7.2.1. Προκλήσεις
Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση προκαλεί και προσκαλεί τη χώρα σε μία πλήρη συνεργασία των ανθρώπων με τις ψηφιακές τεχνολογίες, ώστε οι άνθρωποι να προλαβαίνουν τις ταχύτητες με τις οποίες οι μηχανές εξελίσσονται και μαθαίνουν και να θέτουν εγκαίρως το πλαίσιο των ηθικών αξιών, των αρχών και των κανόνων που θα διασφαλίσουν την ανθρώπινη υπόσταση και αξιοπρέπεια και θα διαφυλάξουν τους δημοκρατικούς θεσμούς της χώρας.
Η επένδυση στους ανθρώπους της χώρας αποτελεί τον πυρήνα του ψηφιακού μετασχηματισμού της. Η γνώση, η εκπαίδευση και η ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων θα αποτελέσουν την κινητήρια δύναμη με την οποία οι πολίτες μπορούν να παίξουν ενεργό ρόλο και να συνδιαμορφώσουν το πλαίσιο υιοθέτησης και πρόκλησης αλλαγών, ώστε η χώρα να επιβιώσει στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.
Η Στρατηγική του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης είναι η ανάπτυξη πολιτικών και θεσμικών πρωτοβουλιών με την ταυτόχρονη επένδυση σε δίκτυα, υποδομές, εφαρμογές και δημιουργία οικοσυστήματος που θα συμβάλλει στην αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας, στην άρση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων και στην ανάδειξη της χώρας στην πρωτοπορία των χωρών, ως προς την επίτευξη του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας Η επίτευξη της στρατηγικής αυτής έχει στον πυρήνα της, την Επένδυση στους Ανθρώπους της Χώρας.
Οι χαμηλές επιδόσεις της Ελλάδας στην πρόσφατη ευρωπαϊκή κατάταξη (25η θέση στο σύνολο των 28 χωρών), σύμφωνα με το δείκτη DESI, καταδεικνύουν την επιτακτική ανάγκη της άμεσης ανατροπής της υφιστάμενης εικόνας. Το 30% του ελληνικού πληθυσμού δεν διαθέτει καμία ψηφιακή δεξιότητα, ενώ το 20% έχει ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο[1] [1]. Περαιτέρω, προκύπτει ότι μόλις το 30% του πληθυσμού διαθέτει το βασικό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων ενώ ένας στους πέντε πολίτες (20%) ανταποκρίνεται σε προχωρημένο επίπεδο.
Η εποχή της πανδημίας επιταχύνει τις αλλαγές στο χώρο της εργασίας, της εκπαίδευσης, της επικοινωνίας, του θεάματος, της δικτύωσης και της προσωπικής ζωής των ανθρώπων. Στη μετά Covid-19 εποχή οι πολίτες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν πολλές ανατροπές στην καθημερινότητά τους και η ομαλή και υγιής προσαρμογή και προετοιμασία τους θα αποτελέσουν τους βασικούς παράγοντες για την ομαλή και ισορροπημένη μετάβαση στη νέα εποχή.
7.2.2. Κατευθύνσεις και Στόχοι
Η στρατηγική για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης όλων των ψηφιακών δεξιοτήτων και ικανοτήτων επιδιώκει τη μετάβαση σε ένα περιβάλλον όπου οι πολίτες θα νιώθουν ασφαλείς και θα είναι ενεργοί, το κράτος και οι υπηρεσίες του αποτελεσματικές ως προς την εξυπηρέτηση του πολίτη, η παιδεία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης θα συμβαδίζει με τους πρωταγωνιστές στα διεθνή ψηφιακά και παιδαγωγικά επιτεύγματα, η οικονομία και η ανάπτυξη της χώρας προσαρμοσμένη στο ψηφιακό μέλλον και στο διεθνή ανταγωνισμό.
Το ολοκληρωμένο σχέδιο προσδοκά να αξιοποιήσει το υπάρχον πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο που διαθέτει η χώρα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, να ενώσει και να συνθέσει δυνάμεις με συνέργειες και συνεργασίες ανάμεσα στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, ακαδημαϊκά ιδρύματα και ερευνητικούς φορείς, επιμελητήρια και επαγγελματικές ενώσεις, κοινωφελείς οργανισμούς και κοινωνικούς εταίρους, να λειτουργήσει με εξωστρέφεια επιδιώκοντας ευρωπαϊκές και διεθνείς συνεργασίες.
Στόχος είναι η διαμόρφωση κοινών σχεδίων δράσης με τους εμπλεκόμενους φορείς για την ανάπτυξη διαβαθμισμένων ψηφιακών δεξιοτήτων (βασικές/ ενδιάμεσες/ προχωρημένες) εναρμονισμένες με τις Ευρωπαϊκές Πολιτικές (DigiComp, Esco) και με τους στόχους και τα έργα της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού, ώστε η χώρα να συμβαδίζει και στις εξελίξεις που επιφέρει η 4η βιομηχανική επανάσταση στους τομείς αιχμής της βιοτεχνολογίας, των νανο –τεχνολογιών, της τεχνητής νοημοσύνης, της λειτουργικής διάδρασης ανθρώπων και μηχανών.
Η διαμόρφωση του ολοκληρωμένου σχεδίου θα αξιοποιήσει την εμπειρία και το αποτέλεσμα των “έργων πιλότων” που έχει ήδη ξεκινήσει το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης με τη δημιουργία της “Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών” και της “Εθνικής Συμμαχίας για την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων”. Η παροχή εκπαιδευτικών μαθημάτων για βασικές, ενδιάμεσες και προχωρημένες δεξιότητες με ασύγχρονη εκπαίδευση χρησιμοποιώντας μαθησιακές διαδρομές και εργαλεία αυτοαξιολόγησης καθώς η δημιουργία ενός εθνικού ψηφιακού κόμβου παρόχων εκπαιδευτικών δράσεων, που έχουν ήδη δρομολογηθεί, αποτελούν πολύτιμα εργαλεία και συμβολή για την οικοδόμηση του ευρύτερου σχεδίου
Το είδος των πρωτοβουλιών και δράσεων περιλαμβάνει εκπαιδευτικά μαθήματα σε μορφή σύγχρονης, ασύγχρονης, και μικτής εκπαίδευσης, ψηφιακά καινοτόμα εργαστήρια, δράσεις ευαισθητοποίησης και οικοδόμησης ψηφιακής κουλτούρας σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας και σε θέματα ψηφιακής πολιτειότητας, καθώς και πρωτοβουλίες με διεθνείς ανταλλαγές καλών πρακτικών και πρωτοβουλιών, ανάδειξης αριστείας, διακρίσεων και βραβεύσεων. Συνέργειες στους τομείς της εκπαίδευσης, της εργασίας, του δημόσιου τομέα με ιδιαίτερη έμφαση σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (άτομα με αναπηρίες, ηλικιωμένοι κλπ) καθώς και σε πληθυσμιακές ομάδες που κινδυνεύουν να αποκλειστούν από την εργασία (γυναίκες, άνεργοι, στρατεύσιμοι κλπ).
Απαραίτητα εργαλεία ώστε οι δράσεις να είναι συντονισμένες και εναρμονισμένες με Ευρωπαϊκές πολιτικές είναι η δημιουργία “Εθνικού Πλαισίου Δεξιοτήτων”, “Εθνικού Μητρώου εκπαιδευτικών παρόχων”, η ανάπτυξη μηχανισμού Πιστοποίησης των ψηφιακών δεξιοτήτων και η δημιουργία Παρατηρητηρίου για την παρακολούθηση δεικτών μέτρησης και αποτελεσματικότητας και τροφοδότηση των δεικτών DESI με αξιόπιστα στοιχεία.
Για την επίτευξη της στρατηγικής και των στόχων για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων/ικανοτήτων το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης δημιουργεί μια “Ομπρέλα Ψηφιακών δεξιοτήτων/ικανοτήτων” συστήνοντας μια Οργανική Μονάδα στο Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας & Έρευνας (ΕΔΥΤΕ) αρμόδια για την υλοποίηση της στρατηγικής.
Ψηφιακή Επένδυση στο Ανθρώπινο Δυναμικό της Χώρας – «Εθνικό Κέντρο Ανάπτυξης Ψηφιακών Δεξιοτήτων / Ικανοτήτων »
Α. Στρατηγικό Σχέδιο και Επιχειρησιακοί στόχοι
Η επένδυση στην ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού αποτελεί βασικό πυλώνα της στρατηγικής για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας.
Για την υλοποίηση αυτής της στρατηγικής συστήνεται οργανική μονάδα με τίτλο «Εθνικό Κέντρο Ανάπτυξης Ψηφιακών Δεξιοτήτων / Ικανοτήτων.» στο πλαίσιο του οργανογράμματος και της λειτουργίας του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (Ε.Δ.Υ.Τ.Ε.), που θα αποτελέσει τον εκτελεστικό βραχίονα της εξειδίκευσης και της εφαρμογής των στόχων την Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού για την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων στη χώρα.
Το σχέδιο για την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων στοχεύει αρχικά στην αποτύπωση και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης σε πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό και τεχνολογικό επίπεδο αλλά και στην αποτύπωση των δημόσιων και ιδιωτικών παρόχων εκπαίδευσης ψηφιακών δεξιοτήτων. Οι βασικές στρατηγικές κατευθύνσεις του σχεδίου αναλύονται σε επιχειρησιακούς στόχους οι οποίοι εξειδικεύονται με σχετικά έργα. Στην πρώτη φάση προκρίνονται έργα που αφορούν σε τεχνική εξειδίκευση των βασικών παρεμβάσεων και αναφέρονται κυρίως σε μελέτες με συγκεκριμένα παραδοτέα σε ορίζοντα 3-6 μηνών αλλά και στις απαραίτητες συνέργειες αρμόδιων φορέων για το σχεδιασμό και την υλοποίησή τους. Επιδιώκονται συνέργειες με τα αντίστοιχα αρμόδια Υπουργεία, όπως Εσωτερικών, Παιδείας και Θρησκευμάτων, Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Αγροτικής Ανάπτυξης καθώς και εποπτευόμενους οργανισμούς τους όπως ΕΚΔΔΑ, ΟΑΕΔ, ΕΟΠΠΕΠ, ΙΕΠ, ΔΗΜΗΤΡΑ κ.λπ. αλλά και συνέργειες με αντίστοιχους εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς φορείς, επαγγελματικούς φορείς, κοινωνικούς εταίρους αλλά και φυσικά πρόσωπα που έχουν διακριθεί με τις πρωτοβουλίες τους στις ψηφιακές τεχνολογίες.
