Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης
Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Πολιτικής
ΕΘΝΙΚΗ ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ
2016-2021
Νοέμβριος 2016
Περιεχόμενα
Β. Περιβάλλον, όραμα και προοπτικές. 2
Προτεραιότητα 1.1: Διαμόρφωση ευνοϊκού περιβάλλοντος για ιδιωτικές επενδύσεις NGA.. 5
Προτεραιότητα 1.2: Έμπρακτη δημόσια υποστήριξη της επέκτασης των υποδομών NGA.. 6
Προτεραιότητα 2.1: Προώθηση της ψηφιοποίησης της λειτουργίας των ΜΜΕ. 7
Προτεραιότητα 2.2: Ενίσχυση της εξωστρέφειας και του ηλεκτρονικού εμπορίου. 8
Προτεραιότητα 2.3: Συνεργασία για τη συμμετοχή στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση. 9
Προτεραιότητα 2.4: Διάδοση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης. 10
Προτεραιότητα 2.5: Συντονισμός της εθνικής πολιτικής για την Ενιαία Ψηφιακή Αγορά.. 11
Προτεραιότητα 3.1: Εστίαση στην επιχειρηματική αξιοποίηση της καινοτομίας σε ΤΠΕ. 13
Προτεραιότητα 3.2: Αξιοποίηση της καινοτομίας ΤΠΕ στους τομείς προτεραιότητας της οικονομίας 14
Προτεραιότητα 3.3: Δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για νεοφυείς επιχειρήσεις ΤΠΕ. 14
Προτεραιότητα 3.4: Στήριξη νεοφυών επιχειρήσεων και ΜΜΕ στον κλάδο των ΤΠΕ. 15
Προτεραιότητα 3.5: Αλλαγή του τρόπου προμηθειών υπηρεσιών ΤΠΕ για το Δημόσιο. 16
Προτεραιότητα 3.6: Υποστήριξη εξωστρέφειας θεματικών συνδέσμων & clusters. 17
Προτεραιότητα 4.1: Υποστήριξη της έρευνας και ανάπτυξης. 20
Προτεραιότητα 4.2: Ενίσχυση ψηφιακών δεξιοτήτων στα σχολεία.. 20
Προτεραιότητα 4.3: Έμφαση στη δια βίου μάθηση. 21
Προτεραιότητα 5.1: Ενιαίος σχεδιασμός για τα νέα έργα.. 24
Προτεραιότητα 5.2: Αποτελεσματικό μοντέλο υλοποίησης έργων. 25
Προτεραιότητα 5.3: Αξιοποίηση υποδομών νέφους (Cloud). 26
Προτεραιότητα 5.4: Αλλαγή του προσώπου της Δημόσιας Διοίκησης: GOV.GR. 26
Προτεραιότητα 5.5: Ανάπτυξη των δομικών στοιχείων των Ψηφιακών Υπηρεσιών του Δημοσίου. 27
Προτεραιότητα 5.6: Επιβολή της διαλειτουργικότητας. 28
Προτεραιότητα 5.7: Βελτίωση των δημόσιων μητρώων και των ανοικτών δεδομένων. 28
Προτεραιότητα 5.8: Ολοκληρωμένες υπηρεσίες προς πολίτες και επιχειρήσεις. 30
Προτεραιότητα 5.9: Οριζόντιες λύσεις για οριζόντια προβλήματα.. 30
Προτεραιότητα 6.1: Εστίαση στην άρση των του κοινωνικού αποκλεισμού. 31
Προτεραιότητα 6.2: Ανοικτή διακυβέρνηση. 32
Προτεραιότητα 7.1: Θεσμοθέτηση και εφαρμογή πολιτικών ασφάλειας και προστασίας της ιδιωτικότητας 34
Προτεραιότητα 7.3: Θωράκιση των κρίσιμων συστημάτων της Δημόσιας Διοίκησης. 35
Δ. Αξιολόγηση και επαναπροσδιορισμός. 36
Α. Εισαγωγή
Οι ψηφιακές τεχνολογίες, αλλάζουν με πολύ γρήγορους ρυθμούς την οικονομία και την κοινωνία, μεταμορφώνοντας τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι ζουν, εργάζονται, επιχειρούν αλλά και επικοινωνούν.
Η ψηφιακή επανάσταση, προσφέρει ευκαιρίες που ήταν άγνωστες ακόμα και στο κοντινό παρελθόν. Τα αποτελέσματα της, ενσωματώνονται με επιταχυνόμενους ρυθμούς σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας και είναι βέβαιο ότι στα επόμενα χρόνια θα αποτελεί έναν από τους καθοριστικούς συντελεστές για την ανάπτυξη, για νέες θέσεις εργασίας αλλά και για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων.
Η Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι σήμερα εμφανίζεται αδύναμη στον τομέα, σε σύγκριση με τις περισσότερες χώρες της ΕΕ, θα πρέπει να αδράξει τις ευκαιρίες που προσφέρει η ψηφιακή επανάσταση για την επανεκκίνηση της οικονομίας και την ανάπτυξη, για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης αλλά και για την άρση των γεωγραφικών και κοινωνικών αποκλεισμών και την ενίσχυση της ένταξης του συνόλου των πολιτών στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας.
Η Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική (ΕΨΣ), αποτελεί τον οδικό χάρτη και το πλαίσιο αναφοράς για τις αλλαγές που χρειάζεται η χώρα. Θέτει το όραμα και εξειδικεύει τους τομείς παρέμβασης στους οποίους θα πρέπει να εστιαστεί η προσπάθεια, έτσι ώστε η χώρα, με ορίζοντα το 2021, να ενταχθεί με αξιώσεις στον ευρωπαϊκό ψηφιακό χάρτη.
Ειδικότερα, η ΕΨΣ εστιάζει σε επτά τομείς παρέμβασης, που εξειδικεύονται στα επόμενα κεφάλαια, με συγκεκριμένες προτεραιότητες για τον κάθε τομέα. Οι προτεραιότητες αντιστοιχούν σε υπαρκτά κενά, αναγνωρίζουν ότι για να υπάρξει αποτέλεσμα δεν αρκεί απλά να σχεδιαστούν νέα έργα και δράσεις ΤΠΕ και επιπλέον έχουν επιλεγεί έτσι ώστε οι διαθέσιμοι δημόσιοι πόροι να μεγιστοποιήσουν το τελικό αποτέλεσμα.
Β. Περιβάλλον, όραμα και προοπτικές
Σε ότι αφορά το βαθμό διείσδυσης και επέκτασης των ΤΠΕ στη χώρα, σύμφωνα με το σύστημα δεικτών που καθιέρωσε η ΕΕ για τη μέτρηση των επιδόσεων των χωρών-μελών σε πέντε μεγάλες κατηγορίες παρεμβάσεων ΤΠΕ (Digital Economy & Society Index – DESI), η Ελλάδα κατατάσσεται στην 26η θέση μεταξύ των 28 χωρών μελών της ΕΕ, παρουσιάζοντας υστέρηση στις σχετικές κατηγορίες. Ειδικότερα:
- Ως προς τη συνδεσιμότητα: η χώρα υστερεί σε όρους πραγματικών ταχυτήτων ευρυζωνικής σύνδεσης, στη διείσδυση σταθερών και κινητών ευρυζωνικών συνδέσεων και στην κάλυψη δικτύων επόμενης γενιάς. Επίσης οι σταθερές ευρυζωνικές συνδέσεις είναι σχετικά ακριβές για το μέσο εισόδημα των πολιτών.
- Ως προς τις ψηφιακές δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού: η πληθυσμιακή ομάδα άνω των 55 ετών, που αποτελεί και την πλειονότητα του 30% του πληθυσμού που δεν έχει ποτέ χρησιμοποιήσει το διαδίκτυο, υστερεί σημαντικά σε ψηφιακές δεξιότητες έναντι του αντίστοιχου μέσου όρου (ΜΟ) της ΕΕ.
- Ως προς τη χρήση του Internet: αν και σε επιμέρους δραστηριότητες, όπως είναι η πρόσβαση σε ενημέρωση, ψυχαγωγία, κοινωνικά δίκτυα, παιχνίδια και η χρήση για επικοινωνία, οι επιδόσεις είναι καλές, η χώρα υπολείπεται σημαντικά του ΜΟ της ΕΕ στους τομείς των ηλεκτρονικών συναλλαγών, των αγορών μέσω διαδικτύου (online) και στη συνδρομητική τηλεόραση.
- Ως προς τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας από τις επιχειρήσεις: το ποσοστό των πωλήσεων των επιχειρήσεων, μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου, είναι μικρό, τα ηλεκτρονικά παραστατικά έχουν περιορισμένη διείσδυση και είναι λίγες οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν σύγχρονες τεχνολογίες οργάνωσης της παραγωγής.
Ως προς της ψηφιακές υπηρεσίες του Δημοσίου: υπάρχει υστέρηση στην παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών προς πολίτες, επιχειρήσεις και προς άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου.
Ο κλάδος των ΤΠΕ, συνεισφέρει πολύ περιορισμένα στην οικονομία της χώρας[i] και στην απασχόληση[ii] και η εξωστρέφειά του είναι πολύ περιορισμένη[iii]. Υπό την πίεση της κρίσης, ο κλάδος έχει συρρικνωθεί στα 5.7 εκ € ετησίως, καταγράφοντας, με αφετηρία το 2009, ταχύτερη ύφεση (33%) σε σχέση με το σύνολο της οικονομίας[iv], όταν την ίδια χρονική περίοδο στις περισσότερες χώρες έχει εμφανίσει ανάπτυξη.
Σε ότι αφορά τη σύνθεση του κλάδου, οι τηλεπικοινωνίες αποτελούν το 60% (31% στη Δυτική Ευρώπη)[v], ο εξοπλισμός πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών το 21% (το ίδιο με τη Δυτική Ευρώπη) και οι υπηρεσίες πληροφορικής και λογισμικού μόνο το 19% (47% στη Δυτική Ευρώπη).
Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα σήμερα δεν βρίσκεται σε προνομιακή θέση σε ότι αφορά τις ΤΠΕ, με δεδομένο το ρόλο που αυτές παίζουν στην ανάπτυξη και στην ευημερία της χώρας, η ανάπτυξή τους αποτελεί μονόδρομο για τη χώρα.
Το όραμα της κυβέρνησης για τις ΤΠΕ, είναι να αποτελέσουν το μοχλό για την επανεκκίνηση και ανάπτυξη της οικονομίας και για την ενίσχυση της απασχόλησης, ιδιαίτερα σε τομείς υψηλής εξειδίκευσης, τον καταλύτη για αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη Δημόσια Διοίκηση καθώς και εργαλείο και μέσο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.
Η χώρα καλείται να εκμεταλλευτεί το σημαντικό πλεονέκτημα που διαθέτει, το οποίο είναι το ανθρώπινο δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης στον τομέα, και να θέσει σε εφαρμογή ένα συνεκτικό στρατηγικό σχέδιο που να αποτελέσει το πλαίσιο αναφοράς και τον οδικό χάρτη για το σχεδιασμό και την υλοποίηση όλων των δράσεων και παρεμβάσεων για την ανάπτυξη των ΤΠΕ, με ορίζοντα το 2021.
Αυτό ακριβώς το σκοπό εξυπηρετεί η παρούσα Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική (ΕΨΣ), η οποία εξειδικεύει επτά (7) τομείς παρέμβασης, τις προτεραιότητες για τον κάθε τομέα, τις απαιτούμενες ενέργειες υλοποίησης για τον καθένα από τους τομείς προτεραιότητας καθώς επίσης και όλα τα αναγκαία μέτρα και δράσεις για τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου σχεδιασμού και υλοποίησης έργων και δράσεων ΤΠΕ στο Δημόσιο.
Για την εξυπηρέτηση των στόχων της ΕΨΣ, σε μία χρονική περίοδο όπου οι διαθέσιμοι πόροι δημόσιας παρέμβασης είναι περιορισμένοι σε σύγκριση με το παρελθόν, αναγνωρίζονται συγκεκριμένες ευκαιρίες, στις οποίες θα πρέπει να εστιαστεί το κέντρο βάρος της προσπάθειας, όπως είναι:
- H παροχή υπηρεσιών από «επιχειρήσεις προς επιχειρήσεις» (B2B) σε παραγωγικούς τομείς που η χώρα έχει ανταγωνιστικό πλεονεκτήματα όπως ο τουρισμός, η ναυτιλία, ο αγροδιατροφικός τομέας κ.λ.π. Η ύπαρξη κρίσιμης μάζας στην ελληνική αγορά για ανάλογες υπηρεσίες, δημιουργεί ευνοϊκές προϋποθέσεις για τη θεματική εστίαση επιχειρήσεων ΤΠΕ, δικαιολογώντας επενδύσεις και προσφέροντας το απαραίτητο «πεδίο δοκιμών» για την ανάπτυξη ανταγωνιστικών υπηρεσιών με πολύ ευρύτερη γεωγραφική εστίαση.
- Η ριζική αλλαγή και ο εκσυγχρονισμός του τρόπου σχεδιασμού και προμήθειας έργων ΤΠΕ από το Δημόσιο, σε συνδιασμό με ευέλικτες μεθόδους υλοποίησης που θα εστιάζουν στην παραγωγή αποτελεσμάτων, πέρα από την αναμενόμενη θετική επίδραση στο επίπεδο των παρεχόμενων ψηφιακών υπηρεσιών, εκτιμάται ότι θα συνεισφέρει και στον εξυγχρονισμό και την αναβάθμιση του μοντέλου παροχής υπηρεσιών των επιχειρήσεων του οικοσυστήματος ΤΠΕ.
- Η εστίαση στο ανθρώπινο δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης που διαθέτει η χώρα, με συγκεκριμένα μέτρα και δράσεις που θα ενθαρρύνουν αφενός τη συγκράτησή του στη χώρα και αφετέρου την ανάπτυξη επιχειρηματικότητας, μπορεί να αποτελέσει τη βάση για ένα δυναμικό οικοσύστημα ΤΠΕ, προσελκύοντας και κέντρα αριστείας ξένων επιχειρήσεων.
- Τα μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης της αγοράς – ειδικότερα στους τομείς που εμφανίζεται η μεγαλύτερη υστέρηση.
Γ. Τομείς παρέμβασης
1. Ανάπτυξη υποδομών συνδεσιμότητας νέας γενιάς
Για την ανάπτυξη των υποδομών και δικτύων ευρυζωνικής πρόσβασης νέας γενιάς, που έχει ανάγκη η χώρα, εκπονήθηκε από τη Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΓΓΤΤ), το Εθνικό Σχέδιο Ευρυζωνικής Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς[vi] (NGA Plan) το οποίο έχει εγκριθεί από την ΕΕ. Οι στόχοι, η προσεγγίσεις και οι δράσεις του NGA Plan, όπως ισχύουν μέχρι σήμερα, ενσωματώνονται στην Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική και εξειδικεύονται στις προτεραιότητες που αναλύονται στη συνέχεια του κειμένου. Η παρακολούθηση της υλοποίηση των δράσεων του NGA Plan, καθώς και η τυχόν επικαιροποίησή του, θα γίνεται με ευθύνη της ΓΓΤΤ.
Επιπλέον του NGA Plan, που ανταποκρίνεται στον μέχρι τώρα σχεδιασμό της ΕΕ, η πρόσφατη επικοινωνία της ΕΕ με τίτλο «Προς μια Ευρωπαϊκή Gigabit κοινωνία[vii]», θέτει αναβαθμισμένους στρατηγικούς στόχους που ενδεχομένως δημιουργούν την ανάγκη επανεξέτασης, από την ΓΓΤΤ, των σχεδιαζόμενων μακροπρόθεσμων παρεμβάσεων προκειμένου να καλυφθούν. Συγκεκριμένα, οι νέοι στόχοι που τίθενται για το 2025 περιλαμβάνουν:
- Συνδεσιμότητα Gigabit για όλους του κύριους χώρους συγκέντρωσης κοινωνικο-οικονομικής δραστηριότητας όπως τα σχολεία, οι διακομιστικοί κόμβοι, οι κύριοι πάροχοι δημοσίων υπηρεσιών, οι επιχειρήσεις υψηλών ψηφιακών απαιτήσεων κ.λ.π,
- Πρόσβαση σε διαδικτυακή συνδεσιμότητα ταχύτητας λήψης τουλάχιστον 100 Mbps, με δυνατότητα αναβάθμισης σε Gigabit, για όλα τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά, που ζουν είτε σε αστικές είτε σε αγροτικές περιοχές,
- αδιάλειπτη κάλυψη 5G για όλες τις αστικλές περιοχές και τις κύριες οδικές αρτηρίες.
Οι ενδιάμεσοι στόχοι που τίθενται είναι:
- Πλήρης εμπορική διαθεσιμότητα έως το 2020 σε τουλάχιστον μία πόλη σε κάθε κράτος μέλος κάλυψης 5G, με έναρξη εμπορικής διάθεσης το 2018.
Προτεραιότητα 1.1: Διαμόρφωση ευνοϊκού περιβάλλοντος για ιδιωτικές επενδύσεις NGA
Τα μέτρα τόνωσης των ιδιωτικών επενδύσεων, αποτελούν παράγοντα-κλειδί για την υλοποίηση των στόχων του Ψηφιακού Θεματολογίου της ΕΕ. Στόχος τους, είναι η μείωση του κόστους επένδυσης και η απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών ώστε να καθίστανται ελκυστικότερα τα επενδυτικά σχέδια. Υπάρχουν σημαντικά περιθώρια παρεμβάσεων, αν ληφθεί υπόψη ότι για τα ενσύρματα δίκτυα το κόστος κατασκευής παθητικής υποδομής, αποτελεί περίπου το 80% του συνολικού κόστους επένδυσης και ότι για τα δίκτυα κινητών επικοινωνιών, ο καθοριστικότερος παράγοντας είναι η αποτελεσματική διαχείριση του φάσματος και η απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών αδειοδότησης για εγκατάσταση σταθμών βάσης. Επιπλέον, η βελτίωση της εξοικείωσης του πληθυσμού με το διαδίκτυο και η προώθηση της χρήσης ηλεκτρονικών δικτυακών υπηρεσιών από τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και το Δημόσιο Τομέα, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για την προσέλκυση επενδύσεων στον τομέα των ευρυζωνικών υποδομών, που θα συμβάλλουν με τη σειρά τους στην ψηφιακή αναβάθμιση της χώρας.
Οι απαιτούμενες δράσεις για την υλοποίηση της συγκεκριμένης προτεραιότητας εστιάζονται στους ακόλουθους τομείς:
- Μείωση του κόστους επένδυσης
- Απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών
- Τόνωση ζήτησης βασικών ευρυζωνικών υπηρεσιών
- Συντονισμός και σωστή εστίαση των επενδύσεων
Προτεραιότητα 1.2: Έμπρακτη δημόσια υποστήριξη της επέκτασης των υποδομών NGA
Η στήριξη με δημόσιους πόρους, θα πρέπει αφενός να μην δημιουργεί στρέβλωση της αγοράς, απαξιώνοντας ιδιωτικές επενδύσεις, και αφετέρου να εστιάζει σε περιοχές και τομείς που δεν υπάρχει ενδιαφέρον της αγοράς να παράσχει υπηρεσίες που να καλύπτουν τους στόχους του Εθνικού Σχεδίου NGA. Με γνώμονα τη βέλτιστη χρήση των δημόσιων πόρων, αλλά και στο πλαίσιο των κανονισμών της ΕΕ περί κρατικών ενισχύσεων, η δημόσια υποστήριξη της επέκτασης των ευρυζωνικών υποδομών επόμενης γενιάς καλείται να εστιάσει:
- στις περιοχές που από πλευράς NGA υποδομών[viii] θα παραμείνουν «λευκές περιοχές»
- σε μη «λευκές περιοχές», υπό την προϋπόθεση ότι οι υποδομές που θα αναπτυχθούν θα εξασφαλίζουν «ουσιαστική αλλαγή» (step change)[ix] σε όρους ευρυζωνικής διαθεσιμότητας.
Στο πλαίσιο αυτό έχουν προβλεφθεί οι ακόλουθες δράσεις:
- η «επέκταση των ευρυζωνικών δικτύων στις αγροτικές περιοχές» (Rural extension), με στόχο την κάλυψη περιοχών εκτός αστικών κέντρων με υποδομές NGA, όπου δεν θα αναπτυχθούν με αμιγώς ιδιωτικές επενδύσεις αντίστοιχες υποδομές.
- Το «ευρυζωνικό δίκτυο πολύ υψηλής ταχύτητας» (Superfast Broadband), με στόχο την κάλυψη αστικών περιοχών με υποδομές NGA, κατάλληλες για την παροχή πραγματικής ταχύτητας τουλάχιστον 100Mbps στους τελικούς καταναλωτές, στηρίζοντας τις ιδιωτικές επενδύσεις για την επέκταση των δικτύων πρόσβασης οπτικών ινών τουλάχιστον μέχρι το επίπεδο του κτηρίου (FTTB). Απαραίτητη προϋπόθεση για την έγκαιρη ολοκλήρωση του έργου είναι η αρμονική συνύπαρξη του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, έτσι ώστε να βελτιστοποιηθούν και το δημόσιο και το ιδιωτικό όφελος.
2. Επιτάχυνση της ψηφιοποίησης της οικονομίας
Η πλειονότητα των ελληνικών επιχειρήσεων δεν είναι υψηλής τεχνολογίας ούτε παρέχει σχετικές υπηρεσίες. Τα οφέλη όμως από την ψηφιοποίηση της λειτουργίας τους και της οικονομίας γενικότερα, αφορούν όλους τους κλάδους της οικονομίας μέσω των δυνατοτήτων που προσφέρουν όπως είναι:
- η δυνατότητα πρόσβασης σε νέες αγορές και την αύξηση του αγοραστικού κοινού στο οποίο απευθύνονται,
- η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τους, μέσω της μείωσης του κόστους παραγωγής και αύξησης της παραγωγικότητας,
- η διαφοροποίηση των προϊόντων και υπηρεσιών που πρσφέρουν
- η αναγνώριση των ευκαιριών που εμφανίζονται σε μια ανοιχτή και δικτυωμένη αγορά
- η δημιουργία των προϋποθέσεων γρήγορης υιοθέτησης της καινοτομίας σε όλα τα στάδια των παραγωγικών τους διαδικασιών.
Η μετάβαση των ελληνικών επιχειρήσεων & επαγγελματιών από το παραδοσιακό, σε ένα σύγχρονο μοντέλο λειτουργίας που αξιοποιεί και ενσωματώνει τις ΤΠΕ, απαιτεί με τη σειρά της την ύπαρξη στη χώρα ενός ισχυρού, καινοτόμου και ανταγωνιστικού κλάδου ΤΠΕ. Η ενίσχυση του κλάδου ΤΠΕ, έτσι ώστε να επιτελέσει το ρόλο που του αναλογεί ως ένας από τους πυλώνες για την επανεκκίνηση και την ανάπτυξη της οικονομίας, αποτελεί ξεχωριστό τομέα παρέμβασης στην παρούσα ΕΨΣ.
Εκτός από τον κλάδο των ΤΠΕ, για να οδηγήσουν οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις σε πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, απαιτείται να εστιαστούν στους ακόλουθους τομείς –πυλώνες της οικονομίας [x] που ακολουθούν (ο κλάδος ΤΠΕ αποτελεί ξεχωριστό τομέα παρέμβασης), όπου αναμένονται τα μεγαλύτερα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη:
- Αγροδιατροφής – Βιομηχανίας τροφίμων,
- Ενέργειας,
- Εφοδιαστικής αλυσίδας – Μεταφορών,
- Πολιτιστικών & Δημιουργικών Βιομηχανιών,
- Περιβάλλοντος,
- Τουρισμού,
- Υγείας – Φαρμάκων και
- Υλικών – κατασκευών
Προτεραιότητα 2.1: Προώθηση της ψηφιοποίησης της λειτουργίας των ΜΜΕ.
Οι ΜΜΕ και οι ελεύθεροι επαγγελματίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Η χρήση και η διάδοση των ΤΠΕ στις επιχειρήσεις αυτές και στους επαγγελματίες είναι ιδιαίτερα χαμηλή συγκρινόμενη με τον ευρωπαϊκό ΜΟ. Ενδεικτικά αναφέρεται, ότι στους δείκτες που αφορούν το ηλεκτρονικό επιχειρείν (eBusiness) και το ηλεκτρονικό εμπόριο (eCommerce) υπολείπεται του ΜΟ της Ε.Ε[xi]. Σε ότι αφορά το βαθμό ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στις επιχειρήσεις, με στοιχεία του 2016, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 24η θέση μεταξύ των 28 χωρών-μελών της ΕΕ[xii].
Με βάση τα προηγούμενα, είναι επιβεβλημένη η συστηματική και συνεχής ενθάρρυνση των ΜΜΕ για την υιοθέτηση των ΤΠΕ ιδιαίτερα την τρέχουσα περίοδο όπου οι δυνατότητές τους για πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης είναι περιορισμένη. Στις δράσεις τόνωσης και ενίσχυσης της ψηφιοποίησης της λειτουργίας των ΜΜΕ περιλαμβάνονται:
- Η ενίσχυση επιχειρήσεων για χρήση υπηρεσιών πρόσβασης με πολύ υψηλές ταχύτητες.
- Προγράμματα τεχνολογικής αναβάθμισης στους τομείς της ασφάλειας, της ψηφιοποίησης διαδικασιών και περιεχομένου, της παρουσίας στο διαδίκτυο, της πώλησης προϊόντων και υπηρεσιών, της εταιρικής προώθησης μέσω διαδικτύου και της υποστήριξης για την υιοθέτηση και την επέκταση της διαχείρισης της καινοτομίας.
- Η συνεργασία του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού με τα επιμελητήρια και τη ΓΓΨΠ για την οργάνωση περιφερειακών κέντρων υποστήριξης των επιχειρήσεων σε θέματα ψηφιοποίησης της λειτουργίας τους. Η δράση αυτή θα συμβάλει και στην καλύτερη στόχευση των επερχόμενων δράσεων κρατικών ενισχύσεων.
- Η διαθεσιμότητα χρηματοδοτικών πόρων για επενδύσεις, μέσω της ενεργοποίησης ταμείων χρηματοδότησης και συμμετοχής (Ταμείο Συμμετοχών, Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ταμείο Μικροπιστώσεων), ως εργαλείων για την ενίσχυση των ΜΜΕ και των επαγγελματιών στην προσπάθεια για ψηφιοποίηση της λειτουργίας και των παραγωγικών τους διαδικασιών.
- Υποστήριξη συγκεκριμένων δράσεων ΤΠΕ με στόχο την ανάπτυξη θεματικά ολοκληρωμένων, εστιασμένων ή/και συνεργατικών λύσεων για ομάδες ΜΜΕ.
- Στήριξη της παραγωγής και της προώθησης ψηφιακού περιεχομένου ιδιαίτερα από τον κλάδο της δημιουργικής βιομηχανίας και του πολιτισμού.
- Ώθηση της χρήσης των ανοιχτών δεδομένων του δημοσίου μέσα από σχετικές δράσεις και την υιοθέτηση πλαισίου για την επαναχρησιμοποίηση τους.
Προτεραιότητα 2.2: Ενίσχυση της εξωστρέφειας και του ηλεκτρονικού εμπορίου
Ενώ οι αγορές μέσω διαδικτύου ανεβαίνουν σταθερά στην προτίμηση των πολιτών, οι ελληνικές επιχειρήσεις, που διαθέτουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους μέσω διαδικτύου, υστερούν σε σχέση με τον ΜΟ των χωρών της Ε.Ε. Ενδεικτικά, σε ότι αφορά τον αριθμό των ΜΜΕ που πραγματοποιούν πωλήσεις μέσω διαδικτύου, η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση (27η) μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε[xiii]. Αντίστοιχα χαμηλό είναι και το ποσοστό των εσόδων των ελληνικών ΜΜΕ από το ηλεκτρονικό εμπόριο, κατατάσσοντας τη χώρα στην τελευταία θέση (28η)[xiv].
Η ανατροπή της υπάρχουσας κατάστασης, απαιτεί δέσμη παρεμβάσεων σε πολλαπλά επίπεδα, όπως είναι:
- Η ενίσχυση της διάθεσης προϊόντων και υπηρεσιών των ΜΜΕ μέσω διαδικτύου,
- Η στήριξη πρωτοβουλιών ανάπτυξης σημείων–υποδομών ηλεκτρονικού εμπορίου κατάλληλων να αποτελέσουν το εμπορικό κανάλι για αρκετούς κλάδους της οικονομίας,
- Η προώθηση, όπου είναι δυνατό, της υλοποίησης υπηρεσιών πωλήσεων και φροντίδας πελατών από Ελληνικές επιχειρήσεις,
- Η υποβοήθηση της διεθνοποίησης των προϊόντων και υπηρεσιών των ελληνικών επιχειρήσεων και επαγγελματιών,
Στις δράσεις ενίσχυσης της εξωστρέφειας και του ηλεκτρονικού εμπορίου περιλαμβάνονται:
- Η υλοποίηση σχεδίου δράσης από το Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού σε συνεργασία με τον Ελληνικό Σύνδεσμο Ηλεκτρονικού Εμπορίου[xv] και τη ΓΓΨΠ με στόχο:
- Την υλοποίηση τομεακών δράσεων ενημέρωσης και εκπαίδευσης των επιχειρηματιών σε σχέση με τους κανονισμούς, τις υποχρεώσεις, τις ευκαιρίες και τις δυσκολίες που σχετίζονται με το ηλεκτρονικό εμπόριο από τις ελληνικές επιχειρήσεις.
- Τη στήριξη πολύ-γλωσσικών υποδομών ηλεκτρονικού εμπορίου ή/και προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών Ελληνικών επιχειρήσεων.
- Τη στήριξη των υπαρχόντων προτύπων και πιστοποιήσεων καθώς και υποστήριξη των ελληνικών επιχειρήσεων για την απόκτηση πιστοποιήσεων εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας.
- Την ελαχιστοποίηση των εμποδίων ανάπτυξης του διασυνοριακού ηλεκτρονικού εμπορίου, ιδιαίτερα σε σχέση με τη δημιουργία ενός αποδοτικού και ανταγωνιστικού περιβάλλοντος στον κλάδο των εφοδιαστικών αλυσίδων και μεταφορών.
Προτεραιότητα 2.3: Συνεργασία για τη συμμετοχή στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση
Η εισαγωγή της αυτοματοποίησης και των δομικών στοιχείων της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, καθώς και η ενσωμάτωση τεχνολογιών όπως το Internet of Things (IoT), το υπολογιστικό νέφος, τα ευφυή δίκτυα (smart grids), τα αυτόνομα συστήματα (οχήματα ή ρομποτικά συστήματα) στην ελληνική οικονομία, είναι ιδιαίτερα περιορισμένη.
Η ενσωμάτωση των δομικών στοιχείων και τεχνολογιών που προαναφέρθηκαν, στους τομείς-πυλώνες της οικονομίας αποτελεί υψηλή προτεραιότητα, προκειμένου να ενισχυθεί το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και η διαφοροποίηση. Προς την κατεύθυνση αυτή δρομολογούνται δράσεις στις οποίες περιλαμβάνονται:
- Η υλοποίηση σχεδίου δράσης σε συνεργασία από το Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, τη ΓΓΨΠ και την ΓΓΕΤ με στόχο:
- Το σχεδιασμό παρεμβάσεων για την εισαγωγή τεχνολογιών της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης στους τομείς – πυλώνες της οικονομίας
- Την ανάδειξη καλών πρακτικών
- Την οργάνωση γραφείων υποστήριξης στα τοπικά επιμελητήρια
- Τη συμμετοχή Ελληνικών εταιρειών σε προσπάθειες προτυποποίησης των τεχνολογιών που σχετίζονται με την 4η Βιομηχανική επανάσταση
- Η στήριξη δράσεων που σχετίζονται με την εισαγωγή και επέκταση δικτύων αισθητήρων, ευφυών δικτύων (smart grids) και αυτόνομων συστημάτων
- Η ώθηση της υλοποίησης δράσεων έξυπνων πόλεων «smart cities», ως φορέων δημιουργίας κρίσιμης μάζας για την ανάπτυξη σχετικών τεχνολογιών από τις ελληνικές επιχειρήσεις.
- Η ενίσχυση τεχνολογικών πυλώνων όπως είναι η μικροηλεκτρονική, οι αισθητήρες, το υπολογιστικό νέφος και οι τεχνολογίες «big data».
Προτεραιότητα 2.4: Διάδοση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης
Η εισαγωγή και ευρεία αξιοποίηση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης, αναμένεται να έχει σημαντικά οικονομικά οφέλη για το σύνολο των Ελληνικών επιχειρήσεων. Σε επίπεδο ΕΕ, σύμφωνα με σχετική έκθεση[xvi] που συντάχθηκε για το σκοπό αυτό, τα ετήσια οφέλη από την επέκταση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης υπολογίζονται σε 40 δις €.
Στα πλεονεκτήματα της ηλεκτρονικής τιμολόγησης περιλαμβάνονται:
- Η ταχύτερη εξόφληση μέσω της μείωσης του χρόνου μετάβασης του τιμολογίου στον παραλήπτη
- Το μειωμένο κόστος εκτυπώσεων και αποστολής
- Η ταχύτερη και οικονομικότερη επεξεργασία των στοιχείων των τιμολογίων και
- Η μείωση του κόστους για τη φύλαξη των αποδεικτικών.
Επιπλέον, η ηλεκτρονική τιμολόγηση μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για τη μείωση της φοροδιαφυγής και τον εντοπισμό του μαύρου χρήματος. Για την ευρεία εφαρμογή της θα πρέπει να ξεπεραστούν συγκεκριμένα προβλήματα, μεταξύ των οποίων:
- Η ανομοιομορφία και η πληθώρα των μορφότυπων για τα τιμολόγια που καθιστούν δύσκολη την ενσωμάτωσή τους στα πληροφοριακά συστήματα των εταιρειών.
- Η δυσπιστία και ο σκεπτικισμός των χρηστών για την ασφάλεια των σχετικών συστημάτων.
Στις δράσεις για την υλοποίηση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης περιλαμβάνονται:
- Η επιτάχυνση της ενσωμάτωσης της οδηγίας 2014/55/EU περί ηλεκτρονικής τιμολόγησης, στο εθνικό δίκαιο.
- Η υιοθέτηση προτύπων, σε συνεργασία με τους φορείς της αγοράς, ώστε να είναι εφικτή η διαλειτουργικότητα και η αυτοματοποιημένη διαχείριση των ηλεκτρονικών τιμολογίων.
- Η ενεργοποίηση κεντρικής ηλεκτρονικής υπηρεσίας για την αποδοχή ηλεκτρονικών τιμολογίων από την κεντρική διοίκηση, με στόχο την αποτελεσματικότερη επεξεργασία και αποπληρωμή. Για πληρωμές προς το Δημόσιο, θα διευρυνθεί η χρήση αυτοματοποιημένων τρόπων, όπως το e-παράβολο.
Προτεραιότητα 2.5: Συντονισμός της εθνικής πολιτικής για την Ενιαία Ψηφιακή Αγορά
Η Ενιαία Ψηφιακή Αγορά (Digital Single Market) αποτελεί στρατηγική της ΕΕ για την άρση των εμποδίων που περιορίζουν τους πολίτες να έχουν πρόσβαση σε προϊόντα και υπηρεσίες καθώς και τις επιχειρήσεις σε αγορές, υποδομές και εργαλεία που έχουν αναπτυχθεί εντός της Ε.Ε. Η Ενιαία Ψηφιακή Αγορά, περιλαμβάνει ένα εκτεταμένο πλαίσιο δράσεων σε όλους τους τομείς της οικονομίας που εστιάζονται στους ακόλουθους τρεις (3) κύριους άξονες πολιτικής:
- Στη βελτίωση της πρόσβασης σε ψηφιακά προϊόντα και υπηρεσίες
- Στην υλοποίηση κατάλληλου αναπτυξιακού περιβάλλοντος για τα ψηφιακά δίκτυα και τις υπηρεσίες
- Στην αξιοποίηση της ψηφιοποίησης της οικονομίας ως φορέα ανάπτυξης και ευημερίας.
Οι δράσεις στους παραπάνω άξονες πολιτικής περιλαμβάνουν αρμοδιότητες από το σύνολο της Κυβέρνησης, και απαιτούν συντονισμό και στόχευση. Για το σκοπό αυτό απαιτείται:
- Η υλοποίηση κεντρικής δομής, υποστηριζόμενης από την ΓΓΨΠ, η οποία θα δρα ως κέντρο ψηφιακής αριστείας με αρμοδιότητα:
- Να δρα υποστηρικτικά για την προώθηση της στρατηγικής για την ψηφιακή ανάπτυξη,
- Να γεφυρώνει δράσεις και στρατηγικές μεταξύ των φορέων του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα με στόχο την ισότιμη και άμεση συμμετοχή στην ενιαία ψηφιακή αγορά,
- Να καταγράφει, αναδεικνύει και προωθεί βέλτιστες πρακτικές για την ψηφιοποίηση της οικονομίας,
- Να αποτελεί σημείο συνάντησης, συζήτησης και διαβούλευσης μεταξύ της πολιτείας, των φορέων – εκπροσώπων των επιχειρήσεων και των πολιτών,
- Να συντονίζει, συμπληρώνει και αναδεικνύει τις δράσεις συλλογής και καταγραφής της πορείας όλων των τομέων της οικονομίας σε σχέση με την ψηφιοποίηση και τη συμμετοχή στην Ενιαία Ψηφιακή Αγορά.
3. Ώθηση του κλάδου ΤΠΕ για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας και της απασχόλησης
Παρά την γενικότερη θετική συνεισφορά του κλάδου των ΤΠΕ στην οικονομία και στην απασχόληση, η συμβολή του τόσο στην οικονομία[xvii] όσο και στην απασχόληση[xviii], είναι γενικά περιορισμένη. Εξίσου περιορισμένη είναι και η εξωστρέφεια του κλάδου [xix]. Σε ότι αφορά τη σύνθεσή του, οι τηλεπικοινωνίες αποτελούν τον κυρίαρχο υποκλάδο του[xx]. Υπό την πίεση της ύφεσης, ο κλάδος συρρικνώθηκε με ταχύτερο ρυθμό από το σύνολο της οικονομίας, καταγράφοντας μείωση 33% σε σχέση με το 2009[xxi].
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, πολλές ελληνικές επιχειρήσεις ΤΠΕ επέλεξαν να στραφούν σε αγορές του εξωτερικού, επανακαθορίζοντας το χαρτοφυλάκιο των προϊόντων τους ή/και τον τρόπο διανομής του. Επιπλέον, οργανώθηκαν ή ενισχύθηκαν θεματικές συμπράξεις και σύνδεσμοι με σκοπό την εκμετάλλευση συνεργειών και ταυτόχρονα αναπτύχθηκε ένα μικρό αλλά ενεργό οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων, που έχει να επιδείξει αρκετές επιτυχίες στην εμπορευματοποίηση καινοτόμων ιδεών νέων Ελλήνων επιχειρηματιών.
Ο κλάδος των ΤΠΕ, χαρακτηρίζεται από χαμηλές κεφαλαιουχικές ανάγκες, ενώ παράλληλα διαθέτει υψηλά περιθώρια κλιμάκωσης και σημαντικές προοπτικές απασχόλησης στελεχών υψηλού γνωσιακού επιπέδου και κατάρτισης. Με αυτά τα δεδομένα, έχει επιλεγεί ως ένας από τους οκτώ κλάδους προτεραιότητας για την εστίαση της αναπτυξιακής πολιτικής της χώρας.
Όπως το σύνολο των επιχειρήσεων της χώρας, έτσι και αυτές του κλάδου ΤΠΕ καλούνται να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα χρηματοπιστωτικής ασφυξίας (δυσκολία πρόσβασης σε ρευστότητα, αυστηροί όροι χορήγησης πιστώσεων, υπέρμετρες προσωπικές εγγυήσεις ως προϋποθέσεις χρηματοδότησης). Πέραν αυτών όμως, εμφανίζουν μεγαλύτερη εξάρτηση από το Δημόσιο Τομέα, επηρεαζόμενες περισσότερο από τις καθυστερήσεις πληρωμών και τον περιορισμό της ζήτησης, και μεγαλύτερη δυσκολία στην εξεύρεση ανθρώπινου δυναμικού υψηλής εξειδίκευσης (τα στελέχη του κλάδου ΤΠΕ εμφανίζονται στη δεύτερη θέση εργασίας με τη μεγαλύτερη δυσκολία κάλυψης στην Ελλάδα[xxii]).
Με τις κατάλληλες υποστηρικτικές ενέργειες, το οικοσύστημα των επιχειρήσεων ΤΠΕ μπορεί να αποκτήσει νέα δυναμική και να καταστεί ελκυστικός εργοδότης, συμβάλλοντας στην αναστροφή της τάσης φυγής νέων αποφοίτων στους τομείς των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, του μηχανικού και των μαθηματικών (STEM)[xxiii]. Αυτή η πληθυσμιακή ομάδα, παρότι είναι μικρή σε μέγεθος, μπορεί να συμβάλλει πολύ δυναμικά στην διατήρηση των προοπτικών ανάπτυξης της ψηφιακής οικονομίας στην Ελλάδα.
Προτεραιότητα 3.1: Εστίαση στην επιχειρηματική αξιοποίηση της καινοτομίας σε ΤΠΕ
Η Έρευνα και η Τεχνολογική Ανάπτυξη (ΕΤΑ) στον τομέα των ΤΠΕ, είναι αναγκαία συνθήκη για την Επιχειρηματική Καινοτομία, όχι όμως και ικανή. Η χώρα μας, κατέχει εξέχουσα θέση στη χρηματοδότηση από τα Προγράμματα Πλαίσιο ΕΤΑ για ΤΠΕ, τόσο στο 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο (FP7)[xxiv] όσο και στο πρόγραμμα Horizon 2020[xxv]. Σε ότι αφορά την κατοχύρωση πατεντών ΤΠΕ[xxvi] η χώρα υστερεί, όπως επίσης και στις δαπάνες ΕΤΑ που χρηματοδοτούνται από τις ίδιες τις επιχειρήσεις του κλάδου[xxvii].
Τα παραπάνω στοιχεία αναδεικνύουν, ότι η στόχευση της ΕΤΑ σε ΤΠΕ προσανατολίστηκε περισσότερο στην αμιγώς ακαδημαϊκή έρευνα παρά στα περιθώρια επιχειρηματικής αξιοποίησής της, κατατάσσοντας τη χώρα τελευταία στο δείκτη Καινοτομίας ΤΠΕ (ICT Innovation index)[xxviii]. Χωρίς να υποτιμάται η αξία της μακροχρόνιας ακαδημαϊκής έρευνας, εκτιμάται ότι η βραχυχρόνια-εφαρμοσμένη έρευνα με στόχο την επιχειρηματική της αξιοποίηση θα έχει αμεσότερα οφέλη στην ανάπτυξη του κλάδου των ΤΠΕ στην Ελλάδα.
Από την οπτική της Εθνικής Στρατηγικής Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ETAK) για την Έξυπνη Εξειδίκευση 2014-2020 (RIS3) και του 8ου Ευρωπαϊκού Προγράμματος Πλαισίου Έρευνας και Καινοτομίας Horizon 2020, οι ΤΠΕ αναγνωρίζονται τόσο ως αυθύπαρκτος τομέας καινοτομίας όσο και ως βασική υποστηρικτική τεχνολογία (key enabling technology) για καινοτομία στους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας. Ως προς την πρώτη της διάσταση, οι παραδοσιακές δράσεις υποστήριξης της καινοτομίας σε ΤΠΕ απευθύνονται κυρίως σε δομές που μπορούν να υποστηρίξουν την κλίμακα, το μεγάλο κύκλο ζωής και τις χρηματοοικονομικές απαιτήσεις της μακροχρόνιας έρευνας, δηλαδή σε ακαδημαϊκούς φορείς και μεγάλες, εγκατεστημένες επιχειρήσεις που διαθέτουν τμήματα έρευνας και ανάπτυξης (Research and Development). Η ΕΕ, αναγνωρίζοντας ότι οι ΜΜΕ (ιδιαίτερα στους δυναμικούς κλάδους της οικονομίας) δυσκολεύονται να ακολουθήσουν, εφαρμόζει το Χρηματοδοτικό Εργαλείο για ΜΜΕ (SME Instrument)[xxix] που επιτρέπει μια κλιμακούμενη (phased) προσέγγιση της καινοτομίας, με συντομότερο ορίζοντα[xxx] που ταιριάζει περισσότερο στο χρονικό βάθος των επιχειρηματικών πλάνων των ΜΜΕ.
Η δράση της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ), «Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ» που έχει προδημοσιευτεί[xxxi], προβλέπει δημόσια δαπάνη 52 εκ.€ για το θεματικό τομέα ΤΠΕ, με διάρκεια υλοποίησης των έργων έως 36 μήνες. Ωστόσο, στην παρούσα προγραμματική περίοδο και δεδομένης της οικονομικής στενότητας που έχει δημιουργήσει η παρατεταμένη κρίση, είναι ορατός ο κίνδυνος, οι δράσεις αυτές να αντιμετωπισθούν ως πηγή ρευστότητας για την κάλυψη άλλων αναγκών. Είναι πολύ σημαντικό, οι πόροι αυτοί να τύχουν επιχειρηματικής αξιοποίησης από τους ωφελούμενους φορείς και προς την κατεύθυνση αυτή η ΓΓΨΠ θα συνεργαστεί με τη ΓΓΕΤ προκειμένου να υπάρξει:
- Υποστήριξη στην τακτική προβολή του έργου των ωφελούμενων φορέων – κατά τη διάρκεια της υλοποίησης των σχετικών δράσεων – προς τους μελλοντικούς τελικούς (εμπορικούς) αποδέκτες τους,
- Ευελιξία στην ευθυγράμμιση των έργων, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα της αγοράς και της τεχνολογίας όπως διαμορφώνονται κατά τη χρονική εξέλιξή τους, σε συνεργασία και με τους μελλοντικούς τελικούς (εμπορικούς) αποδέκτες τους,
Για μελλοντικές δράσεις υποστήριξης της καινοτομίας σε ΤΠΕ, θα εξεταστεί η δυνατότητα συνεργασίας με τη ΓΓΕΤ προκειμένου:
- Να θεσπιστεί πλαίσιο κλιμακούμενης (phased) προσέγγισης της καινοτομίας.
- Να υποστηριχθεί η αξιολόγηση και υλοποίηση των έργων σε συντομότερο χρονικό ορίζοντα.
- Να δρομολογηθεί η θεματική εστίαση σε τομείς με βραχύτερο time-to-market.
Προτεραιότητα 3.2: Αξιοποίηση της καινοτομίας ΤΠΕ στους τομείς προτεραιότητας της οικονομίας
Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την ψηφιακή οικονομία, ως την οικονομία που έχει αναπτυχθεί γύρω από το διαδίκτυο, οι υπηρεσίες ΤΠΕ «από επιχειρήσεις προς επιχειρήσεις» (business-to-business-Β2Β) έχουν τουλάχιστον δεκαπλάσια αξία από τις υπηρεσίες «από επιχειρήσεις προς καταναλωτές» (business-to-consumer – Β2C), ενώ τα τρία τέταρτα της αξίας της ψηφιακής οικονομίας προέρχονται από, και διοχετεύονται σε παραδοσιακούς τομείς της οικονομίας και όχι σε εταιρίες του διαδικτύου[xxxii]. Κατά συνέπεια, απαιτείται εστίαση της καινοτομίας ΤΠΕ στους τομείς προτεραιότητας της οικονομίας (οι ΤΠΕ που αποτελούν ξεχωριστό τομέα επέμβασης) που εξυπηρετεί τους εξής στόχους:
- Ενισχύει την προσφορά εξειδικευμένων υπηρεσιών ΤΠΕ για την ανάπτυξη των τομέων προτεραιότητας της οικονομίας.
- Προσφέρει στις επιχειρήσεις του οικοσυστήματος ΤΠΕ, οικείο περιβάλλον δοκιμών καθώς και αρχική ζήτηση για εξειδικευμένα καινοτόμα προϊόντα τα οποία προσφέρουν σημαντικές προοπτικές εξωστρεφούς κλιμάκωσης.
Προς την κατεύθυνση αυτή, θα επιδιωχθεί:
- Η συνεργασία με τους θεσμικούς φορείς/συνδέσμους των τομέων προτεραιότητας της οικονομίας, πλέον των ΤΠΕ, και τους αντίστοιχους συνδέσμους επιχειρήσεων πληροφορικής, προκειμένου να αναδειχθούν οι περιοχές όπου υπάρχουν ελλείψεις ή/και περιθώρια καινοτομίας σε ΤΠΕ. Στο πλαίσιο αυτό, θα υποστηριχθεί η οργάνωση εξειδικευμένων θεματικών ημερίδων (workshops) που θα φέρουν στον ίδιο χώρο την προσφορά και τη ζήτηση, με σκοπό την ανάπτυξη σχέσεων και στη συνέχεια την καταγραφή τάσεων και ευκαιριών για την ανάπτυξη θεματικά εξειδικευμένων ΤΠΕ.
- Η συνεργασία με τη ΓΓΕΤ προκειμένου να αξιολογηθεί η υποστήριξη για τη δημιουργία νέων θεματικών συμπράξεων, αν κριθεί ότι υπάρχει η σχετική δυναμική και προοπτική.
Προτεραιότητα 3.3: Δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για νεοφυείς επιχειρήσεις ΤΠΕ
Η δυναμική της παγκόσμιας αγοράς αλλά και η δημόσια παρέμβαση (μέσω του προγράμματος Jeremie ICT Venture Capital του προηγούμενου ΕΣΠΑ), συνέβαλαν στη δημιουργία ενός μικρού αλλά δυναμικού οικοσυστήματος ψηφιακής (κυρίως[xxxiii]) επιχειρηματικότητας. Χωρίς αυταπάτες για τα περιθώρια ανάπτυξης των νεοφυών επιχειρήσεων στον τομέα ΤΠΕ στη χώρα μας, αναγνωρίζεται ότι η δυναμική που αναπτύχθηκε θα πρέπει να υποστηριχθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό, τόσο για τη συγκράτηση της φυγής στο εξωτερικό νέων επιστημόνων και επαγγελματιών (brain drain), όσο και για να τη δημιουργία των προϋποθέσεων για τον εκσυγχρονισμό του μοντέλου λειτουργίας του κλάδου ΤΠΕ στη χώρα μας.
Η διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας και η προσέλκυση επενδύσεων αποτελεί στρατηγικό στόχο για την έξοδο από την κρίση. Το Υπουργείο Οικονομίας (μέσω του Υφυπουργείου Βιομηχανίας και της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας) συντονίζει τις δράσεις στήριξης της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, μέσω και της πλατφόρμας StartUpGreece.
Υπάρχουν, ωστόσο, ιδιαιτερότητες που αφορούν στις νεοφυείς επιχειρήσεις του κλάδου ΤΠΕ, που ενδεχομένως χρήζουν εξειδικευμένων παρεμβάσεων. Ως παράδειγμα αναφέρεται η απλοποίηση της αδειοδότησης επιχειρήσεων με το θεσμό των υπηρεσιών μιας στάσης (one-stop shop) που έχει δρομολογήσει το Υπουργείο Οικονομίας[xxxiv], η οποία αναμφίβολα θα συμβάλει στη διευκόλυνση της έναρξης λειτουργίας τους. Οι ιδιαιτερότητες που προαναφέρθηκαν, όπως επίσης και η άρση των πιθανών εμποδίων κανονιστικού και διοικητικού χαρακτήρα, που άπτονται του τομέα των νεοφυών επιχειρήσεων ΤΠΕ, αποτελούν πεδία όπου απαιτούνται παρεμβάσεις και προς την κατεύθυνση αυτή:
- η ΓΓΨΠ θα συνεργαστεί με το οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων του κλάδου των ΤΠΕ, προκειμένου να χαρτογραφηθεί το τοπίο των εμπλεκόμενων φορέων[xxxv] και να καταρτιστεί ένα βιώσιμο σχέδιο δράσης για την δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος, διοικητικού και κανονιστικού, για τις νεοφυείς επιχειρήσεις ΤΠΕ.
Προτεραιότητα 3.4: Στήριξη νεοφυών επιχειρήσεων και ΜΜΕ στον κλάδο των ΤΠΕ
Οι νεοφυείς επιχειρήσεις και οι ΜΜΕ στον κλάδο των ΤΠΕ, αντιμετωπίζουν πολύ σημαντικές δυσκολίες για να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση για την επέκτασή τους. Ειδικότερα οι επιχειρήσεις τεχνολογικής καινοτομίας, οι οποίες έχουν ως βασικότερο χαρακτηριστικό τη διανοητική τους ιδιοκτησία, εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες στην εύρεση επενδυτών. Οι νέοι επιχειρηματίες συχνά στερούνται ενσώματων παγίων και οι χρόνοι ωρίμανσης των ιδεών, σε αρχικά στάδια ανάπτυξης, πολλές φορές είναι ασύμβατοι με τις επιστροφές των επενδύσεων που αναζητούν οι επενδυτές. Σε ότι αφορά υπάρχουσες δυνατότητες, υπάρχει στη χώρα ένας ικανός αριθμός εταιριών επιχειρηματικών συμμετοχών[xxxvi] σε νεοφυείς επιχειρήσεις ΤΠΕ, που έχει δημιουργήσει μια αξιοσημείωτη δυναμική στο χώρο.
Σε ότι αφορά τη δημόσια παρέμβαση για ενίσχυση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, οι προσεγγίσεις ποικίλουν ανάλογα με την χώρα προέλευσής τους. Στην Ελλάδα, έχει επιλεγεί η προσέγγιση του Ταμείου Συμμετοχών («Fund of Funds»). Το εν λόγω Ταμείο, το οποίο έχει ανακοινωθεί από το Υπουργείο Οικονομίας, περιλαμβάνει οκτώ υπο-ταμεία (ένα για τον καθένα από τους οκτώ τομείς προτεραιότητας της οικονομίας στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι ΤΠΕ) που θα απευθύνονται σε νεοφυείς επιχειρήσεις σε διάφορες φάσεις ανάπτυξης. Διαχειριστής του ανωτέρω Ταμείου θα είναι το Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταμείο (EIF), ενώ η αξιολόγηση των συμμετοχών θα γίνεται από εξειδικευμένα ιδιωτικά επενδυτικά ταμεία που θα συμμετέχουν και στη χρηματοδότηση.
Σε ότι αφορά τη συμμετοχική χρηματοδότηση (crowdfunding), η οποία απευθύνεται σε τελικούς χρήστες του προς ανάπτυξη προϊόντος ή υπηρεσίας, υπάρχει έλλειψη σύγχρονου θεσμικού πλαισίου και ο αναχρονισμός αυτός οδηγεί στην ουσία εκτός Ελλάδος αυτούς που επιδιώκουν να χρηματοδοτήσουν τα προϊόντα τους μέσω συμμετοχικής χρηματοδότησης. Ωστόσο, εκτιμάται ότι η κατάσταση αυτή επηρεάζει σε μικρό βαθμό τις νεοφυείς επιχειρήσεις ΤΠΕ, καθόσον πολύ λίγα προϊόντα ή υπηρεσίες ΤΠΕ χρηματοδοτούνται μέσω αυτής της πρακτικής. Αντίθετα, αυτό που είναι καθοριστικής σημασίας για το είδος αυτό των νεοφυών, είναι η συμμετοχική εισφορά σε μετοχικό κεφάλαιο (equity crowdfunding), η οποία απευθύνεται σε επενδυτές που συμμετέχουν με – σχετικά χαμηλό – ποσοστό στο μετοχικό κεφάλαιο της επιχείρησης. Η Ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει ήδη αδειοδοτήσει επιχειρήσεις για την παροχή υπηρεσιών equity crowdfunding σε ελληνική δικαιοδοσία και έχε επίσης ενεργοποιήσει την ελληνική αγορά εταιρικών ομολόγων[xxxvii] ενώ εξετάζεται και η παροχή φορολογικών κινήτρων για όσους επενδύουν σε εταιρικά ομόλογα και συμμετέχουν σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις[xxxviii]. Προκειμένου να αυξηθεί η επιτυχία των εγχειρημάτων συμμετοχικής χρηματοδότησης, θα επιδιωχθεί:
- Η ενίσχυση της εμπλοκής της Ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας της διασποράς και η υποστήριξη της προβολής των νεοφυών επιχειρήσεων ΤΠΕ, αξιοποιώντας τις θεσμικές δομές της ελληνικής κοινότητας στο εξωτερικό
- Η συνεργασία με το οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων ΤΠΕ, προκειμένου να αναδειχθούν κλαδικές ιδιαιτερότητες σε σχέση με την κεφαλαιουχική συμμετοχή προκειμένου να ληφθούν υπόψη από το Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταμείο και τα ιδιωτικά funds τα οποία θα επιλεγούν για το υπό-ταμείο του κλάδου ΤΠΕ. Στο πλαίσιο αυτό θα αξιολογηθεί και η δυνατότητα των επιλεγμένων ταμείων να συμμετάσχουν επιπλέον και σε pre-seed χρηματοδοτήσεις μέσω πλατφορμών equity crowdfunding και στην ελληνική δικαιοδοσία.
