Μετανάστευσης και Ασύλου

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'International Rescue Committee Hellas (IRC)' | 1 Φεβρουαρίου 2022, 10:22

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ • Η Eθνική Στρατηγική για την Προστασία των Aσυνόδευτων Aνήλικων που δημοσιεύθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2022, διακρίνεται από αρκετά θετικά σημεία, αλλά και αρκετές ασάφειες. • Κρίνεται πολύ θετικά η αναγνώριση της συμβολής των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στο σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων. • Ωστόσο το βασικό πρόβλημα έγκειται στο ότι αναφέρεται σε ήδη υπάρχουσες δράσεις και επιδιώξεις που δεν έχουν εφαρμοστεί ακόμη, και προϋπήρχαν νομικά. Δεν υπάρχει αποτίμηση της προηγούμενης περιόδου, ποιες αποφάσεις πρέπει να παρθούν και ποια είναι τα κατάλληλα βήματα για την υλοποίηση ενός ουσιαστικού πλαισίου προστασίας των ασυνόδευτων παιδιών. • Παράλληλα, σε όλη τη στρατηγική, εκτός μια αναφορά σε εργαστήρια ευαισθητοποίησης, απουσιάζει το κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Τα ασυνόδευτα παιδιά για να ενταχθούν, όπως και όλοι οι πληθυσμοί, εκτός απ την προετοιμασία που πρέπει τα ίδια να λάβουν, πρέπει και η άλλη πλευρά να προετοιμαστεί αντιστοίχως. • Η έννοια του Βέλτιστου Συμφέροντος: Για μια ακόμα φορά, για τον πυρήνα της προστασίας των ασυνόδευτων παιδιών, λείπει η εφαρμογή μιας διαδικασίας που θα ρυθμίζεται από το Νόμο και θα καταλήγει στο βέλτιστο συμφέρον του παιδιού. Μια διαδικασία η οποία θα ορίζει το ή τα πρόσωπα που θα συναποφασίζουν γι' αυτό αλλά και η δυνατότητα προσφυγής σε περίπτωση διαφωνίας για το περιεχόμενό του. Πυλώνας 1. Διασφάλιση της παροχής ολοκληρωμένης προστασίας και προώθηση των δικαιωμάτων των παιδιών • Δεν υπάρχει ρητή αναφορά του ρόλου του Συνηγόρου του Πολίτη και κυρίως της Βοηθού-Συνηγόρου του Παιδιού. Σε πολλές περιπτώσεις, και σε διαφορετικού τύπου προβλήματα (πχ. πρόστιμο για μάσκα ενώ την φόραγε το παιδί και μεταφορά και κράτησή του σε ΑΤ, άρνηση γιατρού σε ΙΚΑ να εξετάσει παιδί λόγω καταγωγής, άρνηση διευθυντή να εγγράψει παιδιά, κτλ), γίνεται επικοινωνία μεταξύ των οργανώσεων που υλοποιούν προγράμματα παιδικής προστασίας με τα παραπάνω όργανα για να αναλάβουν τα ζητήματα που προκύπτουν. Η συμβολή τους είναι εξαιρετικά πολύτιμη, για να απουσιάζει από τη στρατηγική. • Πρώτη υποδοχή: Δεν γίνεται αναφορά στη διαδικασία εκτίμησης της ευαλωτότητας και της επικινδυνότητας, καθώς και ποιος φορέας θα είναι υπεύθυνος. • Επιτροπεία και εκπροσώπηση ανηλίκων: Οι επαγγελματίες που ασχολούνται με υποθέσεις ανηλίκων πρέπει να έχουν και να λαμβάνουν συνεχώς κατάλληλη κατάρτιση, αλλά η αναφορά στο κείμενο είναι πολύ γενική χωρίς να ορίζει συγκεκριμένη