ΑΔΕΙΕΣ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΓΙΑ ΜΑΚΡΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
(ΑΔΕΙΑ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΤΥΠΟΥ «Μ»)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΓ΄
ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙ ΜΑΚΡΟΝ ΔΙΑΜΕΝΟΝΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ 2003/109/ΕΚ ΤΗΣ 25ΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2003 ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2011/51/ΕΕ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ 11ης ΜΑΪΟΥ 2011 ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ 2003/109/ΕΚ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΠΕΚΤΕΙΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΥΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Άρθρο 143
Πεδίο εφαρμογής
(άρθρο 3 Οδηγίας 2003/109)
1. Το παρόν Κεφάλαιο εφαρμόζεται στους πολίτες τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στην ελληνική επικράτεια, συμπεριλαμβανομένων των δικαιούχων διεθνούς προστασίας.
2. Το παρόν δεν εφαρμόζεται στους πολίτες τρίτων χωρών, οι οποίοι:
α) Έχουν άδεια διαμονής για σπουδές ή επαγγελματική κατάρτιση σύμφωνα με τον παρόντα Κώδικα,
β) έχουν λάβει άδεια διαμονής στην Ελλάδα δυνάμει προσωρινής προστασίας ή ζητούν την άδεια να διαμείνουν για τον ίδιο λόγο και αναμένουν την έκδοση απόφασης σχετικά με το καθεστώς τους,
γ) έχουν λάβει άδεια διαμονής στην Ελλάδα δυνάμει μορφών προστασίας εκτός της διεθνούς προστασίας, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο ή την εθνική νομοθεσία ή ζητούν την άδεια να διαμείνουν για τον ίδιο λόγο και αναμένουν απόφαση σχετικά με το καθεστώς τους,
δ) έχουν υποβάλει αίτηση για να τους χορηγηθεί καθεστώς διεθνούς προστασίας, για την οποία δεν έχει ακόμα εκδοθεί σχετική απόφαση,
ε) έχουν προσωρινό καθεστώς διαμονής, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Κώδικα, καθώς και στα μέλη της οικογένειας που τους συνοδεύουν, όπου αυτό προβλέπεται,
στ) απολαύουν νομικού καθεστώτος υποκείμενου στη σύμβαση της Βιέννης του 1961 περί των διπλωματικών σχέσεων, η οποία κυρώθηκε με το ν.δ. 503/1970 (Α΄ 108), ή στη σύμβαση της Βιέννης του 1963 περί των προξενικών σχέσεων, η οποία κυρώθηκε με τον ν. 90/1975 (Α΄ 150).
3. Το παρόν εφαρμόζεται υπό την επιφύλαξη ευνοϊκότερων διατάξεων:
α) Διμερών και πολυμερών συμφωνιών μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών-μελών της αφενός και τρίτων χωρών αφετέρου,
β) διμερών και πολυμερών συμφωνιών μεταξύ της Ελλάδας και τρίτων χωρών,
γ) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης περί Εγκαταστάσεως της 13ης Δεκεμβρίου 1955, του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη της 18ης Οκτωβρίου 1961, ο οποίος κυρώθηκε με τον ν. 1426/1984 (Α΄ 32) και της παρ. 11 του παραρτήματος της Σύμβασης περί της Νομικής Καταστάσεως των Προσφύγων της 28ης Ιουλίου 1951, η οποία κυρώθηκε με το ν.δ. 3989/1959 (Α΄ 201), όπως τροποποιήθηκε από το συναφές Πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης της 31ης Ιανουαρίου 1967, το οποίο κυρώθηκε με τον α.ν. 389/1968 (Α΄ 125).
