Μετανάστευσης και Ασύλου

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ)' | 1 Φεβρουαρίου 2022, 12:00

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Εισαγωγή Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) καταρχήν καλωσορίζει την έκδοση Εθνικής Στρατηγικής για την Προστασία των Ασυνόδευτων Ανηλίκων, η οποία αφενός έλλειπε, αφετέρου έρχεται να καλύψει ουσιαστικά το πλαίσιο προστασίας της πλέον ευάλωτης πλυθυσμιακής ομάδας, αυτής των ασυνόδευτων και χωρισμένων από την οικογένειά τους παιδιών. Η σημαντική δουλειά που έγινε στο πλαίσιο της προεργασίας για την κατάρτιση της Στρατηγικής, η οποία αντανακλάται στο ίδιο το περιεχόμενο του κειμένου, όπως και η διαπίστωση των μέχρι σήμερα αδύνατων ή ελλειπόντων σημείων θα πρέπει να αποτελέσουν το εφαλτήριο για την εφεξής ολιστική αντιμετώπιση των αναγκών των ασυνόδευτων ανηλίκων και τη διασφάλιση της προστασίας τους, με πλήρη σεβασμό στην αρχή του βέλτιστου συμφέροντός τους. Είναι δε σημαντική και η αναγνώριση του ρόλου των φορέων της κοινωνίας των πολιτών στη διασφάλιση της προστασίας τους. Στο ανωτέρω πνεύμα, το ΕΣΠ θέτει τα κάτωθι σημεία-σχόλια προς κρίση και προς συμπερίληψη στο κείμενο της Εθνικής Στρατηγικής: - Κάθε ανήλικο άτομο είναι φορέας δικαιωμάτων, τα οποία η Πολιτεία οφείλει και υποχρεούται να προστατεύει, προασπίζει και διασφαλίζει, προκειμένου τα πλέον ευάλωτα αυτά άτομα να μπορέσουν να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους, μέσα σε ένα περιβάλλον ασφάλειας, το οποίο ει δυνατόν να προσομοιάζει με αυτό της οικογένειας, την οποία στερούνται. - Κάθε ανήλικο άτομο πρέπει να αντιμετωπίζεται από την Πολιτεία ως τέτοιο σε κάθε στάδιο της πραστασίας τους, ενώ τυχόν αμφιβολία περί της ανηλικότητας οφείλει να βασίζεται σε καλά τεκμηριωμένα στοιχεία. Επιπλέον, κάθε ανήλικο άτομο θα πρέπει να είναι ‘ορατό’ για την Πολιτεία με την τήρηση ολοκληρωμένων στοιχείων για την κοινωνική και νομική κατάστασή του. Επί παραδείγματι, το γεγονός ότι δεν προκύπτουν συγκεκριμένα ή δημόσια διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία για τους ανήλικους δικαιούχους ανθρωπιστικού καθεστώτος αποτελεί απτό παράδειγμα προς αποφυγή. - Η μετάβαση στην ενηλικίωση δεν θα πρέπει αυτομάτως να στερεί στους ασυνόδευτους ανήλικους το προστατευτικό πλέγμα δικαιωμάτων και παροχών που απολάμβαναν, αλλά, με βάση και τη διεθνή εμπειρία και πρακτική, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μία περίοδος ιδιαίτερα ευάλωτη, κατά την οποία το παιδί δεν παύει ουσιαστικά να είναι παιδί και κατά την οποία η Πολιτεία θα πρέπει να διασφαλίζει τη συνέχιση της παρεχόμενης -σε κάθε επίπεδο- προστασίας, προκειμένου να γίνει κατά τρόπο αρμονικό και ασφαλή η μετάβαση στην ενηλικίωση. - Η διασφάλιση της ολοκληρωμένης προστασίας των ασυνόδευτων και χωρισμένων από την οικογένειά τους παιδιών θα πρέπει να στηρίζεται σε σταθερή χρηματοδότηση, προκειμένου να μην τίθεται ουδέποτε υπό διακινδύνευση η προστασία των πλέον ευάλωτων ατόμων. Πυλώνας 1: Διασφάλιση της παροχής ολοκληρωμένης προστασίας και προώθηση των δικαιωμάτων των παιδιών Υφιστάμενη Κατάσταση Σελ. 14-15: περί επιτροπείας και εκπροσώπησης ανηλίκων Σχόλιο: Αποτελεί επιτακτική ανάγκη η επίσπευση υλοποίησης του θεσμού της Επιτροπείας. Σχεδόν 4 χρόνια μετά την ψήφιση του σχετικού Ν. 4554/18, παρά κάποιες προσπάθειες, ο θεσμός της Επιτροπείας συνεχίζει να μην εφαρμόζεται. Από τον δε Αύγουστο του 2021, όταν και τα μεταβατικά προγράμματα που κάλυπταν μέρος του κενού έπαυσαν, το σύστημα παιδικής προστασίας βρίσκεται σε κατάσταση παντελούς ανυπαρξίας επιτροπείας. Σε αυτό το πλαίσιο, η αναγνώριση των αστοχιών σε σχέση με την εφαρμογή του θεσμού της Επιτροπείας στο κείμενο της Στρατηγικής (σελ. 15) είναι σημαντική και το ΕΣΠ προσβλέπει στην άμεση εφαρμογή του θεσμού, χωρίς επιπλέον αδικαιολόγητη καθυστέρηση, η οποία βάλλει κατά του βέλτιστου συμφέροντος των ανήλικων ασυνόδευτων ατόμων. Επισημαίνει δε την ανάγκη εξειδίκευσης του καθηκοντολογίου των επιτρόπων και για παιδιά εκτός δομών, όπως και την αναγκαιότητα παρουσίας/εποπτείας της διαδικασίας πρώτης καταγραφής από επιτρόπους. Σελ. 16: «[…] Οι αλλαγές στο πλαίσιο και τον τόπο διαμονής […], ωστόσο συχνά λόγω πολλών παραγόντων, όπως η έλλειψη προγραμματισμού και βιωσιμότητας των πηγών/προγραμμάτων χρηματοδότησης […]» Σχόλια: Επισημαίνεται πως η διασφάλιση των αναγκών των ασυνόδευτων ανηλίκων, ως ενδεχομένως της κατεξοχήν ευάλωτης ομάδες πολιτών τρίτων χωρών, δεν μπορεί να εξαρτάται από τη βιωσιμότητα ευρωπαϊκών πηγών/προγραμμάτων