ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 3 Ορισμοί

Για τους σκοπούς του παρόντος ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:
α) «Ανήλικος»: το φυσικό πρόσωπο που δεν έχει συμπληρώσει το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας του.
β) «Ανιθαγενής»: το φυσικό πρόσωπο της παρ. 1 του άρθρου 1 της Διεθνούς Σύμβασης περί του καθεστώτος ανιθαγενών, η οποία κυρώθηκε με τον ν. 139/1975 (Α’ 176).
γ) «Άστεγος ασυνόδευτος ανήλικος»: ο ανήλικος που γα) διαμένει σε δημόσιους ή εξωτερικούς χώρους, χωρίς το κατάλυμα να μπορεί να θεωρηθεί τόπος κατοικίας, γβ) διανυκτερεύει σε ξενώνες ύπνου, χωρίς σταθερό τόπο διαμονής, ή γγ) διαμένει προσωρινά και σύντομα σε ξενώνα για αστέγους.
δ) «Ασυνόδευτος ανήλικος»: το φυσικό πρόσωπο της περ. ιγ’ του άρθρου 1 του Κώδικα Νομοθεσίας για την υποδοχή, τη διεθνή προστασία πολιτών τρίτων χωρών και ανιθαγενών και την προσωρινή προστασία σε περίπτωση μαζικής εισροής εκτοπισθέντων αλλοδαπών [ν. 4939/2022 (Α΄111)]. Για τις ανάγκες του παρόντος στον ορισμό του ασυνόδευτου ανήλικου εμπίπτει και το φυσικό πρόσωπο της περ. ιδ’ του άρθρου 1 του ν. 4939/2022, καθώς και ο ανήλικος πολίτης τρίτης χώρας ή ανιθαγενής που, κατά την παραμονή του στην ελληνική επικράτεια, εγκαταλείπεται, παραμελείται ή κακοποιείται από τους γονείς του και εφαρμόζονται, αναλόγως και κατά περίπτωση, τα άρθρα 1532 και 1533 του Αστικού Κώδικα [π.δ. 456/1984, (Α’ 164)], που ισχύουν για την κακή άσκηση της γονικής μέριμνας.
ε) «Βέλτιστο συμφέρον ασυνόδευτου ανηλίκου»: το βέλτιστο συμφέρον, κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 63 του ν. 4939/2022.
στ) «Εθνικό σύστημα επιτροπείας ασυνόδευτων ανηλίκων»: το σύνολο των κανόνων, των εργασιών, των προγραμμάτων και δράσεων, καθώς και των φορέων που είναι αρμόδιοι για ζητήματα επιτροπείας ασυνόδευτων ανηλίκων.
ζ) «Εισαγγελέας»: ο Εισαγγελέας Ανηλίκων ή, ελλείψει αυτού, ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών του τόπου περιστασιακής ή παροδικής διαμονής του ασυνόδευτου ανηλίκου, κατά τον χρόνο ενημέρωσης της αρμόδιας αρχής, κατά την παρ. 1 του άρθρου 7. Στην περίπτωση αστέγου ασυνόδευτου ανηλίκου ή ανηλίκου που διαβιεί σε επισφαλείς συνθήκες, η τοπική αρμοδιότητα του Εισαγγελέα καθορίζεται στη βάση του τόπου εντοπισμού του ανηλίκου από φορέα αναγγελίας.
η) «Εντεταλμένος επιτροπείας»: το φυσικό πρόσωπο που υποδεικνύεται από τον επίτροπο για την άσκηση, στο όνομα και για λογαριασμό του, των επιτροπικών καθηκόντων.
θ) «Επισφαλείς συνθήκες διαβίωσης»: θα) η προσωρινή φιλοξενία σε συγγενείς ή φίλους, θβ) η διαμονή σε καθεστώς παράνομης υπεκμίσθωσης ή κατάληψης χώρου και θγ) η διαβίωση σε προσωρινά ή πρόχειρα καταλύματα, όπως είναι οι αυτοσχέδιες κατασκευές και τα αυτοκίνητα.
ι) «Επιτροπεία ασυνόδευτου ανηλίκου»: o θεσμός που αποβλέπει στην προστασία των προσωπικών και περιουσιακών συμφερόντων του ασυνόδευτου ανηλίκου μέσω της εγκαθίδρυσης οιονεί οικογενειακής σχέσης που αναπληρώνει τη γονική μέριμνα του ασυνόδευτου ανηλίκου, η οποία ελλείπει ή δεν ασκείται, για λόγους πραγματικούς ή νομικούς.