Προτεραιότητα 3.5: Αλλαγή του τρόπου προμηθειών υπηρεσιών ΤΠΕ για το Δημόσιο
Ο σχεδιασμός, ο τρόπος προμήθειας και οι εξαντλητικοί χρόνοι αποπληρωμής των δημοσίων έργων ΤΠΕ δεν συμβάλουν στην ανάπτυξη ενός υγιούς οικοσυστήματος ΤΠΕ στη χώρα. Η ριζική αναθεώρηση και ο εκσυγχρονισμός του τρόπου υλοποίησης των έργων αυτών (όπως αναλύεται στο «Νέο πλαίσιο παραγωγής έργων ΤΠΕ στο Δημόσιο για την υλοποίηση της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής» που εξειδίκευσε η ΓΓΨΠ) , πέρα από τα προφανή οφέλη για το ίδιο το Δημόσιο, θα συμβάλει και στον εκσυγχρονισμό του παραγωγικού μοντέλου και στη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του οικοσυστήματος ΤΠΕ της χώρας.
Με το νέο πλαίσιο, διευκολύνεται η συμμετοχή των ΜΜΕ σε έργα ΤΠΕ του Δημοσίου, διευρύνοντας τη βάση προμηθευτών του Δημοσίου και εξασφαλίζοντας ένα δίκαιο πεδίο ανταγωνισμού. Επιπλέον, η διεύρυνση της χρήσης συμβάσεων-πλαίσιο, θα ενθαρρύνει τις ΜΜΕ να επενδύσουν σε νέες λύσεις για την παροχή υπηρεσιών ΤΠΕ προς το Δημόσιο.
Οι παρεμβάσεις που δρομολογεί η ΓΓΨΠ, που αφορούν στην αλλαγή του τρόπου προμηθειών, περιλαμβάνουν:
- σχεδιασμό και υλοποίηση μικρότερων έργων ΤΠΕ,
- εστίαση στην παραγωγή αποτελεσμάτων,
- υιοθέτηση ανοιχτών προτύπων και τεχνολογιών,
- υλοποίηση έργων ΤΠΕ, μέσω μεθόδων ευέλικτης ανάπτυξης,
- υιοθέτηση πρότυπων τευχών διακηρύξεων και συμβάσεων,
- δημιουργία ανεξάρτητων υλικοτεχνικών υποδομών και αποθετηρίου εφαρμογών ΤΠΕ,
- ουσιαστική προώθηση λύσεων ανοιχτού λογισμικού,
- τακτική διοργάνωση θεματικών hackathons.
Προτεραιότητα 3.6: Υποστήριξη εξωστρέφειας θεματικών συνδέσμων & clusters
Οι σύνδεσμοι συμβάλλουν στη δικτύωση των μελών τους, στην αναζήτηση επιχειρηματικών συνεργειών και στην ανάπτυξη της κρίσιμης μάζας γύρω από θεματικά εστιασμένες ΤΠΕ. Ειδικά για τις νέες και μικρές επιχειρήσεις, η συμμετοχή τους σε θεματικό σύνδεσμο, τους δίνει τη δυνατότητα «μαθητείας» δίπλα σε άλλες επιχειρήσεις, με ενδεχόμενη διεθνή εμπειρία και δραστηριότητα, συμμετοχής σε διεθνείς εκθέσεις, προβολής στο κοινό που αποτελεί το στόχο τους και ενίσχυσης της εξωστρέφειάς τους.
Οι σύνδεσμοι που λειτουργούν στη χώρα, έχουν συμβάλει στην ενδυνάμωση του οικοσυστήματος ΤΠΕ και στη ανταγωνιστικότητα των μελών τους. Η ΓΓΨΠ, θα επιδιώξει συνεργασία με το συνδέσμους ΤΠΕ για την υποστήριξη της εξωστρέφειας μέσω δράσεων:
- διεθνοποίησης της δραστηριότητας τους, με υποστήριξη της συμμετοχής τους σε διεθνείς εκθέσεις
- κινητοποίησης των θεσμικών φορέων της Πολιτείας (Εμπορικοί – Οικονομικοί ακόλουθοι ΥΠΕΞ) και των επιμελητηρίων (περιλαμβανομένων και των διμερών επιμελητηρίων),
- εθελοντικής χαρτογράφησης του κλάδου των επιχειρήσεων ΤΠΕ και της δραστηριοποίησης τους, προκειμένου να συμβάλει αποτελεσματικότερα στην υποστήριξή τους και
- αξιοποίησης των δράσεων του σχεδίου δράσης για την προώθηση των εξαγωγών[xxxix]
Προτεραιότητα 3.7: Αξιοποίηση της διανοητικής ιδιοκτησίας – Συμμετοχή σε διαδικασίες προτυποποίησης
Όπως έχει ήδη αναφερθεί, παρά το γεγονός ότι ο κλάδος ΤΠΕ έχει ικανοποιητικές επιδόσεις στη απορρόφηση πόρων ευρωπαϊκών και εθνικών προγραμμάτων ΕΤΑ, δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα να εκμεταλλευτεί τα αποτελέσματά της ως επιχειρηματική καινοτομία, υστερώντας στην κατοχύρωση της διανοητικής ιδιοκτησίας σε ΤΠΕ[xl] και έχοντας χαμηλή συνεισφορά σε φορείς προτυποποίησης.
Η ενεργός συμμετοχή του ελληνικού οικοσυστήματος ΤΠΕ σε διαδικασίες κατοχύρωσης βιομηχανική ιδιοκτησίας και προτυποποίησης, είναι σημαντική για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στον κλάδο. Με την κατοχύρωση της βιομηχανικής ιδιοκτησίας, καθίσταται άμεσα εκμεταλλεύσιμη η επιστημονική γνώση ενώ με την ενεργό συμμετοχή στην προτυποποίηση, εξασφαλίζεται επιρροή και χρονικό πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού. Προς την κατεύθυνση αυτή, η ΓΓΨΠ:
- θα συνεργασθεί με τον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ) και το Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνίας (EPO) για την ενημέρωση του οικοσυστήματος των ελληνικών επιχειρήσεων ΤΠΕ ώστε να αξιοποιήσει στο μέγιστο δυνατό βαθμό τη βιομηχανική του ιδιοκτησία.
- θα συνεργαστεί με τον ΕΛΟΤ και τους αρμόδιους φορείς της κυβέρνησης που παρακολουθούν τους φορείς τυποποίησης ETSI, CEN, CENELEC αλλά και τους υπόλοιπους φορείς τυποποίησης που είναι σχετικοί με τις ΤΠΕ, προκειμένου να αναγνωρισθούν οι δραστηριότητες τυποποίησης που είναι σημαντικές για το ελληνικό οικοσύστημα ΤΠΕ. Επιπλέον, θα επιδιωχθεί ευθυγράμμιση και συντονισμός όλων των εμπλεκομένων φορέων, ώστε να αξιοποιηθεί στο μέγιστο η υφιστάμενη γνώση με στόχο την ανάδειξη της χώρας ως φορέα επιρροής σε επιλεγμένες δραστηριότητες τυποποίησης ΤΠΕ σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
4. Ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού με ψηφιακές δεξιότητες
Ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί την κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας και ενσωμάτωσης και διάχυσης των ωφελειών της στην ελληνική κοινωνία και οικονομία. Εκτός από το πεδίο της οικονομίας, οι ψηφιακές δεξιότητες είναι το εργαλείο για τη συμμετοχή με ισότιμους όρους, όλων ανεξαιρέτως των πολιτών, σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας που διαρκώς εμπλουτίζονται μέσω των ΤΠΕ. Η ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, οφείλει να είναι συνεχής και να παρακολουθεί την τεχνολογική εξέλιξη, δεδομένου ότι:
- Δημιουργεί το κατάλληλο υπόβαθρο για ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στον τομέα της ψηφιακής οικονομίας,
- Αποτελεί κινητήριο μοχλό για την ψηφιοποίηση των παραδοσιακών επαγελμάτων και οικονομικών δραστηριοτήτων,
- Στηρίζει την έρευνα και την καινοτομία σε ΤΠΕ και αποτελεί τη βάση για την δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων (start-ups),
- Μεταφέρει τα οφέλη της ανάπτυξης του κλάδου και στην υπόλοιπη οικονομία,
- Δημιουργεί τις προϋποθέσεις ισότιμης συμμετοχής στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται με τη διαρκή εξέλιξη των ΤΠΕ και διάχυσης των ωφελημάτων σε όλοκληρη την κοινωνία.
Σε ότι αφορά το επίπεδο των ψηφιακών δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας, η εικόνα που παρουσιάζεται στις σχετικές μετρήσεις και έρευνες είναι μικτή. Ειδικότερα:
Στις μετρήσεις της ITU (ICT Development Index[xli]) η Ελλάδα κατατάσσεται στην 39η θέση, ενώ σε ότι αφορά αυτά, τον υποδείκτη ψηφιακών δεξιοτήτων, καταλαμβάνει την πρώτη θέση. Η ίδια εικόνα όμως, δεν αντανακλάται στις μετρήσεις που αφορούν τη χρήση των ΤΠΕ και τη διείσδυση του διαδικτύου, επηρεάζοντας αρνητικά τη συνολική θέση της χώρας[xlii].
- Στον Ευρωπαϊκό Πίνακα Αξιολόγησης για την Καινοτομία (European Innovation Scoreboard[i]), η Ελλάδα βρίσκεται αρκετά χαμηλά σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες-μέλη της ΕΕ, λόγω κυρίως των μειωμένων δαπανών των επιχειρήσεων για Έρευνα και Ανάπτυξη καθώς και των χαμηλών επιδόσεων σε θέματα διανοητικής ιδιοκτησίας, χωρίς να εντοπίζεται υστέρηση στο ανθρώπινο δυναμικό[ii].
- Ο δείκτης ανθρώπινου κεφαλαίου του ψηφιακού θεματολογίου, εμφανίζει την Ελλάδα πολύ χαμηλά, συγκρινόμενη με τις άλλες χώρες-μέλη της ΕΕ[iii]. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 28η θέση σε θέματα εξειδικευμένου σε ΤΠΕ προσωπικού και την 23η στις ψηφιακές δεξιότητες.
Οι παρεμβάσεις για την ενδυνάμωση των ψηφιακών δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, έχουν άμεση συνάφεια με:
- τις περιφερειακές και την εθνική στρατηγική για την έξυπνη εξειδίκευση (RIS3)[iv],
- τη στρατηγική και τις πολιτικές για την αποτελεσματική ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στο Εθνικό Σύστημα Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και για την καλλιέργεια των ψηφιακών δεξιοτήτων και ικανοτήτων του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.
Προτεραιότητα 4.1: Υποστήριξη της έρευνας και ανάπτυξης
Η Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη (ETA) στο σύνολο των κλάδων της επιστήμης και της οικονομίας της χώρας, εμφανίζει ισχυρή συνέργεια με τη χώρο των ΤΠΕ για τους εξής λόγους:
- οι άρτιες ψηφιακές υποδομές είναι απαραίτητες για την διεξαγωγή έρευνας ιδιαίτερα για τη συνεργασία των ερευνητών- και όταν υπάρχει απαίτηση για μεταβίβαση και επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων,
- η ΕΤΑ αποτελεί εξαιρετικό εργαλείο επιμόρφωσης εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού ΤΠΕ (ICT experts) και προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες επιχειρηματικής αξιοποίησής της .
Σύμφωνα με το Ψηφιακό Θεματολόγιο της ΕΕ, η έρευνα και ανάπτυξη θεωρείται κομβικό στοιχείο της ψηφιακής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό και σε συνάφεια με όσα προβλέπει η Εθνική Στρατηγική για την Έξυπνη Εξειδίκευση, σχεδιάζονται δράσεις οι οποίες περιλαμβάνουν:
- Ενίσχυση των ερευνητικών υποδομών, βάσει του Εθνικού Οδικού Χάρτη Ερευνητικών Υποδομών[i]
- Ανάληψη πρωτοβουλιών για την πειραματική υλοποίηση νέων τεχνολογιών, προϊόντων και υπηρεσιών. Στο πλαίσιο αυτό διερευνάται η δημιουργία διευρυμένων υποδομών σε συνδυασμό με κανονιστικές και ρυθμιστικές παρεμβάσεις (ενδεικτικά: δωρεάν διάθεση φασματικής περιοχής και διευκόλυνση αδειοδοτήσεων για την ανάπτυξη 5G testbed), ώστε να ενισχυθεί η δυναμική προσέλκυσης/επιστροφής ερευνητικού δυναμικού στη χώρα.
- Υλοποίηση και αξιοποίηση από το δημόσιο τομέα, πλαισίου προμήθειας καινοτόμων υπηρεσιών και προϊόντων σε προ-εμπορικό στάδιο (Pre-Commercial Procurement, “PCP”)
Προτεραιότητα 4.2: Ενίσχυση ψηφιακών δεξιοτήτων στα σχολεία
Αναφορικά με τα βασικά προσόντα δεξιοτήτων ΤΠΕ, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 23η θέση μεταξύ των 28 χωρών-μελών της Ε.Ε.[ii] Η υστέρηση αυτή παρουσιάζεται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, αν και στις ηλικίες από 16 έως 24 , ο σχετικός δείκτης πλησιάζει περισσότερο τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο[iii].
Η στήριξη και η ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων της νέας γενιάς είναι ζωτικής σημασίας για το αύριο της χώρας και προς την κατεύθυνση αυτή απαιτείται ένα συνεκτικό πλαίσιο δράσεων που να περιλαμβάνει:
- Προώθηση της χρήσης του διαδικτύου στο σύνολο των σχολείων της χώρας, με επέκταση των δικτυακών υποδομών νέας γενιάς.
- Στήριξη της χρήσης του διαδικτύου από τους μαθητές στο περιβάλλον του σπιτιού.
- Συγκρότηση ομάδων εργασίας υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και με συμμετοχή της ΓΓΨΠ, με στόχο:
- Την ανάπτυξη εθνικού σχεδίου δράσης για την εκπαίδευση σε ψηφιακές δεξιότητες.
- Την παραπέρα ανάπτυξη ανοιχτού, προσαρμόσιμου περιεχομένου σχετικού με τις ΤΠΕ το οποίο θα ανανεώνεται τακτικά και θα είναι προσβάσιμο με χρήση ΤΠΕ[iv].
- Τη συνεχή επιμόρφωση του εκπαιδευτικού προσωπικού σε θέματα ΤΠΕ, τόσο για τη διδασκαλία, όσο και για τη χρήση τους.
- Την ανάπτυξη σύγχρονων συστημάτων αξιολόγησης που θα αξιοποιούν τις ΤΠΕ ως εργαλείο αλλά και ως τομέα αναφοράς.
- Την ανάπτυξη ερευνητικών υποδομών και εργαστηρίων ΤΠΕ στα σχολεία και την ενσωμάτωσή τους στο πρόγραμμα σπουδών.
- Την προώθηση νέων μέσων και τεχνολογιών ως εργαλείων διδασκαλίας.
- Στήριξη των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο χώρο της εκπαίδευσης και των ΤΠΕ.
- Ενθάρρυνση και ενίσχυση του μαθητικού πληθυσμού που επιθυμεί να κατευθυνθεί στους τομείς των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, των μηχανικών και των μαθηματικών (STEM), με στόχο τελικά την αύξηση των αποφοίτων από τις αντίστοιχες πανεπιστημιακές σχολές.
Προτεραιότητα 4.3: Έμφαση στη δια βίου μάθηση
Η υστέρηση της χώρας στις ψηφιακές δεξιότητες παρουσιάζεται εντονότερη στις μεγαλύτερες ηλικίες[v] γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο ψηφιακού αποκλεισμού για ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Λύση στο πρόβλημα αυτό, μπορούν να δώσουν τα οργανωμένα προγράμματα δια βίου μάθησης, εστιασμένα σε ΤΠΕ, που αποτελούν το κλειδί για την ψηφιακή ανάπτυξη της χώρας, δίνοντας στον καθένα την ευκαιρία, ανεξάρτητα από ηλικία, προέλευση, κατάσταση και υπόβαθρο να συμμετέχει στην ψηφιακή κοινωνία, ως ψηφιακός πολίτης, εργαζόμενος ή παραγωγός. Προς την κατεύθυνση αυτή, απαιτείται ένα σύνολο από δράσεις στις οποίες περιλαμβάνονται:
- Η ανάπτυξη Μαζικών Ανοιχτών Διαδικτυακών Μαθημάτων (Massive Open Online Courses, MOOC) σε θέματα ΤΠΕ, που θα είναι διαθέσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενο καθώς και σε μαθητές και σπουδαστές, ενώ θα μπορούν υπό προϋποθέσεις να αποτελούν αναγνωρισμένο προσόν και να αποτελούν σημείο αξιολόγησης και πιστοποίησης.
- Η συνεργασία με τα τοπικά επιμελητήρια και τον ΟΑΕΔ για τη δημιουργία κύκλου σεμιναρίων σε θέματα ΤΠΕ με τομεακό χαρακτήρα, καλύπτοντας εστιασμένα ανάγκες και εξελίξεις.
- Η εστίαση στις ανάγκες εκπαίδευσης των ΜΜΕ και των επαγγελματιών, οι οποίοι λόγω μεγέθους δεν διαθέτουν τα μέσα για πρόσβαση σε επιμορφωτικά σεμινάρια και σε πιστοποιήσεις.
- Η ανάπτυξη και διεύρυνση της αξιολόγησης και πιστοποίησης εργαζομένων σε ψηφιακές δεξιότητες.
- Η προώθηση και στήριξη της χρήσης του διαδικτύου στο πλαίσιο πρόσβασης εκπαιδευτικού υλικού καθώς και MOOCs.
- Η στήριξη και επέκταση των εκπαιδευτικών κύκλων σε ΤΠΕ για τους εργαζόμενους του Δημοσίου. Ειδικότερα απαιτείται:
- Η Διαμόρφωση πλαισίου αυτοαξιολόγησης, ώστε να είναι εφικτή η υλοποίηση συγκεκριμένων προγραμμάτων επιμόρφωσης των Δημοσίων υπαλλήλων με βάση την κατάταξη των φορέων.
- Συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης για τη διαμόρφωση των σχετικών εκπαιδευτικών κύκλων σε ΤΠΕ.
- Η οργάνωση σεμιναρίων για το νέο μοντέλο διοίκησης έργων που εισάγει το νέο πλαίσιο σχεδιασμού και υλοποίησης έργων της ΓΓΨΠ, και για την ευέλικτη ανάπτυξη λογισμικού (agile software development).
- Η υποστήριξη της συμμετοχής των εργαζόμενων της δημόσιας διοίκησης σε εκδηλώσεις hackathon και κέντρα εντατικής εκπαίδευσης (bootcamps).
- Η ανάδειξη ψηφιακών πρωταθλητών σε κάθε φορέα και στήριξή τους στην ανάληψη κομβικών ρόλων στη προσπάθεια ψηφιοποίησης των φορέων τους. Στήριξη από την ΓΓΨΠ για συμμετοχή σε σεμινάρια, συνέδρια και λήψη πιστοποιήσεων σχετικών με τις ΤΠΕ.
- Η κατάταξη των φορέων, διευθύνσεων και τμημάτων της Δημόσιας Διοίκησης με βάση το Ευρωπαϊκό πλαίσιο ψηφιακών δεξιοτήτων[vi] με στόχο την εφαρμογή σχετικών δράσεων επιμόρφωσης και ανάπτυξης των ψηφιακών δεξιοτήτων.
5. Ριζική αναθεώρηση του τρόπου παροχής Ψηφιακών Υπηρεσιών του Δημοσίου
Πληθώρα ερευνών που έχουν διεξαχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, καταδεικνύουν ότι τα έργα πληροφορικής εμφανίζουν γενικά χαμηλά ποσοστά επιτυχίας. Σύμφωνα με τη μελέτη του Standish Group[vii], μόνο 3 στα 10 έργα ολοκληρώνονται με επιτυχία (on time, on project, on scope), με το μέγεθος του προϋπολογισμού να επηρεάζει αντιστρόφως ανάλογα το ποσοστό επιτυχίας (2% στα πολύ μεγάλα, 62% στα μικρά) και τη μεθοδολογία υλοποίησης να επηρεάζει δραματικά το αποτέλεσμα (39% με ευέλικτη υλοποίηση και 11% με συμβατική μεθοδολογία).
Αξίζει σε αυτό το σημείο να αναφερθεί, ότι στην χώρα μας πολλά έργα πληροφορικής του Δημοσίου ήταν «Ολοκληρωμένα Πληροφοριακά Συστήματα» και ότι η μεθοδολογία υλοποίησης που εφαρμόζεται μέχρι σήμερα, είναι η συμβατική γραμμική μεθοδολογία (waterfall), η οποία δεν αντιμετωπίζει διαφορετικά τα έργα ΤΠΕ από τα υπόλοιπα έργα του Δημοσίου. Αν στα προηγούμενα προστεθεί και η επίδραση των παθογενειών του ελληνικού δημοσίου, όπως είναι:
- η έλλειψη σύγχρονου και σταθερού πλαισίου λειτουργίας,
- η απουσία κεντρικού σχεδιασμού για έργα και δράσεις ΤΠΕ με αποτέλεσμα να υπάρχουν επαναλήψεις, επικαλύψεις αλλά και τεχνικές λύσεις τύπου «σιλό»,
- οι χρονοβόρες διαδικασίες και δύσκαμπτες διαδικασίες του συστήματος παραγωγής έργων και προμηθειών που δεν είναι συμβατές με τις απαιτήσεις του κύκλου ζωής των έργων ΤΠΕ,
γίνονται αντιληπτοί οι λόγοι για τους οποίους μεγάλος αριθμός έργων πληροφορικής δεν οδήγησε σε ορατά αποτελέσματα. Η εικόνα αυτή επιβάλλεται να αλλάξει ριζικά, ιδιαίτερα στην παρούσα συγκυρία που οι διαθέσιμοι δημόσιοι πόροι είναι περιορισμένοι και υπάρχει ανάγκη παραγωγής όχι απλά έργων αλλά απτών αποτελεσμάτων.
Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, απαιτείται να αλλάξει συνολικά το πλαίσιο σχεδιασμού και υλοποίησης έργων πληροφορικής του Δημοσίου, με στροφή προς το σχεδιασμό μικρότερων έργων, την υιοθέτηση ευέλικτων μεθόδων υλοποίησης, την ολιστική αντιμετώπιση των αναγκών (από τη φάση της αρχικής σύλληψης της ιδέας έως και τη φάση της οριστικής απόσυρσης των συστημάτων μετά την ολοκλήρωση του ωφέλιμου κύκλου ζωής τους) και την υιοθέτηση προτύπων και σύγχρονων μεθόδων και διαδικασιών σε όλες τις επιμέρους φάσεις του κύκλου ζωής τους. Οι αλλαγές αυτές εκτιμάται ότι θα συμβάλουν και στη βελτίωση και αναδιάρθρωση του συνολικού οικοσυστήματος ΤΠΕ της χώρας.
Επιπλέον, απαιτούνται συμπληρωματικές δράσεις και παρεμβάσεις που να στοχεύουν :
- στη χρηστή χρήση των πόρων ΤΠΕ στην δημόσια διοίκηση, στον περιορισμό της σπατάλης, στην δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης και διαμοιρασμού των λύσεων,
- στην ουσιαστική αναβάθμιση των υπηρεσιών προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και στην αναθεώρηση της σχέσης της Κυβέρνησης και της Δημόσιας Διοίκησης με την Πληροφορική. στην έμμεση προώθηση της εξωστρέφειας και της οικονομικής ανάπτυξης των εταιριών του ελληνικού οικοσυστήματος ΤΠΕ, μέσα από την καταλυτική λειτουργία του Δημοσίου, ως απαιτητικού πελάτη στην αγορά ΤΠΕ.
Το ζητούμενο, όπως επισημαίνει και ο Tim O’Reilly στην εμβληματική του εργασία «H κυβέρνηση ως πλατφόρμα»[viii], είναι το «Πώς μπορεί η κυβέρνηση να γίνει μια ανοιχτή πλατφόρμα που θα επιτρέπει στους ανθρώπους εντός και εκτός της κυβέρνησης να καινοτομούν».
Την προσέγγιση της «ανοιχτής πλατφόρμας» την ακολουθούν χώρες όπως είναι η Μεγάλη Βρετανία, οι ΗΠΑ, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, που βρίσκονται σταθερά στις 10 πρώτες θέσεις , στις κατατάξεις σχεδόν όλων των φορέων κατά την τελευταία πενταετία[ix].
Πετυχημένα παραδείγματα αυτής της προσέγγισης υπάρχουν και στην Ελλάδα, όπως είναι για παράδειγμα οι δημόσιες υπηρεσίες «Διαύγεια» και «Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση» που εξελίχθηκαν σε δύο από τις πλέον δημοφιλείς δημόσιες υπηρεσίες, υπό την έννοια ότι γύρω από αυτές μπορούν να στηθεί ένα πλήθος από εφαρμογές πληροφορικής που να αξιοποιούν τις πληροφορίες τους. Για να είναι εφικτή η παραπέρα αξιοποίηση και ανάπτυξη εφαρμογών γύρω από κάθε νέα ψηφιακή υπηρεσία που υλοποιείται, θα πρέπει, με ευθύνη της ΓΓΨΠ να προσδιοριστούν οι βέλτιστες πρακτικές και να τεθούν οι αρχές και οι κανόνες υλοποίησης.
Προτεραιότητα 5.1: Ενιαίος σχεδιασμός για τα νέα έργα
Με τη σύσταση της ΓΓΨΠ, συγκροτήθηκε ένα κεντρικό όργανο που θα έχει την ευθύνη για τον κεντρικό σχεδιασμό, την προτεραιοποίηση, τη έγκριση και την τεχνική εξειδίκευση των έργων πληροφορικής όλων των φορέων του Δημοσίου και εκπληρώθηκε επίσης και ένα πάγιο αίτημα του κλάδου των επιχειρήσεων ΤΠΕ στην χώρα μας.
Τα νέα έργα πληροφορικής του Δημοσίου θα σχεδιάζονται στο πλαίσιο της διαδικασίας του «Ενιαίου Σχεδιασμού» (Integrated Planning Process) που βασίζεται στις ακόλουθες αρχές:
- Σχεδιασμός “digital by default” για όλα τα νέα έργα που αφορούν ψηφιακές υπηρεσίες[x]
- Διαμοιρασμός & επαναχρησιμοποίηση λύσεων- περιορισμός της σπατάλης
- Έλεγχος δαπανών και βελτίωση τρόπου προμηθειών (με ευρεία αξιοποίηση συμβάσεων –πλαίσιο και πιθανές παρεμβάσεις εξειδίκευσης του πλαισίου προμηθειών για ΤΠΕ)
- Διαλειτουργικότητα μέσω ανοικτών προτύπων
- Σύνδεση των ΤΠΕ με δράσεις απλούστευσης διαδικασιών και μεταρρύθμισης.
- Μικρότερα έργα με εστίαση στο αποτέλεσμα
- Εκ των προτέρων πρόνοια για τη βιωσιμότητα των έργων με μακροπρόθεσμη δέσμευση λειτουργίας και συγκεκριμένο πλάνο ενσωμάτωσής τους στο επιχειρησιακό περιβάλλον των φορέων.
Η διαδικασία του Ενιαίου Σχεδιασμού, εξειδικεύεται σε επιμέρους φάσεις ως εξής:
- Συντονισμός των υπουργείων αναφορικά με την εκπόνηση επιμέρους δράσεων για την υλοποίηση της ΕΨΣ
- Αξιολόγηση, προτεραιοποίηση και εξειδίκευση των προτάσεων, των φορέων, ως προς το φυσικό τους αντικείμενο,ώστε να εξυπηρετούν τους στόχους του Ενιαίου Σχεδιασμού.
- Αξιολόγηση των δυνατοτήτων των Φορέων για την ωρίμανση των έργων, και ενίσχυσή τους όπου διαπιστώνονται αδυναμίες, με την παροχήτεχνικής βοήθειας, οδηγιών, προτύπων και κατευθύνσεων για τις επόμενες φάσεις του κύκλου υλοποίησής ττους.
- Έλεγχος ύπαρξης δέσμευσης από τους Φορείς , για την ανάληψη της ιδιοκτησίας και την ουσιαστική εμπλοκή τους σε όλες τις επιμέρους φάσεις του κύκλου ζωής των έργων και επιπλέον για τη δρομολόγηση των παρεμβάσεων που είναι αναγκαίες (θεσμικές, οργανωτικές, διαδικαστικές κ.λπ.) για την ένταξη των έργων και δράσεων στο επιχειρησιακό περιβάλλον και την υποστήριξή τους στη φάση της παραγωγικής τους λειτουργίας.
Προκειμένου να υπάρχει εναρμονισμός των δράσεων όλων των φορέων του Δημοσίου με το νέο πλαίσιο σχεδιασμού και παραγωγής έργων πληροφορικής:
- Οι αρχές και οι φάσεις του «Ενιαίου Σχεδιασμού» θα εξειδικευτούν σε «Οδηγό Σχεδιασμού Ψηφιακών Υπηρεσιών του Δημοσίου», με ευθύνη της ΓΓΨΠ.
- Βάσει των αρχών και προτεραιοτήτων που τίθενται στην Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική, θα ενεργοποιηθεί η διαδικασία επικαιροποίησης της «Στρατηγικής Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης[xi]» και του «Σχεδίου Δράσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης[xii]».
Προτεραιότητα 5.2: Αποτελεσματικό μοντέλο υλοποίησης έργων
Τα σημαντικότερα προβλήματα που παρατηρούνται στη φάση της υλοποίησης των έργων πληροφορικής, οφείλονται σε τρείς κυρίως λόγους:
- στην έλλειψη ιδιοκτησίας των έργων από τους φορείς πρότασης,
- στους αναποτελεσματικούς «κανόνες εμπλοκής» (rules of engagement) μεταξύ φορέων πρότασης και φορέων υλοποίησης και
- στη μεθοδολογία υλοποίησης
Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών, πρέπει να πραγματοποιηθούν οι ακόλουθες ενέργειες:
- Εφαρμογή νέου μοντέλου διοίκησης των έργων, με τη μορφή των Ενιαίων Ομάδων Έργου (Integrated Project Teams – IPTs) , με ρόλους και αρμοδιότητες που ενισχύουν την ανάληψη της ιδιοκτησίας τους από τους τελικούς δικαιούχους και καθιστούν αποτελεσματικότερη και ουσιαστικότερη την εμπλοκή τους σε όλες τις επιμέρους φάσεις του κύκλου ζωής.
- Ενεργοποίηση ενός συστηματικού πλαισίου εποπτείας και ελέγχου όλου του κύκλου παραγωγής έργων ΤΠΕ στο Δημόσιο, που να εστιάζει στην ουσία των έργων και όχι στη διαχειριστική τους παρακολούθηση (που αποτελεί άλλωστε ευθύνη των διαχειριστικών αρχών) και να επιτρέπει την αναγνώριση των τομέων που απαιτούν διορθωτικές παρεμβάσεις.
- Σταδιακή μετάπτωση από τη μεθοδολογία υλοποίησης των έργων που ακολουθείται μέχρι σήμερα (Waterfall[xiii])- και η οποία έχει επηρεάσει αρνητικά την αποτελεσματικότητα των έργων αλλά και την κουλτούρα των εμπλεκομένων στην υλοποίησή τους – στη μεθοδολογία της ευέλικτης (agile) υλοποίησης, προς την οποία έχουν ήδη κινηθεί και άλλες χώρες της ΕΕ αλλά και παγκοσμίως.
Οι αλλαγές αυτές, απαιτούν σημαντικές παρεμβάσεις σε επίπεδο δημοσίων συμβάσεων, αλλαγή νοοτροπίας και κουλτούρας των φορέων του Δημοσίου που θα είναι οι τελικοί δικαιούχοι των έργων πληροφορικής (ως προς το ρόλο, τις ικανότητες και την ευθύνη αυτών που θα εμπλέκονται στις ενιαίες ομάδες έργου αλλά και της υποστήριξης της ηγεσίας) και ανάληψη ανάλογης δέσμευσης και από τους αναδόχους (ως προς τη δέσμευση, τις μεθόδους υλοποίησης, τις ικανότητες της ομάδας έργου και κυρίως τις δεξιότητες των υπευθύνων έργου σε τεχνικό, μεθοδολογικό και οργανωτικό επίπεδο).
Προτεραιότητα 5.3: Αξιοποίηση υποδομών νέφους (Cloud)
Η εξέλιξη των υποδομών υπολογιστικού νέφους (Cloud) και των αντίστοιχων δυνατοτήτων (Cloud computing), αποτέλεσαν ριζική στροφή στον τρόπο με τον οποίο εξασφαλίζονται υποδομές, που πλέον είναι κεντρικές και απομακρυσμένες αλλά και τον τρόπο με τον οποίο παρέχονται πλέον υπηρεσίες ΤΠΕ. Η μεγάλη καθυστέρηση στην υλοποίηση αντίστοιχων υποδομών στη χώρα μας, για χρήση από τον Δημόσιο Τομέα, είχε ως αποτέλεσμα το σύνολο σχεδόν των έργων να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν με τον «παραδοσιακό» τρόπο, όπου η κάθε εφαρμογή απαιτεί τον δικό της εξοπλισμό και το δικό της συστημικό λογισμικό. Με την αναμενόμενη υλοποίηση, εντός του 2017, του G-Cloud (Government – Cloud), δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την αλλαγή του τρόπου σχεδιασμού και υλοποίησης των νέων έργων και εγκαινιάζεται η σταδιακή μετάπτωση του Δημοσίου σε κεντρικές και κοινόχρηστες υποδομές ΤΠΕ. Επιπλέον, η ανάπτυξη και λειτουργία αξιόπιστων υποδομών Cloud από τον ιδιωτικό τομέα, εντός της χώρας, θα προσφέρει σημαντικά οφέλη για τις επιχειρήσεις, καθώς και αξιόπιστες και οικονομικές εναλλακτικές λύσεις για την προμήθεια υπολογιστικών πόρων από το Δημόσιο.
Για την πλήρη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που προσφέρει ο τομέας αυτός των ΤΠΕ :
- Απαιτείται η εκπόνηση «Σχεδίου Δράσης για τις Υποδομές Νέφους», με ευθύνη της ΓΓΨΠ και σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς.
Προτεραιότητα 5.4: Αλλαγή του προσώπου της Δημόσιας Διοίκησης: GOV.GR
Παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει για την δημιουργία μιας «Ηλεκτρονικής» Δημόσιας Διοίκησης, η διαδικτυακή παρουσία του δημοσίου παραμένει αποσπασματική και ανομοιόμορφη. Οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες που διατίθενται, είναι σχεδιασμένες με την οπτική της δημόσιας διοίκησης και όχι με την οπτική του πολίτη και της επιχείρησης, με αποτέλεσμα να εστιάζουν στην έκδοση πιστοποιητικών και όχι στην παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών. Το τελικό αποτέλεσμα είναι, πολλές από τις υπηρεσίες αυτές, να μην είναι ελκυστικές και αυτό φαίνεται και από τα στατιστικά στοιχεία της χρήσης τους . Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για το έτος 2015, επί συνόλου 4.9 εκατομμυρίων πιστοποιητικών που χορηγήθηκαν μέσω ΚΕΠ, μόνο το 0.26% διεκπεραιώθηκαν μέσω της πύλης ΕΡΜΗΣ (12.816). Να σημειωθεί εδώ, ότι η ενιαία κυβερνητική πύλη GOV.UK της Αγγλίας, συγκεντρώνει εβδομαδιαία περί τα 12 εκ. μοναδικούς χρήστες. Προκειμένου να αλλάξει η ψηφιακή εικόνα που προβάλλει προς τα έξω η δημόσια διοίκηση και να ενισχυθεί η πρόσβαση στις ψηφιακές υπηρεσίες του δημοσίου από πολίτες και επιχειρήσεις:
- Απαιτείται να υλοποιηθεί η απαιτούμενη ψηφιακή υποδομή της ενιαίας διαδικτυακής κυβερνητικής πύλης (GOV.GR) αλλά και συντονισμένη δράση των φορέων της δημόσιας διοίκησης για τη μετάβαση σε κοινή ιστοσελίδα. Το κρισιμότερο στάδιο της διαδικασίας, είναι το φιλτράρισμα του περιεχομένου και η απλοποίησή του, με εστίαση στις ανάγκες των τελικών χρηστών. Πρόκειται για μια σημαντική αλλαγή τόσο σε λειτουργικό όσο και σε σημειολογικό επίπεδο[xiv] και είναι κρίσιμης σημασίας να επιτύχει.
Προτεραιότητα 5.5: Ανάπτυξη των δομικών στοιχείων των Ψηφιακών Υπηρεσιών του Δημοσίου
Τα βασικά δομικά στοιχεία είναι αυτά που θα αποτελέσουν τη βάση για την ανάπτυξη των ψηφιακών υπηρεσιών του δημοσίου. Η εύκολη επαναχρησιμοποίηση τους σε όλες τις ψηφιακές υπηρεσίες και η τυποποίηση και απλοποίηση που θα επιφέρουν στον τρόπο λειτουργίας του δημοσίου, θα βοηθήσει τον καλύτερο σχεδιασμό των υπηρεσιών με έμφαση στη χρηστικότητα και τη λειτουργικότητά τους.
Στα αναγκαία δομικά στοιχεία περιλαμβάνονται:
- Η Υποδομή Διαλειτουργικότητας[xv]: Αφορά στην υποδομή που θα επιτρέψει τη διασύνδεση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών της Δημόσιας Διοίκησης. Η υποδομή διαλειτουργικότητας (Enterprise Service Bus – ESB) αξιοποιεί ένα πλαίσιο προτύπων και κανόνων διαλειτουργικότητας για την παροχή υπηρεσιών ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ συστημάτων και εφαρμογών, μέσω ενός ενιαίου μοντέλου μηνυμάτων και διαδικτυακών υπηρεσιών, επιτρέποντας με τον τρόπο αυτό τη λογική διασύνδεση ετερογενών υποδομών (ή συστημάτων) και των υπηρεσιών τους μέσα από ένα κοινό κανάλι που χρησιμοποιεί κοινούς κανόνες επικοινωνίας.
- Κοινή e-αυθεντικοποίηση για όλες τις δημόσιες e-Υπηρεσίες: Η διαχείριση πολλαπλών διαδικτυακών προφίλ για τον ίδιο χρήστη σε ψηφιακές υπηρεσίες του δημοσίου και η ανάγκη διαφορετικής αυθεντικοποίησης σε κάθε υπηρεσία ξεχωριστά, υποβαθμίζει την εμπειρία χρήσης. Οι προοπτικές που δίνει η κοινή e-αυθεντικοποίηση είναι πολύ σημαντικές, ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με ένα σύνολο από ελέγχους ταυτοποίησης. Η διαχείριση των μεταβαλλόμενων δεδομένων του χρήστη μπορεί να γίνεται από τον ίδιο, καθώς επίσης και η διαχείριση «συγκρούσεων» μεταξύ των προσωπικών του στοιχείων, έτσι όπως εμφανίζονται στα διάφορα μητρώα που θα συνενωθούν κάτω από την κοινή e-αυθεντικοποίηση.
- Ηλεκτρονικές πληρωμές προς το δημόσιο: Για υπηρεσίες του δημοσίου με κόστος, οι πληρωμές των οφειλετών γίνονται με διάφορους τρόπους, σύμφωνα με τις επιλογές του εκάστοτε φορέα. Το e-παράβολο[xvi] αποτελεί μια βάση για τη διαδικασία είσπραξης αλλά, θα πρέπει να εξετασθούν σε βάθος πολλά ζητήματα που αφορούν την είσπραξη, τη λογιστική παρακολούθηση και απόδοση του ποσού από τον φορέα που εισπράττει στον τελικό δικαιούχο δημόσιο φορέα.
- Αρχείο (Archive) ιστοσελίδων της Δημόσιας Διοίκησης: Με τις συχνές αλλαγές στις δομές και ονομασίες των υπουργείων, τις μεταβολές στην αυτοδιοίκηση αλλά και τις απαιτήσεις προβολής συγκεκριμένων έργων – προγραμμάτων, έχει δημιουργηθεί ένα ανεξέλεγκτο τοπίο από ενεργές και ανενεργές ιστοσελίδες του δημοσίου τομέα[xvii]. Η δυνατότητα μετακίνησης σε ένα επίσημο Web Archive[xviii] για τις παλαιότερες ιστοσελίδες, – που θα είναι σαφώς δηλωμένες ως αρχειακές – θα επιτρέψει τη απόσυρση ιστοσελίδων μετά την ολοκλήρωση του κύκλου ζωής τους, καθαρίζοντας το τοπίο χωρίς όμως να χάνεται το περιεχόμενο.
Προτεραιότητα 5.6: Επιβολή της διαλειτουργικότητας
Αν και, το «Ελληνικό Πλαίσιο Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Πρότυπα Διαλειτουργικότητας», ορίζει ως υποχρεωτική τη χρήση για αρκετά ανοικτά πρότυπα, το πρότυπο αυτό σε σημαντικό βαθμό παραμένει ανεφάρμοστο. Αναγνωρίζεται, ότι η περιορισμένη διαλειτουργικότητα σημαντικού αριθμού ψηφιακών υπηρεσιών του Δημοσίου, αυξάνει άσκοπα το διοικητικό φόρτο πολιτών, επιχειρήσεων και δημοσίων φορέων[xix] και ότι ο μόνος τρόπος βελτίωσής τους είναι με τη χρησιμοποίηση ανοικτών διεπαφών, πρωτοκόλλων και μορφοτύπων (συγκεντρωτικά: ανοικτά πρότυπα[xx]).
Προς την κατεύθυνση αυτή:
- Θα συνταχθεί και θα επικαιροποιείται σε τακτική βάση το πλαίσιο διαλειτουργικότητας[xxi] μέσω ανοικτών προτύπων.
- Θα επιβληθεί η χρήση ανοικτών προτύπων σε όλα τα έργα ΤΠΕ του Δημοσίου, που θα επιτρέπει την επαναχρησιμοποίηση, τη διαλειτουργικότητα και την κλιμάκωση των δομικών στοιχείων ΤΠΕ, πέρα από τα υπηρεσιακά «silo». Με τον τρόπο αυτό θα αποφεύγεται ο εγκλωβισμός σε «ιδιόκτητες» καθετοποιημένες λύσεις και θα καθίσταται εφικτή η αλλαγή υπηρεσιών και προμηθευτών, χωρίς υπέρογκα κόστη μετάβασης, απώλεια δεδομένων ή λειτουργικότητας.
- Θα υλοποιηθεί και θα συντηρείται η υποδομή διαλειτουργικότητας για τα συστημάτων πληροφορικής του Δημοσίου.
- Για τα ήδη υφιστάμενα συστήματα, θα υποστηριχθούν δράσεις ανάπτυξης διεπαφών και οργάνωσης των δεδομένων σε μορφή ανοικτών μορφοτύπων.
- Όπου είναι εφικτό, θα δοθεί προτεραιότητα στην προμήθεια λύσεων ανοικτού κώδικα. Σε συνδυασμό με την υποχρεωτική χρήση ανοικτών προτύπων, οι λύσεις ανοικτού κώδικα προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες για το σχεδιασμό και την υλοποίηση διαλειτουργικών λύσεων.
Προτεραιότητα 5.7: Βελτίωση των δημόσιων μητρώων και των ανοικτών δεδομένων
Ως μητρώο, συνήθως αποκαλείται μια αυθεντική συλλογή εγγραφών που μπορούμε να την εμπιστευθούμε. Ο ορισμός αυτός, ενώ είναι επαρκής από τη σκοπιά της τελικής χρήσης του μητρώου, είναι ανεπαρκής από τη σκοπιά της πληροφορικής, για το λόγο ότι για να αποτελέσει μητρώο, μια συλλογή από εγγραφές, υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις «τεκμηρίωσης», οργάνωσης των πληροφοριών και περιγραφής των οντοτήτων που διαχειρίζονται, στη βάση διεθνών προτύπων. Ο τρόπος που «κτίζονται» τα μητρώα, είναι συχνά εσφαλμένος με αποτέλεσμα να παύουν προοδευτικά να είναι αξιόπιστα και πλήρη. Αυτό, εν μέρει ερμηνεύεται από το γεγονός ότι όταν άρχισαν να δημιουργούνται, δεν ήταν τεχνικά εφικτό να ληφθεί πληροφορία από άλλες δημόσιες υπηρεσίες, με αποτέλεσμα ο κάθε φορέας έπρεπε να συντηρεί το σύνολο των δεδομένων που τον αφορούσαν. Όποτε χρειάζεται να συνδυαστούν και να συγκεραστούν διαφορετικά μητρώα, το κόστος σε χρόνο, χρήμα και αξιοπιστία του τελικού αποτελέσματος είναι μεγάλο.
Είναι σαφές ότι για την αποτελεσματική λειτουργία του κράτους εντοπίζονται συγκεκριμένα μητρώα τα οποία θα μπορούσαν να διαδραματίσουν κομβικό ρόλο και να οδηγήσουν σε πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα. Κατά συνέπεια, κρίνεται επιβεβλημένο:
- να προτεραιοποιηθούν τα βασικά μητρώα του κράτους,
- να διασφαλισθεί η ακεραιότητά, η εκκαθάριση και η διασύνδεση τους, προκειμένου να μετατραπούν σε μια κρίσιμη και άξια εμπιστοσύνης “υποδομή διασυνδεδεμένων κρατικών μητρώων”. Η υποδομή αυτή (που θα μπορεί να περιέχει ανοικτά, κλειστά ή ιδιωτικά δεδομένα), θα συμβάλει στην ανάπτυξη εμπιστοσύνης σε όλο το κοινωνικό και επιχειρηματικό πλέγμα, μειώνοντας το κόστος λειτουργίας και συντήρησης της πλεονάζουσας πληροφορίας στους φορείς και περιορίζοντας τα δεδομένα που ζητά η δημόσια διοίκηση από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις,
- να εμπλουτίζεται προοδευτικά η “υποδομή διασυνδεδεμένων κρατικών μητρώων” με νέα μητρώα που θα κρίνεται σκόπιμο να περιληφθούν,
- να τεθούν οι αρχές βάσει των οποίων θα υλοποιούνται νέα μητρώα και θα τυγχάνουν συγκερασμού τα υφιστάμενα.
Σε σχέση με τα ανοικτά δεδομένα, βάσει του σχετικού δείκτη DESI, η χώρα μας φαίνεται να είναι η τρίτη καλύτερη στην Ευρώπη[xxii], ενώ βάσει του opendata barometer εμφανίζεται να είναι σχεδόν τελευταία[xxiii]. Πέρα από την προφανή ερμηνεία ότι οι δύο προσεγγίσεις ακολουθούν διαφορετικές μεθοδολογίες[xxiv], είναι αξιοσημείωτο ότι οι δύο δείκτες που υποβαθμίζουν τη χώρα μας στη δεύτερη μελέτη είναι η επίδραση/αξιοποίησή τους με οικονομικούς και κοινωνικούς όρους. Προκειμένου να αυξηθεί η χρηστικότητα των ανοικτών δεδομένων (και κατ’ επέκταση η αξιοποίησή τους με οικονομικούς και κοινωνικούς όρους) είναι απαραίτητο αυτά να διατίθενται:
- με συγκεκριμένη άδεια χρήσης,
- σε μορφές αναγνώσιμες από μηχανές και να ενημερώνονται τακτικά (με την κατάλληλη σήμανση και των προηγούμενων δεδομένων ως αρχειοθετημένων),
- με τεκμηρίωση σε επίπεδο μεταδεδομένων,
- στο σύνολό τους, χωρίς την εφαρμογή κάποιου φίλτρου.
Τέλος, για το υποσύνολο των ανοικτών δεδομένων από την “υποδομή διασυνδεδεμένων κρατικών μητρώων” θα πρέπει να διασφαλίζεται η ποιότητά τους, ενδεχομένως με τη δυνατότητα των χρηστών να επισημάνουν ανακρίβειες προς διόρθωση.
- Προς τις κατευθύνσεις αυτές θα συγκροτηθούν ομάδες εργασίας για ανοικτά δεδομένα που θα έχουν ως στόχο να οργανώσουν ολόκληρο τον κύκλο ζωής των ανοικτών δεδομένων προς τις πλατφόρμες data.gov.gr και geodata.gov.gr
- Σε συνάφεια με την προτεραιότητα αυτή είναι η παρακολούθηση της εξέλιξης του “Σχεδίου Δράσης για την Ανοικτή Διακυβέρνηση 2016-2018[xxv]” που υλοποιήθηκε από την Ομάδα Διοίκησης Έργου OGP και περιλαμβάνει σημαντικές δεσμεύσεις για το «άνοιγμα» των δημόσιων δεδομένων.
Προτεραιότητα 5.8: Ολοκληρωμένες υπηρεσίες προς πολίτες και επιχειρήσεις
Στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, οι ΤΠΕ λειτουργούν ως καταλύτης και παράγουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα μόνο όταν συνδυάζονται με δράσεις απλούστευσης διαδικασιών και μεταρρύθμισης. Η παράκαμψη αυτού του κανόνα οδηγεί αναπόφευκτα σε «ψηφιακή γραφειοκρατία». Πολλές από τις συναλλακτικές ψηφιακές υπηρεσίες του δημοσίου με τον τρόπο που υλοποιήθηκαν, είναι επικεντρωμένες γύρω από πιστοποιητικά, βεβαιώσεις και υπεύθυνες δηλώσεις ή απευθύνονται σε ειδικούς, υποβαθμίζοντας με τον τρόπο αυτό την ποιότητα της εξυπηρέτησης, αλλά και τη εμπειρία της χρήσης.
Οι σημερινές δυνατότητες των ΤΠΕ, επιβάλλουν τον επανακαθορισμό των σχέσεων πολίτη – δημόσιας διοίκησης και επιχείρησης – δημόσιας διοίκησης (στο επίκεντρο ο πολίτης και η επιχείρηση) και την αναβάθμιση της ποιότητας των συναλλαγών (ευκολία πρόσβασης, ταχύτητα εξυπηρέτησης, υπηρεσίες μιας στάσης).
Προς την κατεύθυνση αυτή απαιτείται:
- Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ολοκληρωμένων ψηφιακών υπηρεσιών προς πολίτες και επιχειρήσεις, επικεντρωμένων στις ανάγκες των τελικών χρηστών και συμβατών με τα πρότυπα προσβασιμότητας, που να συνδυάζουν απλούστευση διαδικασιών και δράσεις μεταρρύθμισης, δίνοντας προτεραιότητα στις υπηρεσίες με τον μεγαλύτερο αριθμό συναλλαγών ετησίως.
- Ο ανασχεδιασμός και η βελτίωση υπαρχόντων ψηφιακών υπηρεσιών με έμφαση και εστίαση στις ανάγκες του τελικού χρήστη[xxvi]. Προς την κατεύθυνση αυτή τα Υπουργεία θα πρέπει να υποδείξουν τις ψηφιακές υπηρεσίες με το μεγαλύτερο αριθμό συναλλαγών και μεταξύ αυτών στη συνέχεια να επιλεγούν οι υπηρεσίες που θα βελτιωθούν.
- Η «έξυπνη» διασύνδεση υπαρχόντων συστημάτων κατά τρόπο που να επιτυγχάνεται πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα.
Προτεραιότητα 5.9: Οριζόντιες λύσεις για οριζόντια προβλήματα
Ανάλογα προβλήματα στο παρελθόν αντιμετωπίστηκαν αποσπασματικά και με κατακερματισμό των λύσεων, με αποτέλεσμα να υπάρχει πληθώρα συστημάτων που εξυπηρετούν ακριβώς τον ίδιο σκοπό, πολλές φορές διαφορετικής αρχιτεκτονικής και με σοβαρά προβλήματα διαλειτουργικότητας. Η πρακτική αυτή πολλαπλασίασε το τελικό κόστος, δημιουργώντας παράλληλα σοβαρά προβλήματα στον τομέα της υποστήριξης και της βιωσιμότητας των συστημάτων. Οι διαφορετικές ενδεχομένως ανάγκες φορέων στον ίδιο τομέα, θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με τη μορφή παραμετροποιήσιμης πλατφόρμας και όχι με διαφορετικά συστήματα. Ο κανόνας που επιβάλλεται να ισχύει για τα νέα έργα είναι, οριζόντιες λύσεις για οριζόντια προβλήματα και κατά συνέπεια:
- Ιδιαίτερα σε συνθήκες περιορισμένης διαθεσιμότητας πόρων, οι οριζόντιες λύσεις με κατάλληλο σχεδιασμό και αξιοποίηση κεντρικών και κοινόχρηστων υποδομών και υπηρεσιών ΤΠΕ, αποτελούν λύσεις υψηλής προτεραιότητας λόγω του εύρους και του μεγέθους των αποτελεσμάτων που μπορούν να επιτύχουν.
6. Άρση των αποκλεισμών και διάχυση των ωφελειών της ψηφιακής οικονομίας
Η αύξηση της διείσδυσης των ΤΠΕ στο Δημόσιο και στην οικονομία της χώρας, για να οδηγήσει στα επιθυμητά αποτελέσματα, απαιτείται να συνδυαστεί και από επέκταση σε και διεύρυνση της χρήσης του διαδικτύου, από όλες ανεξαιρέτως τις κατηγορίες του πληθυσμού. Υπάρχει ο κίνδυνος, η ίδια η διαδικασία της ψηφιακής ανάπτυξης, να αφήνει πίσω της ομάδες πληθυσμού, ιδιαίτερα τις ευάλωτες, που δεν θα μπορούν να την παρακολουθήσουν, διευρύνοντας με τον τρόπο αυτό το ψηφιακό χάσμα. Το κάθε βήμα της ψηφιακής ανάπτυξης, απαιτείται να συνδυάζεται με μέτρα και δράσεις που να αποσκοπούν στη διάχυση των ωφελειών του σε όλες ανεξαιρέτως τις κατηγορίες του πληθυσμού καθώς και στην άρση των γεωγραφικών και των κοινωνικών αποκλεισμών. Το μέσο της διάχυσης των ωφελειών της ψηφιακής ανάπτυξης και της ψηφιακής οικονομίας στο σύνολο της κοινωνίας, είναι το διαδίκτυο και το απαραίτητο συμπληρωματικό εφόδιο, η εξοικείωση με τις ΤΠΕ.
Σε ότι αφορά τη χρήση του διαδικτύου και του Η/Υ, η σύγκριση της Ελλάδας με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ την τοποθετεί στις τελευταίες θέσεις. Σε δυσμενέστερη θέση βρίσκονται οι ηλικιωμένοι και οι ειδικές ομάδες πληθυσμού. Ειδικότερα:
- Στις ηλικίες άνω των 55 ετών, μόνο το 21.1% χρησιμοποιεί τακτικά το διαδίκτυο, με τον αντίστοιχο ΜΟ της ΕΕ στο 43%[xxvii].
- Αντίστοιχα η χρήση του διαδικτύου από τον πληθυσμό με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης στην Ελλάδα αγγίζει το 22.7% ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος της Ε.Ε. ανέρχεται στο 46.2%[xxviii].
Είναι φανερό ότι απαιτούνται συνδυασμένες και εστιασμένες δράσεις που θα αποσκοπούν στην ενίσχυση της πρόσβασης στο διαδίκτυο όλων ανεξαιρέτως των ομάδων του πληθυσμού, ανεξάρτητα των δεξιοτήτων του ή άλλων δυσκολιών που μπορεί να αντιμετωπίζει.
Προτεραιότητα 6.1: Εστίαση στην άρση των του κοινωνικού αποκλεισμού
Οι τεχνολογίες ΤΠΕ γενικά και το διαδίκτυο ιδιαίτερα αποτελούν βασικό εργαλείο εξάλειψης των περιορισμών πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες που θέτουν ο γεωγραφικός και κοινωνικός αποκλεισμός.
Προς αυτή την κατεύθυνση απαιτούνται δράσεις στις οποίες περιλαμβάνονται:
- Η συνεργασία με μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και η στήριξή τους για την εκπαίδευση ευπαθών ομάδων του πληθυσμού σε θέματα ΤΠΕ.
- Η ενεργοποίηση τοπικών θεσμών (π.χ. ΚΑΠΗ, σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων) για την εκπαίδευση και την παροχή στήριξης σε θέματα ΤΠΕ, με ταυτόχρονη στήριξη της υλικοτεχνικής υποδομής και της ευρυζωνικής πρόσβασης στο διαδίκτυο, καθώς και η δικτύωσή τους με ομάδες υποστήριξης σε θέματα ΤΠΕ.
- Η οργάνωση τοπικών ομάδων υποστήριξης σε θέματα ΤΠΕ μέσα από προγράμματα για ανέργους, επαγγελματίες και σπουδαστές.
- Η ώθηση της ανάπτυξης δικτύων πρόσβασης νέας γενιάς σε απομακρυσμένες γεωγραφικά περιοχές.