θεματολογία και φορέα υλοποίησης. Θα πρέπει να παρέχεται από την Ειδική Γραμματεία για την Προστασία των Ασυνόδευτων Ανήλικων (ΕΓΠΑΑ), είτε από φορέα που συνεργάζεται με την ΕΓΠΑΑ, ώστε όλοι οι επαγγελματίες να λαμβάνουν την ίδια κατάρτιση, σε συχνότητα και ποιότητα και να μην επαφίεται στην ευχέρεια της κάθε οργάνωσης ή/και του κάθε φορέα. • Εκπαίδευση: Οι θέσεις στα σχολεία δεν είναι αρκετές- οι ΔΥΕΠ δε λειτουργούν παντού- πολλές φορές η εγγραφή ενός παιδιού, ακόμα και αν υπάρχουν άδειες θέσεις, επαφίεται στην διακριτική ευχέρεια του διευθυντή και στη θετική του προσέγγιση στο γενικότερο προσφυγικό ζήτημα. Ένα ακόμη πρόβλημα είναι πως οι τάξεις υποδοχής που έχουν θέσεις, δεν είναι πάντα κοντά στο σημείο διαμονής των ασυνόδευτων ανηλίκων. Σκοπός 1: Διασφάλιση κατάλληλων και φιλικών προς το παιδί συνθηκών και διαδικασιών υποδοχής για όλους τους ασυνόδευτους ανηλίκους που βρίσκονται στην Ελλάδα Στόχος 1: Βελτιστοποίηση των συνθηκών και διαδικασιών υποδοχής για ασυνόδευτους ανηλίκους κατά την παραμονή τους σε Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης • Δράση 1.1: Καθορισμός σαφών διαδικασιών σχετικά με τον προσδιορισμό και την καταγραφή ενός ατόμου ως ασυνόδευτου ή χωρισμένου ανήλικου Είναι ασαφές ποιος επαγγελματίας και με ποιο τρόπο θα είναι υπεύθυνος να πιστοποιήσει ότι η διαδικασία καταγραφής έχει γίνει/γίνεται, καθώς και ποιες περιπτώσεις αφορά η διαδικασία προσδιορισμού ηλικίας. Αντίστοιχα, ποιος είναι ο φορέας παραπομπής και ποιες οι περαιτέρω ενέργειες σε περίπτωση που υπάρχει αδυναμία εκτίμησης της ηλικίας. • Δράση 1.2: Αναγνώριση ειδικών αναγκών προστασίας ήδη σε αρχικό στάδιο κατά την άφιξη ανηλίκων στην ελληνική επικράτεια Δεν αναφέρονται τα εργαλεία που θα χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση της ευαλωτότητας, κάθε πότε επαναλαμβάνεται χρονικά και εάν υπάρχουν συγκεκριμένοι δείκτες ευαλωτότητας. • Δράση 1.3: Βελτιστοποίηση της ποιότητας της φροντίδας και του βιοτικού επιπέδου των ασυνόδευτων ανηλίκων που διαμένουν στις ασφαλείς περιοχές εντός των ΚΥΤ Το να δημιουργούνται "ζώνες" για ασυνόδευτα ή/και διαχωρισμένα παιδιά, εντός των ΚΥΤ, αυτόματα εκθέτει τα παιδιά αυτά σε πολλούς κινδύνους. Έχει αποδειχτεί και στο παρελθόν πως η διαμονή εντός των ΚΥΤ, μαζί με τον γενικό πληθυσμό, των ασυνόδευτων ή/ και διαχωρισμένων παιδιών, ήταν μια συνθήκη που έφερε πολλές προβληματικές. Δεν καθορίζεται στη στρατηγική ο λόγος επαναφοράς των συγκεκριμένων χώρων και εάν υπάρχουν προβλέψεις σχετικά με το πώς θα είναι αυτή η περιοχή, πώς θα προφυλάσσεται, το διάστημα παραμονής των παιδιών εντός των συγκεκριμένων χώρων και εάν συνάδει με το βέλτιστο συμφέρον τους. Στόχος 2: Θέσπιση Μηχανισμού Επείγουσας Ανταπόκρισης για Ασυνόδευτους