Αρχική Κώδικας ΜετανάστευσηςΜέρος Ζ’ (άρθρο 134)Σχόλιο του χρήστη ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ | 14 Μαρτίου 2023, 08:16
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ' | 14 Μαρτίου 2023, 08:16

    Άρθρο 134 Αδεείς διαμονής ανθρωπιστικών λόγων: Το προτεινόμενο άρθρο 134 παράγραφος 1, αναμορφώνει το πρώην άρθρο 19Α του Κώδικα Μετανάστευσης, έτσι ώστε πλέον για σειρά περιπτώσεων αδειών αυτής της κατηγορίας η σχετική υποχρέωση χορήγησης να μετατρέπεται σε δυνατότητα χορήγησης κατά την απόλυτη διακριτική ευχέρεια του αρμόδιου Υπουργού. Έτσι στις κατωτέρω περιπτώσεις η σχετική άδεια θα χορηγείται μόνο κατά περίπτωση / ad hoc κατά τη χαρακτηριστική νέα διάταξη του προτεινόμενου Κώδικα: Α) Στην περίπτωση των θυμάτων και ουσιωδών μαρτύρων εγκληματικών πράξεων, οι οποίες προβλέπονταν στην περίπτωση β’ της παραγράφου 1 του άρθρου 19Α. Σημειώνεται ότι σε αυτή την κατηγορία ανήκουν κατεξοχήν οι περιπτώσεις θυμάτων εγκλημάτων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά του άρθρου 82Α του ΠΚ, όπου προηγούμενα η σχετική άδεια χορηγείτο κατόπιν διαπιστωτικής πράξης του αρμόδιου Εισαγγελέα Πρωτοδικών. Β) Στην περίπτωση των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, μια υποχρέωση που επιβαλλόταν και από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, η οποία κυρώθηκε με το ν. 4531/2018, στο πλαίσιο παροχής προστασίας σε θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Γ) Στην περίπτωση των προσώπων που παρακολουθούν εγκεκριμένο θεραπευτικό πρόγραμμα ψυχικής εξάρτησης, θέτοντας πλέον πρόσωπα που κατεξοχήν έχουν ανάγκη κοινωνικής αρωγής εκτός οποιουδήποτε προστατευτικού πλαισίου με κινδύνους όχι μόνο για τους ίδιους, αλλά και για το σύνολο της κοινωνίας. Δ) Σε θύματα εργατικών ατυχημάτων, τα οποία παρότι δικαιούνται παροχές κοινωνικής ασφάλισης χωρίς καμία προϋπόθεση, η νομιμότητα της παραμονής τους στην Ελλάδα θα τίθεται πλέον υπό διαρκή αμφιβολία. Ε) Σε πάσχοντες από σοβαρά προβλήματα υγείας, οι οποίοι πλέον θα προστατεύονται και πάλι κατά περίπτωση, κατά παράβαση της υποχρέωσης παροχής προστασίας υγείας στο σύνολο του πληθυσμού της χώρας. Ο ως άνω περιορισμός των περιπτώσεων παροχής ανθρωπιστικής προστασίας έρχεται σε συνέχεια της κατάργησης της δυνατότητας παραπομπής από τις Επιτροπές Προσφυγών για χορήγηση αδείας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους με την περίπτωση ε΄ του άρθρου 61 του ν. 4686/2020, καθώς και της οριστικής κατάργησης με το άρθρο 20 του ν. 4825/2021 και αυτής της δυνατότητας αλλά και της δυνατότητας χορήγησης καθεστώτος αναβολής απομάκρυνσης που είχε με τα άρθρα 68 παρ. 3 και 104 παρ. 4 του ν. 4636/2019. Σημειώνεται ότι η πρόβλεψη της δυνατότητας χορήγησης άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους σε απορριφθέντες αιτούντες άσυλο κατόπιν παραπομπής τους από τις αρμόδιες Επιτροπές Προσφυγών, σε περίπτωση «αντικειμενικής αδυναμία απομάκρυνσης ή επιστροφής του πολίτη τρίτης χώρας στη χώρα καταγωγής ή συνήθους διαμονής του για λόγους ανωτέρας βίας, όπως σοβαροί λόγοι υγείας του ιδίου ή μέλους της οικογενείας του, ή συνδρομή στο πρόσωπο του ενδιαφερομένου της ρήτρας μη επαναπροώθησης του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ ή του άρθρου 3 της Σύμβασης της Νέας Υόρκης του 1984 κατά των βασανιστηρίων και άλλων τρόπων σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης», αποτελούσε τον βασικό και σε ορισμένες περιπτώσεις τον μόνο τρόπο προστασίας θεμελιωδών δικαιωμάτων των ενδιαφερόμενων, μετά την απόρριψη της αίτησης διεθνούς προστασίας. Η κατάργηση της διάταξης το 2020 δημιούργησε σοβαρό κενό και έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο, καθότι παρότι διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας καθιστούν αντικειμενικά αδύνατη την απομάκρυνση των προσώπων που προηγούμενος υπάγοντας στο καθεστώς αυτό ή επιβάλλουν την παραμονή τους στην Ελλάδα, δεν υπάρχει προβλεπόμενο καθεστώς διαμονής και τύπος άδειας προκειμένου να επιτευχθεί αυτό. Εν όψει τον ανωτέρω προτείνεται: - η αναδιατύπωση των παραγράφων 1 και 2 του προτεινόμενου άρθρου 134 σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 19 Α του ισχύοντος Κώδικα Μετανάστευσης - η επαναφορά της διάταξης του άρθρου 19 Α στ όπως ίσχυε μέχρι και την κατάργηση της με το άρθρο 20 του ν. 4825/2021, όπως και της δυνατότητας παραπομπής των Επιτροπών Προσφυγών για τη χορήγηση της άδειας αυτής. Αδεείς διαμονής εξαιρετικών λόγων: Σε συνέχεια των ως άνω περιορισμών ως προς τη χορήγηση αδειών παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, με την παράγραφο 4 περίπτωση γ της προτεινόμενης διάταξης, περιορίζεται και η δυνατότητα χορήγησης αδείας διαμονής για εξαιρετικούς λόγους που μεριμνούσε για την ανάγκη προστασίας μιας διαμορφωθείσας κατάστασης προηγούμενης μακρόχρονης διαμονής με τη δημιουργία ισχυρών βιοτικών δεσμών με τη χώρα. Ήδη με το άρθρο 12 του ν. 4825/2021 είχε προβλεφθεί κατά τρόπο περιοριστικό η άπαξ και μόνο δυνατότητα χορήγησης τέτοιας αδείας, και είχε απαλειφθεί και η δυνατότητα εξέτασης χορήγησης τέτοιας άδειας στο πλαίσιο της διαδικασίας επιστροφής, παρά την πρόβλεψη της Οδηγίας Επιστροφής (παρ. 4 άρθρου 6 οδηγίας 2008/115/ΕΚ) για την ‘ανά πάσα στιγμή’ δυνατότητα χορήγησης αδείας διαμονής για λόγους φιλευσπλαχνίας ή ανθρωπιστικούς. Με την προτεινόμενη διάταξη στερείται η δυνατότητα τακτοποίησης με την αυτού του τύπου άδεια διαμονής, στην περίπτωση που έχει εκδοθεί τελεσίδικη αρνητική απόφαση επί αιτήματος διεθνούς προστασίας, ενώ επίσης προβλέπεται πλέον ότι ο χρόνος παραμονής στη χώρα με βάση τέτοιο αίτημα διεθνούς προστασίας δεν θα προσμετράται για τη συμπλήρωση της βασικής προϋπόθεσης προηγούμενης συνεχούς διαμονής επί 7έτη. Η ως άνω πρόβλεψη έρχεται σε αντίθεση με το σύνολο του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου και το πλαίσιο οδηγιών και κανονισμών που ορίζουν ότι η υποβολή αίτησης διεθνούς προστασίας είναι δικαίωμα του πολίτη τρίτης χώρας και δεν θα πρέπει αυτό να παρακωλύεται ή να επιβαρύνεται με δυσμενείς συνέπειες, όπως εν προκειμένω. Επιπλέον, η ως άνω πρόβλεψη συνιστά δυσανάλογο και «μη αναγκαίο σε μια δημοκρατική κοινωνία» περιορισμό του δικαιώματος στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή, έννομο αγαθό το οποίο αποσκοπεί να προστατεύσει ο συγκεκριμένος τύπος άδειας διαμονής και το οποίο σε κάθε περίπτωση ο νομοθέτης αναγνωρίζει ως διαμορφωθείσα κατάσταση εκ της επταετούς συνεχούς διαμονής στη χώρα. Εν όψει των ανωτέρω προτείνεται: - η απάλειψη των δύο ως άνω όρων που εισάγονται με το άρθρο 134 (4) γ καθώς επίσης και - η κατάργηση της άπαξ δυνατότητας υποβολής της αίτησης για τη λήψη άδειας διαμονής της άδεια διαμονής για εξαιρετικούς λόγους. Τέλος, στην περίπτωση της παραγράφου 4 περίπτωση β (άδεια διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους ανηλίκων που φιλοξενούνται σε οικοτροφεία) θα πρέπει να προστεθεί πλέον των ανηλίκων που διαβιούν σε οικοτροφεία και οι ανήλικοι που διαβιούν σε δομές ή κέντρα μακροπρόθεσμης φιλοξενίας υπό την εποπτεία των αρμόδιων Υπουργείων. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει επί της ουσίας διαφοροποίηση μεταξύ οικοτροφείων και δομών ή κέντρων μακροπρόθεσμης φιλοξενίας ανηλίκων (ξενώνες ή εποπτευόμενα διαμερίσματα) ούτε και αντικειμενικός λόγος για τη διαφορετική μεταχείριση ουσιωδώς όμοιων καταστάσεων, θα πρέπει εν προκειμένω η εν λόγω διάταξη να συμπεριλάβει ρητά για το ενιαίο της ρύθμισης τις ως άνω δομές φιλοξενίας ανηλίκων και να αναδιατυπωθεί ως εξής: “β. ανήλικοι φιλοξενούμενοι σε οικοτροφεία, άλλες δομές ή κέντρα μακροπρόθεσμης φιλοξενίας ανηλίκων που λειτουργούν υπό την εποπτεία των αρμόδιων Υπουργείων (άδεια διαμονής τύπου «Α.5»)”. Εξάλλου, ο ίδιος ο νομοθέτης σε άλλα νομοθετήματα χρησιμοποιεί τους όρους διαζευκτικά ως ισοδύναμους (βλ. λ.χ. αρ. 68 ν. 4486/2017 […] “σε ξενώνες ή οικοτροφεία”). Για την πρακτική δε εφαρμογή της εδώ προτεινόμενης διάταξης θα πρέπει επιπλέον να συμπεριληφθεί στη διάταξη της παραγράφου 5 εξαίρεση ως προς την προϋπόθεση κατοχής διαβατηρίου για τη χορήγηση της άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους για την περίπτωση των ασυνόδευτων παιδιών, σε περίπτωση αντικειμενικής αδυναμίας προσκόμισης αυτού.