ια) «Επίτροπος»: το νομικό πρόσωπο που ορίζεται από τον Εισαγγελέα και αναδέχεται την επιτροπεία ασυνόδευτου ανηλίκου, με σκοπό τη διασφάλιση του βέλτιστου συμφέροντος και την προάσπιση των δικαιωμάτων και των εννόμων συμφερόντων του ανηλίκου.
ιβ) «Κατάσταση επιτροπείας»: κάθε περίπτωση ασυνόδευτου ανηλίκου που συνεπάγεται τον ορισμό επιτρόπου.
ιγ) «Νόμιμος εκπρόσωπος νομικού προσώπου»: το όργανο διοίκησης που ενεργεί εντός των ορίων της εξουσίας του, κατά τους όρους της συστατικής πράξης ή του καταστατικού του νομικού προσώπου, ή το φυσικό πρόσωπο, στο οποίο παρέχει εξουσία εκπροσώπησης το όργανο διοίκησης.
ιδ) «Πολίτης τρίτης χώρας»: το φυσικό πρόσωπο που δεν είναι πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), όπως ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 20 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των κρατών – μελών του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.) και της Ελβετίας.
ιε) «Προστασία της παιδικής ηλικίας»: ο συνδυασμός νομοθεσίας, δημόσιων πολιτικών, κανονισμών, υπηρεσιών και πρακτικών που αποβλέπει στην προστασία του παιδιού από τη βία, την κακοποίηση, την παραμέληση, την εγκατάλειψη και την εκμετάλλευση, εντός και εκτός οικογενειακού περιβάλλοντος, και την προώθηση και διασφάλιση των δικαιωμάτων του, υπό το πρίσμα, ιδίως, του Συντάγματος, του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία κυρώθηκε με τον ν. 2101/1992 (Α’ 192) και του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το οποίο κυρώθηκε με τον ν. 2462/1997 (Α’ 25).
ιστ) «Συνοδεία»: η οργανωμένη μετακίνηση των ασυνόδευτων ανηλίκων εντός της χώρας από ένα προκαθορισμένο σημείο σε ένα άλλο, όπως είναι τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης ή οι ανοιχτές δομές φιλοξενίας αιτούντων άσυλο ή προσφύγων και οι δομές επείγουσας ή μακροχρόνιας φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων, με χρήση ιδιωτικών ή δημόσιων μέσων μεταφοράς, παρουσία εξειδικευμένου προσωπικού σε ζητήματα παιδικής προστασίας.
ιζ) «Σύγκρουση συμφερόντων»: οποιαδήποτε κατάσταση που επηρεάζει αντικειμενικά την αμερόληπτη και ανεξάρτητη άσκηση των καθηκόντων των επιτροπικών οργάνων.
ιη) «Συντονιστής»: το φυσικό πρόσωπο που υποδεικνύεται από τον επίτροπο ως βοηθητικό όργανο για την εποπτεία των πράξεων του εντεταλμένου επιτροπείας και την προσωρινή αναπλήρωσή του σε περίπτωση κωλύματος.
ιθ) «Φορέας αναγγελίας»: κάθε δημόσια αρχή, υπηρεσία, ιδιωτικός φορέας, διεθνής οργανισμός ή φυσικό πρόσωπο που διαπιστώνει την παρουσία ασυνόδευτου ανηλίκου στην ελληνική επικράτεια.
κ) «Ωριμότητα ανηλίκου»: η εν γένει ψυχοπνευματική και συναισθηματική συγκρότηση του ανηλίκου που του επιτρέπει να αντιλαμβάνεται το βέλτιστο συμφέρον του, την κατάσταση επιτροπείας και να έχει επίγνωση των συνεπειών αυτής.