Στόχος 1: Ανάπτυξη Πλαισίου Αναφοράς και Κατηγοριοποίηση/ Πιστοποίηση Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων
Μία σημαντική παρέμβαση στο επιστητό των ψηφιακών δεξιοτήτων, αφορά στην αποδοχή ενός πλαισίου αποτίμησης και αναφοράς τους. Αν μία βασική συνιστώσα του συντονισμού των δυνάμεων της δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας που ασχολούνται με τις ψηφιακές δεξιότητες είναι ο εντοπισμός και η ανάδειξή τους, μία δεύτερη σημαντική διάσταση του συντονισμού είναι η συστηματική καταγραφή, περιγραφή και ταξινόμηση του εκπαιδευτικού περιεχομένου που προσφέρουν.
Στο επίπεδο της ταξινόμησης, καταγραφής και αναφοράς στο περιεχόμενο που προσφέρει μία εκπαιδευτική δράση ψηφιακών δεξιοτήτων, μπορούν να διακριθούν δύο τρόποι καταγραφής: ο πρώτος (διαδεδομένος και απλοϊκός) αφορά το εκπαιδευτικό περιεχόμενο αυτό καθαυτό (π.χ. «μαθήματα σε εργαλεία-εφαρμογές αυτοματισμού γραφείου»), ενώ ο δεύτερος τρόπος, ο οποίος αποτελεί μία διαφορετική μεθοδολογική θεώρηση, είναι η καταγραφή και κατηγοριοποίηση του εκπαιδευτικού περιεχομένου ανάλογα με τις δεξιότητες που αυτό αφορά και στις οποίες εστιάζει με τη μορφή μαθησιακών αποτελεσμάτων.
Η δεύτερη προσέγγιση η οποία κρίνεται και πιο αποτελεσματική οδηγεί στη δημιουργία του Εθνικού Πλαισίου Ψηφιακών Δεξιοτήτων το οποίο θα λάβει υπόψη του τα υφιστάμενα πλαίσια δεξιοτήτων της ΕΕ. Το πλαίσιο αυτό με τις εξειδικεύσεις του ανά κοινωνική ομάδα (εργαζόμενοι, δημόσιοι υπάλληλοι, εκπαιδευτικοί, πολίτες, κτλ) οδηγεί στη δημιουργία περιγραμμάτων ψηφιακών δεξιοτήτων ανά κοινωνική ομάδα και ανά κατηγορία και στη διαμόρφωση αντίστοιχων εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Το Εθνικό Πλαίσιο Ψηφιακών Δεξιοτήτων, τα περιγράμματα ψηφιακών δεξιοτήτων και τα αντίστοιχα εκπαιδευτικά προγράμματα οδηγούν στην ανάπτυξη του συστήματος πιστοποίησης των ψηφιακών δεξιοτήτων το οποίο επικυρώνει τις δεξιότητες που αποκτούν οι χρήστες είτε από τη συμμετοχή τους στα εκπαιδευτικά προγράμματα είτε από την καθημερινή τους δραστηριότητα.
Στόχος 2: Συμβολή στην Αναβάθμιση των Ψηφιακών Δεξιοτήτων των Δημοσίων Υπαλλήλων και των υπαλλήλων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Βασική προϋπόθεση για την ουσιαστική αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων στο Δημόσιο Τομέα αποτελεί η συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών και συγκεκριμένα με το ΕΚΔΔΑ, ως στρατηγικό φορέα επιμόρφωσης των δημοσίων υπαλλήλων και των υπαλλήλων των Ο.Τ.Α., καθώς και με άλλους αντίστοιχους εκπαιδευτικούς φορείς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Μέσα από αυτή τη συνεργασία επιδιώκεται η εκπαίδευση και η επιμόρφωση των υπαλλήλων και των στελεχών του Δημόσιου Τομέα να συμβαδίζει με το σχεδιαζόμενο Εθνικό Πλαίσιο Ψηφιακών Δεξιοτήτων. Ταυτόχρονα, οι επιμορφωτικές δράσεις όλων των εκπαιδευτικών φορέων για να είναι αποτελεσματικές πρέπει να εναρμονίζονται με τους στόχους και τις δράσεις της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού, που εμπεριέχουν και εξειδικεύουν τη στρατηγική του ψηφιακού μετασχηματισμού της Δημόσιας Διοίκησης. Οι συνεργασίες αυτές θα οδηγούν σε ένα κοινό πλαίσιο ως προς το σχεδιασμό και υλοποίησης επιμορφωτικών δράσεων για το σύνολο σχεδόν των δημοσίων υπαλλήλων και των υπαλλήλων των Ο.Τ.Α.
Στόχος είναι η παροχή της καθολικής δυνατότητας απόκτησης του βασικού επιπέδου πιστοποιημένων ψηφιακών δεξιοτήτων καθώς και εξειδικευμένων πιστοποιημένων επιπέδων ψηφιακών δεξιοτήτων ανά κατηγορία και κλάδο, όπου αυτό θα απαιτείται μέσω του Εθνικού Πλαισίου Ψηφιακών Δεξιοτήτων. Ο τρόπος σχεδιασμού, προσέγγισης και μεθοδολογίας των επιμορφωτικών δράσεων θα εναρμονίζεται με την αξιοποίηση εργαλείων που θα εφαρμόζονται για τη διάγνωση και αξιολόγηση των αναγκών και θα υιοθετηθούν διάφορες μορφές εκπαίδευσης (σύγχρονης, ασύγχρονης, μικτής, δια ζώσης εκπαίδευσης).
Επιπλέον θα αναληφθούν θεσμικές πρωτοβουλίες για την αναβάθμιση του στελεχιακού ανθρώπινου δυναμικού του δημόσιου τομέα. Ενδεικτικά αναφέρεται, η ενσωμάτωση στα περιγράμματα των θέσεων εργασίας της υποχρεωτικότητας και της αντιστοίχισης των απαιτούμενων ψηφιακών δεξιοτήτων με τα επίπεδα του Εθνικού Πλαισίου Ψηφιακών Δεξιοτήτων, όσων για παράδειγμα κατέχουν ή επιθυμούν να αναλάβουν θέσεις ευθύνης, που θα συσχετίζονται με τις αρμοδιότητες και τα καθήκοντά τους.
Στόχος 3: Συμβολή στην Ανάπτυξη Ψηφιακών Δεξιοτήτων μαθητών / σπουδαστών / φοιτητών / εκπαιδευτικών στις αντίστοιχες εκπαιδευτικές βαθμίδες
Στόχος 3.1: Ψηφιακή Πολιτειότητα για παιδιά ηλικίας από 4-15+
Ο στόχος είναι τα παιδιά ως Ψηφιακοί Πολίτες, να μπορούν να χρησιμοποιούν τη ψηφιακή τεχνολογία αποτελεσματικά, με ασφάλεια και υπευθυνότητα. Τα σύγχρονα παιδιά είναι ουσιαστικά τα πρώτα που έχουν γεννηθεί σε ένα ραγδαία εξελισσόμενο ψηφιακό κόσμο, στον οποίο εκτίθενται από μικρή ηλικία χωρίς ουσιαστική καθοδήγηση ούτε από τους γονείς τους, καθώς και οι ίδιοι δεν γνωρίζουν τι σημαίνει σωστή χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών και πως αυτή επιτυγχάνεται, αλλά ούτε και μέσα από την εκπαίδευση καθώς δεν υπάρχει ένα δομημένο πρόγραμμα εκπαίδευσης που να προσεγγίζει την έννοια της Ψηφιακής Πολιτειότητας. Η πρωτοβουλία απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 4-15+ και εστιάζει στη δημιουργική τους απασχόληση, συμπληρωματικά με το πρόγραμμα σπουδών του εκπαιδευτικού συστήματος.
Η ανάπτυξη της Ψηφιακή Πολιτειότητας για παιδιά με δράσεις ασύγχρονης εκπαίδευσης αλλά και με συμμετοχή τους σε εργαστήρια (όπως τα open EDU labs) μέσω των κόμβων τεχνολογίας (hubs) σε συνεργασία με Δήμους και με συλλόγους γονέων εστιάζεται σε 3 βασικούς πυλώνες:
- Στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης όσον αφορά στη χρήση των ψηφιακών μέσων.
- Στην κατανόηση των κινδύνων και στην εκμάθηση πρακτικών που διασφαλίζουν την ασφάλειά τους στον ψηφιακό κόσμο.
- Στην ανάπτυξη υπευθυνότητας όσον αφορά στα «δικαιώματα» και στις «υποχρεώσεις» τους που απορρέουν από τη χρήση των ψηφιακών μέσων.
