1. Ο οριζόμενος από τον Εισαγγελέα ως επίτροπος ασυνόδευτων ανηλίκων Φ.Π.Υ.Ε.. τοποθετεί, διορίζει ή χρησιμοποιεί, με οποιαδήποτε σχέση εργασίας ή μορφή απασχόλησης, διαρκώς ή μεμονωμένα, συντονιστή, με σκοπό την εποπτεία των πράξεων του εντεταλμένου επιτροπείας. Ο συντονιστής ασκεί τις αρμοδιότητες της παρ. 2, χωρίς να υπόκειται στον έλεγχο και στην καθοδήγηση του επιτρόπου. Η σύμβαση μαθητείας, η de facto παροχή εργασίας και κάθε μορφή εθελοντικής απασχόλησης αποκλείονται από το καθεστώς εργασίας της παρούσας.
2. Τα καθήκοντα του συντονιστή είναι:
α) η επίβλεψη και ο συντονισμός των εντεταλμένων επιτροπείας κατά την άσκηση των επιτροπικών τους καθηκόντων,
β) η παροχή εμπειρογνωμοσύνης σε ζητήματα λειτουργιών της επιτροπείας,
γ) η ενημέρωση του επιτρόπου για οποιαδήποτε μεταβολή της σύνθεσης, είτε των εντεταλμένων επιτροπείας είτε των ασυνόδευτων ανηλίκων που τελούν υπό επιτροπεία,
δ) η αποτελεσματική διαχείριση των υποθέσεων των ασυνόδευτων ανηλίκων, λαμβανομένων υπόψη του αριθμού και της φύσης των υποθέσεων, των χαρακτηριστικών και των ιδιαίτερων αναγκών των εκπροσωπούμενων, καθώς και του επιπέδου υποστήριξης από τους εντεταλμένους επιτροπείας,
ε) η αναζήτηση και ο εντοπισμός κωλυμάτων ή ασυμβίβαστων στο πρόσωπο των εντεταλμένων επιτροπείας,
στ) η μέριμνα για την αρχειοθέτηση των ατομικών φακέλων των ασυνόδευτων ανηλίκων που τελούν υπό επιτροπεία, επί τη βάσει των αρχών της ακρίβειας της πληροφορίας, της ασφάλειας και της εμπιστευτικότητας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των ανηλίκων, όπως ορίζονται στον Κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της οδηγίας 95/46/ΕΚ [L 119 (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων), Γ.Κ.Π.Δ.] και τον ν. 4624/2019 (Α’ 137),
ζ) η υποβολή αναφοράς προς τη Μονάδα Θεσμικής Προστασίας κατά την παρ. 1 του άρθρου 23 και
η) η μέριμνα για τη διαδικασία υποβολής και εξέτασης παραπόνων των ασυνόδευτων ανηλίκων.
3. Ο συντονιστής αναπληρώνει αμελλητί τον εντεταλμένο επιτροπείας, όταν αυτός αδυνατεί, για λόγους τυχηρού γεγονότος ή ανώτερης βίας, να ασκήσει εν όλω ή εν μέρει τα επιτροπικά καθήκοντα και συντρέχει επείγουσα ανάγκη για τον ασυνόδευτο ανήλικο. Ο χρόνος αναπλήρωσης δεν υπερβαίνει τον ένα (1) μήνα. Σε περίπτωση οριστικής και αποδεδειγμένης αδυναμίας άσκησης, ο επίτροπος παύει, ύστερα από πρόταση του συντονιστή, τον εντεταλμένο επιτροπείας, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 20, και οφείλει να αναθέσει επιτροπικά καθήκοντα σε νέο εντεταλμένο επιτροπείας.
4. Ο αριθμός των εντεταλμένων επιτροπείας που έχει υπό την επίβλεψή του ένας συντονιστής δεν υπερβαίνει τους δεκαπέντε (15).