χρηματοδότησης, αλλά απεναντίας θα πρέπει να ενταχθεί όχι μόνο στον εθνικό σχεδιασμό, αλλά και στον εθνικό προϋπολογισμό. Όπως έχει επισημανθεί κατά το παρελθόν από την Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), υπάρχει ανάγκη για μια «παιδοκεντρική δημοσιονομική πολιτική, η οποία θα αποτυπώνεται σε «φιλικούς» για την προστασία της παιδικής ηλικίας προϋπολογισμούς και διαμόρφωση ειδικών πιστώσεων στον Κρατικό Προϋπολογισμό για τη χρηματοδότηση του συνόλου των κρατικών πολιτικών που αφορούν το παιδί (child budgeting), ελεγχόμενων ως προς την τήρησή τους με ειδική αιτιολόγηση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους». Σελ 17: «[…] Ανήλικοι χωρίς καθεστώς έχουν πρόσβαση στο ΕΣΥ για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, σε κοινωνικά ιατρεία και ειδικώς σε εμβολιασμό και διαγνωστικούς ελέγχους κατά του κορωνοιού …, αποκτώντας Προσωρινό Αριθμό Κοινωνικής Ασφάλισης (ΠΑΜΚΑ…)» Σχόλια: Το ζήτημα της περιορισμένης, μόνο σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, πρόσβασης των ανηλίκων χωρίς καθεστώς στο σύστημα υγείας εισάγει αθέμιτη και αναιτιολόγητη διάκριση ως προς την πρόσβαση των παιδιών σε υπηρεσίες υγείας, κατά παράβαση σχετικών διατάξεων της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (άρθρα 2 και 24). Εξάλλου, όπως έχει επισημανθεί και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), τα παιδιά πρόσφυγες/ισσες και μετανάστες/ριες θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στην φροντίδα (care) με τους ίδιους όρους που έχουν και τα γηγενή παιδιά. Στο πλαίσιο, συνεπώς, της προτεινόμενης Στρατηγικής θα πρέπει να διασφαλισθεί η απρόσκοπτη πρόσβαση όλων των ανηλίκων στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ενδεχομένως μέσω της καθολικής απόδοσης ΑΜΚΑ σε ανήλικα και δη ασυνόδευτα, ανεξαρτήτως νομικού καθεστώτος. Σε κάθε περίπτωση, η Εθνική Στρατηγική θα πρέπει να εναρμονισθεί με το καθολικό δικαίωμα όλων των ανηλίκων – ανεξαρτήτως νομικού καθεστώτος- στην υγεία, σε αναλογία με το άρθρο 26 του Ν. 4251/2014, σύμφωνα με το οποίο εξαιρούνται από την υποχρέωση μη εξυπηρέτησης υπηκόων τρίτων χωρών χωρίς νόμιμο καθεστώς διαμονής τα νοσοκομεία, τα θεραπευτήρια και οι κλινικές, όταν πρόκειται για ανήλικα παιδιά. Η Εθνική Στρατηγική θα πρέπει, επίσης, να συνυπολογίσει την ευαίσθητη ηλικία μετάβασης στην ενηλικίωση, κατά την οποία το δικαίωμα στην υγεία θα πρέπει να τυγχάνει απρόσκοπτης πρόσβασης ανεξαρτήτως νομικού καθεστώτος του νεαρού ενηλίκου ατόμου. Επιπλέον, το ζήτημα της φαρμακευτικής περίθαλψης κρίνεται υψίστης σημασίας, καθώς δεν υπάρχει συνταγογράφηση εξετάσεων/φαρμάκων για τα παιδιά εκείνα, τα οποία δεν εντάσσονται στη διαδικασία στέγασης (καθώς υπάρχει ήδη ασφαλές περιβάλλον) και δεν έχουν αριθμό ασφάλισης. Το γεγονός αυτό οδηγεί στο να μένουν χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη παιδιά με σοβαρές ιατρικές χρόνιες παθήσεις, όπως φυματίωση/διαβήτη κ.ά. Θεωρητικά τα νοσοκομεία θα μπορούσαν να χορηγήσουν φάρμακα εάν έχουν περίσσευμα, με βάση, όμως, την εμπειρία του ΕΣΠ κάτι τέτοιο σπάνια γίνεται στην πράξη. Σε κάθε περίπτωση, το δικαίωμα στην υγεία δεν δύναται στην πράξη να πραγματωθεί αν δεν προβλέπονται κατάλληλοι διερμηνείς και διαπολιτισμικοί διαμεσολαβητές στις γλώσσες και στην κουλτούρα των ασυνόδευτων ανηλίκων και νεαρών ενηλίκων ατόμων, οι οποίοι θα υποβοηθούν τα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα στην απρόσκοπτη πρόσβαση, επικοινωνία και εξυπηρέτηση των ασθενών. Παράλληλα, όμως, κρίνεται απαραίτητη η ουσιαστική εκπαίδευση των ίδιων των επαγγελματιών υγείας (σε όλα τα επίπεδα εξυπηρέτησης: γραμματεία, ιατροί, νοσηλευτές) τόσο σε θέματα παιδικής προστασίας / δικαιωμάτων του παιδιού, διαφορετικής κουλτούρας, όσο και σε ζητήματα που άπτονται π.χ. του νομικού καθεστώτος τους, της στέγασης/ διαμονής τους κ.α. Τέλος, εν είδει γενικού σχολίου, να αναφερθεί ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό φαίνεται να αγνοεί την κείμενη νομοθεσία και τις σχετικές ερμηνευτικές εγκυκλίους, δυσκολεύοντας παράλληλα τη διεξαγωγή των απαραίτητων εισαγωγικών εξετάσεων σε δομές φιλοξενίας, ζητώντας είτε νομιμοποιητικά έγγραφα (τα οποία δε χρειάζονται εφόσον υπάρχει έγγραφο τοποθέτησης από το Υπουργείο) είτε διεξαγωγή πολλών rapid test, τα οποία ένα παιδί δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να πληρώσει (εφόσον ζητούν τη διεξαγωγή τους το λιγότερο 24 ώρες πριν την προσέλευση τους στο χώρο του νοσοκομείου). Σελ. 17-18: περί εκπαίδευσης Σχόλια: Ειδικά μέτρα θα πρέπει να ληφθούν εκ μέρους του κράτους για την ακώλυτη πρόσβαση των παιδιών στο σχολείο, καθώς μέχρι και σήμερα αναφέρονται σημαντικά προβλήματα στη μετακίνηση (π.