Αρχική Αναμόρφωση διαδικασιών απελάσεων και επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών, ζητήματα αδειών διαμονής και διαδικασιών χορήγησης διεθνούς προστασίας και άλλες διατάξεις...Άρθρο 38 – Μεταβατικές διατάξειςΣχόλιο του χρήστη Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) | 28 Ιουνίου 2021, 12:07
  • Σχόλιο του χρήστη 'Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA)' | 28 Ιουνίου 2021, 12:07

    ΑΣΦΑΛΗΣ ΤΡΙΤΗ ΧΩΡΑ – αρ. 86 Ν 4636/2019 Επισημαίνονται εκ νέου οι επιφυλάξεις που είχαν εγερθεί κατά τη συζήτηση της αρχικής διάταξης του αρ. 86 Ν 4636/2019 και την τροποποίησή της από το αρ. 16 Ν 4686/2020 για την επιτακτική ανάγκη εναρμόνισης της έννοιας της «ασφαλούς τρίτης χώρας» στην ελληνική νομοθεσία με το ενωσιακό δίκαιο. Σχετικά με τα κριτήρια για την τεκμηρίωση της ύπαρξης συνδέσμου μεταξύ του αιτούντος και της τρίτης χώρας, βάσει του οποίου η επιστροφή σε αυτή θα ήταν εύλογη, το αρ. 86, παρ. 1, περ. στ΄ Ν 4636/2019 προβλέπει ότι η διέλευση μπορεί, σε συνδυασμό με συγκεκριμένες οριζόμενες στο νόμο περιστάσεις, να στοιχειοθετεί τέτοιο σύνδεσμο. Η διάταξη αντιβαίνει συνεπώς στο αρ. 38, παρ. 2, περ. α΄ της Οδηγίας 2013/32/ΕΕ, βάσει του οποίου η διέλευση από το έδαφος τρίτης χώρας δεν μπορεί, αφεαυτής, να αποτελεί βάσιμο κριτήριο για την ύπαρξη συνδέσμου του αιτούντος με αυτή (ΔΕΕ, C-564/18 LH σκ. 45-50, C-924/19 και C-925/19 FMS, σκ. 158-159), εφόσον είναι συχνά το αποτέλεσμα τυχαίων περιστάσεων και δεν στοιχειοθετεί απαραίτητα κάποια σύνδεση του αιτούντος με τη χώρα. Καίτοι αναφερόμενη σε σειρά κριτηρίων, πολλά εκ των οποίων δεν ενδεικνύουν προσωπικό σύνδεσμο με μία τρίτη χώρα, η ισχύουσα νομοθεσία διατηρεί τη διέλευση ως πρωταρχικό κριτήριο για τον καθορισμό ενός επαρκούς συνδέσμου, αντίθετα με την ερμηνεία του εν λόγω κριτηρίου από το ΔΕΕ στις υποθέσεις LH και FMS. Δέον όπως υπενθυμιστεί ότι το αρ. 86, παρ. 2 Ν 4636/2019 δεν προβλέπει καμία ρύθμιση σχετικά με τη μεθοδολογία που πρέπει να να ακολουθούν οι αρχές για να κρίνουν εάν μία χώρα είναι «ασφαλής τρίτη χώρα» για ένα συγκεκριμένο αιτούντα, ήτοι τους κανόνες βάσει των οποίων αξιολογείται κατά πόσο πληρούνται τα κριτήρια της παρ. 1 του άρθρου στην ατομική περίπτωσή του. Κατά την αυθεντική ερμηνεία της Οδηγίας από το ΔΕΕ, η θέσπιση κανόνων μεθοδολογίας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη χρήση της έννοιας ως λόγου απαράδεκτου (C-564/18 LH σκ. 48, C-924/19 και C-925/19 FMS, σκ. 158). Η νομολογία του ΔΕΕ διευκρινίζει ότι η έννοια της «ασφαλούς τρίτης χώρας» βάσει της Οδηγίας απαιτεί τη θέσπιση ενός δικονομικού πλαισίου μέσω νομοθετικών ρυθμίσεων σε εθνικό επίπεδο για να καταστεί δυνατή η χρήση της από την αποφαινόμενη αρχή. Ελλείψει τέτοιων κανόνων, η χρήση της εν λόγω έννοιας δεν είναι σύμφωνη με το ενωσιακό δίκαιο. Η ερμηνεία της Οδηγίας στις υποθέσεις LH και FMS συνάδει με τη νομολογία του Δικαστηρίου σχετικά με ανάλογες υποχρεώσεις θέσπισης νομοθετικών ρυθμίσεων για την εφαρμογή της έννοιας της «ασφαλούς χώρας