Άρθρο 144
Προϋποθέσεις απόκτησης του καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος (άδεια διαμονής τύπου «Μ1»)
(άρθρα 4 και 5 Οδηγίας 2003/109)
1. Στον πολίτη τρίτης χώρας που διαμένει στην Ελλάδα, νόμιμα και αδιάλειπτα, κατά τα πέντε (5) έτη αμέσως πριν από την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αίτησης, υπό την επιφύλαξη της παρ. 3, χορηγείται το καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
α. Διαθέτει εισόδημα, επαρκές για τις ανάγκες του ιδίου και της οικογένειάς του, το οποίο δεν προέρχεται από προσφυγή στο σύστημα κοινωνικής αρωγής της χώρας. Το εισόδημα αυτό δεν μπορεί να είναι μικρότερο από τις ετήσιες αποδοχές του αμειβόμενου με τον κατώτατο μισθό, προσαυξημένο κατά δέκα τοις εκατό (10%) για το σύνολο των συντηρούμενων μελών της οικογένειάς του, συνυπολογιζομένου τυχόν ποσού που προέρχεται από επίδομα τακτικής επιδότησης ανεργίας. Στον υπολογισμό του εισοδήματος λαμβάνονται υπόψη οι συνεισφορές των μελών της οικογένειας. Ο τακτικός χαρακτήρας του ανωτέρω εισοδήματος αποδεικνύεται ιδίως από την εκπλήρωση των ασφαλιστικών και φορολογικών υποχρεώσεών του.
β. Διαθέτει πλήρη ασφάλιση ασθενείας ως προς το σύνολο των παροχών που καλύπτονται για τις αντίστοιχες κατηγορίες ασφαλισμένων ημεδαπών, η οποία καλύπτει και τα μέλη της οικογένειάς του.
γ. Πληροί τους όρους ένταξης στην ελληνική κοινωνία, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 145.
2. Οι περίοδοι διαμονής που αναφέρονται στις περ. ε΄ και στ΄ της παρ. 2 του άρθρου 143 δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της πενταετούς περιόδου της παρ. 1 του παρόντος. Ειδικώς περίοδοι διαμονής για λόγους σπουδών ή επαγγελματικής κατάρτισης λαμβάνονται υπόψη μόνο κατά το ήμισυ για τον υπολογισμό της ίδιας περιόδου. Για τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, στον υπολογισμό της περιόδου της παρ. 1 λαμβάνεται υπόψη το ήμισυ της περιόδου μεταξύ της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης διεθνούς προστασίας βάσει της οποίας χορηγήθηκε το καθεστώς διεθνούς προστασίας και της ημερομηνίας έκδοσης της άδειας διαμονής κατά τις παρ. 1 έως 4 του άρθρου 23 του ν. 4939/2022 (Α΄111) ή ολόκληρη η περίοδος, εφόσον υπερβαίνει τους δεκαοκτώ (18) μήνες.
3. Περίοδοι απουσίας, εφόσον είναι κατώτερες των έξι (6) διαδοχικών μηνών και δεν υπερβαίνουν συνολικά τους δέκα (10) μήνες εντός της πενταετίας, προσμετρώνται στον υπολογισμό της πενταετούς περιόδου.
4. Το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου και οι αρμόδιοι φορείς για την υποβολή και εξέταση της αίτησης, καθώς και για τη χορήγηση της άδειας διαμονής του επί μακρόν διαμένοντος ενημερώνουν τους ενδιαφερόμενους, σχετικά με τις προϋποθέσεις και τις διαδικασίες απόκτησης του καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος, καθώς και για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτή. Η ενημέρωση πραγματοποιείται ιδίως μέσω ενημερωτικών φυλλαδίων, ανάρτησης πληροφοριακού υλικού στις ιστοσελίδες των ανωτέρω φορέων ή κάθε άλλο πρόσφορο μέσο. Το υλικό αυτό επικαιροποιείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Για την ενημέρωση των δικαιούχων διεθνούς προστασίας μεριμνά και η Υπηρεσία Ασύλου.
Άρθρο 145
Απόκτηση του καθεστώτος και χορήγηση άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος
(άρθρο 7 και παρ. 3 άρθρου 8 Οδηγίας 2003/109)
1. Εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι προϋποθέσεις του άρθρου 144, ο πολίτης τρίτης χώρας υποβάλλει αίτηση για τη χορήγηση άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος (άδεια διαμονής τύπου «Μ1») στο αρμόδιο όργανο της παρ. 3 του παρόντος, η οποία συνοδεύεται από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.