- Η στήριξη ευπαθών ομάδων για να αποκτήσουν ευρυζωνική πρόσβαση στο διαδίκτυο καθώς και έξυπνες συσκευές (Η/Υ, tablets).
- Η διάδοση και η στήριξη των σχετικών προτύπων, πιστοποιήσεων και της αρχής της μη διάκρισης σε θέματα σχετικά με την προσβασιμότητα των έργων ΤΠΕ από ευπαθείς ομάδες.
- Η ώθηση της χρήσης των ΤΠΕ από γυναίκες με στόχο την εξίσωση της χρήσης μεταξύ των δύο φύλων.
- Η διάθεση χώρων σχολείων για την πραγματοποίηση ενημερωτικών εκδηλώσεων και σεμιναρίων σε ΤΠΕ.
- Η αναμόρφωση του πλαισίου απόσυρσης εξοπλισμού από επιχειρήσεις ώστε να υποβοηθείται η δωρεά σε σχολεία, ΚΑΠΗ και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς.
Προτεραιότητα 6.2: Ανοικτή διακυβέρνηση
Οι ΤΠΕ, διευκολύνουν τη δυνατότητα πρόσβασης των πολιτών στις διαδικασίες διακυβέρνησης καθώς και συμμετοχής σε αυτές. Η μέριμνα για πρόσβαση όλων των πολιτών στις πρωτοβουλίες ανοιχτής διακυβέρνησης Βασική προτεραιότητα αποτελεί.
Η Ελλάδα έχει αναμφίβολα κάνει σημαντικά βήματα προς την ανοικτή διακυβέρνηση, ενώ συμμετέχει ενεργά στην Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση (Open Government Partnership). Σήμερα βρίσκεται στη φάση της υλοποίησης του τρίτου[xxix] σχεδίου δράσεων (action plan). Σύμφωνα με το έργο Παγκόσμια Δικαιοσύνη (World Justice project) η Ελλάδα κατατάσσεται στην 36η θέση μεταξύ 102 χωρών[xxx].
Στο πλαίσιο της αναγνώρισης της σπουδαιότητας της συνέχισης αυτής της προσπάθειας για τη συμμετοχή των πολιτών χωρίς αποκλεισμούς στην ανοιχτή διακυβέρνηση και σε σχέση με τη στρατηγική για την ψηφιακή ανάπτυξη προβλέπονται δράσεις στις οποίες περιλαμβάνονται:
- Συνεργασία με την Ομάδα Έργου για την Ανοικτή Διακυβέρνηση για την υλοποίηση και στήριξη του τρίτου σχεδίου δράσης στον τομέα των ΤΠΕ
- Οργάνωση ψηφιακών διαδικασιών για αιτήματα πολιτών (petitions) με στόχο
- Την ανάδειξη αιτημάτων τα οποία λαμβάνουν σημαντική στήριξη από πολίτες
- Προώθησή τους στις αρμόδιες αρχές και στο κοινοβούλιο για συζήτηση και πιθανή ανάληψη δράσεων
- Παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης και ανοιχτή πρόσβαση στα σχετικά δεδομένα
- Στήριξη ευπαθών ομάδων για συμμετοχή τους σε δράσεις ανοιχτής διακυβέρνησης μέσα από:
Προτεραιότητα 6.3: Ώθηση της χρήσης ψηφιακών υπηρεσιών σε τομείς γενικού ενδιαφέροντος καθώς και σε απομονωμένες περιοχές – κοινωνικές ομάδες.
Η ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών οι οποίες θα συνεισφέρουν ουσιαστικά στη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών και η στήριξη κοινωνικών ομάδων που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες και αγαθά, ιδιαίτερα σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές, είναι ζήτημα προτεραιότητας και προς την κατεύθυνση αυτή απαιτείται να σχεδιαστούν συγκεκριμένες δράσεις στις οποίες περιλαμβάνονται:
- Η ενίσχυση της ανάπτυξης ψηφιακών υπηρεσιών υγείας ιδιαίτερα για ηλικιωμένους, απομακρυσμένες περιοχές και άτομα με δυσκολίες. Τέτοιες υπηρεσίες περιλαμβάνουν:
- Πρόσβαση σε ιατρικό προσωπικό με χρήση ψηφιακών μέσων
- Πρωτοβουλίες τηλε-ιατρικής και παρακολούθησης ασθενών κατ’ οίκον
- Υπηρεσίες ενημέρωσης και πρωτοκόλλου με δυνατότητα πρόσβασης από το διαδίκτυο (web)
- Η ενδυνάμωση του ψηφιακού σχολείου με δυνατότητα πρόσβασης μαθητών σε διαδικτυακά μαθήματα (MOOCs) από απομονωμένες περιοχές της χώρας σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.
- Η στήριξη ψηφιακών υπηρεσιών δημόσιας διοίκησης σε νησιωτικές και απομονωμένες περιοχές όπου οι δυνατότητες μετακίνησης των κατοίκων είναι περιορισμένες.
7. Ενίσχυση Ασφάλειας και εμπιστοσύνης
Οι χρήστες του Internet στην Ελλάδα, αντιμετωπίζουν λιγότερα προβλήματα με την ηλεκτρονική ασφάλεια σε σχέση με τον ΜΟ της Ε.Ε.[xxxi], που μπορεί να σημαίνει ότι απλά η αντίληψη και η συνειδητοποίηση των κινδύνων στο ψηφιακό περιβάλλον, από την πλευρά των Ελλήνων χρηστών, βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο από τον μέσο όρο της Ε.Ε.[xxxii].
Η ενίσχυση της ασφάλειας και η δημιουργία κατάλληλων συνθηκών για την αύξηση της εμπιστοσύνης των χρηστών στις ΤΠΕ, αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για την διεύρυνση της χρήσης τους, για την επιτυχία της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης αλλά και για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας.
Προτεραιότητα 7.1: Θεσμοθέτηση και εφαρμογή πολιτικών ασφάλειας και προστασίας της ιδιωτικότητας
Η καλλιέργεια ενός κοινωνικού περιβάλλοντος εμπιστοσύνης προς τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες και υπηρεσίες στηρίζεται πάνω σε ένα σαφές, καθορισμένο και κατανοητό πλαίσιο πολιτικών ασφαλείας και προστασίας της ιδιωτικότητας. Προς την δημιουργία αυτού του πλαισίου υιοθετούνται σχετικές δράσεις στις οποίες περιλαμβάνονται:
- Ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τους κινδύνους παραβίασης της ιδιωτικότητας στο διαδίκτυο.
- Θεσμοθέτηση πολιτικών ασφαλείας και ανάδειξη και υιοθέτηση σχετικών καλών πρακτικών.
- Συνεργασία με την Εθνική Αρχή Αντιμετώπισης Ηλεκτρονικών Επιθέσεων (Εθνικό CERT) και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια Δικτύων και Πηροφοριών (European Union Agency for Network and Information Security, ENISA) για την υλοποίηση δράσεων που αφορούν καλές πρακτικές για την προστασία των τελικών χρηστών.
- Συνεργασία με τα αρμόδια Υπουργεία για άμεση ενσωμάτωση του Ευρωπαϊκού Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (General Data Protection Regulation 2016/679).
- Συντονισμός των αρμόδιων φορέων για την υλοποίηση εθνικής στρατηγικής για την ασφάλεια των ψηφιακών υποδομών και του διαδικτύου στη χώρα.
- Συνεργασία της κυβέρνησης, των ερευνητικών και ακαδημαϊκών κέντρων καθώς και των ιδιωτικών φορέων για την ανάπτυξη καινοτόμων προσεγγίσεων στο χώρο της ασφάλειας.
Προτεραιότητα 7.2: Υιοθέτηση πιστοποιητικού προστασίας δεδομένων για υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους (cloud).
Η διάδοση της χρήσης των υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους προϋποθέτει πολιτική προστασίας δεδομένων για την αντιμετώπιση και πρόληψη πιθανών ελλείψεων ασφαλείας. Στο πλαίσιο αυτό, αποτελεί προτεραιότητα η υιοθέτηση πιστοποιητικών για την προστασία των δεδομένων που φιλοξενούνται στο νέφος. Για το σκοπό αυτό προβλέπονται δράσεις που περιλαμβάνουν:
- Τη συνεργασία με τους αρμόδιους δημόσιους αλλά και ιδιωτικούς φορείς για την κατάρτιση και υιοθέτηση ενός πιστοποιητικού προστασίας δεδομένων σε υποδομές υπολογιστικού νέφους.
- Την προώθηση της συμμετοχής επιχειρήσεων σε αντίστοιχες προσπάθειες εντός της Ε.Ε. για την κατάρτιση και υιοθέτηση μιας πανευρωπαϊκής πιστοποίησης προστασίας δεδομένων.
Προτεραιότητα 7.3: Θωράκιση των κρίσιμων συστημάτων της Δημόσιας Διοίκησης
Η διεύρυνση των ψηφιακών υπηρεσιών τις οποίες προσφέρει το Δημόσιο, θέτει ως βασική προϋπόθεση τη θωράκιση των αντίστοιχων υποστηρικτικών συστημάτων. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπονται δράσεις που περιλαμβάνουν:
- Τη συνεργασία με την Εθνική Αρχή Αντιμετώπισης Ηλεκτρονικών Επιθέσεων (CERT), ακαδημαϊκούς φορείς και επιχειρήσεις για την υιοθέτηση ενιαίων πολιτικών ασφαλείας στο πλαίσιο της δημόσιας διοίκησης.
- Τη διαμόρφωση συγκεκριμένου πλαισίου ελέγχου και θωράκισης των συστημάτων της Δημόσιας Διοίκησης από πιθανές κυβερνοεπιθέσεις.
- Την οργάνωση και στήριξη εκδηλώσεων τύπου hackathon και ελέγχων διείσδυσης και ηθικών κυβερνοεπιθέσεων (penetration testing, ethical hacking) στον τομέα της ασφάλειας συστημάτων ΤΠΕ.
Δ. Αξιολόγηση και επαναπροσδιορισμός
Προκειμένου να επιτευχθεί η βέλτιστη στόχευση των δράσεων της ΕΨΣ αλλά και η έγκαιρη αποτίμηση των αποτελεσμάτων, ώστε να είναι εφικτές οι διορθωτικές κινήσεις, είναι απαραίτητο να υλοποιηθούν οι κατάλληλοι μηχανισμοί παρακολούθησης.
Η αρμοδιότητα συλλογής και επεξεργασίας των σχετικών δεδομένων, σύμφωνα με το συστατικό της νόμο, ανήκει στη ΓΓΨΠ. Η μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί, περιλαμβάνει τους εξής μηχανισμούς παρακολούθησης:
- την λειτουργική παρακολούθηση προόδου – operational progress monitoring
- την αποτίμηση των αποτελεσμάτων – impact assessment
Η λειτουργική παρακολούθηση της προόδου, είναι συνεχής και εστιάζει στην εξέλιξη των διαδικαστικών βημάτων σε σχέση με τον προγραμματισμό των δράσεων Τέτοια διαδικαστικά βήματα που αφορούν τις δράσεις (ή τα σχέδια δράσης) μπορούν ενδεικτικά να περιλαμβάνουν:
- την ολοκλήρωση μελετών ή άλλων βημάτων ωρίμανσης
- την έκδοση νομοθετικών κειμένων ή κανονιστικών αποφάσεων
- την εξέλιξη της υλοποίησης έργων
- τα διαχειριστικά βήματα χρηματοδοτούμενων έργων και
- τις διαβουλεύσεις
Η ενημέρωση των στοιχείων, παρέχεται από τους επισπεύδοντες φορείς των δράσεων και οφείλει να είναι διαρκής υπό την έννοια ότι ο κάθε Φορέας θα ενημερώνει άμεσα για την αλλαγή τυχόν καταστάσεων των διαδικαστικών βημάτων που προαναφέρθηκαν.
Στο τέλος κάθε εξαμήνου θα δημοσιεύεται αναλυτική αναφορά λειτουργικής προόδου, η οποία θα παρουσιάζει την πλήρη ανάλυση των δεδομένων με τα οποία έχουν τροφοδοτήσει οι επισπεύδοντες Φορείς, ενώ τα ίδια δεδομένα θα δημοσιεύονται και στο διαδίκτυο. Οι αναφορές λειτουργικής προόδου συνεχίζονται περιοδικά ανά εξάμηνο. Κατά την διάρκεια των 2 πρώτων ετών της προγραμματικής περιόδου θα δημοσιεύονται μόνο οι εξαμηνιαίες αναφορές λειτουργικής προόδου.
Στο τέλος του 2ου έτους (και ταυτόχρονα με την 8η αναφορά λειτουργικής προόδου) θα δημοσιευτεί η πρώτη αναφορά αποτίμησης των αποτελεσμάτων της στρατηγικής – impact assessment report. Η αναφορά αποτίμησης βασίζεται κατά κύριο λόγο στην μεθοδολογία και τους συνθετικούς δείκτες του DESI. Ενδέχεται όμως να υπάρξουν και επιπρόσθετοι δείκτες για την εκτίμηση του αποτελέσματος εφόσον εκτιμηθεί ότι αυτοί μπορούν να αποτυπώσουν αποτελέσματα που αποτυπώνονται ελλιπώς ή δεν είναι εφικτό να αποτυπωθούν με το σύστημα DESI. Προκειμένου να συνταχθεί η αναφορά αποτίμησης μπορεί επίσης να χρησιμοποιούνται και δεδομένα πρωτογενούς έρευνας τα οποία θα συγκεντρώνονται κυρίως – αλλά όχι αποκλειστικά – από την ΕΛΣΤΑΤ, με την οποία θα υπογραφεί μνημόνιο συνεργασίας. Άλλες πηγές δεδομένων (όπως για παράδειγμα οι πραγματικές ταχύτητες στο διαδίκτυο, χρησιμοποιούμενες τεχνολογίες πληροφορικής, κλπ) μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν κυρίως για την συγκέντρωση τεχνικών δεδομένων. Η αναφορά αποτίμησης ενδέχεται να ενεργοποιήσει διαδικασία αναθεώρησης της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής, σε επίπεδο δράσεων (ή σχεδίων δράσεων) και προτεραιοτήτων. Στο παρακάτω σχεδιάγραμμα αποτυπώνεται η χρονική αλληλουχία των Αναφορών Λειτουργικής Προόδου και των Αναφορών Αποτίμησης αποτελεσμάτων της στρατηγικής.
Ε. Παραπομπές
[i] http://www.gsrt.gr/News/Files/New987/road-map-web_version_final.pdf
[ii] https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/scoreboard/greece#2-human-capital
[iii] http://digital-agenda-data.eu/charts/analyse-one-indicator-and-compare-breakdowns#chart={%22indicator-group%22:%22ict-skills%22,%22indicator%22:%22i_skedu%22,%22breakdown-group%22:%22byage3classes%22,%22unit-measure%22:%22pc_ind%22,%22time-period%22:%222011%22,%22ref-area%22:[%22EU27%22,%22EL%22]}
[iv] Brecko, B. N., Kampylis, P. & Punie, Y. (2014). Mainstreaming ICT-enabled Innovation in Education and Training in Europe: Policy actions for sustainability, scalability and impact at system level. JRC Scientific and Policy Reports. Seville: JRC-IPTS. doi:10.2788/52088
[v] http://digital-agenda-data.eu/charts/analyse-one-indicator-and-compare-breakdowns#chart={%22indicator-group%22:%22ict-skills%22,%22indicator%22:%22i_skedu%22,%22breakdown-group%22:%22byage6classes%22,%22unit-measure%22:%22pc_ind%22,%22time-period%22:%222011%22,%22ref-area%22:[%22EU27%22,%22EL%22]}
[vi] https://ec.europa.eu/digital-single-market/sites/digital-agenda/files/EDCF.pdf
[vii] Το CHAOS Report του Standish Group δημοσιεύεται κάθε χρόνο από το 1994 εστιάζοντας στην επιτυχία έργων πληροφορικής. Για το 2015 το report αξιολόγησε 50.000 έργα πληροφορικής παγκοσμίως από μικρές επεκτάσεις έως υλοποιήσεις πολύ μεγάλης κλίμακας (https://www.infoq.com/articles/standish-chaos-2015).
[viii] http://chimera.labs.oreilly.com/books/1234000000774/ch02.html
[ix] A decade of world e-government rankings https://www.researchgate.net/file.PostFileLoader.html?id=56d1d82c60614bc14e8b456b&assetKey=AS%3A333789139095552%401456592940080
[x] Πρότυπο σχεδιασμού ψηφιακών υπηρεσιών (https://www.gov.uk/service-manual/service-standard)
[xi] http://www.minadmin.gov.gr/?cat=100
[xii] http://www.minadmin.gov.gr/?p=9796
[xiii] Η μεθοδολογία waterfall βασίζεται στη σειριακή ακολουθία των επιμέρους σταδίων, από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι και τους ελέγχους παραλαβής του τελικού συστήματος, όπου το κάθε στάδιο παράγει αυστηρά καθορισμένα παραδοτέα που κανένα επόμενο δεν μπορεί να ανατρέψει.
[xiv] https://www.gov.uk/government/publications/directgov-2010-and-beyond-revolution-not-evolution-a-report-by-martha-lane-fox
[xv] http://www.gsis.gr/gsis/info/gsis_site/Services/DimosiaDioikisi/ked
[xvi] http://www.gsis.gr/gsis/info/gsis_site/Services/Polites/eparavolo.html
[xvii] Το υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού στεγάζεται στο www.mindev.gov.gr (στο οποίο δείχνει και το www.mnec.gr, κάποιες γενικές του γραμματείες έχουν δικές τους σελίδες, η ΓΓ Εμπορείου gge.gov.gr (στο οποίο δείχνει και το www.gge.gr), άλλες ΓΓ σε άλλα domains κλπ ggse.mnec.gr, www.ggea.gr που έχουν ξανά τις ίδιες ή και αντικρουόμενες πληροφορίες.
[xviii] Όπως ενδεικτικά τα http://webarchive.nla.gov.au/gov/, https://www.nationalarchives.gov.uk/webarchive/ και http://eotarchive.cdlib.org/
[xix] Ενδεικτικά, η διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων του Εθνικού Δημοτολογίου και του Πληροφοριακού Συστήματος της Εκπαίδευσης «myschool» απαλλάσσει από διοικητικό φόρτο 159 ανθρωπο-ετών και 27 ανθρωπο-ετών ανά έτος (http://www.minadmin.gov.gr/?p=15563) .
[xx] https://standards.data.gov.uk/
[xxi] https://www.gov.uk/government/publications/open-standards-principles/open-standards-principles
[xxii] http://digital-agenda-data.eu/charts/desi-components#chart={%22indicator%22:%22DESI_5A4_OPENDATA%22,%22breakdown-group%22:%22DESI_TOTALS%22,%22unit-measure%22:%22DESI_SCORE%22,%22time-period%22:%222016%22}
[xxiii] http://opendatabarometer.org/data-explorer/?_year=2015&indicator=ODB&lang=en®ion=:EU&open=GRC
[xxiv] https://www.europeandataportal.eu/en/training-library/library/other-reports#epsi-score
http://opendatabarometer.org/3rdEdition/methodology/
[xxv] http://www.opengovpartnership.org/country/greece/action-plan
[xxvi] https://www.gov.uk/transformation/exemplars
[xxvii] http://digital-agenda-data.eu/charts/analyse-one-indicator-and-compare-breakdowns#chart={%22indicator-group%22:%22internet-usage%22,%22indicator%22:%22i_iday%22,%22breakdown-group%22:%22byage3classes%22,%22unit-measure%22:%22pc_ind%22,%22time-period%22:%222015%22,%22ref-area%22:[%22EU27%22,%22EL%22]}
[xxviii] http://digital-agenda-data.eu/charts/analyse-one-indicator-and-compare-breakdowns#chart={%22indicator-group%22:%22internet-usage%22,%22indicator%22:%22i_iday%22,%22breakdown-group%22:%22byedu%22,%22unit-measure%22:%22pc_ind%22,%22time-period%22:%222015%22,%22ref-area%22:[%22EU27%22,%22EL%22]}
[xxix] http://www.opengovpartnership.org/countries
[xxx] http://data.worldjusticeproject.org/opengov/#/groups/GRC με βάση συνεντεύξεις πολιτών από τις τρεις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας.
[xxxi] https://digital-agenda-data.eu/charts/country-profiles-the-relative-position-against-all-other-european-countries#chart={%22indicator-group%22:%22security-privacy%22,%22ref-area%22:%22EL%22,%22time-period%22:%222015%22}
[xxxii] https://digital-agenda-data.eu/charts/analyse-one-indicator-and-compare-breakdowns#chart={%22indicator-group%22:%22security-privacy%22,%22indicator%22:%22I_COOK%22,%22breakdown-group%22:%22total%22,%22unit-measure%22:%22pc_ind_ilt12%22,%22time-period%22:%222015%22,%22ref-area%22:[%22EU28%22,%22EL%22]}
Προυποθεσεις επιτυχιας εργων πληροφορικης ειναι περαν της μεθοδολογικης προσεγγισης (πχ agile..) και του σχεδιασμου του, η επιχειρησιαση/οργανωτικη ετοιμοτητα του τελικου αποδεκτη λειτουργιας (πχ επιχειρηση, οργανισμου ΔΔ) και η δεσμευση του (στους στοχους, το τελικο αποτελεσμα & μαλιστα για τον χρησιμο χρονο ζωης του εργου). Μετα απο 4 Κοινοτικα Πλαισια στηριξης η επιτυχια εργων ΤΠΕ (ειδικοτερα στο Δημοσιο) φαινεται ‘αισιοδοξος’, χωρις ριζικη αλλαγη προσεγγισης (Μειγμα Stakeholders). Η συγχρηματοδοτηση / συνεκμεταλλευση εργων ΤΠΕ σε τομεις οπως ΥΓΕΙΑ και ΚΟΙΝΩΙΝΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ (‘αντισυμβατικο’) ειναι ισως η τελευταια ελπιδα να καλυψουμε το κενο με τις χωρες της ΕΕ σε αποτελεσματικοτητα / χρησιιμοτητα / εφαρμοσιμοτητα λυσεων για τον πολιτη.
‘Ειδκοι καιροι, ‘ειδικες λυσεις’. Οι τεχνολογιες και η επιχειρηαμτικοτητα υπαρχουν.
Θα ξεκινήσω με ένα γενικό σχόλιο. Όλα όσα αναφέρονται στην Ψηφιακή στρατηγική είναι στις σωστές κατευθύνσεις και είναι μια πολύ καλή αποτύπωση όσων πρέπει να γίνουν. Εκεί που πάσχουμε (και πάσχουμε δεκαετίες) είναι στο να υλοποιήσουμε κάτι σωστά και στο σωστό χρόνο. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν υπάρχει το σωστό πλαίσιο ώστε να είμαστε παραγωγικοί. Τα χρονοδιαγράμματα που μπαίνουν δεν τηρούνται ποτέ, δεν υπάρχει η πολιτική βούληση και μέχρι μια πρόταση που θα βγει από κάποια ομάδα εργασίας να υλοποιηθεί (κι αν υλοποιηθεί), έχουν περάσει τόσα πολλά χρόνια που πια δεν έχει εφαρμογή η πρόταση. Αυτό που χρειάζεται είναι να μην στοχεύουμε σε άλματα γιατί ποτέ δεν τα κάνουμε τελικά. Πιστεύω πως 2 βασικά πράγματα που λείπουν από το κείμενο είναι
α) να μπουν προτεραιότητες από την Πολιτεία για το τι πρέπει να υλοποιηθεί και
β) να μπουν χρονοδιαγράμματα με συγκεκριμένα παραδοτέα και συνέπειες εάν δεν είναι παραδοτέα στο σωστό χρόνο.
ΥΓ: Μου φαίνεται αδιανόητο να βγαίνει η διαβούλευση για την Ψηφιακή Στρατηγική για την 5ετία 2016-2021 (παρεμπιπτόντως το 2016 τελειώνει) και οι ενδιαφερόμενοι να έχουν 6 ημέρες να καταθέσουν σχόλια! Είναι ένα ακόμη παράδειγμα πόσο πρόχειρα γίνονται κάποια πράγματα. Σε τι ακριβώς μπορεί να προσβλέπει η Πολιτεία με μια διαβούλευση που πρέπει όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς να κάνουν κάποια σχόλια και να προλάβουν να κάνουν και προτάσεις μέσα σε 6 ημέρες!
Παρακάτω παραθέτω κάποια σχόλια επί συγκεκριμένων άρθρων.
Προτεραιότητα 2.1:
Σε συνέχεια του παραπάνω γενικού σχολίου, καλό είναι να γίνουν πιο συγκεκριμένες προτάσεις που να αφορούν τα κίνητρα και τα εργαλεία (φορολογικά κίνητρα, χρηματοδοτικά εργαλεία, κονδύλια ΕΣΠΑ) που θα δοθούν στις επιχειρήσεις για την τόνωση της ψηφιοποίησης. Στην περίπτωση του ΕΣΠΑ, είναι κοινό μυστικό ότι η όλη διαδικασία κατάθεσης / έγκρισης / υλοποίησης καθώς και η απορρόφηση των κονδυλίων είναι αντιπαραγωγικές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η αγορά να πηγαίνει πολύ πίσω με την πλειοψηφία των επιχειρήσεων να αναβάλλουν τις όποιες επενδύσεις πρέπει να κάνουν για να γίνουν πιο ανταγωνιστικές, αναμένοντας το ΕΣΠΑ. Από τη στιγμή που η όλη διαδικασία που ολοκληρώνεται με την είσπραξη της επιδότησης είναι εξαιρετικά χρονοβόρα και αντιπαραγωγική, τελικά πολλές επενδύσεις δεν γίνονται ποτέ αλλά και αρκετές από αυτές που πραγματοποιούνται, γίνονται απλά για να ολοκληρωθεί ο κύκλος με τις επιχειρήσεις να έχουν χάσει το όποιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα θα μπορούσαν να αποκτήσουν.
Προτεραιότητα 2.4:
Α) Η ηλεκτρονική τιμολόγηση σίγουρα μπορεί να αποτελέσει ένα ακόμη εργαλείο για την μείωση της φοροδιαφυγής και του μαύρου χρήματος. Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια έχουν παρθεί αποφάσεις από την Πολιτεία προς την αντίθετη κατεύθυνση, αποφάσεις που έχουν ανοίξει διάπλατα την πόρτα της φοροδιαφυγής και του μαύρου χρήματος. Η σημαντικότερη εξ’αυτών έχει να κάνει με την προαιρετική χρησιμοποίηση σήμανσης στα τιμολόγια μεταξύ των επιχειρήσεων. Μέχρι πριν 2 χρόνια, οι επιχειρήσεις ήταν υποχρεωμένες να διασφαλίσουν την αυθεντικότητα της προέλευσης, την ακεραιότητα του περιεχομένου και την αναγνωσιμότητα του τιμολογίου, έχοντας 3 επιλογές για το πώς θα το κάνουν:
1) Ηλεκτρονική Ανταλλαγή Δεδομένων (EDI), εφόσον εξασφαλίζει την αναγνωσιμότητα
2) Ηλεκτρονική Τιμολόγηση με Προηγμένη Ηλεκτρονική Υπογραφή (Digital Signature), όπως προβλέπεται από το Προεδρικό Διάταγμα 150/2001 – ΦΕΚ A’125
3. Ηλεκτρονική Τιμολόγηση με χρήση Φορολογικού Μηχανισμού (Ε.Α.Φ.Δ.Σ.Σ), όπως ορίζεται από το Νόμο 1809/1988 ΦΕΚ A’222
Η σήμανση όμως έγινε τελικά προαιρετική με τις επιχειρήσεις να καλούνται και να έχουν την ευθύνη να διασφαλίσουν μεταξύ τους τις συναλλαγές χωρίς παράλληλα να έχει δημιουργηθεί και το κατάλληλο νομικό πλαίσιο που να μπορεί να υποστηρίξει κάτι τέτοιο. Με λίγα λόγια, χωρίς υποδομές πήγαμε να κάνουμε ένα άλμα και να φτάσουμε από την πρότερη κατάσταση, σε Σκανδιναβικά πρότυπα. Αποτέλεσμα αυτού, το χάος. Πολλές από τις συναλλαγές δεν διασφαλίζονται και η φοροδιαφυγή και το μαύρο χρήμα αυξάνει. Αυτό που κατά την γνώμη μου πρέπει να γίνει είναι να επανέλθει η υποχρεωτική σήμανση για τα παραστατικά με την Πολιτεία να καθορίζει συγκεκριμένα όλες τις διαθέσιμες πιστοποιημένες επιλογές που έχουν οι επιχειρήσεις (EDI, ψηφιακή σήμανση, φορολογικοί μηχανισμοί, πάροχοι ηλεκτρονικής τιμολόγησης). Το θέμα της αποστολής (το εάν θα είναι ηλεκτρονική ή μη) είναι ξεχωριστό θέμα από την πιστοποίηση της ακεραιότητας των παραστατικών.
Β) Βάσει της οδηγίας 2014/55/EU, θα είναι υποχρεωτική η αποδοχή των ηλεκτρονικών τιμολογίων από το δημόσιο στο τέλος του 2018, εφόσον ο προμηθευτής επιλέξει να αποστείλει ηλεκτρονικά τα τιμολόγια. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να χτίσει το Δημόσιο τις κατάλληλες υποδομές για να μπορέσει να παραλάβει παραστατικά. Οι ήδη υπάρχοντες πάροχοι ηλεκτρονικής τιμολόγησης στην Ελλάδα έχουν εκτενή εμπειρία από ηλεκτρονική ανταλλαγή παραστατικών μεταξύ επιχειρήσεων. Θα μπορούσαν να βοηθήσουν στο να βγουν προδιαγραφές για το έργο αυτό, ήδη ο χρόνος δεν λειτουργεί υπέρ μας
Γ) Αναφέρεται η συνεργασία με τους φορείς της αγοράς. Έχει αποδειχτεί και με τις προηγούμενες αλλά και με τη νυν κυβέρνηση πως δημιουργείται ένα μεγάλος αριθμός επιτροπών και ομάδων εργασίας για να ασχοληθούν με πολύ σημαντικά θέματα. Το ίδιο έχει συμβεί και για τα θέματα ηλεκτρονικής τιμολόγησης και γενικότερα ανταλλαγής παραστατικών, σήμανσης παραστατικών κλπ. Όλο αυτό όμως συνεχίζει να γίνεται αντιπαραγωγικά. Η συνεργασία υφίσταται με τις φορείς της αγοράς αλλά δεν υπάρχει το παραμικρό αποτέλεσμα. Πιστεύω πως δεν υπάρχει η πολιτική βούληση και τελικά απλά δαπανούνται αμέτρητες ώρες χωρίς αποτέλεσμα. Για να μπορέσει να γίνει μια επιτροπή ή ομάδα εργασίας παραγωγική, πρέπει να έχει χρονοδιάγραμμα τελικής πρότασης, χρονοδιάγραμμα υλοποίησης και η ευθύνη της Πολιτείας να είναι ότι αυτά τα χρονοδιαγράμματα να τηρούνται. Προτάσεις έχουν βγει αμέτρητες από ομάδες εργασίας, εκεί που πάσχει η Πολιτεία είναι στην βούληση, την απόφαση και την παραγωγικότητα για να αξιολογήσει και να προχωρήσει τι όποιες προτάσεις
Προτεραιότητα 4.2:
Θα χρειαστεί να μπουν προτεραιότητες και βήματα ώστε να μπορέσουν τα παραπάνω να έχουν κάποιο αποτέλεσμα. Δεν γίνεται να ξεκινήσουν όλα μαζί καθώς πρέπει πρώτα να έχει υλοποιηθεί π.χ. το θέμα της ταχύτητας του διαδικτύου στις υποδομές της χώρας και το θέμα των υποδομών των σχολείων (καλωδίωση κλπ.) για να μπορέσουν να εκμεταλλευτούν τις όποιες δυνατότητες τα σχολεία και οι εκπαιδευτικοί. Βάζοντας όλα όσα πρέπει να γίνουν μαζί, θα οδηγήσουν ως συνήθως σε σπασμωδικές κινήσεις και σε κανδύλια που θα ξοδευτούν χωρίς τελικά κάποιο αποτέλεσμα. Τα πιο σημαντικά κομμάτια της παραγράφου 3.5 κατά την γνώμη μου είναι:
Α) Η επέκταση των δικτυακών υποδομών νέας γενιάς
Β) Η επιμόρφωση του εκπαιδευτικού προσωπικού σε θέματα ΤΠΕ τόσο για την διδασκαλία όσο και την χρήση τους. Να δώσω ένα παράδειγμα από μια αγορά που δραστηριοποιούνται εταιρείες πληροφορικής. Σε αρκετά σχολεία έχουν τοποθετηθεί διαδραστικοί πίνακες με την υλοποίηση κάποιων διαγωνισμών. Δυστυχώς υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν κιμωλία ή μαρκαδόρο στους διαδραστικούς πίνακες! Αυτό δεν σημαίνει ότι φταίνε οι εκπαιδευτικοί. Φταίει ότι δεν υπάρχει το πλαίσιο. Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να εκπαιδευτούν στο να χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες, θα πρέπει να καταλάβουν την χρησιμότητά τους, θα πρέπει να αντιληφθούν ότι πρέπει να επενδύσουν χρόνο για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στην αλλαγή και βέβαια θα πρέπει η Πολιτεία να αξιολογήσει την προσαρμοστικότητα αυτή αξιολογώντας την δουλειά τους.
Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών χαιρετίζει την πρωτοβουλία για τη συγκρότηση ενός ενιαίου πλαισίου για την Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική (ΕΨΣ) 2016-2021, με στόχο την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αφορούν τις ψηφιακές τεχνολογίες, τη δημόσια διοίκηση και την ανάπτυξη και τη συγκρότηση μιας εθνικής συνεκτικής πολιτικής για τα θέματα αυτά.
Επιπλέον, θα θέλαμε να ενισχύσουμε οποιαδήποτε προσπάθεια για την υιοθέτηση ανοιχτών τεχνολογιών σε όλους τους τομείς παρέμβασης της ΕΨΣ με δεδομένο ότι αποτελεί πάγια τοποθέτησή μας ότι η εθνική ψηφιακή στρατηγική θα πρέπει να έχει την υιοθέτηση ανοιχτών τεχνολογιών ως βασικό άξονα με στόχο (α) τη συνεισφορά στην ανάπτυξη σε εθνικό και περιφερειακό/τοπικό επίπεδο και με λειτουργικό και βιώσιμο τρόπο και (β) την ενίσχυση της ανάπτυξης τοπικού γνωσιακού κεφαλαίου στο πλαίσιο μιας συνολικότερης πολιτικής ενίσχυσης της οικονομίας και κοινωνίας της γνώσης.
Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) ιδρύθηκε το 2008, αποτελείται από 30 Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα.
Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών έχει ως κύριο στόχο να συμβάλλει στην ανοιχτότητα και ειδικότερα στην προώθηση και ανάπτυξη των Ανοιχτών Προτύπων, του Ελεύθερου Λογισμικού, του Ανοιχτού Περιεχομένου, των Ανοιχτών Δεδομένων και των Τεχνολογιών Ανοιχτής Αρχιτεκτονικής στο χώρο της εκπαίδευσης, του δημόσιου τομέα και των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα φιλοδοξεί να αποτελέσει κέντρο γνώσης και πλατφόρμα διαλόγου για τις ανοιχτές τεχνολογίες. Ανάμεσα στους φορείς που συμμετέχουν στον Οργανισμό Ανοιχτών Τεχνολογιών είναι τα πιο πολλά ελληνικά Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα, ενώ για την υλοποίηση των δράσεων του, βασίζεται στην συνεργασία και ενεργή συμμετοχή των μελών του και της ελληνικής κοινότητας χρηστών και δημιουργών Ελεύθερου Λογισμικού, Ανοιχτού Περιεχομένου και Τεχνολογιών Ανοιχτής Αρχιτεκτονικής.
Με βάση το θεσμικό του χαρακτήρα, ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών προκρίνει τη στρατηγική και όχι αποσπασματική χρήση ανοιχτών τεχνολογιών με δεδομένο ότι:
(α) το κόστος μετατοπίζεται από την αγορά αδειών στην πληρωμή ανθρωποχρόνου κι έτσι
μειώνεται η διαρροή εξειδικευμένων στελεχών
ενισχύεται η τοπική οικονομία
υπάρχει μεγάλο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στην όποια δαπάνη για ΤΠΕ, δημόσια ή ιδιωτική.
(β) οι ανοιχτές τεχνολογίες αποτρέπουν την εξάρτηση από ένα πάροχο (vendor lock in) και ενισχύουν τον ανταγωνισμό και την καινοτομία
(γ) οι ανοιχτές τεχνολογίες επιτρέπουν την καλύτερη σύνδεση έρευνας και καινοτομίας, που αποτελεί βασικό στόχο της ΕΨΣ και ενισχύουν την ουσιαστική μεταφορά τεχνογνωσίας.
Ειδικότερα, σε σχέση με καθέναν από τους Τομείς Παρέμβασης και Προτεραιότητες έχουμε να παρατηρήσουμε τα εξής:
Ανάπτυξη υποδομών συνδεσιμότητας νέας γενιάς
Παροχή οπτικής ίνας (συνδεσιμότητα Gigabit) στους χώρους έντασης γνώσης και δημιουργίας, δηλαδή σε:
Σχολεία
Αρχαιολογικούς χώρους
Μουσεία
Πολιτιστικοί Χώροι
H προμήθεια οπτικών ινών θα πραγματοποιηθεί από την αγορά και επειδή τα Σχολεία, οι Αρχαιολογικοί χώροι, τα Μουσεία και οι Πολιτιστικοί Χώροι είναι κατανεμημένοι σε όλη την Ελλάδα, η διασύνδεση τους με οπτικές ίνες συμβάλει στην διείσδυση δικτύων ευρυζωνικής πρόσβασης επόμενης γενιάς (Next Generation Access Networks) και βοηθά τους παρόχους να αναπτύξουν δίκτυο οπτικών ινών σε όλη την Ελλάδα.
Ειδικά για τις δημιουργικές βιομηχανίες, δημιουργία “δημιουργικού μιλίου” οπτικών ινών, γύρω από συγκεκριμένες περιοχές σε αστικά κέντρα με στόχο την ανάπλαση και την προσέλκυση νεοφυών επιχειρήσεων και δημιουργικών βιομηχανιών
Νομοθετική κατοχύρωση ανοιχτών κοινοτικών δικτύων ως μέσου για την ενίσχυση της ευρυζωνικότητας στο πρότυπου του openwifi (https://openwifi.ellak.gr/).
Ενίσχυση δημιουργίας εργαστηρίων ανοιχτών τεχνολογιών και κατασκευής (Hack Spaces, OpenLabs, FabLabs) για τη δημιουργία ανοιχτού τερματικού εξοπλισμού ιδίως σε απομακρυσμένες περιοχές και υποβαθμισμένες αστικές περιοχές.
2. Επιτάχυνση της ψηφιοποίησης της οικονομίας
Δημιουργία ειδικού προγράμματος κρατικών ενισχύσεων για τις ΜμΕ που θέλουν να κάνουν χρήση ανοικτών τεχνολογιών (Open Enterprise) με διπλό στόχο:
Την ενίσχυση του εμπορικού ανοιχτού λογισμικού και των εταιρειών που το προσφέρουν στην Ελλάδα, τόσο ως προσαρμογείς και integrators όσο και ως παροχείς υπηρεσιών υποστήριξης
Την ενίσχυση χρήσης ανοιχτού λογισμικού από εταιρείες και τη μείωση του κόστους που υφίστανται σε σχέση με τις άδειες χρήσης του σχετικού λογισμικού
Δημιουργία ειδικού προγράμματος ενίσχυσης ανοιχτού πολιτιστικού και δημιουργικού περιεχομένου και υλικού με έμφαση:
στην ενίσχυση επιχειρήσεων που πραγματοποιούν δράσεις ανοιχτού σχεδιασμού και κατασκευής
στην ενίσχυση της παραμετροποίησης και περαιτέρω ανάπτυξης πακέτων ανοιχτού λογισμικού για τις δημιουργικές βιομηχανίες (επεξεργασία οπτικοακουστικού υλικού, σχεδιαστικά προγράμματα, επεξεργασία εικόνας και ήχου κλπ)
Πρόγραμμα τεχνικής βοήθειας, κατάρτισης και υποστήριξης της διοίκησης με έμφαση στην εμπορική χρήση ανοικτών δεδομένων του δημοσίου τομέα στα πρότυπα των προγραμμάτων του Open Data Institute
Δημιουργία ειδικών προγραμμάτων εκπαίδευσης και ενίσχυσης εταιρειών που συμμετέχουν στη δημιουργία και λειτουργία αλυσίδων αξίας ανοιχτής μικρο-ηλεκτρονικής, κατασκευής και συναρμολόγησης στα πλαίσια εφαρμογών που σχετίζονται με την 4η βιομηχανική επανάσταση
Δημιουργία εργαστηρίων ανοιχτής ρομποτικής για επιχειρήσεις
Δημιουργία προγραμμάτων ανοιχτής καινοτομίας, ειδικά για τον αγροδιατροφικό και φαρμακευτικό τομέα, καθώς και τον τομέα της μικροηλεκτρονικής και υλικών
Πρόγραμμα ενίσχυσης της συνεργασίας ερευνητικού και επιχειρηματικού τομέα για το υπολογιστικό νέφος με τη χρήση ανοιχτών τεχνολογιών, π.χ. την ανάπτυξη και επέκταση του Σύννεφου (https://www.synnefo.org/).
Παροχή ανοιχτών προγραμματιστικών διεπαφών (APIs) από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών, για την ενίσχυση της παροχής διαφανών υπηρεσιών τιμολόγησης
Θεσμοθέτηση της διαλειτουργικότητας στην παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικών πληρωμών και ουσιαστική απομείωση των εμποδίων για την είσοδο νέων παρόχων στην αγορά των ηλεκτρονικών πληρωμών με τη διασφάλιση των απαραίτητων κανόνων προστασίας του καταναλωτή.
Δημιουργία ενιαίου σημείου παρακολούθησης του σχεδιασμού και εφαρμογής των πολιτικών για την ανοιχτότητα από την ΓΓΨΠ με συμμετοχή και συνεργασία με συλλογικότητες και οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στο χώρο των ανοιχτών τεχνολογιών στα πρότυπα του αντίστοιχου forum του Open Government Partnership αλλά συνολικά για τις πολιτικές που αφορούν στην ανοιχτότητα.
3. Ώθηση του κλάδου ΤΠΕ για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας και της απασχόλησης
Κεντρική τοποθέτηση του Οργανισμού Ανοιχτών Τεχνολογιών είναι η νευραλγική σημασία που έχει η υιοθέτηση των ανοιχτών τεχνολογιών, ιδίως του ανοιχτού λογισμικού και των ανοιχτών τεχνολογιών ως εργαλείου για τη δια βίου μάθηση, την ενίσχυση των δεξιοτήτων και τη βελτίωση συνολικά της γνώσης που είναι απαραίτητη για την αξιοποίηση των ΤΠΕ.
Δημιουργία ειδικού προγράμματος για την ενίσχυση της ανοικτής καινοτομίας ως μέσου χαμηλού κόστους και υψηλής αξίας για την ανάπτυξη βιομηχανικής καινοτομίας από ΜμΕ
Δημιουργία πλατφόρμας για την αξιοποίηση των ερευνητικών δεδομένων από επιχειρήσεις και οργανισμούς, και των δημοσίων δεδομένων από οργανισμούς έρευνας και καινοτομίας.
Θεσμική κατοχύρωση των ψηφιακών ερευνητικών υποδομών μέσα από τη σχετική αναθεώρηση του Ν. 4305/2014 όπως ισχύει
Συνεργασία με συλλογικότητες και ερευνητικούς οργανισμούς ή ενώσεις που ασχολούνται με θέματα ανοιχτών τεχνολογιών για την χρήση ανοιχτών τεχνολογιών από επιχειρήσεις
Συνεργασία με τη ΓΓΨΠ, ΓΓΕΤ και τους ΟΒΙ / ΟΠΙ για τη δημιουργία εθνικού πλαισίου για τη χρήση ανοικτών αδειών τεχνολογίας, λογισμικού, περιεχομένου και δεδομένων για εμπορικούς σκοπούς
Άνοιγμα των δεδομένων για τις νεοφυείς επιχειρήσεις προκειμένου να υπάρχει διαφάνεια και κατανόηση στην λειτουργία και χρηματοδότησή τους
Άνοιγμα των δεδομένων για τους όρους και αποτελέσματα της χρηματοδότησης των νεοφυών επιχειρήσεων
Δημιουργία clusters ανοιχτών τεχνολογιών
Δημιουργία εθνικής πολιτικής για τη διανοητική ιδιοκτησία με έμφαση στην αδειοδοτική ουδετερότητα και την ενίσχυση της χρήσης ανοικτών αδειοδοτικών μοντέλων για εμπορικούς σκοπούς, καθώς και το συνδυασμό κατοχύρωσης διανοητικής ιδιοκτησίας και ανοιχτής της διάθεσης
Πραγματοποίηση ειδικών σεμιναρίων και παροχής υποστήριξης σε ερευνητές και ακαδημαϊκούς για την δημιουργία διαφορετικών πλάνων αξιοποίησης μέσα από ανοιχτές άδειες ή μεικτά αδειοδοτικά μοντέλα, των αποτελεσμάτων της ερευνητικής τους δραστηριότητας
Άμεση δημιουργία task force με συμμετοχή πολλαπλών παραγωγικών φορέων, συλλογικοτήτων, της κοινωνίας των πολιτών και των ερευνητικών και ακαδημαϊκών φορέων για την κατάρτιση πολιτικών για την ψηφιακή συνεργατική οικονομία (collaborative economy), την ομότιμη οικονομία (p2p economy) και την οικονομία του διαμοιρασμού (sharing economy), ιδίως σε σχέση με:
την τουριστική βιομηχανία
τον κλάδο των μεταφορών
τον κλάδο των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών
τον κλάδο των κατασκευών και της βιομηχανικής παραγωγής
τον αγροδιατροφικό κλάδο
τον κλάδο των δημιουργικών και πολιτιστικών βιομηχανιών
την εκπαίδευση, έρευνα και ανάπτυξη
τις γλωσσικές τεχνολογίες και επιστήμες
Στο πλαίσιο των σύγχρονων αυτών μορφών παραγωγής και οικονομίας θα πρέπει να εξετασθούν ζητήματα:
ανταγωνισμού
εργατικού δικαίου
δικαίου προστασίας καταναλωτή
δικαίου διανοητικής ιδιοκτησίας
Σχεδιασμός και υλοποίηση δράσης σε ώριμες πλατφόρμες ανοιχτών τεχνολογιών με δυνητικούς δικαιούχους όλα τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά κέντρα της χώρας σε συνεργασία με τοπικούς φορείς επιχειρήσεων. Η προτεινόμενη δράση αποτελεί επέκταση της δράσης των Μονάδων Αριστείας (https://ma.ellak.gr/) που είχε ως στόχο τη βελτίωση των δεξιοτήτων στην ανάπτυξη ανοιχτού λογισμικού μέσα από πανεπιστήμια σε τομείς που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την οικονομία και την κοινωνία. Στο πλαίσιο της δράσης έχουν αναπτυχθεί και υπάρχουν δημόσια διαθέσιμα στο https://github.com/ellak-monades-aristeias, 73 έργα ανοιχτού λογισμικού, ανοιχτού σχεδιασμού (design) ή/και ανοιχτού υλισμικού (open hardware). Στο opendesign.ellak.gr παρουσιάζονται αναλυτικά όλα τα έργα ανοιχτού σχεδιασμού. Οι Μονάδες Αριστείας (https://ma.ellak.gr/) αποτελούν καλό παράδειγμα του πως μπορεί να ενισχυθεί ο αντίκτυπος της έρευνας που γίνεται μέσα στα πανεπιστήμια με τρόπο που είναι κοινωνικά και οικονομικά επωφελής για το σύνολο της κοινωνίας
4. Ενδυνάμωση του ανθρωπίνου δυναμικού με ψηφιακές δεξιότητες
Έμφαση στην ανάπτυξη ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων για όλες τις βαθμίδες και ήδη εκπαίδευσης σε σχέση με διαφορετικές διαστάσεις ανοιχτών τεχνολογιών (ανάπτυξη, υποστήριξη, επιχειρηματική αξιοποίηση, μεταφορά).
Ενίσχυση των ερευνητικών υποδομών που υποστηρίζουν την ανοιχτή επιστήμη και έρευνα στην Ελλάδα.
Ενίσχυση, υποστήριξη και επέκταση του θεσμού των εργαστηρίων ανοιχτών τεχνολογιών στην Ελλάδα (EduLabs)
Συνεργασία με τοπικά επιμελητήρια και οργανισμούς για την ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης ανοιχτών τεχνολογιών για επαγγελματίες σε όλη την Ελλάδα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο
Συνέχεια των προγραμμάτων ανοιχτού εκπαιδευτικού περιεχομένου και πόρων, ανοιχτών ψηφιακών μαθημάτων, αποθετηρίων ανοιχτής πρόσβασης και επιστήμης
Συνέχεια των προγραμμάτων για την δημιουργία και συσσώρευση ανοιχτού πολιτιστικού περιεχομένου με έμφαση στην περαιτέρω χρήση και αξιοποίηση αυτών
5. Ριζική αναθεώρηση του τρόπου παροχής ψηφιακών υπηρεσιών του δημοσίου
Ολοκλήρωση της διαδικασίας θεσμική κατοχύρωσης των αυτοδεσμεύσεων του προγράμματος Open Government Partnership
Περαιτέρω εκσυγχρονισμός και συντήρηση της Διαύγειας και επέκταση της εφαρμογής της στη Βουλή των Ελλήνων, στα Δικαστήρια, στα πολιτικά κόμματα και στο σύνολο των εργολάβων και υπεργολάβων του ελληνικού δημοσίου, σε σχέση με την διενέργεια των διαγωνισμών και προμηθειών που πραγματοποιούν με δημόσιο χρήμα.
Υποχρεωτικό άνοιγμα του συνόλου της πληροφορίας, δεδομένων και περιεχομένου που παράγεται με δημόσια χρηματόδοτηση.
Υποχρεωτική προμήθεια ανοιχτού λογισμικού στην εκπαίδευση και στον δημόσιο τομέα
Χρήση ενιαίου αδειοδοτικού πλαισίου και μηχανογνώσιμων ανοιχτών αδειών για το σύνολο των δεδομένων, περιεχομένου και λογισμικού του δημοσίου τομέα με έμφαση στην τυποποίηση (χρήση αδειών Creative Commons, δύο τύπων CCBY 4.0/ CC BY SA 4.0) καθώς και τυποποιημένων αδειών επανάχρησης στα πρότυπα του συστήματος του Ηνωμένου Βασιλείου, http://www.nationalarchives.gov.uk/information-management/re-using-public-sector-information/licensing-for-re-use/).
Αυξημένες υποχρεώσεις διαφάνειας στην υλοποίηση έργων πληροφορικής του δημοσίου.
Τα στοιχεία της ευέλικτης υλοποίησης θα πρέπει να προσαρμοστούν στις ανάγκες και στην πραγματικότητας του ελληνικού δημοσίου και να επιφέρουν τις ανάλογες αλλαγές στις διοικητικές πρακτικές και διαδικασίας (π.χ. συστήματα διαχείρισης και ελέγχου, επιχειρησιακή ικανότητα των δημοσίων φορέων, Πλαίσιο Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κλπ)
Ενίσχυση και πιστοποίηση ανοιχτού λογισμικού για την υποστήριξη του κυβερνητικού υπολογιστικού νέφους και παροχή ανοιχτών προγραμματιστικών διεπαφών (APIs) προκειμένου να αναπτυχθούν υπηρεσίες τρίτων πάνω στα πληροφοριακά συστήματα του δημοσίου τομέα.
Δημιουργία πολιτικών για την οικονομία του διαμοιρασμού και τη δημόσια διοίκηση
Κατάρτιση στρατηγικού και επιχειρησιακού σχεδίου για τις υπηρεσίες ΤΠΕ που το δημόσιο σκοπεύει να σχεδιάσει και να αναπτύξει με τρεις τρόπους:
Εσωτερική Ανάπτυξη (insourcing)
Ανάθεση σε Τρίτους (outsourcing)
Πληθοπορισμός (crowdsourcing)
Επικαιροποίηση και κωδικοποίηση της νομοθεσίας και των διοικητικών πρακτικών για την τήρηση αρχείου του δημοσίου τομέα και χρήση μεθόδων crowdsourcing για την τεκμηρίωση του
Δημιουργία πολιτικών Διατήρησης (preservation) και Συνέχειας Πληροφορίας (information continuity) για τις υποδομές ΤΠΕ και το αρχειακό υλικό του δημοσίου
Δημιουργία πολιτικών για την παροχή υπηρεσιών ελάχιστου εγγυημένου επιπέδου (SLA) από το δημόσιο τομέα
Υποχρεωτική χρήση ανοικτών προτύπων για την επιβολή της διαλειτουργικότητας με συγκεκριμένους πίνακες συμμόρφωσης και ενιαίο σημείο βοήθειας (helpdesk) για όλες τις προμήθειες του δημοσίου
Χρήση wiki για την καταγραφή και το άνοιγμα των ψηφιακών υπηρεσιών του δημοσίου στα πρότυπα της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.
Συνολικά καταγραφή διαδικασιών του δημοσίου τομέα με ανοιχτό τρόπο στο https://diadikasies.gr
6. Άρση των αποκλεισμών και διάχυση των ωφελειών της ψηφιακής οικονομίας
Συνεργασία με συλλογικότητες και δευτεροβάθμιους οργανισμούς για την προώθηση των ανοιχτών τεχνολογιών σε ευπαθείς ομάδες
Σεμινάρια για τη διδασκαλία της χρήσης ανοιχτού λογισμικού και τεχνολογιών σε ευπαθείς ομάδες
Ενίσχυση και επέκταση της δράσης donate your laptop (https://ellak.gr/simmetochi-stin-drasi-donate-your-laptop/) έτσι ώστε να υπάρχει επανάχρηση τεχνολογιών και επέκταση του κύκλου ζωής τους με την χρήση ανοιχτού λογισμικού
Ενίσχυση και επέκταση του προγράμματος Open Government Partnership με υλοποίηση των αυτοδεσμεύσεων που χρονίζουν και που -με εξαίρεση τη Διαύγεια- δεν έχουν υλοποιηθεί μέχρι σήμερα.
Ενίσχυση της πρόσβασης στο διαδίκτυο σε ευπαθείς και απομακρυνσμένους πληθυσμούς μέσα από τη χρήση κοινοτικών ανοικτών δικτύων
Ενίσχυση των δράσεων συλλογικοτήτων για τις ανοιχτές τεχνολογίες (https://opendesign.ellak.gr/), ιδίως σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.
7. Ενίσχυση ασφάλειας και εμπιστοσύνης
Αξιοποίηση της τεχνογνωσίας που υπάρχει στον δημόσιο τομέα, στον ιδιωτικό τομέα και στην ακαδημαϊκή κοινότητα για την ενίσχυση της ασφάλειας των κρίσιμων εθνικών υποδομών, ιδίως με την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων των δράσεων που έχουν πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος Πανόπτης (https://privacy.ellak.gr/?s=%CE%A0%CE%91%CE%9D%CE%9F%CE%A0%CE%A4%CE%97%CE%A3)
Συνδυασμός των αρχών open by design/ open by default με την αρχή του privacy by design σε όλο το φάσμα της δημόσιας διοίκησης προκειμένου να ενσωματώνονται οι βασικές αρχές ασφάλειας ήδη από το στάδιο σχεδιασμού και υλοποίησης των πληροφοριακών συστημάτων και όχι μετά την υλοποίηση αυτών, οπότε και το κόστος είναι απαγορευτικό.
Αξιολόγηση και επαναπροσδιορισμός:
Χρήση ανοικτών δεδομένων σε σχέση με την εξέλιξη, υλοποίηση, ενδιάμεση και τελική αξιολόγηση του συνόλου των χρηματοδοτικών προγραμμάτων για ΤΠΕ στο δημόσιο, ιδιωτικό και ερευνητικό τομέα.
H Eθνική Ψηφιακή Στρατηγική αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας μέσα από τη δημιουργία και την κάλυψη θέσεων εργασίας, την ενίσχυση της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων καθώς και την αύξηση της παραγωγικότητας του εργατικού δυναμικού.
Η Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική, η οποία κινείται σε μια σωστή γραμμή, συντάσσεται σε μια περίοδο όπου τα περιθώρια ανάπτυξης του κλάδου ΤΠΕ καθώς και της αξιοποίησης των δυνατοτήτων των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών είναι ομολογουμένως τεράστια. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Ε.Ε μια πλήρως λειτουργική ψηφιακή ενιαία αγορά θα μπορούσε να συνεισφέρει περίπου 415 δισ. ευρώ ετησίως στην ευρωπαΐκή οικονομία και να δημιουργήσει εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας με επίκεντρο/έμφαση τους νέους. Παράλληλα, σύμφωνα με τη μελέτη που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Α. Βύρωνα Νικολαΐδη, Προέδρου του Συμβουλίου Ευρωπαΐκών Ενώσεων Επαγγελματιών Πληροφορικής (CEPIS) από τη HePIS, το Oικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το ALBA Graduate Business School at the American College of Greece, περισσότερες από 500.000 νέες θέσεις εργασίας μπορούν να δημιουργηθούν μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια στον τομέα της Πληροφορικής.