Στόχος 3.2: Συμβολή στην Ανάπτυξη Ψηφιακών Δεξιοτήτων στην Υποχρεωτική και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση
Αφορά σε ένα σύνολο παρεμβάσεων, που έχουν ως αντικείμενο τη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο μπορούν να ενσωματωθούν περαιτέρω και να προαχθούν οι ψηφιακές δεξιότητες σε όλο το φάσμα της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, καλύπτοντας όλη τη μαθησιακή διαδρομή από την προσχολική εκπαίδευση έως και την αποφοίτηση από το λύκειο. Οι παρεμβάσεις αυτές εστιάζουν σε συνεργασίες για το σχεδιασμό ενός μηχανισμού εκπαίδευσης που στοχεύει στην αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για την αναδιάρθρωση των προγραμμάτων σπουδών και της όλης εκπαιδευτικής διαδικασίας (συμπεριλαμβανομένου του ρόλου του δασκάλου, του καθηγητή και της εξατομικευμένης μάθησης). Ενδεικτικά, μία τέτοια ανάλυση αναμένεται να προσδιορίσει με ποιους τρόπους μπορεί να προαχθεί με τον καλύτερο τρόπο η ψηφιακή ικανότητα ενός παιδιού για μία δεδομένη μαθησιακή ηλικία, λαμβάνοντας υπόψη τα διάφορα νοητικά επίπεδα ανάπτυξης των παιδιών ανά ηλικία, τα υφιστάμενα αναλυτικά προγράμματα σπουδών, το δεδομένο τεχνολογικό αλλά και κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον. Οι ψηφιακές δεξιότητες πέραν από αυτοσκοπός αντιμετωπίζονται και ως εργαλείο για την ανάπτυξη των υπόλοιπων οκτώ βασικών δεξιοτήτων για τη «διά βίου μάθηση», στις οποίες περιλαμβάνονται οι στοιχειώδεις γνώσεις γραφής και ανάγνωσης, θετικών επιστημών και ξένων γλωσσών, καθώς και ικανότητες που σχετίζονται με την επιχειρηματικότητα, την κριτική σκέψη και την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων. Η δράση αυτή θα είναι αποτέλεσμα συνεργασίας με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται επίσης η εκτεταμένη εφαρμογή των ανοιχτών εργαστηρίων open EDU-Labs (Εργαστήρια Δεξιοτήτων) στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τα open EDU-Labs είναι μία σημαντική πρωτοβουλία για τη δημιουργία εργαστηρίων με χρήση ανοικτών τεχνολογιών, τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής στη μέση εκπαίδευση, με πάνω από 120 εργαστήρια στην επικράτεια, μερικά εκ των οποίων με αρκετά διακεκριμένα αποτελέσματα. Ο στόχος στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι να εντοπιστεί ποιες είναι και αν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την καθολική ή εκτεταμένη εφαρμογή της ιδέας αυτής στο σύνολο των σχολείων της χώρας, ενσωματώνοντας πέραν των ψηφιακών και άλλες συλλειτουργούσες ήπιες δεξιότητες.
Στόχος είναι μέσα από αυτές τις παρεμβάσεις του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων να προωθηθεί μια ενιαία στρατηγική για την εισαγωγή και τη χρήση των ΤΠΕ σε όλη τη σχολική διαδρομή από την προσχολική ηλικία έως και την αποφοίτηση από το λύκειο, με βασικά αντικείμενα τη χρήση σύγχρονων και ανανεούμενων τεχνολογιών, δηλαδή υλισμικού, λογισμικού και υπηρεσιών για την προετοιμασία του μαθητή ως ψηφιακού πολίτη. Ως παράδειγμα τεχνολογίας μπορούν να εννοηθούν η χρήση ευρυζωνικών δικτύων, εικονικών εργαστηρίων, έξυπνων διαδραστικών συσκευών ή άλλου διαδραστικού οπτικοακουστικού υλικού κ.λπ. Σε αυτό το πλαίσιο θα διερευνηθούν οι υπάρχουσες τεχνολογικές λύσεις και ο τρόπος ένταξης νέων και θα σχεδιαστούν τα μέσα που θα υποστηρίξουν την ένταξη των νέων αναβαθμισμένων αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών που στοχεύουν στην ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων.
Η ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών στη διδασκαλία, στη μάθηση και στην αξιολόγηση των μαθητών μπορεί να υποστηριχθεί και με το SELFIE (Self-reflection on Effective Learning by Fostering the use of Innovative Educational Technologies), ένα εργαλείο που έχει αναπτύξει και διαθέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με στόχο τη στήριξη των σχολείων για τη μάθηση στην ψηφιακή εποχή.
Οι παρεμβάσεις αυτές εστιάζουν σε έναν μηχανισμό εκπαίδευσης που στοχεύει στην αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για την αναδιάρθρωση των προγραμμάτων σπουδών και της όλης εκπαιδευτικής διαδικασίας (συμπεριλαμβανομένου του ρόλου του δασκάλου και της εξατομικευμένης μάθησης). Αυτή η παρέμβαση θα ποσοτικοποιήσει την αύξηση των ωρών διδασκαλίας που αφορούν σε Πληροφορική και άλλα αντικείμενα ψηφιακών δεξιοτήτων, θα προσδιορίσει τα πιθανά μαθησιακά εργαλεία που προάγουν αυτές τις δεξιότητες, θα προσδιορίσει το κατάλληλο εκπαιδευτικό περιεχόμενο που θα πρέπει να παραχθεί σε μορφή έντυπου ή οπτικοακουστικού υλικού, και θα προτείνει άλλα μέσα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, όπως για παράδειγμα εκπαιδευτικά παιχνίδια που προάγουν βασικές ή συνθετότερες ψηφιακές δεξιότητες.
Τέλος, απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση των ανωτέρω παρεμβάσεων είναι η ουσιαστική επιμόρφωση και συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε κάθε στάδιο σχεδιασμού. Η επιτυχής ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη διδασκαλία και τη μάθηση απαιτεί επανεξέταση του ρόλου των εκπαιδευτικών στον σχεδιασμό και την εφαρμογή των ΤΠΕ για τη βελτίωση και τη μετατροπή της μάθησης. Στην κατεύθυνση αυτή προωθείται ο σχεδιασμός και η εφαρμογή ενός συστήματος επιμόρφωσης για την επαγγελματική αναβάθμιση του ρόλου των εκπαιδευτικών, διασφαλίζοντας ότι όλοι οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αξιοποιήσουν τη τεχνολογία για την εκπαίδευση. Βασικό εργαλείο στο σχεδιασμό αυτό θα αποτελέσει το Εθνικό Πλαίσιο Ψηφιακών Δεξιοτήτων για την κατηγορία αυτή και η οργάνωση του συστήματος πιστοποίησης της επάρκειάς τους.
Στόχος 3.3: Συμβολή στην απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση
Η επόμενη παρέμβαση αφορά σε συγκεκριμένη ομάδα του πληθυσμού η οποία είναι οι σπουδαστές και φοιτητές στα πανεπιστήμια της χώρας σε προπτυχιακό, μεταπτυχιακό ή διδακτορικό επίπεδο. Βασικός άξονας της πολιτικής για τις ψηφιακές δεξιότητες είναι ότι στα πανεπιστήμια, σε επίπεδο τμημάτων ή σχολών, θα πρέπει να εξασφαλιστούν μηχανισμοί παροχής βασικών οριζόντιων αλλά και τομεακών εξειδικευμένων ψηφιακών δεξιοτήτων υποχρεωτικών για όλους τους φοιτητές, δεδομένου ότι ο ψηφιακός εγγραμματισμός σήμερα πρέπει να θεωρείται τόσο κοινωνικά αναγκαίος, όσο ο κοινός αλφαβητισμός τον προηγούμενο αιώνα. Ο τρόπος με τον οποίο θα πραγματοποιηθεί ενδείκνυται να είναι μέσω των θεσμών και των διαδικασιών διασφάλισης ποιότητας των πανεπιστημίων και της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘ.Α.Α.Ε), που εποπτεύει το έργο αυτό. Η πολιτική αυτή μπορεί να υλοποιηθεί με νομοθετική παρέμβαση η οποία θα θεσπίζει την υποχρεωτικότητα αυτή, εξουσιοδοτώντας την οικεία Ανεξάρτητη Αρχή να θέτει, ως απαραίτητο κριτήριο για την πιστοποίηση του εκάστοτε προγράμματος σπουδών, την παροχή ενός ελάχιστου επιπέδου ψηφιακών δεξιοτήτων και ενός συγκεκριμένου ανά κλάδο ή τμήμα ή επιστημονικό πεδίο, επιπέδου εξειδικευμένων ψηφιακών δεξιοτήτων. Παράλληλα με την προώθηση της νομοθετικής παρέμβασης, θα προσδιοριστεί ο τρόπος που θα εξειδικευτούν τα συγκεκριμένα επίπεδα γενικών και ειδικών δεξιοτήτων, και θα καθοριστούν τα στάδια υλοποίησης και εφαρμογής της απαίτησης και των κριτηρίων αυτών, λαμβάνοντας βεβαίως υπόψη το τεχνικά και οικονομικά εφικτό. Επιπροσθέτως, θα εξεταστεί η δυνατότητα παροχής των μαθημάτων αυτών οριζόντια με ενιαίο περιεχόμενο και ενιαίο κανάλι για όλες τις ακαδημαϊκές μονάδες, π.χ. με χρήση μιας πλατφόρμας τηλεκπαίδευσης, όπως αυτή της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών ή της «ψηφιακής τάξης». Η προοπτική χρήσης ενός ενιαίου τέτοιου σχήματος για όλα τα ΑΕΙ δίνει δυνατότητες για πιστοποίηση του περιεχομένου και της διαδικασίας απευθείας στην πηγή, επιτρέπει τη συστηματική και γρήγορη επικαιροποίηση του περιεχομένου, οικονομίες κλίμακας και ταχύτητα και ευελιξία στην εφαρμογή του μέτρου πολιτικής.
Στόχος 4: Ψηφιακές δεξιότητες για την Επιχειρηματικότητα και την Καινοτομία
Οι βασικές και προχωρημένες ψηφιακές τομεακές δεξιότητες εντοπίζονται ως βασική προϋπόθεση για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων. Στην ελληνική οικονομία παρατηρείται ζήτηση τόσο για την ενίσχυση των βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων των εργαζομένων στις επιχειρήσεις όσο για προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες σε εξειδικευμένους αλλά και οριζόντιους τομείς (π.χ. η ανάλυση μεγάλων συνόλων δεδομένων και το ψηφιακό μάρκετινγκ αντίστοιχα).
Για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας, μέσω της αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών, είναι απαραίτητη η υλοποίηση δράσεων ανάπτυξης βασικών και προχωρημένων ψηφιακών τομεακών δεξιοτήτων, οι οποίες θα προωθηθούν σε κοινό πλαίσιο με τις προχωρημένες δεξιότητες, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας δεν αρκεί σε καμία περίπτωση η δημιουργία θυλάκων υψηλής έντασης των ψηφιακών δεξιοτήτων (όπως για παράδειγμα το να υπάρξουν 5-10 εταιρείες υπερυψηλής εξειδίκευσης), αλλά λαμβάνοντας υπόψη τον χαρακτήρα των ελληνικών επιχειρήσεων, θα πρέπει να προωθηθεί παράλληλα ο ψηφιακός μετασχηματισμός της μεγάλης μάζας των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, όπου εκεί χρειάζονται τομεακές αλλά μάλλον γενικευμένες ψηφιακές δεξιότητες, όπως το digital marketing, η ηλεκτρονική πώληση, η ηλεκτρονική τιμολόγηση και ο έλεγχος διακίνησης, η ηλεκτρονική τραπεζική, το ηλεκτρονικό εμπόριο, εφαρμογές λογιστηρίου κ.λπ.