  • 4 Ιουλίου 2022, 20:07 | ΜΕΤΑδραση

    Άρθρο 3 Ορισμοί

    γ) Επειδή αρκετά παιδιά διαμένουν με σπίτια με ενήλικες ομοεθνείς υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες προτείνεται να προστεθεί και η γενική κατηγορία ως δδ) «να διαμένει σε επισφαλείς συνθήκες διαβίωσης»
    δ εδ.β’) όσον αφορά στην εγκατάλειψη, παραμέληση ή κακοποίηση του ασυνόδευτου ανηλίκου από τους γονείς του προτείνεται να προστεθεί «ή από τον κηδεμόνα του».
    ι) Προτείνεται να προστεθεί ότι η επιτροπεία ασυνόδευτου ανηλίκου αποβλέπει και «στην προστασία των επαγγελματικών συμφερόντων του ασυνόδευτου ανηλίκου».
    ιθ) Προτείνεται να απαλειφθεί το «φυσικό πρόσωπο». Στη συνέχεια του νομοσχεδίου αναφέρονται τα καθήκοντα του «φορέα αναγγελίας» τα οποία είναι ιδιαιτέρως πολύπλοκα ώστε να μπορεί να τα αναλάβει κάποιο φυσικό πρόσωπο που διαπίστωσε την παρουσία ασυνόδευτου ανηλίκου στην επικράτεια. (βλ περαιτέρω σχόλια στα άρθρα 7 και 32 παρ 2 του σχεδίου νόμου).

  • 4 Ιουλίου 2022, 18:45 | Δίκτυο Για τα Δικαιώματα του παιδιού

    Πολύ σωστά θεωρείται ότι χρήζει επιτρόπου και ο “χωρισμένος” από την οικογένειά του ανήλικος, σημείο που πρέπει ρητώς να αποτυπωθεί στο παρόν, ενώ παράλληλα θα πρέπει να αποφευχθεί η παραπομπή σε άλλα νομοθετήματα για λόγους συνοχής.
    Περ. γ΄: θα πρέπει να προστεθεί ως υποπερίπτωση γδ) διαβιεί σε προσωρινούς τόπους διαμονής με επισφαλείς συνθήκες διαβίωσης για τον ίδιο και γε) διαβιεί σε καθεστώς αστεγίας σε εξωτερικούς χώρους (παγκάκια, πλατείες κλπ).

  • 4 Ιουλίου 2022, 14:56 | ΑΡΣΙΣ – Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων

    Ορθώς θεωρείται ότι χρήζει επιτρόπου και ο “χωρισμένος” ανήλικος.
    Νομοτεχνικά, ωστόσο, θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρξει σαφής ορισμός του ασυνόδευτου παιδιού, χωρίς παραπομπή σε άλλο νομοθέτημα, όπως εν προκειμένω με την παραπομπή στην περ. ιγ του άρ. 1 του Ν. 4939/2022, προκειμένου να αποφευχθεί μελλοντικά οποιαδήποτε δυσερμηνεία από ενδεχόμενη μεταρρύθμιση της διάταξης στην οποία γίνεται παραπομπή.
    Στην περ. ιβ θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι Επίτροπος θα διορίζεται σε κάθε ασυνόδευτο παιδί, συμπεριλαμβανομένων και των χωρισμένων παιδιών. Μία προτεινόμενη διατύπωση θα μπορούσε να είναι η εξής: “κάθε περίπτωση ασυνόδευτου παιδιού, όπως περιγράφηκε υπό περ. δ του αυτού άρθρου, στην οποία αυτοδικαίως και μόνο με την ανωτέρω ιδιότητα του ανηλίκου ως ασυνόδευτου ή “χωρισμένου από την οικογένεια του” πρέπει να διοριστεί επίτροπος.

  • Στην παράγραφο ε. «Βέλτιστο συμφέρον ασυνόδευτου ανηλίκου» προτείνουμε να συμπεριληφθούν και τα σχόλια του UN General comment No. 14 (2013) on the right of the child to have his or her best interests taken as a primary consideration (art. 3, para. 1)

  • 4 Ιουλίου 2022, 14:04 | ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

    – Ο ορισμός της περίπτωσης γ) «Άστεγος Ασυνόδευτος Ανήλικος» όπως και της περίπτωσης θ) «Επισφαλείς συνθήκες διαβίωσης» θα πρέπει να διερευνηθεί περιλαμβάνοντας επιπλέον περιπτώσεις σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα για τον ορισμό της αστεγίας και των επισφαλών συνθηκών διαβίωσης. Συγκεκριμένα, ως άστεγος ασυνόδευτος ανήλικος, πλέον των αναφερόμενων περιπτώσεων θα πρέπει να θεωρηθεί εξ ορισμού και αυτός που διαμένει σε «επισφαλείς συνθήκες διαβίωσης». Επιπλέον στις περιπτώσεις που ορίζονται ως «Επισφαλείς συνθήκες διαβίωσης» θα πρέπει να συμπεριληφθούν η διαβίωση υπό καθεστώς αστεγίας; η διαμονή σε άτυπα διαμερίσματα με άλλους; η συχνή εναλλαγή τύπων διαμονής; η διαμονή σε δημόσιους χώρους ή εξωτερικούς χώρους; η διαμονή σε κέντρα για πρόσφυγες και μετανάστες, όπως ενδεικτικώς και ουχί περιοριστικώς σε Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ); η διανυκτέρευση σε ξενώνες ύπνου.