Ωστόσο, οι τομείς παρέμβασης, θα πρέπει να συνδεθούν με συγκεκριμένες δράσεις, χρονοδιάγραμμα και χρηματοδοτικά εργαλεία έτσι ώστε τα αποτέλεσματα της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής να είναι ρεαλιστικά, επιτεύξιμα και μετρήσιμα καθώς και άρρηκτα συνδεδεμένα με τη βελτίωση της κατάταξης της χώρας μας στους Ψηφιακούς Δείκτες όπως ο Δείκτης Ανταγωνιστικότητας (Global Competitiveness Index) και ο Digital Economy and Society Index (DESI).
H HePIS ως μέλος του Συμβουλίου Ευρωπαΐκών Ενώσεων Επαγγελματιών Πληροφορικής (CEPIS), της Συμμαχίας για την Ψηφιακή Απασχόληση (Alliance for Digital Employability), του Μεγάλου Συνασπισμού για την Ψηφιακή Απασχόληση (Grand Coalition for Digital Jobs) της Eυρωπαΐκής Επιτροπής και της πανευρωπαΐκής εκστρατείας ενημέρωσης E-skills for jobs 2014-2016 έχει αναπτύξει συγκεκριμένες δράσεις με απτά αποτελέσματα και υποβάλλει τις κάτωθι προτάσεις αναφορικά με την δημόσια διαβούλευση για τη διαμόρφωση της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής.
Προτεραιότητα 2.2
•Επιδοτούμενα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης των εργαζομένων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε αντικείμενα και δεξιότητες τα οποία θα προσδιορίζονται από τον εργοδότη και με βάση αυτά θα σχεδιάζονται από τον εκπαιδευτικό φορέα/οργανισμό/κέντρο.
•Υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και εκσυγχρονισμός των εταιριών μέσω επιδοτούμενων προγραμμάτων. Αντίστοιχη εκπαίδευση των εργαζομένων στη χρήση, αξιοποίηση και παραμετροποίηση των τεχνολογιών αυτών για την αύξηση της παραγωγικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων.
•Προγράμματα εκπαίδευσης για τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες που θα σχετίζονται με την ανάπτυξη των επιχειρήσεων τους και την αξιοποίηση των νέων ψηφιακών καναλιών
•Παροχή κινήτρων για πρόσληψη νέων με τις κατάλληλες τεχνικές δεξιότητες από τις επιχειρήσεις, με στόχο των εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση του βαθμού τεχνολογικής ετοιμότητας των επιχειρήσεων.
•Δράσεις επιχειρηματικής δικτύωσης σε κλαδικό ή διακλαδικό επίπεδο με σκοπό τη διακίνηση καλών πρακτικών και τη δημιουργία νέων λύσεων σε κοινά προβλήματα.
Προτεραιότητα 4.2
•Διενέργεια διαγωνισμών τεχνολογικής καινοτομίας και ψηφιακής επιχειρηματικότητας (hackathons) , με αντίστοιχη παροχή απτών κινήτρων στους νέους για τη συμμετοχή τους σε αυτούς και την υλοποίηση καινοτόμων εφαρμογών
•Διοργάνωση shadowing events μέσα από τα οποία οι νέοι θα περνάνε μια εργάσιμη ημέρα κοντά σε επαγγελματίες Πληροφορικής παρακολουθώντας τις καθημερινές τους εργασίας καταρρίπτοντας κατ’ αυτό τον τρόπο τη λανθασμένη αντίληψη περί του επαγγέλματος
•Παροχή κινήτρων για πρόσληψη νέων με τις κατάλληλες τεχνικές δεξιότητες από τις επιχειρήσεις, με στόχο των εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση του βαθμού τεχνολογικής ετοιμότητας των επιχειρήσεων.
•Υποστήριξη δράσεων που έχουν σκοπό την πρακτική γνωριμία των μαθητών και νέων με το επιχειρείν, την τεχνολογία και την εφαρμογή αυτών σε συνθήκες αληθινού περιβάλλοντος, όπως σχολεία επιχειρηματικότητας, ανάπτυξη εικονικών επιχειρήσεων κλπ
•Εισαγωγή περισσοτέρων ωρών διδασκαλίας στο μάθημα του προγραμματισμού, ξεκινώντας από τις τάξεις του Δημοτικού και του Γυμνασίου
•Επικαιροποίηση του αντίστοιχου εκπαιδευτικού υλικού έτσι ώστε να υπάρχει ακολουθία από το δημοτικό μέχρι το Πανεπιστήμιο, με μαθησιακούς στόχους την ανάπτυξη της αλγοριθμικής σκέψης των μαθητών, την επίλυση προβλημάτων καθώς και την πρακτική εξάσκηση πάνω στην ανάπτυξη σύγχρονων εφαρμογών πληροφορικής
Προτεραιότητα 4.3
•Επιδοτούμενα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης των εργαζομένων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε αντικείμενα και δεξιότητες τα οποία θα προσδιορίζονται από τον εργοδότη και με βάση αυτά θα σχεδιάζονται από τον εκπαιδευτικό φορέα/οργανισμό/κέντρο
•Υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και εκσυγχρονισμός των εταιριών μέσω επιδοτούμενων προγραμμάτων. Αντίστοιχη εκπαίδευση των εργαζομένων στη χρήση, αξιοποίηση και παραμετροποίηση των τεχνολογιών αυτών για την αύξηση της παραγωγικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων.
•Προγράμματα εκπαίδευσης για τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες που θα σχετίζονται με την ανάπτυξη των επιχειρήσεων τους και την αξιοποίηση των νέων ψηφιακών καναλιών
•Παροχή κινήτρων για πρόσληψη νέων με τις κατάλληλες τεχνικές δεξιότητες από τις επιχειρήσεις, με στόχο των εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση του βαθμού τεχνολογικής ετοιμότητας των επιχειρήσεων.
•Δράσεις επιχειρηματικής δικτύωσης σε κλαδικό ή διακλαδικό επίπεδο με σκοπό τη διακίνηση καλών πρακτικών και τη δημιουργία νέων λύσεων σε κοινά προβλήματα.
•Δημιουργία ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων κατάρτισης για τη μετάβαση αποφοίτων και επαγγελματιών από πολύ διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα στην τεχνολογία και τον προγραμματισμό.
•Η υιοθέτηση του εργαλείου αυτοαξιολόγησης CEPIS E-competence Benchmark για την κατάταξη του ανθρώπινου δυναμικού ΤΠΕ με βάση το Ευρωπαΐκό Πλαίσιο Ψηφιακών Δεξιοτήτων.
Προτεραιότητα 6.1
Δημιουργία ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων κατάρτισης για τη μετάβαση αποφοίτων και επαγγελματιών από πολύ διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα στην τεχνολογία και τον προγραμματισμό.
Εκτός από όλα όσα έχει γράψει ο ΣΕΠΕ θα ήταν απαραίτητο να δοθεί βαρύνουσα σημασία στις προδιαγραφές ασφάλειας στα σοβαρά και όχι παιχνίδια με την διοργάνωση Hackathon events και άλλα τέτοια σχέδια τύπου εκθέσεις ιδεών. Έχουμε σοβαρούς επιστήμονες εξειδικευμένους στην ασφάλεια των ΤΠΕ.
Προταρεαιότητα 3.5 σελ.18. Ουδεμία σχέση το hachkathlon με την αλλαγή τροπων προμηθειών δημοσίου
Κεφάλαιο 5, σελ.22. Σχετικά με τις γραμμικές μεθοδολογίες waterfall, η διαβούλευση συγχέει μεθοδολογίες έργων με ανοικτές πλατφόρμες. Επίσης η αναφορά στο chaos report είναι μάλλον απσσπασματική. Πιο συγκεκριμένα οι λόγοι χαμηλου ποσοστού επιτυχίας στο εξωτερικό είναι τελείως διαφορετικοί με το λόγους χαμηλής απορρόφησης στην ελλάδα. Μεθοδολογίες έργων waretfall. agile, disciplined agile, scrum Κλπ αποτελούν μια συνολική αναθεώρηση στον τρόπο σκέψης των δημοσίων φορέων που υπό τις παρούσες συνθήκες κρίνεται μάλλον ασύμφορο. Αυτο που μπορεί να γίνει είναι συγκεκριμένα έργα να υλοποιηθούν σε agile λογικές (start small, think big)
Προτεραιότητα 5.7, σελ28. Απουσιάζουν παντελώς διαδικασίες και αναφορές για την δημιουργία master data σε επίπεδο δημοσίων υπηρεσιών και δομών. Είναι αδάνατο να σχεδιαστούν βασικές και ΑΞΙΟΠΙΣΤΕΣ λειτουργίες τη δημόσιασς διοίκσης χωρίς αξιόπιστα βασικά δεδομένα
Απόψεις της ΑΔΑΕ επί του Σχεδίου Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής 2016-2021
Α. Σχετικά με τον Τομέα Παρέμβασης «Ενίσχυση Ασφάλειας και εμπιστοσύνης», στην Προτεραιότητα 7.1: Θεσμοθέτηση και εφαρμογή πολιτικών ασφάλειας και προστασίας της ιδιωτικότητας, προτείνουμε την προσθήκη μιας ακόμη δράσης που αφορά στον συντονισμό των αρμοδίων φορέων για την ενσωμάτωση της Οδηγίας (EE) 2016/1148, σχετικά με μέτρα για υψηλό κοινό επίπεδο ασφάλειας συστημάτων δικτύου και πληροφοριών σε ολόκληρη την Ένωση (NIS Directive).
Επιπλέον, στο άρθρο 160, παράγ. η του Ν. 4389/2016 (ΦΕΚ Α’ 94/27.5.2016), όπου περιγράφονται οι αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής, ορίζεται ότι η ΓΓΨΠ «συνεργάζεται με τις Ανεξάρτητες και Ρυθμιστικές Αρχές που αφορούν στο αντικείμενό της (ενδεικτικά: ΕΕΤΤ, ΑΠΔΠΧ, ΑΔΑΕ)».
Με βάση τα παραπάνω δύο σχόλια, η ΑΔΑΕ προτείνει την επαναδιατύπωση των δράσεων στο πλαίσιο των Προτεραιοτήτων 7.1 και 7.3, στις οποίες αναφέρονται συγκεκριμένοι φορείς που εμπλέκονται για την υλοποίησή τους ως εξής :
Προτεραιότητα 7.1: Θεσμοθέτηση και εφαρμογή πολιτικών ασφάλειας και προστασίας της ιδιωτικότητας
• Συνεργασία με την Εθνική Αρχή Αντιμετώπισης Ηλεκτρονικών Επιθέσεων (Εθνικό CERT), με τις αρμόδιες Ανεξάρτητες και Ρυθμιστικές Αρχές και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών (European Union Agency for Network and Information Security, ENISA) για την υλοποίηση δράσεων που αφορούν καλές πρακτικές για την προστασία των τελικών χρηστών.
• Συνεργασία με τα αρμόδια Υπουργεία και τις Ανεξάρτητες και Ρυθμιστικές Αρχές για άμεση ενσωμάτωση του Ευρωπαϊκού Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (General Data Protection Regulation 2016/679) καθώς και της Οδηγίας (EE) 2016/1148 σχετικά με μέτρα για υψηλό κοινό επίπεδο ασφάλειας συστημάτων δικτύου και πληροφοριών σε ολόκληρη την Ένωση.
Προτεραιότητα 7.3: Θωράκιση των κρίσιμων συστημάτων της Δημόσιας Διοίκησης
• Τη συνεργασία με την Εθνική Αρχή Αντιμετώπισης Ηλεκτρονικών Επιθέσεων (CERT), τις αρμόδιες Ανεξάρτητες και Ρυθμιστικές Αρχές, ακαδημαϊκούς φορείς και επιχειρήσεις για την υιοθέτηση ενιαίων πολιτικών ασφαλείας στο πλαίσιο της δημόσιας διοίκησης.
Β. Επίσης, στην πρώτη δράση της Προτεραιότητας 7.1, προτείνουμε την παρακάτω προσθήκη
• Ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τους κινδύνους παραβίασης της ιδιωτικότητας στο διαδίκτυο και τα μέτρα αυτοπροστασίας που θα πρέπει να εφαρμόζουν για την προστασία της ιδιωτικότητάς τους.
Γ. Ως προς την εισαγωγική πρόταση του Τομέα Παρέμβασης «Ενίσχυση Ασφάλειας και εμπιστοσύνης», προτείνουμε για λόγους σαφήνειας να αναδιατυπωθεί ως ακολούθως:
Οι χρήστες του Internet στην Ελλάδα, αντιμετωπίζουν λιγότερα προβλήματα με την ηλεκτρονική ασφάλεια σε σχέση με τον ΜΟ της Ε.Ε. xxvii, γεγονός που μπορεί να αποδοθεί στο ότι η χώρα υπολείπεται σημαντικά του ΜΟ της ΕΕ στους τομείς των ηλεκτρονικών συναλλαγών, των αγορών μέσω διαδικτύου (online).
Δ. Προτείνουμε να προστεθεί η παρακάτω δράση:
Προτεραιότητα 7.3:Θωράκιση των κρίσιμων συστημάτων της Δημόσιας Διοίκησης
• Τη συνεχή εκπαίδευση και ενημέρωση του προσωπικού που υποστηρίζει τα κρίσιμα συστήματα
Αξιότιμοι εκπρόσωποι της Γενικής Γραμματείας, κύριε Υπουργέ,
Με αυτή μας την επιστολή επιθυμούμε να καταθέσουμε τις προτάσεις και τα σχόλια μας στην υπό διαβούλευση Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική 2016-2021.
Καταρχάς χαιρετίζουμε με μεγάλη μας χαρά και ιδιαίτερο ενδιαφέρον ένα κείμενο που φαίνεται να αποτελεί μια εξαιρετική προσπάθεια χάραξης στρατηγικής σε έναν τομέα ο οποίος αναμένεται να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο για το μέλλον της χώρας και την ανάπτυξή της εφόσον έχει καταλυτική επίδραση σε όλους ανεξαιρέτως τους κλάδους της οικονομίας και της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η ίδια η σύσταση του νέου Υπουργείου αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα πρωταρχικής σημασίας ούτως ώστε η χώρα μας να αναβαθμίσει την αξία της μέσα στην ΕΕ και στον κόσμο, να επιστρέψει ταχύτερα στην ανάπτυξη, και να διαδραματίσει έναν πιο ενεργό και επιτυχημένο ρόλο στο ευρωπαϊκό αλλά και το παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Μελετώντας το κείμενο της διαβούλευσης, θα θέλαμε να συνεισφέρουμε στην περαιτέρω βελτίωσή του με κάποιες παρατηρήσεις, σχόλια και προτάσεις που θα αποτυπώσουμε σε αυτό το έγγραφο, τα οποία χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:
1. Γενικά σχόλια
2. Ειδικά σχόλια σε συγκεκριμένες παραγράφους του κειμένου
1 ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ
Θα θέλαμε να ξεκινήσουμε με τη γενική παρατήρηση πως η Εθνική μας Ψηφιακή Στρατηγική προϋποθέτει την ύπαρξη ενός ξεκάθαρα εκπεφρασμένου οράματος για τη χώρα, μιας προτεραιοποίησης των κλάδων εκείνων της οικονομίας που κρίνονται νευραλγικοί για την ανάπτυξη της χώρας, είτε γιατί λειτουργούν καταλυτικά για την ανάπτυξη όλων των υπόλοιπων κλάδων (όπως πχ. ο κλάδος των ΤΠΕ ), είτε γιατί η χώρα διαθέτει κάποιο συγκριτικό πλεονέκτημα σε αυτούς, και, τέλος, του σαφή προσδιορισμού κάποιων στρατηγικών προγραμμάτων/δράσεων και του τρόπου υλοποίησης τους για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής.
Με βάση τα ανωτέρω ακολουθούν τα σχόλιά μας:
a. Καταρχάς αποτελεί ένα πολύ περιεκτικό κείμενο, το οποίο κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση και φαίνεται να έχει συμπεριλάβει σχεδόν όλα όσα θα έπρεπε. Επίσης φαίνεται η Πολιτεία να έχει αποκτήσει πλήρη συνείδηση των δυνατοτήτων που μόνον ο κλάδος των ΤΠΕ προσφέρει όσον αφορά στη συνεισφορά στην ανάπτυξη της χώρας και στον κομβικό ρόλο που μπορεί αυτός να διαδραματίσει για την ανάπτυξη όλων των υπόλοιπων κλάδων της οικονομίας, αλλά και τις ευκαιρίες αυτόνομης ανάπτυξης του.
b. Λείπει από το κείμενο το όραμα και η στοχοθέτηση. Δεν υπάρχουν στο κείμενο εκπεφρασμένοι ούτε οι συνολικοί στόχοι αυτής της στρατηγικής ούτε και οι επιμέρους στόχοι ανά τομέα παρέμβασης. Γίνεται απλώς αναφορά σε μερικά μόνο σημεία, στους στόχους της ΕΕ όσον αφορά στην Ενιαία Ψηφιακή Αγορά.
c. Επίσης λείπει μια βασική προτεραιοποίηση των προτεινόμενων τομέων παρέμβασης και των σχετικών δράσεων, καθώς κάποιες αποτελούν προαπαιτούμενα για άλλες και ως εκ τούτου είναι πιο επείγουσες, ενώ κάποιες άλλες μπορούν να τρέχουν παράλληλα. Θα πρέπει λοιπόν το κείμενο της στρατηγικής να συνοδεύεται και από συγκεκριμένα πλάνα δράσεων με συγκεκριμένους στόχους, καθορισμένο υπεύθυνο για κάθε μια από αυτές και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, ούτως ώστε να μπορούν όλοι να συντονιστούν προς την ίδια κατεύθυνση.
d. Σε διάφορα σημεία του κειμένου, γίνεται αναφορά σε άλλα κείμενα στρατηγικής και σε επιτροπές/ομάδες εργασίας, είτε υπαρχόντων είτε που πρόκειται να συσταθούν. Καλό θα ήταν να υπάρχει μια συνοπτική κατάσταση αυτών καθώς και ένας σαφής καθορισμός των αλληλεπιδράσεων/αλληλοσυσχέτισης μεταξύ τους και με την Εθνική Στρατηγική αλλά και του χρονισμού τους, καθώς και μια ευθυγράμμιση αυτών με την προτεραιοποίηση και τα προαπαιτούμενα.
e. Όσον αφορά στην προτεραιοποίηση, ένα σημαντικό προαπαιτούμενο αποτελεί κατά τη γνώμη μας η ενίσχυση της ζήτησης και η ηλεκτρονική ταυτοποίηση ειδικά των επιχειρήσεων ως προς τις συναλλαγές τους με το Δημόσιο, καθώς κάτι τέτοιο θα δώσει ώθηση στην αύξηση της χρήσης ΤΠΕ αλλά και θα συνεισφέρει στη γεφύρωση του χάσματος και στην ταχύτερη επίτευξη σύγκλισης με τους στόχους της ΕΕ.
f. Οι κινητές επικοινωνίες ως αναπόσπαστο, και μάλιστα απαραίτητο εργαλείο για την επίτευξη των στόχων της Εθνικής μας Ψηφιακής Στρατηγικής, δεδομένης τόσο της γεωμορφολογίας της χώρας μας όσο και της υψηλής διείσδυσης και χρήσης από τον πληθυσμό, αναφέρονται ελάχιστα στο κείμενο.
i. Εθνική Στρατηγική Φάσματος: Είναι σαφές πως θέματα όπως στρατηγική απόδοσης επιπλέον φάσματος συμπεριλαμβανομένου του χρονοδιαγράμματος και της διαδικασίας χορήγησης δικαιωμάτων, επιβάλλεται να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του κειμένου. Πάντα φυσικά σε συμφωνία με τον ευρωπαϊκό προγραμματισμό. Ειδικά για το γοργά επερχόμενο 5G θα χρειαστεί να απελευθερωθεί και να αποδοθεί φάσμα τόσο κάτω από 6GHz, όσο και σε υψηλότερες ζώνες συχνοτήτων (το φάσμα για εφαρμογές 5G έχει καθοριστεί κυμαίνεται από κάτω από 1GHz έως περίπου 100GHz, όπως δείχνει το παρακάτω σχήμα:
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι υψηλές συχνότητες, ειδικά εκείνες πάνω από 10GHz, μπορούν να χρησιμεύσουν μόνο ως συμπλήρωμα στις χαμηλότερες ζώνες συχνοτήτων, και θα παρέχουν κυρίως πρόσθετη χωρητικότητα στο σύστημα και εξαιρετικά αυξημένο ευρύ εύρος ζώνης μετάδοσης για ακραίες ταχύτητες μεταφοράς δεδομένων σε πυκνές αναπτύξεις (όπως πχ. μέσα σε πόλεις, σε κτίρια κλπ.).
Οι κατανομές του φάσματος σε χαμηλότερες ζώνες θα παραμείνουν η ραχοκοκαλιά για δίκτυα κινητών επικοινωνιών στην εποχή του 5G, παρέχοντας συνδεσιμότητα ευρείας περιοχής παντού.
Οι συζητήσεις κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Διάσκεψης Ραδιοεπικοινωνιών WRC -15 κατέληξαν σε συμφωνία να συμπεριληφθεί ένα θέμα ημερήσιας διάταξης για το IMT-2020, το οποίο αποτελεί τηον προσδιοριστικό όρο της ITU-R για το 5G, στο WRC-19. Η διάσκεψη κατέληξε επίσης σε συμφωνία για μια σειρά από ζώνες συχνοτήτων που θα πρέπει να μελετηθούν για χρήση με το 5G, με άμεση εφαρμογή στη νέα τεχνολογία ραδιοπρόσβασης (NR).
Πολλές από τις προτεινόμενες ζώνες είναι στην περιοχή χιλιοστομετρικών κυμάτων και περιλαμβάνουν:
• 24.25GHz – 27.5GHz, 37GHz – 40.5GHz, 42.5GHz – 43.5GHz, 45.5GHz – 47GHz, 47.2GHz – 50.2GHz, 50.4GHz – 52.6GHz, 66 GHz – 76GHz και 81GHz – 86GHz, οι οποίες έχουν καθοριστεί για χρήση από την υπηρεσία κινητών επικοινωνιών σε πρωτεύουσα βάση
• 31.8GHz – 33.4GHz, 40.5GHz – 42.5GHz και 47GHz – 47.2GHz, οι οποίες μπορεί να απαιτούν επιπρόσθετη κατανομή για χρήση από την υπηρεσία κινητών επικοινωνιών σε πρωτεύουσα βάση.
Εδώ θα θέλαμε να παρατηρήσουμε πως οι ανάγκες χωρητικότητας του κλάδου κινητών επικοινωνιών θα συνεχίσουν να εξυπηρετούνται από αδειοδοτημένο φάσμα, παρόλο που νεωτεριστικές μέθοδοι επιμερισμού του ραδιοφάσματος θα καταστούν σταδιακά πιο σημαντικές, καθώς οι περιορισμένες ευκαιρίες για απόδοση νέου φάσματος αρχίζουν να επηρεάσει ήδη υπάρχουσες υπηρεσίες, όπως οι δορυφορικές επικοινωνίες και ο ραδιοεντοπισμός θέσης. Δύο παραδείγματα των νέων μεθόδων επιμερισμού φάσματος, περιλαμβάνουν Διαμοιρασμένη Πρόσβαση Αδειοδοτημένου Φάσματος – Licensed Shared Access (LSA), το οποίο προγραμματίζεται στην Ευρώπη για τη ζώνη 2.3GHz και η Υπηρεσία Ραδιοζωνών Για Πολίτες – Citizen Band Radio Service για τα 3.5GHz στις ΗΠΑ.
ii. Σε αυτά τα πλαίσια και δεδομένης τόσο της ανάγκης για μεγάλες ποσότητες επιπλέον φάσματος όσο και των υψηλών επενδύσεων που απαιτούνται συνεχώς από τους παρόχους κινητών επικοινωνιών (τόσο σε άδειες φάσματος όσο και σε υποδομές), ίσως θα έπρεπε να εξεταστούν και εναλλακτικοί τρόποι απόδοσης/πληρωμής του φάσματος.
iii. Επίσης θέματα αδειοδότησης μικρών κυψελών – small cells – καθώς ο αριθμός αυτών πρόκειται να αυξηθεί ραγδαία, θα πρέπει να απλοποιηθούν και να επιταχυνθούν τα μέγιστα.
Τα δίκτυα εξελίσσονται και σταδιακά οι μικρές κυψέλες ή small cells θα παίξουν κυρίαρχο ρόλο. Επομένως επιβάλλεται να εξελιχθεί (και να επιταχυνθεί σημαντικά) αντιστοίχως και η συνολική διαδικασία αδειοδότησης συμπεριλαμβανομένης της επανεξέτασης των σχετικών αμοιβών που απαιτούνται για την ανοικοδόμηση μικρών κυψελών.
Η εκρηκτική αύξηση της ποσότητας διακινούμενων δεδομένων μέσα από τα δίκτυα κινητών επικοινωνιών, το Διαδίκτυο των Αντικειμένων, μαζί με τις υψηλότερες ζώνες συχνοτήτων, ήδη οδηγεί την υλοποίηση των δικτύων κινητών επικοινωνιών προς πολύ υψηλά επίπεδα πύκνωσης κυψελών και χρήσης small cells/HetNet.
Η αναμενόμενη ευρείας κλίμακας ανάπτυξη των small cells που απαιτούνται θα απαιτήσει αποτελεσματικές και οικονομικά αποδοτικές μεθόδους εγκατάστασης και αρχικής ρύθμισης, καθώς και νέες, καινοτόμες μεθόδους της επιλογής της τοποθεσίας και της έγκρισης του site. Αυτές οι μέθοδοι μπορούν να περιλαμβάνουν έννοιες όπως site-sharing, ή το σχεδιασμό/ ανάπτυξη σταθμών βάσης ούτως ώστε να ταιριάζουν διακριτικά σε ήδη υπάρχοντα sites, απλοποιημένες λύσεις sites, καθώς επίσης και την ανάπτυξη σταθμών βάσης που θα είναι plug & play.
iv. Τέλος το 5G και η χρήση του από άλλους κλάδους της οικονομίας για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τους, τη μείωση του κόστους και την αύξηση της παραγωγικότητας (για να αναφέρουμε μερικά μόνο από τα πλεονεκτήματα) θα πρέπει να αποτελέσει θέμα ειδικής μνείας στο κείμενο της Εθνικής μας Στρατηγικής και ακόμη ακόμη και ειδικής μελέτης. Στο σημερινό κείμενο, το 5G και γενικότερα η περαιτέρω ανάπτυξη των κινητών επικοινωνιών ως βασικό εργαλείο ανάπτυξης και υλοποίησης της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής αναφέρεται μόνο στον πρώτο τομέα παρέμβασης (Γ.1).
Η εκπόνηση ενός Σχεδίου Δράσης για το 5G για την Ελλάδα με την οριζόντια συμμετοχή όλων των κλάδων και φορέων της αγοράς (ειδικά των οριζόμενων ως στρατηγικών) θα πρέπει και να συμπεριλαμβάνεται στην Εθνική Στρατηγική αλλά και να αποτελεί προτεραιότητα, σύμφωνα μάλιστα και με τις πρόσφατες προτάσεις του Προέδρου της ΕΕ, κ. Jean-Claude Juncker όπως αυτές αποτυπώθηκαν στο Πρόσφατο 5G Action Plan for Europe. Παρόλο που το 5G δεν προβλέπεται να υλοποιηθεί εμπορικά πριν το 2020, χρειάζεται μακρά και επίπονη διαδικασία μελέτης και διερεύνησης των χρήσεών του από τους διάφορους κλάδους και βιομηχανίες, ούτως ώστε να σχεδιαστεί και να υλοποιηθεί με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο.
Ειδικότερα, το 5G αναμένεται να έχει καταλυτικό αντίκτυπο στην κοινωνία και στην οικονομία και γενικότερα σε όλο το φάσμα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ ανταγωνιστικών και μη ανταγωνιστικών οικονομιών, ανάπτυξης και γενικότερης ευημερίας των πολιτών. Αυτός είναι και ο λόγος που για πρώτη φορά στην ιστορία των ΤΠΕ, τόσο η Ασία, όσο και η ΗΠΑ αλλά και η Ευρώπη έχουν επιδοθεί σε έναν πραγματικό αγώνα δρόμου για να εξασφαλίσουν την ταχύτερη δυνατή υλοποίησή του σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη κλίμακα και σε όσο το δυνατόν περισσότερους κλάδους της οικονομίας.
Στο παρακάτω κείμενο λοιπόν, παραθέτουμε μερικές πληροφορίες σχετικά με τις περιπτώσεις χρήσης 5G και τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα που ήδη αναδύονται:
Το δίκτυο 5G θα προωθήσει την καινοτομία σε πολλούς κλάδους. Με ταχύτητες μεταφοράς δεδομένων έως και 100 φορές πιο γρήγορες από τις σημερινές, την καθυστέρηση του δικτύου να μειώνεται κατά ένα συντελεστή πέντε – άρα να προσεγγίζει το μηδέν, τον όγκο των δεδομένων που θα διακινούνται μέσω κινητών επικοινωνιών να είναι 1.000 φορές μεγαλύτερος από τον σημερινό, και διάρκεια ζωής της μπαταρίας των συσκευών σε απομακρυσμένες περιοχές να φτάνει στα 10 χρόνια ή και περισσότερο, το 5G θα επιτρέψει μια σειρά από εντελώς νέες δυνατότητες, όπως:
• Ακριβής τηλεχειρισμός: Με σχεδόν μηδενική καθυστέρηση δικτύου – latency, το 5G θα επιτρέψει τον ταχύτατο χρόνο αντίδρασης που απαιτείται για την ακριβή λειτουργία και χειρισμό μηχανημάτων από απόσταση, χρησιμοποιώντας απτικό έλεγχο. Ο απομακρυσμένος χειριστής θα μπορεί να «αισθάνεται» τι συμβαίνει στο περιβάλλον του μηχανήματος, σαν να ήταν παρών. Ένας γιατρός θα μπορούσε, για παράδειγμα, να «αισθάνεται» το σώμα του ασθενούς του σε ένα απομακρυσμένο χειρουργείο και να αποφύγει τον τεμαχισμό πχ. ενός αγγείου μιας φλέβας. Ένας χειριστής ενός βαρέως μηχανήματος, όπως πχ. ενός εκσκαφέα, θα μπορούσε να εργαστεί από απόσταση με μεγάλη ακρίβεια. Τέτοια παραδείγματα χρήσης της νέας γενιάς κινητών επικοινωνιών 5G, έχει ήδη επιδείξει σε πραγματικές συνθήκες η Ericsson σε διάφορες περιστάσεις τα τελευταία χρόνια.
• Σχεδόν-στιγμιαία επικοινωνία: Με το 4G σήμερα απαιτούνται περίπου 1.4 μέτρα για να εφαρμόσει τα φρένα του ένα αυτό-οδηγούμενο όχημα. Η ταχύτητα των δικτύων 5G θα μειώσει το χρόνο αντίδρασης, μειώνοντας την απόσταση ακινητοποίησης σε μόλις 2.54 εκατοστά, μειώνοντας σημαντικά τον κίνδυνο των συγκρούσεων και των ατυχημάτων [CTIA, 2016].
• Μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα: Η χαμηλή καθυστέρηση δικτύου 5G καθιστά δυνατό να μετατοπιστεί η «ευφυΐα» των ρομπότ που χρησιμοποιούν τα εργοστάσια στο νέφος – cloud, μειώνοντας το κόστος για το κάθε ρομπότ ενώ ταυτόχρονα επεκτείνοντας την ικανότητα να ελέγχονται πολλά ρομπότ ταυτόχρονα, επιτρέποντας καλύτερο συντονισμό μεταξύ των ρομπότ σε ένα εργοστάσιο ή σε ένα αμπέλι.
• Αδιάλειπτη συνδεσιμότητα: το 5G πολλαπλασιάζει κατά πολύ τον αριθμό των συσκευών τις οποίες μπορεί να χειριστεί ένα δίκτυο ενώ ταυτόχρονα μειώνει τις ενεργειακές απαιτήσεις, παρακινώντας μια εκτεταμένη ανάπτυξη του Ίντερνετ των Αντικειμένων (IoT). Η υλοποίηση μεγάλων δικτύων αισθητήρων, όπως αισθητήρες οχημάτων σε ένα δρόμο, γίνεται όλο και πιο πρακτική – με μεγαλύτερη χωρητικότητα δικτύου και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής της μπαταρίας για τις συσκευές που συνδέονται στο δίκτυο.
• Ευέλικτα δίκτυα: ο αποκαλούμενος «τεμαχισμός του Δικτύου σε φέτες» – το Network Slicing, θα επιτρέψει στους παρόχους να εκμεταλλευτούν τα δίκτυα σε μια βάση as-a-service για να καλύψουν τις ανάγκες μιας ευρείας γκάμας περιπτώσεων χρήσης από διάφορες βιομηχανίες και κλάδους της οικονομίας και της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Ταχύτητα, χωρητικότητα, και καθυστέρηση δικτύου θα ρυθμίζεται κατά βούληση προς τα πάνω ή προς τα κάτω σε «φέτες» δικτύου για να καλύψουν συγκεκριμένες απαιτήσεις, είτε πρόκειται για τη διαχείριση μιας μεγάλης ομάδας αισθητήρων (όπου απαιτείται υψηλή χωρητικότητα δικτύου) είτε πρόκειται για τον έλεγχο ενός απομακρυσμένου ρομπότ (χαμηλή καθυστέρηση δικτύου). Οι δυνατότητες αυτές θα βοηθήσουν τις βιομηχανίες στη δημιουργία νέων προϊόντων και υπηρεσιών για να αναπτύξουν τις αγορές τους, να αυξήσουν την παραγωγικότητα και την αποτελεσματικότητα για να μειώσουν το κόστος, ή να αυξήσουν την ασφάλεια και την προστασία για τη μείωση το κινδύνου.
g. Παρατηρείται μια διάχυτη πρόθεση για προώθηση του ανοιχτού λογισμικού χωρίς όμως να λαμβάνονται υπόψη τα τεχνικά χαρακτηριστικά που απαιτούνται κατά περίπτωση και το συνολικό κόστος ιδιοκτησίας (TCO) της επένδυσης. Πιστεύουμε πως, αντίθετα, τα συμφέροντα του δημοσίου εξασφαλίζονται με την αξιοποίηση λογισμικού ανοιχτών προτύπων είτε αυτό είναι εμπορικό, είτε «ελεύθερο ή ανοιχτού κώδικα». Θα πρέπει λοιπόν να αναμορφωθεί αναλόγως το κείμενο, ούτως ώστε να λαμβάνεται υπόψη το συνολικό κόστος ιδιοκτησίας καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου ζωής των έργων.
2. ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΣΧΟΛΙΑ
Ακολουθούν κάποια σχόλια σε συγκεκριμένες παραγράφους του κειμένου:
i. Σελ.3 (6 στο pdf), Κεφ. Β, ακριβώς κάτω από το διάγραμμα: Απαιτείται διόρθωση του αναφερόμενου ποσού “Υπό την πίεση της κρίσης, ο κλάδος έχει συρρικνωθεί στα 5.7 εκ € ετησίως”. Προφανώς ο κλάδος συνεισφέρει πολύ περισσότερο από αυτό το ποσόν, σύμφωνα και με την αναφορά στην αμέσως προηγούμενη πρόταση (i) όπου ο κλάδος των ΤΠΕ συνεισφέρει ως ποσοστό επί του ΑΕΠ 1,84% το 2014.
ii. Σελ. 7 στο pdf, Κεφάλαιο 2: Αναφέρεται η λίστα των επτά επιλεγμένων κλάδων προτεραιότητας για την ελληνική οικονομία, όπου και στοχεύουν κυρίως οι παρεμβάσεις της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής για τη μεγιστοποίηση των ωφελών για την Ελληνική οικονομία και ανάπτυξη. Στη σελίδα 12, κεφ. 3, γίνεται αναφορά στον κλάδο των ΤΠΕ ως εξής: «…έχει επιλεγεί ως ένας από τους οκτώ κλάδους προτεραιότητας για την εστίαση της αναπτυξιακής πολιτικής της χώρας.». Προτείνουμε λοιπόν, ο κλάδος των ΤΠΕ να συμπεριληφθεί ξεκάθαρα ως ξεχωριστός κλάδος τόσο στην αρχική λίστα των επτά (άρα οκτώ) κλάδων στρατηγικής προτεραιότητας στη σελ. 7, όσο και οπουδήποτε αλλού στο εξής.
iii. Σελ. 20 (17 στο pdf): σχετικά με το “σχεδιασμό και υλοποίηση μικρότερων έργων ΤΠΕ”. Τα έργα θα πρέπει να σχεδιάζονται και να κοστολογούνται στην βάση του πραγματικού αντικειμένου τους (scope) σύμφωνα με διεθνώς αναγνωρισμένες μεθοδολογίες (βλ. σχετικές εισηγήσεις Επιτροπής Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης ΣΕΠΕ). Το χαρακτηρισμός «μικρότερων έργων» (σε σχέση με τι;) είναι ασαφής. Περισσότερα σχόλια στην §5 «Ριζική αναθεώρηση του τρόπου παροχής Ψηφιακών Υπηρεσιών του Δημοσίου».
iv. Σελ. 20 (17 στο pdf): σχετικά με “ουσιαστική προώθηση λύσεων ανοιχτού λογισμικού,” Προκειμένου να εξασφαλίζεται η ισονομία στην αξιολόγηση και ταυτόχρονα να προωθούνται οι επενδύσεις ιδιωτικών εταιρειών σε εμπορικό λογισμικό προτείνεται η φράση να απαλειφθεί καθώς καλύπτεται από το ανωτέρω σημείο «υιοθέτηση ανοιχτών προτύπων και τεχνολογιών». Επισημαίνεται ότι η πρόθεση για προώθηση του ανοιχτού λογισμικού δεν λαμβάνει υπόψη τα τεχνικά χαρακτηριστικά που απαιτούνται κατά περίπτωση και το συνολικό κόστος ιδιοκτησίας (TCO) της επένδυσης. Αντίθετα, τα συμφέροντα του δημοσίου εξασφαλίζονται με την αξιοποίηση λογισμικού ανοιχτών προτύπων είτε αυτό είναι εμπορικό, είτε «ελεύθερο ή ανοιχτού κώδικα».
v. Σελ. 22 «§5 «Ριζική αναθεώρηση του τρόπου παροχής Ψηφιακών Υπηρεσιών του Δημοσίου»: επιχειρείται πάλι ο διαχωρισμός σε «μικρά» και «μεγάλα» έργα. Η διαδικασία υλοποίησης (“agile” ή “waterfall”) δεν έχει να κάνει με το μέγεθος του έργου αλλά με το είδος. Η αντίφαση του κειμένου είναι σαφέστερη όταν αναφέρει ως επιτυχημένο παράδειγμα το έργο της «Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης» το οποίο είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα «Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος» με αρχικό προϋπολογισμό του διαγωνισμού 25 εκατομμύρια Ευρώ και το οποίο περιλάμβανε στο αντικείμενό του από την προμήθεια της υπολογιστικής υποδομής έως υπηρεσίες call center. Το γεγονός ότι χτίσθηκαν άλλες εφαρμογές γύρω από το σύστημα (όπως ακριβώς έχει γίνει και με άλλα συστήματα του δημοσίου όπως το TAXIS ή το ΟΠΣ ΙΚΑ) οφείλεται στον καθολικό χαρακτήρα του συστήματος και όχι στο μέγεθος («μικρό – μεγάλο»).
vi. Επισημαίνεται ότι τα σχόλια αφορούν την εισαγωγή της §5. Το πλαίσιο όπως περιγράφεται στην συνέχεια (§5.1 – §5.9) κινείται στην σωστή κατεύθυνση. Εξαίρεση αποτελεί η ρητή στόχευση σε «μικρά έργα» (βλ. §5.1 «Μικρότερα έργα με εστίαση στο αποτέλεσμα» το οποίο προτείνεται να μετατραπεί σε «Έργα με εστίαση στο αποτέλεσμα»). Ιδιαίτερη μνεία απαιτείται να δοθεί στην «Εκ των προτέρων πρόνοια για τη βιωσιμότητα των έργων με μακροπρόθεσμη δέσμευση λειτουργίας και συγκεκριμένο πλάνο ενσωμάτωσής τους στο επιχειρησιακό περιβάλλον των φορέων.» το οποίο αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες απαξίας των έργων ΤΠΕ.
Ευελπιστώντας πως τα παραπάνω θα είναι χρήσιμα για τη διαμόρφωση μιας μοντέρνας και εμπνευσμένης Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής, φτιαγμένης για να βοηθήσει την Ελλάδα να προχωρήσει με ταχύτητα στο δρόμο της ανάπτυξης και της νέας Διαδικτυωμένης Κοινωνίας που μόλις ανατέλλει, παραμένουμε στη διάθεση του Υπουργείου για οποιαδήποτε διευκρίνιση η περαιτέρω συζήτηση.
Προτεραιότητα 5.5. (σελ. 27)
Προβλέπεται κοινή αυθεντικοποίηση για όλες τις δημόσιες e-υπηρεσίες και διαχείριση πολλαπλών διαδικτυακών προφίλ. Για το συγκεκριμένο ζήτημα απαιτείται προσεχτική μελέτη και περισσότερες δικλείδες ασφάλειας ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος περιστατικού διαρροής πολλαπλών δεδομένων. Οι κεντρικές βάσεις δεδομένων μεγαλώνουν τον κίνδυνο αυτό. Π.χ. ως ορολογία χρησιμοποιείται η «συνένωση» μητρώων, ενώ δεν θα ήταν σκόπιμη συνένωση ή συνδυασμός δεδομένων, παρά μόνο ενιαία μορφή πρόσβασης σε μη κεντρικές βάσεις.
Προτεραιότητα 5.7. (σελ. 28)
Τίθεται ως προτεραιότητα η βελτίωση των δημόσιων μητρώων και των ανοιχτών δεδομένων. Σκόπιμο είναι να γίνει αναφορά στην νομοθεσία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, ως ένα βασικό παράγοντα που πρέπει να ληφθεί υπόψη για την αξιολόγηση, εκκαθάριση και διασύνδεση των μητρώων. Παράλληλα, θα πρέπει να εξεταστούν/επανεξεταστούν και οι κανόνες πρόσβασης σε κάθε ένα μητρώο.
Τομέας Παρέμβασης 7
Ο τομέας αυτός παρουσιάζεται ως ο πλέον αδύναμος/ανισοβαρής στο κείμενο της στρατηγικής. Οι προς εφαρμογή προτεραιότητες δεν καλύπτουν επαρκώς τις υφιστάμενες και μελλοντικές ανάγκες για ασφάλεια πληροφοριών.
Θα έπρεπε να υπάρχει τουλάχιστον αναφορά στη σύνταξη και υλοποίηση εθνικής στρατηγικής κυβερνοασφάλειας (άλλωστε υπάρχει και συναφής ομάδα εργασίας στη Γεν. Γραμ. Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και νομοπαρασκευαστική επιτροπή για την NIS οδηγία). Στο πλαίσιο της οδηγίας NIS (2016/1148 – σχετικά με μέτρα για υψηλό κοινό επίπεδο ασφάλειας συστημάτων δικτύου και πληροφοριών σε ολόκληρη την Ένωση) γίνεται ρητή αναφορά στην υποχρέωση κάθε κράτους μέλους «να διαθέτει εθνική στρατηγική ασφάλειας συστημάτων δικτύου και πληροφοριών που να καθορίζει τους στρατηγικούς στόχους και τις συγκεκριμένες δράσεις πολιτικής που πρέπει να εφαρμοστούν.» (βλ. άρ. 7 NIS οδηγίας, όπως και αιτιολογική σκέψη υπ’ αριθμ. 29).
Επιπλέον, η ασφάλεια στις ΤΠΕ θα πρέπει να αντιμετωπισθεί όχι μόνο ως απαίτηση, αλλά ως παράγοντας που μπορεί να συνεισφέρει στην ανάπτυξη, δίδοντας ιδίως, έμφαση σε επενδύσεις για την έρευνα και ανάπτυξη σχετικής τεχνολογίας (καλό είναι να γίνει και αναφορά σε προηγούμενους τομείς της ΕΨΣ).
Ειδικότερα σχόλια για τον τομέα 7:
Προτεραιότητα 7.1.
α) Είναι κρίσιμη η αναφορά σε άμεση ενσωμάτωση της οδηγίας NIS καθώς και άμεσης κατάρτισης και εφαρμογής της εθνικής στρατηγικής κυβερνοασφάλειας. Αυτό θα έπρεπε να αποτελεί βασική προτεραιότητα.
β) Θα πρέπει να γίνει ρητή αναφορά ότι η ασφάλεια αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα κάθε έργου ΤΠΕ, το οποίο πρέπει να ενσωματώνεται σε αυτά από τη φάση του σχεδιασμού. Ήδη από τον κανονισμό 2016/679 (GDPR) προβλέπεται υποχρέωση privacy by design, άρα, ουσιαστικά ζητάμε επίσης “security by design” (και ενδεχομένως πρέπει να γίνει και επιπλέον αναφορά για privacy by default). Σκόπιμο είναι η ενότητα αυτή να συνδεθεί και με την Προτεραιότητα 5.1 με ρητή υποχρέωση για privacy by design κατά τον ενιαίο σχεδιασμό των έργων,ως απαραίτητη προϋπόθεση των αρχών του ενιαίου σχεδιασμού. Βλέπε σχετικά καιάρ. 25 του νέου Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (GDPR – Κανονισμός Ε.Ε. 679/2016)
γ) Υπάρχει πλέγμα φορέων που δραστηριοποιούνται σε θέματα ασφάλειας, λόγω αρμοδιότητας (και όχι μόνο το Εθνικό Cert και o ENISA). Απαιτείται ευρύτερο πλαίσιο συνεργασίας υπό συγκεκριμένη δομή, η οποία θα πρέπει να ορισθεί νομοθετικά. Αυτό, σε μεγάλο βαθμό, προβλέπεται και στην οδηγία NIS (βλ. αρ. 8 οδηγίας).
δ) Η αναφορά στην άμεση ενσωμάτωση του GDPR πρέπει να διαφοροποιηθεί. Δεν απαιτείται απλά η ενσωμάτωση (η οποία νομοτεχνικά έχει δρομολογηθεί μέσω νομοπαρασκευαστικής επιτροπής) αλλά η δέσμευση του κράτους για την υλοποίηση των αλλαγών που επιφέρει ο Γενικός Κανονισμός, με την έμπρακτη ενίσχυση της Εθνικής Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και την πρόβλεψη πόρων για δράσεις για την άμεση εφαρμογή του Κανονισμού από Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέα. Η άμεση εφαρμογή του GPDR και η εξειδίκευση των επιχειρήσεων ΤΠΕ σε θέματα προστασίας δεδομένων μπορεί να αποτελέσει ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα, καθώς ο τομέας αυτός αναμένεται να παρουσιάσει ραγδαία αυξανόμενο ενδιαφέρον.
Προτεραιότητα 7.2
Όσον αφορά στην πιστοποίηση υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους (cloud), είναι θετική η αναφορά σε ειδικό πιστοποιητικό. Καθώς όμως οι υπηρεσίες cloud χρησιμοποιούνται κατά κόρον για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα θα έχουν άμεση εφαρμογή και οι διατάξεις των αρ. 40 έως 43 του Γενικού Κανονισμού 2016/679 (GDPR). Άρα, τυχόν πιστοποίηση για θέματα προστασίας δεδομένων (που περιλαμβάνει και θέματα ασφάλειας ΤΠΕ κατά την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα) πρέπει να γίνεται βάσει των κριτηρίων που εγκρίνει η εθνική αρχή προστασίας δεδομένων (βλ. αρ. 42 παρ. 5 GDPR) ή (κεντρικά για όλη την Ευρώπη) το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων. Και πάλι, σκόπιμη είναι η ενίσχυση της Εθνικής Αρχής Προστασίας Δεδομένων.
Προτεινόμενη δομή της ενότητας 7:
7.1 Εφαρμογή στρατηγικής ασφάλειας πληροφοριών και ψηφιακών υποδομών
7.2 Εφαρμογή γενικού κανονισμού προστασίας δεδομένων
7.3 Προώθηση πιστοποίησης ασφάλειας πληροφοριών και προστασίας δεδομένων για ψηφιακές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων υπηρεσιών cloud
7.4 Προώθηση κωδίκων δεοντολογίας και ορθών πρακτικών για την προστασία δεδομένων και την ασφάλεια πληροφοριών
7.5 Διασφάλιση κρίσιμων υποδομών Δημόσιας Διοίκησης.
Τέλος, σκόπιμη είναι και η αναφορά στην προώθηση του e-contract, ιδίως στον τομέα παρέμβασης 2.
Διαβάζοντας κανείς την ΕΘΝΙΚΗ ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ 2016-2021 διαπιστώνει από πολύ νωρίς την ανάδειξη τού επιχειρηματικού ιστού της χώρας ως κύριο κεφάλαιο της στρατηγικής λόγω της ανάγκης για μετάβαση των ελληνικών επιχειρήσεων από το παραδοσιακό, σε ένα σύγχρονο μοντέλο λειτουργίας που ενσωματώνει και αξιοποιεί τις ΤΠΕ με πολλαπλά οφέλη για τις ίδιες και κατ’ επέκταση για την οικονομία στο σύνολο της. Κοιτώντας τους Τομείς παρέμβασης και τις σχετικές προτεραιότητες εντός του εγγράφου προκρίνονται τα παρακάτω σχόλια:
– Προτεραιότητα 2.1 Προώθηση της ψηφιοποίησης της λειτουργίας των ΜΜΕ:
o Σημείο 3: Πολλά επιμελητήρια τρέχουν ήδη περιφερειακά γραφεία/κέντρα υποστήριξης επιχειρήσεων σε μια σειρά από θέματα. Αντί δημιουργίας νέων δομών λοιπόν, στην ΕΨΣ θα μπορούσε να υπάρχει η πρόβλεψη για συνέργειες και περεταίρω αξιοποίηση τους.
o Σημείο 4. Όλα αυτά με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει στρέβλωση της αγοράς και του ανταγωνισμού.
– Προτεραιότητα 2.2 και Προτεραιότητα 2.3: Στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπογραμμιστεί η ανάγκη για συνέργεια/συνεργασία με το Enterprise Europe Network Hellas (ΕΕΝ-Hellas), μέλος του Enterprise Europe Network καθώς υλοποιεί δράσεις ενημέρωσης και δικτύωσης αξιοποιώντας το δίκτυο διευρυμένο δίκτυο συνεργατών, επιχειρήσεων και φορέων που έχει σε όλη την Ελληνική επικράτεια.
– Προτεραιότητα 3.1 Εστίαση στην επιχειρηματική αξιοποίηση της καινοτομίας σε ΤΠΕ: Εδώ πρέπει να αναφερθεί συνεργασία με τα επίσημα ορισμένα Εθνικά Σημεία Επαφής για τον Ορίζοντα 2020 από την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (http://www.gsrt.gr/central.aspx?sId=125I490I1218I646I5145114). Το ίδιο ισχύει και για το SME Instrument.
– Προτεραιότητα 3.2 Αξιοποίηση της καινοτομίας ΤΠΕ στους τομείς προτεραιότητας της οικονομίας: Σε ότι αφορά τη συνεργασία με τους θεσμικούς φορείς/συνδέσμους των τομέων προτεραιότητας της οικονομίας προκειμένου να αναδειχθούν ελλείψεις ή/και περιθώρια καινοτομίας και να υποστηριχθεί η οργάνωση εξειδικευμένων θεματικών workshops που θα γεφυρώσουν την προσφορά και τη ζήτηση θα πρέπει να αναζητηθεί στενή συνεργασία με το ΕΕΝ-Hellas. Υπογραμμίζουμε σε αυτό το σημείο τη σχετικότητα και συνάφεια του ΕΕΝ-Hellas, μέλος του Enterprise Europe Network, του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού δικτύου (με παρουσία σε περισσότερες από 64 χώρες) για την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, που υποστηρίζει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους μέσω της καινοτομίας. Πιο συγκεκριμένα παρέχει εξειδικευμένες υπηρεσίες για την ανάπτυξη νέων προϊόντων, πρόσβασης σε νέες αγορές και ενημέρωσης σχετικά με τις συνεργατικές και χρηματοδοτικές ευκαιρίες που προκύπτουν μέσα από τα προγράμματα της ΕΕ. O ελληνικός κόμβος του ευρωπαϊκού δικτύου Enterprise Europe Network, EEN–Hellas (www.enterprise-hellas.gr) αποτελείται από βιομηχανικούς συνδέσμους, ερευνητικά και τεχνολογικά ιδρύματα, εμπορικά και βιομηχανικά επιμελητήρια και καταξιωμένους φορείς στον χώρο της καινοτομίας και της εξυπηρέτησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε όλη την ελληνική επικράτεια. Διαθέτει μακρόχρονη εμπειρία, τεχνογνωσία, υψηλή εξειδίκευση και υψηλούς δείκτες αποτελεσματικότητας στην υποστήριξη επιχειρηματικών, τεχνολογικών και ερευνητικών συνεργασιών μεταξύ ελληνικών επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων με αντίστοιχους φορείς σε διεθνές επίπεδο (ενδεικτικά ~100 διακρατικές συμφωνίες/έτος).
Βασισμένοι λοιπόν α) στη διαχρονική πλέον εγγύτητα του EEN-Hellas στις επιχειρήσεις της χώρας που διασφαλίζεται από την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών καινοτομίας και β) την σημαντική θέση στο περιφερειακό και εθνικό οικοσύστημα υποστήριξης της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας, θεωρούμε ιδιαιτέρως σημαντικό να περιγράφει η στενή συνεργασία με το ΕΕΝ-Hellas, στην ίδια ακριβώς λογική που περιγράφεται η συνεργασία με τον ΟΒΙ για θέματα Διανοητικής Ιδιοκτησίας και τον ΕΛΟΤ για θέματα τυποποίησης. Η συνεργασία αυτή θα πρέπει να οικοδομηθεί από κοινού, με στοχοθέτηση (σχέδιο δράσης) και ανάπτυξη συνεργιών που να εξυπηρετούν της επιχειρήσεις της χώρας, αλλά και αποτελεσματική αξιοποίηση δυνάμεων και πόρων. Η συνεργασία θα αφορά στα θέματα που αφορούν την ενημέρωση μέσα από δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης μέσα από διοργάνωση ημερίδων και εκπαιδευτικών σεμιναρίων καθώς και την ενίσχυση των επιχειρήσεων σε θέματα απορρόφησης και αξιοποίησης υπαρχουσών ΤΠΕ, ανάπτυξης και εμπορικοποιήσης νέων ΤΠΕ, διεθνοποίησης και πρόσβασης σε νέες αγορές μέσω ανάπτυξης νέων συνεργασιών.
Επιπλέον, ποιοι είναι οι τομείς προτεραιότητας στους οποίους αναφέρονται οι παρεμβάσεις; Να σημειωθεί ότι κατά την άποψή μας ένα κείμενο στρατηγικής θα πρέπει να προβλέπει μηχανισμούς δυναμικής προσαρμογής εργαλείων και παρεμβάσεων, ιδιαιτέρως σημαντικό όταν οι προτεραιότητες σπάνια είναι διαχρονικές.
– Προτεραιότητα 3.4: Η υποστήριξη που χρειάζονται οι νεοφυείς επιχειρήσεις ποικίλλει και σπάνια περιορίζεται στην πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Για παράδειγμά, άλλες εξίσου σημαντικές υπηρεσίες οι οποίες πρέπει να είναι στη διάθεση των νεοφυών επιχειρήσεων είναι η εξατομικευμένη συμβουλευτική, η διαμεσολάβηση, η καθοδήγηση και η δικτύωση. Η ανάπτυξη συνεργειών/συνεργασίας με το ΕΕΝ-Hellas θα πρέπει είναι και σε αυτό το σημείο ζητούμενη.
– Προτεραιότητα 3.6: Υποστήριξη εξωστρέφειας θεματικών συνδέσμων & clusters. Δεν εξηγείται επαρκώς πως θα υποστηριχθούν δράσεις διεθνοποίησης, αλλά και η συνάφεια του σχεδίου για την προώθηση εξαγωγών. Επίσης δεν προκύπτει ποιος ο δυνητικός ρόλος των εμπορικών ακολούθων ή των διμερών επιμελητηρίων. Και εδώ, θα πρέπει να υπογραμμιστεί η δυναμική του ΕΕΝ-Hellas σε ότι αφορά τις επιτυχημένες δράσεις/υπηρεσίες δικτύωσης και εξωστρέφειας των επιχειρήσεων που υλοποίει και άρα να αναζητηθούν συνέργειες/συνεργασία. Επιπλέον, το EEN-Hellas έχει ήδη συνάψει μια σειρά από επίσημες συνεργασίες με θεσμικούς φορείς (όπως για παράδειγμα το Enterprise-Greece) με στόχο την ενίσχυση της εξωστρέφειας από τις οποίες προκύπτουν πολλαπλά οφέλη.