5. Ο συντονιστής, κατά τον χρόνο ανάθεσης των καθηκόντων της παρ. 2:
α) είναι πτυχιούχος Α.Ε.Ι. ή Τ.Ε.Ι., της ημεδαπής ή ισότιμο και αντίστοιχο της αλλοδαπής, με τίτλο σπουδών Ψυχολογίας, Κοινωνικής Εργασίας, Κοινωνιολογίας, Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Παιδαγωγικής, Νομικής ή Πολιτικής Επιστήμης,
β) έχει την ελληνική ιθαγένεια ή την ιθαγένεια άλλου κράτους μέλους της Ε.Ε.,
γ) έχει καλή γνώση της αγγλικής ή της γαλλικής γλώσσας και άριστη γνώση της ελληνικής,
δ) έχει τουλάχιστον δωδεκάμηνη επαγγελματική πείρα σε προγράμματα και δράσεις προστασίας της παιδικής ηλικίας ή διεθνούς προστασίας ασυνόδευτων ανηλίκων,
ε) είναι εγγεγραμμένος στο Μητρώο Μελών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων του άρθρου 10 της υπ. αρ. 10616/24.8.2020 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομικών και Μετανάστευσης και Ασύλου (Β’ 3820). Στην περίπτωση συντονιστή που χρησιμοποιείται από Φ.Π.Υ.Ε. του δημόσιου τομέα ή διεθνή οργανισμό, εφαρμόζονται αναλόγως το άρθρο 7 του ν. 4837/2021 (A’ 178) περί κωλύματος απασχόλησης προσωπικού σε Φορείς Παιδικής Προστασίας και το άρθρο 8 του Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ., περί ανικανότητας διορισμού σε θέσεις δημοσίου υπαλλήλου. Κάθε συντονιστής υποχρεούται σε εκ νέου προσκόμιση αντιγράφου ποινικού μητρώου δικαστικής ή γενικής χρήσης εντός του τελευταίου διμήνου κάθε έτους και ο φορέας πρόσληψης παρακολουθεί την τήρηση αυτής της υποχρέωσης. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης ισχύουν αναλόγως οι κυρώσεις των παρ. 5 και 6 του άρθρου 7 του ν. 4837/2021.
Συμφωνούμε απόλυτα με τα ανωτέρω σχόλια. Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με την εποπτεία και τα καθήκοντα του συντονιστή.
Σκοπός της ρύθμισης είναι η ύπαρξη ενός ενδιάμεσου προσώπου μεταξύ του επιτρόπου και του εντεταλμένου, ώστε να διασφαλίζονται η αποτελεσματική επίβλεψη, ο έλεγχος, ο συντονισμός, αλλά και η παροχή συνδρομής και η αναπλήρωση των εντεταλμένων όπου χρειάζεται. Ο αριθμός των 15 εντεταλμένων επιτροπείας που έχει υπό την επίβλεψή του ένας συντονιστής θα μπορούσε να είναι πιο ρεαλιστικός (όχι άνω των 10), ώστε να μπορεί να ασκηθεί πράγματι η επίβλεψη του έργου των εντεταλμένων επιτροπείας.
Επιπρόσθετα, από τη γραμματική διατύπωση της παρούσας σε συνδυασμό με τα οριζόμενα στο άρθρο 23 του σχεδίου νόμου, δεν είναι απόλυτα σαφές το πλαίσιο εποπτείας και ελέγχου και σίγουρα η τριμηνιαία και εξαμηνιαία αναφορά του επιτρόπου και του συντονιστή αντίστοιχα, προς τη Μονάδα Θεσμικής Προστασίας, δεν διασφαλίζουν μια έγκαιρη, ουσιαστική και αποτελεσματική μορφή ελέγχου στην πράξη.
Η αναφορά στον ΓΚΠΔ και στην αντίστοιχη ελληνική νομοθεσία δημιουργεί ερωτηματικά σε σχέση με την ιδιότητα του Επιτρόπου αλλά και της εκάστοτε δομής φιλοξενίας υπό το πρίσμα του νομικού πλαισίου προστασίας προσωπικών δεδομένων. Θα πρέπει να διευκρινιστούν οι ρόλοι και ειδικότερα αν πρόκειται για αυτοτελείς υπεύθυνους την επεξεργασία, αν συντρέχει περίπτωση εκτελούντος την επεξεργασία κ.ο.κ.