2. Οι όροι ένταξης πολίτη τρίτης χώρας στην ελληνική κοινωνία, που αναφέρονται στην περ. γ της παρ. 1 του άρθρου 144, πληρούνται στις παρακάτω περιπτώσεις:
α) εφόσον αποδεικνύει ότι διαθέτει επαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας και γνώση στοιχείων της ελληνικής ιστορίας και του ελληνικού πολιτισμού σύμφωνα με το άρθρο 161, ή
β) εφόσον είναι κάτοχος δελτίου μόνιμης διαμονής ως μέλος οικογένειας Έλληνα ή
γ) εφόσον διαμένει νόμιμα στην Ελλάδα για δώδεκα (12) έτη ή
δ) εφόσον κατέχει Ειδικό Δελτίο Ταυτότητας Ομογενούς.
3. Αρμόδιο όργανο για τη χορήγηση της άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος είναι εκείνο που χορήγησε την τελευταία άδεια διαμονής. Για τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας και τους ομογενείς, αρμόδιο όργανο για τη χορήγηση της άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος είναι ο Γραμματέας της κατά τόπο αρμόδιας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Κατά την παραλαβή της άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος ο δικαιούχος διεθνούς προστασίας παραδίδει την άδεια διαμονής δικαιούχου διεθνούς προστασίας, η οποία διαβιβάζεται στην Υπηρεσία Ασύλου και παύει αυτοδικαίως να ισχύει.
4. Το αρμόδιο όργανο, αφού ζητήσει τη γνώμη της οικείας αστυνομικής αρχής για θέματα που αφορούν στη δημόσια τάξη και ασφάλεια, εξετάζει εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 144.
5. Το αρμόδιο όργανο, αφού λάβει υπόψη τη γνώμη της παρ. 4, εκδίδει σχετική απόφαση, το αργότερο εντός έξι (6) μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης με όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά. Η ανωτέρω προθεσμία μπορεί να παραταθεί για επιπλέον τρεις (3) μήνες, εφόσον συντρέχουν αιτιολογημένα ειδικές προϋποθέσεις. Σε περίπτωση θετικής απόφασης, χορηγείται στον πολίτη τρίτης χώρας άδεια διαμονής ενιαίου τύπου κατ’ εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΚ) 1030/2002. Στον τίτλο «τύπος άδειας» αναγράφεται «επί μακρόν διαμένων – ΕΕ». Για τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, στο πεδίο «Παρατηρήσεις» της άδειας διαμονής αναγράφεται: «Έχει χορηγηθεί διεθνής προστασία από την Ελληνική Δημοκρατία στις (ημερομηνία).».
6. Όταν χορηγείται άδεια διαμονής επί μακρόν διαμένοντος σε δικαιούχο διεθνούς προστασίας κάτοχο άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος εκδοθείσας από άλλο κράτος-μέλος, στην άδεια διαμονής αναγράφεται και η ως άνω παρατήρηση που αναφέρει το κράτος-μέλος χορήγησης του καθεστώτος διεθνούς προστασίας. Πριν από την αναγραφή της εν λόγω παρατήρησης, το αρμόδιο όργανο ζητά από το κράτος-μέλος που αναφέρεται στην παρατήρηση να παράσχει πληροφορίες σχετικά με το εάν ο επί μακρόν διαμένων είναι ακόμα δικαιούχος διεθνούς προστασίας. Αν η διεθνής προστασία έχει αρθεί με τελεσίδικη απόφαση του ως άνω κράτους-μέλους, η σχετική παρατήρηση δεν αναγράφεται. Στην περίπτωση που άλλο κράτος-μέλος ζητεί την παροχή των ως άνω πληροφοριών, το σημείο επαφής, όπως ορίζεται στο άρθρο 159, απαντά εντός μηνός από την παραλαβή της αίτησης παροχής πληροφοριών.
7. Το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος είναι μόνιμο, υπό την επιφύλαξη του άρθρου 148.
Άρθρο 146
Διάρκεια και ανανέωση άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος
(άρθρο 8 Οδηγίας 2003/109)
1. Η άδεια διαμονής του επί μακρόν διαμένοντος (άδεια διαμονής τύπου «Μ1») έχει διάρκεια ισχύος πέντε (5) έτη, η οποία ανανεώνεται για πέντε (5) έτη κάθε φορά, χωρίς την ανάγκη συνδρομής των προϋποθέσεων του άρθρου 144.
2. Για την ανανέωση της άδειας διαμονής, ο επί μακρόν διαμένων υποχρεούται να υποβάλει αίτηση, πριν από τη λήξη της, στην αρμόδια υπηρεσία για την παραλαβή της αίτησης, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος, η οποία συνοδεύεται από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά που ορίζονται στην υπουργική απόφαση της παρ. 1 του άρθρου 209.
