1. Η Μονάδα Θεσμικής Προστασίας είναι αρμόδια για την παρακολούθηση, υποστήριξη και τακτική αξιολόγηση του έργου του επιτρόπου, του συντονιστή και του εντεταλμένου επιτροπείας, μέσω:
α) αναφορών, τακτικών και έκτακτων, που υποβάλλουν ο επίτροπος και ο συντονιστής,
β) της διενέργειας επιτόπιων δειγματοληπτικών ελέγχων στην έδρα των Φ.Π.Υ.Ε. που αναδέχονται επιτροπεία,
γ) ελέγχου των ατομικών φακέλων των ασυνόδευτων ανηλίκων που τελούν υπό επιτροπεία,
δ) ακροάσεων των ασυνόδευτων ανηλίκων και
ε) ανταλλαγής πληροφοριών με άλλες αρμόδιες αρχές ή επαγγελματίες ή πρόσωπα αναφοράς ή φορείς που πλαισιώνουν τους ασυνόδευτους ανηλίκους, ιδίως μέσω της συμπλήρωσης ειδικά διαμορφωμένων ερωτηματολογίων ή της υποβολής παραπόνων.
2. Ο επίτροπος υποβάλλει εξαμηνιαία αναφορά, η οποία περιλαμβάνει τουλάχιστον:
α) τον αριθμό των συντονιστών και των εντεταλμένων επιτροπείας, τα προσόντα και το καθεστώς εργασίας αυτών,
β) τον επιχειρησιακό σχεδιασμό της υλοποίησης του προγράμματος επιτροπείας ασυνόδευτων ανηλίκων,
γ) την κατάρτιση και τη διαρκή επιμόρφωση του προσωπικού που υποστηρίζει την υλοποίηση του προγράμματος,
δ) τις εσωτερικές πολιτικές προστασίας των ασυνόδευτων ανηλίκων σχετικά με τον τρόπο επίβλεψης, παρακολούθησης και χειρισμού καταγγελιών.
3. Ο συντονιστής υποβάλλει τριμηνιαία αναφορά, η οποία περιλαμβάνει τουλάχιστον:
α) στοιχεία των εντεταλμένων επιτροπείας και των ασυνόδευτων ανηλίκων, με τους οποίους είναι επιφορτισμένοι,
β) το περιεχόμενο και τα όρια της επίβλεψης του έργου των εντεταλμένων επιτροπείας,
γ) προβλήματα που προκύπτουν κατά την άσκηση των επιτροπικών καθηκόντων.
4. Η Μονάδα Θεσμικής Προστασίας σχεδιάζει και εφαρμόζει εργαλεία αξιολόγησης της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών επιτροπείας. Υπηρεσίες και αρχές, καθώς και δομές φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων, που συνεργάζονται με τον επίτροπο κατά την άσκηση των επιτροπικών καθηκόντων, παρέχουν έγκαιρα στη Μονάδα Θεσμικής Προστασίας τις αναγκαίες, στο πλαίσιο της αξιολόγησης, πληροφορίες, καθώς και κάθε διευκόλυνση και συνδρομή.
5. Τα πορίσματα της αξιολόγησης των αναφορών και των ελέγχων της παρ. 1 κοινοποιούνται στις αρχές που είναι αρμόδιες για τη διαχείριση, τον έλεγχο και την υλοποίηση προγραμμάτων χρηματοδότησης από εθνικούς ή ενωσιακούς πόρους, εφόσον στα προγράμματα αυτά συμμετέχουν οι ελεγχόμενοι Φ.Π.Υ.Ε.. Τα πορίσματα δεσμεύουν, ως προς την απόδειξη και αξιολόγηση των πραγματικών περιστατικών που διαπιστώνουν, τα αρμόδια όργανα για τη διαχείριση και υλοποίηση των προγραμμάτων του προηγούμενου εδαφίου, κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους.
Ως προβλέπεται, οι Δομές Φιλοξενίας θα ελέγχονται από τη Μονάδα Εποπτείας και Αξιολόγησης Κέντρων Φιλοξενίας ενώ θα πρέπει να «παρέχουν έγκαιρα…. στο πλαίσιο της αξιολόγησης, πληροφορίες, καθώς και κάθε διευκόλυνση και συνδρομή» ΚΑΙ στη Μονάδα Θεσμικής Προστασίας. Παράλληλα ελέγχονται και από τους Επιτρόπους, οι οποίοι τακτικά θα υποβάλλουν αναφορές στη Μονάδα Θεσμικής Προστασίας για τις συνθήκες φιλοξενίας των Ανηλίκων στις Δομές. Το ζήτημα εν τέλει είναι ότι προκύπτει ένα πολυδαίδαλο σύστημα ελέγχου, με αδιευκρίνιστο τον τρόπο και τα προσόντα των ασκούντων τον έλεγχο, από το οποίο αμφισβητείται τελικώς εάν οι Δομές υποβοηθούνται στο έργο τους ή εάν αντιθέτως δημιουργούνται προσκόμματα σε αυτό.