– Προτεραιότητα 3.7. Η αναγνώριση της σημασίας της ΔΙ στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων κρίνεται ως ιδιαιτέρως σημαντική. Η ΕΨΣ θα πρέπει να υποστηρίζει και να ενισχύει πρωτοβουλίες ή να δημιουργεί νέους μηχανισμούς υποστήριξης της δημιουργίας νέας γνώσης και της διασύνδεσης της έρευνας με την παραγωγή.
Καταρχάς, η Ε.Σ.Α.μεΑ, επιθυμεί να επισημάνει ότι πολύ σωστά έχει συμπεριληφθεί στην Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική 2016 – 2021 ο τομέας παρέμβασης 6 που αφορά στην άρση των αποκλεισμών και τη διάχυση των ωφελειών της ψηφιακής οικονομίας σε όλους τους πολίτες, ωστόσο αυτό που με λύπη διαπιστώσαμε είναι πως στο κείμενο της Στρατηγικής δεν περιλαμβάνεται ούτε μια ρητή αναφορά στα άτομα με αναπηρία, τα οποία, όπως άλλωστε γνωρίζετε, αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα στον τομέα των ΤΠΕ εξαιτίας: α) της έλλειψης προσβασιμότητας στις υπηρεσίες και τα προϊόντα ΤΠΕ, β) της έλλειψης εκπαίδευσης/κατάρτισης στη χρήση των νέων τεχνολογιών, γ) του υψηλού κόστους του εξοπλισμού και της πρόσβασης στο διαδίκτυο, γ) του υψηλού κόστους και της χαμηλής αποδοτικότητας των συσκευών υποστηρικτικής τεχνολογίας που απευθύνονται αποκλειστικά και μόνο στα άτομα με αναπηρία.
Αυτό που επίσης έχουμε διαπιστώσει είναι πως η προσέγγιση της δημόσιας διοίκησης στο ζήτημα ΤΠΕ και άτομα με αναπηρία είναι πάντοτε από την πλευρά του εξυπηρετούμενου και ποτέ από την πλευρά του εργαζόμενου. Έχουμε δηλαδή διαπιστώσει πως οι πρόνοιες στον τομέα αυτό για τα άτομα με αναπηρία αφορούν, στην καλύτερη περίπτωση, την προσβασιμότητα των ιστοσελίδων του δημοσίου τομέα και σχεδόν ποτέ μα ποτέ τις ηλεκτρονικές εφαρμογές με τις οποίες έρχονται σε επαφή οι υπάλληλοι του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, αποκλείοντας με αυτόν τον τρόπο τη χρήση τους από εργαζόμενους με αναπηρία. Πρόκειται για μια αναχρονιστική αντίληψη περί των ικανοτήτων και δεξιοτήτων των ατόμων με αναπηρία που βασίζεται στο ιατρικό μοντέλο της αναπηρίας.
Για το αναπηρικό κίνημα της χώρας, η Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική πρέπει να ενσωματώνει οριζόντια τη διάσταση της αναπηρίας προκειμένου αφενός να μην δημιουργεί νέα εμπόδια σε βάρος των πολιτών με αναπηρία αφετέρου να αίρει τα ήδη υφιστάμενα.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι:
-τα άτομα με προβλήματα υγείας ή αναπηρία, σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος (2002), αποτελούν το 18,2% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, ήτοι μια ιδιαίτερα μεγάλη πληθυσμιακή ομάδα,
-η ανεμπόδιστη πρόσβαση στις ψηφιακές υπηρεσίες, πέρα από συνταγματικό κατοχυρωμένο δικαίωμα, αποτελεί σημαντική διέξοδο για ορισμένους πολίτες, όπως είναι οι πολίτες με αναπηρία, εξαιτίας των προβλημάτων πρόσβασης στο δομημένο περιβάλλον και στο σύνολο των κτιριακών εγκαταστάσεων,
-οι δικτυακοί τόποι, οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες και οι διαδικτυακές εφαρμογές στο σύνολό τους δεν είναι προσβάσιμες στους πολίτες με αναπηρία,
καθώς και τις παρακάτω απαιτήσεις του συντάγματος, της εθνικής μας νομοθεσίας και του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου, ήτοι:
– της παρ. 2 του άρθρου 4 του Συντάγματος σύμφωνα με το οποίο «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις.»,
– της παρ. 6 του Άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας»,
– των παρ. 1 και 2 του Άρθρου 5Α του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με τις οποίες: «Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση, όπως νόμος ορίζει…..» και «Καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους….»,
– του άρθρου 9 «Προσβασιμότητα» της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, την οποία η χώρα μας μαζί με το προαιρετικό πρωτόκολλό της επικύρωσε με τον ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012), και ως εκ τούτου οφείλει να θέσει σε εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο, στο οποίο αναφέρεται το εξής: «Προκειμένου να επιτρέψουν στα άτομα με αναπηρίες να ζουν ανεξάρτητα και να συμμετέχουν πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής, τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρίες την πρόσβαση, σε ίση βάση με τους άλλους, στο φυσικό περιβάλλον, τα μέσα μεταφοράς, την πληροφορία και τις επικοινωνίες, συμπεριλαμβανομένων και των τεχνολογιών και συστημάτων πληροφορίας και επικοινωνιών και σε άλλες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες που είναι ανοικτές ή παρέχονται στο κοινό, τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές…»,
– του άρθρου 21 «Ελευθερία έκφρασης και γνώμης και πρόσβαση στην πληροφόρηση» της προαναφερθείσας Διεθνούς Σύμβασης, στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι: «Τα Κράτη Μέρη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι τα ΑμεΑ μπορούν να ασκούν το δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης και γνώμης, συμπεριλαμβανομένης και της ελευθερίας να αναζητούν, να λαμβάνουν και να μεταδίδουν πληροφορίες και ιδέες σε ίση βάση με τους άλλους και μέσω όλων των ειδών επικοινωνίας της επιλογής τους, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 της παρούσας Σύμβασης, συμπεριλαμβανομένου και του να: (α) παρέχουν στα ΑμεΑ πληροφόρηση, που προορίζεται για το ευρύτερο κοινό, σε προσβάσιμες μορφές και τεχνολογίες κατάλληλες για διαφορετικά είδη αναπηρίας εν ευθέτω χρόνο και χωρίς πρόσθετό κόστος. (β) αποδέχονται και να διευκολύνουν τη χρήση των νοηματικών γλωσσών, Braille, βοηθητικής και εναλλακτικής επικοινωνίας, και όλων των άλλων προσβάσιμων μέσων, μεθόδων και μορφών επικοινωνίας της επιλογής των ΑμεΑ σε επίσημες συνδιαλλαγές, και (ε) αναγνωρίσουν και προωθήσουν τη χρήση των νοηματικών γλωσσών..»,
– των παρ. 7 και 8 του άρθρου 4 του Ν. 3979/2011 «Για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και λοιπές διατάξεις» (ΦΕΚ 138 Α’/16.06.2011)7, σύμφωνα με τις οποίες: «Οι φορείς του δημόσιου τομέα διαμορφώνουν την πληροφόρηση και επικοινωνία και εν γένει τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης κατά τρόπο, ώστε αυτές να είναι φιλικές προς τον χρήστη, να διασφαλίζουν και να ενισχύουν την ισότητα ως προς την πρόσβαση σε πληροφορίες και υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες πρόσβασης ορισμένων ομάδων ή ατόμων και ιδίως των ατόμων με αναπηρία» και «Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και η διαμόρφωση και προμήθεια των αντίστοιχων πληροφοριακών και επικοινωνιακών συστημάτων και υπηρεσιών πρέπει να γίνεται με γνώμονα τη διασφάλιση της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας σε άτομα με αναπηρίες και τη δυνατότητα αξιοποίησης των σχετικών υπηρεσιών από αυτά»,
– του άρθρου 10 «Εύλογες Προσαρμογές» του Νόμου 3304/2005 (Αρ. ΦΕΚ 16/Α΄- 27/01/2005), σύμφωνα με το οποίο η μη εφαρμογή ηλεκτρονικής προσβασιμότητας συνιστά διάκριση σε βάρος των εργαζόμενων με αναπηρία,
– της ΥΑΠ/Φ.40.4/1/989 «Κύρωση Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης», όπου στο Παράρτημα Ι (στην ενότητα 7 «Προσβασιμότητα», ΚΥ. 49 -Βλ. επίσης ΚΠ.27) ορίζεται ότι οι δημόσιοι διαδικτυακοί τόποι πρέπει να συμμορφώνονται με το πρότυπο «Οδηγίες για την Προσβασιμότητα του Περιεχομένου του Ιστού» (WCAG) έκδοση 2.0, επίπεδο προσβασιμότητας τουλάχιστον «ΑΑ», το οποίο αποτελεί το de facto πρότυπο ηλεκτρονικής προσβασιμότητας,
– του άρθρου 7 του Κανονισμού (ΕΕ) 1303/2013 (Κανονιστικό Πλαίσιο Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων για την προγραμματική περίοδο 2014 – 2020), σύμφωνα με το οποίο: «[…] Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να αποτρέψουν κάθε διάκριση εξαιτίας του φύλου, της φυλής ή της εθνοτικής καταγωγής, της θρησκείας ή των πεποιθήσεων, αναπηρίας, της ηλικίας ή του γενετήσιου προσανατολισμού κατά την εκπόνηση και υλοποίηση των προγραμμάτων. Ειδικότερα, η προσβασιμότητα για τα άτομα με αναπηρίες λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα στάδια της προετοιμασίας και της εφαρμογής των προγραμμάτων [..]»,
– της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Αναπηρία 201-2020, στην οποία ρητά αναφέρεται ότι: «Η Επιτροπή προτείνει τη χρήση νομοθετικών και άλλου είδους μέσων, όπως η τυποποίηση, προκειμένου να βελτιστοποιήσει την προσβασιμότητα του δομημένου περιβάλλοντος, των μεταφορών και των ΤΠΕ, σύμφωνα με τις εμβληματικές πρωτοβουλίες «Ψηφιακό θεματολόγιο» και «Ένωση καινοτομίας». […] Η δράση της ΕΕ θα στηρίξει και θα συμπληρώσει τις εθνικές ενέργειες για την υλοποίηση της προσβασιμότητας, την εξάλειψη των υφιστάμενων εμποδίων και τη βελτίωση της διαθεσιμότητας και του πεδίου επιλογής υποστηρικτικών τεχνολογιών»,
-της νέας Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την προσβασιμότητα των ιστοτόπων οργανισμών του δημόσιου τομέα, η οποία στοχεύει στην προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την προσβασιμότητα σε ιστότοπους οργανισμών του δημόσιου τομέα και καθορίζει τις τεχνικές διατάξεις βάσει των οποίων τα κράτη μέλη καθιστούν προσιτό το περιεχόμενο ορισμένων ιστοτόπων οργανισμών του δημόσιου τομέα ,
-της Ευρωπαϊκής Πράξης για την Προσβασιμότητα (EAA), η οποία τελεί υπό τελική έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και καλύπτει την προσβασιμότητα προϊόντων και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των ΤΠΕ,
από τις οποίες προκύπτει ότι η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία πρέπει να αποτελεί οριζόντια αρχή που να ενσωματώνεται σε κάθε πολιτική, μέτρο, πρόγραμμα,
η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει τα εξής:
Ι. Στην ενότητα Β «Περιβάλλον, όραμα και προοπτικές» οι παρακάτω παράγραφοι να συμπληρωθούν ως ακολούθως:
«[…] Το όραμα της κυβέρνησης για τις ΤΠΕ, είναι να αποτελέσουν το μοχλό για την επανεκκίνηση και ανάπτυξη της οικονομίας και για την ενίσχυση της απασχόλησης, ιδιαίτερα σε τομείς υψηλής εξειδίκευσης, τον καταλύτη για αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη Δημόσια Διοίκηση καθώς και εργαλείο και μέσο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των πολιτών, δίχως διακρίσεις και αποκλεισμούς, και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.
Η χώρα καλείται να εκμεταλλευτεί το σημαντικό πλεονέκτημα που διαθέτει, το οποίο είναι το ανθρώπινο δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης στον τομέα, και να θέσει σε εφαρμογή ένα συνεκτικό στρατηγικό σχέδιο που να αποτελέσει το πλαίσιο αναφοράς και τον οδικό χάρτη για το σχεδιασμό και την υλοποίηση όλων των δράσεων και παρεμβάσεων για την ανάπτυξη των ΤΠΕ, με ορίζοντα το 2021.
Αυτό ακριβώς το σκοπό εξυπηρετεί η παρούσα Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική (ΕΨΣ), η οποία εξειδικεύει επτά (7) τομείς παρέμβασης, τις προτεραιότητες για τον κάθε τομέα, τις απαιτούμενες ενέργειες υλοποίησης για τον καθένα από τους τομείς προτεραιότητας καθώς επίσης και όλα τα αναγκαία μέτρα και δράσεις για τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου σχεδιασμού και υλοποίησης έργων και δράσεων ΤΠΕ στο Δημόσιο. Σε όλους τους τομείς παρέμβασης θα εξετάζεται και ενσωματώνεται ο τρόπος οριζόντιας εφαρμογής της αρχής της μη διάκρισης καθώς και η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία[…]».
ΙΙ. Ο Τομέας Παρέμβασης 6 «Άρση των αποκλεισμών και διάχυση των ωφελειών της ψηφιακής οικονομίας» να συμπληρωθεί ως ακολούθως:
«6 Άρση των αποκλεισμών και διάχυση των ωφελειών της ψηφιακής οικονομίας
Η αύξηση της διείσδυσης των ΤΠΕ στο Δημόσιο και στην οικονομία της χώρας, για να οδηγήσει στα επιθυμητά αποτελέσματα, απαιτείται να συνδυαστεί και από επέκταση σε και διεύρυνση της χρήσης του διαδικτύου, από όλες ανεξαιρέτως τις κατηγορίες του πληθυσμού. Υπάρχει ο κίνδυνος, η ίδια η διαδικασία της ψηφιακής ανάπτυξης, να αφήνει πίσω της ομάδες πληθυσμού, ιδιαίτερα τις ευάλωτες, που δεν θα μπορούν να την παρακολουθήσουν, διευρύνοντας με τον τρόπο αυτό το ψηφιακό χάσμα. Όσον αφορά στην περίπτωση των ατόμων με αναπηρία ειδική μέριμνα πρέπει να δοθεί ώστε αφενός η ψηφιακή ανάπτυξη να μη δημιουργεί νέα εμπόδια, αφετέρου μέσω αυτής να αίρονται τα υφιστάμενα ενώ σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να διασφαλίζεται η συμβατότητα των ΤΠΕ με την υποστηρικτική τεχνολογία που χρησιμοποιούν τα άτομα με αναπηρία. Το κάθε βήμα της ψηφιακής ανάπτυξης, απαιτείται να συνδυάζεται με μέτρα και δράσεις που να αποσκοπούν στη διάχυση των ωφελειών του σε όλες ανεξαιρέτως τις κατηγορίες του πληθυσμού βάσει της αρχής της μη διάκρισης καθώς και στην άρση των γεωγραφικών αλλά και των κοινωνικών αποκλεισμών. Το μέσο της διάχυσης των ωφελειών της ψηφιακής ανάπτυξης και της ψηφιακής οικονομίας στο σύνολο της κοινωνίας, είναι το διαδίκτυο και το απαραίτητο συμπληρωματικό εφόδιο, η εξοικείωση με τις ΤΠΕ.
Σε ότι αφορά τη χρήση του διαδικτύου και του Η/Υ, η σύγκριση της Ελλάδας με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ την τοποθετεί στις τελευταίες θέσεις. Σε δυσμενέστερη θέση βρίσκονται οι ηλικιωμένοι και οι ειδικές ομάδες πληθυσμού. Ειδικότερα:
Στις ηλικίες άνω των 55 ετών, μόνο το 21.1% χρησιμοποιεί τακτικά το διαδίκτυο, με τον αντίστοιχο ΜΟ της ΕΕ στο 43%lxxiii.
Αντίστοιχα η χρήση του διαδικτύου από τον πληθυσμό με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης στην Ελλάδα αγγίζει το 22.7% ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος της Ε.Ε. ανέρχεται στο 46.2%.
Παράλληλα σε ότι αφορά στην ηλεκτρονική προσβασιμότητα η Ελλάδα κατατάσσεται τελευταία μεταξύ των χωρών ΕΕ (βλ. Γράφημα ΠΗΓΗ: Monitoring eAccessibility in Europe, για την European Commission, DG Information Society and Media, Unit H.3 ‘ICT for inclusion’)
Είναι φανερό ότι απαιτούνται συνδυασμένες και εστιασμένες δράσεις που θα αποσκοπούν στην ενίσχυση της πρόσβασης στο διαδίκτυο όλων ανεξαιρέτως των ομάδων του πληθυσμού, ανεξάρτητα των δεξιοτήτων του ή άλλων δυσκολιών που μπορεί να αντιμετωπίζει.
Προτεραιότητα 6.1: Εστίαση στην άρση των του κοινωνικού αποκλεισμού
Οι τεχνολογίες ΤΠΕ γενικά και το διαδίκτυο ιδιαίτερα αποτελούν βασικό εργαλείο εξάλειψης των περιορισμών πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες που θέτουν ο γεωγραφικός και κοινωνικός αποκλεισμός καθώς και τα εμπόδια από την έλλειψη προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία.
Προς αυτή την κατεύθυνση απαιτούνται δράσεις στις οποίες περιλαμβάνονται:
Η συνεργασία με μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και η στήριξή τους για την εκπαίδευση ευπαθών ομάδων του πληθυσμού σε θέματα ΤΠΕ.
-Η Συνεργασία με την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία -ως τον αντιπροσωπευτικότερο φορέα εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών στη χώρα αλλά και αναγνωρισμένο πάροχο προγραμμάτων Δια Βίου Μάθησης- για την εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία σε θέματα ΤΠΕ.
-Η ενεργοποίηση τοπικών θεσμών (π.χ. ΚΑΠΗ, σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων) για την εκπαίδευση και την παροχή στήριξης σε θέματα ΤΠΕ, με ταυτόχρονη στήριξη της υλικοτεχνικής υποδομής και της ευρυζωνικής πρόσβασης στο διαδίκτυο, καθώς και η δικτύωσή τους με ομάδες υποστήριξης σε θέματα ΤΠΕ.
-Η οργάνωση τοπικών ομάδων υποστήριξης σε θέματα ΤΠΕ μέσα από προγράμματα για ανέργους, άτομα με αναπηρία, επαγγελματίες και σπουδαστές.
-Η ώθηση της ανάπτυξης δικτύων πρόσβασης νέας γενιάς σε απομακρυσμένες γεωγραφικά περιοχές.
-Η στήριξη ευπαθών ομάδων για να αποκτήσουν ευρυζωνική πρόσβαση στο διαδίκτυο καθώς και έξυπνες συσκευές (Η/Υ, tablets).
-Η διάδοση και η στήριξη των σχετικών προτύπων, πιστοποιήσεων και της αρχής της μη διάκρισης σε θέματα σχετικά με την προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία των έργων ΤΠΕ.
-Η διασφάλιση της συμβατότητας αυτών με τις υποστηρικτικές τεχνολογίες που χρησιμοποιούν τα άτομα με αναπηρία
-Η ώθηση της χρήσης των ΤΠΕ από γυναίκες με στόχο την εξίσωση της χρήσης μεταξύ των δύο φύλων.
-Η ώθηση της χρήσης των ΤΠΕ από άτομα με αναπηρία με στόχο την εξίσωση της χρήσης τους με αυτήν του γενικού πληθυσμού
-Η διάθεση χώρων σχολείων για την πραγματοποίηση ενημερωτικών εκδηλώσεων και σεμιναρίων σε ΤΠΕ.
-Η αναμόρφωση του πλαισίου απόσυρσης εξοπλισμού από επιχειρήσεις ώστε να υποβοηθείται η δωρεά σε σχολεία, ΚΑΠΗ και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς.
Προτεραιότητα 6.2: Ανοικτή διακυβέρνηση
Οι ΤΠΕ, διευκολύνουν τη δυνατότητα πρόσβασης των πολιτών στις διαδικασίες διακυβέρνησης καθώς και συμμετοχής σε αυτές. Η μέριμνα για πρόσβαση όλων των πολιτών στις πρωτοβουλίες ανοιχτής διακυβέρνησης Βασική προτεραιότητα αποτελεί.
Η Ελλάδα έχει αναμφίβολα κάνει σημαντικά βήματα προς την ανοικτή διακυβέρνηση, ενώ συμμετέχει ενεργά στην Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση (Open Government Partnership). Σήμερα βρίσκεται στη φάση της υλοποίησης του τρίτου σχεδίου δράσεων (action plan). Σύμφωνα με το έργο Παγκόσμια Δικαιοσύνη (World Justice project) η Ελλάδα κατατάσσεται στην 36η θέση μεταξύ 102 χωρών.
Στο πλαίσιο της αναγνώρισης της σπουδαιότητας της συνέχισης αυτής της προσπάθειας για τη συμμετοχή των πολιτών χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς στην ανοιχτή διακυβέρνηση και σε σχέση με τη στρατηγική για την ψηφιακή ανάπτυξη προβλέπονται δράσεις στις οποίες περιλαμβάνονται:
-Συνεργασία με την Ομάδα Έργου για την Ανοικτή Διακυβέρνηση για την υλοποίηση και στήριξη του τρίτου σχεδίου δράσης στον τομέα των ΤΠΕ
-Οργάνωση ψηφιακών διαδικασιών για αιτήματα πολιτών (petitions) με στόχο
-Την ανάδειξη αιτημάτων τα οποία λαμβάνουν σημαντική στήριξη από πολίτες
-Προώθησή τους στις αρμόδιες αρχές και στο κοινοβούλιο για συζήτηση και πιθανή ανάληψη δράσεων
-Παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης και ανοιχτή πρόσβαση στα σχετικά δεδομένα
-Στήριξη ευπαθών ομάδων για συμμετοχή τους σε δράσεις ανοιχτής διακυβέρνησης μέσα από: υποστηρικτικές ενέργειες από τοπικούς φορείς δράσεις δημοσιότητας και κινητοποίησης της κοινωνίας
Προτεραιότητα 6.3: Ώθηση της χρήσης ψηφιακών υπηρεσιών σε τομείς γενικού ενδιαφέροντος καθώς και σε απομονωμένες περιοχές – κοινωνικές ομάδες.
Η ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών οι οποίες θα συνεισφέρουν ουσιαστικά στη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών και η στήριξη κοινωνικών ομάδων που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες και αγαθά (π.χ. άτομα με αναπηρία κ.λπ.), ιδιαίτερα σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές, είναι ζήτημα προτεραιότητας και προς την κατεύθυνση αυτή απαιτείται να σχεδιαστούν συγκεκριμένες δράσεις στις οποίες περιλαμβάνονται:
-Η ενίσχυση της ανάπτυξης ψηφιακών υπηρεσιών υγείας ιδιαίτερα για ηλικιωμένους, απομακρυσμένες περιοχές και άτομα με αναπηρία και δυσκολίες εν γένει. Τέτοιες υπηρεσίες περιλαμβάνουν:
oΠρόσβαση σε ιατρικό προσωπικό με χρήση ψηφιακών μέσων
oΠρωτοβουλίες τηλε-ιατρικής και παρακολούθησης ασθενών κατ’ οίκον
oΥπηρεσίες ενημέρωσης και πρωτοκόλλου με δυνατότητα πρόσβασης από το διαδίκτυο (web)
-Η ενδυνάμωση του ψηφιακού σχολείου με δυνατότητα πρόσβασης μαθητών σε διαδικτυακά μαθήματα (MOOCs) από απομονωμένες περιοχές της χώρας σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.
-Η στήριξη ψηφιακών υπηρεσιών δημόσιας διοίκησης προσβάσιμων σε όλους σε νησιωτικές και απομονωμένες περιοχές όπου οι δυνατότητες μετακίνησης των κατοίκων είναι περιορισμένες».
Γενικά σχόλια
Η Ελληνική Πολιτεία έχει αναγνωρίσει ως στρατηγική επιλογή για την οριστική έξοδο από την κρίση και την επιστροφή στην ανάπτυξη, την εφαρμογή πολιτικών που θα ενθαρρύνουν την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), όπως και την αξιοποίησή τους ως εργαλείο οικονομικής ανάπτυξης, αναμόρφωσης της δημόσιας διοίκησης και προαγωγής της διαφάνειας. Με γνώμονα αυτό το στόχο το κείμενο της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής τοποθετείται θετικά ως προς τις γενικές κατευθύνσεις για την ενδυνάμωση της ψηφιακής οικονομίας.
Με δεδομένη όμως την βαρύτητα των κατευθύνσεων που αναπτύσσονται στα πλαίσια του συγκεκριμένου σχεδίου είναι απαραίτητη η εξειδίκευσή του. Είναι δηλαδή αναγκαία η ανάπτυξη ενός πολύ συγκεκριμένου πλαισίου δράσεων στο οποίο θα περιγράφονται συγκεκριμένοι στόχοι και χρονοδιαγράμματα, οι μεθοδολογίες υλοποιήσεις, οι φορείς εκτέλεσης των έργων και φυσικά ο εκτιμώμενος προϋπολογισμός και οι μέθοδοι χρηματοδότησης. Επίσης, θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα συγκεκριμένο roadmap με KPIs ανά κλάδο επιχειρήσεων (αλλά και για το δημόσιο τομέα) και milestones ώστε να παρακολουθείται η ανάπτυξη.
Η ψηφιακή οικονομία συνιστά για τη χώρα τομέα με σημαντικές αναπτυξιακές προοπτικές για τα επόμενα χρόνια, προς όφελος της παραγωγικότητας, της εργασίας και της εθνικής οικονομίας. Δεδομένου ότι απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας είναι η ευρεία διαθεσιμότητα ποιοτικών ευρυζωνικών υποδομών και η διείσδυσή τους σε υψηλό ποσοστό του πληθυσμού, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη υποδομών ικανών να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας. Οι εθνικοί στόχοι για διαθεσιμότητα και χρήση ευρυζωνικών συνδέσεων υψηλών και υπερ-υψηλών ταχυτήτων στο επίπεδο αυτών της DAE και της Gigabit Society καθιστούν επιτακτική την διαμόρφωση του οδικού χάρτη (national roadmap) για την επίτευξη τους μέχρι το έτος 2025.
Είναι κάτι παραπάνω από προφανές ότι για την επίτευξη των στόχων ανάπτυξης της ψηφιακής οικονομίας απαιτείται κινητοποίηση σημαντικών επενδύσεων, των οποίων το συντριπτικό βάρος θα σηκώσει ο ιδιωτικός τομέας. Βασική προϋπόθεση γι’ αυτό αποτελεί η διαμόρφωση ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για ιδιωτικές επενδύσεις σε δίκτυα επόμενης γενιάς (επενδυτικό, νομοθετικό και κανονιστικό). Είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένα ελκυστικό περιβάλλον για ιδιώτες επενδυτές, απλό, σταθερό και διαφανές, τέτοιο που να διασφαλίζει ομαλή λειτουργία του ανταγωνισμού.
Επιμέρους σχόλια
Περιβάλλον, όραμα και προοπτικές:
Σίγουρα ο κλάδος των υπηρεσιών θα φέρει σημαντική ανάπτυξη. Θα πρέπει λοιπόν ο κλάδος των υπηρεσιών να στηρίζεται σε ποιοτική, με μελλοντοστρεφή οπτική, ραχοκοκαλιά δικτύων ανοιχτής πρόσβασης. Ποιοτικών δικτύων που διασφαλίζουν ισότιμη πρόσβαση και δεν ανταγωνίζονται τους παρόχους υπηρεσιών. Οι ψηφιακές υπηρεσίες του μέλλοντος είναι αναγκαίο να υποστηρίζονται από αξιόπιστες και “future proof” τηλεπικοινωνιακές υποδομές στα πρότυπα βέλτιστων διεθνών πρακτικών που ήδη ακολουθούνται με επιτυχία σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης.
Σημειωτέων ότι Εθνικά Ευρυζωνικά Πλάνα άλλων Κρατών Μελών (όπως η Ισπανία και η Ιρλανδία) ήδη αποδίδουν καρπούς ακόμη και σε περιβάλλον οικονομικής κρίσης και χαμηλών εισοδημάτων. Ο σωστός σχεδιασμός από την Πολιτεία, οι αρχές και οι διαδικασίες (Detailed mapping and analysis of coverage, Public consultation, Competitive selection process, Technological neutrality, Use of existing infrastructure, Wholesale access, Wholesale access pricing, Monitoring and claw-back mechanism, Transparency, Reporting) έχουν κεφαλαιώδη σημασία σε όλα τα παραδείγματα.
Υπογραμμίζεται λοιπόν η ανάγκη υλοποίησης Εθνικού Ευρυζωνικού Πλάνου με τη δημιουργία “future proof” NGA δικτύων ανοιχτής πρόσβασης π.χ. FTTH, τα οποία θα οδηγήσουν με τη σειρά τους στην ανάπτυξη των υπηρεσιών.
Η ανάπτυξη του παραπάνω δικτύου θα πρέπει να προστεθεί και στους στόχους που αναφέρονται στις σελίδες 3 & 4.
Σε κάθε περίπτωση, όλες οι προτεραιότητες θα πρέπει να έχουν ως γνώμονα και αποδέκτη τους τελικούς χρήστες της ελληνικής Επικράτειας, την τοποθέτηση της χώρας στον ευρωπαϊκό ψηφιακό χάρτη, και να μην στρεβλώνονται από έτερους σημαντικούς στόχους δημοσίου ενδιαφέροντος, αλλά όχι κρίσιμων για τις προτεραιότητες της εθνικής ψηφιακής στρατηγικής (όπως η ηλεκτρονική επιτήρηση των εξωτερικών χερσαίων και θαλασσίων συνόρων κλπ).
Προτεραιότητα 1.2: Έμπρακτη δημόσια υποστήριξη της επέκτασης των υποδομών NGA
Η αύξηση της κατανάλωσης δεδομένων και η χρήση σταθερών δικτύων και για ασύρματη πρόσβαση σε δεδομένα θα καταστήσει απαραίτητη την παροχή “Giga-Bit connectivity” ακόμη πιο κοντά στον τελικό χρήστη. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να υιοθετηθούν πολιτικές και να δοθούν κίνητρα που αφορούν σε δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας που προσφέρουν ταχύτητα “download” τουλάχιστον 100Mbps (Very High Capacity networks).
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ορόσημο το 2025 τεκμηριώνοντας ότι οι προσφερόμενες μέχρι τότε υπηρεσίες διαδικτυακού νέφους, “multi-screen ultra HD”, “e-health” κλπ, θα έχουν δημιουργήσει αυξημένες δικτυακές ανάγκες για την πλειοψηφία των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες δεν θα μπορούν να καλυφθούν από τεχνολογίες χαλκού (FTTC/VDSL). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρησιμοποιεί τον όρο «δίκτυα υπερ-υψηλής χωρητικότητας – Very High Capacity networks» ως ισοδύναμο τεχνολογιών ίνας που φθάνουν μέχρι την οικία του συνδρομητή.
Για το σκοπό αυτό κρίνεται απαραίτητο η δημόσια υποστήριξη και επιδότηση ζήτησης ή άλλη σύμφωνα με την κείμενη εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία να κατευθυνθεί αυστηρά σε επενδύσεις που αφορούν “future proof” δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών που εξασφαλίζουν step change (ενδεικτικά άνω των 400Mbps). Η στόχευση ως προς τις υποδομές που θα αναπτυχθούν στη χώρα πρέπει να είναι συγκεκριμένη και να επιδοτηθούν αποκλειστικά τεχνολογίες που συνάδουν με τον στρατηγικό στόχο της ανάπτυξης και εξάπλωσης στον μέγιστο βαθμό δικτύων υπερ-υψηλής χωρητικότητας. Τυχόν επιδότηση δικτύων που υπολείπονται του στόχου αυτού θα υποσκελίσει τις προοπτικές ανάπτυξης “future proof” δικτύων στη χώρα, ενώ θα συμβάλλει στη δημιουργία περαιτέρω στρεβλώσεων στην αγορά ενισχύοντας αδικαιολόγητα την προνομιακή θέση του εγκατεστημένου στο δίκτυο χαλκού παρόχου. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να επιδοτηθούν τεχνολογίες που προσφέρουν ταχύτητες μικρότερες των 100Mbps, καθώς η ανάπτυξη τέτοιων ταχυτήτων όχι μόνο δεν προσεγγίζει τις ταχύτητες των σκοπούμενων δικτύων υπερ-υψηλής χωρητικότητας, αλλά θα ανακόψει τη δυναμική επενδυτικού ανταγωνισμού σε “future proof” τεχνολογίες. Η αποφυγή στρεβλώσεων στα δίκτυα πρόσβασης έχει τεράστια σπουδαιότητα για όλο το “value chain” των ηλεκτρονικών υπηρεσιών.
Προτεραιότητα 3.5: Αλλαγή του τρόπου προμηθειών υπηρεσιών ΤΠΕ για το Δημόσιο
Είναι αναγκαίο να υπάρχει σαφής διάκριση όσον αφορά στο μέγεθος και στη σπουδαιότητα των έργων ανάμεσα σε έργα Πληροφορικής και έργα Επικοινωνιών με δεδομένο ότι ο χαρακτήρας κάθε κατηγορίας έχει διαφορετικό αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητα της επένδυσης. Προτείνεται, ο σχεδιασμός και υλοποίηση σε μικρότερα έργα να περιοριστεί μόνο σε έργα Πληροφορικής και να μην αφορά σε έργα Τηλεπικοινωνιών. Άλλωστε η εμπειρία έχει αναδείξει επιτυχημένα μεγάλα έργα τηλεπικοινωνιών του Δημοσίου δια των οποίων επιτυγχάνεται συγκέντρωση της ζήτησης και, μέσω αυτής, εντυπωσιακές οικονομίες κλίμακας σε περιβάλλον σταθερών υπηρεσιών που διέπονται από αυστηρά συμβόλαια διασφάλισης εγγυημένου επιπέδου. Τυπικό και διαχρονικό παράδειγμα αποτελεί το έργο ΣΥΖΕΥΞΙΣ, το μεγαλύτερο τηλεπικοινωνιακό έργο που έχει υλοποιηθεί ποτέ στην Ελλάδα, το οποίο παρέχει υπηρεσίες σε 4.500 φορείς του Ελληνικού Δημοσίου από το 2006 μέχρι σήμερα.
Προτεραιότητα 5: Ριζική αναθεώρηση του τρόπου παροχής Ψηφιακών Υπηρεσιών του Δημοσίου
Προκειμένου οι άνθρωποι «ΕΝΤΟΣ και εκτός κυβέρνησης να καινοτομούν» θα πρέπει να επικοινωνούν.
Οι αναφερόμενες «δημόσιες υπηρεσίες Διαύγεια και Ηλ/νική Συνταγογράφηση», αλλά και πλήθος άλλων οριζόντιων έργων και υποδομών πληροφορικής όπως ενδεικτικά G-Cloud, ERP & CRM Δημοσίου, e-πολεοδομία, «υποδομή διασυνδεδεμένων κρατικών μητρώων» (βλ. σελ. 29) κ.α., επιβάλλουν την ύπαρξη ενός ισχυρού, σύγχρονου και ασφαλούς τηλεπικοινωνιακού δικτύου που θα διασυνδέει όλους τους φορείς του Δημοσίου. Το δίκτυο αυτό θα προσφέρει την δυνατότητα αξιοποίησης των εγκατεστημένων υποδομών και έργων πληροφορικής, είτε αυτά είναι «μικρά» είτε μεγάλα, προς την κατεύθυνση υιοθέτησης ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού μοντέλου ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
Βάσει των παραπάνω, το γεγονός ότι σε όλο το κείμενο της ΕΨΣ διαπιστώνεται παντελής έλλειψη αναφοράς σε «Δίκτυο Δημόσιου Τομέα» όπως αυτό ορίζεται στο Αρ. 39 του Νόμου 3979/2011 ή σε «έργο ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ», σηματοδοτεί μια σημαντική έλλειψη. Σύμφωνα με το σύνολο του περιεχομένου της ΕΨΣ δεν νοείται «ψηφιακή επανάσταση» (βλ. Α. Εισαγωγή», σελ. 1) χωρίς ένα σύγχρονο και ασφαλές δίκτυο οπτικών ινών με πρακτικά απεριόριστη δυνατότητα αναβάθμισης και χρήσης εφαρμογών και ηλεκτρονικής επικοινωνίας όλων των φορέων του δημοσίου. Το δίκτυο αυτό είναι το έργο ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ.
Προτεραιότητα 5.3: Αξιοποίηση υποδομών νέφους (Cloud)
Η κρισιμότητα του συγκεκριμένου έργου, ως θεμέλιο για την υλοποίηση των επιμέρους έργων για την βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών του Δημοσίου, επιβάλλει να τεθεί σε υψηλή προτεραιότητα. Αυτό σημαίνει ότι η εκπόνηση του σχετικού Σχεδίου Δράσης θα πρέπει να είναι άμεση και να προηγηθεί της έναρξης σχεδιασμού άλλων έργων ώστε να ληφθεί υπόψη. Σε αντίθετη περίπτωση το Σχέδιο Δράσης δεν θα υλοποιηθεί στα πλαίσια αυτής της Ψηφιακής Στρατηγικής.
Γενικά, η ενθάρρυνση με συγκεκριμένες δράσεις, της ψηφιοποίησης διαφόρων βιομηχανιών και κλάδων της οικονομίας όπως οι μεταφορές, η ενέργεια, η ναυτιλία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, θα συμβάλλει θετικά στη δημιουργία ενός ανατροφοδοτούμενου ψηφιακού οικοσυστήματος.
****
Γενικά σχόλια:
• Θα πρέπει να περιλαμβάνεται συγκεκριμένο action plan ανά προτεραιότητα με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, ώστε να μπορούν οι εταιρείες του κλάδου ΤΠΕ να προσανατολίσουν τις σχετικές τους επενδύσεις και να βοηθήσουν στη συνολική κατεύθυνση.
• Στην «επιτάχυνση της ψηφιακής οικονομίας» παρότι αναφέρονται οι τομείς προτεραιότητας, θα ήταν χρήσιμο να συλλέγονται (από το κράτος) και να είναι διαθέσιμα (στις ΤΠΕ εταιρείες) αναλυτικά στοιχεία για τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους των κλάδων αυτών, ώστε να μπορούν ευκολότερα οι ΤΠΕ εταιρείες να σχεδιάζουν πιο στοχευμένα ψηφιακά προϊόντα για το κοινό αυτό, βελτιώνοντας την ψηφιακή τους απόδοση.
• Επίσης, στον πυλώνα αυτόν αλλά και σε εκείνον των ψηφιακών δεξιοτήτων, θεωρούμε μέγιστης σημασίας την προσπάθεια για ανάδειξη στις ΜΜΕ της σπουδαιότητας των ΤΠΕ υπηρεσιών (τον αντίκτυπο στην παραγωγικότητα της επιχείρησης) καθώς και της εκπαίδευσης των στελεχών των ΜΜΕ στον τομέα αυτό καθώς ένας βασικός λόγος μη υιοθέτησης των, υπαρκτών, λύσεων ΤΠΕ είναι η δυσκολία των στελεχών να αντιληφθούν την αξία τους και τη χρήση τους
• Στον πυλώνα της ψηφιακής οικονομίας, είναι σημαντικό να ενημερωθούν οι ΤΠΕ εταιρείες για τα open APIs που θα υλοποιηθούν και τα public data που θα είναι αυτόματα προσβάσιμα με τον τρόπο αυτό, ώστε να σχεδιάσουν χρήσιμες λύσεις που αξιοποιούν τα δεδομένα αυτά.
Ειδικά Σχόλια
Προτείνουμε τις παρακάτω δράσεις και τροποποιήσεις στις προτεραιότητες.
1. Προτεραιότητα 1.1: Διαμόρφωση ευνοϊκού περιβάλλοντος για ιδιωτικές επενδύσεις NGA:
• Βελτίωση & απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών:
a) Απλοποίηση και επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης σταθμών βάσης κινητής τηλεφωνίας ώστε να έχουν τη δυνατότητα οι παροχοι κινητής να παρέχουν ευρυζωνικές υπηρεσίες υψηλών ταχυτήτων.
b) Θέσπιση σύγχρονου κανονιστικού πλαισίου για την αποδοτική αδειοδότηση σταθμών βάσης κινητών επικοινωνιών, καθώς η χρήση νέων φασματικών ζωνών θα απαιτήσει τροποποιήσεις των υφιστάμενων σταθμών βάσης αλλά και εγκατάσταση νέων. Θα πρέπει στα πλαίσια τόσο του Εθνικού Σχεδίου Ευρυζωνικής Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς αλλά και της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής να γίνουν τροποποιήσεις σε πολεοδομικές, αρχαιολογικές και άλλες σχετικές διατάξεις ώστε η διευκολυνθεί η ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων κινητών και σταθερών επικοινωνιών για να βελτιωθεί η θέση της χώρας στον ευρωπαϊκό ψηφιακό χάρτη.
c) Καθορισμός Εθνικής Στρατηγικής Φάσματος με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα απελευθέρωσης φασματικών ζωνών για χρήση από τις κινητές επικοινωνίες σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό προγραμματισμό. Απελευθέρωση της ζώνης των 700ΜΗz, προκειμένου να αποδοθεί στους παρόχους κινητών επικοινωνιών ακολουθώντας το χρονοδιάγραμμα της ΕΕ.
2. Προτεραιότητα 1.2: Έμπρακτη δημόσια υποστήριξη της επέκτασης των υποδομών NGA
a) Προτείνουμε την τροποποίηση του στόχου :
Στις περιοχές στις οποίες από πλευράς NGA υποδομώνviii θα παραμείνουν «λευκές περιοχές» αλλά και περιοχές με ταχύτητες < 100Mbps
b) Η δράση να περιλαμβάνει και το επίπεδο FTTH. Προτείνουμε την παρακάτω τροποποίηση (προσθήκη της τεχνολογίας FTTH)
• Το «ευρυζωνικό δίκτυο πολύ υψηλής ταχύτητας» (Superfast Broadband), με στόχο την κάλυψη αστικών περιοχών με υποδομές NGA, κατάλληλες για την παροχή πραγματικής ταχύτητας τουλάχιστον 100Mbps στους τελικούς καταναλωτές, στηρίζοντας τις ιδιωτικές επενδύσεις για την επέκταση των δικτύων πρόσβασης οπτικών ινών τουλάχιστον μέχρι το επίπεδο του κτηρίου (FTTB και FFTH)
c) Προτείνουμε να προστεθεί η παρακάτω δράση:
• Το «ευρυζωνικό δίκτυο πολύ υψηλής ταχύτητας» (Superfast Broadband), με στόχο την κάλυψη αστικών περιοχών με υποδομές NGA να αποτελεί προτιμητέο για την αναβάθμιση των Ψηφιακών Υπηρεσιών του Δημοσίου (πχ ΣΥΖΕΥΞΙΣ) και η αξιοποίηση τους να ενταχθεί στην επικαιροποίησης της «Στρατηγικής Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης(lvii)» και του «Σχεδίου Δράσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης(lviii)».
3. Επιτάχυνση της ψηφιοποίησης της οικονομίας
a) Θεωρούμε ότι πρέπει να δοθεί βάρος στην εφαρμογή των ψηφιακών τεχνολογιών στον τομέα της ενέργειας και να οριστούν ειδικές δράσεις.
Ένα σύστημα ψηφιακής διαχείρισης της αλυσίδας παροχής ενέργειας θα μπορέσει να εξισορροπήσει την παροχή και τη ζήτηση. Θα δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα δεδομένων και ενέργειας με νέες υποδομές και λειτουργίες.
b) Προτεραιότητα 2.1: Προώθηση της ψηφιοποίησης της λειτουργίας των ΜΜΕ.
Προτείνουμε την ακόλουθη δράση ως μέτρο για την αντιμετώπιση της κυκλικής απάτης στο ΦΠΑ σε προϊόντα τεχνολογίας, η οποία αυξάνει τη φοροδιαφυγή και νοθεύει τον ανταγωνισμό.
• Ενεργοποίηση του κανόνα της αντιστροφής της επιβάρυνσης (reverse-charge) είτε με νομοθετική ρύθμιση ( άρθρο 199α, οδηγία 2006/112/ΕΚ) είτε στα πλαίσια του μηχανισμού ταχείας αντίδρασης (Quick Reaction Mechanism – QRM, άρθρο 199β, οδηγία 2006/112/ΕΚ ).
4. Ώθηση του κλάδου ΤΠΕ για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας και της απασχόλησης
a) Προτεραιότητα 3.8. Βελτίωση της ασφάλειας της οδικής κυκλοφορίας μέσω της εφαρμογής των ΤΠΕ
5. Ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού με ψηφιακές δεξιότητες
Προτεραιότητα 4.1. Υποστήριξη της έρευνας και ανάπτυξης
Εκτός από τη πειραματική υλοποίηση νέων τεχνολογιών, θεωρούμε ότι είναι σημαντικό η έρευνα κι ανάπτυξη να εστιαστεί κυρίως σε εμπορικά χρήσιμα προϊόντα (marketable products).
6. Ριζική αναθεώρηση του τρόπου παροχής Ψηφιακών Υπηρεσιών του Δημοσίου
a) Προτεραιότητα 5.8: Ολοκληρωμένες υπηρεσίες προς πολίτες και επιχειρήσεις
Αναφέρεται σωστά ότι πολλές από τις συναλλακτικές ψηφιακές υπηρεσίες του δημοσίου με τον τρόπο που υλοποιήθηκαν, είναι επικεντρωμένες γύρω από πιστοποιητικά, βεβαιώσεις και υπεύθυνες δηλώσεις οδηγώντας σε ψηφιακή γραφειοκρατία. Ενδεικτικό παράδειγμα αυτής της αντιμετώπισης είναι η υποχρέωση ταυτοποίησης στους χρήστες καρτοκινητής τηλεφωνίας όπου απαιτείται η ταυτοποίηση με την προσκόμιση διάφορων αποδεικτικών εγγράφων ενώ πλέον η τεχνολογία δίνει την δυνατότητα ασφαλούς ταυτοποίησης μέσω ηλεκτρονικών διαδικασιών. Η αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού που αφορά τον κλάδο των τηλεπικοινωνιών θα είχε σημαντικά οφέλη για τις επιχειρήσεις από τον περιορισμό του διαχειριστικού κόστους αλλά και για τους ίδιους τους καταναλωτές.
Το κείμενο Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής 2016-2021 εξειδικεύει τους κύριους τομείς παρέμβασης και θέτει μία σειρά από προτεραιότητες με στόχο την επανεκκίνηση της οικονομίας μέσα από τις νέες δυνατότητες που παρέχουν οι ψηφιακές τεχνολογίες. Σε γενικές γραμμές το Σχέδιο κινείται στην σωστή κατεύθυνση περιλαμβάνοντας τομείς που μπορούν να έχουν καθοριστική και άμεση συμβολή στην ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας στην χώρα μας και, συνεπώς, το κείμενο αυτό μπορεί να αποτελέσει μια καλή βάση αναφοράς για την περαιτέρω επεξεργασία ειδικών δράσεων.
Με βάση το παραπάνω σχόλιο θεωρούμε ότι η Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική 2016-2021 θα πρέπει να πάει ένα βήμα παραπέρα από τον καθορισμό των γενικών μακροπρόθεσμων στόχων ορίζοντας και εξειδικεύοντας κάποιες κύριες δράσεις «εμβληματικού» χαρακτήρα. Επιπλέον, για την αποτελεσματικότερη παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας στην υλοποίηση της θα πρέπει να γίνει ιεράρχηση των επιμέρους προτεραιοτήτων αλλά και να τεθούν μετρήσιμου ποσοτικοί στόχοι και συγκεκριμένα χρονικά ορόσημα για την επίτευξη καθενός από αυτούς. Επιπλέον, είναι απαραίτητο να καθοριστούν οι αρμόδιοι φορείς υλοποίησης για κάθε δράση καθώς συχνά το δαιδαλώδες τοπίο της ελληνικής διοίκησης και οι συναρμοδιότητες αποτελούν τροχοπέδη στην υλοποίηση των έργων.
Είναι επίσης σημαντικό να σημειώσουμε ότι αναπόσπαστο μέρος ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού είναι μία καταρχήν εκτίμηση του προϋπολογισμού των επιμέρους δράσεων καθώς και των χρηματοδοτικών εργαλείων που θα χρησιμοποιηθούν. Η εκπόνηση μίας ανάλυσης κόστους – οφέλους για κάθε μία από τις επιμέρους δράσεις είναι σημαντική καθώς μπορεί να συμβάλει στην καταλληλότερη ιεράρχηση των προτεραιοτήτων αλλά και στον πιθανό επαναπροσδιορισμό τους.
Θα θέλαμε, επιπλέον, να σημειώσουμε ότι ο ρόλος της Δημόσιας Διοίκησης στην πραγμάτωση της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής μπορεί να αποδειχτεί καταλυτικός μετασχηματίζοντας τον τρόπο που παρέχει τις υπηρεσίες του στους πολίτες και τις επιχειρήσεις, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα του και συμβάλλοντας στην τόνωση της διείσδυσης των ψηφιακών τεχνολογιών στα νοικοκυριά αλλά και όλους τους κλάδους της οικονομίας. Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των αναγκαίων παρεμβάσεων ψηφιακού μετασχηματισμού της Δημόσιας Διοίκησης είναι αναγκαίο να διαμορφωθούν δομές που θα διατρέχουν οριζόντια όλους τους φορείς και θα υποστηρίζουν την υλοποίηση της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής υπό τον συντονισμό του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης. Είναι επίσης σημαντικό η Πολιτεία να προχωρήσει το ταχύτερο δυνατό σε πρωτοβουλίες για την υιοθέτηση τεχνολογιών που σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αποτελούν κεκτημένο εδώ και αρκετά χρόνια όπως για παράδειγμα η χρήση της ψηφιακής υπογραφής σε κάθε συναλλαγή του πολίτη με το κράτος αλλά και μεταξύ όλων των δημόσιων φορέων. Μια τέτοια καταλυτική παρέμβαση παρότι δεν απαιτεί σημαντικές επενδύσεις από την πλευρά της Πολιτείας θα είχε σημαντικά πολλαπλασιαστικά οφέλη καθώς συμβάλλει στην μείωση του λειτουργικού κόστους του Δημοσίου αλλά και, κυρίως, στον συνολικό μετασχηματισμό της οικονομίας.
Ειδικότερα σχόλια σε επιμέρους σημεία
Β. Περιβάλλον, όραμα και προοπτικές
Οι σύγχρονες εξελίξεις στην Ψηφιακή Τεχνολογία επιβάλουν παντού την χρήση πόρων πληροφορικής μέσω της τεχνολογίας «νέφους» γιατί έχει μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις παραδοσιακές λύσεις πληροφορικής που υλοποιούνται στον χώρο του εκάστοτε φορέα-χρήστη.
Κατά συνέπεια, προτείνουμε η παράγραφος «Η ριζική αλλαγή και ο εκσυγχρονισμός του τρόπου σχεδιασμού και προμήθειας έργων ΤΠΕ από το Δημόσιο, σε συνδυασμό με ευέλικτες μεθόδους υλοποίησης που θα εστιάζουν στην παραγωγή αποτελεσμάτων, πέρα από την αναμενόμενη θετική επίδραση στο επίπεδο των παρεχόμενων ψηφιακών υπηρεσιών, εκτιμάται ότι θα συνεισφέρει και στον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση του μοντέλου παροχής υπηρεσιών των επιχειρήσεων του οικοσυστήματος ΤΠΕ.» να συμπληρωθεί με το επιπλέον κείμενο «με την οριζόντια υιοθέτηση τεχνολογιών νέφους υπό τη μορφή θεματικών δημοσίων υποδομών (IaaS) οι οποίες θα φιλοξενούν τις επιμέρους ψηφιακές υπηρεσίες (SaaS).
Προτεραιότητα 1.2: Έμπρακτη δημόσια υποστήριξη της επέκτασης των υποδομών NGA
Σχετικά με τον τομέα παρέμβασης που αφορά στην ανάπτυξη δικτύων συνδεσιμότητας νέας γενιάς το κείμενο ενσωματώνει τις δράσεις που έχουν καθοριστεί στο πλαίσιο του Ενικού Σχεδίου Ευρυζωνικής Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς. Είναι σημαντικό να επαναλάβουμε ότι οι δράσεις αυτές θα πρέπει να κατευθυνθούν στην κάλυψη λευκών περιοχών ώστε να μην στρεβλώνεται ο ανταγωνισμός και επιπλέον να επιτευχθεί το βέλτιστο αποτέλεσμα από άποψη συνολικής κάλυψης αξιοποιώντας ταυτόχρονα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τους περιορισμένους επενδυτικούς πόρους. Επιπλέον, θα πρέπει να αποφευχθεί ο άσκοπος γεωγραφικός κατακερματισμός των έργων κάτι που θα οδηγούσε σε αύξηση του κόστους χωρίς κανένα ορατό αποτέλεσμα από άποψη αποτελεσματικότητας.
Προτεραιότητα 2.4: Διάδοση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης
Δεδομένων των αναμφισβήτητων ωφελειών που θα έχει η ταχεία διάδοση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης, θα πρέπει να διαμορφωθεί το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο και να υπάρξουν δράσεις ώστε η ηλεκτρονική τιμολόγηση να αποτελεί τον κανόνα και όχι την εξαίρεση στις συναλλαγές τόσο μεταξύ ιδιωτών όσο και ιδιωτών με το δημόσιο.
Προτεραιότητα 3.5: Αλλαγή του τρόπου προμηθειών υπηρεσιών ΤΠΕ για το Δημόσιο
Μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι η αλλαγή του τρόπου προμηθειών θα περιλαμβάνει σχεδιασμό και υλοποίηση μικρότερων έργων ΤΠΕ. Σημειώνουμε, ωστόσο ότι τα έργα θα πρέπει να σχεδιάζονται και να κοστολογούνται στην βάση του πραγματικού αντικειμένου τους (scope) σύμφωνα με διεθνώς αναγνωρισμένες μεθοδολογίες και κατά συνέπεια η στόχευση για σχεδιασμό και υλοποίηση μικρότερων έργων κρίνεται ασαφής.
Επίσης, οι λύσεις ανοικτού λογισμικού, όπου προτείνονται, θα πρέπει να έχουν λειτουργήσει σε αντίστοιχους φορείς είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό, έτσι ώστε να υπάρχει μια διασφάλιση ποιότητας για να μην χάνεται πολύτιμος χρόνος και επενδυτικά κεφάλαια. Η υιοθέτηση έτοιμων λύσεων λογισμικού που έχουν ανοικτούς τρόπους διασύνδεσης (APIs) θα πρέπει να αξιολογείται μαζί με το διαθέσιμο ανοικτό λογισμικό γιατί στις περισσότερες περιπτώσεις είναι άμεσα διαθέσιμο για χρήση, έχει ανταγωνιστικό Συνολικό Κόστος Χρήσης αλλά και περιορίζει την τάση των φορέων να ζητούν να αυτοματοποιήσουν την γραφειοκρατία τους αντί να υιοθετήσουν σύγχρονες, δοκιμασμένες λύσεις, που συχνά αποτελούν και de facto market standard.
Τομέας παρέμβασης 5: Ριζική αναθεώρηση του τρόπου παροχής Ψηφιακών Υπηρεσιών του Δημοσίου
Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω η αναφορά σε «μικρότερα» έργα κρίνεται ασαφής. Επιπλέον, η διαδικασία υλοποίησης δεν θα πρέπει να σχετίζεται με το μέγεθος ενός έργου αλλά με το αντικείμενο του.
Προτεραιότητα 5.1: Ενιαίος σχεδιασμός για τα νέα έργα.
Ισχύει το σχόλιο μας ανωτέρω σχετικά με την προτεραιότητα 3.5.
Προτεραιότητα 5.3: Αξιοποίηση υποδομών νέφους.
Θεωρούμε ότι η εκπόνηση του σχετικού Σχεδίου Δράσης θα πρέπει να είναι άμεση και να προηγηθεί της έναρξης σχεδιασμού άλλων έργων ώστε να ληφθεί υπόψη. Σε αντίθετη περίπτωση το Σχέδιο Δράσης δεν θα υλοποιηθεί στα πλαίσια αυτής της Ψηφιακής Στρατηγικής.
Προτεραιότητα 5.7: Βελτίωση των δημόσιων μητρώων και των ανοικτών δεδομένων
Είναι σημαντικό να προωθηθεί, με διασφάλιση ασφαλώς της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, η δυνατότητα πρόσβασης στην βάση δεδομένων ΑΦΜ με στόχο την διευκόλυνση της εμπορικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων (π.χ δυνατότητα στοχευμένων πωλήσεων, κατηγοριοποίησης πελατολογίου κ.α).
