Η παρ. 1 του άρθρου 81 του ν. 4636/2019 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Όταν υπάρχει εύλογη αιτία να θεωρείται ότι ο αιτών έχει σιωπηρά ανακαλέσει την αίτησή του, οι Αρχές Απόφασης εξετάζουν την αίτηση επαρκώς επί της ουσίας, σύμφωνα με το άρθρο 4 του παρόντος, με βάση τα διαθέσιμα στην υπηρεσία στοιχεία, και εφόσον θεωρήσουν ότι είναι αβάσιμη την απορρίπτουν. Οι ως άνω πράξεις κοινοποιούνται κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 82 του παρόντος.»
Ήδη στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο, έχει επί της ουσίας συρρικνωθεί το δικαίωμα του αιτούντος, σύμφωνα με την Οδηγία, να εμφανιστεί στις αρχές και να ζητήσει συνέχιση εξέτασής της υπόθεσης του χωρίς να καταφεύγει στην διαδικασία της Μεταγενέστερης Αίτησης.
Με την εισαγόμενη διάταξη του Σχεδίου Νόμου, διατηρείται η δυνατότητα των αρχών να εξετάσουν επί της ουσίας με βάση τα στοιχεία του Διοικητικού φακέλου, όταν θεωρεί ευλόγως η Υπηρεσία ότι ο αιτών έχει ανακαλέσει σιωπηρά , και να εκδώσουν απορριπτική απόφαση.
Προτείνεται επομένως δυνατότητα διακοπής εξέτασης όταν θεωρεί ευλόγως η Υπηρεσία ότι ο αιτών έχει ανακαλέσει σιωπηρά καθώς και δυνατότητα συνέχισης της εξέτασης μετά από αίτηση του.
Η προτεινόμενη ρύθμιση ενέχει τον κίνδυνο απόρριψης μεγάλου αριθμού προσφυγών με σιωπηρή ανάκληση, καθώς δεν υπάρχει πρόβλεψη σχετικά με τη διαδικασία που ακολουθείται στις περιπτώσεις που η αίτηση κριθεί βάσιμη. Η διάταξη δεν περιλαμβάνει τη δυνατότητα διακοπής της εξέτασης και αυτό είναι προβληματικό για τη διαδικασία την ίδια. Υπάρχει νομοθετικό κενό και η διάταξη χρήζει αναδιατύπωσης, προκειμένου να είναι συμβατή με τις προβλέψεις του άρθρου 28 της Οδηγίας 2013/32/ΕΕ, την οποία η διάταξη μεταφέρει ατελώς στην ελληνική έννομη τάξη.
Όταν απουσιάζουν κρίσιμα στοιχεία, όπως και όταν από τα στοιχεία προκύπτει η βασιμότητα της αίτησης, δημιουργείται κενό. Πρέπει να υπάρχει και πάλι σαφής πρόβλεψη περί δυνατότητας επαναφοράς και μάλιστα όχι συντομότερη των 9 μηνών, όπως προβλέπει η Οδηγία.
Καίτοι βελτιωμένη, η νέα διατύπωση του αρ. 81, παρ. 1 παραμένει ασύμφωνη με το αρ. 28, παρ. 1 της Οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου. Σε περίπτωση σιωπηρής ανάκλησης, η Οδηγία απαιτεί από τα κράτη μέλη τη διασφάλιση της δυνατότητας της αποφαινόμενης αρχής όπως διατάξει είτε τη διακοπή της εξέτασης είτε την απόρριψη της αίτησης όταν αυτή κρίνεται αβάσιμη βάσει των διαθέσιμων στοιχείων. Η θέσπιση των δύο αυτών διαδικασιών ευλόγως προβλέπεται ως υποχρέωση των κρατών μελών (“shall” clause), εφόσον είναι πιθανόν τα στοιχεία στη διάθεση των αποφαινόμενων αρχών να μην καταδεικνύουν την αβασιμότητα της αίτησης ώστε να καθίσταται δυνατή η έκδοση απορριπτικής απόφασης επί αυτής.
Υπενθυμίζεται ότι, κατόπιν της διακοπής της διαδικασίας, η Οδηγία διασφαλίζει το δικαίωμα του αιτούντος να παρουσιαστεί εκ νέου στις αρχές για να αιτηθεί τη συνέχιση της εξέτασης της αίτησής του, χωρίς να υπόκειται στις διατάξεις περί μεταγενέστερων αιτήσεων.