Για τον σχεδιασμό των δράσεων των ψηφιακών δεξιοτήτων διαφορετικών επιπέδων και αναγκών, όπως θα αποτυπωθούν και στο Εθνικό Πλαίσιο Ψηφιακών Δεξιοτήτων, είναι απαραίτητη η αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης όπως και η διερεύνηση των αναγκών της αγοράς σε εθνικό και τοπικό επίπεδο καθώς και η δημιουργία δικτύου συνεργειών και συνεργασιών σε κλαδικό και τομεακό επίπεδο.
Στην κατεύθυνση αυτή θα διερευνηθεί η χρήση μέτρων, όπως εκπαίδευση μέσω του 0,45% του Λογαριασμού για την Απασχόληση και την Επαγγελματική Κατάρτιση (ΛΑΕΚ) ή παρόμοια προγράμματα. Οι βασικοί κοινοί στόχοι των παρεμβάσεων θα είναι τόσο οι εργοδότες για την πρόκληση ζήτησης όσο και οι εργαζόμενοι ή δυνητικοί εργαζόμενοι (άνεργοι, γυναίκες σε μακροχρόνια απουσία από την αγορά εργασίας, άνεργοι λόγω διαρθρωτικής ανεργίας κ.λπ.). Οι τομείς παρέμβασης θα καθοριστούν από την Πολιτεία σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.
Επί πλέον οι δράσεις που θα συμπεριληφθούν στον «Άξονα Απασχόληση, Δεξιότητες και Κοινωνική Συνοχή του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας» στοχεύοντας και στην ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα μπορούν να συμβάλλουν με την κατάλληλη αξιοποίησή τους στην κατεύθυνση της αλλαγής του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας μέσω του τεχνολογικού και ψηφιακού εκσυγχρονισμού. Οι επιμορφωτικές αυτές δράσεις θα σχεδιαστούν κατόπιν έρευνας και διενέργειας μελετών με βάση τη διάγνωση των τοπικών αναγκών λαμβάνοντας υπόψη διεθνείς τάσεις της αγοράς προσαρμοσμένες σε συγκριτικά πλεονεκτήματα τοπικών αγορών και ανθρώπων.
Στόχος 5: Bασικές και προχωρημένες ψηφιακές δεξιότητες
Οι παρεμβάσεις για τις ψηφιακές δεξιότητες, εκτός από το γενικευμένο οριζόντιο χαρακτήρα τους, έχουν και διαστάσεις που αφορούν το επίπεδο έντασης (θεμελιώδεις δεξιότητες) και το βαθμό εξειδίκευσης (βασικές και προχωρημένες δεξιότητες).
Ως προχωρημένες ψηφιακές δεξιότητες εννοούνται είτε οποιεσδήποτε δεξιότητες σε τομέα ανάπτυξή τους σε υψηλό επίπεδο, είτε κυρίως κάποιες συγκεκριμένες ψηφιακές δεξιότητες σε αντικείμενα αιχμής. Ως τέτοια αντικείμενα ορίζονται ενδεικτικά η τεχνητή νοημοσύνη, η κυβερνοασφάλεια και οι υπερυπολογιστές. Ως υψηλό επίπεδο, ανάλογα με το πρότυπο αναφοράς, ορίζεται είτε το μεταπτυχιακό/ διδακτορικό επίπεδο είτε η κτήση μιας δεξιότητας στο απώτερο όριο που έχει αναπτυχθεί. Τα κανάλια μέσα από τα οποία κυρίως θα υλοποιηθούν δράσεις για τις προχωρημένες ψηφιακές δεξιότητες είναι κυρίως τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, ενώ σημαντικό ρόλο μπορεί να έχει η συνεργασία με φορείς της ιδιωτικής σφαίρας της οικονομίας.
Στόχος 6: Ψηφιακή πολιτειότητα
Η Αριστοτελική ιδιότητα του πολίτη, που ως υποκείμενο συμμετέχει ενεργά, με υπευθυνότητα και συνέπεια στην κοινωνία, συγκροτώντας την πολιτεία, αποκτά νέο περιεχόμενο, εξαιτίας του νέου περιεχομένου κοινωνίας και πολιτείας. Το άτομο πλέον είναι πολίτης σε μια σύγχρονη, ψηφιακή, ενοποιημένη και παγκοσμιοποιημένη κοινωνία.
Με τον όρο «ψηφιακή πολιτειότητα» νοείται η ικανότητα χρήσης τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) του πολίτη με σκοπό την ενεργό και χωρίς αποκλεισμούς συμμετοχή του στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική σφαίρα. Συστατικό στοιχείο της ψηφιακής πολιτειότητας είναι η κατανόηση των δυνατοτήτων των σύγχρονων ψηφιακών μέσων και η επίδειξη υπεύθυνης συμπεριφοράς κατά την χρήση τους με σκοπό την επαύξηση της ατομικής, κοινωνικής και πολιτικής ελευθερίας. Η ψηφιακή πολιτειότητα συνδέεται στενά και πηγάζει από την δυνατότητα της άρσης των φραγμών συμμετοχής στον κυβερνοχώρο και κατ’ επέκταση στο συνολικό γίγνεσθαι, με σκοπό τη δημιουργία και την αξιοποίηση ευκαιριών προς όφελος της ατομικής και πολιτικής ολοκλήρωσης του υποκειμένου.
Το σύνολο των ψηφιακών μέσων, αλλά κυρίως ο κυβερνοχώρος, αποτελεί μια παράλληλη αλλά και ενσωματωμένη διάσταση του σύγχρονου κόσμου και της πολιτείας, βασιζόμενος όλο και περισσότερο στην πληροφορία και τη δικτύωση, προσδίδοντας έτσι νέο περιεχόμενο στην πολιτειότητα –την επονομαζόμενη ψηφιακή πολιτειότητα– και ορίζοντας ανάλογα και τον ψηφιακό πολίτη του κόσμου.
Β. Στοχευμένες πρωτοβουλίες και δράσεις του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης
Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών
Αποτυπώνοντας την υφιστάμενη κατάσταση στο πεδίο εκπαίδευσης και κατάρτισης του πληθυσμού με στόχο την απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων, προκύπτει η διαπίστωση της ύπαρξης πληθώρας σχετικών δράσεων. Αυτές παρέχονται από διάφορους ιδιωτικούς και κρατικούς φορείς (ΕΚΔΔΑ, τραπεζικός τομέας, τηλεπικοινωνιακοί φορείς, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα), είναι στοχευμένες σε συγκεκριμένες ανάγκες, ωστόσο έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα ως προς τους ευρύτερους στόχους της ψηφιακής κατάρτισης, γίνονται χωρίς συνέργεια και πολλές φορές χωρίς συνέχεια. Παράλληλα, η εκπόνηση των περισσότερων προγραμμάτων και δράσεων χαρακτηρίζεται από την έλλειψη υιοθέτησης ευρωπαϊκών προτύπων και πλαισίων για ψηφιακές δεξιότητες, με αποτέλεσμα να μη διασφαλίζεται η αναγνωρισιμότητα της κατάρτισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επίσης, δεν υφίσταται ενιαίος τρόπος πιστοποίησης των παρεχόμενων δράσεων και προγραμμάτων.
Το σημαντικότερο πρόβλημα που προκύπτει είναι ότι ο μέσος πολίτης δεν έχει τη δυνατότητα ενημέρωσης για όλες τις παρεχόμενες δράσεις, καθώς δεν υπάρχει κεντρικό κανάλι συντονισμού του συνόλου των δράσεων και συνεπώς ούτε και ενιαίος μηχανισμός πρόσβασης. Επιπρόσθετα, εντοπίζεται ανεπαρκής έως και ανύπαρκτη τροφοδότηση στοιχείων, που αφορούν τις εκπαιδεύσεις του πληθυσμού, σε έναν κεντρικό μηχανισμό ο οποίος θα αναδεικνύει την πραγματική εικόνα της ψηφιακής εκπαίδευσης στην Ελλάδα.. Νομοτελειακά, η έλλειψη ευρείας κατάρτισης και ουσιαστικής πιστοποίησης σε ψηφιακές δεξιότητες του πληθυσμού θα συνεχίσει να λειτουργεί ανασταλτικά στην αποτελεσματικότητα εφαρμογής και στην αξιοποίηση των έργων ψηφιακής μεταρρύθμισης.
Η αποτύπωση της ελληνικής πραγματικότητας στο πεδίο των ψηφιακών δεξιοτήτων, σε συνάρτηση με την ανάγκη επίσπευσης του ψηφιακού μετασχηματισμού, οδήγησε στο όραμα της δημιουργίας της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών.
Η πλατφόρμα της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών έχει στόχο να αποτελέσει τον κεντρικό κόμβο συντονισμού όλων των φορέων παροχής ψηφιακής εκπαίδευσης, δημόσιων και ιδιωτικών, με στόχο την ευρεία κλιμάκωση των ψηφιακών δράσεων για την απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων από το σύνολο του πληθυσμού. Πιο συγκεκριμένα, επιδιώκει να λειτουργήσει ως «Πλατφόρμα συνεργασίας» των φορέων παροχής ψηφιακής εκπαίδευσης συντονίζοντας, μέσω μιας ομοιογενούς εθνικής επιχειρησιακής λογικής, το σχέδιο δράσης για την απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων του συνόλου του πληθυσμού σε βασικό, ενδιάμεσο αλλά και προχωρημένο επίπεδο.
H εθνική αυτή επιχειρησιακή λογική θα συνδιαμορφώνεται μέσω της συνεργασίας και της συνέργειας με τους αρμόδιους φορείς του κρατικού μηχανισμού αλλά και τους στρατηγικούς εταίρους της αγοράς εργασίας. Ενδεικτικά, καθοριστικό ρόλο θα παίξουν ο Μηχανισμός Διάγνωσης Αναγκών Αγοράς Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων και ο Μηχανισμός Ανίχνευσης Εκπαιδευτικών Αναγκών του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, οι οποίοι, σε συνεργασία και με τους υπόλοιπους φορείς που αποτελούν σημαντικούς δρώντες στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής για τις ψηφιακές δεξιότητες, θα τροφοδοτούν με στοιχεία την επιχειρησιακή λογική της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών, προκειμένου να σχεδιάζονται οι εκπονούμενες δράσεις και τα προγράμματα ανάλογα με τις ανάγκες.