Προτεραιότητα 5.8: Ολοκληρωμένες υπηρεσίες προς πολίτες και επιχειρήσεις
Αναφέρεται σωστά ότι πολλές από τις συναλλακτικές ψηφιακές υπηρεσίες του δημοσίου με τον τρόπο που υλοποιήθηκαν, είναι επικεντρωμένες γύρω από πιστοποιητικά, βεβαιώσεις και υπεύθυνες δηλώσεις οδηγώντας σε ψηφιακή γραφειοκρατία. Ενδεικτικό παράδειγμα αυτής της αντιμετώπισης είναι η υποχρέωση ταυτοποίησης στους χρήστες καρτοκινητής τηλεφωνίας όπου απαιτείται η ταυτοποίηση με την προσκόμιση διάφορων αποδεικτικών εγγράφων ενώ πλέον η τεχνολογία δίνει την δυνατότητα ασφαλούς ταυτοποίησης μέσω ηλεκτρονικών διαδικασιών. Η αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού που αφορά τον κλάδο των τηλεπικοινωνιών θα είχε σημαντικά οφέλη για τις επιχειρήσεις από τον περιορισμό του διαχειριστικού κόστους αλλά και για τους ίδιους τους καταναλωτές.
Προτεραιότητα 6.3: Ώθηση της χρήσης ψηφιακών υπηρεσιών σε τομείς γενικού ενδιαφέροντος, καθώς και σε απομακρυσμένες περιοχές – κοινωνικές ομάδες
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να προβλεφθούν συγκεκριμένες δράσεις στους τομείς υγείας, και κοινωνικής ασφάλισης καθώς στο κείμενο δεν υπάρχει ιδιαίτερη αναφορά. Πρόκειται για δύο τομείς που έχουν τεράστιες ανάγκες / απαιτήσεις και οι επενδύσεις σε τεχνολογίες ΤΠΕ (σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα) θα επιφέρουν σημαντική εξοικονόμηση πόρων και άμεση αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Στο πλαίσιο αυτό προτείνουμε να ενταχθούν στον σχεδιασμό τουλάχιστον οι κατωτέρω δράσεις:
• Υποδομή Εθνικού Φακέλου Υγείας – Εθνικός Φάκελος Υγείας Ασθενούς
• Ενιαίο Πληροφοριακό Σύστημα ΠΕΔΥ – Εφαρμογές για τον οικογενειακό ιατρό
• Σύστημα Καταπολέμησης Απάτης (Υγεία και Κοινωνική Ασφάλιση)
• Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής (χωρική και λειτουργική επέκταση)
• Έξυπνα Νοσοκομεία – Ιατρικός Τουρισμός
• Λύσεις Ηλεκτρονικών Προμηθειών για τον χώρο της Υγείας
Επίσης, η Πολιτεία στο πλαίσιο αντιμετώπισης των περιφερειακών απειλών και του καλύτερου χειρισμού των προσφυγικών ροών καθώς και στο πλαίσιο συμμετοχής της στις ευρωπαϊκές δράσεις για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, του οργανωμένου εγκλήματος και του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο επιβάλλεται να εκμεταλλευτεί το σύνολο των προηγμένων τεχνολογικών λύσεων για τη βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών, την ενίσχυση των συστημάτων πληροφοριών και την αύξηση της ασφάλειας στα εξωτερικά σύνορα.
Μεταξύ των δράσεων που πρέπει να συμπεριληφθούν στην ψηφιακή στρατηγική ειναι :
• η ηλεκτρονική επιτήρηση των εξωτερικών χερσαίων και θαλασσίων συνόρων
• η επιχειρησιακή διασύνδεση εθνικών συστημάτων με αντίστοιχα ευρωπαϊκά για τον έλεγχο ταξιδιωτών τρίτων χωρών και αδειών εισόδου – εξόδου στην ΕΕ
• η επέκταση των ανεξάρτητων στρατιωτικών τηλεπικοινωνιακών υποδομών στη νησιωτική χώρα. Η κάλυψη μέσω αυτών και του θαλάσσιου χώρου (παροχή ασφαλούς επικοινωνίας σε σκάφη του ΠΝ, ΛΣ).
• η ανάπτυξη και λειτουργία ασφαλών συστημάτων επικοινωνίας (πχ TETRA) και η διασύνδεση τους με αντίστοιχα γειτονικών κρατών με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος.
• Ολοκλήρωση του συστήματος ελέγχου ναυσιπλοΐας ώστε να καλύπτει το σύνολο της περιοχής ευθύνης Έρευνας και Διάσωσης της χώρας.
Τέλος, είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι ένας βασικός παράγοντας υστέρησης στην διείσδυση ψηφιακών τεχνολογιών είναι η αδυναμία από την πλευρά της ζήτησης λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον. Για τον σκοπό αυτό είναι σημαντικό η Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική να δώσει ιδιαίτερο βάρος στις δράσεις τόνωσης της ζήτησης μέσα από κατάλληλα σχεδιασμένες πρωτοβουλίες ενίσχυσης της χρήσης ψηφιακών υπηρεσιών. Οι πρωτοβουλίες αυτές μπορούν κατά περίπτωση να έχουν την μορφή απευθείας κρατικής επιδότησης προς τους πολίτες ή τις επιχειρήσεις για την αγορά εξοπλισμού ή την λήψη υπηρεσιών ή/και κινήτρων (π.χ φορολογικών) ή ακόμα της διαμόρφωσης ενός επενδυτικού περιβάλλοντος προβλέψιμου επενδυτικού ρίσκου μέσα από την παροχή εγγυήσεων, σταθερής φορολόγησης ή διευκόλυνσης της επιχειρηματικής λειτουργίας. Προκειμένου να αποφευχθούν αστοχίες του παρελθόντος όπου ανάλογες δράσεις δεν είχαν τα επιθυμητά αποτελέσματα θα πρέπει οι δράσεις αυτές να στοχεύουν στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας για την ελληνική οικονομία και στον ψηφιακό της μετασχηματισμό μέσα από νέα μοντέλα λειτουργίας και τεχνολογίες όπως η υπολογιστική νέφους.
Προτεραιότητα 5.5: Κοινή e-αυθεντικοποίηση για όλες τις δημόσιες e-Υπηρεσίες
Προτείνεται να ληφθεί υπόψη ο Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) με αριθ. 910/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου ο οποίος αφορά στην ηλεκτρονική ταυτοποίηση και στις υπηρεσίες εμπιστοσύνης για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές στην εσωτερική αγορά και την κατάργηση της οδηγίας 1999/93/ΕΚ (eIDAS regulation). Ο εν λόγω κανονισμός τέθηκε σε εφαρμογή για το μέρος που αφορούσε τους κανόνες για τις υπηρεσίες εμπιστοσύνης τον Ιούλιο του 2016 και σε εθελοντική εφαρμογή για το μέρος που αφορά στην ηλεκτρονική ταυτοποίηση τον Σεπτέμβριο του 2015 (με υποχρέωση εφαρμογής το Σεπτέμβριο 2018). Παρόλο που η υποχρέωση αφορά διασυνοριακές υπηρεσίες, η αξιοποίηση του κανονιστικού πλαισίου που θέτει ο εν λόγω κανονισμός μέσω της επαναχρησιμοποίησης των υποδομών, των τεχνικών προδιαγραφών και προτύπων του υπάρχοντος νομικού πλαισίου συμπεριλαμβανομένων και των εκδοθέντων εκτελεστικών πράξεων, θα αποτελέσει ένα σημαντικό πλεονέκτημα για την κάλυψη των εγχώριων αναγκών.
Σκέψεις και προτάσεις επί της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής
Η Πολιτεία ορθώς επιχειρεί να αποτυπώσει έναν βασικό προγραμματισμό για τα επόμενα χρόνια που θα επιτρέψει την Ελλάδα να ανακάμψει και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την εξωστρεφή αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της. Γενική παρατήρηση ότι απουσιάζουν οι μετρήσιμοι στόχοι ανά έτος που θα επιτρέψουν την πολιτεία να κατανοήσει έγκαιρα την επιτυχία της στρατηγικής αυτής.
Η Πικρία των Επιχειρήσεων για τον ουσιαστικό αποκλεισμό τους από την σχεδίαση και κυρίως από την διαμόρφωση των διαδικασιών είναι δεδομένη. Το γεγονός ότι το Ελληνικό Δημόσιο δεν γνωρίζει τις δεξιότητες και της ικανότητες των Ελλήνων πολιτών – Επιχειρήσεων δεν δείχνει να απασχολεί την Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική. Η εμμονή στα τυπικά προσόντα και τους τίτλους σπουδών δείχνει να παραμένει σταθερή αξία. Η υπεράσπιση των πνευματικών δικαιωμάτων και εταιρικών αξιών επίσης δεν αποτελεί μέρος της παρούσης.
Το ανταγωνιστικό μειονέκτημα από την έλλειψη ανταγωνιστικών υποδομών σε διεθνές επίπεδο δεδομένο.
Ως προς τους επτά πυλώνες που καθορίζονται στο κείμενο θα ήταν σημαντικό να διερευνηθούν τα κάτωθι και να αναπροσαρμοσθούν αντίστοιχα:
Γ1. Ανάπτυξη υποδομών συνδεσιμότητας νέας γενιάς
Ανάπτυξη δικτύων στην λογική Fiber to the Home (FTTH) ή τουλάχιστον Fiber to the building (FTTB) είναι μία αόριστη προτεραιότητα η οποία δυστυχώς καθορίζεται ακόμη και σήμερα από τις προτεραιότητες των Παρόχων και όχι από την Πολιτεία. Σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες υπάρχει μία επιτάχυνση στην δημιουργία σχετικών υποδομών με στόχους να υπερκαλύψουν το 50% του πληθυσμού τα επόμενα χρόνια. Στην Ελλάδα?
Ο ελεύθερος σχεδιασμός και η ανάπτυξη ανεξάρτητων δικτύων ανά Πάροχο σε κάθε πόλη θα καταστρέψει και αποσυντονίσει το γενικότερο σχεδιασμό σε κάθε πόλη με δυσβάσταχτο οικονομικό κόστος στο μέλλον. Γιατί? Γιατί η Πολιτεία δεν προχωρά στην ανάπτυξη δικτύων dark fiber στις πόλεις που το επιθυμούν τροποποιώντας το κανονιστικό πλαίσιο ώστε να υποχρεώνονται οι Πάροχοι να αξιοποιούν τα δίκτυα αυτά όπου υπάρχουν, τουλάχιστον στις πόλεις που σέβονται τον εαυτό τους.
Σε πολλές πόλεις της Περιφέρειας σχεδιάζεται η ανάπτυξη δικτύου Φυσικού Αερίου. Γιατί δεν υπάρχει η πρόβλεψη της δυνατότητας συν-επένδυσης. Εφόσον το κανονιστικό πλαίσιο το επιτρέψει είναι βέβαιο ότι θα είναι εφικτή η δημιουργία σχημάτων που δράσουν ως καταλύτες στην επιτάχυνση της ψηφιακής ανάπτυξης.
Οι υποδομές ΜΑΝ που έχουν αναπτυχθεί σε όλες τις Περιφερειακές Πόλεις μπορούν να αξιοποιηθούν επίσης επιτρέποντας τους Δήμους να έχουν σημαίνον ρόλο στις υπηρεσίες που προσφέρονται στους πολίτες τους αλλά και στην κατάσταση του οδικού τους δικτύου.
Επίσης θα δημιουργήσει συνθήκες ανταγωνισμού και επιτάχυνσης δημιουργίας υποδομών αλλά και θα δημιουργήσει μία νέα οικονομία με νέα έσοδα ακόμη και στους Δήμους.
Στόχος θα πρέπει να είναι η δυνατότητα των επιχειρήσεων – πολιτών να έχουν σύγχρονες συνδέσεις στα 500 Mbits ή 1 Gbits με ανταγωνιστικό κόστος ώστε τα οριζόμενα στους υπόλοιπους πυλώνες να είναι εφικτά.
Γ2 Επιτάχυνση της ψηφιοποίησης της οικονομίας
Η απουσία της συνεργασίας με τα συναρμόδια Υπουργεία στο παρελθόν έχουν οδηγήσει στη αποτυχία. Τα όσα αναφέρονται είναι επιθυμητά αλλά αυτό δεν αρκεί. Οι εξειδικευμένες Υπηρεσίες που σχετίζονται με τα αντικείμενα αυτά δεν αποτελούν μέρος της στρατηγικής αυτής. Η συνέργεια μεταξύ των επιχειρήσεων? Η υποχρέωση του Δημοσίου να ενσωματώνει τις υπηρεσίες αυτές και να τις χρησιμοποιεί?
Στο εξωτερικό όλες οι μεγάλες εταιρείες υποχρεώνονται με φορολογικά και άλλα μέσα ή κίνητρα να ενσωματώσουν νέες τεχνολογίες με τοπική προστιθέμενη αξία. Στην Ελλάδα αυτό είναι αναγκαίο περισσότερο από ποτέ.
Οι Ελληνικές Επιχειρήσεις κατανοώντας τα αδιέξοδα του παρελθόντος συνεργάζονται και δημιουργούν συστάδες επιχειρήσεων. Γιατί αυτές δεν αποτελούν μέρος της Στρατηγικής και γιατί να μην συμμετέχουν στην διαδικασία υλοποίησης της στρατηγικής αυτής με βάση τους συγκεκριμένους στόχους που θα τεθούν?
Γ3. Ώθηση του κλάδου ΤΠΕ για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας και της απασχόλησης
Προτεραιότητα 3.1:Εστίαση στην επιχειρηματική αξιοποίηση της καινοτομίας σε ΤΠΕ
Στο παρελθόν οι Ελληνικές Επιχειρήσεις έχουν βιώσει μία κατευθυνόμενη καινοτομία μακριά από τις ανάγκες τους και την αξιοποίηση αυτών. Η γραφειοκρατική αντιμετώπιση των έργων αυτών και η μεγάλη χρονική υστέρηση από την υποβολή της πρότασης έως την ολοκλήρωση αυτής έχει οδηγήσει στην απαξίωση εκατοντάδων καινοτόμων ιδεών. Επίσης η απουσία στρατηγικού συντονισμού και κοινής αντιμετώπισης έχει οδηγήσει την πολιτεία να χρηματοδοτεί τον ανταγωνισμό μεταξύ παρομοίων ιδεών και όχι την καινοτομία. Επιπρόσθετα οι δράσεις διάχυσης αφορούν μόνο τις επιχειρήσεις ενώ η Πολιτεία απέχει από το να συμμετέχει στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων αυτών. Δεν υπάρχει θεσμοθετημένη παρουσία είτε του Αμέσου είτε του Εμμέσου Δημοσίου Τομέα και φυσικά οι Επιχειρήσεις δεν έχουν την δυνατότητα να δούν τις καινοτόμες προτάσεις τους να υλοποιούνται στην Ελλάδα κυρίως λόγω στρεβλώσεων και έλλειψη εθνικής Στρατηγικής αλλά και κακής Παιδείας – νοοτροπίας.
Η έμφαση στην καινοτομία πρέπει να είναι συνεχής και οι προτάσεις δεν μπορεί να κατατίθονται άπαξ σε βάθος πενταετίας. Η πολιτεία πρέπει να βρει τρόπο να διορθώσει τα διαρθρωτικά της προβλήματα. Το θέμα δεν είναι οι επιχειρήσεις, αλλά αν η πολιτεία επιθυμεί πραγματικά να αξιοποιήσει την καινοτομία made in Greece.
Προτεραιότητα 3.2: Αξιοποίηση της καινοτομίας ΤΠΕ στους τομείς προτεραιότητας της οικονομίας
Η καινοτομία και η ανάπτυξη τεχνολογιών είναι συνήθως ανεξάρτητη από τομείς της Οικονομίας. Χρήζουν όμως εφαρμογής σε έναν ή περισσότερους Οικονομικούς Τομείς. Η κατεύθυνση της στρατηγικής στο σημείο αυτό είναι σε λάθος οδό. Το ζητούμενο είναι η υποχρέωση όλων τον φορέων να υποστηρίξουν την καινοτομία και να δημιουργηθεί το κανονιστικό πλαίσιο που θα επιτρέψει την επιτάχυνση προς τις αγορές (time to Market). Ο ρόλος της ΕΕΤΤ είναι κομβικός και ίσως εκτός των αναγκών της Ελληνικής Οικονομίας και θα πρέπει να μετεξελιχθεί είτε να πλαισιωθεί από άλλη Διαχειριστική αρχή με γνώμονα την υποστήριξη των καινοτομίας made in Greece.
Προτεραιότητα 3.3: Δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για νεοφυείς επιχειρήσεις ΤΠΕ
Η δυνατότητα ανάπτυξης νεοφυών επιχειρήσεων είναι αναγκαία περισσότερο από ποτέ. Αυτό όμως αποτελεί στόχο για την Πολιτεία και όχι για την Ψηφιακή στρατηγική όπου οι Νεοφυείς Επιχειρήσεις αποτελούν το μέσο. Θα ήταν σημαντικό η Ψηφιακή Στρατηγική της Ελλάδος να καθορίζει στόχους ουσιαστικούς όπως αριθμός συγχωνεύσεων με μεγαλύτερες επιχειρήσεις, αριθμός exits, έσοδα κλπ όπως και να προσδιορίζει τα μέσα επίτευξης των στόχων αυτών (Κανονιστικό πλαίσιο – φορολογία κλπ). Με τα capital controls σε ισχύ η αποδυνάμωση κάθε νέας επιχείρησης είναι δεδομένη και η εξέλιξη της συνεπάγεται σε απομάκρυνση από την Ελλάδα και brain drain.
Προτεραιότητα 3.4: Στήριξη νεοφυών επιχειρήσεων και ΜΜΕ στον κλάδο των ΤΠΕ
Η απουσία των συναρμοδίων Υπουργείων καθιστά ανεπαρκή κάθε σχεδιασμό. Σήμερα τα εργαλεία είναι διαθέσιμα και μία επιχείριση έχει πρόσβαση σε αυτά. Είναι όμως εφικτό να αξιοποιηθούν από μία ελληνική επιχείριση. Χωρίς επαναπροσδιορισμό της Φορολογίας, της σχέσης της Πολιτείας με τις Επιχειρήσεις με βάση την αμοιβαία εμπιστοσύνη και τον μεσομακροπρόθεσμο σχεδιασμό τα αποτελέσματα εντός της Ελλάδος θα είναι πενιχρά.
Η θέσπιση στόχων επίσης αναγκαίο συσταστικό για την διαρκή βελτιστοποίηση αυτής.
Προτεραιότητα 3.5:Αλλαγή του τρόπου προμηθειών υπηρεσιών ΤΠΕ για το Δημόσιο
Ίσως η πιο σημαντική προτεραιότητα καθότι αυτή δημιουργεί συνέργειες με όλα τα ανωτέρω. Όμως η έλλειψη διαφάνειας και καθαρής στρατηγικής υπερ της Ελληνικής προστιθέμενης αξίας είναι παρούσα. Πως σχετίζεται η καινοτομία με το ανοιχτό λογισμικό? Θέλουμε Ελληνική καινοτομία ή όχι? Από τα όσα αναφέρονται μόνο
• σχεδιασμό και υλοποίηση μικρότερων έργων ΤΠΕ αλλά με υποχρέωση διασύνδεσης και ανοιχτών δεδομένων και δυνατότητα μελλοντικής επέκτασης
• εστίαση στην παραγωγή αποτελεσμάτων
αποτελούν τα σημεία μιας εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής ενώ τα υπόλοιπα αποτελούν μέρος μιας ανοιχτής διαδικασίας και επιμέρους επιλογών.
Προτεραιότητα 3.6: Υποστήριξη εξωστρέφειας θεματικών συνδέσμων & clusters
Αναγκαίο και κομβικό μέρος της Στρατηγικής. Μήπως όμως θα πρέπει αυτοί να συμμετέχουν μαζί με την Πολιτεία και στην σχεδίαση – βελτιστοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής. Ποια η διαδικασία συμμετοχής?
Προτεραιότητα 3.7:Αξιοποίηση της διανοητικής ιδιοκτησίας – Συμμετοχή σε διαδικασίες προτυποποίησης
Παράλληλα με τα αναφερόμενα θα πρέπει να προστεθεί και η έννοια του εμπορικού μυστικού (trade secret) η οποία κερδίζει έδαφος στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Επίσης για την ενίσχυση της εφαρμοσμένης καινοτομίας στις επιχειρήσεις είναι αναγκαία η δημιουργία ενός φορέα που να έχει συμβουλευτικό ρόλο – δεσμευτικό ρόλο (διαιτητικό) μεταξύ της επιχείρησης και των φορέων (ΕΕΤΤ, ΕΛΟΤ. ΕΛΣΥΔ κλπ) και ο οποίος να εξασφαλίζει την εύκολη πρόσβαση των επιχειρήσεων στην Ευρωπαϊκή Αγορά με τρόπο πλήρως συμμορφούμενο με τους κανόνες αυτής
Γ4. Ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού με ψηφιακές δεξιότητες
Μετρήσιμοι στόχοι παντού ανά έτος αν η Πολιτεία δεν θέλει να περάσουν άσκοπα ακόμη περισσότερα χρόνια. Το θέμα πάντοτε δεν ήταν αν είναι σωστοί ή όχι οι στόχοι αλλά η επίτευξη αυτών.
5. Ριζική αναθεώρηση του τρόπου παροχής Ψηφιακών Υπηρεσιών του Δημοσίου
Ίσως το σημαντικότερο κεφάλαιο της διαβούλευσης αυτής όπου όμως η συνύπαρξη στόχων και διαδικασιών δημιουργεί σημαντικά θέματα. Η Επιλογή των ανοιχτών δεδομένων δεν είναι βέβαια και δεν προσδιορίζονται με σαφήνεια οι τομείς όπου επιτρέπεται η εξαίρεση. Δεν προσδιορίζεται η υποχρέωση της Δημοσίου να ενσωματώσει την Στρατηγική αυτή στις μελλοντικές του αποφάσεις. Και επίσης δεν υπάρχει πουθενά η έννοια της ατομικής όπως και της συλλογικής ευθύνης για τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την συνέχεια των έργων.
Προτεραιότητα 5.1:Ενιαίος σχεδιασμός για τα νέα έργα
Σημαντικά σημεία της Ενότητας αυτής
• Μικρότερα έργα με εστίαση στο αποτέλεσμα αλλά και συγκεκριμένους χρόνους υλοποίησης
• Εκ των προτέρων πρόνοια για τη βιωσιμότητα των έργων με μακροπρόθεσμη δέσμευση λειτουργίας και συγκεκριμένο πλάνο ενσωμάτωσής τους στο επιχειρησιακό περιβάλλον των φορέων.
Τα υπόλοιπα αποτελούν κυρίως μέρος της διαδικασίας που αναφέρεται παρακάτω στις διαδικασίες της ενότητας αυτής
Προτεραιότητα 5.5: Ανάπτυξη των δομικών στοιχείων των Ψηφιακών Υπηρεσιών του Δημοσίου
Είναι σημαντικό να προστεθεί το δικαίωμα πρόσβασης των πολιτών – Επιχειρήσεων στις Υπηρεσίες αυτές σε συνδυασμό με τα ανοιχτά δεδομένα όπου αυτό είναι εφικτό. Τότε μόνο η ‘Προτεραιότητα 5.7: Βελτίωση των δημόσιων μητρώων και των ανοικτών δεδομένων’ θα είναι εφικτή και θα επιτρέπει την πρόσβαση σε πληροφορίες που από μόνες τους μπορούν να δημιουργήσουν νέες καινοτόμες υπηρεσίες και να μειώσουν το κόστος συναλλαγών. Ειδική μέριμνα πρέπει να ληφθεί και για την ελεύθερη ηλεκτρονική πρόσβαση στις πληροφορίες αυτές.
Δυστυχώς ο τρόπος της διαβούλευσης αυτής δεν δίνει την δυνατότητα παρέμβασης – συμμετοχής στις επιμέρους διατάξεις και περιορίζει την ικανότητα ανα-τροφοδότησης. Θα ήταν επιθυμητό η αναφορά των στρεβλώσεων που επηρεάζουν την επίτευξη των στόχων.
Επίσης σημαντικό θα ήταν η αναφορά κοινών στόχων για τα δεδομένα ανοιχτά ή μη. Για παράδειγμα τα στοιχεία πολιτών, τα οικονομικά στοιχεία πολιτών και επιχειρήσεων, ο ιατρικός φάκελος ασθενούς, τα πάσης φύσεως μητρώα, η αναλυτική λίστα των ψηφιακών συναλλαγών μεταξύ Δημοσίου και Πολιτών θα έπρεπε να αποτελούν μέρος της Στρατηγικής αυτής η οποία αφορά ουσιαστικά βραχυπρόθεσμο σχεδιασμό πενταετίας ενώ απουσιάζει η στρατηγική δώδεκα – είκοσι έτη η οποία αποτελεί οδηγό σχεδιασμού.
Αυτό που αποτελεί επιθυμία κάθε πολίτη είναι η τοποθέτηση των Υπεύθυνων Αρμοδίων της διαβούλευσης αυτής πάνω στα επιμέρους σχόλια που θα κατατεθούν γιατί μόνο τότε ενισχύεται η συμμετοχή στα κοινά και δημιουργείται η αναγκαία ώσμωση. Δυστυχώς ο όγκος των κειμένων και ο ελάχιστος χρόνος περιορίζει σημαντικά την ικανότητα συμμετοχής των επιμέρους φορέων.
Ευχαριστώ
Χρήστος Γιορδαμλής
Πρόεδρος Δικτύου Συνδέσμων Βιοτεχνιών – Βιομηχανιών Ακριτικών Περιοχών
ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ
Η “Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική 2016-2021” παρουσιάζει τους τομείς παρέμβασης και τις προτεραιότητες με στόχο την επανεκκίνηση της οικονομίας μέσα από τις δυνατότητες που παρέχουν οι ψηφιακές τεχνολογίες. Η Στρατηγική περιλαμβάνει τους τομείς που μπορούν να έχουν καθοριστική και άμεση συμβολή στην ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας στη χώρα μας και, συνεπώς, το κείμενο αυτό μπορεί να αποτελέσει βάση για περαιτέρω επεξεργασία ειδικών δράσεων.
Η “Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική 2016-2021” πρέπει, εκτός από τους γενικούς μακροπρόθεσμους στόχους, να εξειδικεύσει τις κύριες δράσεις “εμβληματικού” χαρακτήρα. Για την αποτελεσματική υλοποίηση της, πρέπει να γίνει ιεράρχηση των επιμέρους προτεραιοτήτων, να τεθούν μετρήσιμοι ποσοτικοί στόχοι, συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και να καθοριστούν οι αρμόδιοι φορείς υλοποίησης για τον καθένα από αυτούς, καθώς η δαιδαλώδης ελληνική δημόσια διοίκηση και οι συναρμοδιότητες μεταξύ των φορέων αποτελούν τροχοπέδη στην υλοποίηση έργων.
Επίσης, αναπόσπαστο μέρος ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού, είναι η εκτίμηση του προϋπολογισμού των επιμέρους δράσεων, καθώς και των χρηματοδοτικών εργαλείων που θα χρησιμοποιηθούν. Η εκπόνηση μίας ανάλυσης κόστους – οφέλους για κάθε μία από τις επιμέρους δράσεις είναι σημαντική, καθώς μπορεί να συμβάλει στην καταλληλότερη ιεράρχηση των προτεραιοτήτων, αλλά και στον πιθανό επαναπροσδιορισμό τους.
Θα θέλαμε, επιπλέον, να σημειώσουμε ότι ο ρόλος της Δημόσιας Διοίκησης στην πραγμάτωση της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής μπορεί να αποδειχτεί καταλυτικός, μετασχηματίζοντας τον τρόπο που παρέχει τις υπηρεσίες του στους πολίτες και τις επιχειρήσεις, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα του και συμβάλλοντας στην τόνωση της διείσδυσης των ψηφιακών τεχνολογιών στα νοικοκυριά, αλλά και σε όλους τους κλάδους της οικονομίας. Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των αναγκαίων παρεμβάσεων ψηφιακού μετασχηματισμού της Δημόσιας Διοίκησης είναι αναγκαίο να διαμορφωθούν δομές, οι οποίες θα διατρέχουν οριζόντια όλους τους φορείς και θα υποστηρίζουν την υλοποίηση της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής, υπό τον συντονισμό του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης.
Είναι επίσης σημαντικό η Πολιτεία να προχωρήσει το ταχύτερο δυνατό σε πρωτοβουλίες για την υιοθέτηση τεχνολογιών, οι οποίες, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αποτελούν κεκτημένο εδώ και αρκετά χρόνια, όπως για παράδειγμα η χρήση της ψηφιακής υπογραφής σε κάθε συναλλαγή του πολίτη με το κράτος αλλά και μεταξύ όλων των φορέων της δημόσιας διοίκησης. Μια τέτοια καταλυτική παρέμβαση, παρότι δεν απαιτεί σημαντικές επενδύσεις από την πλευρά της Πολιτείας, θα έχει σημαντικά πολλαπλασιαστικά οφέλη, καθώς συμβάλλει στη μείωση του λειτουργικού κόστους του δημοσίου αλλά και, κυρίως, στο συνολικό μετασχηματισμό της οικονομίας.
Στον πυλώνα “επιτάχυνση της ψηφιακής οικονομίας” και στον πυλώνα “ψηφιακών δεξιοτήτων” πρέπει να αναδειχθεί η σπουδαιότητα των υπηρεσιών ΤΠΕ στις ΜμΕ (παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης), καθώς και της εκπαίδευσης των στελεχών των ΜμΕ στον τομέα αυτό, καθώς ένας βασικός λόγος μη υιοθέτησης των διεθνώς καταξιωμένων λύσεων ΤΠΕ είναι η δυσκολία των στελεχών να αντιληφθούν την αξία τους και τη χρήση τους.
______________
Α. Εισαγωγή
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Η Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική οριοθετεί όπως αυτό καταγράφεται στα σχετικά Παραρτήματα, σε ένα επιτελικό επίπεδο:
* Μια βασική δομή διοίκησης, εποπτείας και παρακολούθησης της εφαρμογής της, με αναφορά στους βασικούς φορείς (Δημόσιους και Ιδιωτικούς), οι οποίοι θα συμμετέχουν σε αυτή και στο ρόλο που αυτοί θα κληθούν να διαδραματίσουν..
* Ένα σύστημα στοχοθέτησης για κάθε Τομέα Παρέμβασης και κάθε επιμέρους προτεραιότητα καθώς και ένα σύστημα μέτρησης της εφαρμογής της στο αντίστοιχο επίπεδο, με την καθιέρωση συγκεκριμένων δεικτών απόδοσης (KPIs).
* Τις βασικές πηγές χρηματοδότησης της εφαρμογής της (π.χ. ΕΣΠΑ, Πρόγραμμα Juncker, Horizon 2020, Αναπτυξιακός Νόμος, άλλες πηγές, κ.λπ.) και προσδιορίζει το εύρος του διαθέσιμου προϋπολογισμού, έτσι ώστε να υπάρχει μια καταρχήν δέσμευση, αλλά και να αποτυπωθεί σε οικονομικό επίπεδο η σημασία της συνολικής Παρέμβασης.
* Τα σημαντικότερα έργα και δράσεις, τα οποία θα συμβάλλουν αποφασιστικά στην επίτευξη των στόχων της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής, συνδέοντας τα με δράσεις και έργα που ήδη έχουν υλοποιηθεί και μπορούν να αποτελέσουν μια βασική υποδομή/ πλατφόρμα για τη νέα περίοδο.
______________
Β. Περιβάλλον, όραμα και προοπτικές
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
ΔΕΙΚΤΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΟ ΤΗΣ Ε.Ε.
* Ως προς τη συνδεσιμότητα (Βαθμολογία: 0,376 – Μ.Ο. Ε.Ε. 28: 0,591)
* Ως προς τις ψηφιακές δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού (Βαθμολογία: 0,432 – Μ.Ο. Ε.Ε. 28: 0,591)
* Ως προς τη χρήση του Internet (Βαθμολογία: 0,38 – Μ.Ο. Ε.Ε. 28: 0,453)
* Ως προς τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας από τις επιχειρήσεις (Βαθμολογία: 0,233 – Μ.Ο. Ε.Ε. 28: 0,362)
* Ως προς της ψηφιακές υπηρεσίες του Δημοσίου (Βαθμολογία: 0,462 – Μ.Ο. Ε.Ε. 28: 0,554)
* Ως προς το Δείκτη Ψηφιακής Ετοιμότητας (Networked Readiness Index) η Ελλάδα καταλαμβάνει την 70η θέση μεταξύ 139 χωρών, σύμφωνα με το “The Global Information Technology Report 2016 ” του World Economic Forum.
* Ως προς τον Παγκόσμιο Δείκτη για την Ανταγωνιστικότητα (Global Competitiveness Index) η Ελλάδα καταλαμβάνει την 86η θέση μεταξύ 138 χωρών, σύμφωνα με το “The Global Competitiveness Report” , World Economic Forum.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΤΠΕ
Υπό την πίεση της κρίσης η αξία αγοράς Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στην Ελλάδα αναμένεται να φτάσει τα €5,7 δις και ο κύκλος εργασιών της αγοράς ΤΠΕ αναμένεται να ανέλθει στα €13,7 δις το 2016 (Πηγή: European IT Observatory σε συνεργασία με IDC, επεξεργασία ΣΕΠΕ, 9/2016), καταγράφοντας, με αφετηρία το 2009, ύφεση, όταν την ίδια χρονική περίοδο στις περισσότερες χώρες στην Ευρώπη εμφανίζουν ανάπτυξη.
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
«Το όραμα της κυβέρνησης για τις ΤΠΕ, είναι να αποτελέσουν το μοχλό για την επανεκκίνηση και ανάπτυξη της οικονομίας και για την ενίσχυση της απασχόλησης, ιδιαίτερα σε τομείς υψηλής εξειδίκευσης, τον καταλύτη για αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη Δημόσια Διοίκηση, την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, καθώς και εργαλείο και μέσο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.»
«Η χώρα καλείται να εκμεταλλευτεί το σημαντικό πλεονέκτημα που διαθέτει, το οποίο είναι το ανθρώπινο δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης στον τομέα, και να θέσει σε εφαρμογή ένα συνεκτικό στρατηγικό σχέδιο που να αποτελέσει το πλαίσιο αναφοράς και τον οδικό χάρτη για το σχεδιασμό και την υλοποίηση όλων των δράσεων και παρεμβάσεων για την ανάπτυξη των ΤΠΕ, με ορίζοντα το 2021 και επιπλέον να αξιοποιήσει τις υπάρχουσες επενδύσεις σε πόρους (υποδομές, υπηρεσίες, κ.λπ.).»
«Αυτό ακριβώς το σκοπό εξυπηρετεί η παρούσα Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική (ΕΨΣ), η οποία εξειδικεύει επτά (7) τομείς παρέμβασης, τις προτεραιότητες για τον κάθε τομέα, τις απαιτούμενες ενέργειες υλοποίησης για τον καθένα από τους τομείς προτεραιότητας καθώς επίσης και όλα τα αναγκαία μέτρα και δράσεις για τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου σχεδιασμού και υλοποίησης έργων και δράσεων ΤΠΕ στο Δημόσιο με ταυτόχρονη διάχυση στον ιδιωτικό τομέα και την κοινωνία.»
«Για την εξυπηρέτηση των στόχων της ΕΨΣ, σε μία χρονική περίοδο όπου οι διαθέσιμοι πόροι δημόσιας παρέμβασης είναι περιορισμένοι σε σύγκριση με το παρελθόν επιβάλλεται η αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων τόσο του δημόσιου όσο και ιδιωτικού τομέα, αναγνωρίζονται συγκεκριμένες ευκαιρίες, στις οποίες θα πρέπει να εστιαστεί το κέντρο βάρος της προσπάθειας, όπως είναι:» …
«* Η ριζική αλλαγή και ο εκσυγχρονισμός του τρόπου σχεδιασμού και προμήθειας έργων ΤΠΕ από το Δημόσιο, σε συνδιασμό με ευέλικτες μεθόδους υλοποίησης που θα εστιάζουν στην παραγωγή αποτελεσμάτων, πέρα από την αναμενόμενη θετική επίδραση στο επίπεδο των παρεχόμενων ψηφιακών υπηρεσιών, εκτιμάται ότι θα συνεισφέρει και στον εξυγχρονισμό και την αναβάθμιση του μοντέλου παροχής υπηρεσιών των επιχειρήσεων του οικοσυστήματος ΤΠΕ, με την οριζόντια υιοθέτηση τεχνολογιών νέφους υπό τη μορφή θεματικών δημοσίων υποδομών (IaaS) οι οποίες θα φιλοξενούν τις επιμέρους ψηφιακές υπηρεσίες (SaaS).»
…
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
«* Έμφαση στην ενίσχυση της ζήτησης με παροχή κινήτρων από την πολιτεία προς συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού, παραγωγικούς κλάδους της οικονομίας και την οικογένεια.
______________
Γ. Τομείς παρέμβασης
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
1. Ανάπτυξη εθνικών υποδομών συνδεσιμότητας νέας γενιάς
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
«…Η παρακολούθηση της υλοποίηση των δράσεων του NGA Plan, καθώς και η τυχόν επικαιροποίησή του, θα γίνεται με ευθύνη, παρακολούθηση και έγκριση του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης.»
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Οι ενδιάμεσοι στόχοι που τίθενται είναι:
* Με βάση την Ε.Ε., θα πρέπει να υπάρχει πλήρης εμπορική διαθεσιμότητα έως το 2020 σε τουλάχιστον μία πόλη σε κάθε κράτος μέλος κάλυψης 5G, με έναρξη εμπορικής διάθεσης το 2018. Στο πλαίσιο που θέτει η νέα αυτή πρωτοβουλία για τα δίκτυα νέας γενιάς της Ε.Ε αναγνωρίζεται επιπρόσθετα ότι:
** Οι υποδομές και οι επενδύσεις κινητής τηλεφωνίας θα πρέπει να αξιοποιηθούν στην υλοποίηση της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής, δεδομένης τόσο της γεωμορφολογίας της χώρας μας, όσο και της υψηλής διείσδυσης και χρήσης από το γενικό πληθυσμό. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να ενθαρρυνθούν επενδύσεις από τους παρόχους και η πολιτεία δεσμεύεται ότι στο 1ο εξάμηνο του 2017, να έχει υλοποιηθεί το θεσμικό πλαίσιο και να έχει γίνει άρση εμποδίων αδειοδότησης (δικαιώματα διέλευσης, κεραιών κινητής τηλεφωνίας, κ.λπ.).
** Η απόδοση επιπλέον φάσματος θα πρέπει να είναι αναπόσπαστο κομμάτι της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής 2016-2021. Σε αυτό το πλαίσιο και δεδομένης της ανάγκης για μεγάλες ποσότητες επιπλέον φάσματος και των υψηλών επενδύσεων, που απαιτούνται συνεχώς από τους παρόχους κινητών επικοινωνιών (άδειες φάσματος και υποδομές), θα πρέπει να εξεταστούν εναλλακτικοί τρόποι απόδοσης/ πληρωμής του φάσματος, όπως η ανταποδοτικότητα.
** Επίσης, θέματα όπως η αδειοδότηση μικρών κυψελών – small cells – που πρόκειται να αυξηθεί ραγδαία, θα πρέπει να απλοποιηθεί και να επιταχυνθεί τα μέγιστα και άμεσα.Επίσης θέματα όπως αδειοδότησης μικρών κυψελών – small cells – που πρόκειται να αυξηθεί ραγδαία, θα πρέπει να απλοποιηθούν και να επιταχυνθούν τα μέγιστα και άμεσα.
** Το 5G και η χρήση του από τους παραγωγικούς κλάδους της οικονομίας για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τους, τη μείωση του κόστους και την αύξηση της παραγωγικότητας τους (για να αναφέρουμε μερικά μόνο από τα πλεονεκτήματα) θα πρέπει να αποτελέσει θέμα ειδικής μελέτης. Η εκπόνηση ενός Σχεδίου Δράσης για το 5G για την Ελλάδα με τη συμμετοχή του ΣΕΒ και του ΣΕΠΕ, θα πρέπει και να συμπεριλαμβάνεται στην Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική 2016-2021 αλλά και να αποτελεί προτεραιότητα, σύμφωνα μάλιστα και με τις πρόσφατες επιταγές της Ε.Ε. Το 5G και η χρήση του από τους παραγωγικούς κλάδους της οικονομίας για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τους, τη μείωση του κόστους και την αύξηση της παραγωγικότητας τους (για να αναφέρουμε μερικά μόνο από τα πλεονεκτήματα) θα πρέπει να αποτελέσει θέμα ειδικής μελέτης. Η εκπόνηση ενός Σχεδίου Δράσης για το 5G για την Ελλάδα με τη συμμετοχή του ΣΕΒ και του ΣΕΠΕ, θα πρέπει και να συμπεριλαμβάνεται στην Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική 2016-2021 αλλά και να αποτελεί προτεραιότητα, σύμφωνα μάλιστα και με τις πρόσφατες επιταγές της Ε.Ε.
Για την αντιμετώπιση των παραπάνω θεμάτων και στο πλαίσιο της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής:
* Να επικαιροποιηθεί το Εθνικό Σχέδιο Ευρυζωνικής Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς (NGA Plan), ώστε να προσδιοριστεί το απαραίτητο πλάνο ενεργειών (action plan) για την υιοθέτηση των στόχων της Ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας «Προς μια Ευρωπαϊκή Gigabit κοινωνία » εντός του 1ου εξαμήνου 2017.
* Να αναληφθεί σχετική Νομοθετική Πρωτοβουλία για την επίλυση του συνόλου των θεμάτων που άπτονται της ενίσχυσης των ιδιωτικών επενδύσεων (Πάρκα Κεραιών, Απλοποίηση διαδικασιών αδειοδότησης, οριοθέτηση δικαιωμάτων διέλευσης, κ.λπ.) εντός του 1ου εξαμήνου του 2017.
Προτεραιότητα 1.1: Διαμόρφωση ευνοϊκού περιβάλλοντος για ιδιωτικές επενδύσεις NGA
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
…
Στόχος τους, είναι η μείωση του κόστους επένδυσης και η απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών ώστε να καθίστανται ελκυστικότερα τα επενδυτικά σχέδια τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, με την αξιοποίησή τους από όλους.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Οι απαιτούμενες δράσεις για την υλοποίηση της συγκεκριμένης προτεραιότητας εστιάζονται στους ακόλουθους τομείς:
…
* Κινητοποίηση, στο μέγιστο δυνατό βαθμό, ιδιωτικών κεφαλαίων και ενθάρρυνση των σχετικών επενδύσεων σε Δίκτυα Πρόσβασης Νέας Γενιάς από όλους τους ενδιαφερόμενους παρόχους
* Διασφάλιση της αποτελεσματικής λειτουργίας του ανταγωνισμού στην αγορά
* Βελτίωση & απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών:
** Απλοποίηση και επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης σταθμών βάσης κινητής τηλεφωνίας, ώστε να έχουν τη δυνατότητα οι πάροχοι κινητής να παρέχουν ευρυζωνικές υπηρεσίες υψηλών ταχυτήτων.
** Θέσπιση σύγχρονου κανονιστικού πλαισίου για την αποδοτική αδειοδότηση σταθμών βάσης κινητών επικοινωνιών, καθώς η χρήση νέων φασματικών ζωνών θα απαιτήσει τροποποιήσεις των υφιστάμενων σταθμών βάσης, αλλά και εγκατάσταση νέων. Θα πρέπει στο πλαίσιο τόσο του Εθνικού Σχεδίου Ευρυζωνικής Πρόσβασης Νέας Γενιάς, αλλά και της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής να γίνουν τροποποιήσεις σε πολεοδομικές, αρχαιολογικές και άλλες σχετικές διατάξεις, ώστε να διευκολυνθεί η ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων και να βελτιωθεί η θέση της χώρας στον ευρωπαϊκό ψηφιακό χάρτη.
** Καθορισμός Εθνικής Στρατηγικής Φάσματος με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα απελευθέρωσης φασματικών ζωνών για χρήση από τις κινητές επικοινωνίες σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό προγραμματισμό. Απελευθέρωση της ζώνης των 700ΜΗz, προκειμένου να αποδοθεί στους παρόχους κινητών επικοινωνιών ακολουθώντας το χρονοδιάγραμμα της Ε.Ε.
Προτεραιότητα 1.2: Έμπρακτη δημόσια υποστήριξη της επέκτασης των υποδομών NGA
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
«Η στήριξη με δημόσιους πόρους, θα πρέπει αφενός να μην δημιουργεί στρέβλωση της αγοράς, απαξιώνοντας ιδιωτικές επενδύσεις, και αφετέρου να εστιάζει σε περιοχές και τομείς που δεν υπάρχει ενδιαφέρον της αγοράς να παράσχει υπηρεσίες που να καλύπτουν τους στόχους του Εθνικού Σχεδίου NGA, λαμβάνοντας υπόψη τις υπάρχουσες επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα και αποφεύγοντας τη στρέβλωση του ανταγωνισμού.»
———-
2. Επιτάχυνση της ψηφιοποίησης της οικονομίας
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
«η δυνατότητα πρόσβασης σε νέες αγορές τόσο στην Ελλάδα, όσο και το Εξωτερικό και η αύξηση του αγοραστικού κοινού στο οποίο απευθύνονται,»
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
…
Στο πλαίσιο της “Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής 2016-2021”, εντός του 1ου εξαμήνου του 2017, να εκπονηθεί σχέδιο δράσης (action plan), που θα οριοθετεί τις απαραίτητες δράσεις, οι οποίες θα υλοποιηθούν για την επίτευξη της σχετικής στόχευσης, λαμβάνοντας υπόψη το σχεδιασμό και τις παρεμβάσεις των Ε.Π. “Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία” και Ε.Π. “Μεταρρύθμιση Δημόσιου Τομέα” για τις δράσεις που αφορούν στην ψηφιακή οικονομία. Επίσης, το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης να αναλάβει συντονιστικό ρόλο για τη διαμόρφωση των απαραίτητων πολιτικών για την κάλυψη των αναγκών των τοπικών κοινωνιών στο πλαίσιο της υλοποίησης των δράσεων των 13 Π.Ε.Π., Τα Π.Ε.Π. περιλαμβάνουν δράσεις για το Θεματικό Στόχο 1. Ενίσχυση της Έρευνας, της Τεχνολογικής Ανάπτυξης και της Καινοτομίας, Θεματικό Στόχο 2. Βελτίωση της πρόσβασης σε Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), Θεματικό Στόχο 3. Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και Θεματικό Στόχο 8: Προώθηση της βιώσιμης και ποιοτικής απασχόλησης και υποστήριξη της κινητικότητας των εργαζομένων συνολικού προϋπολογισμού που ξεπερνά τα €300 εκατ.
Στο ίδιο πλαίσιο, η “Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική 2016-2021” πρέπει να λάβει υπόψη της δράσεις, έργα και παρεμβάσεις που έχουν σχεδιαστεί μέχρι σήμερα και στη συνέχεια να ενσωματώσει και τις επιπρόσθετες παρεμβάσεις, δράσεις και έργα που απαιτούνται με ορίζοντα το 2021, στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που απορρέουν για τη χώρα στο πλαίσιο της υλοποίησης της Ψηφιακής Ατζέντας 2020.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Εκτός από τον κλάδο ΤΠΕ, για να οδηγήσουν οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις σε πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, απαιτείται να εστιαστούν στους ακόλουθους τομείς –πυλώνες της οικονομίας που ακολουθούν (ο κλάδος ΤΠΕ αποτελεί ξεχωριστό τομέα παρέμβασης), όπου αναμένονται τα μεγαλύτερα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη:
* Βιομηχανίας
* Ορυκτού Πλούτου.
Θεωρούμε ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην εφαρμογή των ψηφιακών τεχνολογιών στον τομέα της ενέργειας και να οριστούν ειδικές δράσεις, όπως: Ένα σύστημα ψηφιακής διαχείρισης της αλυσίδας παροχής ενέργειας, το οποίο θα μπορέσει να εξισορροπήσει την παροχή και τη ζήτηση. Με αυτόν τον τρόπο, θα δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα δεδομένων και ενέργειας με νέες υποδομές και λειτουργίες.
Προτεραιότητα 2.1: Προώθηση της ψηφιοποίησης της λειτουργίας των ΜμΕ.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Δεδομένου ότι στο παρελθόν οι δράσεις στο συγκεκριμένο τομέα προτεραιότητας δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, πρέπει να προσδιοριστεί ένα πολύ σαφέστερο πλαίσιο υποστήριξης των ΜμΕ και ένα σαφέστερο πλάνο ενεργειών για την υποστήριξή τους.
Στο αυτό το πλαίσιο θα εκπονηθεί σχετικό σχέδιο δράσης (action plan) εντός του 1ου εξαμήνου του 2017.
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
…
«* Η συνεργασία του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης με τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα, τα επιμελητήρια, τους δήμους, το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης και τον ΣΕΠΕ για την οργάνωση περιφερειακών κέντρων υποστήριξης των επιχειρήσεων σε θέματα ψηφιοποίησης της λειτουργίας τους, λαμβάνοντας υπόψη τις υπάρχουσες επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα αποφεύγοντας τη στρέβλωση του ανταγωνισμού. Η ενέργεια αυτή θα συμβάλει και στην καλύτερη στόχευση των επερχόμενων δράσεων κρατικών ενισχύσεων.»
«* Η ώθηση της χρήσης των ανοικτών δεδομένων του δημοσίου, δίνοντας κίνητρα στις επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν τα δεδομένα αυτά προς όφελος της επιχειρηματικότητας και του πολίτη.»
…
«* Υποστήριξη συγκεκριμένων δράσεων ΤΠΕ με στόχο την ανάπτυξη θεματικά ολοκληρωμένων, εστιασμένων ή/ και συνεργατικών λύσεων (νέφους) για ομάδες ΜμΕ.»
«Στήριξη της παραγωγής, προώθησης και επαναχρησιμοποίησης ψηφιακού περιεχομένου μέσω ανοικτών APIs, ιδιαίτερα στον κλάδο της δημιουργικής βιομηχανίας και του πολιτισμού.»
«Ώθηση της χρήσης των ανοιχτών δεδομένων του δημοσίου μέσα από σχετικές δράσεις και την υιοθέτηση πλαισίου για την επαναχρησιμοποίηση τους.»
Προτεραιότητα 2.2: Ενίσχυση της εξωστρέφειας και του ηλεκτρονικού εμπορίου
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
«Η υλοποίηση σχεδίου δράσης από το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας, τον Ελληνικό Σύνδεσμο Ηλεκτρονικού Εμπορίου και το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης με στόχο:»
…
«* Τη στήριξη των υπαρχόντων προτύπων και πιστοποιήσεων καθώς και υποστήριξη των ελληνικών επιχειρήσεων για την απόκτηση αναγνωρισμένων διεθνώς πιστοποιήσεων και αξιοποιώντας διαθέσιμες υποδομές που πληρούν τα διεθνή και Ευρωπαϊκά πρότυπα (π.χ. eIDAS – electronic Identification and Signature, κ.λπ.).»
Προτεραιότητα 2.3: Συνεργασία για τη συμμετοχή στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Απαραίτητη είναι η σύνδεση των δράσεων με χρηματοδοτικές πρωτοβουλίες που κατά κύριο λόγο συνδέονται με αυτές, όπως το πακέτο Juncker και οι δράσεις του Horizon 2020.
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
…
«Η ενσωμάτωση των δομικών στοιχείων και τεχνολογιών που προαναφέρθηκαν, στους τομείς-πυλώνες της οικονομίας αποτελεί υψηλή προτεραιότητα, προκειμένου να ενισχυθεί το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των επιχειρήσεων μας σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Προς την κατεύθυνση αυτή δρομολογούνται δράσεις στις οποίες περιλαμβάνονται:»
«* Η υλοποίηση σχεδίου δράσης σε συνεργασία από το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, την ΓΓΕΤ και τον ΣΕΠΕ με στόχο:»
…
«** Τη συμμετοχή των επιχειρήσεων σε οργανωμένες προσπάθειες προτυποποίησης των τεχνολογιών που σχετίζονται με την 4η Βιομηχανική επανάσταση».
…
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
* H προώθηση της ανάπτυξης εξελιγμένων αυτόνομων ρομποτικών συστημάτων με αυξημένες δυνατότητες αντίληψης και κίνησης για την αύξηση του επιπέδου αυτοματοποίησης των διεργασιών σε βασικούς τομείς της οικονομίας.
* Η ενίσχυση της ανάπτυξης αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης για την αυτοματοποίηση της ανάλυσης των δεδομένων με στόχο την υποβοήθηση λήψης αποφάσεων προς την κατεύθυνση αύξησης της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των διαδικασιών των τομέων-πυλώνων της οικονομίας.
* H προώθηση της ανάπτυξης ευφυών συστημάτων, εφαρμογών και υπηρεσιών διαχείρισης/ εξοικονόμησης ενέργειας, πόρων και μεταφορών.
* Την ανάπτυξη υποδομών Narrow band Internet για την ανάπτυξη του IoT.
Προτεραιότητα 2.4: Διάδοση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Δεδομένων των αναμφισβήτητων ωφελειών που θα έχει η διάδοση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης, πρέπει να διαμορφωθεί το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο και να υπάρξουν οι αντίστοιχες δράσεις, για την καθολική υιοθέτηση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης στις συναλλαγές τόσο μεταξύ ιδιωτών όσο και ιδιωτών με τους φορείς του δημοσίου.
Επίσης, πρέπει να υιοθετηθεί η υλοποίηση της Ψηφιακής Υπογραφής, ώστε πολίτες και επιχειρήσεις να συναλλάσσονται πλήρως ηλεκτρονικά μεταξύ τους και με τις δημόσιες αρχές σε εθνικό και Ευρωπαϊκό Επίπεδο και να χρησιμοποιούνται υπηρεσίες εμπιστοσύνης (ψηφιακές σφραγίδες, χρονοσήμανση, αυθεντικοποίηση σε sites στο Internet, κ.ά.), ώστε να εξασφαλίζεται ότι οι ηλεκτρονικές συναλλαγές έχουν την ίδια νομική ισχύ με τις παραδοσιακές συναλλαγές, οι οποίες στηρίζονται σε χειρόγραφες διαδικασίες.
…
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
«* Η ανομοιομορφία και η πληθώρα των μορφότυπων για τα τιμολόγια που καθιστούν δύσκολη την ενσωμάτωσή τους στα πληροφοριακά συστήματα των εταιρειών., ενεργοποιώντας και αξιοποιώντας υπηρεσίες που βασίζονται στα Ευρωπαϊκά πρότυπα και δράσεις (π.χ. eIDAS, eInvoicing). Προς αυτή την κατεύθυνση, η Πολιτεία πρέπει να αναλάβε την πρωτοβουλία για την υιοθέτηση κοινού προτύπου.»
…
«* Η επιτάχυνση της ενσωμάτωσης της οδηγίας 2014/55/EU περί ηλεκτρονικής τιμολόγησης, στο εθνικό δίκαιο, καθώς και η έκδοση του θεσμικού και κανονιστικού πλαισίου για την εφαρμογή της ηλεκτρονικής τιμολόγησης σε εθνικό επίπεδο εντός του 1ου εξαμήνου του 2017.»
…
«* Η ενεργοποίηση κεντρικής ηλεκτρονικής υπηρεσίας για την αποδοχή ηλεκτρονικών τιμολογίων από την κεντρική διοίκηση, με στόχο την αποτελεσματικότερη επεξεργασία και αποπληρωμή. Για πληρωμές προς το Δημόσιο, θα διευρυνθεί η χρήση αυτοματοποιημένων τρόπων, όπως το e-παράβολο. Πρέπει να αξιοποιηθούν οι επενδύσεις eInvoicing των παρόχων από την αγορά ΤΠΕ.»
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
* Η αποκλειστική πληρωμή μόνο ηλεκτρονικών τιμολογίων για προμηθευτές της Κεντρικής Κυβέρνησης από 1-1-2018.
Προτεραιότητα 2.5: Συντονισμός της εθνικής πολιτικής για την Ενιαία Ψηφιακή Αγορά
ΔΙΑΓΡΑΦΗ
Η υλοποίηση κεντρικής δομής, υποστηριζόμενης από την ΓΓΨΠ, η οποία θα δρα ως κέντρο ψηφιακής αριστείας με αρμοδιότητα:
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
Το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης θα λειτουργεί ως κέντρο Ψηφιακής Αριστείας σε συνεργασία με τον ΣΕΠΕ και τον ΣΕΒ με αρμοδιότητα:
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
…
* Να συνεργαστεί με τους ευρωπαίους εταίρους για την υπογραφή διμερών εμπορικών συμφωνιών, προς όφελος των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό και στήριξη της αύξηση των εξαγωγών.