χ. τα μισά παιδιά δημοτικού στη Ριτσώνα). Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρξει ένας αποτελεσματικός μηχανισμός παρακολούθησης της σχολική διαρροής κατά τη διάρκεια της χρονιάς, ώστε να είναι εφικτή η λήψη προληπτικών μέτρων και μέτρων αντιμετώπισης του φαινομένου. Επιπροσθέτως, κρίνεται απαραίτητη η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών από την αρχή της χρονιάς σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, η ενίσχυση από ΣΕΠ, δομές και σχολικούς ψυχολόγους. Σημαντική, επίσης, είναι η ενίσχυση των διαύλων πρόσβασης των ανηλίκων σε όλες τις βαθμίδες της δημόσιας εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένης και της μη υποχρεωτικής (ΓΕΛ, ΕΠΑΛ, ΣΔΕ, ενίσχυση τριτοβάθμιας) και η πλαισίωσή τους ώστε να μπορούν να ενταχθούν και να παραμείνουν στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τέλος, είναι απαραίτητη η ενίσχυση των παιδιών για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με τη διαδικασία των αλλοδαπών αλλογενών υπηκόων τρίτων χωρών και η απλούστευση του πλαισίου και της απαιτούμενης διαδικασίας για την κατάθεση εγγράφων από τη χώρα καταγωγής τους νομίμως επικυρωμένων και μεταφρασμένων. Συγκεκριμένα, οι ανήλικοι και νεαροί ενήλικοι αιτούντες διεθνή προστασία ή δικαιούχοι αντίστοιχου καθεστώτος δεν δύνανται, για αντικειμενικούς λόγους, οι οποίοι ερείδονται στη διάρρηξη των σχέσεων με τη χώρα τους (ήτοι και την Πρεσβεία της χώρας τους στην Ελλάδα), να εφοδιασθούν με τα απαιτούμενα για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έγγραφα. Είναι λυπηρό να στερούνται εκπαίδευσης παιδιά, τα οποία επιθυμούν σφόδρα να συνεχίσουν τις σπουδές τους, αλλά αντικειμενικά αδυνατούν να κατέχουν τα απαιτούμενα από την ελληνική Πολιτεία δικαιολογητικά για την εισαγωγή τους σε αυτήν. Σελ. 18-20: περί διοικητικής κράτησης ασυνόδευτων ανηλίκων & προστατευτικής φύλαξης Σχόλιο: Καταρχήν αναγνωρίζεται η σημαντική πρόοδος που έχει επέλθει με την κατάργηση της προστατευτικής φύλαξης-κράτησης, ωστόσο κάποια ζητήματα παραμένουν και θα πρέπει να επιλυθούν. Ενδεικτικά, σε περιπτώσεις που συλλαμβάνονται παιδιά κάτω των 15 ετών, αυτά «κρατούνται» στο νοσοκομείο Παίδων, χωρίς να φυλάσσονται κατάλληλα, ήτοι όντας άκρως εκτεθειμένα σε καταστάσεις ασθένειας ή/και ψυχιατρικών ζητημάτων υπό συνθήκες ακατάλληλες για την ηλικία τους, ενώ οι κοινωνικές υπηρεσίες του νοσοκομείου δε δύνανται να έχουν την πλήρη προστασία τους. Σκοπός 1: Διασφάλιση κατάλληλων και φιλικών προς το παιδί συνθηκών και διαδικασιών υποδοχής για όλους τους ασυνόδευτους ανηλίκους που βρίσκονται στην Ελλάδα Σελ 20: «Τα πρόσωπα που ταυτοποιούνται ως ασυνόδευτοι ανήλικοι ήδη από την πρώτη στιγμή και για όσο διάστημα βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια θα αντιμετωπίζονται με σεβασμό στα δικαιώματά τους, λαμβάνοντας πρωτίστως υπόψη το συμφέρον τους σε όλες τις αποφάσεις και ενέργειες που τους αφορούν ή τους επηρεάζουν και διασφαλίζοντας τη γενική ευημερία τους.» Σχόλιο: Θα πρέπει να γίνει σαφές ήδη από την αρχή ότι τα προβλεπόμενα στον εν λόγω στόχο ισχύουν όχι μόνο για «τα πρόσωπα που ταυτοποιούνται ως ασυνόδευτοι ανήλικοι», αλλά και για τα πρόσωπα για τα οποία υπάρχει αμφιβολία αναφορικά με την ανηλικότητά τους κατά την άφιξή τους στη χώρα ή ακόμα και κατά μεταγενέστερο διάστημα και βρίσκονται σε διαδικασία προσδιορισμού της ηλικίας τους. Για όλο το διάστημα μέχρι την ολοκλήρωση των διαδικασιών προσδιορισμού της ηλικίας τους προκειμένου να διαπιστωθεί η ανηλικότητά τους ή μη, θα πρέπει να εφαρμόζεται για τα συγκεκριμένα άτομα τεκμήριο υπέρ της ανηλικότητάς τους, σύμφωνα και με τα προβλεπόμενα στα άρθρα 39 (5, στ) και α. 75 (ε) του Ν. 4636/19, με στόχο τη διασφάλιση της προστασίας μη ταυτοποιημένων ασυνόδευτων ανηλίκων. Όπως έχει επισημανθεί σε έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης, «σε περίπτωση αμφιβολίας για την ηλικία ενός ατόμου, οι κίνδυνοι της τοποθέτησης ενός παιδιού σε κέντρα υποδοχής ή κράτησης με άγνωστους (unrelated) ενήλικες θεωρούνται υψηλότεροι από τους κινδύνους που προκύπτουν από την τοποθέτηση ενός νεαρού ενήλικα σε δομή φιλοξενίας παιδιών». Ακολούθως, αναφορικά με τη διαμονή των ατόμων για τα οποία εκκρεμεί η ολοκλήρωση της διαδικασίας προσδιορισμού της ηλικίας τους, τα άτομα αυτά θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να