H δημιουργία της Ψηφιακής Ακαδημίας θα διέπεται από έναν στρατηγικό σχεδιασμό που θα λαμβάνει υπόψη τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές και τα ευρέως χρησιμοποιούμενα εκπαιδευτικά μοντέλα και πρότυπα. Αυτό θα διασφαλίσει προϋποθέσεις συνεργασιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο και θα διευκολύνει τη μεταφορά και προσαρμογή τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών στα ελληνικά δεδομένα ενισχύοντας έτσι τον αντίκτυπο σε όλες τις διαφορετικές ομάδες του ωφελούμενου πληθυσμού. Ένας από τους βασικούς στόχους της Ακαδημίας είναι, επίσης, να συμβάλει στην καθολική ενημέρωση και πρόσβαση του πληθυσμού μέσω της προβολής του συνόλου των δράσεων και των προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης για την απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων.
H Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών θα έχει ρόλο εκπαιδευτικού συμβούλου προς τους πολίτες. Η δημιουργία του Εθνικού Πλαισίου Ψηφιακών Δεξιοτήτων με την υιοθέτηση και εφαρμογή ευρωπαϊκών πλαισίων ψηφιακών ικανοτήτων, όπως είναι το DigComp, σε συνδυασμό με το ευρωπαϊκό σύστημα κατάταξης, όπως το ESCO, θα παρέχει δυνατότητα διάγνωσης αναγκών των πολιτών και θα παράγει τα κατάλληλα μαθησιακά μονοπάτια σύμφωνα με τις εξατομικευμένες ανάγκες κάθε πολίτη. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα διαμορφώνονται τα κατάλληλα προγράμματα, που θα έχουν ταυτόχρονα ευρωπαϊκή αναγνώριση.
Πιο συγκεκριμένα, ο κάθε πολίτης θα έχει τη δυνατότητα, μέσω ενός κεντρικού διαδικτυακού σημείου πρόσβασης, να ενημερώνεται ισότιμα, άμεσα, έγκαιρα και έγκυρα για το σύνολο των διαθέσιμων εκπαιδευτικών προγραμμάτων απόκτησης βασικών και προχωρημένων δεξιοτήτων. Στη συνέχεια, και με τη βοήθεια ενός μηχανισμού αυτοδιάγνωσης αναγκών που θα είναι ενσωματωμένος στη διαδικτυακή πλατφόρμα της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών, θα μπορεί να προσδιορίσει το ατομικό επίπεδο ψηφιακής δεξιότητας το οποίο θα του επιτρέψει στο επόμενο βήμα να δημιουργήσει το δικό του μαθησιακό μονοπάτι. Το μαθησιακό μονοπάτι που θα προκύπτει για τον πολίτη, θα του δίνει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει εξατομικευμένο πρόγραμμα στοχευμένο στις πραγματικές του ανάγκες. Η επιλογή και παρακολούθηση κατάλληλων προγραμμάτων θα οδηγούν στην απόκτηση ουσιαστικών βασικών αλλά και προχωρημένων ψηφιακών δεξιοτήτων από τον πολίτη, έτσι ώστε σε δεύτερο χρόνο να μπορεί να βελτιώσει την καθημερινότητά του είτε αυτό αφορά την επίτευξη πρόσβασης σε ψηφιακές υπηρεσίες είτε την εξασφάλιση εύρεσης εργασίας.
Επιπρόσθετα, θα παρέχει «σφραγίδα ποιότητας» σε δράσεις εκπαίδευσης/κατάρτισης που θα ικανοποιούν συγκεκριμένα κριτήρια (μεθοδολογίας, περιεχομένου κ.λπ.), με αποτέλεσμα να διασφαλίζεται ένα ελάχιστο επίπεδο παρεχόμενης εκπαίδευσης.
Τέλος, η Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών θα μπορεί να παρέχει πιστοποιήσεις (αξιοποιώντας και ψηφιακά εργαλεία τηλεξέτασης με τηλεπιτήρηση) στους πολίτες που ολοκληρώνουν συγκεκριμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, ενώ δύναται να συμβάλλει γενικότερα στην ομογενοποίηση των πιστοποιήσεων σε εθνικό επίπεδο, μέσω ενιαίου μηχανισμού πιστοποίησης των προγραμμάτων εκπαίδευσης/ κατάρτισης σε ψηφιακές δεξιότητες, σε συνεργασία και με τους αρμόδιους φορείς.
Σε αυτή την κατεύθυνση, ο πολίτης θα έχει τη δυνατότητα αξιοποίησης της εκπαίδευσης που θα λαμβάνει ακόμη και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς η απόκτηση των ψηφιακών δεξιοτήτων θα διέπεται από σύστημα πιστοποίησης βασισμένο σε ευρωπαϊκά πρότυπα. Επιπλέον, για τον κάθε πολίτη, και καθώς θα κλιμακώνεται η εκπαίδευσή του, θα δημιουργείται στο πλαίσιο της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών ατομικός φάκελος εκπαίδευσης, που θα περιλαμβάνει το σύνολο των εκπαιδεύσεών του. Συνεπώς, εφόσον ο κάθε πολίτης αποκτήσει ατομική εκπαιδευτική ταυτότητα, θα μπορεί ευκολότερα να συνδεθεί με την αγορά εργασίας.
Η στόχευση της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών θα επικεντρώνεται επίσης σε συγκεκριμένες ανάγκες που καλύπτουν την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων σε διάφορους κλάδους της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, όπως είναι, για παράδειγμα, αυτοί του τουρισμού, της δικαιοσύνης, του εμπορίου και του πρωτογενούς τομέα. Παράλληλα, η Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών θα ενσωματώσει δράσεις επιμόρφωσης που στοχεύουν σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού με περιφερειακά κριτήρια, καλύπτοντας ανάγκες που υπάρχουν σε τοπικό επίπεδο.
Η δημιουργία της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών ως κεντρικού σημείου αναφοράς για το πεδίο των ψηφιακών δεξιοτήτων θα αποτελέσει εν δυνάμει έναν μηχανισμό που θα μπορεί να συγκεντρώνει στοιχεία για τις ψηφιακές εκπαιδεύσεις του συνόλου του πληθυσμού, ώστε να λειτουργεί ως παρατηρητήριο εφαρμογής της εθνικής στρατηγικής για τις ψηφιακές δεξιότητες
Τέλος, η Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών θα μπορούσε να αναδείξει εν γένει τον τρόπο διείσδυσης και εφαρμογής της έννοιας της δεξιότητας στο ευρύ κοινό και να αποτελέσει πιλότο για άλλες δράσεις και άλλες κατηγορίες δεξιοτήτων, δεδομένης και της απουσίας μηχανισμού ανάπτυξης και μέτρησης δεξιοτήτων στην ελληνική πραγματικότητα.
Η αρχιτεκτονική της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών θα διακρίνεται από τη δυνατότητα εύκολης ενσωμάτωσης προγραμμάτων εκπαίδευσης /κατάρτισης υφιστάμενων φορέων-ακαδημιών εκπαίδευσης υπό την αιγίδα της, έτσι ώστε οι εν λόγω φορείς-ακαδημίες να μπορούν να διατηρούν την αυτοτέλειά τους αφενός και αφετέρου να αποτελούν εν δυνάμει «συνεργάτες», συμμετέχοντας σε μια ευρύτερη εθνική προσπάθεια. Η Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών θα παρέχει εκπαιδευτικά προγράμματα ηλεκτρονικά (μέσω σύγχρονης και ασύγχρονης εκπαίδευσης) αλλά και διά ζώσης. Η παροχή των ηλεκτρονικών εκπαιδεύσεων θα γίνεται μέσω διαδικτυακής Πλατφόρμας που θα συντηρεί η Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών, η οποία θα αποτελεί το βασικό εργαλείο για ευρεία κλιμάκωση των εκπαιδευτικών δράσεων, εξασφαλίζοντας τη μέγιστη δυνατή πρόσβαση του πληθυσμού σε πληθώρα σχετικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Δυνητικά, θα μπορούσε η Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών, στο πλαίσιο μιας καινοτόμας προσέγγισης, να συμπεριλάβει έναν ανοιχτό χώρο (open space) με βιβλιοθήκες και εργαστήρια, τον οποίο θα επισκέπτονται οι εκπαιδευτικοί με τους μαθητές τους για εκπαιδευτικές δράσεις αλλά και γονείς με παιδιά για παρακολούθηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Η Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών, θα διέπεται από κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο θα καθορίζει με σαφήνεια τους ρόλους και τις σχετικές αρμοδιότητες όλων των εμπλεκόμενων φορέων και οργανισμών. Στόχος είναι να αποτελέσει κεντρικό σημείο αναφοράς για την ψηφιακή εκπαίδευση, παρέχοντας ένα ευρύ εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό πλαίσιο συνεργασίας με δυνατότητα κλιμάκωσης των δράσεων αλλά και χρηματοδότησής τους σε ευρεία κλίμακα.
Εθνική συμμαχία για τις ψηφιακές δεξιότητες και την απασχόληση
H Ευρωπαϊκή «Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες και την Απασχόληση» (Digital Skills and Jobs Coalition) αποτελεί μία από τις 10 βασικές δράσεις της ευρωπαϊκής πολιτικής «Νέα ατζέντα δεξιοτήτων για την Ευρώπη» (A new Skills Agenda for Europe)[2] [2], που υιοθετήθηκε από την Ε.Ε. στις 10 Ιουνίου 2016. Στόχος της «συμμαχίας» είναι να διευκολύνει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο τη συνεργασία μεταξύ κρατών-μελών, ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, κοινωνικών εταίρων, μη κυβερνητικών οργανώσεων, φορέων εκπαίδευσης και κατάρτισης και εν γένει όλων των φορέων που δραστηριοποιούνται στην ανάληψη δράσης για την αντιμετώπιση του χάσματος ψηφιακών δεξιοτήτων στην Ευρώπη.