καταγωγής» (C-404/17 A κατά Migrationsverket) δυνάμει του αρ. 36 της Οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου και αυτή του «σοβαρού κινδύνου διαφυγής» (C-528/15 Al Chodor) δυνάμει των αρ. 2 και 28 του Κανονισμού του Δουβλίνου. Στη μεθοδολογία για την «ασφαλή τρίτη χώρα» θα πρέπει να αναγράφεται πλήρως το διαδικαστικό πλαίσιο και τα βήματα τα οποία καλείται να ακολουθεί η αποφαινόμενη αρχή για να κρίνει κατά πόσο το σύστημα ασύλου και η πρακτική της τρίτης χώρας πληρούν τα κριτήρια του ενωσιακού δικαίου σε γενικό επίπεδο και στην ατομική περίπτωση του αιτούντος. Οι κανόνες μεθοδολογίας περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τις αξιόπιστες πηγές πληροφοριών στις οποίες θα πρέπει να στηρίζεται η κρίση της αποφαινόμενης αρχής ως προς την εφαρμογή των κριτηρίων της «ασφαλούς τρίτης χώρας» στην ατομική περίπτωση του αιτούντος, στις οποίες πρέπει να περιλαμβάνονται οι εκθέσεις αξιόπιστων οργανώσεων προάσπισης ανθρώπινων δικαιωμάτων σχετικά με την κατάσταση των αιτούντων άσυλο στην τρίτη χώρα, σε συμφωνία με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ilias και Ahmed κατά Ουγγαρίας, Ευρεία Σύνθεση, 47287/15, σκ. 99, 235). Επομένως, είναι απαραίτητη μία σε βάθος τροποποίηση του αρ. 86 Ν 4636/2019, με στόχο την αναλυτική ρύθμιση των εν λόγω κανόνων μεθοδολογίας, όπου θα πρέπει να θεσπίζεται πλήρως το διαδικαστικό πλαίσιο και τα βήματα τα οποία καλείται να ακολουθεί η αποφαινόμενη αρχή για να κρίνει κατά πόσο το σύστημα ασύλου και η πρακτική της τρίτης χώρας πληρούν τα κριτήρια του αρ. 38 της Οδηγίας σε γενικό επίπεδο και στην ατομική περίπτωση του αιτούντος. Δέον όπως επισημανθεί ότι, τον Νοέμβριο του 2020, συστάθηκε Ομάδα Εργασίας υπό το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου για τον καθορισμό των ασφαλών τρίτων χωρών εντός τριών μηνών από τη συγκρότησή της, το έργο της οποίας, ωστόσο, ουδέποτε ολοκληρώθηκε. Τονίζεται, δε, ότι ούτε η ΚΥΑ 42799/2021, εκδοθείσα κατ’εξουσιοδότηση του αρ. 86, παρ. 3 Ν 4636/2019, συμμορφώνεται με την υποχρέωση της χώρας να θεσπίσει τους ανωτέρω κανόνες μεθοδολογίας. Παραμένει λοιπόν επιτακτική η ανάγκη διεξαγωγή στοχευμένης διαβούλευσης με εξειδικευμένους φορείς, με στόχο τη θέσπιση ειδικότερων νομοθετικών διατάξεων που θα ενσωματώνουν ορθώς τους κανόνες μεθοδολογίας για την εφαρμογή της έννοιας της «ασφαλούς τρίτης χώρας», σύμφωνα με τις απαιτήσεις του αρ. 38, παρ. 2 της Οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου. Μέχρι τη θέσπιση νομοθετικών ρυθμίσεων, η εφαρμογή της έννοιας της «ασφαλούς τρίτης χώρας» στο ελληνικό δίκαιο δυνάμει του αρ. 86 Ν 4636/2019 πρέπει κατ’ελάχιστο να ανασταλεί με ειδική ρύθμιση στις μεταβατικές διατάξεις του αρ. 38 του παρόντος Σχεδίου Νόμου, εφόσον είναι αντίθετη με το ενωσιακό δίκαιο και δεν μπορεί να εφαρμόζεται βάσει του ισχύοντος νόμου. Προτείνεται η εισαγωγή νέας παρ. 7 στο αρ. 38 ως εξής: «7. Η εφαρμογή του άρθρου 86 του ν. 4636/2019 (Α΄ 169) αναστέλλεται μέχρι την τροποποίησή του από μεταγενέστερο νόμο.»