Επιπροσθέτως η ανεξαρτησία του Συντονιστή – υπαλλήλου του Επιτρόπου δημιουργεί νομικά ζητήματα σε σχέση με την παραδοσιακή σχέση προστήσαντος – προστηθέντος.
Προκειμένου ο θεσμός της επιτροπείας ασυνόδευτων ανηλίκων να είναι σε θέση να λειτουργήσει ουσιαστικά, απαιτείται να υπάρχει και ο έλεγχος τόσο του συντονιστή επιτροπείας, όσο και των εντεταλμένων επιτροπείας, εκ μέρους του κρατικού φορέα που θα έχει όλη την εποπτεία του θεσμού, ήτοι όπως παρουσιάζεται στο σ/ν από τη Μονάδα Θεσμικής Προστασίας. Συνεπώς, η φράση : «Ο συντονιστής ασκεί τις αρμοδιότητες της παρ. 2, χωρίς να υπόκειται στον έλεγχο και στην καθοδήγηση του επιτρόπου.», θα πρέπει να αναδιαμορφωθεί ως εξής : «Ο συντονιστής ασκεί τις αρμοδιότητες της παρ. 2, υποκείμενος στον έλεγχο και την εποπτεία της Μονάδας Θεσμικής Προστασίας, στην οποία και οφείλει να αναφέρεται και να λογοδοτεί.
Άρθρο 17: Δεν είναι σαφής η ιδιότητα του συντονιστή. «Ο συντονιστής ασκεί τις αρμοδιότητες της παρ. 2, χωρίς να υπόκειται στον έλεγχο και στην καθοδήγηση του επιτρόπου.» Με τη διατύπωση του άρθρου ο συντονιστής αν και αποτελεί συνεργάτη και βασικό συντελεστή του έργου του φορέα-επιτρόπου και συντονίζει το έργο των εντεταλμένων επιτροπείας, δεν υπόκειται στον έλεγχο και την καθοδήγηση του επιτρόπου.
Προτείνουμε είτε να διαγραφεί το σημείο «Ο συντονιστής ασκεί τις αρμοδιότητες της παρ. 2, χωρίς να υπόκειται στον έλεγχο και στην καθοδήγηση του επιτρόπου.», είτε να προστεθεί κάποιος εποπτικός ρόλος στο έργο του συντονιστή.
Επειδή ο ρόλος του συντονιστή εντεταλμένων επιτροπείας είναι κεντρικός, πιστεύουμε ότι πρέπει να αποσαφηνιστεί στα όργανα του αρθ. 6 παρ 2. Κατ’ αναλογία με τα όσα προτείνουμε για το αρθ. 15 προτείνουμε και εδώ κάθε συντονιστής να συντονίζει κατά ανώτατο όριο 10 εντεταλμένους επιτροπείας, ιδίως αν συνυπολογιστούν τα καθήκοντα που του ανατίθενται με την παρ.3 (αναπλήρωση) και την παρ.2 η) (υποβολή αναφοράς προς τη Μονάδα Θεσμικής Προστασίας). Ορθές οι ήδη υποβληθείσες παρατηρήσεις στο σχετικό άρθρο και από άλλους σχολιαστές.
Άρθρο 17: Προβληματισμό προκαλεί το άρθρο 17 που ορίζει ότι συντονιστής ασκεί τις αρμοδιότητες της παρ. 2, χωρίς να υπόκειται στον έλεγχο και στην καθοδήγηση του επιτρόπου. Εφόσον κατά το άρθρο 21 ο επίτροπος ευθύνεται εις ολόκληρον για τις πράξεις ή παραλείψεις του συντονιστή, δεν είναι λογικό αφενός ο επίτροπος να φέρει την πλήρη ευθύνη για τις πράξεις ή παραλείψεις του συντονιστή αλλά αφετέρου να μην μπορεί να ασκήσει ουσιαστικό έλεγχο στο έργο του.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου αυτού του σχεδίου νόμου στην ουσία έλεγχος και η εποπτεία δεν υπάρχει!