Η «Ελληνική Εθνική Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες και την Απασχόληση» συστάθηκε τον Μάιο του 2018 και λειτουργεί υπό το συντονισμό του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Ως στόχο έχει τη διάδοση της ευρωπαϊκής πολιτικής για τις ψηφιακές δεξιότητες στην Ελλάδα, τη συνεργασία των μελών της για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας αναφορικά με την αναγκαιότητα απόκτησης και ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων, καθώς και τη δημιουργία δράσεων ενίσχυσης των ψηφιακών δεξιοτήτων και αντιμετώπισης του ψηφιακού χάσματος σε όλους τους τομείς της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Μέλη της «συμμαχίας» είναι υπουργεία, κυβερνητικοί φορείς, δήμοι, περιφέρειες, επιχειρήσεις, εταιρείες πληροφορικής, συλλογικοί φορείς, ενώ στόχος της είναι να συμπεριλάβει στα μέλη της ακόμη περισσότερες επιχειρήσεις, ειδικά μικρομεσαίες, νεοφυείς, θύλακες επιχειρηματικότητας, ΜΚΟ και κοινωνικούς εταίρους.
Οι δραστηριότητες της «συμμαχίας» θα οργανωθούν σε τέσσερις θεματικές ενότητες, που θα αποτελούν και αντίστοιχες ομάδες εργασίας: Εκπαίδευση (μαθητές, σπουδαστές και εκπαιδευτικοί), Κατάρτιση (εργατικό δυναμικό), Επαγγελματίες ΤΠΕ και Πολίτες. Τα μέλη της θα αναπτύξουν σχέδιο δράσης με άξονες την εκπαίδευση των άνεργων, upskilling και reskilling[3] [3] του εργατικού δυναμικού, την απόκτηση και αναβάθμιση ψηφιακών δεξιοτήτων των μαθητών και εκπαιδευτικών, και την ενεργοποίηση νέων για επαγγελματική ενασχόληση σχετικά με ΤΠΕ. Επίσης ιδιαίτερη μέριμνα θα δοθεί σε προωθητικές ενέργειες σχετικά με την αναγκαιότητα απόκτησης ψηφιακών δεξιοτήτων που αφορούν σε όλες τις ηλικιακές ομάδες πολιτών. Η «συμμαχία» θα ασχοληθεί επίσης με την προώθηση της αξιοποίησης των διαθέσιμων εργαλείων για την αποτίμηση ψηφιακών δεξιοτήτων (όπως τα DigComp, European E-competence framework, SELFIE). Παράλληλα, μεγάλη έμφαση θα δοθεί στη δημοσιότητα και την προβολή, ώστε να υπάρχει συγκροτημένη επικοινωνία των δράσεων που θα προκύψουν από τη συνεργασία των μελών της «συμμαχίας», και απήχηση στην κοινωνία.
7.2.3. Έργα
Ήδη το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έχει υλοποιήσει την πρώτη φάση του έργου Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών, μέσα από την οποία παρέχεται σε κάθε πολίτη και κάθε επαγγελματία, ελεύθερη και δωρεάν πρόσβαση σε εκπαιδευτικά προγράμματα που αναπτύσσουν τις ψηφιακές του δεξιότητες. Παράλληλα, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έχει προχωρήσει στην ουσιαστική επανενεργοποίηση της Εθνικής Συμμαχίας για τις Ψηφιακές Δεξιότητες και την Απασχόληση, δράση που εντάσσεται στην ευρύτερη ευρωπαϊκή στρατηγική για τις ψηφιακές δεξιότητες.
Η κυβερνητική παρέμβαση για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων στους επαγγελματίες και το ευρύτερο κοινό θα υλοποιηθεί μέσα από τα έργα που παρουσιάζονται στη συνέχεια. Σημειώνεται επίσης ότι τα παρακάτω έργα αφορούν σε αρμοδιότητες ή συναρμοδιότητες φορέων της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης.
Πρωτοβουλίες – δράσεις στο πλαίσιο των εθνικών πολιτικών για την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων και
Πρωτοβουλίες – δράσεις για την αξιοποίηση και εμπλουτισμό του έργου και των πολιτικών αντίστοιχα της «Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών» και της «Εθνικής Συμμαχίας για τις ψηφιακές δεξιότητες και την απασχόληση».
Κατάρτιση Στρατηγικού και Επιχειρησιακού Σχεδίου του Εθνικού Κέντρου Ανάπτυξης Ψηφιακών Δεξιοτήτων / Ικανοτήτων της Ε.Δ.Υ.Τ.Ε.
Η εξειδίκευση και υλοποίηση της στρατηγικής, των επιχειρησιακών στόχων και των έργων της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού απαιτεί την κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου που θα περιλαμβάνει την υλοποίηση δράσεων για την ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων για την αποφυγή του ψηφιακού αποκλεισμού, των κοινωνικών ανισοτήτων και τη δημιουργία δικτύου ασφάλειας και προστασίας στον πολίτη ενώ ταυτόχρονα θα προωθεί ψηφιακές εκπαιδευτικές δράσεις ενδιάμεσων και προηγμένων δεξιοτήτων για την προώθηση πρωτοπόρων δράσεων και εξελίξεων που επιφέρει η 4η Βιομηχανική επανάσταση. Βασικοί άξονες θα αποτελέσουν η ανάπτυξη συνεργασιών και συνεργειών όλων των συναρμόδιων και εμπλεκόμενων οργανισμών της χώρας -δημόσιου και ιδιωτικού τομέα- και η εναρμόνιση με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές πολιτικές (Digi Comp), ώστε η χώρα να βελτιώσει τους αντίστοιχους δείκτες (π.χ., DESI) στην ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων και να επιτύχει το μεγάλο άλμα του ψηφιακού μετασχηματισμού.
Ανάπτυξη Εθνικού Πλαισίου Ψηφιακών Δεξιοτήτων και Συστήματος Πιστοποίησης
Αντικείμενο του έργου είναι η δημιουργία ενός πλαισίου αναφοράς και αποτίμησης των ψηφιακών δεξιοτήτων σε εναρμόνιση με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Ψηφιακών Δεξιοτήτων (Digicomp) με εξειδικεύσεις ανά κοινωνική ομάδα και ανά κατηγορία (εργαζόμενοι, δημόσιοι υπάλληλοι, εκπαιδευτικοί, πολίτες, κ.λ.π.), που θα οδηγεί στη δημιουργία αντίστοιχων περιγραμμάτων ψηφιακών δεξιοτήτων, στη διαμόρφωση αντίστοιχων εκπαιδευτικών προγραμμάτων και στην ανάπτυξη του συστήματος πιστοποίησης των ψηφιακών δεξιοτήτων το οποίο αναγνωρίζει και επικυρώνει τις ψηφιακές δεξιότητες.
Κατάρτιση Εθνικού Μητρώου Παρόχων Ψηφιακών Δεξιοτήτων
Αντικείμενο του έργου είναι η καταγραφή όλων των παρόχων εκπαιδευτικών υπηρεσιών παροχής ψηφιακών δεξιοτήτων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε συνεργασία με την «Εθνική Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες» (εκπαιδευτικοί οργανισμοί υπουργείων/ πανεπιστημιακά ιδρύματα/ ερευνητικά κέντρα, επιχειρήσεις, κοινωφελείς οργανισμοί) για την επίτευξη διασυνδεσιμότητας, συντονισμού και ανάπτυξης από κοινού εκπαιδευτικών δράσεων.
Ανάπτυξη του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών
Η υλοποίηση της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών περιλαμβάνει ένα πλάνο ενεργειών και παραδοτέων που αποσκοπούν στην ανάπτυξη και λειτουργία ολοκληρωμένης τεχνολογικής λύσης για την ενιαία και άμεση πρόσβαση των πολιτών και επαγγελματιών σε εκπαιδευτικό περιεχόμενο για την απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων με σύγχρονη και ασύγχρονη εκπαίδευση. Η τεχνολογική λύση υλοποιεί μεταξύ άλλων όλους τους μηχανισμούς παρουσίασης και διαχείρισης εκπαιδευτικών προγραμμάτων για ψηφιακές δεξιότητες τα οποία προσφέρονται από φορείς του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα, λύσεις διαλειτουργικότητας και διασύνδεσης με τρίτα συστήματα παροχής εκπαιδευτικού περιεχομένου, δημιουργία προσωποποιημένης πρόσβασης και ατομικής εκπαιδευτικής θυρίδας μέσα από την οποία ο πολίτης ή ο επαγγελματίας συγκεντρώνει και διαχειρίζεται το βιογραφικό ψηφιακών δεξιοτήτων του, καθώς και σύστημα ενιαίου ομοιογενούς μηχανισμού πιστοποίησης των εκπαιδεύσεων σύμφωνα με ευρέως διαδεδομένα πρότυπα. Η λύση θα περιλαμβάνει συμπληρωματικά δράσεις δημοσιότητας και ευαισθητοποίησης για την προώθηση της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών καθώς και ολοκληρωμένη πλατφόρμα ενημέρωσης και συνεργασίας που αποσκοπεί στην ενδυνάμωση των φορέων και κοινοτήτων που εμπλέκονται στην υλοποίηση αυτής της κυβερνητικής παρέμβασης.
Το έργο περιλαμβάνει τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων προς ένταξη στην Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα θα βασίζονται σε συγκεκριμένες προδιαγραφές σχεδιασμού του περιεχομένου τους με βάση τους διδακτικούς στόχους για τον εκάστοτε πληθυσμό στόχο. Η υλοποίηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων θα ακολουθεί επίσης συγκεκριμένες προδιαγραφές προσβασιμότητας, παρουσίασης, εμπειρίας χρήσης και διασύνδεσης με τρίτα συστήματα.
Παράλληλα, το έργο καλύπτει την προμήθεια και ενσωμάτωση στην Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών υφιστάμενων εκπαιδευτικών προγραμμάτων υψηλής αξίας και ποιότητας σχεδιασμού, το οποία θα εξυπηρετούν εξειδικευμένες ανάγκες ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων των πολιτών και των επαγγελματιών του ιδιωτικού τομέα. Τα προγράμματα αυτά θα παρέχονται από επιλεγμένους οργανισμούς με αναγνωρισμένο ακαδημαϊκό και εκπαιδευτικό κύρος, όπως ελληνικά ακαδημαϊκά ιδρύματα, γνωστές διεθνείς εταιρείες, τραπεζικά ιδρύματα, τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι και αναγνωρισμένοι οργανισμοί ψηφιακής εκπαίδευσης.
