίο θα αποθηκεύονται ηλεκτρονικά τα συμβόλαια απο τους συμβολαιογράφους, παλαιότερα συμβόλαια που σχετίζονται με υφιστάμενα και προσαρτώνται και ό,τι αλλα δικαιολογητικα συννυποβάλλονται στους συμβολαιογράφους στο οποιο στο μέλλον θα μπορεί να έχει πρόσβαση όχι μόνο συμβολαιογράφος αλλα και ο ίδιος ο ιδιώτης.
Στο αρθρ 9.4.2 θα μπορουσατε να συμπεριλάβετε και ενα εργο για τον ψηφιακο φακελο συμβολαίων. Αυτο γιατι οι περισσότεροι συμβολαιογράφοι μολις συνταξιοδοτηθουν πετανε τα δικαιολογητικα που ειχε υποβαλει ο πολίτης (π.χ. κληρονόμος, αγοραστής) γιατί τα κρίνουν ως ασήμαντα. Δηλαδη, τυχων πιστοποιητικα απο Δημους, Εφορια, Κτηματολόγια ακόμη και αντίγραφα απο προγενέστερα συμβόλαια, για λόγους οικονομίας χώρου δεν τα κρατάνε και μετά απο χρόνια το αρχείο που παραδίδουν μετά την συνταξιοδότηση τους περιλαμβάνει μόνο το ίδιο το συμβόλαιο. Όλο τα υπόλοιπα εγγραφα που βρίσκονταν στον φάκελο δεν αποθηκεύονται, ουτε σε έντυπη μορφή αλλά ούτε και σε ηλεκτρονική. Καλα θα ηταν ο πολιτης που προσερχεται στο συμβολαιογραφείο να τα έχει στη διάθεση του, σε ηλεκτρονική μορφή (εκτος βέβαια αν πρόκειται για ηλικιωμένο/η οπου θα τα δίνει αναγκαστικα σε εντυπη και θα τα σκαναρει ο συμβολαιογραφος ή ο δικηγορος παράστασης του ηλικιωμένου) και όλα αυτα τα εγγραφα να αρχειοθετούνται ηλεκτρονικά. Κατι τετοιο βοηθαει και την καλυτερη οργανωση ενος συμβολαιογραφειου καθωτι εξοικονομειται χωρος αλλα και βρισκονται ηλεκτρονικα διαθεσιμα για οποιαδήποτε χρήση στο μέλλον.
1. Να μπει deadline στους δικαστές ώστε οι αποφάσεις να εκδίδονται μέσα σε διάστημα πχ 4-5 μηνών, ειδικά στο οικογενειακό δίκαιο είναι απαράδεκτο να περιμένεις ένα χρόνο για διαζύγιο ή επιμέλεια ανηλίκου
2. Να υπάρχει καταγραφή μέσω ΑΦΜ των δικογράφων που υποβάλει κάποιος προς το άλλο ΑΦΜ. Για παράδειγμα εκδικητικός ευκατάστατος πρώην σύζυγος να μην μπορεί να καταθέσει πάνω απο 10 αγωγές προκειμένου να συνθλίψει την σύζυγο.
3. Να τιμωρούνται με διοικητικό πρόστιμο οι υπάλληλοι που αποδεδειγμένα ταλαιπωρούν τους πολίτες για διαδικασίες όπως καθαρογραφή απόφασης.
οι μαρτυρικές καταθέσεις σε όλα τα επίπεδα δικονομικών διαδικασιών,μπορούν να αντικατασταθούν με την εξ αποστάσεως μαρτυρική κατάθεση του μάρτυρα ή του εμπειρογνώμονα, μεσω διαδικτυακής σύγχρονης παρουσίας του στην διαδικασία, αρκεί να διασφαλιστεί η ταυτότητα και η ταυτοποίηση του ως μάρτυρα.
Εξοικονομούνται έτσι εργατοώρες, έξοδα μετακίνησης, αξιοπιστία της δικαιοσύνης που λογω αναβολών έχει ταλαιπωρήσει επι χρόνια, μαρτυρες και διαδικους