διαμένουν ξεχωριστά από τον γενικό πληθυσμό και ιδανικά σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο προοριζόμενο για τη διαμονή ατόμων, τα οποία βρίσκονται σε διαδικασίες προσδιορισμού της ηλικίας τους, εάν για οποιονδήποτε λόγο δεν είναι εφικτή η διαμονή τους στον χώρο που προορίζεται για τους ασυνόδευτους ανηλίκους, παρότι για τα άτομα αυτά θα εφαρμόζεται το τεκμήριο ανηλικότητας. Επιπλέον καθ’ όλο το διάστημα αυτό θα πρέπει να απολαμβάνουν συνθήκες υποδοχής κατάλληλες για ασυνόδευτους ανηλίκους. Στόχος 1: Βελτιστοποίηση των συνθηκών και διαδικασιών υποδοχής για ασυνόδευτους ανηλίκους κατά την παραμονή τους σε Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης Δράση 1.1: Καθορισμός σαφών διαδικασιών σχετικά με τον προσδιορισμό και την καταγραφή ενός ατόμου ως ασυνόδευτου ή χωρισμένου ανήλικου (σελ. 21) Σελ 21: «[…] Επίσης, μερικές φορές τα άτομα προέρχονται από χώρες όπου έχουν διαφορετικό ημερολόγιο, γεγονός που δημιουργεί σύγχιση στις ελληνικές αρχές, οι οποίες ενδέχεται να μην είναι εξοικειωμένες με αυτές τις διαφορές. […]» Σχόλιο: Βάσει εμπειρίας, μετά από τόσα χρόνια θα πρέπει να είναι εξοικειωμένες με τις ημερολογιακές διαφορές των διαφόρων χωρών προέλευσης των ασυνόδευτων ανηλίκων, αν και σε κάθε περίπτωση τυχόν μη εξοικείωση δεν μπορεί να αποτελεί λόγο για τη μη διασφάλιση του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού. Αν και το περιεχόμενο της συγκεκριμένης δράσης ορθώς επισημαίνει τις δυσκολίες που ανακύπτουν ως προς τη διαπίστωση της ηλικίας ασυνόδευτων ανηλίκων, οφείλουν να επισημανθούν, με στόχο την αντιμετώπισή τους και τα συχνά και διαχρονικά κενά σε ό,τι αφορά τη στελέχωση και την κατάρτιση του αρμόδιου, για την διαπίστωση της ηλικίας προσωπικού, τα οποία συχνά παρατείνουν υπέρμετρα τη διάρκεια της διαδικασίας ή, όπως έχει παρατηρηθεί κατά καιρούς στα ΚΥΤ των νησιών (π.χ. στη Λέσβο και στη Σάμο), έχουν οδηγήσει ακόμη και σε πλήρη αναστολή της. Δράση 1.1.1. Εφαρμογή διαδικασίας για τον προσδιορισμό ενός ατόμου ως ανήλικου (σελ.21) Σχόλιο: Λόγω της ούτως ή άλλως περιορισμένης αξιοπιστίας και του περιορισμένου βαθμού ακρίβειας των εν γένει ιατρικών εξετάσεων, θα πρέπει κατά τη διαδικασία για τη διαπίστωση της ανηλικότητας να διενεργούνται σωρευτικά και τα τρία στάδια που προβλέπονται, εκτός εάν σε κάποιο από τα απαριθμούμενα στάδια διαπιστωθεί η ανηλικότητα, οπότε και θα παρέλκει η διενέργεια του επόμενου σταδίου. Σε κάθε περίπτωση δεν θα πρέπει να στηρίζεται το πόρισμα περί (μη) ανηλικότητας στο πρώτο μόνο στάδιο, ήτοι στην αξιολόγηση της φυσικής ανάπτυξης μακροσκοπικών χαρακτηριστικών, καθώς μπορεί να υπάρχουν αποκλίσεις κρίσιμες, ιδίως σε περιπτώσεις κατά τις οποίες το άτομο βρίσκεται στο όριο της ανηλικότητάς του (είναι δηλαδή 17 ετών), όπως συχνά εντοπίζεται στην περίπτωση της Ελλάδος. Θα πρέπει, επιπλέον, να οριστεί με σαφήνεια τι νοείται ως «μακροσκοπικά χαρακτηριστικά» και να συνυπολογισθεί και ρυθμισθεί το διαχρονικό και συχνό ζήτημα υποστελέχωσης ή/και έλλειψης επαρκώς καταρτισμένου προσωπικού (ιατρικό, ψυχοκοινωνικό και διοικητικό) στους φορείς που διενεργούν τέτοιου είδους διαδικασίες, προς αποφυγή λαθών ή/και ολοκλήρωσης της διαδικασίας σε ημιτελές στάδιο. Επιπλέον, η διαδικασία θα πρέπει να είναι σαφής και να εφαρμόζεται ενιαία από όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες (ιδανικά να ορισθεί συγκεκριμένος, διαπιστευμένος και καταρτισμένος φορέας επιφορτισμένος με το έργο του κάθε σταδίου), να ακολουθείται ενιαίο πρωτόκολλο και εργαλεία με εκπαίδευση πάνω σε αυτά. Κρίνεται απαραίτητο ο επίτροπος να καλείται ήδη από τα σημεία εισόδου, όταν υπάρχουν κατά δήλωση ανήλικα, να εποπτεύει την καταγραφή τους προς αποφυγή λαθών. Ομοίως, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας διακρίβωσης της ηλικίας, το «πιθανολογούμενο» ανήλικο άτομο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοιο, ενώ η παρουσία του επιτρόπου κρίνεται απαραίτητη. Δράση 1.1.2. Ανάπτυξη και καθιέρωση μιας πρότυπης διαδικασίας για την αναγνώριση ότι ένας ανήλικος είναι ασυνόδευτος ή χωρισμένος (σελ.23-24) Σχόλιο: Προτείνεται η συμπερίληψη ρητής αναφοράς στο ότι η διαδικασία που αναφέρεται στην τελευταία παράγραφο της δράσης θα διενεργείται από ειδικά καταρτισμένο προσωπικό, το οποίο θα συμπεριλαμβάνει κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους που θα έχουν λάβει σχετική και εξειδικευμένη εκπαίδευση. Δράση 1.2: Αναγνώριση ειδικών αναγκών προστασίας ήδη σε αρχικό στάδιο κατά την άφιξη ανηλίκων στην ελληνική επικράτεια (σελ. 