Ανήλικους σε Επισφαλείς Συνθήκες Διαβίωσης • Μηχανισμός επείγουσας ανταπόκρισης: Είναι πάρα πολύ σημαντική πρακτική και πρέπει να καθιερωθεί ως ένας σταθερός μηχανισμός ανταπόκρισης, ο οποίος θα λειτουργεί ανεξάρτητα από χρηματοδότηση. Παρόλα αυτά, επειδή πρέπει να παραμένει μια προσωρινή λύση, δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα για το διάστημα μέσα στο οποίο ένας ανήλικος θα πρέπει να μεταφέρεται σε μακροχρόνια δομή φιλοξενίας, όπως θα έπρεπε. • Αναφέρεται πως εάν ένας ασυνόδευτος ανήλικος αναγνωριστεί σε άλλη περιοχή, θα οδηγείται σε προστατευτική κράτηση. Δεν αναφέρεται ωστόσο εάν υπάρχει χρονοδιάγραμμα για τις διαδικασίες που θα ακολουθήσουν ώστε ένας ανήλικος να μην παραμένει για μεγάλο διάστημα σε αστυνομικό τμήμα και να μεταφέρεται στε κατάλληλες δομές. • Δράση 2.1.2: Δημιουργία δομών επείγουσας φιλοξενίας Οι θέσεις στις δομές επείγουσας φιλοξενίας ωστόσο, εφόσον δεν είναι με μοναδιαίο κόστος, είναι πολύ θετικό να υπάρχουν. Είναι όμως πολύ σημαντικό να υπάρχει και ένα πλάνο μετάβασης σε δομή μακροχρόνιας φιλοξενίας και κατά το δυνατόν, οι επαγγελματίες να κάνουν δράσεις ενίσχυσης των δεξιοτήτων των παιδιών, με συγκεκριμένους στόχους που θα πρέπει να πετύχουν μέσα σε αυτούς τους 2 μήνες. • Δράση 2.1.3: Διαχείριση υποθέσεων: Σχεδιασμός ενός ολοκληρωμένου πλαισίου αξιολόγησης και υποστήριξης για όλους τους σημαντικούς τομείς της ζωής των παιδιών Η δράση αυτή είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και προωθητική, ωστόσο απουσιάζει ο χρόνος ανάπτυξης του πλαισίου, ο υπεύθυνος φορέας υλοποίησης και γενικότερα πώς θα υλοποιηθεί σε πρακτικό επίπεδο. Αντίστοιχα, είναι ασαφές το χρονικό πλαίσιο εκκίνησης της πιλοτικής εφαρμογής του «μοντέλου πλαισίου υποδοχής» καθώς και ο φορέας/τρόπος αξιολόγησής του. Στόχος 3: Ενίσχυση της δυναμικότητας του συστήματος στέγασης της χώρας Σύμφωνα με την έκθεση της IRC «Μια ευκαιρία για ένα καλύτερο μέλλον: Πρόγραμμα υποστηριζόμενης διαβίωσης για την προστασία των ασυνόδευτων παιδιών», η μεγάλης κλίμακας ιδρυματικού τύπου φροντίδα αναγνωρίζεται πλέον, σε παγκόσμιο επίπεδο, ως μία από τις κύριες αιτίες εμφάνισης συμπτωμάτων παραμέλησης και συναισθηματικής ή/και ψυχολογικής κατάπτωσης των παιδιών. Η ασφαλής και ηλικιακά κατάλληλη φροντίδα εκτός ιδρυμάτων είναι καίριας σημασίας, προκειμένου τα ασυνόδευτα παιδιά να έχουν τη δυνατότητα να αισθανθούν ασφάλεια και υποστήριξη, και να ενταχθούν στο νέο κοινοτικό πλαίσιο που βρίσκονται. Δεν υπάρχει λόγος αύξησης των θέσεων σε συστήματα φιλοξενίας παιδιών, εφόσον οι ήδη υφιστάμενες θέσεις σε διαμερίσματα υποστηριζόμενης διαβίωσης πχ δεν καλύπτονται. Περιορισμοί όπως η βραχυπρόθεσμη και αβέβαιη χρηματοδότηση, η οποία θέτει σε κίνδυνο τη λειτουργία των