    – Στην περίπτωση ε) να προστεθεί εδάφιο ως εξής: «Ως προς τη διαδικασία αξιολόγησης του βέλτιστου συμφέροντος εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 66 του ν. 4939/2022».

    – Στους ορισμούς του σχεδίου δέον είναι να προστεθεί για λόγους σαφήνειας ο ορισμός του «χωρισμένου από την οικογένεια του ανηλίκου», όπως αυτός περιλαμβάνεται στο άρθρο 1 περ. ιδ) ν. 4939/2022, αντί της αναφοράς με παραπομπή στη σχετική διάταξη.

  • 4 Ιουλίου 2022, 13:55 | SOLIDARITY NOW

    Άρθρο 3 (γ): Να προστεθεί: «γδ) διαμένει σε ανοιχτή δομή φιλοξενίας (camp)».
    Άρθρο 3 (θ): Να προστεθεί: «θδ) η διαμονή σε ανοιχτή δομή φιλοξενίας (camp)».

  • 4 Ιουλίου 2022, 12:13 | Νίκη Γιαμαλακη

    ΑΡΘΡΟ 3

    Επειδή διακρίνονται τα άστεγα ασυνόδευτα από το σύνολο των ασυνόδευτων ανήλικων, εισάγεται ο θεσμός της «αναγγελίας ασυνόδευτου». Όλο αυτό έγινε γιατί αποφασίστηκε εν μια νυκτί προ διετίας,να σβήσουν την κατηγορία των ασυνόδευτων που διαβιούν σε επισφαλείς συνθήκες από το μητρώο ασυνόδευτων του ΕΚΚΑ. Στην πραγματικότητα πρόκειται για τους ασυνόδευτους που φεύγουν από τα ΚΥΤ ή τις δομές φιλοξενίας. Το νούμερο είναι πολύ μεγάλο, έχουμε κατηγορηθεί γι αυτό ως χώρα και τώρα επιχειρούν να το αποκρύψουν. Τους άστεγους ασυνόδευτους δεν τους καταγράφουν πουθενά πια.
    Οι φορείς αναγγελίας και ο τρόπος λειτουργίας τους είναι γελοιοποίηση του κράτους. Φορέας αναγγελίας είναι οποιοσδήποτε, ακόμη και «…φυσικό πρόσωπο που διαπιστώνει την παρουσία ασυνόδευτου ανηλίκου στην ελληνική επικράτεια». Η αναγγελία γίνεται με ηλεκτρονικό τρόπο εντός 24 ωρών τη Μονάδα Θεσμικής λΥποστήριξης και τον Εισαγγελέα. Αλλά προϋπόθεση είναι ο ανήλικος να έχει ήδη καταγραφεί και ταυτοποιηθεί ως ασυνόδευτος από τις αρχές στα σημεία εισόδου!

  • 3 Ιουλίου 2022, 21:51 | Αννέτα Δ.

    1. Με το παρόν σχέδιο νόμου δεν ορίζεται με σαφήνεια ποιό παιδί θεωρείται ασυνόδευτο με τι στοιχεία κι από ποιον καταγράφεται στο μητρώο ασυνόδευτων ανηλίκων και σε ποια σημεία εισόδου του γίνεται η καταγραφή.
    Με τον τρόπο αυτό αντί τα ασυνόδευτα ανήλικα παιδιά να αντιμετωπίζονται πρωτίστως ως παιδιά που επιβάλλεται να αποτελούν μέρος του ενιαίου δημόσιου συστήματος παιδικής προστασίας, αντιμετωπίζονται ως πρόσφυγες και μετανάστες με ανομολόγητο αλλά εμφανή στόχο την ελαχιστοποίηση της προστασίας τους και την επανοπροώθηση στις χώρες προέλευσης που «χαρακτηρίζονται ως δήθεν ασφαλείς».
    2. Με τις ισχύουσες διατάξεις η όλη διαδικασία της επιτροπείας εποπτευόταν και ελεγχόταν από το Εποπτικό Συμβούλιο Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων που υπήρχε στο Υπ. Εργασίας και Κοιν. Αλληλεγγύης και όχι βέβαια στο Υπουργείο Μεταναστευτικής πολιτικής που δεν έχει καμία σχέση με τις πολιτικές παιδικής προστασίας.
    3. Αντίθετα με το παρόν νομοσχέδιο η Επιτροπεία ανατίθεται σε ποικίλλης μορφής Νομικά Πρόσωπα κάθε είδους, σκοπού ή νομικής μορφής (Μ.Κ.Ο., σωματεία, ΑΜΚΕ, ΟΤΑ κ.λπ) τους Φορείς Παροχής Υπηρεσιών Επιτροπείας (ΦΠΥΕ), χωρίς ασφαλιστικές δικλείδες και χωρίς προηγούμενο έλεγχο της δυνατότητάς τους να παρέχουν τις απαραίτητες υπηρεσίες επιτροπείας.