24-25) Σελ. 25: «[…] Για τον σκοπό αυτό, θα συγκροτηθεί (άτυπη) ομάδα εργασίας, που θα συντονίζεται από την ΕΓΠΑΑ και την Γενική Γραμματεία Υποδοχής Αιτούντων Άσυλο (ΓΓΥΑΑ), με σκοπό τη βελτιστοποίηση του πλαισίου εκτίμησης των αναγκών και των ικανοτήτων των ασυνόδευτων ανηλίκων και στο πλαίσιο αυτό, θα αναπτυχθεί ένα εργαλείο ανίχνευσης ευαλωτότητας, λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία από το πεδίο και υπάρχοντα εργαλεία, καθώς και προηγούμενες εμπειρίες και πρακτικές». Σχόλιο: Σε σχέση με την ομάδα εργασίας που αναφέρεται στην τελευταία παράγραφο (σελ. 25) της δράσης, προτείνεται η σύσταση και λειτουργία της ομάδας εργασίας να έχει χαρακτήρα τυπικό και διαφανή και τα πρακτικά των συναντήσεών της να δημοσιεύονται σε τακτική βάση. Επιπλέον, θα ήταν σκόπιμο να προσκληθούν και συμπεριληφθούν στον κύκλο εργασιών της εκπρόσωποι και άλλων Υπουργείων (π.χ. Υγείας και Προστασίας του Πολίτη), όπως και ανεξάρτητων αρχών (Βοηθός Συνήγορος του Παιδιού), αλλά και φορέων, σωματείων, οργανώσεων και επαγγελματιών της κοινωνίας των πολιτών με ειδίκευση στον κλάδο της παιδικής προστασίας, ώστε ήδη από τα πρώτα στάδια κατάρτισης του αναφερόμενου εργαλείου ανίχνευσης της ευαλωτότητας να είναι εφικτό να συνεκτιμηθεί το εύρος των παραγόντων που προ-απαιτούνται για την ομαλή και αποτελεσματική εφαρμογή του, βάσει της εμπειρίας από το πεδίο, και να μπορεί να διευκολυνθεί η εν συνεχεία ομοιόμορφη εφαρμογή του εργαλείου ανά την επικράτεια. Δράση 1.3: Βελτιστοποίηση της ποιότητας της φροντίδας και του βιοτικού επιπέδου των ασυνόδευτων ανηλίκων που διαμένουν στις ασφαλείς περιοχές εντός των ΚΥΤ (σελ.25-26) Σχόλιο 1: Για αρχή καλωσορίζεται ως εξαιρετικά σημαντική η συνεχιζόμενη επιδίωξη της Πολιτείας για τον περιορισμό του χρόνου παραμονής των ανηλίκων και δη των ασυνόδευτων στα ΚΥΤ. Σε σχέση, ωστόσο, με την πρόβλεψη μεταφοράς και παραμονής των ασυνόδευτων εντός καθορισμένων δομών εντός του ΚΥΤ, επισημαίνεται πως η εν λόγω πρόβλεψη θα πρέπει να ισχύσει και για τις περιπτώσεις ατόμων, των οποίων η διαδικασία διαπίστωσης της ηλικίας τους βρίσκεται εν εξελίξει, στο πλαίσιο εφαρμογής του τεκμηρίου ανηλικότητας, όπως μεταξύ άλλων προβλέπεται και στα άρθρα 39 (5, στ) και 75 (ε) του Ν. 4636/19. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να τοποθετούνται άτομα για τα οποία υπάρχει αμφιβολία αναφορικά με την ανηλικότητά τους μαζί με τον γενικό πληθυσμό. Σχόλιο 2: Σε ό,τι αφορά τον καθορισμό προτύπων και τον ευρύτερο σχεδιασμό ενός ολοκληρωμένου μοντέλου φροντίδας, πέραν των συναρμόδιων φορέων, προτείνεται η διαβούλευση και συμπερίληψη στη διαδικασία σχεδιασμού και διεθνών οργανισμών και οργανώσεων και επαγγελματικών της κοινωνίας των πολιτών με εμπειρία/τεχνογνωσία επί των σχετικών θεμάτων, για παρόμοιους λόγους με αυτούς που αναφέρθηκαν σε προηγούμενο σχόλιο. Στόχος 2: Θέσπιση Μηχανισμού Επείγουσας Ανταπόκρισης για Ασυνόδευτους Ανήλικους σε Επισφαλείς Συνθήκες Διαβίωσης Σελ. 28-29: Δράση 2.1.1: Δημιουργία μηχανισμού εντοπισμού και παραπομπής «Παροχή υπηρεσιών εκπροσώπησης και συνοδείας. Μόλις εντοπιστεί ένας ανήλικος, θα ενημερώνεται ο Εισαγγελέας προκειμένου να οριστεί εκπρόσωπος και θα συνοδεύεται αρχικά σε αστυνομικό τμήμα προκειμένου να καταχωρισθεί στην εθνική βάση δεδομένων για πολίτες τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς. Κατά την καταχώριση από την αστυνομία, θα είναι παρών ένας εκπρόσωπος του ανηλίκου ο οποίος θα ορίζεται τουλάχιστον για την εν λόγω διαδικασία». Σχόλιο: Προβλέπεται η ύπαρξη μητρώου εκπροσώπων; Και αν ναι, με ποιο τρόπο αυτό θα καταρτιστεί; Σελ. 34 (Δράση 3.1): «[…] Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει: (α) επαρκώς στελεχωμένους ξενώνες εντός της κοινότητας που προσφέρουν οικογενειακό περιβάλλον μαζί με συνομηλίκους και δομημένη καθημερινή ζωή ιδανικά δυναμικότητας από οκτώ (8) έως 25-30 θέσεων […]» Σχόλιο: Χρήζει διασαφήνισης η φράση «εντός της κοινότητας». Σελ 34: ”[…] μεταβατικές” δομές, ήτοι δομές φιλοξενίας για ανηλίκους που πρόκειται να μεταφερθούν σε άλλο κράτος μέλος […]» Σχόλιο: Θα εφαρμόζονται ηλικιακά και κριτήρια φύλου; Επίσης, καθώς οι διαδικασίες οικογενειακής επανένωσης και μετεγκατάστασης μπορεί να κρατήσουν μεγάλο χρονικό διάστημα, θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για τις περιπτώσεις αυτές. Παραμένει δηλαδή το παιδί σε ‘μεταβατική δομή’ από την αρχική στιγμή της τοποθέτησης, ή μεταφέρεται σε αυτήν από άλλη δομή, λίγο πριν μεταφερθεί στο άλλο κράτος- μέλος; Σελ. 36 (Δράση 3.1): «Η χρήση διαδικτυακής πλατφόρμας / πληροφοριακού συστήματος για τους ασυνόδευτους ανηλίκους, ώστε να καταχωρούνται όλες οι απαραίτητες πληροφορίες για τον ανήλικο, την τοποθέτηση του και τη δομή φιλοξενίας. Ο καθορισμός των προϋποθέσεων για την έγκαιρη υλοποίηση των τοποθετήσεων (π.