Εμπλουτισμός της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών με εκπαιδευτικά προγράμματα ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων
Η αρχιτεκτονική της Ψηφιακής Ακαδημίας διακρίνεται από τη δυνατότητα εύκολης ενσωμάτωσης προγραμμάτων εκπαίδευσης/κατάρτισης υφιστάμενων φορέων-ακαδημιών εκπαίδευσης υπό την αιγίδα της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών, έτσι ώστε οι εν λόγω φορείς-ακαδημίες να μπορούν να διατηρούν την αυτοτέλειά τους αφενός και αφετέρου να αποτελούν εν δυνάμει «συνεργάτες», συμμετέχοντας σε μια ευρύτερη εθνική προσπάθεια. Αποτελεί μια δυναμική ψηφιακή πλατφόρμα αξιοποίησης, ενσωμάτωσης, εμπλουτισμού και ποιοτικής αναβάθμισης των εκπαιδευτικών μαθημάτων. Στόχος είναι μία βραχυπρόθεσμη πιλοτική εφαρμογή εκπαιδευτικών διαδρομών με αντίστοιχα εργαλεία αυτοαξιολόγησης, που θα οδηγούν σε αντίστοιχες διαδικασίες πιστοποίησης των γνώσεων. Η πιλοτική εφαρμογή θα αναδείξει και τη δυνατότητα της καθολικής εφαρμογής της δράσης μέσω εκπαιδευτικών μονοπατιών που θα οδηγούν σε διαδικασίες πιστοποίησης.
Ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων στον ευρύ πληθυσμό με δυνατότητα πιστοποίησης
Η πρωτοβουλία περιλαμβάνει τον σχεδιασμό και την παραγωγή εκπαιδευτικών προγραμμάτων ανάπτυξης βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων που συνδυάζουν σύγχρονα και ασύγχρονα μέσα εκπαίδευσης και έχουν ως στόχο να υποστηρίξουν τους πολίτες ώστε να αξιοποιούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τις προσφερόμενες ψηφιακές υπηρεσίες και τα ευρύτερα οφέλη της τεχνολογίας. Μέσα από αυτή τη δράση, κάθε πολίτης θα έχει την ευκαιρία, ανεξαρτήτως προσόντων, ηλικίας, φύλου, εργασιακού και κοινωνικού περιβάλλοντος, να είναι αποτελεσματικός, δημιουργικός και να νιώθει ασφαλής στο νέο ψηφιακό περιβάλλον που διαμορφώνει την νέα καθημερινότητά του και την επαγγελματική του σταδιοδρομία. Παράλληλα, η πρωτοβουλία θα διασυνδέσει τα παρεχόμενα εκπαιδευτικά προγράμματα με την αγορά εργασίας μέσω σχετικής πιστοποίησης.
Ανάπτυξη προηγμένων δεξιοτήτων σε πολίτες μέσης και υψηλής ψηφιακής ωριμότητας
Η πρωτοβουλία περιλαμβάνει τον σχεδιασμό και την παραγωγή εκπαιδευτικών προγραμμάτων ανάπτυξης προηγμένων και εξειδικευμένων ψηφιακών δεξιοτήτων που συνδυάζουν σύγχρονα και ασύγχρονα μέσα εκπαίδευσης. Αυτά τα προγράμματα έχουν ως στόχο να υποστηρίξουν συγκεκριμένες ομάδες των πολιτών που έχουν ήδη κατακτήσει κάποιο μεσαίο ή υψηλό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων, για παράδειγμα εργαζόμενοι στον τομέα των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ), οι οποίοι επιθυμούν να αναπτυχθούν περαιτέρω μέσα από εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα.
Λειτουργία Πρότυπων Ψηφιακών Κέντρων σε όλη την Επικράτεια – Ανάπτυξη βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων στον ευρύ πληθυσμό, συμπεριλαμβανομένων ειδικών πληθυσμιακών ομάδων με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
Στόχος των Πρότυπων Ψηφιακών Κέντρων είναι η ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων του γενικού πληθυσμού όλων των ηλικιών, συμπεριλαμβανομένων ειδικών πληθυσμιακών ομάδων με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Τα Πρότυπα Ψηφιακά Κέντρα που θα υλοποιηθούν και λειτουργήσουν αναμένεται να είναι 15 σε όλη τη χώρα και θα έχουν την ενεργή υποστήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μέσω της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΕΔΕ) και των Επιμελητηρίων με τη συνεργασία της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος.
Η πρωτοβουλία συμπεριλαμβάνει και την στρατηγική της παροχής ευκαιριών και δυνατοτήτων εκπαίδευσης σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες του πληθυσμού που κινδυνεύουν να αποκλειστούν οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά, ώστε να μπορούν να αξιοποιούν τις εφαρμογές και υπηρεσίες για την εξυπηρέτηση των πολιτών που παρέχονται μέσα από gov.gr και να εντάσσονται σταδιακά στη νέα ψηφιακή εποχή.
Το εκπαιδευτικό υλικό θα είναι διαθέσιμο και σε πλατφόρμες ηλεκτρονικής μάθησης (μέσω της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών), ώστε να είναι άμεσα προσβάσιμο, σε όσους περισσότερους ενδιαφερόμενους είναι δυνατόν.
Αντικείμενο του έργου είναι η ανάπτυξη συνεργασιών για την ανάπτυξη εκείνων των εκπαιδευτικών, συμβουλευτικών, ενημερωτικών και υποστηρικτικών δράσεων σε πληθυσμιακές ομάδες όπως πολίτες τρίτης ηλικίας, άτομα με αναπηρία, πρόσφυγες κ.λ.π.
Αντίστοιχες δράσεις συνεργασίας θα απευθύνονται σε γυναίκες, ανέργους, άτομα που υπηρετούν στο στράτευμα, ώστε να εκσυγχρονίζονται και να προσαρμόζονται στις νέες απαιτήσεις της αγοράς εργασίας καθώς και στις απαιτήσεις για επαγγελματική εξέλιξη και ανάληψη θέσεων ευθύνης σε χώρους εργασίας.
Ανάπτυξη Ψηφιακών Δεξιοτήτων σε Στρατεύσιμους
Μια σημαντική δεξαμενή νέου ανθρώπινου δυναμικού που αναμένεται να εισέλθει άμεσα στην αγορά εργασίας και θα χρειαστεί ενισχυμένες ψηφιακές δεξιότητες είναι αυτή των στρατεύσιμων νέων. Επιπλέον, παρατηρείται αυξημένη ανεργία και εργασιακή ανασφάλεια λόγω αποκοπής των στρατευμένων από το εργασιακό τους περιβάλλον.
Ο αριθμός τους υπολογίζεται σε περίπου 35.000 ανά έτος και τα σχετικά προγράμματα, θα είναι εστιασμένα στις ανάγκες ενός νέου που θα μείνει αδρανής επαγγελματικά για ένα διάστημα ενός έτους, ενώ παράλληλα οι ανάγκες και οι δεξιότητες που απαιτούνται για την είσοδό του στην αγορά εργασίας είναι ολοένα και περισσότερο απαιτητικές με έμφαση στις νέες τεχνολογίες.
Η δράση στοχεύει στην υλοποίηση προγραμμάτων μάθησης (reskilling & upskilling) και την πιστοποίηση των αποκτηθέντων δεξιοτήτων από διαπιστευμένους φορείς πιστοποίησης για την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων και απόκτηση γνώσεων στους νέους στρατεύσιμους. Η προστιθέμενη αξία της προτεινόμενης δράσης αφορά την άμβλυνση των διαφορών σε επίπεδο γνώσεων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων που απαιτούνται σε κάθε εργασιακό αντικείμενο, την πιστοποίηση εξειδικευμένων θεματικών ενοτήτων υψηλής σπουδαιότητας για τις τεχνολογίες του μέλλοντος, την ενίσχυση της απόδοσης και της προσωπικής ανέλιξης των εργαζομένων, την ενίσχυση αισθήματος ανάληψης περισσότερων ή πολύπλοκων ευθυνών, γρήγορη προσαρμογή στις νέες ανάγκες και μεταβαλλόμενες τάσεις της αγοράς εργασίας.
Το πρόγραμμα θα αξιοποιήσει την πλατφόρμα της Ψηφιακής Ακαδημίας Πολιτών για την ηλεκτρονική διενέργεια των διαδικασιών μάθησης.
Επιπλέον η στόχευση του προγράμματος είναι το 30% του καταρτισμένου δυναμικού όχι μόνο να απασχοληθεί σε ανάλογες θέσεις στρατευσίμων αλλά να γίνει και «ταίριασμα» με την αγορά εργασίας πριν την ολοκλήρωση της στρατιωτικής θητείας.
Ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων των πολιτών που απασχολούνται σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας αλλά και σε όλες τις ΜΜΕ με σύγχρονα εκπαιδευτικά μέσα και ασύγχρονα εκπαιδευτικά εργαλεία
Η πρωτοβουλία περιλαμβάνει τον σχεδιασμό και την παραγωγή εξειδικευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων που συνδυάζουν σύγχρονα και ασύγχρονα μέσα εκπαίδευσης και σκοπεύουν στην ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων των πολιτών που απασχολούνται σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας αλλά και σε όλες τις ΜΜΕ όπως ο πρωτογενής τομέας, το λιανεμπόριο, ο τουρισμός, ο κλάδος της υγείας κ.ά.
Τα προγράμματα θα εστιάζουν σε υπηρεσίες μάθησης, πιστοποίησης των γνώσεων και δεξιοτήτων των ωφελουμένων, σε μια σειρά από θεματικές κατηγορίες όπως: υπηρεσίες ηλεκτρονικού εμπορίου, δίκτυα νέας γενιάς, ψηφιακό marketing, συστήματα στήριξης στη λήψη αποφάσεων, υπηρεσίες egov, collaboration & project Management με τη χρήση εργαλείων πληροφορικής, ρομποτική, διαδίκτυο των Πραγμάτων, 3d Design & 3d Printing, υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους, κ.ά.
Εκπαιδευτικές δράσεις με στόχο την Κυβερνοασφάλεια
Κατάρτιση Σχεδίου για παροχή εκπαίδευσης στο αντικείμενο της ασφάλειας των Πληροφοριακών Συστημάτων του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα σε συνεργασία με αντίστοιχους φορείς, όπως το Υπουργείο Εσωτερικών και ΓΕΕΘΑ, με την εκπόνηση πολιτικών ασφαλείας για φορείς της Τ.Α, αλλά και της Δημόσιας Διοίκησης, τη Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της ΕΛ.ΑΣ., τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασφάλειας Δικτύων και Πληροφοριών (ENISA) και την Εθνική Αρχή Αντιμετώπισης Ηλεκτρονικών Επιθέσεων (Εθνικό CERT).