Προτείνεται να προστεθεί πρόταση με περιεχόμενο : «Ο έλεγχος και η εποπτεία του εντεταλμένου επιτρόπου, του συντονιστή και του Φ.Π.Υ.Ε. προβλέπεται ότι θα γίνεται και απευθείας από τον επιτροπευόμενο μέσω ειδικής φόρμας ή και καταγγελίας στη γλώσσα του. Η διαδικασία θα εξηγείται με φιλικό τρόπο σε όλα τα ασυνόδευτα παιδιά και το δικαίωμα τους σε ακρόαση σχετικά με την πορεία της επιτροπείας τους με τη χορηγούμενη δυνατότητα για αίτημα αλλαγής του εντεταλμένου επιτρόπου τους».
Προκειμένου η Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων να επιτελέσει τις επιχειρησιακές της λειτουργίες και να ασκήσει τις αρμοδιότητες της Επιτροπείας, του Μηχανισμού Επείγουσας Ανταπόκρισης, της Στέγασης, της εποπτείας και αξιολόγησης των κέντρων φιλοξενίας καθώς και της ένταξης των ασυνόδευτων ανηλίκων με υποστηρικτικές και ενταξιακές δράσεις, θεωρούμε ότι είναι απαραίτητη η αναδιοργάνωση της μέσω της σύστασης Διεύθυνσης/Διευθύνσεων.
Στην περίπτωση της παραγράφου 5 τα σχετικά πορίσματα της αξιολόγησης των αναφορών και ελέγχου θα πρέπει να εκτιμώνται ελεύθερα από τις αρχές στις οποίες κοινοποιούνται και αφού τηρηθεί η αρχή της προηγούμενης ακρόασης του ελεγχόμενου φορέα.
Ο νόμος του ΣΥΡΙΖΑ για την Επιτροπεία ήταν λιτός, περιεκτικός και συνεκτικός. Προέβλεπε ένα τριμερές ολοκληρωμένο σύστημα μητρώων ασυνόδευτων ανήλικων, δομών φιλοξενίας, επιτρόπων και επαγγελματιών επιτρόπων (φυσικών προσώπων) το οποίο διαλειτουργούσε ψηφιακά στο ΕΚΚΑ. Δηλαδή σε ένα κρατικό ΝΠΔΔ, εποπτευόμενο από το Υπ. Εργασίας, Κοιν. Ασφάλισης και Κοιν. Αλληλεγγύης, που είχε (και έχει και σήμερα, ως Υπ. Εργασίας και Κοιν. Υποθέσεων) την αρμοδιότητα της παιδικής προστασίας.
Με το ν. 4939/22 όλες οι αρμοδιότητες του ΕΚΚΑ μεταφέρθηκαν στη Μονάδα Θεσμικής Υποστήριξης Ασυνόδευτων ανήλικων της Ειδικής Γραμματείας Ασυνόδευτων Ανήλικων του Υπ. Μετανάστευσης και Ασύλου η οποία στελεχώνεται κατά κύριο λόγο από μετακλητούς.
Παρατηρούμε και σε αυτό το άρθρο ότι οι θεσμικές προβλέψεις για την εύρυθμη λειτουργία του νόμου είναι αόριστες, πολλά ζητήματα ανατίθενται μελλοντικά στον ΦΥΠΕ, ο έλεγχος προσχηματικός, όπως προτείνεται κ.λπ.
Όσο δε αφορά στην αναφορά στους χρηματοδοτικούς οργανισμούς ως μέτρο ελέγχου της εφαρμογής του νόμου είναι αναποτελεσματικό οπωσδήποτε, δεδομένης της μέχρι τώρα εμπειρίας και του ρυθμού των χρηματοδοτικών ροών..
Έχει καταργηθεί το τριμερές πληροφοριακό σύστημα του ΕΚΚΑ, με το οποίο τα τρία μητρώα διασταυρώνονταν ανά πάσα στιγμή και φαινόταν σε ποια περιοχή βρίσκεται ο ανήλικος, σε ποια δομή, από ποιον επιτροπεύεται, ενώ υπήρχε και η έννοια της γεωγραφικής συνάφειας με υποχρέωση του επιτρόπου να επισκέπτεται το παιδί δυο φορές την εβδομάδα και να στέλνει αναφορά στο ΕΚΚΑ μια φορά το μήνα.
Καταργείται επίσης η καθημερινή παρακολούθηση του συστήματος επιτροπείας που επί ΣΥΡΙΖΑ γινόταν από τη Δ/νση Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων του ΕΚΚΑ, με τρία τμήματα, κάθε ένα αρμόδιο για κάθε μητρώο (ασυνόδευτων, δομών και επιτρόπων).
Με το Σ/Ν της ΝΔ, αυτός ο έλεγχος και η εποπτεία δεν υπάρχει, απλώς ο ΦΠΥΕ αναθέτει σε υπάλληλό του το ρόλο του συντονιστή των εντεταλμένων επιτρόπων (έως 15), καθένας από τους οποίους επιτροπεύει έως 15 ανήλικα, δηλ. ο συντονιστής είναι υπεύθυνος για έως 225 ασυνόδευτα!!! Ο έλεγχος είναι ανύπαρκτος ή προσχηματικός (αναφορές ΦΠΥΕ ανά εξάμηνο και του συντονιστή ανά τρίμηνο)
Nα προστεθεί στις πολιτικές προστασίας και η προστασία από έμφυλη βία και σεξιστικό λόγο.