χ. απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις, τα μέσα για την έγκαιρη διεξαγωγή τους, συνοδεία και μεταφορά ανηλίκων)». Σχόλια: Θα πρέπει να διασφαλισθεί η διαφύλαξη των προσωπικών δεδομένων των ανηλίκων. Σελ. 36: Στόχος 4 - Παρακολούθηση της λειτουργίας και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών κάθε δομής φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων «Προκειμένου να διασφαλιστεί η προστασία όλων των ασυνόδευτων ανηλίκων, είναι απαραίτητη η παρακολούθηση της λειτουργίας και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών όλων των δομών φιλοξενίας [.....] θα αναπτυχθεί ένας αποτελεσματικός μηχανισμός παρακολούθησης για τη διασφάλιση της ποιότητας της φροντίδας». Σχόλιο: Από ποιούς θα αποτελείται ο μηχανισμός αυτός; Σελ. 40 (Δράση 1.1): περί ‘εκπροσώπου – πρεσβευτή’ Σχόλιο: Υπάρχει πρόβλεψη για τον τρόπο διορισμού του, όπως και για το που θα αναφέρεται και ποιο το πεδίο δράσης του (πχ. ΚΥΤ, δομές, ΥΑ); Σελ. 41: Κεφάλαιο: Δράση 1.3: Διασφάλιση της διαθεσιμότητας υπηρεσιών διερμηνείας σε κάθε επίσημη διαδικασία και διαπολιτισμική μεσολάβηση ή διερμηνεία σε δομές φιλοξενίας Σχόλιο: Θα πρέπει να εξετασθεί η παρουσία διαπολιτισμικών μεσολαβητών και στα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η μη κατανόηση της ελληνικής γλώσσας πιθανώς να αποτελεί παράγοντα που αποτρέπει τους ασυνόδευτους ανήλικους από το να κατανοήσουν τα όσα διδάσκονται, οδηγώντας στη μη συνέπεια παρακολούθησης των μαθημάτων. Επιπλέον, η ύπαρξη διαμεσολαβητή στο σχολείο θα βοηθούσε τους λοιπούς μαθητές να κατανοήσουν το πολιτισμικό υπόβαθρο και την ιστορία των νέων συμμαθητών τους, και κατ’ επέκταση να τους καταλάβουν καλύτερα. Σελ. 42: περί επιτροπείας Σχόλιο: Γίνεται μνεία για το βέλτιστο συμφέρον και τη σχέση επιτρόπου – ανηλίκου. Έχει παρατηρηθεί όμως, τα παιδιά να τοποθετούνται αρχικώς σε βραχυχρόνιες δομές φιλοξενίας και να διορίζεται επίτροπος, στη συνέχεια να μεταφέρονται σε μακροχρόνιες δομές φιλοξενίας και να αλλάζει ο επίτροπος, καθώς ο αρχικός δεν είναι πλέον τοπικά αρμόδιος. Κατά πόσο συνάδει με το βέλτιστο συμφέρον του ανηλίκου το να αλλάζει επίτροπο κάθε φορά που αλλάζει τόπο διαμονής; Θα αποτελεί αυτό κριτήριο στην τοποθέτησή του από τη βραχυχρόνια στη μακροχρόνια δομή. Θα εκτιμηθεί δηλαδή η ύπαρξη επιτρόπου προκειμένου να γίνει αίτημα στέγασης σε δομή στην ίδια περιοχή; Περί επιτροπείας βλ. και σχόλια ανωτέρω (σελ. 2). Σελ. 45: Δράση 2.4: Διασφάλιση πρόσβασης των ανηλίκων σε δωρεάν νομική συνδρομή «[…] Οι ασυνόδευτοι ανήλικοι δικαιούνται νομικής συνδρομής και εκπροσώπησης που παρέχεται από ειδικευμένους δικηγόρους, ιδίως κατά την εξέταση του αιτήματος διεθνούς προστασίας τους σε δεύτερο βαθμό […]» Σχόλιο: Επισημαίνεται η ανάγκη διασφάλισης συνδρομής και στον πρώτο βαθμό της διαδικασίας ασύλου. Θα υπάρξει πρόβλεψη για τη δημιουργία αντίστοιχου μητρώου δικηγόρων, εξειδικευμένων σε ζητήματα προστασίας ασυνόδευτων ανηλίκων; Θα διαθέτει η κάθε δομή δικό της δικηγόρο; Τι γίνεται με τις δομές επείγουσας φιλοξενίας; Σελ. 46: Στόχος 3: Ολοκληρωμένη ανταπόκριση στις ανάγκες φροντίδας της σωματικής και ψυχικής υγείας των ασυνόδευτων ανηλίκων Σχόλια: - Η έλλειψη νομιμοποιητικών εγγράφων και προοπτικών για το μέλλον είναι από τους βασικότερους, αν όχι οι βασικότεροι παράγοντες που επηρεάζουν τα παιδιά. Είναι πολύ σημαντική η πρόβλεψη στην Εθνική Στρατηγική ύπαρξης ιατρικού φακέλου που να ακολουθεί τον κάθε ασθενή-παιδί (π.χ. αγωγή που μπορεί να είχε πάρει προ ετών, από τη μετατροπή του ΠΑΑΥΠΑ σε ΑΜΚΑ, το ιατρικό ιστορικό δεν υπάρχει, ξεκινάει από το 0). - Θα πρέπει με κάθε τρόπο να αποφεύγεται η ιδρυματοποίηση σε θέματα υποστήριξης παιδιών που αντιμετωπίζουν ζητήματα ψυχικής υγείας (με τη δημιουργία π.