Αναβάθμιση των Ψηφιακών Δεξιοτήτων των Δημοσίων Υπαλλήλων και των υπαλλήλων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Αντικείμενο του έργου είναι η συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών και συγκεκριμένα με το ΕΚΔΔΑ καθώς και με άλλους αντίστοιχους εκπαιδευτικούς φορείς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα για την ουσιαστική αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων στο δημόσιο τομέα, ώστε η εκπαίδευση και η επιμόρφωση των υπαλλήλων και των στελεχών του να συμβαδίζει με το σχεδιαζόμενο Εθνικό Πλαίσιο Ψηφιακών Δεξιοτήτων, να εναρμονίζονται με τους στόχους και τις δράσεις της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού και να οδηγούν σε δυνατότητα πιστοποίησης αντίστοιχων επιπέδων ψηφιακών δεξιοτήτων.
Πιο συγκεκριμένα, εξαιρετικά κρίσιμη είναι και η ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων των δημοσίων υπαλλήλων, ως βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη της καινοτομίας ώστε ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Δημόσιας Διοίκησης να προχωρήσει με ταχύτερο ρυθμό με έμφαση στην ηλεκτρονική εξυπηρέτηση του πολίτη, στη χρήση του κεντρικού συστήματος ηλεκτρονικής διαχείρισης εγγράφων και στην απλούστευση των διαδικασιών. Ειδικότερα επιδιώκεται η: (1) προώθηση ψηφιακών τεχνολογιών, (2) ανάπτυξη μοντέλου παροχής ψηφιακών υπηρεσιών, (3) ανάπτυξη ικανοτήτων καινοτομίας στην ηγεσία και στο προσωπικό της δημόσιας διοίκησης, (4) χρήση των ψηφιακών εργαλείων, (5) ανάπτυξη μηχανισμών για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, (6) ανάπτυξη υπηρεσιών για την κυβερνοασφάλεια, και (7) χρήση μηχανισμών επιχειρησιακής ευφυίας για την υποστήριξη της λήψης αποφάσεων.
Ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δημιουργία τεχνολογικών εργαστηρίων για την ανάπτυξη της ψηφιακής πολιτειότητας των μαθητών
Η πρωτοβουλία περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που θα εκπονηθεί σε συνεργασία με το ΙΕΠ, τους Δήμους και τους συλλόγους γονέων, θα υλοποιείται εκτός του σχολικού ωραρίου, θα είναι δομημένο σε 5 ηλικιακές ομάδες και θα αποτελείται από ένα μείγμα εκπαιδευτικών και τεχνολογικών εργαλείων, όπως οπτικοακουστικό υλικό, ψηφιακά παιχνίδια και φύλλα εργασίας με παράλληλη δημιουργία τεχνολογικών εργαστηρίων (hubs).
Συμβολή στην ενσωμάτωση προγραμμάτων ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση
Το έργο αφορά στην ενσωμάτωση προγραμμάτων ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλο το φάσμα της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, καλύπτοντας όλη τη μαθησιακή διαδρομή από την προσχολική εκπαίδευση έως και την αποφοίτηση από το λύκειο. Η παρέμβαση εστιάζει σε έναν μηχανισμό εκπαίδευσης που στοχεύει στην αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για την αναδιάρθρωση των προγραμμάτων σπουδών και της όλης εκπαιδευτικής διαδικασίας, με στόχο να προαχθεί με τον καλύτερο τρόπο η ψηφιακή ικανότητα ενός παιδιού για μία δεδομένη μαθησιακή ηλικία, λαμβάνοντας υπόψη τα διάφορα νοητικά επίπεδα ανάπτυξης των παιδιών ανά ηλικία, τα υφιστάμενα αναλυτικά προγράμματα σπουδών, το δεδομένο τεχνολογικό αλλά και κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον. Το έργο θα είναι αποτέλεσμα συνεργασίας με το Υπουργείο Παιδείας και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Στο έργο εντάσσεται επίσης η εκτεταμένη εφαρμογή των ανοιχτών εργαστηρίων open EDU-Labs (Εργαστήρια Δεξιοτήτων) στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τα open EDU-Labs είναι μία σημαντική πρωτοβουλία για τη δημιουργία εργαστηρίων με χρήση ανοικτών τεχνολογιών, τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής στη μέση εκπαίδευση, με πάνω από 120 εργαστήρια στην επικράτεια, μερικά εκ των οποίων με αρκετά διακεκριμένα αποτελέσματα. Ο στόχος του έργου είναι η εκτεταμένη εφαρμογή αυτού του μηχανισμού στο σύνολο των σχολείων της χώρας, ενσωματώνοντας πέραν των ψηφιακών και άλλες συλλειτουργούσες ήπιες δεξιότητες.
Στο πλαίσιο αυτό θα σχεδιασθεί και θα υλοποιηθεί η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για την επαγγελματική αναβάθμισή τους, διασφαλίζοντας ότι όλοι οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αξιοποιήσουν τη τεχνολογία για την εκπαίδευση. Βασικό εργαλείο της δράσης θα αποτελέσει το αντίστοιχο Εθνικό Πλαίσιο Ψηφιακών Δεξιοτήτων καθώς και η οργάνωση συστήματος πιστοποίησης της επάρκειάς τους.
Συμβολή στην ενσωμάτωση προγραμμάτων ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων στα προγράμματα σπουδών των Πανεπιστημίων της επικράτειας
Η παρέμβαση αφορά σε συγκεκριμένη ομάδα του πληθυσμού η οποία είναι οι σπουδαστές και φοιτητές στα πανεπιστήμια της χώρας σε προπτυχιακό, μεταπτυχιακό ή διδακτορικό επίπεδο. Η επιλογή αυτή έχει να κάνει τόσο με το γεγονός της σημαντικότητας των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων ως πόλου καινοτομίας, ανάπτυξης και ευημερίας ενός λαού, αλλά έχει να κάνει και με το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού βρίσκεται σε διαδικασία εκπαίδευσης και επανεκπαίδευσης σε κάποιο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Ο τρόπος που θα αναπτυχθεί αυτή η συνεργασία είναι κυρίως μέσω των θεσμών και των διαδικασιών διασφάλισης ποιότητας των πανεπιστημίων και της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘ.Α.Α.Ε), η οποία και θα εποπτεύει το έργο. Η πολιτική αυτή μπορεί να υλοποιηθεί με νομοθετική παρέμβαση η οποία θα θεσπίζει την υποχρεωτικότητα αυτή, εξουσιοδοτώντας την οικεία Ανεξάρτητη Αρχή να θέτει, ως απαραίτητο κριτήριο για την πιστοποίηση του εκάστοτε προγράμματος σπουδών, την παροχή ενός ελάχιστου επιπέδου ψηφιακών δεξιοτήτων και ενός συγκεκριμένου ανά κλάδο ή τμήμα ή επιστημονικό πεδίο, επιπέδου εξειδικευμένων ψηφιακών δεξιοτήτων.
Μελέτη για την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης
Σκοπός του έργου είναι η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης στο σχεδιασμό και στην εκπόνηση προσωποποιημένων προγραμμάτων κατάρτισης και εκπαίδευσης ανάλογα με τις ανάγκες του εκπαιδευόμενου και του αντίστοιχου Εθνικού Πλαισίου Ψηφιακών Δεξιοτήτων.
Επιχειρησιακό Σχέδιο και δράσεις για την ευαισθητοποίηση, ενημέρωση και ανάδειξη καλών πρακτικών και πρωτοβουλιών αριστείας.
Αντικείμενο του έργου είναι η εκπόνηση επιχειρησιακού σχεδίου για τη δημιουργία κόμβου αριστείας για την ανάδειξη ψηφιακών καινοτόμων πρωτοβουλιών. Η δράση μπορεί να περιλαμβάνει οργάνωση συνεδρίων, ημερίδων, προγραμμάτων επίσκεψης μαθητών και φοιτητών σε ψηφιακά εργαστήρια καινοτομίας, επιχειρήσεις και κόμβους καινοτομίας.
Σχέδιο Επικοινωνίας, Ενημέρωσης και Προβολής των δράσεων του Εθνικού Κέντρου Ανάπτυξης Ψηφιακών Δεξιοτήτων / Ικανοτήτων του Ε.Δ.Υ.Τ.Ε.
Αντικείμενο του έργου είναι μέσω του Σχεδίου Επικοινωνίας να επιτυγχάνεται η ενημέρωση και προβολή όλων των αναφερόμενων πρωτοβουλιών και δράσεων ώστε οι πολίτες να ενημερώνονται, να συμμετέχουν και να αναπτύσσουν αντίστοιχες δεξιότητες διάδρασης και αξιολόγησής τους. Ταυτόχρονα οι πολιτειακοί, εκπαιδευτικοί, επαγγελματικοί, κοινωνικοί φορείς, τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ινστιτούτα και ιδρύματα καθώς και οι πάροχοι των ψηφιακών υπηρεσιών να συμβάλλουν στο εγχείρημα της επίτευξης μιας «ψηφιακής ομπρέλας και ενός κεντρικού κόμβου συντονισμού των δράσεων για την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων».
Παρατηρητήριο Ψηφιακών Δεξιοτήτων
Αντικείμενο του έργου είναι η δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού για τη συνεχή παρακολούθηση της ανάπτυξης των ψηφιακών δεξιοτήτων στη χώρα μέσω της παρακολούθησης των πολιτικών, των εκπαιδευτικών δράσεων παροχής ψηφιακών δεξιοτήτων και των πιστοποιημένων αποτελεσμάτων αυτών στο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας.
Πίνακας 6: Έργα σχετικά με τις ψηφιακές δεξιότητες
Πηγή: Ιδία επεξεργασία
[1] [4] https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/scoreboard/greece
[2] [5]https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1223&langId=el&moreDocuments=yes
[3] [6] Με τον όρο reskilling εννοούμε την επανακατάρτιση-απόκτηση νέων δεξιοτήτων του ατόμου για μία νέα απασχόληση , ενώ με τον όρο upskilling την αναβάθμιση και διεύρυνση των γνώσεών του στο υφιστάμενο αντικείμενο εργασίας του.