1. Κέντρο Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων (Κ.Φ.Α.Α.) είναι κάθε δομή μακροχρόνιας φιλοξενίας που χρησιμοποιείται για τη φιλοξενία ασυνόδευτων ανηλίκων, λειτουργεί σε δημόσιο ή ιδιωτικό κτήριο κατάλληλα διαμορφωμένο και έχει λάβει σχετική άδεια λειτουργίας.
2. Σκοπός των Κ.Φ.Α.Α. είναι η δημιουργία και η παροχή ενός επαρκούς πλαισίου φιλοξενίας και προστασίας των ασυνόδευτων ανηλίκων.
3. Η οργάνωση και λειτουργία των Κ.Φ.Α.Α. διέπονται από τις αρχές:
α) του βέλτιστου συμφέροντος του ανηλίκου,
β) της εμπιστευτικότητας και του σεβασμού της ιδιωτικής ζωής,
γ) της συμμετοχής του ανηλίκου στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, μέσω της διαβούλευσης και της ελεύθερης έκφρασης για κάθε θέμα που τον αφορά,
δ) της απαγόρευσης των διακρίσεων, και
ε) της διατήρησης της οικογενειακής ενότητας.
4. Οι φορείς, οι οποίοι δύνανται να λειτουργούν Κ.Φ.Α.Α., είναι:
α) τα ν.π.δ.δ. της περ. γ’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143),
β) οι Ο.Τ.Α. και τα νομικά πρόσωπα αυτών, κατά την έννοια της περ. δ’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014,
γ) τα κρατικά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που λειτουργούν προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος,
δ) τα σωματεία των άρθρων 78 έως 106 του Αστικού Κώδικα,
ε) τα κοινωφελή ιδρύματα του ν. 4182/2013 (Α’ 185),
στ) οι αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες,
ζ) οι ενώσεις προσώπων του άρθρου 107 του Αστικού Κώδικα,
η) οι οργανώσεις κοινωνίας πολιτών της περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 4873/2021 (Α’ 248),
θ) οι μη κυβερνητικές οργανώσεις της αλλοδαπής που έχουν παράρτημα στην ελληνική επικράτεια,
ι) τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που έχουν συσταθεί με ειδική νομοθετική ρύθμιση,
ια) οι διεθνείς οργανισμοί.
5. Οι φορείς, που επιθυμούν να λειτουργούν Κ.Φ.Α.Α.:
α) επιδιώκουν αποδεδειγμένα μη εμπορικό σκοπό,
β) υλοποιούν, βάσει οργανικών διατάξεων ή συστατικής και καταστατικής πράξης, δράσεις και προγράμματα προστασίας της παιδικής ηλικίας,
γ) είναι, πλην των περ. α), β), γ) και ια) της παρ. 4, πιστοποιημένοι φορείς υλοποίησης δράσεων στους τομείς της διεθνούς προστασίας, της μετανάστευσης και της κοινωνικής ένταξης, σύμφωνα με το άρθρο 78 του ν. 4939/2022 (A’ 111) περί Μητρώου Ελληνικών και Ξένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, και
δ) έχουν εγγράψει τα Κ.Φ.Α.Α. στο Εθνικό Μητρώο Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων του άρθρου 30.
6. Στους φιλοξενούμενους ασυνόδευτους ανηλίκους προσφέρονται υπηρεσίες και παροχές, όπως είναι η στέγαση, η σίτιση, η ψυχοκοινωνική υποστήριξη, η υγειονομική περίθαλψη, η νομική συνδρομή, εκπαιδευτικές δραστηριότητες και επαγγελματική κατάρτιση, η διερμηνεία, η χρηματική ενίσχυση στο πλαίσιο χρηματοδοτούμενου προγράμματος, η παροχή ιματισμού, η ατομική υγιεινή και καθαριότητα.
7. Η Μονάδα Εποπτείας και Αξιολόγησης Κέντρων Φιλοξενίας της Ειδικής Γραμματείας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων (Μονάδα Εποπτείας) παρακολουθεί και αξιολογεί την εύρυθμη λειτουργία των Κ.Φ.Α.Α. μέσω:
α) της διενέργειας τακτικών ή δειγματοληπτικών επιτόπιων ελέγχων στα Κ.Φ.Α.Α.,
β) της διενέργειας εκτάκτων επιτόπιων ελέγχων στα Κ.Φ.Α.Α., κατόπιν υποβολής αναφοράς από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον.
Κατόπιν κάθε επιτόπιου ελέγχου, συντάσσεται έκθεση αξιολόγησης. Για κάθε Κ.Φ.Α.Α. συντάσσεται τουλάχιστον ετήσια έκθεση αξιολόγησης και εποπτείας.
8. α) Σε περίπτωση διαπίστωσης μη τήρησης των υποχρεώσεων του παρόντος και της απόφασης της παρ. 2 του άρθρου 35 από φορέα λειτουργίας Κ.Φ.Α.Α., η Μονάδα Εποπτείας επιδίδει στον άμεσα ενδιαφερόμενο την έκθεση αξιολόγησης με σύσταση προς συμμόρφωση εντός σαράντα (40) ημερών και προειδοποίηση επιβολής κυρώσεων σε περίπτωση υποτροπής.