* Να συνεργαστεί ο δημόσιους τομέας με τους αναδόχους μεγάλων δράσεων για μεταφορά τεχνογνωσίας μέσω διμερών διακρατικών πρωτοκόλλων συνεργασίας.
———-
3. Ώθηση του κλάδου ΤΠΕ για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας και της απασχόλησης
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Με δεδομένο ότι ο συγκεκριμένος τομέας παρέμβασης είναι ο πιο σημαντικός για την ανάδειξη του κλάδου ΤΠΕ ως βασικού μοχλού επανεκκίνησης της Ελληνικής Οικονομίας θεωρούμε ότι οι προτεραιότητες πρέπει να γίνουν πιο συγκεκριμένες, εστιάζοντας σε δράσεις: α) Πρόσβασης των επιχειρήσεων του κλάδου σε ρευστότητα, β) Σύνδεση της παραγωγής με την εκπαίδευση και την έρευνα, γ) Αξιοποίηση αντίστοιχων πρωτοβουλιών της Ε.Ε., κ.ά.
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
…
«Όπως το σύνολο των επιχειρήσεων της χώρας, έτσι και αυτές του κλάδου ΤΠΕ καλούνται να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα χρηματοπιστωτικής ασφυξίας (δυσκολία πρόσβασης σε ρευστότητα, αυστηροί όροι χορήγησης πιστώσεων, υπέρμετρες προσωπικές εγγυήσεις ως προϋποθέσεις χρηματοδότησης). Πέραν αυτών όμως λόγω του ότι οι επιχειρήσεις ΤΠΕ είναι αφενός μεν εντάσεως εργασίας (αυτό σημαίνει ότι μπορεί να έχουν χαμηλότερες κεφαλαιουχικές ανάγκες από άλλους κλάδους της οικονομίας, αλλά οι ανάγκες τους για την κάλυψη των εξόδων του ανθρώπινου δυναμικού δεν χρηματοδοτούνται) και αφετέρου, στην πλειοψηφία τους, μικρομεσαίες, επηρεάζονται περισσότερο από τις καθυστερήσεις πληρωμών και τον περιορισμό της ζήτησης, και μεγαλύτερη δυσκολία στην εξεύρεση και διατήρηση ανθρώπινου δυναμικού υψηλής εξειδίκευσης…»
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Προτεραιότητα 3.0: Η Ελλάδα να γίνει πόλος έλξης για την ανάπτυξη επιχειρήσεων του κλάδου ΤΠΕ
Οι επιχειρήσεις ΤΠΕ, πρέπει να αποτελέσουν το μοχλό για την επανεκκίνηση και την ανάπτυξη της οικονομίας και την ενίσχυση της απασχόλησης Ιδιαίτερα σε τομείς υψηλής εξειδίκευσης, μπορούν να αποτελέσουν τον καταλύτη, μέσω των υπηρεσιών που προσφέρουν προς τη δημόσια διοίκηση, ώστε η ίδια να γίνει αποδοτικότερη και αποτελεσματικότερη, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.
Για την υλοποίηση του στόχου απαιτείται η στήριξη της πολιτείας καθώς και σημαντικών παραγωγικών και επενδυτικών δυνάμεων, για να αξιοποιήσουμε το υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτουμε, με συγκεκριμένους, μετρήσιμους στόχους και χρονοπρογραμματισμό.
Το όραμα είναι να παρέχουμε λύσεις, προϊόντα και υπηρεσίες λογισμικού και ψηφιακής τεχνολογίας κατακτώντας μια από τις πρώτες θέσεις των χωρών στην Ευρώπη μέχρι το 2021.
Η ανάπτυξη ενός ισχυρού κλάδου ΤΠΕ στην Ελλάδα θα συμβάλει:
1. Στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας: Δημιουργία 15.000 θέσεων εργασίας για Μηχανικούς Πληροφορικής/ Προγραμματιστές και 35.000 θέσεων εργασίας με ψηφιακές δεξιότητες στον ευρύτερο χώρο ΤΠΕ μέχρι το 2021.
2. Στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της Ελληνικής Οικονομίας: Αύξηση 10% του ηλεκτρονικού εμπορίου ανά έτος, καθολική εφαρμογή της ηλεκτρονικής τιμολόγησης μέχρι το 2020, αύξηση των εξαγωγών, προσέλκυση νέων επενδύσεων.
3. Στον εκσυγχρονισμό του Ελληνικού Κράτους με τη:
* Λειτουργία του Μητρώου Πολιτών το 2017,
* Κατάργηση όλων των πιστοποιητικών το 2018,
* Αυτόματη Ενημέρωση όλων των Μητρών του Κράτους από το Μητρώο Πολιτών μέχρι το 2019,
* Κατάργηση της διακίνησης εγγράφων στον Δημόσιο Τομέα,
* Δημιουργία Αποθετηρίου δημόσιων εγγραφών μέχρι το 2020,
* Ανάπτυξη των σημαντικότερων υπηρεσιών του Κράτους προς τους Πολίτες ως υπηρεσίες 5ου επιπέδου,
* Υποχρέωση όλες οι συναλλαγές του Κράτους με τις Επιχειρήσεις να γίνονται μόνο ηλεκτρονικά μέχρι το 2020.
4. Στην βελτίωση της Ποιότητας ζωής των Πολιτών: Έξυπνες μεταφορές, ηλεκτρονικές συναλλαγές με τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ηλεκτρονικές αγορές, εύκολη πρόσβαση στη γνώση και την πληροφόρηση, κ.λπ. Στόχος να αυξήσουμε τα ποσοστά των ανθρώπων που έχουν πρόσβαση και που χρησιμοποιούν ηλεκτρονικές υπηρεσίες μέχρι το 2020.
Παρεμβάσεις και Δράσεις
1. Εκσυγχρονισμός των προγραμμάτων σπουδών, ενίσχυση όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης και κατάρτισης σε δεξιότητες ανάπτυξης λογισμικού, Η/Υ, δικτύων και ασφάλειας συστημάτων.
2. Δημιουργία Εθνικών και Περιφερειακών Ζωνών για ΜμΕ του κλάδου ΤΠΕ, όπου θα δημιουργηθούν οι βασικές υποδομές (κτίρια, δίκτυα, κ.λπ.) και παράλληλα θα παρέχονται υποστηρικτικές υπηρεσίες (συμβουλευτικές, λογιστικές, νομικές, προβολής, εξωστρέφειας, κ.λπ.).
3. Δημιουργία ευνοϊκού φορολογικού και ασφαλιστικού πλαισίου (χαμηλοί συντελεστές ΦΠΑ, ειδικοί φορολογικοί/ ασφαλιστικοί συντελεστές, κ.λπ.) και για την υποστήριξη των εξαγωγών.
4. Δράσεις για ενίσχυση της διεθνούς δραστηριότητας, με τη δημιουργία κέντρων προώθησης των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών στην Ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά.
5. Ενίσχυση της απασχόλησης στον κλάδο ΤΠΕ, με κίνητρα δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.
6. Δημιουργία κινήτρων για τον επαναπατρισμό επιστημόνων από το εξωτερικό και προσέλκυση υψηλής ειδίκευσης προσωπικού από το εξωτερικό (Τεχνολογικά Πάρκα σε περιοχές υψηλής ποιότητας ζωής, ασφάλεια, εκπαίδευση, κ.λπ.).
7. Προσέλκυση διεθνών επιχειρήσεων και οργανισμών για ανάπτυξη κέντρων καινοτομίας και λογισμικού στην Ελλάδα, οργάνωση εκθέσεων και συνεδρίων.
Προτεραιότητα 3.1: Εστίαση στην επιχειρηματική αξιοποίηση της καινοτομίας σε ΤΠΕ
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Η σύνδεση της ανάπτυξης του κλάδου ΤΠΕ και των δράσεων Έρευνας και Καινοτομίας είναι ίσως ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για την επιτυχία της συνολικότερης στόχευσης της Παρέμβασης. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, θα πρέπει να γίνει περαιτέρω επεξεργασία της συγκεκριμένης προτεραιότητας και να εξειδικευτεί με συγκεκριμένο πλάνο ενεργειών.
…
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
* Για μελλοντικές δράσεις υποστήριξης της καινοτομίας σε ΤΠΕ, θα εξεταστεί η δυνατότητα συνεργασίας με τη ΓΓΕΤ και το ΣΕΠΕ προκειμένου:
Προτεραιότητα 3.2: Αξιοποίηση της καινοτομίας ΤΠΕ στους τομείς προτεραιότητας της οικονομίας
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Στο ίδιο πλαίσιο με παραπάνω, θα πρέπει να γίνει εξειδίκευση των δράσεων και των παρεμβάσεων που θα υλοποιηθούν, κυρίως στο επίπεδο της εκπαίδευσης αλλά και της χρηματοδότησης συγκεκριμένων προγραμμάτων.
Προτεραιότητα 3.3: Δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για νεοφυείς επιχειρήσεις ΤΠΕ
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Πολύ περισσότερο από τις δράσεις που αναφέρονται, οι νεοφυείς επιχειρήσεις χρειάζονται ένα σαφές και απλό πλαίσιο λειτουργίας και ένα μηχανισμό υποστήριξής τους, ώστε να εστιάσουν στις βασικές δραστηριότητες της επιχειρηματικότητας που θα αναπτύξουν. Σε αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να εστιάσει η Στρατηγική, συντονίζοντας τους εμπλεκόμενους φορείς (start-ups, φορείς και επιχειρήσεις του κλάδου ΤΠΕ, κέντρα καινοτομίας, ακαδημαϊκή κοινότητα) και εξασφαλίζοντας τη δημιουργία των σχετικών υποδομών υποστήριξης και τη χρηματοδότησή τους.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ
* Μια από τις βασικές προϋποθέσεις διεθνώς, για να ξεκινήσει μια νέα επιχείρηση σε μια χώρα, είναι, πέραν του πόσο εύκολα αδειοδοτείται και ξεκινά να λειτουργεί, πόσο εύκολα μπορεί να σταματήσει τη λειτουργία της, σε περίπτωση προβλήματος. Με τις διαδικασίες που υπάρχουν στην Ελλάδα είναι πάρα πολύ δύσκολο για μια επιχείρηση να κλείσει, πράγμα το οποίο, μαζί με την υψηλή φορολογία, οδηγούν τους νέους να δημιουργούν επιχειρήσεις ή να μεταφέρουν την έδρα σε κάποια άλλη χώρα. Εφόσον ο κλάδος ΤΠΕ έχει επιλεγεί ως κλάδος ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία, η ΓΓΨΠ θα πρέπει να εμπλακεί, μαζί με τους άλλους αρμόδιους φορείς, στην απλοποίηση των διαδικασιών λύσης μιας εταιρείας. Σημειώνουμε, ότι αυτό επηρεάζει αντίστοιχα και τις κοινοπραξίες, οι οποίες θεωρούνται ανεξάρτητες εταιρείες.
Προτεραιότητα 3.4: Στήριξη νεοφυών επιχειρήσεων και ΜμΕ στον κλάδο ΤΠΕ
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Αποτελεί προτεραιότητα για την ανάδειξη της καινοτομίας, την οποία μπορούν να παράγουν οι νεοφυείς επιχειρήσεις και, σε αυτό το πλαίσιο, οι δράσεις, οι οποίες θα αναληφθούν στο επίπεδο της Στρατηγικής θα πρέπει να περιλαμβάνουν: α) δυνατότητα δημιουργίας κινήτρων αντίστοιχων με αυτών που προσδιορίζονται στον αναπτυξιακό Νόμο, ειδικά για αυτήν την κατηγορία νεοφυών επιχειρήσεων και β) συνεργασία με τους σημαντικότερους παρόχους τεχνολογικών λύσεων στην Ελληνική και διεθνή αγορά, δεδομένου ότι αυτοί διαθέτουν την τεχνογνωσία και τις απαραίτητες υποδομές αξιοποίησης των καινοτομιών που θα παραχθούν.
Προτεραιότητα 3.5: Αλλαγή του τρόπου προμηθειών υπηρεσιών ΤΠΕ για το Δημόσιο
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Σημειωτέον, ότι οι μικρές επιχειρήσεις δεν μπορούν να αναλάβουν το κόστος συμμετοχής σε διαγωνισμούς του δημοσίου τομέα. Ποιος θα τους εξασφαλίσει την χρηματοδότηση, η οποία απαιτείται; Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεν το κάνουν και δεν προβλέπεται να το κάνουν. Ακόμη και στην καλύτερη των περιπτώσεων, όπου το ελληνικό δημόσιο θα αποπληρώσει τις υποχρεώσεις του εντός 90 ημερών (πράγμα απίθανο, λόγω όλων των διαδικασιών που υπάρχουν), ένα έργο σύντομης διάρκειας, π.χ. 6 μήνες υλοποίηση, θα αποπληρώσει κάποιο κόστος σε 9 μήνες, κάποιο σε 8, κ.ο.κ. Ούτε η προκαταβολή είναι λύση, γιατί απαιτείται ισόποση εγγυητική επιστολή. Αν η ΓΓΨΠ προσπαθήσει να διορθώσει τις παθογένειες του Ελληνικού Δημοσίου, ώστε να μπορούν να συνεργάζονται μαζί του οι μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου χωρίς ζημίες και προβλήματα, αυτό θα αλλάξει όλη την εικόνα. Εξάλλου, σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο, οι μικρές επιχειρήσεις συνεργάζονται με μεγαλύτερες επιχειρήσεις για τη συμμετοχή τους σε έργα του δημόσιου τομέα.
Οι συμμετοχή μικρών επιχειρήσεων σε έργα του Δημοσίου μπορεί να γίνει:
(α) Με μείωση του διοικητικού κόστους των διαγωνισμών και των διαδικασιών υλοποίησης και πληρωμής των συμβάσεων
(β) Ως υπεργολάβοι συμμετέχοντες σε ανάδοχο σχήμα συμβάλλοντας με την εξειδικευμένη τεχνογνωσία τους
Οι μικρές επιχειρήσεις πρέπει κατά βάση να είναι έντασης – βάθους εξειδικευμένης γνώσης ενώ οι μεγάλες επιχειρήσεις διαθέτουν την χρηματοοικονομική επάρκεια, τη διαχειριστική εμπειρία και τη γνώση παροχής συνολικών λύσεων και υπηρεσιών.
Πρέπει να επιταχυνθεί ο χρόνος αξιολόγησης των προσφορών. Ο μέσος όρος, εξαιρουμένων των νομικών εμπλοκών, είναι πάνω από 6 μήνες (αξιολόγηση φακέλων δικαιολογητικών και τεχνικής προσφοράς).
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
…
«* σχεδιασμό και υλοποίηση μικρότερων έργων ΤΠΕ, όπου αυτό είναι εφικτό και δεν επηρεάζει το συνολικό επιδιωκόμενο αποτέλεσμα»
…
«* υλοποίηση έργων ΤΠΕ, μέσω μεθόδων ευέλικτης ανάπτυξης, , όπου αυτό είναι εφικτό και επιτρεπτό από την νομοθεσία»
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
* Αναφορικά με τις υπογραμμισμένες παρεμβάσεις πρέπει να αναφερθούν τα ακόλουθα:
1. Θεωρούμε ότι η προσήλωση στο μέγεθος των έργων πληροφορικής είναι δυνατόν να οδηγήσει σε άστοχα συμπεράσματα, εφόσον εφαρμοστεί οριζοντίως για το σύνολο των αναγκών ΤΠΕ του Δημοσίου Τομέα. Είναι αλήθεια ότι η μελέτη του Standish Group αποκαλύπτει μια στατιστική νόρμα, η οποίο, σε συνδυασμό με την παρούσα οικονομική συνθήκη, θα αποθάρρυνε την απόπειρα σχεδιασμού μεγάλων μελλοντικών Έργων, ιδιαίτερα αν ληφθούν υπόψη οι παθογένειες του ελληνικού δημοσίου, όπως περιγράφονται σε άλλα σημεία της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής. Ωστόσο, στην ίδια έρευνα του Standish Group αναγνωρίζονται συγκεκριμένοι παράγοντες, οι οποίοι είναι δυνατόν να συντελέσουν στην επιτυχία ενός Έργου, χωρίς κανείς να λάβει υπόψη το μέγεθός του. Οι κορυφαίοι πέντε παράγοντες επιτυχίας που αναφέρονται στην ίδια μελέτη είναι η διοικητική/ εκτελεστική υποστήριξη (executive sponsorship), η ωριμότητα σε δεξιότητες καθώς και οι αδυναμίες του οργανισμού-πελάτη, η συμμετοχή των μελλοντικών τελικών χρηστών στις διεργασίες ανάλυσης και σχεδιασμού, η ανάγκη για βελτιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των επιχειρησιακών στόχων του Έργου, όπως και οι τεχνολογικές και επιχειρησιακές δεξιότητες των συντελεστών του. Σε χαμηλότερη κλίμακα επίδρασης στην επιτυχία του Έργου κατατάσσονται διαστάσεις όπως η μεθοδολογία υλοποίησης, το γνωσιακό και εμπειρικό επίπεδο χρήσης ευέλικτης υλοποίησης και η εμπειρία στη διαχείριση έργων. Το μέγεθος καθαυτό δεν αναφέρεται ως αυθύπαρκτος και αυτόνομος παράγοντας για την επιτυχία ενός Έργου. Με βάση την εμπειρία από έναν εξαιρετικά μεγάλο αριθμό Έργων ΤΠΕ δημοσίου τομέα, στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι περιπτώσεις μη επιτυχημένων Έργων κυρίως αποδόθηκαν απολογιστικά σε κακώς σχεδιασμένες τεχνικές προδιαγραφές ή/ και σε αστοχίες σχετικές με την επάρκεια των αντίστοιχων προϋπολογισμών, παρά στο μέγεθός τους.
Η τακτική των μικρών έργων δεν πρέπει να θεωρηθεί πανάκεια, όσον φορά στα Έργα ΤΠΕ του ελληνικού δημοσίου, όπως δεν έχει υιοθετηθεί εν γένει σε κανέναν άλλο χώρο (δημοσίου και ιδιωτικού τομέα) διεθνώς. Η συνύπαρξη μεγάλων και μικρών σε κλίμακα Έργων ανάλογα με το εύρος αλλά και την κρισιμότητα των απαιτήσεων και των τελικών παραδοτέων αποτελεί μια ισορροπημένη πρακτική, ή οποία σε συνδυασμό με την εφαρμογή υψηλότερου επιπέδου διαχειριστικής και τεχνοκρατικής (όσον αφορά στην υλοποίηση) πρακτικής θα αποφέρει σίγουρα καρπούς. Άλλωστε, ανέκαθεν υπήρχαν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν ανάγκες σχεδιασμού Έργων, τα οποία εξ ορισμού και λόγω κλίμακας θα υπερβαίνουν τον μέσο όρο, με κίνδυνο να χαρακτηριστούν μεγάλα και συνεπώς υποψήφια για κατακερματισμό. Η στρατηγική της ταξινόμησης Έργων με βάση τον προϋπολογισμό ή τη διάρκεια σε μεγάλα και μικρά είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε υπερ-κανονικοποίηση και κατά συνέπεια στη δημιουργία μιας μικρο-οικονομικής εικόνας των αναγκών για Έργα ΤΠΕ. Σε πολλές περιπτώσεις στο παρελθόν, το βλέμμα προς στο δέντρο και όχι προς στο δάσος έχει οδηγήσει σε ελλιπή σχεδιασμό και σε πληροφορικά οικοσυστήματα “σιλό”, τα οποία χρειάστηκε να επανασχεδιαστούν στο πλαίσιο μεγάλων Έργων. Σημαντικό παράδειγμα αποτελεί το οικοσύστημα της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης, το οποίο, πριν την πρόσφατη υλοποίηση του επιτυχημένου και αντιστοίχως βραβευμένου κεντρικού Έργου, αποτελούνταν από τουλάχιστον τρία διαφορετικά -και μικρότερα- υποσυστήματα και μητρώα (αρχικό Σύστημα Συνταγογράφησης, Σύστημα Παραπεμπτικών, Μητρώο Φαρμάκων, Μητρώα Ασφαλισμένων, Μητρώα Ιατρών, κ.λπ.).
Ένα αντίστοιχης σημασίας και μεγάλης κλίμακας Έργο, το οποίο περιλαμβάνεται στην Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική είναι η υλοποίηση της ενιαίας διαδικτυακής κυβερνητικής πύλης (GOV.GR). Όπως και στην περίπτωση του προηγούμενου παραδείγματος, το εν λόγω Έργο θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο μεγάλης κλίμακας κεντρικού σχεδιασμού, όσον αφορά στην υποδομή του καθώς και στους μηχανισμούς διαλειτουργικότητας, διαχείρισης ψηφιακού περιεχομένου και ασφαλούς πρόσβασης. Η αναφορά στον μεγάλης κλίμακας κεντρικό σχεδιασμό δεν είναι καθόλου τυχαία, καθώς θεωρούμε ότι σε αντίστοιχης κρισιμότητας Έργα ο κατακερματισμός σε μικρότερα ανεξάρτητα υποέργα δεν εγγυάται ούτε επιτυχημένη αρχιτεκτονική επάρκεια, ούτε την υψηλής ποιότητας υλοποίηση της απαιτούμενης λειτουργικότητας. Η θεώρησή μας είναι ότι οι σημαντικές οριζόντιες ψηφιακές δράσεις (σχετική αναφορά γίνεται και στην σελ. 30 του τεύχους) θα πρέπει εξ ορισμού να αντιμετωπίζονται ως μεγάλα θεμελιώδη Έργα πάνω στον σχεδιασμό και, κατά την υλοποίηση τους, θα είναι δυνατόν να αναπτυχθούν νέες μικρότερου βεληνεκούς ή εξειδικευμένες δράσεις. Με τον τρόπο αυτό, αφενός θα καταστεί δυνατή η κληροδότηση του αρχικού αρχιτεκτονικού μοντέλου στις νέες εφαρμογές, για λόγους τεχνικής συνοχής, και αφετέρου θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για ευέλικτη διαχείριση τόσο του ρίσκου όσο και των οικονομικών διαστάσεων κόστους των νέων δράσεων ή των σχετικών επεκτάσεων της εν γένει λειτουργικότητας.
2. Επιπρόσθετα, υπάρχουν έργα και παρεμβάσεις από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως μεγάλα έργα και με αυτή την προσέγγιση ακυρώνεται ο προηγούμενος σχεδιασμός.
3. Λόγω του ότι οι πόροι χρηματοδότησης παρέχονται από την Ε.Ε., η οποία εγκρίνει και τη διαχείριση τους, δεν θα πρέπει να προσθέσουμε εμπόδια στην υλοποίηση των δράσεων, δεσμευόμενοι ότι θα “σχεδιάσουμε και υλοποιήσουμε μικρότερα έργα … μέσω μεθόδων ευέλικτης ανάπτυξης”. Αν το κάνουμε αυτό, κινδυνεύουμε να απορρίπτονται από την Ε.Ε. προτάσεις μας για την υλοποίηση μεγάλων έργων, τα οποία δεν μπορούν να υλοποιηθούν με άλλο τρόπου, απλά και μόνο επειδή στη στρατηγική μας δεσμευτήκαμε να υλοποιήσουμε μικρά έργα.
4. Οι μέθοδοι ευέλικτης ανάπτυξης (π.χ. SCRUM, Agile) σαφώς δίνουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας σε ένα έργο ΤΠΕ. Η υιοθέτησή τους όμως από το ελληνικό δημόσιο προϋποθέτει και το αντίστοιχο ευέλικτο πλαίσιο προμηθειών. Δεδομένου ότι τα έργα του δημοσίου είναι κατά βάση κλειστού προϋπολογισμού και χρονοδιαγράμματος θα πρέπει να ευρεθεί ο τρόπος με τον οποίο η εφαρμογή των ευέλικτων μεθοδολογιών δεν θα οδηγεί σε έργα που θα καταλήγουν αναποτελεσματικά για το ελληνικό δημόσιο ή/ και λαιμητόμος για τους φορείς της αγοράς.
5. Πρέπει να επαναληφθεί και να τονιστεί η πάγια θέση του ΣΕΠΕ περί μη μεροληπτικής υιοθέτησης ελεύθερου λογισμικού, καθώς και η ανάγκη αποφυγής της σύγχυσης μεταξύ ανοικτών προτύπων και ανοικτού λογισμικού με το ελεύθερο λογισμικό. Επισημαίνουμε επίσης ότι η μεροληπτική υιοθέτηση απαγορεύεται από την Εθνική και Κοινοτική νομοθεσία. Στο νόμο 4412/2016 που καθορίζει το πλαίσιο για τη σύναψη Δημοσίων Συμβάσεων, στο άρθρο 54 ορίζεται: «4. Οι τεχνικές προδιαγραφές, εκτός εάν δικαιολογείται από το αντικείμενο της σύμβασης, δεν περιέχουν μνεία συγκεκριμένης κατασκευής ή προέλευσης ή ιδιαίτερης μεθόδου κατασκευής που να χαρακτηρίζει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που παρέχονται από έναν συγκεκριμένο οικονομικό φορέα ούτε εμπορικού σήματος, διπλώματος ευρεσιτεχνίας, τύπων ή συγκεκριμένης καταγωγής ή παραγωγής που θα είχε ως αποτέλεσμα να ευνοούνται ή να αποκλείονται ορισμένες επιχειρήσεις ή ορισμένα προϊόντα. Η εν λόγω μνεία επιτρέπεται, κατ’ εξαίρεση, όταν δεν είναι δυνατόν να γίνει επαρκώς προσδιορισμένη και κατανοητή περιγραφή του αντικειμένου της σύμβασης κατ’ εφαρμογή της παρ. 3. Η εν λόγω μνεία συνοδεύεται από τον όρο «ή ισοδύναμο».»
Η δημιουργία λοιπόν ενός ορθολογικού πολιτικο-κοινωνικού πλαισίου προκειμένου να αποφέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα τόσο για το Δημόσιο όσο και για τον Ιδιωτικό τομέα, θα πρέπει να χρησιμοποιήσει αντικειμενικά κριτήρια όπως:
* Βέλτιστη κάλυψη των εκάστοτε λειτουργικών αναγκών
* Διαλειτουργικότητα, η οποία βασίζεται σε ανοικτά πρότυπα
* Συνολικό κόστος κτήσης του λογισμικού, το οποίο περιλαμβάνει το κόστος αρχικής απόκτησης, αλλά και το κόστος διαχείρισης και συντήρησης καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του, όπως επίσης και επαρκή υποστήριξη από τον ανάδοχο, αξιοπιστία, ευχρηστία και ασφάλεια
* Διαθεσιμότητα εγγυήσεων και αποζημιώσεων για αγωγές σχετικές με θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας
* Εγγύηση για προστασία δεδομένων, εξέλιξη εφαρμογών και ακεραιότητα συστημάτων
* Κόστος δημιουργίας και προσαρμογής νέων κανόνων λειτουργίας της αγοράς.
Προτεραιότητα 3.6: Υποστήριξη εξωστρέφειας θεματικών συνδέσμων & clusters
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
«Οι σύνδεσμοι συμβάλλουν στη δικτύωση των μελών τους, στην αναζήτηση επιχειρηματικών συνεργειών, στην υποστήριξη των μελών μέσω θεσμικών παρεμβάσεων και στην ανάπτυξη της κρίσιμης μάζας γύρω από θεματικά εστιασμένες ΤΠΕ»
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
«* χαρτογράφηση των επιχειρήσεων του κλάδου ΤΠΕ και της δραστηριοποίησης τους, προκειμένου να συμβάλει αποτελεσματικότερα στην υποστήριξή τους. Η χαρτογράφηση θα πρέπει να γίνει οργανωμένα και, ως ΣΕΠΕ, στο παρελθόν είχαμε προτείνει τον τρόπο υλοποίησης της δράσης. Στο πλαίσιο αυτό, ο ΣΕΠΕ μπορεί να αναλάβει τη δημιουργία και συντήρηση του μητρώου του κλάδου ΤΠΕ, με βάση προσυμφωνημένες προδιαγραφές με την αντίστοιχη χρηματοδότηση σε συνεργασία με τη ΓΓΨΠ, και»
———-
4. Ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού με ψηφιακές δεξιότητες
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Ο ΣΕΠΕ, ως Εθνικός Εταίρος για την Ελλάδα, συμμετέχει στις Ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για τις Ψηφιακές Δεξιότητες (eSkills) από το 2009 σε συνεργασία με τον DIGITALEUROPE και το European Schoolnet, την DG CONNECT και DG GROWTH. Στο πλαίσιο αυτό, συντονίζει όλες τις ενέργειες δημοσιότητας και ενημέρωσης σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία, κοινωνικούς και επαγγελματικούς φορείς για την ανάδειξη των ψηφιακών δεξιοτήτων. Κομβικό σημείο των σχετικών δράσεων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας αποτέλεσε η διοργάνωση από τον ΣΕΠΕ, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του e-Skills for Jobs Grand Event στην Αθήνα, στις 6 Μαΐου 2014, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο οποίο συμμετείχαν υψηλού κύρους προσωπικότητες απ’ όλη την Ευρώπη.
Στο e-Skills for Jobs Grand Event, το οποίο υλοποίησε ο ΣΕΠΕ στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2014, υπογράφηκε το πρωτόκολλο συνεργασίας “Εθνική Συμμαχία για την Ψηφιακή Οικονομία” μεταξύ:
* του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας
* του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων
* του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
* του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων
* της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς και
* της Γενικής Γραμματείας Μέσων Ενημέρωσης
* της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων
* της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς και
* του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας.
Η εφαρμογή νέων πολιτικών απασχόλησης στην αγορά των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης -με απώτερο στόχο την τόνωση της Ευρωπαϊκής ψηφιακής οικονομίας- δημιούργησαν ένα νέο πλαίσιο πολυμετοχικής συνεργασίας μεταξύ φορέων του Δημοσίου και του Ιδιωτικού τομέα, το οποίο αποτελεί την κεντρική δράση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής “Grand Coalition for Digital Skills and Jobs”.
Στόχος είναι, σε κάθε κράτος μέλος, να δημιουργηθεί η κατάλληλη “συμμαχία” από φορείς του Δημοσίου και του Ιδιωτικού τομέα, η οποία θα επιτρέπει να αναδειχθούν, μέσα από ευρύτερες κυβερνητικές και κοινωνικές συμπράξεις, νέοι τρόποι υλοποίησης κεντρικών πολιτικών, που θα εστιάζουν στην τόνωση της εγχώριας αγοράς των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Η Ελλάδα ήταν το 6ο κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υπέγραψε Εθνική Συμμαχία.
Η πρωτοβουλία του ΣΕΠΕ και, στη συνέχεια, η υπογραφή από τα αρμόδια κυβερνητικά όργανα του Πρωτοκόλλου Συνεργασίας ”Συμμαχία για τη Ψηφιακή Οικονομία” κατά το πρότυπο της δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής “Grand Coalition for Digital Skills and Jobs” περιλαμβάνει αφενός τη θεματική συνεργασία κυβερνητικών φορέων και φορέων της αγοράς και αφετέρου τη δέσμευσή τους στους επιμέρους στόχους και δράσεις που θα συμφωνηθούν από κοινού καθώς επίσης και τη μετέπειτα εξειδίκευσή τους μέσα από τη δημιουργία ενός Action Plan.
Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση των επιμέρους δράσεων του Action Plan θα μπορέσει, στην ουσία, να αποτελέσει αντικείμενο μιας ολοκληρωμένης εθνικής πολιτικής, με στόχευση στην αντιμετώπιση των προβλημάτων στην αγορά ΤΠΕ, π.χ. της ανεργίας, και την ανάδειξη της ψηφιακής οικονομίας ως μια από τις σημαντικές συνιστώσες ανάπτυξης της χώρας. Οι φορείς, οι οποίοι συμμετέχουν, μπορούν να συνεισφέρουν -ο καθένας με τη δική του γνώση και εμπειρία- στις θεματικές που έχουν επιλεγεί ως τομείς αιχμής.
Πιο συγκεκριμένα:
* Την προσέλκυση περισσοτέρων σπουδαστών στην Επιστήμη, την Τεχνολογία, τη Μηχανική και τα Μαθηματικά (STEM) και την επικαιροποίηση των πολιτικών εκπαίδευσης μέσω των προγραμμάτων σπουδών, ώστε να προσαρμόζονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας.
* Της ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας στον τομέα ΤΠΕ με έμφαση στους νέους επιχειρηματίες.
* Την τόνωση της απασχόλησης στην αγορά εργασίας των ΤΠΕ.
* Το σχεδιασμό κεντρικών πολιτικών μέσω της συνέργειας για την αγορά των ΤΠΕ.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ
…
Με βάση τα παραπάνω, θα πρέπει να περιλαμβάνεται στην Εθνική Ψηφιακή Πολιτική και δράση ως προς τη θεματική εξειδίκευση του ανθρώπινου δυναμικού, με βάση τις ανάγκες της αγοράς καθώς και δράσεις για την εξασφάλιση και επέκταση της προσφοράς εργασίας από τις επιχειρήσεις.
Στο πλαίσιο της “Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής 2016-2021”, εντός του 1ου εξαμήνου του 2017, θα πρέπει να εκπονηθεί σχέδιο δράσης (Action Plan), το οποίο θα οριοθετεί τις απαραίτητες δράσεις, οι οποίες θα υλοποιηθούν για την επίτευξη της σχετικής στόχευσης, λαμβάνοντας υπόψη το σχεδιασμό και τις παρεμβάσεις του Ε.Π. “Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση” και Ε.Π. “Μεταρρύθμιση Δημόσιου Τομέα”.
Προτεραιότητα 4.2: Ενίσχυση ψηφιακών δεξιοτήτων στα σχολεία
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
* Ανάπτυξη Μαζικών Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων (Massive Open Online Courses, MOOC) σε θέματα ΤΠΕ, τα οποία θα είναι διαθέσιμα σε μαθητές και σπουδαστές, ενώ θα μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να αποτελούν αναγνωρισμένο προσόν και σημείο αξιολόγησης και πιστοποίησης
Προτεραιότητα 4.3: Έμφαση στη δια βίου μάθηση
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Πέραν της προώθησης των MOOC (Massive Open Online Cources), είναι εμφανές στην Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική ότι περιορίζεται στα ΑΕΙ/ ΤΕΙ και στους φορείς του Δημοσίου (όπως το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης) και ρητά αφήνει εκτός τον Ιδιωτικό τομέα. Όμως, ο Ιδιωτικός Τομέας είναι ο πλέον κατάλληλος για την ανάπτυξη και διάδοση της χρηστικότητας των ΤΠΕ με άμεσο και κατανοητό τρόπο στους Έλληνες Πολίτες, Επιχειρήσεις και Οργανισμούς και μάλιστα διαβαθμισμένα (ηλικιακά, με βάση τον μορφωτικό επίπεδο κ.ά.).
Προτείνεται επομένως να προστεθεί μία αντίστοιχη προτεραιότητα, συμπληρώνοντας τις υπάρχουσες, με τη χρηματοδότηση Ιδιωτικών επιχειρήσεων στην ανάπτυξη MOOC στο αντικείμενό τους και την αξιοποίηση σύγχρονων ψηφιακών υπηρεσιών, οι οποίες θα μειώσουν τον ψηφιακό αποκλεισμό και θα συμβάλουν στην ψηφιακή ανάπτυξη της χώρας.
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
…
«* Η συνεργασία με το Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας με τα τοπικά επιμελητήρια και τον ΟΑΕΔ για τη δημιουργία κύκλου σεμιναρίων σε θέματα ΤΠΕ με τομεακό χαρακτήρα, καλύπτοντας εστιασμένα ανάγκες και εξελίξεις.»
«* • Η εστίαση στις ανάγκες εκπαίδευσης του προσωπικού επιχειρήσεων του κλάδου ΤΠΕ και των επαγγελματιών, οι οποίοι λόγω μεγέθους δεν διαθέτουν τα μέσα για πρόσβαση σε επιμορφωτικά σεμινάρια και σε πιστοποιήσεις.»
…
«** Η οργάνωση σεμιναρίων για μοντέλα διοίκησης έργων, με στόχο την επιτυχή υλοποίηση έργων.»
«** Η ανάδειξη ψηφιακών πρωταθλητών σε κάθε φορέα και στήριξή τους στην ανάληψη κομβικών ρόλων στη προσπάθεια ψηφιοποίησης των φορέων τους. Στήριξη από την ΓΓΨΠ για συμμετοχή σε σεμινάρια, συνέδρια και λήψη διεθνώς αναγνωρισμένων πιστοποιήσεων σχετικών με τις ΤΠΕ.»
———-
5. Ριζική αναθεώρηση του τρόπου παροχής Ψηφιακών Υπηρεσιών του Δημοσίου
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Για τις δυο πρώτες προτεραιότητες, οι οποίες καταγράφονται, θα πρέπει να υπάρχει μια πιο αναλυτική προσέγγιση για την αρχιτεκτονική Διοίκησης, Εποπτείας και Παρακολούθησης των δράσεων Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, με αναφορά στους φορείς, οι οποίοι θα διαδραματίσουν ουσιαστικότερο ρόλο.
Σχετικά με τη μελέτη του Standish Group έχει γίνει σχετική αναφορά παραπάνω. Επίσης, η αναφορά στη μεθοδολογία waterfall θα πρέπει ενδεχομένως να αποσυρθεί και να εστιασθεί στις “παθογένειες” του Ελληνικού Δημοσίου, όσο αφορά στα έργα πληροφορικής, τα οποία, αντί να επικεντρώνονται στις ανάγκες, στους στόχους, στα αποτελέσματα και πως αυτά ελέγχονται σε ένα έργο (ανεξάρτητα της Μεθοδολογίας υλοποίησης), εστιάζουν στην περιγραφή της “τεχνικής λύσης” από το Ελληνικό Δημόσιο, δηλαδή προδιαγράφεται η υλοποίηση του έργου, με ποινή αποκλεισμού, εάν υπάρχει οποιαδήποτε απόκλιση (τεχνικές προδιαγραφές), αντί να διατυπώνονται ποσοτικά και ποιοτικά με σαφήνεια οι ανάγκες, να περιγράφεται τι είναι επιθυμητό να υλοποιηθεί (στόχοι, υπηρεσίες κλπ) και πως αυτά θα ελεγχθεί ότι επιτεύχθηκαν (και κατά πόσο).
Στην Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική αναφέρεται μεταξύ άλλων στην “…εξωστρέφεια και την οικονομική ανάπτυξη των εταιριών του ελληνικού οικοσυστήματος ΤΠΕ, μέσα από την καταλυτική λειτουργία του Δημοσίου, ως απαιτητικού πελάτη στην αγορά ΤΠΕ”. Όμως, σε πολλές περιπτώσεις, το δημόσιο, αντί να είναι απαιτητικός πελάτης στην αγορά ΤΠΕ, δημιουργεί εμπόδια και δυσλειτουργίες στον ιδιωτικό τομέα.
…
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
* η έλλειψη πόρων (ανθρώπινων και οικονομικών) για την παραγωγική λειτουργία των έργων
* η ελλιπής ποσοτικά και ποιοτικά στελέχωση των αναγκαίων συλλογικών οργάνων για την αξιολόγηση και διοίκηση των έργων και συμβάσεων με αποτέλεσμα να υπάρχει έλλειμμα επικοινωνίας μεταξύ Αναδόχων και Αναθετουσών Αρχών.
…
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
«Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, απαιτείται να αλλάξει συνολικά το πλαίσιο σχεδιασμού και υλοποίησης έργων πληροφορικής του Δημοσίου, με στροφή προς το σχεδιασμό μικρών ή μεγάλων έργων, ανάλογα με τη φύση του έργου, την υιοθέτηση ευέλικτων μεθόδων υλοποίησης, όπου αυτό είναι εφικτό, την ολιστική αντιμετώπιση των αναγκών (από τη φάση της αρχικής σύλληψης της ιδέας έως και τη φάση της οριστικής απόσυρσης των συστημάτων μετά την ολοκλήρωση του ωφέλιμου κύκλου ζωής τους) και την υιοθέτηση προτύπων και σύγχρονων μεθόδων και διαδικασιών σε όλες τις επιμέρους φάσεις του κύκλου ζωής τους. Οι αλλαγές αυτές εκτιμάται ότι θα συμβάλουν και στη βελτίωση και αναδιάρθρωση του συνολικού οικοσυστήματος ΤΠΕ της χώρας.»
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Στις περιπτώσεις υλοποίησης μικρών έργων, θα πρέπει να υπάρχει πολύ συγκεκριμένος σχεδιασμός και παρακολούθηση της υλοποίησης των μικρών έργων, ώστε αυτά να μην οδηγήσουν σε νησίδες πληροφορίας με πανσπερμία χαρακτηριστικών και αδυναμία επιχειρησιακής και τεχνικής διαλειτουργικότητας και εξυπηρέτησης του χρήστη. Επιπρόσθετα, τα (mission-critical) κρίσιμα συστήματα πρέπει να αντιμετωπίζονται με μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, ώστε να διασφαλίζεται η ορθή λειτουργία τους και να υπάρχει μοναδιαίο σημείο ευθύνης για αυτήν..
Επιπρόσθετα, το διοικητικό κόστος πολλών μικρών έργων είναι πολλαπλάσιο, καθώς και η διαχείριση των επιμέρους εγγυήσεων και συντηρήσεων. Τα στοιχεία αυτά πρέπει να προσμετρηθούν στο σχεδιασμό υλοποίησης μια δράσης. Μια τμηματική υλοποίηση με ένα ανάδοχο σχήμα (ένα διαγωνισμό και ενιαία εγγύηση συντήρηση) σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να αποδειχθεί πιο αποτελεσματική, μέσω συμφωνίας πλαίσιο με έναν ανάδοχο ή ένωση αναδόχων.
…
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
«* στη χρηστή χρήση των πόρων ΤΠΕ στη δημόσια διοίκηση, στον περιορισμό της σπατάλης, στην δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης και διαμοιρασμού των λύσεων, με την ανάλογη προμήθεια των αδειών χρήσης»
…
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ
Δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης και εξέλιξης λύσεων και πληροφοριακών συστημάτων.
Τα πληροφοριακά συστήματα απαιτούν διαρκή εξέλιξη και παραμετροποίηση στη διάρκεια του κύκλου ζωής της παραγωγικής λειτουργίας των. Προς αυτό απαιτούνται:
1. Πρόβλεψη για περαιτέρω παροχή υπηρεσιών ανάπτυξης εκ μέρους του Αναδόχου υλοποίησης καθ’ όλη τη διάρκεια της παραγωγικής λειτουργίας (περίοδος δωρεάν εγγύησης και συντήρησης των έργων).
2. Ενίσχυση της υποχρέωσης δέσμευσης για τη συντήρηση των πληροφοριακών συστημάτων εκ μέρους των Κυρίων των Έργων / Φορέων Λειτουργίας.
3. Ενίσχυση της παραγωγικής λειτουργίας των έργων με τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Οι υποδομές και τα συστήματα πληροφορικής που αποκτούν οι Φορείς (κυρίως του δημοσίου) είναι σημαντικές και παρέχουν μεγάλες δυνατότητες αξιοποίησης, οι οποίες θα μπορούσαν να επιφέρουν κερδοφορία, η οποία θα αποτελούσε την κινητήρια δύναμη για:
* την πληρέστερη παραγωγική λειτουργία,
* τη συνεχή προσαρμογή τους,
* την εξέλιξη τους και
* τη συντήρηση τους.
Οι δημόσιοι φορείς δεν έχουν συχνά την ευελιξία, τεχνογνωσία και λοιπές δυνατότητες να ανταπεξέλθουν μόνοι τους στις μεγάλες ανάγκες παραγωγικής λειτουργίας & συντήρησης των συστημάτων. Η δυνατότητα σύμπραξης με τον ιδιωτικό τομέα για την περαιτέρω εκμετάλλευση των συστημάτων και την περαιτέρω υλοποίηση υπηρεσιών (πέραν από αυτές που έχουν υλοποιηθεί στο πλαίσιο ανάπτυξης των αρχικών προδιαγραφών και οι οποίες οφείλουν να προσφέρονται δωρεάν και να μην αποτελούν πηγή εσόδων).
Προτεραιότητα 5.1: Ενιαίος σχεδιασμός για τα νέα έργα
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
«Με τη σύσταση του Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, συγκροτήθηκε ένα κεντρικό όργανο, το οποίο θα έχει την ευθύνη για τον κεντρικό σχεδιασμό, την προτεραιοποίηση, τη έγκριση και την τεχνική εξειδίκευση των έργων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών όλων των φορέων του Δημοσίου και εκπληρώθηκε επίσης και ένα πάγιο αίτημα του κλάδου ΤΠΕ στην χώρα μας.
Τα νέα έργα τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών του Δημοσίου θα σχεδιάζονται στο πλαίσιο της διαδικασίας του «Ενιαίου Σχεδιασμού» (Integrated Planning Process) που βασίζεται στις ακόλουθες αρχές:»
…
«* Διαμοιρασμός & επαναχρησιμοποίηση λύσεων- περιορισμός της σπατάλης, με την ανάλογη προμήθεια των αδειών χρήσης»
…
«*Διαλειτουργικότητα μέσω ανοικτών προτύπων, διάθεσης ανοικτών APIs και ανάπτυξης δημόσιων SDKs»
…
«* Μικρότερα έργα, όπου αυτό είναι εφικτό, με εστίαση στο αποτέλεσμα»
Προτεραιότητα 5.2: Αποτελεσματικό μοντέλο υλοποίησης έργων
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
«* Επιλογή της κατάλληλης μεθοδολογίας υλοποίησης των έργων (πχ. Waterfall , Agile) ανάλογα με τη φύση του έργου, την ωριμότητα του φορέα και τις δυνατότητες, τις οποίες μας παρέχει η νομοθεσία.
Είναι ευπρόσδεκτη η εφαρμογή της μεθοδολογίας Agile, υπό την προϋπόθεση ότι θα διασφαλιστεί η αντίστοιχη ευελιξία στο πλαίσιο προμηθειών του δημοσίου. Προφανώς δεν είναι εύλογο να ζητείται ευελιξία στον τρόπο ανάπτυξης με προσδιορισμό των προδιαγραφών στην πορεία υλοποίησης του έργου ενώ ζητείται δέσμευση του Αναδόχου σε σαφές χρονοδιάγραμμα και κόστος.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Για τη διευκόλυνση, τόσο της παρακολούθησης των έργων όσο και της συνολικής ψηφιακής στρατηγικής, προτείνεται η δημιουργία αποθετηρίου έργων.
Προτεραιότητα 5.3: Αξιοποίηση υποδομών νέφους (Cloud)
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης για τις Υποδομές Νέφους, θα πρέπει αναδειχθούν και οι σχετικές πρωτοβουλίες εντός του 1ου εξαμήνου του 2017, οι οποίες θα προσδιορίζουν το απαραίτητο Θεσμικό και Κανονιστικό πλαίσιο για τη λειτουργία των σχετικών υποδομών, ώστε να αποφευχθούν θέματα ασφάλειας, προστασίας δεδομένων και πληροφοριών, διασύνδεσης επιμέρους βάσεων και μητρώων, που συχνά οδηγούν σε απαξίωση των σχετικών λύσεων , . Η δράση αυτή θα πρέπει να προηγηθεί της έναρξης σχεδιασμού άλλων έργων.
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
«Η εξέλιξη των υποδομών και των αντίστοιχων δυνατοτήτων υπολογιστικού νέφους (Cloud computing), αποτέλεσαν ριζική στροφή στον τρόπο με τον οποίο εξασφαλίζονται υποδομές, που πλέον είναι κεντρικές και απομακρυσμένες αλλά και τον τρόπο με τον οποίο παρέχονται πλέον υπηρεσίες ΤΠΕ. Η μεγάλη καθυστέρηση στην υλοποίηση αντίστοιχων υποδομών στη χώρα μας, για χρήση από τον Δημόσιο Τομέα, όπως επίσης και η έλλειψη κεντρικού συντονισμού για τις ψηφιακές τεχνολογίες, η οποία έδινε στον κάθε φορέα τη δυνατότητα να κάνει ότι θέλει, χωρίς συνεννόηση και συνεργασία με τους άλλους φορείς, είχε ως αποτέλεσμα το σύνολο σχεδόν των έργων να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν με τον «παραδοσιακό» τρόπο, όπου η κάθε εφαρμογή απαιτεί τον δικό της εξοπλισμό και το δικό της συστημικό λογισμικό.»
…
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
* Με βάση τις ελάχιστες προϋποθέσεις για τη σωστή λειτουργία κρίσιμων υποδομών και τη διεθνή εμπειρία, πρέπει κάθε φορέας, τουλάχιστον για συγκεκριμένα κρίσιμα έργα, να έχει disaster recovery site, ώστε να εξυπηρετούνται οι επιχειρησιακές του ανάγκες, σε περίπτωση προβλήματος. Τέλος, όπως προαναφέρεται, λόγω της χρήσης από το Δημόσιο και ιδιωτικών υποδομών για cloud services, είναι απαραίτητο να ορισθούν εκ των προτέρων οι προδιαγραφές – προϋποθέσεις τήρησης των δημόσιων δεδομένων σε ιδιωτικές δομές νέφους.
Προτεραιότητα 5.4: Αλλαγή του προσώπου της Δημόσιας Διοίκησης: GOV.GR
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Η διατύπωση «Οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες …. εστιάζουν στην έκδοση πιστοποιητικών και όχι στην παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών» δεν είναι μόνο ορθή, αλλά έχει οδηγήσει σε ακραία φαινόμενα. Ενδεικτικά το ΥΠΕΣ προσφέρει Ψηφιακά Πιστοποιητικά σε επαγγελματίες ,όπως Δικηγόροι ή Επιχειρήσεις (π.χ. μέσω των επιμελητηρίων), αντί να προσφέρει σύγχρονες υπηρεσίες που αξιοποιούν Ψηφιακά Πιστοποιητικά, και προάγουν τη διάδοση ασφαλών ψηφιακών υπηρεσιών στους πολίτες και τις επιχειρήσεις της χώρας.
…
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
* Απαιτείται πλήρης υιοθέτηση λύσεων και εφαρμογών ψηφιακής υπογραφής από όλους τους φορείς της δημόσιας διοίκησης.
* Απαιτείται η υλοποίηση υπηρεσιών που εξασφαλίζουν τις βασικές απαιτήσεις δικτύωσης των Δημοσίων Υπηρεσιών. Η υλοποίηση του ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ αναμένεται να ενισχύσει την αποδοτικότητα και να συντελέσει στη μείωση του κόστους για τον Δημόσιο Τομέα και να εξυπηρετήσει όλες τις εφαρμογές του δημόσιου είτε προς το δημόσιο είτε προς τις επιχειρήσεις ή προς τον πολίτη.
* • Το Άρθρο 22 του Σχεδίου Νόμου «Ενιαίο Σύστημα Κινητικότητας στη Δημόσια Διοίκηση, κωλύματα επιλογής και υποχρεώσεις των προσώπων που στελεχώνουν τις θέσεις των άρθρων 6 και 8 του Ν.4369/2016 προς ενίσχυση της ακεραιότητας και προς πρόληψη των περιπτώσεων σύγκρουσης συμφερόντων και λοιπές διατάξεις περί Δημόσιας Διοίκησης» προβλέπει την «Ηλεκτρονική διαδικασία έκδοσης και διακίνησης διοικητικών πράξεων και εγγράφων στο Δημόσιο Τομέα», ενώ σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση του Σχεδίου Νόμου, το ετήσιο κόστος που συνδέεται με τις έγχαρτες διαδικασίες, για 400.000 υπογράφοντες, εκτιμάται σε 421.207.729€ τον χρόνο (σελ. 14-16, Πίνακας 3), δηλαδή περισσότερα από 1.000€ ανά υπογράφοντα ετησίως.
Επομένως, θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντικό να ενταχθεί η υιοθέτηση της ηλεκτρονικής διακίνησης διοικητικών πράξεων και εγγράφων με τη χρήση ψηφιακών υπογραφών στο κείμενο της Στρατηγικής, και να τεθεί ως άμεση προτεραιότητα προς υλοποίηση από τη Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Πολιτικής.
Προτεραιότητα 5.5: Ανάπτυξη των δομικών στοιχείων των Ψηφιακών Υπηρεσιών του Δημοσίου
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
«Ηλεκτρονικές πληρωμές προς το δημόσιο»
…
Πράγματι το e-παράβολο αποτέλεσε καινοτομία από το Ελληνικό Δημόσιο, αλλά απαιτεί την περαιτέρω ενδυνάμωση του. Μία πρόταση που την ενδυναμώνει με ασφάλεια και αξιοπιστία για την γενίκευση της υπηρεσίας αυτής, είναι η εισαγωγή και αξιοποίηση της αναγνωρισμένης Ψηφιακής υπογραφής, η οποία αποτελεί σε άλλες χώρες της ΕΕ καθημερινή πρακτική.
…
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
* Η αξιοποίηση του ληξιαρχείου των υπηρεσιών του δημόσιου που υπάρχει στο σύστημα http://www.ermis.gov.gr θα δώσει την δυνατότητα στο δημόσιο να αξιοποιήσει ένα εργαλείο για την πλήρη εικόνα των υπηρεσιών προς τον πολίτη.
* Παροχή Ευρυζωνικών Υπηρεσιών στους Φορείς της Δημόσιας Διοίκησης, μέσω της υλοποίησης του Έργου ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ
* Η υιοθέτηση της χρήσης της Ψηφιακής Υπογραφής, που αποτελεί σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο (μετά και την έναρξη ισχύος του Κανονισμού 910/2014 των Ε.Κ.), σημαντικό παράγοντα ενίσχυσης της ασφάλειας και της εμπιστοσύνης στις ηλεκτρονικές συναλλαγές
* Η υλοποίηση ενιαίας πλατφόρμας ανάλυσης και επεξεργασίας των δεδομένων και πληροφοριών που είναι στη διάθεση της Δημόσιας Διοίκησης (Business Analytics), ώστε να υποστηρίζεται αποτελεσματικά η λήψη αποφάσεων
* • Προώθηση δράσεων για την υλοποίηση της Ψηφιακής Ταυτότητας των Πολιτών, ως απαραίτητος κρίσιμος παράγοντας ενίσχυσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών με τη Δημόσια Διοίκηση.
Ειδικότερα για την e-αυθεντικοποίηση – eID (με δεδομένο ότι η Ελλάδα είναι μέλος της Ε.Ε.), είναι υποχρεωτική στο εσωτερικό της Ε.Ε. και όχι μόνο για τις δημόσιες υπηρεσίες. Η διατύπωση όμως της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής, είναι εμφανές ότι υπονοεί ότι η e-αυθεντικοποίηση θα γίνεται μόνο από το δημόσιο τομέα (που έτσι θα είναι δημιουργός, ελεγκτής και θα τις πιστοποιεί). Δηλαδή θα ανταγωνίζεται αντί να αξιοποιήσει τον ιδιωτικό τομέα που μπορεί να προσφέρει αυτές τις υπηρεσίες συμμορφούμενος στα διεθνή και Ευρωπαϊκά Πρότυπα, Οδηγίες και Κανονισμούς, αποφεύγοντας έτσι τον κίνδυνο σε τυχόν έλεγχο να μην γίνουν αποδεκτές e-αυθεντικοποιήσεις του δημοσίου, εάν δηλαδή δεν πληρούν τα παραπάνω πρότυπα και οι υπηρεσίες αυτές δεν είναι πιστοποιημένες.
Προτεραιότητα 5.6: Επιβολή της διαλειτουργικότητας
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
«* Για τα ήδη υφιστάμενα συστήματα, θα υποστηριχθούν δράσεις ανάπτυξης διεπαφών και οργάνωσης των δεδομένων σε μορφή ανοικτών μορφοτύπων.»
* Θα πρέπει να ορισθούν σαφώς οι διεπαφές και οι κωδικοποιήσεις, οι οποίες θα πρέπει να τηρούνται στα πλαίσια της διαλειτουργικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο και με σκοπό τη επίτευξη επενδύσεων από τον ιδιωτικό τομέα για την ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών πάνω σε δημόσια δεδομένα και υποδομές, θα πρέπει οι σχετικοί δημόσιοι φορείς – πάροχοι των δεδομένων να δεσμεύονται με όρους SLA για τη τήρηση των προδιαγραφών διαλειτουργικότητας καθώς και για τη σχετική διαθεσιμότητα. Έτσι θα δημιουργηθεί φαινόμενο πολλαπλασιαστικότητας με ιδιωτικά κεφάλαια και δημιουργία νέων αγορών πάνω σε δημόσια και ανοικτά δεδομένα και σχετικές υπηρεσίες.
…
* Πρέπει να επαναληφθεί και να τονιστεί η πάγια θέση του ΣΕΠΕ περί μη μεροληπτικής υιοθέτησης ελεύθερου λογισμικού, καθώς και η ανάγκη αποφυγής της σύγχυσης μεταξύ ανοικτών προτύπων και ανοικτού λογισμικού. Σχετικές αναφορές υπάρχουν στην δημοσιευμένη επιστολή προς την Περιφέρεια Αττικής (http://www.tovima.gr/files/1/2015/02/18/Letter.pdf), αλλά και σε άλλα κείμενα που κατά καιρούς είχε παραγάγει και δημοσιεύσει ο ΣΕΠΕ.