Απλώς ο ΦΠΥΕ αναθέτει σε υπάλληλό του το ρόλο του συντονιστή των εντεταλμένων επιτρόπων (που μπορεί να είναι έως 15). Αν αυτό μάλιστα συνδυασθεί και με την πρόβλεψη του προηγούμενου άρθρου 16 το οποίο προβλέπει ότι ο κάθε επίτροπος μπορεί να επιτροπεύει έως 15 ανήλικα, προκύπτει ότι ο συντονιστής θα είναι υπεύθυνος για έως 225 ασυνόδευτα!!!
Ο έλεγχος δηλαδή στην ουσία είναι ανύπαρκτος και προσχηματικός και εξαντλείται σε αναφορές του ΦΠΥΕ ανά εξάμηνο και του συντονιστή ανά τρίμηνο. Τα χαρτιά να είναι εντάξει!!!
Προβληματισμοί ως προς την πολυπλοκότητα του μορφώματος που στερείται σαφούς προσδιορισμού της σχέσης μεταξύ των οργάνων και του ιεραρχικού ελέγχου καθενός εξ αυτών.
Στο άρθρο 17 αναφέρεται «Ο οριζόμενος από τον Εισαγγελέα ως επίτροπος ασυνόδευτων ανηλίκων Φ.Π.Υ.Ε.. τοποθετεί, διορίζει ή χρησιμοποιεί, με οποιαδήποτε σχέση εργασίας ή μορφή απασχόλησης, διαρκώς ή μεμονωμένα, συντονιστή, με σκοπό την εποπτεία των πράξεων του εντεταλμένου επιτροπείας. Ο συντονιστής ασκεί τις αρμοδιότητες της παρ. 2, χωρίς να υπόκειται στον έλεγχο και στην καθοδήγηση του επιτρόπου.»
Με τη συγκεκριμένη διατύπωση ο συντονιστής αν και αποτελεί υπάλληλο / συνεργάτη και βασικό συντελεστή του έργου του Επιτρόπου / ΦΠΥΕ και συντονίζει το έργο των εντεταλμένων επιτροπείας, δεν υπόκειντο στον έλεγχο και την καθοδήγηση του ΦΠΥΕ. Η συγκεκριμένη ρύθμιση είναι προβληματική γιατί
1) ο ΦΠΥΕ δεν έχει ουσιαστικό έλεγχο σε υπάλληλο του ενώ ταυτόχρονα έχει την πλήρη νομική ευθύνη για την υλοποίηση του έργου επιτροπείας
2) ο Συντονιστής λειτουργεί ουσιαστικά χωρίς προϊστάμενο ενώ αποτελεί τον de facto προϊστάμενο των εντεταλμένων επιτροπείας
Εάν στόχος είναι να υπάρχει έλεγχος στο έργο του Επιτρόπου αυτό μπορεί να γίνει από την Μονάδα Θεσμικής Προστασίας.
Εάν ο στόχος είναι να υπάρχει εσωτερικός έλεγχος του έργου του επιτρόπου θα μπορούσε να ορίζεται από κάθε επίτροπο ένας εσωτερικός ελεγκτής επιτροπείας / επόπτης που να παρέχει εκθέσεις για τυχόν προβλήματα / κωλύματα / συγκρούσεις συμφερόντων κλπ αλλά όχι να έχει επιχειρησιακό ρόλο.
Το πρόβλημα δεν είναι με τον ελεγκτικό ρόλο του συντονιστή προς τον Επίτροπο αλλά με το συνδυασμό αυτό του ρόλου με το επιχειρησιακό μέρος του συντονισμού των επιτρόπων κλπ. Προτείνουμε είτε την αφαίρεση της φράσης «Ο συντονιστής ασκεί τις αρμοδιότητες της παρ. 2, χωρίς να υπόκειται στον έλεγχο και στην καθοδήγηση του επιτρόπου.», είτε / και την προσθήκη επόπτη που συμβάλλεται με τον Επίτροπο για να εποπτεύει τη λειτουργία του έργου του (και δυνητικά και την κατάθεση της τριμηνιαίας αναφοράς του Αρ 23)