χ. ξενώνων μόνο για αυτά τα παιδιά). - Θα πρέπει, επιπλέον, με κάθε τρόπο να αποφεύγεται η θέση εκτός δομών φιλοξενίας των παιδιών που μόλις ενηλικιώθηκαν και να μην αντιμετωπίζονται αυτομάτως ως ενήλικα άτομα. Θα πρέπει να προβλέπεται ένα διάστημα ομαλής μετάβασης στην ενηλικίωση (κατ’ ελάχιστον έως το 21ο έτος). Σελ. 46: περί δημιουργίας ψηφιακών ιατρικών αρχείων για τους ασυνόδευτους ανηλίκους Σχόλιο: Κρίνεται απαραίτητη η ύπαρξη συγκεκριμένης νομοθετικής πρόβλεψης για τον τρόπο με τον οποίο θα καταρτιστεί το αρχείο αυτό, για τις υπηρεσίες / φορείς που θα έχουν πρόσβαση και για τον τρόπο αποθήκευσης των δεδομένων, τα οποία θα είναι διαθέσιμα σε μεγάλο αριθμό ατόμων και υπηρεσιών. Επιπλεόν, κρίνεται σημαντική η γνώμη του ίδιου του ανηλίκου αναφορικά με το είδος των πληροφοριών που επιθυμεί να είναι διαθέσιμες, σε συμφωνία και με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Θα πρέπει, επίσης, να υπάρχει πρόβλεψει για το τί θα γίνει το αρχείο μόλις ο ανήλικος ενηλικιωθεί. Δράση 3.4: Προώθηση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας των ανηλίκων και ιδίως των κοριτσιών Σχόλια: Για αρχή, προτείνεται η διαγραφή της φράσης «ιδίως των κοριτσιών», δεδομένης της σημασίας που έχει η καθολική προώθηση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, όπως εξάλλου αναγνωρίζεται και στο περιεχόμενο της δράσης. Από εκεί και έπειτα ο όρος «αναπαραγωγική υγεία», όπως και ο τρόπος (π.χ. μεθοδολογία, εμπλεκόμενοι δρώντες και προσόντα) με τον οποίο θα επιτευχθεί ο σκοπός της δράσης, δεδομένων και των διαφορετικών πολιτισμικών υποβάθρων των ασυνόδευτων ανηλίκων, χρήζουν αποσαφήνισης Πυλώνας 2: Αναζήτηση και υλοποίηση βιώσιμων λύσεων για κάθε ασυνόδευτο ανήλικο Υφιστάμενη Κατάσταση Σελ. 57: «Για τον σκοπό αυτό, προβλέπεται, επίσης, ότι οι αιτήσεις ασύλου ασυνόδευτων ανηλίκων εξετάζονται καταρχήν με την κανονική διαδικασία και μόνο κατ’ εξαίρεση με τη διαδικασία συνόρων ή την ταχύρρυθμη διαδικασία» Σχόλιo: Δεδομένου και του ότι η υπαγωγή κάποιων ανηλίκων στη διαδικασία ασύλου των συνόρων ή την ταχύρρυθμη διαδικασία οδηγεί σε διαφορετική αντιμετώπιση ατόμων που ανήκουν στην ίδια πληθυσμιακή κατηγορία (παιδιά), προτείνεται ρητή εξαίρεση στο νόμο του συνόλου των ασυνόδευτων ανηλίκων από τις εν γένει διαδικασίες παραδεκτού. Σελ. 65: Στόχος 1: Εξασφάλιση αποτελεσματικής πρόσβασης σε διαδικασίες καθορισμού νομικού καθεστώτος «[…] Ακόμη, προτείνεται ένα επιπλέον καθεστώς, αυτό της υπό ‘ανοχή’ παραμονής, για τους ασυνόδευτους ανηλίκου που δεν δικαιούνται τους προαναφερθέντες τίτλους διαμονής, ωστόσο η επιστροφή τους αναβάλλεται τουλάχιστον μέχρι την ενηλικίωσή τους». Σχόλιο: Κανένα παιδί δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως «υπό ανοχή διαμένον». Ένα τέτοιο καθεστώς όχι μόνο δεν δύναται να καλύψει τις βασικές ανάγκες ενός παιδιού, αντιθέτως μάλιστα παραβιάζει το βέλτιστο συμφέρον του και σε καμία περίπτωση δεν προάγει την ένταξή του στην κοινωνία. Μάλιστα, το με ειδικές εγγυήσεις καθεστώς που θα προβλεφθεί για τους ανήλικους εκείνους που δεν δικαιούνται διεθνή προστασία ή ανθρωπιστικό καθεστώς, θα πρέπει να ανανεώνεται πέραν της ενηλικίωσής τους και δη μέχρι την ηλικία του 21ου έτους. Σε κάθε δε περίπτωση θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για την πλήρωση όλων των δικαιωμάτων των ανηλίκων προς διασφάλιση του βέλτιστου συμφέροντός τους, μεταξύ των οποίων και της αποτελεσματικής δυνατότητας έκδοσης ταξιδιωτικού εγγράφου. Επιπλέον, θα πρέπει ρητά να προβλεφθεί ότι πρέπει να εξαιρούνται από την ΚΥΑ περί επιστροφής σε ασφαλή τρίτη χώρα όλοι οι ανήλικοι, αλλά και νεαροί ενήλικοι (έως το 21ο έτος). Σελ. 67: Δράση 1.1: Δημιουργία καθεστώτος για τους ασυνόδευτους ανηλίκους, για τους οποίους κρίνεται ότι η επιστροφή δεν είναι προς το βέλτιστο συμφέρον τους και οι οποίοι δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του ανθρωπιστικού καθεστώτος, προκειμένου να υποβάλουν αίτηση και να αποκτήσουν το «καθεστώς ανοχής» για ανήλικους πολίτες τρίτων χωρών (σελ. 67-68) Βλ. σχόλιο ανωτέρω υπό πυλώνας 2 / σκοπός 2 / στόχος 1 Σελ. 68-69: Δράση 1.2: Προώθηση της ανάπτυξης των ικανοτήτων των χειριστών υποθέσεων ανηλίκων κατά την διενέργεια συνέντευξης για τον καθορισμό του καθεστώτος τους Σχόλιο: Θα πρέπει να παρέχεται εκπαίδευση σε θέματα παιδικής προστασίας όχι μόνο στους χειριστές της Υπηρεσίας Ασύλου, αλλά σε όλους όσοι εργάζονται με παιδιά στις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες. Κρίνεται, επίσης, σημαντική η εκπαίδευση χειριστών συνεντεύξεων νέων ενηλίκων 18-21, αναγνωρισμένη ως ευάλωτη κατηγορία και από την Εθνική Στρατηγική, νέοι οι οποίοι χρήζουν επίσης διαδικαστικών εγγυήσεων, και οι οποίοι αντιμετωπίζονται συνήθως ως ενήλικοι, ενώ πρακτικά δεν απέχουν πολύ από την ανηλικότητα και τις νομοθετικές ρυθμίσεις της συγκεκριμένης ομάδας. Σελ. 69: Στόχος 2: Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και συμμετοχής ανηλίκων στην κοινότητα «Οι ασυνόδευτοι ανήλικοι στους οποίους έχει χορηγηθεί άδεια διαμονής απολαύουν