Εντούτοις, το αρ. 81 Ν 4636/2019 εξακολουθεί να παραλείπει τη δυνατότητα διακοπής της εξέτασης της αίτησης, αφήνοντας έτσι νομική ασάφεια ως προς τη διαδικασία που οφείλει να ακολουθεί η Υπηρεσία Ασύλου όταν μία αίτηση ανακαλείται σιωπηρά και δεν μπορεί να απορριφθεί ως αβάσιμη. Παραβιάζεται ως εκ τούτου το δικαίωμα του αιτούντος να αιτηθεί τη συνέχιση της εξέτασης της αίτησής του, με αποτέλεσμα να εκδίδονται καταχρηστικά απορριπτικές αποφάσεις, όπως διαφαίνεται από την εφαρμογή του Ν 4636/2019 σε Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου από την έναρξη ισχύος του Ν 4636/2019.
Για τους λόγους αυτούς, η RSA συνιστά την τροποποίηση του αρ. 14 ως εξής:
1. Η παρ. 1 του άρθρου 81 του ν. 4636/2019 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Όταν υπάρχει εύλογη αιτία να θεωρείται ότι ο αιτών έχει σιωπηρά ανακαλέσει την αίτησή του, οι Αρχές Απόφασης διακόπτουν την εξέταση της αίτησης με σχετική πράξη τους και θέτουν την υπόθεση στο αρχείο ή εξετάζουν την αίτηση επαρκώς επί της ουσίας, σύμφωνα με το άρθρο 4 του παρόντος, με βάση τα διαθέσιμα στην υπηρεσία στοιχεία, και εφόσον θεωρήσουν ότι είναι αβάσιμη την απορρίπτουν. Οι ως άνω πράξεις κοινοποιούνται κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 82 του παρόντος.»
2. Η παρ. 3 του άρθρου 81 του ν. 4636/2019 αντικαθίσταται ως εξής: «Στις περιπτώσεις που έχει εκδοθεί πράξη διακοπής ο αιτών έχει δικαίωμα με αίτηση του, εντός εννέα (9) μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της πράξης διακοπής, να ζητήσει από την αρχή που έλαβε την απόφαση, τη συνέχιση της διαδικασίας εξέτασης της υπόθεσης του. Μέχρι την τελεσίδικη κρίση της ως άνω αίτησης, ο αιτών δεν απελαύνεται από τη χώρα ούτε εκτελείται απόφαση επιστροφής. Κατά των απορριπτικών αποφάσεων της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου ο αιτών δύναται να ασκήσει προσφυγή ενώπιων των Ανεξάρτητων Επιτροπών Προσφυγών σύμφωνα με το άρθρο 92 του παρόντος.»
Tι γίνεται όμως όταν οι αρχές απόφασης δεν έχουν στοιχεία
για επαρκή εξέταση της υπόθεσης επί της ουσίας (π.χ. δεν υπάρχει συνέντευξη
του αιτούντος), καθώς και όταν θα οδηγούνταν σε κρίση περί βασιμότητας της
αίτησης, αν δεν υπήρχε το γεγονός που συνιστά σιωπηρή ανάκλησή της. Υπάρχει προφανές νομοθετικό κενό που πρέπει να καλυφθεί με πρόβλεψη ότι στις
περιπτώσεις αυτές οι αρχές απόφασης διακόπτουν την διαδικασία εξέτασης της
αίτησης και ο αιτών έχει δικαίωμα να ζητήσει συνέχιση της διακοπείσας διαδικασίας εντός ορισμένου χρονικού διαστήματος, όχι μικρότερου των 9 μηνών,
σε αρμονία με τις προβλέψεις του άρθρου 28 της Οδηγίας 2013/32/ΕΕ, την οποία η διάταξη μεταφέρει ατελώς στην ελληνική έννομη τάξη.
Η διάταξη δεν προβλέπει τι γίνεται όταν οι αρχές απόφασης δεν έχουν στοιχεία
για επαρκή εξέταση της υπόθεσης επί της ουσίας (π.χ. δεν υπάρχει συνέντευξη
του αιτούντος), καθώς και όταν θα οδηγούνταν σε κρίση περί βασιμότητας της
αίτησης, αν δεν υπήρχε το γεγονός που συνιστά σιωπηρή ανάκλησή της. Το νομοθετικό κενό είναι προφανές και πρέπει να καλυφθεί με πρόβλεψη ότι στις
περιπτώσεις αυτές οι αρχές απόφασης διακόπτουν την διαδικασία εξέτασης της
αίτησης και ο αιτών έχει δικαίωμα να ζητήσει συνέχιση της διακοπείσας διαδικασίας εντός ορισμένου χρονικού διαστήματος, όχι μικρότερου των 9 μηνών,
σε αρμονία με τις προβλέψεις του άρθρου 28 της Οδηγίας 2013/32/ΕΕ, την οποία η διάταξη μεταφέρει ατελώς στην ελληνική έννομη τάξη.