* Επισημαίνουμε επίσης ότι η μεροληπτική υιοθέτηση απαγορεύεται από την Εθνική και Κοινοτική νομοθεσία. Ενδεικτικά, στον νέο νόμο 4412/2016 που καθορίζει το πλαίσιο για τη σύναψη Δημοσίων Συμβάσεων, στο άρθρο 54 ορίζεται: «4. Οι τεχνικές προδιαγραφές, εκτός εάν δικαιολογείται από το αντικείμενο της σύμβασης, δεν περιέχουν μνεία συγκεκριμένης κατασκευής ή προέλευσης ή ιδιαίτερης μεθόδου κατασκευής που να χαρακτηρίζει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που παρέχονται από έναν συγκεκριμένο οικονομικό φορέα ούτε εμπορικού σήματος, διπλώματος ευρεσιτεχνίας, τύπων ή συγκεκριμένης καταγωγής ή παραγωγής που θα είχε ως αποτέλεσμα να ευνοούνται ή να αποκλείονται ορισμένες επιχειρήσεις ή ορισμένα προϊόντα. Η εν λόγω μνεία επιτρέπεται, κατ’ εξαίρεση, όταν δεν είναι δυνατόν να γίνει επαρκώς προσδιορισμένη και κατανοητή περιγραφή του αντικειμένου της σύμβασης κατ’ εφαρμογή της παρ. 3. Η εν λόγω μνεία συνοδεύεται από τον όρο «ή ισοδύναμο».».
Προτεραιότητα 5.7: Βελτίωση των δημόσιων μητρώων και των ανοικτών δεδομένων
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Είναι σημαντικό να προωθηθεί, με διασφάλιση ασφαλώς της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, η δυνατότητα πρόσβασης στη βάση δεδομένων ΑΦΜ με στόχο την διευκόλυνση της εμπορικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων (π.χ. δυνατότητα στοχευμένων πωλήσεων, κατηγοριοποίησης πελατολογίου κ.ά.).
…
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
…
«* να τεθούν οι αρχές βάσει των οποίων θα υλοποιούνται νέα μητρώα και θα τυγχάνουν συγκερασμού τα υφιστάμενα,»
* να καταγραφούν και να ενσωματωθούν στη νομοθεσία σαφείς διαδικασίες για την συνεχή και άμεση επικαιροποίηση των μητρώων.
…
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ
«* Σε συνάφεια με την προτεραιότητα αυτή είναι η παρακολούθηση της εξέλιξης του “Σχεδίου Δράσης για την Ανοικτή Διακυβέρνηση 2016-2018 ” που υλοποιήθηκε από την Ομάδα Διοίκησης Έργου OGP και περιλαμβάνει σημαντικές δεσμεύσεις για το «άνοιγμα» των δημόσιων δεδομένων.»
* Και σε αυτό τη σημείο θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ποιότητα, διαθεσιμότητα και προσβασιμότητα αξιοποιώντας λύσεις SLA, όπως αναφέρεται και παραπάνω.
Προτεραιότητα 5.8: Ολοκληρωμένες υπηρεσίες προς πολίτες και επιχειρήσεις
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Αναφέρεται σωστά ότι πολλές από τις συναλλακτικές ψηφιακές υπηρεσίες του δημοσίου με τον τρόπο που υλοποιήθηκαν, είναι επικεντρωμένες γύρω από πιστοποιητικά, βεβαιώσεις και υπεύθυνες δηλώσεις οδηγώντας σε ψηφιακή γραφειοκρατία. Ενδεικτικό παράδειγμα αυτής της αντιμετώπισης είναι η υποχρέωση ταυτοποίησης στους χρήστες καρτοκινητής τηλεφωνίας, όπου απαιτείται η ταυτοποίηση με την προσκόμιση διάφορων αποδεικτικών εγγράφων, ενώ πλέον η τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα ασφαλούς ταυτοποίησης μέσω ηλεκτρονικών διαδικασιών. Η αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού θα είχε σημαντικά οφέλη για τις επιχειρήσεις από τον περιορισμό του διαχειριστικού κόστους, αλλά και για τους ίδιους τους καταναλωτές.
Ως νέος στόχος πρέπει να τεθεί η κατάργηση των πιστοποιητικών και η άντληση των αναγκαίων πληροφοριών με διαλειτουργικότητα από τα συστήματα των φορέων της δημόσιας διοίκησης, οι οποίοι μέχρι σήμερα εξέδιδαν τα πιστοποιητικά. (συνολική ηλεκτρονική λύση χωρίς μεσολάβηση χαρτιού, διακίνηση πιστοποιητικού, κ.λπ.) βάση της αρχής ότι μετακινούνται δεδομένα και όχι Πολίτες και έγγραφα.
…
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ
* Η Δημιουργία και Συντήρηση Μητρώου Ψηφιακών Υπηρεσιών και Προβολή προς τους Πολίτες και τις Επιχειρήσεις. Αυτό είναι απαραίτητο, γιατί παρατηρείται μεγάλο έλλειμμα στην ενημέρωση του κοινού για τις υπηρεσίες που παρέχονται ψηφιακά είτε μέσω δημόσιων portals είτε απ’ ευθείας μεταξύ συστημάτων και μπορούν να διευκολύνουν την καθημερινότητα πολιτών και επιχειρήσεων.
Προτεραιότητα 5.9: Οριζόντιες λύσεις για οριζόντια προβλήματα
…
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Ένα μεγάλο έλλειμμα – μη τεχνολογικό, είναι ο επιχειρησιακός και λειτουργικός σχεδιασμός τον οποίο θα υπηρετήσει η τεχνική λύση. Πολλά προβλήματα και αποτυχίες οφείλονται σε λάθη αυτών των βημάτων και όχι σε τεχνικές αστοχίες.
Επίσης, η έλλειψη πρόβλεψης για συντήρηση των συστημάτων και για βελτιώσεις τα οδηγούν σε απαξίωση.
…
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ
* Παραδείγματα Οριζόντιων Λύσεων σε αυτήν την κατεύθυνση, που θα πρέπει να προωθήσει η ΓΓΨΠ εντός του 5ετούς Σχεδίου είναι τα:
** Σύστημα Ανθρώπινου Δυναμικού του Δημοσίου
** Σύστημα Δημοσιονομικής Πολιτικής της Κεντρικής Κυβέρνησης
** Επέκταση του government portal – ΕΡΜΗΣ (με τον απαραίτητο επανασχεδιασμό) για τη διάχυση του συνόλου των ψηφιακών υπηρεσιών προς τον πολίτη και την επιχείρηση.
———-
6. Άρση των αποκλεισμών και διάχυση των ωφελειών της ψηφιακής οικονομίας
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ
Θεωρούμε ότι ο βασικότερος παράγοντας για την άρση των αποκλεισμών και τη διάχυση των αποτελεσμάτων της Ψηφιακής Οικονομίας συνδέεται αναμφισβήτητα και με τα κίνητρα, τα οποία σχετίζονται με τη χρήση των ΤΠΕ, και, σε αυτό το επίπεδο, όσο οι ψηφιακές υπηρεσίες αυξάνονται, θα δημιουργείται το απαραίτητο πλαίσιο ενθάρρυνσης της αξιοποίησης των ωφελειών της ψηφιακής οικονομίας.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελεί η παροχή ψηφιακών υπηρεσιών από τη Δημόσια Διοίκηση (Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση, Φορολογικές Υπηρεσίες, κ.λπ.), που δημιουργούν το κατάλληλο ευνοϊκό περιβάλλον για τη διάχυση των ωφελειών της Ψηφιακής Οικονομίας.
Πρέπει να δοθεί έμφαση στον εργονομικό σχεδιασμό εφαρμογών ευρείας χρήσης με παράλληλες λειτουργίες βοήθειας προς στους συναλλασσόμενους (on-line, call center, κ.λπ.).
Προτεραιότητα 6.3: Ώθηση της χρήσης ψηφιακών υπηρεσιών σε τομείς γενικού ενδιαφέροντος καθώς και σε απομονωμένες περιοχές – κοινωνικές ομάδες.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να προβλεφθούν συγκεκριμένες δράσεις στους τομείς υγείας, και κοινωνικής ασφάλισης, καθώς στη Στρατηγική δεν υπάρχει ιδιαίτερη αναφορά. Πρόκειται για δύο τομείς που έχουν τεράστιες ανάγκες/ απαιτήσεις και οι επενδύσεις σε ΤΠΕ (σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα) θα επιφέρουν σημαντική εξοικονόμηση πόρων και άμεση αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Επίσης, η Πολιτεία στο πλαίσιο αντιμετώπισης των περιφερειακών απειλών και του καλύτερου χειρισμού των προσφυγικών ροών, καθώς και στο πλαίσιο συμμετοχής της στις ευρωπαϊκές δράσεις για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, του οργανωμένου εγκλήματος και του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο, επιβάλλεται να εκμεταλλευτεί το σύνολο των προηγμένων τεχνολογικών λύσεων για τη βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών, την ενίσχυση των συστημάτων πληροφορικής και την αύξηση της ασφάλειας στα εξωτερικά σύνορα.
Τέλος, είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι ένας βασικός παράγοντας υστέρησης στη διείσδυση ψηφιακών τεχνολογιών είναι η αδυναμία, από την πλευρά της ζήτησης, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον. Για το σκοπό αυτό, είναι σημαντικό η Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική να δώσει ιδιαίτερο βάρος στις δράσεις τόνωσης της ζήτησης, μέσα από κατάλληλα σχεδιασμένες πρωτοβουλίες ενίσχυσης της χρήσης ψηφιακών υπηρεσιών. Οι πρωτοβουλίες αυτές μπορούν, κατά περίπτωση, να έχουν τη μορφή απευθείας κρατικής επιδότησης προς τους πολίτες ή τις επιχειρήσεις για την αγορά εξοπλισμού ή τη λήψη υπηρεσιών ή/ και κινήτρων (π.χ. φορολογικών) ή ακόμα της διαμόρφωσης ενός επενδυτικού περιβάλλοντος με προβλέψιμο επενδυτικό ρίσκο, μέσα από την παροχή εγγυήσεων, σταθερής φορολόγησης ή διευκόλυνσης της επιχειρηματικής λειτουργίας. Προκειμένου να αποφευχθούν αστοχίες του παρελθόντος, όπου ανάλογες δράσεις δεν είχαν τα επιθυμητά αποτελέσματα, θα πρέπει οι δράσεις αυτές να στοχεύουν στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας για την ελληνική οικονομία και στον ψηφιακό της μετασχηματισμό, μέσα από νέα μοντέλα λειτουργίας και τεχνολογίες όπως το νέφος.
———-
7. Ενίσχυση Ασφάλειας και εμπιστοσύνης
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ
Σε αυτή τη κατεύθυνση θα διαμορφωθεί και θα προωθηθεί εντός του 2017 ένα Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα, που θα συμβάλλει αποφασιστικά στην εγκαθίδρυση περιβάλλοντος εμπιστοσύνης στις Ηλεκτρονικές συναλλαγές, σε εφαρμογή προτύπων εργονομίας αλλά και ηλεκτρονικών πληρωμών όπου απαιτείται.
Ειδικότερα, με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό N°910/2014 των Ε.Κ., τίθενται οι βάσεις και οι προδιαγραφές για την δημιουργία ιδιωτών παρόχων ηλεκτρονικής πιστοποίησης (eIDs), ώστε οι πολίτες και οι επιχειρήσεις να συναλλάσσονται πλήρως ηλεκτρονικά με τις Δημόσιες Αρχές σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό Επίπεδο, καθώς και για την υλοποίηση υπηρεσιών εμπιστοσύνης, με τη χρήση τεχνολογικών καινοτομιών, όπως οι ψηφιακές υπογραφές, οι ψηφιακές σφραγίδες, η χρονοσήμανση, η αυθεντικοποίηση σε ιστοτόπους στο Internet, ώστε να εξασφαλίζεται ότι οι ηλεκτρονικές συναλλαγές έχουν την ίδια νομική ισχύ με τις παραδοσιακές συναλλαγές, οι οποίες στηρίζονται σε χειρόγραφες διαδικασίες.
Στο πλαίσιο αυτό η Ε.Ε, αναγνωρίζει και θεσμοθετεί την πολύ σημαντική συμβολή και συνεισφορά της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στον Τομέα της Ηλεκτρονικής ταυτοποίησης, δημιουργώντας το κατάλληλο περιβάλλον εμπιστοσύνης.
Η συγκεκριμένη κατεύθυνση της Ε.Ε. συνδέεται αμέσως και με την πρόσφατη διακηρυγμένη θέση της Κυβέρνησης και συγκεκριμένα του Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης για ενσωμάτωση της Ψηφιακής Υπογραφής στο σύνολο της Δημόσιας Διοίκησης και την παράλληλη υποχρεωτική χρήση συστημάτων ηλεκτρονικής διεκπεραίωσης εγγράφων. Σημειώνεται δε, ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία (σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ), αναμένεται να προκαλέσει εξοικονόμηση €500 εκατ. για τη Δημόσια Διοίκηση σε ετήσια βάση.
Η συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία πρέπει να προχωρήσει άμεσα και, παράλληλα, θα ενισχυθεί με αντίστοιχες δράσεις και πρωτοβουλίες και στο επίπεδο της Ιδιωτικής Οικονομίας, στην κατεύθυνση της συνολικής χρήσης της Ψηφιακής υπογραφής για το σύνολο των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Προτεραιότητα 7.2: Υιοθέτηση πιστοποιητικού προστασίας δεδομένων για υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους (cloud).
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
* Τη σταδιακή εξάλειψη της αντίληψης των δημοσίων φορέων, ότι οι εφαρμογές και τα δεδομένα τους πρέπει να είναι on-premise και όχι στο cloud computing.
* Την πιστοποίηση με ISO 27001 των κέντρων δεδομένων του δημοσίου τομέα, στα οποία αποθηκεύονται ευαίσθητα δεδομένα μέχρι το 2020.
______________
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 – ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ 2016-2021
ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΣΥΝΔΕΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ
ΔΡΑΣΕΙΣ
* Επικαιροποίηση Εθνικού Σχεδίου Ευρυζωνικής Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς (NGA Plan), εντός του 1ου εξαμήνου 2017.
* Νομοθετική Πρωτοβουλία για την επίλυση του συνόλου των θεμάτων που άπτονται της ενίσχυσης των ιδιωτικών επενδύσεων (Πάρκα Κεραιών, Απλοποίηση διαδικασιών αδειοδότησης, οριοθέτηση δικαιωμάτων διέλευσης, κ.λπ.), εντός του 1ου εξαμήνου του 2017.
ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ: ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΗΣ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
ΔΡΑΣΕΙΣ
*Εκπόνηση σχεδίου δράσης (action plan) εντός του 1ου εξαμήνου του 2017 για την προώθηση της Ψηφιοποίησης της Λειτουργίας των ΜμΕ.
* Εκπόνηση σχεδίου δράσης (action plan) εντός του 1ου εξαμήνου του 2017, για την ενίσχυση της εξωστρέφειας και του Ηλεκτρονικού Εμπορίου.
* Σύνδεση δράσεων για την 4η Βιομηχανική Επανάσταση με χρηματοδοτικές πρωτοβουλίες, οι οποίες, κατά κύριο λόγο, συνδέονται με αυτές, όπως το πακέτο Juncker και δράσεις του Horizon 2020.
* Νομοθετική πρωτοβουλία για τη διαμόρφωση του απαραίτητου θεσμικού πλαισίου, για τη διάδοση της Ηλεκτρονικής Τιμολόγησης, εντός του 1ου εξαμήνου του 2017.
* Υιοθέτηση της χρήσης της Ψηφιακής Υπογραφής εντός του 1ου εξαμήνου του 2017
* Υιοθέτηση της χρήσης της Ηλεκτρονικής Τιμολόγησης, εντός του 1ου εξαμήνου του 2017.
* Υιοθέτηση της χρήσης της Ψηφιακής Υπογραφής ως βασική προϋπόθεση για τη διάδοση της Ηλεκτρονικής Τιμολόγησης, εντός του 1ου εξαμήνου του 2017.
* Ανάληψη δράσης από το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης σε συνεργασία με τον ΣΕΠΕ και τον ΣΕΒ για τη λειτουργία Κέντρου Ψηφιακής Αριστείας, εντός του 2017.
ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΠΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
ΔΡΑΣΕΙΣ
* Διαμόρφωση θεσμικού πλαισίου και σχεδίου δράσης, σε συνεργασία της ΓΓΕΤ και του ΣΕΠΕ, εντός του 2017, ώστε:
** Να θεσπιστεί πλαίσιο κλιμακούμενης (phased) προσέγγισης για τις δράσεις καινοτομίας.
** Να επισπευστούν οι διαδικασίες αξιολόγησης και υλοποίησης των έργων.
** Να δρομολογηθεί η θεματική εστίαση σε τομείς με βραχύτερο time-to-market.
* Εκπόνηση προγράμματος, εντός του 2017 που:
** Ενισχύει την προσφορά εξειδικευμένων υπηρεσιών ΤΠΕ για την ανάπτυξη των τομέων προτεραιότητας της οικονομίας.
** Ενισχύει τη ζήτηση για εξειδικευμένα καινοτόμα προϊόντα τα οποία προσφέρουν σημαντικές προοπτικές εξωστρέφειας.
* Εκπόνηση προγράμματος, εντός του 2017 για:
** Την ενίσχυση της εμπλοκής της Ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας της διασποράς και της υποστήριξη της προβολής των νεοφυών επιχειρήσεων ΤΠΕ, αξιοποιώντας τις δομές της ελληνικής κοινότητας στο εξωτερικό.
** Την ανάδειξη κλαδικών ιδιαιτεροτήτων σε σχέση με την κεφαλαιουχική συμμετοχή προκειμένου να ληφθούν υπόψη από το Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταμείο και τα ιδιωτικά funds τα οποία θα επιλεγούν για το υπό-ταμείο του κλάδου ΤΠΕ.
** Τη διαμόρφωση βιώσιμου σχεδίου δράσης για τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος, διοικητικού και κανονιστικού, για τις νεοφυείς επιχειρήσεις ΤΠΕ.
* Υλοποίηση προγράμματος από την ΓΓΨΠ για την αλλαγή του τρόπου σχεδιασμού και υλοποίησης Έργων από τη Δημόσια Διοίκηση εντός του 2017.
* Δωρεάν διάθεση φασματικής περιοχής και διευκόλυνση αδειοδοτήσεων για την ανάπτυξη 5G testbed, εντός του 2017.
ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ: ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΜΕ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
ΔΡΑΣΕΙΣ
* Ανάπτυξη Εθνικού Σχεδίου δράσης για την εκπαίδευση σε ψηφιακές δεξιότητες εντός του 2017.
* Ανάπτυξη Μαζικών Ανοιχτών Διαδικτυακών Μαθημάτων (Massive Open Online Courses, MOOC) σε θέματα ΤΠΕ, έως το 1ο εξάμηνο του 2018.
* Δημιουργία κύκλου σεμιναρίων σε θέματα ΤΠΕ με τομεακό χαρακτήρα, σε συνεργασία του ΣΕΠΕ των επιμελητηρίων και του ΟΑΕΔ, εντός του 2017.
* Προώθηση Προγράμματος για τη στήριξη και επέκταση των εκπαιδευτικών κύκλων σε ΤΠΕ για τους εργαζόμενους του Δημοσίου, εντός του 2017.
ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ: ΡΙΖΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΠΑΡΟΧΗΣ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ
ΔΡΑΣΕΙΣ
* Προώθηση του Προγράμματος “Ενιαίος Σχεδιασμός για την υλοποίηση Έργων”, εντός του 2017.
* Εφαρμογή νέου μοντέλου διοίκησης των έργων, εντός του 2017.
* Υιοθέτηση συγκεκριμένης μεθοδολογίας για την κοστολόγηση Έργων από τα διαθέσιμα διεθνή μοντέλα εντός του 1ου εξαμήνου του 2017.
* Εκπόνηση “Σχεδίου Δράσης για τις υποδομές Νέφους” εντός του 1ου εξαμήνου του 2017.
* Προώθηση προγράμματος για την ενιαία διαδικτυακή Κυβερνητική Πύλη, εντός του 2017.
* Πλήρης υιοθέτηση της Ψηφιακής Υπογραφής και της ηλεκτρονικής διεκπεραίωσης εγγράφων προς ένα μοντέλο “Paperless Office” εντός του 2017.
* Επικαιροποίηση του Πλαισίου Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Διαλειτουργικότητας εντός του 1ου εξαμήνου του 2017.
* Προώθηση Προγράμματος για την εκκαθάριση και διασύνδεση των μητρώων της Δημόσιας Διοίκησης, εντός του 1ου εξαμήνου του 2017.
* Προώθηση Προγράμματος για την επίτευξη των στόχων της Digital Agenda 2020, αναφορικά με τις Δημόσιες Ψηφιακές Υπηρεσίες, εντός του 1ου εξαμήνου του 2017.
ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ: ΆΡΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΥΣΗ ΤΩΝ ΩΦΕΛΕΙΩΝ ΤΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
ΔΡΑΣΕΙΣ
* Προώθηση Προγράμματος για την κατάρτιση σε ΤΠΕ, ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, εντός του 2017.
* Προώθηση Προγράμματος για την Ανοικτή Διακυβέρνηση εντός του 2017.
* Προώθηση Προγράμματος για την ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών υγείας, εντός του 2017.
* Προώθηση Προγράμματος για την ενδυνάμωση του “Ψηφιακού Σχολείου”.
ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ
ΔΡΑΣΕΙΣ
* Προώθηση Ολοκληρωμένου Προγράμματος, εντός του 2017, για την εγκαθίδρυση περιβάλλοντος εμπιστοσύνης στις Ηλεκτρονικές συναλλαγές, μέσω:
** Της καθολικής χρήσης της Ψηφιακής Υπογραφής και των συναφών τεχνολογιών
** Της υιοθέτησης της Ψηφιακής Ταυτότητας (eID)
με αντίστοιχες δράσεις ενημέρωσης, δημοσιότητας και ευαισθητοποίησης.
* Προώθηση Προγράμματος για την Υιοθέτηση πιστοποιητικού προστασίας δεδομένων για υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους (Cloud Computing).
* Εκπόνηση Σχεδίου Δράσης για τη Θεσμοθέτηση και εφαρμογή πολιτικών ασφάλειας και προστασίας της ιδιωτικότητας, εντός του 2017.
______________
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 – ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ 2016-2021
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΣΥΝΔΕΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ
Μέχρι το 2018
* Έναρξη Εμπορικής διαθεσιμότητας 5G.
Μέχρι το 2020
* Διαθεσιμότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο με ταχύτητες > 30 Mbps: Για όλους τους Έλληνες
* Ελληνικά νοικοκυριά που διαθέτουν σύνδεση στο διαδίκτυο με ταχύτητα > 100 Mbps: 50%
* Πλήρης Εμπορική Διαθεσιμότητα 5G: σε πόλεις > 100.000 κατοίκους
* Πληθυσμός με FTTH κάλυψη: 25%.
ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΗΣ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Μέχρι το 2018
* Επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν την Ηλεκτρονική Τιμολόγηση: 80%
* Πληθυσμός που αγοράζει Online: 60%.
Μέχρι το 2020
* ΜΜΕ που αγοράζουν και πουλούν Online: 60%.
ΩΘΗΣΗ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΠΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
Μέχρι το 2021
* Ανάπτυξη των εξαγωγών του Κλάδου ΤΠΕ: 50%
* Δημιουργία Θέσεων Εργασίας στον Κλάδο ΤΠΕ: 15.000
* Δημιουργία Θέσεων Εργασίας με ψηφιακές δεξιότητες: 35.000.
ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΜΕ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
Μέχρι το 2020
* Χρήση Η/Υ και Internet από τους Δημόσιους Υπαλλήλους: 100%.
Μέχρι το 2021
* Πληθυσμός που χαρακτηρίζεται από Ψηφιακό Αναλφαβητισμό: < 5%
* Εφαρμογή του Ψηφιακού Σχολείου στη Εκπαίδευση: 100%.
ΡΙΖΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΠΑΡΟΧΗΣ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ
Μέχρι το 2019
* Υιοθέτηση Μοντέλου “PaperLess Office” στη Δημόσια Διοίκηση: 100%.
Μέχρι το 2020
* Πρόσβαση σε δίκτυα Νέας Γενιάς από τους Δημόσιους Φορείς: 80%
* Πρόσβαση σε Ιατρικό Φάκελο Online από τους Πολίτες: 60%.
Μέχρι το 2021
* Πληθυσμός που χρησιμοποιεί Ψηφιακές Δημόσιες Υπηρεσίες: 90%.
ΑΡΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΥΣΗ ΤΩΝ ΩΦΕΛΕΙΩΝ ΤΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Μέχρι το 2021
* Πληθυσμός που χρησιμοποιεί σε συχνή βάση το Internet: 90%.
* Διείσδυση mobile broadband για τη σύνδεση στο Internet: 80%
* Ευπαθείς Ομάδες του Πληθυσμού που χρησιμοποιούν το Internet: 70%.
ΑΡΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΥΣΗ ΤΩΝ ΩΦΕΛΕΙΩΝ ΤΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Μέχρι το 2021
* Επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν Ψηφιακή Υπογραφή: 90%
* Εμπιστοσύνη στο Internet (Αριθμός χρηστών που το εμπιστεύονται στις συναλλαγές τους): 90%
* Επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν μέτρα ασφαλείας στις ηλεκτρονικές τους συναλλαγές: 60%.
Λόγω της ιδιαίτερης σπουδαιότητας του τομέα, αλλά και της προστασίας των επεδύσεων που έχουν γίνει, προτείνεται να υπάρξει διακριτή αναφορά στην αξιοποίηση των τεχνολογιών Πληροφορικής και Ψηφιακών Επικοινωνιών στον χώρο της Υγείας, των Νοσοκομείων και της Κοινωνικής Ασφάλισης.
Τα κείμενα στρατηγικής δεν ήταν ποτέ η αδυναμία αυτής της χώρας. Και το συγκεκριμένο κείμενο είναι μία φιλότιμη προσπάθεια ακαδημαϊκής καταγραφής των περισσότερων περιοχών παρέμβασης με πλήθος προτάσεων.
Δυστυχώς είναι προφανές ότι και το παρόν κείμενο θα έχει τα ίδια αποτελέσματα με τα προηγούμενα αντίστοιχα κείμενα, δηλαδή μηδενικά. Ο βασικός λόγος είναι η απόλυτη έλλειψη σαφών και μετρήσιμων στόχων που θα πρέπει να υλοποιηθούν εντός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος. Αυτό θα έπρεπε να είναι το βασικό ζητούμενο από ένα τέτοιο κείμενο, ώστε να αποτυπώνεται η βούληση των διοικούντων, καθώς και οι επιλογές στρατηγικής και προτεραιοποίησης. Η ανάλυση των ενεργειών και των μέσων θα έπρεπε να ακολουθεί αφού έχει οριστεί η στόχευση.
Στο περιεχόμενο της υπό διαβούλευση ΕΘΝΙΚΗ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ 2016-2021 γίνεται εκτεταμένη αναφορά για την απόκτηση Ψηφιακών Δεξιοτήτων, την ενθάρρυνση της Ψηφιακής και Πληροφορικής καινοτομίας, την προαγωγή του Ψηφιακού και Πληροφορικού προϊόντος, την υιοθέτηση του Ψηφιακού και Πληροφορικού προϊόντος στις δράσεις των λοιπών Επιχειρήσεων και του Δημοσίου.
Όμως θεωρώ περιορισμένη την στήριξη της Παραγωγής Ψηφιακού και Πληροφορικού προϊόντος ως εξωστρεφούς δράσης της Ελληνικής Οικονομίας, την στιγμή μάλιστα που στα επιχειρήματα της ίδιας της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής 2016-2021 κρίνεται ως ο κλάδος που επιδέχεται το μεγαλύτερο ποσοστό ανάπτυξης (Απόσπασμα από το κείμενο της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής Β. Περιβάλλον, όραμα και προοπτικές «Σε ότι αφορά τη σύνθεση του κλάδου(ΤΠΕ) οι τηλεπικοινωνίες αποτελούν το 60% (31% στη Δυτική Ευρώπη), ο εξοπλισμός πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών το 21% (το ίδιο με τη Δυτική Ευρώπη) και οι υπηρεσίες πληροφορικής και λογισμικού μόνο το 19% (47% στη Δυτική Ευρώπη)»). Συνεπώς, υφίσταται για τις Υπηρεσίες πληροφορικής και λογισμικού τεράστιο περιθώριο ανάπτυξης μέχρι να προσεγγιστούν τα ποσοστιαία επίπεδα της Δυτικής Ευρώπης.
Το εξειδικευμένο δυναμικό δεν λείπει από την Ελλάδα. Στον πρόσφατο διαγωνισμό για Φοιτητές Software Engineering (IEEEXtreme 10.0), διαπιστώθηκε ότι στις πρώτες 500 Ομάδες από πλευράς επίδοσης στην Ευρώπη προηγούνται η Ελλάδα και το Βέλγιο (από 9 Ομάδες η κάθε μία). Κλείνουν την πεντάδα η Αυστρία (8 Ομάδες), η Εσθονία και η Ισπανία (από 7 Ομάδες η κάθε μία). Ειδικά για την Ελλάδα, η πρώτη σε επίδοση Ομάδα μας κατέκτησε την 55η θέση Παγκοσμίως, την 6η στην Ευρώπη και την 4η θέση ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη Ομάδα προηγείται όλων των Ομάδων των Ηνωμένων Πολιτειών, του Καναδά, του Βελγίου, της Γερμανίας, της Ολλανδίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ρωσίας, του Ισραήλ, της Ινδίας κλπ.
Υπάρχουν καταγραφές για τη προσπάθεια προηγμένων και επιτυχημένων χωρών στην παραγωγή λογισμικού π.χ. Ισραήλ, Φιλανδία (http://www.incubators.org.il/article.aspx?id=1703 και http://www.geektime.com/2015/06/01/welcome-to-finland-where-most-startups-get-government-funding-and-the-payoff-is-high/). Σε αυτές τις χώρες λειτουργούν δομές υποστήριξης των καινοτόμων νεοφυών επιχειρήσεων (κυρίως στο τομέα της παραγωγής Λογισμικού) υπό τον έλεγχο της Πολιτείας, καθώς αναφέρεται ρητά ότι ο Ιδιωτικός Τομέας δεν μπορεί από μόνος του να στηρίξει με γνώμονα το εθνικό συμφέρον τις πρωτοβουλίες παραγωγής Λογισμικού και Πληροφορικού προϊόντος προς όφελος της Εθνικής τους Οικονομίας
Άποψη μου είναι ότι η στήριξη Ακαδημαϊκών Δομών για την παραγωγή και μόνον επιστημονικών μελετών ή την Συμβουλή σε Ομάδες με Ιδέες δεν είναι επαρκές μέτρο. Χρειάζεται κάθε τέτοια πρωτοβουλία να μπορεί να μετουσιωθεί ή να αξιοποιηθεί άμεσα σε εμπορεύσιμο ή ακόμη καλύτερα σε εξαγώγιμο προϊόν. Η χρήσιμη για την Εθνική Οικονομία προσπάθεια είναι εκείνη που από επίπεδο αρχής σε συνδυασμό με τεχνολογική και εμπορική προοπτική θα προσδώσει όφελος καταρχήν στους άμεσα εμπλεκόμενους, αλλά και στη συνέχεια ως ανάδραση στην ενεργοποίηση νέων χρήσιμων για την Εθνική Οικονομία προσπαθειών.
Πρότασή μου είναι η δημιουργία Δημόσιας Εταιρείας Στήριξης της Ανάπτυξης Λογισμικού. Η χρηματοδότησή της να προέρχεται από δημόσια χρηματοδότηση και από μικρό μέρος (π.χ. 1-2%) των κερδών των Επιχειρήσεων στις οποίες η Πολιτεία έχει άμεση ή έμμεση μετοχική συμμετοχή, με φορολογική αξιοποίηση για αυτές της συνεισφοράς τους.
Η Δημόσια Εταιρεία Στήριξης της Ανάπτυξης Λογισμικού να στηρίζει, χρηματοδοτεί και αξιοποιεί κατατιθέμενες Ιδέες μέχρι την δημιουργία εξαγώγιμου Ψηφιακού και Πληροφορικού εμπορικού προϊόντος. Στην στήριξη περιλαμβάνονται η παροχή πόρων και υποδομών, συμβουλευτικής και εμπορικής υποστήριξης (στοιχειώδεις αρχικές αμοιβές απασχολουμένων, χώροι εργασίας πλήρως εξοπλισμένοι, υποδομές τηλεπικοινωνιών & ενέργειας, στήριξη της δόμησης εταιρικού σχήματος, υλοποίηση ειδικών μελετών αγοράς για την υποστηριζόμενη προσπάθεια, στήριξη της εμπορευσιμότητας διεθνώς του τελικού Ψηφιακού και Πληροφορικού προϊόντος κλπ).
Όποτε η κάθε υποστηριζόμενη προσπάθεια λάβει επιχειρηματική οντότητα, μέρος του μετοχικού κεφαλαίου (π.χ. 25%) να περιέρχεται στην Δημόσια Εταιρεία Στήριξης της Ανάπτυξης Λογισμικού, το οποίο και θα παραμένει στο χαρτοφυλάκιο Συμμετοχών της Δημόσιας Εταιρείας Στήριξης της Ανάπτυξης Λογισμικού τουλάχιστον επί πενταετία.
Στο ίδιο διάστημα της πενταετίας, η ωφελούμενη προσπάθεια, που θα έχει πλέον εταιρική μορφή, να απολαμβάνει προνομιακής δομής φορολογικά και άλλα κίνητρα για να παραμένει και να δραστηριοποιείται στην Ελλάδα (εξαιρετικά μειωμένο ΦΠΑ, ειδικούς χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές, υπό την προϋπόθεση της στήριξης και διεύρυνσης της εξειδικευμένης απασχόλησης, ειδική επιδότηση εξαγωγών σε χώρες εκτός ΕΕ κλπ).
Πέραν της πενταετίας να υπάρχει αποκλιμάκωση των κινήτρων, εάν σημαντικό μέρος των κερδών (που θα προκύπτουν εν μέρει και από τα παρασχεθέντα κίνητρα) των εταιρειών που ωφελούνται δεν αποδίδεται ως πόρος (φορολογικά αξιοποιήσιμη παροχή) ή ως πρόσθετη εταιρική συμμετοχή στην Δημόσια Εταιρεία Στήριξης της Ανάπτυξης Λογισμικού. Ειδικά αντικίνητρα θα πρέπει επίσης να υπάρχουν σε περίπτωση που ωφελούμενη εταιρεία μετακινήσει τη δραστηριότητά της εκτός Ελλάδος.
Τα κέρδη από ρευστοποίηση των Συμμετοχών της Δημόσιας Εταιρείας Στήριξης της Ανάπτυξης Λογισμικού να επαναδιοδεύονται στις δράσεις της.
Με τον ως άνω τρόπο η Παραγωγή Λογισμικού στην Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει Στρατηγικό Τομέα Ανάπτυξης της Εθνικής μας Οικονομίας.
Η αξιοποίηση των τεχνολογιών Πληροφορικής και Ψηφιακών Επικοινωνιών να επικεντρωθεί και στον τομέα απόδοσης Δικαιοσύνης. Η Ψηφιοποίηση εγγράφων και η Virtual αίθουσα τηλεδιασκέψεων θα διευκόλυνε την γρήγορη απόδοση δικαιοσύνης και αποσυμφόρηση Δικαστηρίων.
Μια χαρά είναι όλα ….
ας πάμε ποιο γρήγορα παρακάτω.
Ποτέ δεν πάσχαμε από Στρατηγικές :
http://www.ictplus.gr/files/30_KAI_XRONIA_ISTORIA.pdf
και μετά :
http://www.infosoc.gr/infosoc/el-GR/specialreports/digitalstrategy
και μετά :
http://www.opengov.gr/minreform/?p=1390
και ξανά μετά
http://www.opengov.gr/yme/?p=2830
και ξανά μανά
http://www.opengov.gr/minreform/?p=1652
Στην υλοποίηση και στο αποτέλεσμα τα χάναμε …
με κύρια ευθύνη όλων των κυβερνήσεων
και των «βολεμένων» διοικούντων…
Και εδώ αυτό λείπει … το κεφάλαιο εφαρμογής !!!
Εξ ου πιστεύω και η απογοήτευση για τη συμμετοχή στη διαβούλευση
Το κείμενο, ενώ αναφέρεται σε πολλούς επιμέρους στόχους, που από μόνοι τους θα έπρεπε να έχουν επιτευχθεί εδώ και χρόνια, δεν μου δίνει την μεγάλη εικόνα της αλλαγής που απαιτείται. Θεωρώ ότι 2 πρέπει να είναι οι βασικοί στόχοι, μέσα από τους οποίους μπορούν να αναλυθούν όλες οι επιμέρους στρατηγικές που είναι απαραίτητες για την επίτευξή τους.
Πρώτον, όλοι οι Έλληνες πολίτες να μπορούν να κάνουν όλες τις συναλλαγές τους με το ελληνικό δημόσιο μέσω της χρήσης ΤΠΕ.
Δεύτερον, όλοι οι πολίτες της γης θα πρέπει να μπορούν να αποκτήσουν προϊόντα και υπηρεσίες που παράγονται στην Ελλάδα μέσω ΤΠΕ.
Οι απλοί στην περιγραφή τους στόχοι, απλοποιούν και τη διαδικασία αξιολόγησης και επαναπροσδιορισμού των δράσεων.
Στο πεδίο που αναλύεται η ανοικτή διακυβέρνηση Θα μπορούσε να συμπεριληφθεί η χρήση ΤΠΕ για την κωδικοποίηση, την εκλαΐκευμένη διατύπωση και απλοποίηση της νομοθεσίας και των διοικητικών πράξεων ανά πεδίο πολιτικής. Με αυτόν τον τρόπο, η νομοθεσία και οι διοικητικές πράξεις θα μπορούσαν να καταστούν πιο κατανοητά από τους απλούς πολίτες αλλά και από τους ίδιους τους «χρήστες» αυτής, δηλαδή τους δημοσίους υπαλλήλους. Ταυτόχρονα θα γίνονταν πιο εμφανείς οι περιπτώσεις αντικρουόμενων διατάξεων ή κανονιστικών πράξεων δίνοντας άμεσα τη δυνατότητα για αναθεώρησή τους.
1) Σχετικά με την προτεραιότητα 5.5 και την αυθεντικοποίηση:
Η ασφάλεια των συναλλαγών είναι υπέρτερη της εμπειρίας χρήστη. Μια θεμελιώδης οδηγία που δίνουν όλοι οι ειδικοί σε θέματα ασφάλειας διαδικτύου είναι η χρήση διαφορετικών κωδικών για διαφορετικές υπηρεσίες και η συχνή αλλαγή κωδικών. Θα ήμουν αρνητική να χρησιμοποιήσω διαδικτυακές υπηρεσίες του δημοσίου εάν υπήρχε κοινό διαδικτυακό προφίλ ή κοινή αυθεντικοποίηση.
2) Σχετικά με την προτεραιότητα 4.2:
Η φράση «με στόχο τελικά την αύξηση των αποφοίτων από τις αντίστοιχες πανεπιστημιακές σχολές» είναι κατά την άποψή μου ανούσια μεταφορά ξενικών προτύπων χωρίς να λαμβάνονται υπόψη ποικίλες ελληνικές ιδιαιτερότητες. Σε αντίθεση με κάποιες χώρες του εξωτερικού, δεν έλειψαν ούτε λείπουν από την Ελλάδα οι πτυχιούχοι αυτών των κατευθύνσεων. Αυτό που έλειψε και λείπει είναι οι επιχειρήσεις που θα στρέφονται σε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες και που γι’ αυτό να δίνουν βαρύτητα όχι τόσο στην εμπειρία του εργαζόμενου και στις συστάσεις, όσο στις σπουδές και τις καινοτόμες ιδέες που μπορεί να φέρει. Όσο σπανίζουν τέτοιες επιχειρήσεις, τόσο οι ήδη πολυάριθμοι πτυχιούχοι αυτών των κλάδων θα στρέφονται στο εξωτερικό. Αν αντιθέτως υπάρξουν τέτοιες επιχειρήσεις, τότε όχι μόνο οι υπάρχοντες πτυχιούχοι θα παραμείνουν στην Ελλάδα, αλλά και οι νέοι που επιλέγουν αυτές τις σπουδές νομοτελειακά θα αυξηθούν, όπως είχε συμβεί παλιότερα με σχολές που έφερναν επαγγελματική αποκατάσταση.
3) Σχετικά με την προτεραιότητα 6.3:
Ο στόχος για την «ενδυνάμωση του ψηφιακού σχολείου με δυνατότητα πρόσβασης μαθητών σε διαδικτυακά μαθήματα (MOOCs) από απομονωμένες περιοχές της χώρας», όπως τίθεται, φαίνεται να έχει στόχο την μείωση των υπαρχουσών δημόσιων δομών και την εξοικονόμηση κονδυλίων. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, δεν αποτελεί στήριξη και όφελος για τους μαθητές, καθώς η φυσική παρουσία του εκπαιδευτικού και η παιδαγωγική σχέση που αναπτύσσεται είναι αναντικατάστατη.
Δεν φαίνεται ξεκάθαρα στην πρώτη παράγραφο της Προτεραιότητας 1.2 (σελ. 6) ότι η δημόσια υποστήριξη θα προάγει επίσης την ανάπτυξης υγιούς ανταγωνισμού στην τομέα των τηλεπικοινωνιών και θα λειτουργήσει καταλυτικά για την προσέλκυση νέων επενδύσεων σε δίκτυα ευρυζωνικών υποδομών επόμενης γενιάς.
Η προτεινόμενη αναθεωρημένη διατύπωση είναι η εξής:
“Η στήριξη με δημόσιους πόρους, θα πρέπει αφενός να μην δημιουργεί στρέβλωση της αγοράς, απαξιώνοντας σχετικά πρόσφατες ιδιωτικές επενδύσεις καθιστώντας τες ζημιογόνες, να προάγει ωστόσο την ανάπτυξης υγιούς ανταγωνισμού στην τομέα των τηλεπικοινωνιών, να λειτουργεί καταλυτικά στην προσέλκυση νέων επενδύσεων σε δίκτυα ευρυζωνικών υποδομών επόμενης γενιάς και αφετέρου να εστιάζει σε περιοχές και τομείς που δεν υπάρχει ενδιαφέρον της αγοράς να παράσχει υπηρεσίες που να καλύπτουν τους στόχους του Εθνικού Σχεδίου NGA. Με γνώμονα τη βέλτιστη χρήση των δημόσιων πόρων, αλλά και στο πλαίσιο των κανονισμών της ΕΕ περί κρατικών ενισχύσεων, η δημόσια υποστήριξη της επέκτασης των ευρυζωνικών υποδομών επόμενης γενιάς καλείται να εστιάσει:…”
Σε περίπτωση που δεν υπάρξει η σχετική αναθεώρηση δίνεται ή εντύπωση ότι η εν λόγω προτεραιότητα ευνοεί στην πράξη την διατήρηση του φυσικού μονοπωλίου κυρίαρχων παρόχων με υφιστάμενες τηλεπικοινωνιακές υποδομές δικτύων πρόσβασης και δεν αφήνει χώρο για την ανάπτυξη ευρυζωνικών υποδομών επόμενης γενιάς από άλλους παρόχους που δεν κατέχουν ήδη επαρκείς υποδομές δικτύων πρόσβασης.
Μια καλή ιδέα θα ήταν να γίνει συνδυαστική εκμετάλλευση των εκδηλώσεων της gaming community με τον τουριστικό τομέα της χώρας μας.
Δηλαδή να γίνει μια συνεκτική προσπάθεια ώστε να διοργανόνονται στη χώρα μας gaming events που θα συνδυάζουν υψηλής ποιότητας τουριστικό προϊόν και την προώθηση της βιομηχανίας gaming, πχ παρουσίασεις παιχνιδιών, κονσολών, συνέδρια αυτής της θεματικής, gaming feasts κτλ.
Έτσι και η τουριστική περίοδος της χώρας θα ενισχυθεί / επεκταθεί και θα δωθεί η πρέπουσα έμφαση σε μια δυναμική και ιδαιτερως προσοδοφόρα αναπτυξιακή βιομηχανία.
Διότι όσο και αν φαίνεται παράλογο, η gaming βιομηχανία αποτιμάται σε δισ $ / έτος, οπότε μόνο συμφέρον προς τη χώρα μας θα είχε η εμπλοκή της με αυτόν τον τομέα.
Εννοείται ότι παράλληλα θα πρέπει να υπάρχει και το κατάλληλο περιβάλλον ώστε να έχουμε και ελληνικές παραγωγές, οι οποίες θα μπορούν να σταθούν στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον, ίσως με gaming startup projects και συνεργασίες με άλλες πρωτοπόρες στον τομέα αυτό χώρες.
Οι Ηλεκτρονικές και Ψηφιακές Επικοινωνίες αποτελούν ίσως τον σημαντικότερο κλάδο για την Ελληνική Οικονομία και ταυτόχρονα επιτελούν τον καταλυτικό εκείνο οριζόντιο διακλαδικό παράγοντα ανάπτυξης, παραγωγής προστιθέμενης αξίας, αύξησης της παραγωγικότητας και ενδυνάμωσης του παραγωγικού –και των τριών τομέων της οικονομίας- ιστού της χώρας.
Η υφιστάμενη κατάσταση, η διασπορά των αρμοδιοτήτων και το πλήθος των αρμόδιων και συναρμόδιων αρχών και οργανισμών δεν μπορούν να αποτελέσουν απάντηση στις οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες εάν δεν υπακούσουν σε ένα ευρύτερο και ολοκληρωμένο στρατηγικό σχέδιο και μετασχηματισμό.
Αυτό το σχέδιο και η υλοποίηση του στον εν λόγω τομέα θα πρέπει:
Α) Να καταγράψει, αποτυπώσει και χαρτογραφήσει δυναμικά όλες τις αρμόδιες και συναρμόδιες αρχές, φορείς και οργανισμούς που ασκούν πολιτική στον τομέα (ενδεικτικά αναφέρονται: Υπουργείο, ΓΓΤΤ, ΕΕΤΤ, ΕΣΡ,ΕΕΑΕ, ΑΔΑΕ, ΣτΚ, ΓΓΨΠ, ΓΓΗΜ, ΓΓΠΣ, ΕΠ Ψηφιακής Σύγκλισης, ΚτΠ)
Β) Να καταγράψει, αποτυπώσει και χαρτογραφήσει το εύρος των αρμοδιοτήτων και των συναρμοδιοτήτων καθώς και τα σημεία τομής και σύγκρουσης αυτών.
Γ) Να επανασχεδιάσει και αναδιαρθρώσει τους ανωτέρω φορείς (αρμοδιότητες) έτσι ώστε να εξυπηρετούνται όλα τα σχετικά και συναφή Εθνικά Στρατηγικά Σχέδια
Δ) Να οριοθετήσει και να επαναπροσδιορίσει το εύρος τα σημεία τομής, τις συνεργασίες και τα οφέλη του κεντρικού & επιτελικού σχεδιασμού ως προς το συνολικό κοινωνικοπολιτικό και οικονομικό σχέδιο για την παραγωγική ανασυγκρότηση, την πλήρη απασχόληση και την κοινωνική ευημερία σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Ε) Να αποσαφηνίσει το ρόλο των Ανεξάρτητων -Ρυθμιστικών και μη- Αρχών και το εύρος της άσκησης πολιτικής στον Τομέα.
Προτεραιότητα 5.3: Μετά την ανακοίνωση (18ο ICT forum στις 26/10/2016) της έναρξης λειτουργίας του υπολογιστικού νέφους για τη Δημόσια Διοίκηση (G-cloud) από την Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ με χρονικό ορίζοντα τον 3/2017, και δεδομένου ότι γίνονται μεγάλες, συνεχείς και φιλότιμες προσπάθειες από το προσωπικό, υπάρχει δρόμος ακόμη λόγω των διαφορετικών αναγκών στις ανάγκες του κάθε φορέα. Τέτοιοι λόγοι είναι το μέγεθος των πληροφοριακών συστημάτων, οι απαιτήσεις, η παλαιότητα, η πολυπλοκότητα, οι επενδύσεις σε ΤΠΕ και φυσικά η δυνατότητα χρηματοδότησης. Συνεπώς η μετεγκατάσταση των πληροφοριακών συστημάτων ενός φορέα στο G-cloud αποτελεί σύνθετη μελέτη την οποία καλείται να την εκπονήσει ο φορέας μόνος του. Άρα είναι άμεση η ανάγκη δημιουργίας ενός «Σχεδίου Δράσης για τις Υποδομές Νέφους» ώστε από τη μία ο κάθε φορέας να γνωρίζει τα βήματα που θα ακολουθήσει, ενώ παράλληλα από την άλλη υποστηρίζονται καλύτερα οι υποδομές του υπολογιστικού νέφους.
Σχετικά με την προτεραιότητα 7.2: Υιοθέτηση πιστοποιητικού προστασίας δεδομένων για υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους (cloud), θα πρέπει να αναφερθούν τα ακόλουθα:
1. Ορθώς γίνεται αναφορά σε απαιτούμενη πολιτική προστασίας δεδομένων για την αντιμετώπιση και πρόληψη πιθανών ελλείψεων ασφαλείας. Η κύρια απαίτηση όμως θα πρέπει να αφορά Πλαίσιο Ασφάλειας Πληροφοριών, το οποίο θα διέπει τις λειτουργίες δημοσίων υπολογιστικών νεφών, μέρος του οποίου θα είναι η εν λόγω πολιτική. Το εν λόγω πλαίσιο θα πρέπει να καλύπτει τη διακυβέρνηση των παρόχων υπολογιστικών νεφών, την ακολουθούμενη στρατηγική ασφάλειας, τις δικλείδες ασφάλειας, τον τρόπο παρακολούθησής των, κλπ.
2. Η προτεινόμενη δράση σχετικά με τη κατάρτιση και υιοθέτηση πιστοποιητικού προστασίας δεδομένων είναι δυστυχώς πάρα πολύ δύσκολη να υλοποιηθεί. Έπειτα από πάνω μια επταετία που τα υπολογιστικά νέφη αποτελούν μέρος της επιχειρηματικής καθημερινότητας, δεν έχει καταστεί δυνατή η σύνταξη / ύπαρξη ενός πιστοποιητικού αποκλειστικά αναφερόμενο σε υπολογιστικά νέφη, με το οποίο θα μπορούν να πιστοποιηθούν οι πάροχοι (όχι απλά να ακολουθήσουν και υλοποιήσουν). Μέσω της εν λόγω πιστοποίησης θα αποδείκνυαν (λόγω ελέγχου) την υιοθέτηση ορθών πρακτικών για τη προστασία των δεδομένων. Επιπροσθέτως, πρέπει να ξεκαθαριστεί το πλαίσιο στο οποίο θα γίνει μια συζήτηση σχετικά με τη κατάρτιση ενός τέτοιου πιστοποιητικού. Αυτό συμβαίνει γιατί λόγω της φύσης των υπολογιστικών νεφών, οι δυνητικοί πελάτες θα ανήκουν σε διαφορετικές κατηγορίες, με διαφορετικές απαιτήσεις προστασίας, ερχόμενοι και από χώρες εκτός Ελλάδος, ακόμα και εκτός Ε.Ε.
3. Λόγω των ανωτέρω, καθίσταται απαραίτητη η προτεινόμενη δράση συμμετοχής σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Θα πρέπει όμως να εμπλουτιστεί και να καταστεί επίσης απαιτητή η συνεργασία με φορείς όπως ο ENISA (που αναφέρεται στην προτεραιότητα 7.1), αλλά και άλλους οργανισμούς που ενδέχεται να μην δραστηριοποιούνται στα όρια της Ε.Ε. (για παράδειγμα, ο μη-κερδοσκοπικός οργανισμός Cloud Security Alliance – CSA, ο ISACA, κλπ.)
4. Θα πρέπει σε κάθε περίπτωση, για όλη τη θεματική ενότητα 7 (ενίσχυση ασφάλειας και εμπιστοσύνης) να προαχθεί η συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού φορέα. Η ανταλλαγή απόψεων και συνεργασίες μόνο οφέλη θα αποδώσουν στην προσπάθεια που καταγράφεται στην Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική.
Θέλω να ελπίζω ότι τα κεφάλαια που θα διατεθούν για όλα αυτά δεν θα καταλήξουν σε μερικούς υπεργολάβους που διαχρονικά είχαν και έχουν προσβάσεις σε κρατικά έργα. Αντιπροτείνω λοιπόν την υποχρεωτική δημιουργία clousters επιχειρήσεων ΤΠΕ σε κάθε πόλη (ίσως ακόμα και με την μορφή τεχνολογικών πάρκων) όπου θα παρέχονται ευνοϊκές συνθήκες διατήρησης και ανάπτυξης αυτών των επιχειρήσεων (ευνοϊκή φορολογία σε συνδυασμό με επιδοτούμενα λειτουργικά κόστη για στέγαση, μισθοδοσία, εξοπλισμό, διαφήμιση). Τα clousters θα μπορούν να αναλαμβάνουν τοπικά έργα αυτοδιοίκησης καθώς και όλο το πακέτο των Β2Β υπηρεσιών προς επιχειρήσεις και βιομηχανικές περιοχές. Τα οφέλη από αυτό το σχήμα είναι τόσα πολλά που δεν μπορώ να τα αναφέρω σε μερικές γραμμές σχολίων. Κατά την γνώμη μου χρειάζονται δραστικές λύσεις για γρήγορη αναστροφή του αρνητικής και παρακμιακής κατάστασης που περιγράφουν οι δείκτες που αναφέρατε. Ο στόχος είναι κοινός και δεν μπορεί παρά να είναι η “Η υποβοήθηση της διεθνοποίησης των προϊόντων και υπηρεσιών των ελληνικών επιχειρήσεων και επαγγελματιών” ώστε να αντλήσουμε υγιή κεφάλαια από το εξωτερικό και όχι να περιμένουμε πάντα αόριστες και άφαντες επενδύσεις και στοιχειώδη ρευστότητα από προγράμματα επιδοτήσεων. Είμαι στη διάθεση σας για όποια διευκρίνηση.
Προτεραιότητα 5.5 – (Παραπομπή : lxiii)
Αν περιμένουμε πολλά ως Χώρα από τον Τουρισμό, δεν καταλαβαίνω τον σκοπό ύπαρξης των δύο (πολύ καλών ομολογουμένως) ιστότοπων :
http://www.discovergreece.com/ &
http://www.visitgreece.gr/
Πόση ακόμα (αυτο)καταστροφή χρειαζόμαστε για να καταλάβουμε ότι μόνο με την συν-εργασία θα επιβιώσουμε;
Συνεπώς, θα πρότεινα στο υπό διαμόρφωση νομοσχέδιο να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση και επιπλέον πόροι στην συν-εργασία, ξεκινώντας από την εκπαίδευση σε αυτήν (σε όλα τα επίπεδα).
Η στρατηγική κινείται σε μία λογική γραμμή. Αναφορές που θα μπορούσαν να γίνουν είναι:
1) Προτεραιρότητα 5.9: Η χρήση των τεχνολογιών Τ.Π.Ε. για την καταπολέμηση της ανεργίας, ειδικά σκεπτόμενοι της 800,000 κενές θέσεις εργασίας στην Πληροφορική μέχρι το 2016. Δεν είναι μόνο οι άνω των 55 που είναι δυνητικά κοινωνικά αποκλεισμένοι.
2) Προτεραιότητα 5.2: Δείτε τι ισχύει στη Δανία σχετικά με το λεγόμενο Agile Contracting: http://www.scl.org/site.aspx?i=ed34480
3) Αξιολόγηση και επαναπροσδιορισμός: Στους ελέγχους των έργων πληροφορικής μπορεί να ενταχθεί και αυτός σχετικά με την τεχνική ποιότητα των παραδοτέων έργων έτσι ώστε να διασφαλίζεται οικονομικότερα και ευκολότερα η συντήρηση και υποστήριξή τους.
Δεν γίνεται ιδιαίτερη αναφορά για την αξιοποίηση των τεχνολογιών Πληροφορικής και Ψηφιακών Επικοινωνιών στον χώρο της Υγείας, των Νοσοκομείων και της Κοινωνικής Ασφάλισης. Η στρατηγική στους τομείς αυτούς είναι όχι μόνο απαραίτητη, αλλά και επιβεβλημένη με δεδομένο ότι τα τελευταία είκοσι χρόνια και σημαντικές δαπάνες σε εξοπλισμό και εφαρμογές έχουν γίνει και Προγράμματα του Γ’ ΚΠΣ και του ΕΣΠΑ υλοποιήθηκαν, χωρίς όμως τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Θεωρώ απαραίτητο ένα νέο κεφάλαιο,που θα προστεθεί εκ των υστέρων, το οποίο θα αναφέρεται ειδικά στον τομέα της Υγείας και Κοινωνικής Ασφάλισης.