διαμερισμάτων υποστηριζόμενης διαβίωσης, καθώς και η έλλειψη ενός σχεδίου για τα παιδιά που ενηλικιώνονται, πρέπει να ξεπεραστούν προκειμένου να υπάρξει ουσιαστικό πλαίσιο στέγασης και φιλοξενίας σε κατάλληλες δομές. • Δράση 3.1: Ανάπτυξη ενός εθνικού “οικο”-συστήματος φιλοξενίας για ασυνόδευτους ανηλίκους μέσω της καθιέρωσης ενός αποτελεσματικού συστήματος παραπομπών και του στρατηγικού σχεδιασμού τοποθετήσεων Στο πλαίσιο της αποιδρυματοποίησης και λαμβάνοντας υπόψη τα οφέλη (τόσο στα ίδια τα παιδιά, όσο και από άποψη κόστους) των εναλλακτικών μορφών φροντίδας, κρίνεται σημαντικός ο στρατηγικός σχεδιασμός που περιλαμβάνει λιγότερες θέσεις σε ξενώνες (ιδρυματική φροντίδα) και περισσότερες σε διαμερίσματα υποστηριζόμενης διαβίωσης (φροντίδα στην κοινότητα). Ειδικά ξενώνες 25-30 θέσεων δεν ανταποκρίνονται στο βέλτιστο συμφέρον των παιδιών καθώς γενικότερα, οι ιδρυματικού τύπου δομές φιλοξενίας, ακριβώς επειδή δεν προάγουν την μοναδικότητα του ατόμου, οδηγούν σε συμπεριφορές μάζας και κατ’ επέκταση σε περιστατικά έντασης και αντι-κοινωνικοποίησης. Πρέπει να υπάρχουν θέσεις σε ξενώνες μικρής δυναμικότητας (8 εως 10 παιδιά το πολύ) για παιδιά τα οποία δεν είναι έτοιμα να μεταβούν στην ημι-αυτονομία. Είναι απαραίτητη η προώθηση εναλλακτικών πρακτικών φροντίδας, όπως η υποστηριζόμενη διαβίωση, που προσφέρουν ασφάλεια και φροντίδα στα παιδιά και τη δυνατότητα να απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους σε ένα οικογενειακό περιβάλλον που προάγει τη σωματική, κοινωνική, συναισθηματική, γνωστική και οικονομική ευεξία. • Παραμονή/Νομικό καθεστώς: Χρειάζεται περαιτέρω διευκρίνιση, σχετικά με το αν αποκλείονται λόγω νομικού καθεστώτος παιδιά από τη δυνατότητα παραπομπής σε διαμερίσματα υποστηριζόμενης διαβίωσης, παιδιά που πρόκειται να φύγουν από την Ελλάδα με οικογενειακή επανένωση/μετεγκατάσταση και εάν θα αλλάξει το υφιστάμενο πλαίσιο. • Ξενώνες για νεαρούς ενήλικες: Σε περίπτωση που οι νεαροί ενήλικες διέμεναν σε διαμέρισμα υποστηριζόμενης διαβίωσης, θα είναι λάθος το να μεταφερθούν σε ξενώνα μετά την ενηλικίωση καθώς θα εισέλθουν και πάλι σε μία ιδρυματικού τύπου φροντίδα, ενώ έχουν ήδη αναπτύξει δεξιότητες αυτονομίας. Οι ξενώνες για ενήλικες θα πρέπει να είναι ελάχιστοι και σίγουρα λιγότεροι σε σχέση με τους ξενώνες για ασυνόδευτα παιδιά. • Σταθερή χρηματοδότηση: Είναι σημαντικό η χρηματοδότηση να είναι με μεικτή βάση υπολογισμού, δηλαδή πάγιες δαπάνες και ελαστικά κόστη που προκύπτουν από δαπάνες που σχετίζονται με την πληρότητα, αλλιώς οι δράσεις δεν θα έχουν νόημα. Στόχος 4: Παρακολούθηση της λειτουργίας και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών κάθε δομής φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων • Δράση 4.1: Ανάπτυξη και θέσπιση προτύπων ποιότητας για όλες τις δομές φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων Όπως και παραπάνω, πρέπει να διευκρινιστεί αν η κατάρτιση και η εποπτεία θα παρέχονται από την ΕΓΠΑΑ ή αν είναι στην ευχέρεια του κάθε φορέα. Είναι ένα χρόνιο ζήτημα που απασχολεί τους φορείς. • Δράση 4.2: Ανάπτυξη μηχανισμού εποπτείας και αξιολόγησης των δομών φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων Είναι πολύ σημαντικό βήμα η δημιουργία του μηχανισμού εποπτείας των δομών φιλοξενίας. Παρόλα αυτά, επειδή οι φορείς φιλοξενίας ασυνόδευτων παιδιών μπορεί να περάσουν από έλεγχο δύο φορές τον χρόνο από την Ειδική Υπηρεσία του ΤΑΜΕ, ο οποίος είναι πολύ χρονοβόρος και γραφειοκρατικός, θα πρέπει να υπάρχει συντονισμός ώστε να μην ζητούνται τα ίδια πράγματα από διαφορετικά όργανα ελέγχου και αξιολόγησης. Επίσης η αναφορά στη διαδικασία μη συμμόρφωσης των φορέων, είναι πολύ γενική και χρήζει διευκρίνισης. Δείκτες για την παρακολούθηση υλοποίησης των δράσεων: Πολύ σημαντικό που υπάρχουν οι δείκτες, παρόλα αυτά οι περισσότεροι είναι ποσοτικοί και όχι ποιοτικοί. Θα μπορούσαν να προστεθούν δείκτες όπως π.χ. αριθμός ασυνόδευτων παιδιών που μεταφέρονται σε δομή μακροχρόνιας φιλοξενίας εντός 25 ημερών (παρονομαστής ο αριθμός των παιδιών που φιλοξενούνται σε κάθε ΚΥΤ, κάθε μήνα). Ή για παράδειγμα, αριθμός επαγγελματιών που βελτίωσαν τις γνώσεις στον τομέα της παροχής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, μετά την παρακολούθηση κάποιας επιμόρφωσης. Σκοπός 2: Διασφάλιση της προστασίας των δικαιωμάτων και του βέλτιστου συμφέροντος των ανηλίκων Στόχος 1: Διασφάλιση της παροχής φιλικών προς τα παιδιά πληροφοριών και της συμμετοχής των ασυνόδευτων ανηλίκων • Δράση 1.1: Χρήση υφιστάμενου ή ανάπτυξη νέου και διάδοση υλικού με φιλικές προς τα παιδιά πληροφορίες στην ελληνική γλώσσα και στις πιο ευρέως ομιλούμενες γλώσσες μεταξύ των ασυνόδευτων ανηλίκων που βρίσκονται στην Ελλάδα Δεν είναι σαφές εάν έχουν ζητηθεί οι ιδέες και οι απόψεις των παιδιών, στα πλαίσια της δημιουργίας της στρατηγικής ή έαν έγιναν κάποιες ομάδες εστιασμένης συζήτησης με τα παιδιά. Θα μπορούσε να γίνει και σε επόμενο στάδιο, καθώς είναι σημαντικό τα ίδια τα παιδιά να εκφράσουν τι πληφορίες θα ήθελαν να έχουν. • Υλικό: Είναι απαραίτητες οι επιπλέον εκπαιδευτικές δραστηριότητες και κυρίως δραστηριότητες εκπαιδευτικού και επαγγελματικού προσανατολισμού, καθώς πολλά από τα ασυνόδευτα παιδιά ενδιαφέρονται να εξελίξουν τις δεξιότητές τους και τους απασχολεί πολύ η εύρεση εργασίας. • Δράση 3.1: Προώθηση της δημιουργίας ιατρικών αρχείων για ασυνόδευτους ανηλίκους Πληροφοριακό σύστημα ιατρικών στοιχείων: Είναι εξαιρετικά σημαντική η ύπαρξη των ιατρικών στοιχείων του παιδιού, καθώς