β) Η μη συμμόρφωση του φορέα λειτουργίας με τη σύσταση της περ. α) συνεπάγεται τη διακοπή έκδοσης νέων πράξεων τοποθέτησης της περ. γ) της παρ. 3 του άρθρου 32. Εντός δύο (2) μηνών από την επιβολή του μέτρου του πρώτου εδαφίου εξετάζεται εκ νέου η συμμόρφωση του φορέα λειτουργείας του Κ.Φ.Α.Α. και, εφόσον διαπιστώνεται υποτροπή, ανακαλούνται οι πράξεις τοποθέτησης ασυνόδευτων ανηλίκων στο ελεγχόμενο Κ.Φ.Α.Α. και επέρχεται η διαγραφή του Κ.Φ.Α.Α. από το Εθνικό Μητρώο Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων.
γ) Αν από την παράβαση που διαπιστώνεται κατά τη διάρκεια επιτόπιου ελέγχου κρίνεται ότι υφίσταται κίνδυνος ζωής ή σωματικής ακεραιότητας ή ψυχικής ευημερίας των ανηλίκων, λαμβάνονται μέτρα άμεσα χωρίς να απαιτείται η πλήρωση της προϋπόθεσης παρέλευσης των προθεσμιών των περ. α’ και β’.
δ) Τα πορίσματα της αξιολόγησης των αναφορών και των ελέγχων της παρ. 7 κοινοποιούνται στις αρχές που είναι αρμόδιες για τη διαχείριση, τον έλεγχο και την υλοποίηση προγραμμάτων χρηματοδότησης από εθνικούς ή ενωσιακούς πόρους, εφόσον στα προγράμματα αυτά συμμετέχουν οι ελεγχόμενοι φορείς λειτουργίας Κ.Φ.Α.Α., καθώς και στην υπηρεσία του οικείου Ο.Τ.Α. α’ βαθμού που χορήγησε άδεια ίδρυσης και λειτουργίας στον ελεγχόμενο φορέα. Τα πορίσματα δεσμεύουν, ως προς την απόδειξη και αξιολόγηση των πραγματικών περιστατικών που διαπιστώνουν, τα αρμόδια για τη διαχείριση και υλοποίηση των προγραμμάτων του προηγούμενου εδαφίου όργανα και την αρμόδια για τη χορήγηση άδειας υπηρεσία του οικείου Ο.Τ.Α. α’ βαθμού, κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους.
Ορθός κρίνεται ο έλεγχος των ΚΦΑΑ, ως στο παρόν προβλέπεται, ωστόσο θα πρέπει να οριστεί/ προβλεφθεί και η διαδικασία ενστάσεων επί των πορισμάτων αξιολόγησης προκειμένου να υλοποιείται το δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης του ελεγχόμενου.
Πέραν αυτού επιβάλλεται η άμεση θεσμοθέτηση ενιαίου πλαισίου κανόνων λειτουργίας των ΚΦΑΑ.
παρ. 6 : Προτείνεται η παράγραφος να αναδιαμορφωθεί ως εξής : Στους φιλοξενούμενους ασυνόδευτους ανηλίκους προσφέρονται υπηρεσίες και παροχές, όπως είναι η στέγαση, η σίτιση, η ψυχοκοινωνική υποστήριξη, η υγειονομική περίθαλψη, η νομική συνδρομή, εκπαιδευτικές δραστηριότητες και επαγγελματική κατάρτιση, η διερμηνεία, η χρηματική ενίσχυση στο πλαίσιο χρηματοδοτούμενου προγράμματος, η παροχή ιματισμού, η ατομική υγιεινή και καθαριότητα. Τα Κ.Φ.Α.Α. οφείλουν να προσλάβουν προσωπικό με όλες τις απαραίτητες ειδικότητες προκειμένου να παρέχουν τις ως άνω αναφερόμενες υπηρεσίες.
Είναι εξαιρετικά ασαφής η έννοια της “ψυχικής ευημερίας των ανηλίκων” στην παρ.8 γ), χρήζει εξειδίκευσης, καθώς συνδέεται και με εξαιρετικά επαχθείς για τις Κ.Φ.Α.Α. συνέπειες.
Στην παρ 8 περ. δ θα πρέπει να τονιστεί ότι “τα σχετικά πορίσματα της αξιολόγησης των αναφορών και ελέγχου της παρ. 7 θα πρέπει να εκτιμώνται ελεύθερα από τις αρχές στις οποίες κοινοποιούνται και αφού τηρηθεί η αρχή της προηγούμενης ακρόασης του ελεγχόμενου φορέα”.
Άρθρο 28 παρ. 8, περ. β΄ και Άρθρο 29 παρ. 9, περ. β΄
Να προστεθεί στο τέλος των σχετικών περιπτώσεων «Τα ασυνόδευτα ή τα χωρισμένα από τους γονείς τους ανήλικα παιδία τοποθετούνται άμεσα σε άλλο κέντρο φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων ή διαμέρισμα ημιαυτόνομης διαβίωσης»
Δεν ορίζεται επακριβώς ποιο είναι το πλαίσιο κανόνων και αυτό διότι δεν έχει εκδοθεί το ΦΕΚ με τον Κανονισμό Λειτουργίας των κέντρων φιλοξενίας και εποπτευόμενων διαμερισμάτων ημιαυτόνομης διαβίωσης. Αναγκαία η συμμετοχή των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών και ιδίως των Φορέων Παιδικής Προστασίας στην εν λόγω σύνταξη.