  • 3 Ιουλίου 2022, 17:17 | ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΓΓΕΛΟΥ

    Είναι ένα απαράδεκτο Σ/Ν που καταπατά όλα τα δικαιώματα του παιδιού.
    Εφευρίσκει νέες διαιρέσεις των ασυνόδευτων ανήλικων εκτός των γνωστών πάνω και κάτω των 15 ετών. Τώρα τα παιδιά χωρίζονται σε άστεγα ασυνόδευτα ανήλικα και σε ασυνόδευτα ανήλικα
    Αποποιείται το κράτος των ευθυνών του για την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων και την επιτροπεία αναλαμβάνουν πλέον ένα πλήθος φορέων, ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ, κυρίως ΜΚΟ, ακόμη και «φίλος του παιδιού»!!!

  • 3 Ιουλίου 2022, 15:49 | ΧΡΥΣΑ Κ

    Ο νόμος του ΣΥΡΙΖΑ για την Επιτροπεία όριζε με σαφήνεια τα όργανα επιτροπείας: ήταν ο Εισαγγελέας ανηλίκων, (ή, αν δεν υπήρχε, ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών) και ο επαγγελματίας Επίτροπος ο οποίος επιλεγόταν με συγκεκριμένα κριτήρια από το ΕΚΚΑ, μετά από πρόσκληση κατά την οποία κρινόταν και καταχωρίζοταν στο μητρώο επαγγελματιών επιτρόπων.
    Όλη η διαδικασία της επιτροπείας εποπτευόταν και ελεγχόταν από το Εποπτικό Συμβούλιο Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων του Υπ. Εργασίας, Κοιν. Ασφάλισης και Κοιν. Αλληλεγγύης.
    Σε αντιπαράθεση με αυτά, με το νομοσχέδιο αυτό η ΝΔ αναθέτει την Επιτροπεία σε Νομικά Πρόσωπα κάθε προέλευσης, νομικής μορφής και σκοπού (σωματεία, ΑΜΚΕ, ΟΤΑ, ενώσεις κοινωνίας πολιτών, ΜΚΟ κ.λπ), χωρίς ασφαλιστικές δικλείδες και χωρίς προηγούμενο έλεγχο της δυνατότητάς τους να παρέχουν τις απαραίτητες υπηρεσίες επιτροπείας. Τους ονομάζει Φορείς Παροχής Υπηρεσιών Επιτροπείας (ΦΠΥΕ) και ουσιαστικά αναθέτει το βαρύ έργο, που πρέπει να υλοποιείται και να ελέγχεται από κρατικές υπηρεσίες.

  • 3 Ιουλίου 2022, 14:01 | ΧΡΥΣΑ Κ

    Ο ασυνόδευτος ανήλικος με το νόμο του ΣΥΡΙΖΑ οριζόταν σαφώς ποιος είναι, με τι στοιχεία κι από ποιον καταγράφεται στο μητρώο ασυνόδευτων ανηλίκων και σε ποια σημεία εισόδου του γίνεται η καταγραφή.
    Στο Σ/Ν της ΝΔ δεν ορίζεται σαφώς ο ασυνόδευτος ή χωρισμένος ανήλικος στους οποίους αναφέρεται το Σ/Ν, αλλά, αντίθετα, γίνεται διάκριση στους ορισμούς μεταξύ των ασυνόδευτων ανηλίκων και των αστέγων ασυνόδευτων. Είναι ασαφές σε τι ακριβώς στοχεύει ο διαχωρισμός. Στο πλαίσιο εφαρμογής των δικαιωμάτων των παιδιών και στο θεσμικό/ νομικό πλαίσιο της Ελλάδας ο μηχανισμός προστασίας ενός άστεγου ανήλικου υπάρχει και καλύπτει ΚΑΘΕ ΠΑΙΔΙ. Συνεπώς, τι εξυπηρετεί ο διαχωρισμός;