πολλές φορές η πληροφορία δεν μεταβιβάζεται ορθά και ολοκληρωμένα στην επόμενη δομή φιλοξενίας. • Δράση 3.4: Προώθηση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας των ανηλίκων και ιδίως των κοριτσιών Εξαιρετικά προβληματική η διαφοροποίηση μεταξύ αγοριών και κοριτσιών, καθώς η αναπαραγωγική και σεξουαλική υγεία αφορά όλα τα φύλα, ενώ ο διαχωρισμός τους οδηγεί σε σεξιστικές συμπεριφορές και αντιλήψεις για τη θέση της γυναίκας και των θηλυκοτήτων στην κοινωνία. Πρέπει να δοθεί έμφαση στην ενημέρωση με σκοπό την πρόληψη, σε όλα τα φύλα. • Δράση 4.2: Ανάπτυξη ικανοτήτων των εκπαιδευτικών για τη διευκόλυνση της διδασκαλίας σε πολύγλωσση τάξη Παρότι είναι πολύ σημαντική η διαρκής ανάπτυξη ικανοτήτων των εκπαιδευτικών, είναι πολύ γενική δράση. Πρέπει να οριστεί ο ρόλος του Υπουργείου Παιδείας, ο ρόλος του Υπουργείου Μετανάστευσης και ο ρόλος της Ειδικής Γραμματείας για την Προστασία των Ασυνόδευτων Ανήλικων. Επίσης ο τρόπος που θα επιλεγούν οι εκπαιδευτικοί και σε τι θεματικές/τομείς θα εκπαιδευτούν περαιτέρω. Είναι ασαφής ο φορέας και ο τρόπος αξιολόγησης. Δεδομένων των δυσκολιών των ασυνόδευτων παιδιών ως προς την εκπαίδευσή τους και λαμβάνοντας υπόψη τα περιστατικά ρατσισμού στα σχολεία, χρειάζεται εμπλοκή όλου του σχολικού συστήματος (όχι μόνο των εκπαιδευτικών) καθώς και δράσεις με γονείς και με την τοπική κοινότητα. Στόχος 5: Προώθηση προσέγγισης που βασίζεται στα δικαιώματα των παιδιών • Δράση 5.1: Εισαγωγή ευρείας χρήσης της αξιολόγησης του βέλτιστου συμφέροντος Η διαδικασία πρέπει να είναι πολύ συγκεκριμένη, δηλαδή πρέπει να αναφέρονται οι περιπτώσεις που θα πρέπει να γίνεται καθορισμός βέλτιστου συμφέροντος, ποιοι εκπρόσωποι θα συμμετέχουν στην επιτροπή, ποιος έχει δικαίωμα να εκκινήσει τη διαδικασία καθώς και μέχρι πότε πρέπει να έχει γίνει. • Δράση 5.2: Ανάπτυξη ικανοτήτων όλων των επαγγελματιών που εργάζονται με και για ανηλίκους Είναι εξαιρετικά χρήσιμη δράση, ωστόσο χρειάζεται να γίνει πιο ξεκάθαρο ένα μεγάλο μέρος της Στρατηγικής. Συγκεκριμένα πρέπει να οριστεί ο φορέας που θα αναλάβει τις επιμορφώσεις, το χρονικό πλαίσιο που θα λαμβάνουν χώρα και πώς θα επιλέγονται οι επαγγελματίες. Είναι επίσης πολύ σημαντικό που στις ομάδες-στόχους συμπεριλαμβάνονται και δημόσιοι φορείς. Δείκτες • Αριθμός παιδιών-υποβολή παραπόνων: Και πάλι είναι ποσοτικοί οι δείκτες. Θα μπορούσε να αλλάξει σε «αριθμός παιδιών που είναι ικανοποιημένα με τον μηχανισμό παραπόνων/αναφορών» ή «αριθμός παιδιών που νιώθουν ασφαλή με τον μηχανισμό παραπόνων/αναφορών». Πυλώνας 2: Αναζήτηση και υλοποίηση βιώσιμων λύσεων για κάθε ασυνόδευτο ανήλικο Άδεια διαμονής για ανθρωπιστικούς μόνο μέσω νόμιμης μετανάστευσης πλέον και όχι ασύλου. Δεν υπάρχει αναφορά στον τρόπο ή τα