ίσης μεταχείρισης με τους πολίτες της χώρας στην οποία ζουν […]» Σχόλιο: όλοι οι ανήλικοι -ανεξαρτήτως καθεστώτος- θα πρέπει να απολαύουν ίσης μεταχείρισης Σελ. 76: Στόχος 4: Παροχή βοήθειας σε ανηλίκους κατά τη μετάβαση στην ενήλικη ζωή τους «[…] Κατά τη μετάβαση στην ενήλικη ζωή, η κατάστασή τους, όσον αφορά στην κάλυψη των αναγκών προστασίας τους, πράγματι επιδεινώνεται, καθώς δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο που να προβλέπει ειδική μέριμνα για το συγκεκριμένο ηλικιακό στάδιο, καθιστώντας συχνά τους νέους ενήλικες περισσότερο ευάλωτους. […]» Σχόλιο: Θα πρέπει να προβλεφθεί νομικό πλαίσιο για όλους τους νεαρούς ενήλικους (έως την ηλικία του 21ου έτους), το οποίο να τους επιτρέπει να απολαμβάνουν όλων των δικαιωμάτων – απαραίτητων για τη διασφάλιση του βέλτιστου συμφέροντός τους. Βλ. και ανωτέρω υπό πυλώνας 2 / σκοπός 2 / στόχος 1 Πυλώνας 3: Πρόληψη και αποτελεσματική προστασία από κάθε μορφή βίας, εκμετάλλευσης και κακοποίησης (σελ.83) Σελ. 87: Δράση 1.1: Προώθηση εργαστηρίων σε όλες τις δομές φιλοξενίας και τα κέντρα ημέρας με στόχο την ενημέρωση των ασυνόδευτων ανηλίκων σχετικά με τους κινδύνους και τις στρατηγικές αντιμετώπισης «Τα εργαστήρια θα απευθύνονται χωριστά στα κορίτσια και τα αγόρια και σε μικρές ομάδες» Σχόλιο: Ίσως να ήταν καλό να πραγματοποιούνται και μεικτές ομάδες, πέρα από διαχωρισμένες σύμφωνα με το φύλο, για την πιο βιωματική ευαισθητοποίηση των παιδιών και συνύπαρξη τους, η οποία θα έχει πιο άμεσα αποτελέσματα πιθανά, όταν κρίνεται επιτρεπτό. Σελ. 88-89: Στόχος 2: Καθορισμός προτύπων για την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων «[…] να ακολουθείται κώδικας δεοντολογίας για τους επαγγελματίες που εργάζονται με ανηλίκους»(σελ.89) Σχόλιο: Χρειάζεται μια εμπεριστατωμένη και δεοντολογική εκπαίδευση από επαγγελματίες (από ΜΚΟ/άλλους φορείς που έχουν πολυετή εμπειρία στο πεδίο) που θα αναζητήσει και συντονίσει το Υπουργείο, μέσω της δημιουργίας μιας ομάδας εργασίας, ώστε να παράξουν συγκεκριμένο υλικό προς εκπαίδευση σε όλους τους επαγγελματίες που σχετίζονται με την παιδική προστασία στην Ελλάδα. Ανάγκη για ένα ενιαίο σχέδιο δράσης και υλοποίησης καίριων και δεοντολογικών ζητημάτων που αφορούν τα ασυνόδευτα παιδιά. Σελ. 95: Σκοπός 2: Ενίσχυση των μηχανισμών παραπομπής για ανηλίκους θύματα βίας, εκμετάλλευσης και κακοποίησης Σχόλιο: Κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία ενός αποτελεσματικού μηχανισμού παραπομπής για ανήλικους θύματα βίας, εκμετάλλευσης και κακοποίησης. Επιπλέον με τον μηχανισμό αυτό, κρίνεται αναγκαίος ο άμεσος εντοπισμός και προστασία στα σύνορα ανηλίκων οι οποίοι κατηγορούνται για παράνομη είσοδο, δέχονται βία κάθε μορφής και κατηγορούνται για την τέλεση πράξεων εμπορίας ανθρώπων ή παράνομης διακίνησης μεταναστών. Σε άμεση σχέση με τα ανωτέρω, κρίνεται αναγκαία η παροχή εκπαίδευσης των δικαστικών λειτουργών επί των ζητημάτων αυτών. Πυλώνας 4: Εκσυγχρονισμός του συστήματος συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων για τους ασυνόδευτους ανηλίκους και τις δομές φιλοξενίας Σχόλια: Σημαντική η αναγνώριση των κενών σε σχέση με τη διαθεσιμότητα πλήρων και αξιόπιστων δεδομένων για την κατάσταση των ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα, όπως και η πρόβλεψη για δημιουργία ενός εθνικού μηχανισμού (σελ. 101) και Πρότυπων Διαδικασιών Λειτουργίας (SOPs) σε εθνικό επίπεδο (Σκοπός 1.1.) για τη συλλογή δεδομένων κατά τρόπο ομοιογενή, από το σύνολο των εμπλεκόμενων κρατικών αρχών και υπό την αρμοδιότητα της Ειδικής Γραμματείας. Χρήζει, ωστόσο, αποσαφήνισης το αν ο εν λόγω μηχανισμός και οι σχετικές διαδικασίες θα είναι ενιαίες, υπό την έννοια της υποκατάστασης των έως τώρα κατακερματισμένων βάσεων δεδομένων, ή αν πρόκειται για τη δημιουργία μιας επιπλέον βάσης δεδομένων, στην οποία περίπτωση ενδεχομένως να πρέπει να εξετασθεί είτε η δημιουργία μιας ενιαίας βάσης δεδομένων για το σύνολο των εμπλεκόμενων κρατικών αρχών ή/και η διασύνδεση των υφιστάμενων βάσεων. Σε κάθε περίπτωση, σαφώς εξαιρουμένων των στοιχείων που εμπίπτουν στη σφαίρα των προσωπικών δεδομένων, επισημαίνεται και η ανάγκη τακτικής δημοσιοποίησης εθνικών στατιστικών και αναφορών προόδου σε σχέση με την κατάσταση και προστασία των ασυνόδευτων παιδιών στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της χρηστής διακυβέρνησης, αλλά και ως απαραίτητης προϋπόθεσης για τη δυνατότητα προγραμματισμού ενισχυτικών, των προσπαθειών της Πολιτεία, δράσεων και προγραμμάτων από πλευράς της κοινωνίας των πολιτών.