βήματα ή τα όργανα υλοποίησης της εξασφάλισης νομικού καθεστώτος και κοινωνικής ένταξης για όλους τους ασυνόδευτους ανηλίκους των οποίων η διαμονή στην Ελλάδα είναι προς το βέλτιστο συμφέρον τους καθώς και της διασφάλισης ότι οι νεαροί ενήλικες που επιστρέφουν στη χώρα καταγωγής τους ή σε τρίτη χώρα απολαμβάνουν ασφάλεια, κατάλληλο βιοτικό επίπεδο και πρόσβαση σε δικαιώματα Δείκτες: • Αριθμός αιτημάτων επανένωσης: σημαντικό να προστεθεί χρονοδιάγραμμα, καθώς μπορεί να υπάρχουν πολύ μεγάλες καθυστερήσεις. Π.χ. αριθμός αιτημάτων που ολοκληρώνονται μέσα σε συγκεκριμένους μήνες. • Αναζήτηση μελών οικογένειας: και με αυτό σαν παρονομαστή, αριθμός αιτημάτων που είναι επιτυχή/ έχουν θετική έκβαση. Σκοπός 2: Εξασφάλιση νομικού καθεστώτος και κοινωνικής ένταξης για όλους τους ασυνόδευτους ανηλίκους των οποίων η διαμονή στην Ελλάδα είναι προς το βέλτιστο συμφέρον τους • Δράση 1.1: Δημιουργία καθεστώτος για τους ασυνόδευτους ανηλίκους, για τους οποίους κρίνεται ότι η επιστροφή δεν είναι προς το βέλτιστο συμφέρον τους και οι οποίοι δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του ανθρωπιστικού καθεστώτος, προκειμένου να υποβάλουν αίτηση και να αποκτήσουν το «καθεστώς ανοχής» για ανήλικους πολίτες τρίτων χωρών Πρέπει να διευκρινιστεί ποια διαδικασία θα ακολουθείται μετά την ενηλικίωση, καθώς στην στρατηγική δεν υπάρχει πρόβλεψη για νέους ενήλικες και για τη συνέχιση της υποστήριξής τους. • Δράση 1.2: Προώθηση της ανάπτυξης των ικανοτήτων των χειριστών υποθέσεων ανηλίκων κατά την διενέργεια συνέντευξης για τον καθορισμό του καθεστώτος τους Είναι πολύ σημαντικά και πρέπει να γίνονται, παρόλα αυτά πρέπει να υπάρξουν συγκεκριμένες δράσεις συντονισμένες από την ΕΓΠΑΑ για ομοιόμορφη πρακτική και επιμόρφωση. Ήδη πολλές οργανώσεις με προγράμματα παιδικής προστασίας έχουν πραγματοποιήσει επιμορφώσεις σε αστυνομικούς, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και άλλους επαγγελματίες της πρώτης γραμμής. Στόχος 2: Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και συμμετοχής ανηλίκων στην κοινότητα Αρκετά προβληματικός ο διαχωρισμός των δικαιούχων διεθνούς προστασίας και των αιτούντων/ουσών ασυνόδευτων παιδιών καθώς η ένταξη πρέπει να ξεκινά με την άφιξη ενός παιδιού στη χώρα υποδοχής, άρα και κατά τη διαδικασία της αίτησης ασύλου για την ομαλή μετάβασή του στην κοινωνία μετέπειτα. Πολλές φορές επίσης τα παιδιά περιμένουν πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα να περάσουν από συνέντευξη, επομένως πρέπει να έχουν πρόσβαση σε ενταξιακά προγράμματα. • Δράση 2.3: Εξασφάλιση της παροχής καθοδήγησης στους ανηλίκους σχετικά με την κοινωνικοποίηση, τις σπουδές, την εργασία, τα σχέδια τους για το μέλλον, την ελληνική κουλτούρα και τη γεφύρωση του χάσματος Έπειτα από την εμπειρία της προηγούμενης περιόδου, κρίνεται απαραίτητο να τεθεί συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο θα πρέπει να έχει οριστεί ο/η επίτροπος. • Δράση 2.4: Εξασφάλιση πρόσβασης στην επαγγελματική κατάρτιση και διευκόλυνση της μαθητείας Πρέπει να οριστεί εάν η ΕΓΓΠΑΑ θα έχει κάποιο συντονιστικό ρόλο στη δράση αυτή και εάν θα υπάρξουν στοχευμένες ενέργειες απ' το Υπουργείο Μετανάστευσης ή από το Υπουργείο Παιδείας ή σε συνεργασία. Στόχος: Προετοιμασία νεαρών ενηλίκων για την επιστροφή τους στη χώρα καταγωγής ή την τρίτη χώρα και την υποστήριξη της επανένταξής τους. Πρόκειται για εξαιρετικά προβληματικό στόχο, που δεν είναι σαφές για ποιο λόγο υφίσταται σε μια στρατηγική προστασίας ασυνόδευτων ανήλικων. Επίσης, δεν γίνεται αναφορά στον τρόπο αξιολόγησης κάθε ανήλικου, ποιος ο ρόλος της ΕΓΠΑΑ και κυρίως ποια θα είναι η διαδικασία εφόσον μάλιστα ο νεαρός ενήλικας δεν απολαμβάνει τα δικαιώματά του στη χώρα καταγωγής/τρίτη χώρα επανένταξης. • Δράση 1.2: Καθιέρωση διαδικασίας για το προπαρασκευαστικό στάδιο, τη μεταφορά, την επιστροφή και την επανένταξη Οι 24 ώρες πριν δεν θεωρούνται έγκαιρη ενημέρωση. Χρειάζεται σε κάθε περίπτωση, καθώς η επιστροφή, είναι ακόμα μια αλλαγή στη ζωή ενός νεαρού ενήλικα και ένα πιθανώς στρεσογόνο γεγονός. Πυλώνας 3: Πρόληψη και αποτελεσματική προστασία από κάθε μορφή βίας, εκμετάλλευσης και κακοποίησης • Δράση 1.2: Ευαισθητοποίηση για θέματα ισότητας των φύλων Θετικό το ότι εμπλέκονται τα σχολεία στη συγκεκριμένη δράση, καθώς συμπεριλαμβάνει όλη την κοινότητα. Ασαφές εάν θα έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα. Δείκτες: • Αριθμός εργαστηρίων: Θα μπορούσε κι εδώ να προστεθεί ένας ποιοτικός δείκτης, καθώς και στην περιγραφή της δράσης, δίνεται έμφαση στον βιωματικό τρόπο με τον οποίο πρέπει να γίνονται τέτοια εργαστήρια. Συνεπώς, δεν είναι σημαντικό μόνο το να γίνουν, αλλά η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί, η προσέγγιση και φυσικά, οι δεξιότητες του επαγγελματία. • Αριθμός οργανώσεων/υπηρεσιών: Οι περισσότεροι - αν όχι όλοι οι φορείς - πλέον έχουν πολιτική παιδικής προστασίας. Δεν έχουν λειτουργικό, δομημένο και ουσιαστικό μηχανισμό υποβολής αναφορών και ανεξάρτητη διαδικασία διερεύνησης αναφορών - ίσως θα ήταν σημαντικό να προστεθεί αυτό. Σκοπός 2: Ενίσχυση των μηχανισμών παραπομπής για ανηλίκους θύματα βίας, εκμετάλλευσης και κακοποίησης • Δράση 1.3: Υποστήριξη ανηλίκων επιζώντων σεξουαλικής εκμετάλλευσης και σεξουαλικής κακοποίησης Εξαιρετικά σημαντική και προωθητική δράση, αλλά πολύ γενική. Χρειάζεται ορισμός του μοντέλου υποστήριξης, του συστήματος ανταπόκρισης, συμπεριλαμβανομένης και της αρχικής ιατρικής φροντίδας, με πιθανή εμπλοκή των νοσοκομείων.