Άρθρο 147
Απόρριψη αίτησης για τη χορήγηση άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος για λόγους δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας
(άρθρο 6 Οδηγίας 2003/109)
1. Η αίτηση για τη χορήγηση της άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος μπορεί να απορρίπτεται για λόγους δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας.
2. Η εξέταση των λόγων που αφορούν στη δημόσια τάξη ή στη δημόσια ασφάλεια αποτελεί προαπαιτούμενο στοιχείο για την εξέταση του αιτήματος απόκτησης του καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος και τη χορήγηση της άδειας διαμονής.
3. Κατά τη λήψη της σχετικής απόφασης εξετάζονται η σοβαρότητα ή το είδος του αδικήματος κατά της δημόσιας τάξης ή της δημόσιας ασφάλειας ή ο κίνδυνος που προέρχεται από το εν λόγω πρόσωπο, και συνεκτιμώνται η διάρκεια της διαμονής και η ύπαρξη δεσμών με τη χώρα. Η άρνηση χορήγησης της άδειας διαμονής δεν μπορεί να βασίζεται στην επίκληση λόγων γενικότερης δημοσιονομικής πολιτικής.
Άρθρο 148
Ανάκληση ή απώλεια του καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος
(άρθρο 9 Οδηγίας 2003/109)
1. Ο επί μακρόν διαμένων δεν δικαιούται να διατηρεί το καθεστώς, εφόσον:
α. Αποδειχθεί ότι έχει συμπράξει δολίως στην απόκτηση του καθεστώτος,
β. έχει εκδοθεί απόφαση επιστροφής στο πρόσωπό του, σύμφωνα με το άρθρο 150,
γ. έχει απουσιάσει από το έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για διάστημα μεγαλύτερο ή ίσο των δώδεκα (12) διαδοχικών μηνών,
δ. συνιστά απειλή για τη δημόσια τάξη, συνεκτιμώντας τη σοβαρότητα των αδικημάτων που έχει διαπράξει, έστω και αν η απειλή αυτή δεν αποτελεί λόγο επιστροφής κατά την έννοια του άρθρου 150,
ε. έχει αποκτήσει το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πλαίσιο της άσκησης του δικαιώματος διαμονής στα άλλα κράτη-μέλη, δυνάμει της Οδηγίας 2003/109/ΕΚ,
στ. αποδειχθεί, με οποιονδήποτε τρόπο, ότι έχει απουσιάσει από το έδαφος της Ελλάδας για διάστημα που υπερβαίνει τα έξι (6) έτη,
ζ. ανακληθεί ή απορριφθεί αίτηση ανανέωσης καθεστώτος διεθνούς προστασίας σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 13 και την παρ. 3 του άρθρου 18 του ν. 4939/2022 (Α΄111). Η Υπηρεσία Ασύλου ενημερώνει τον Γραμματέα της κατά τόπο αρμόδιας Αποκεντρωμένης Διοίκησης σε περίπτωση ανάκλησης ή μη ανανέωσης του καθεστώτος διεθνούς προστασίας κατόχου άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος.
2. Η λήξη της άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος δεν αποτελεί, αυτοτελώς, λόγο ανάκλησης ή απώλειας του καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος.
3. Όταν η ανάκληση ή απώλεια του καθεστώτος δεν δικαιολογούν τη λήψη μέτρου επιστροφής κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 150, ο πολίτης τρίτης χώρας μπορεί να υποβάλει αίτηση για άλλον λόγο, εκτός της απόκτησης του καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Κώδικα, χωρίς να απαιτείται χορήγηση της εθνικής θεώρησης εισόδου. Σε περίπτωση δικαιούχου διεθνούς προστασίας ενημερώνεται η Υπηρεσία Ασύλου, προκειμένου να του επαναχορηγήσει την άδεια διαμονής δικαιούχου διεθνούς προστασίας.
Άρθρο 149
Επανάκτηση του καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος
(άρθρο 3 Οδηγίας 2003/109)
1. Ο πολίτης τρίτης χώρας, ο οποίος έχει απωλέσει το καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος, μπορεί να ζητήσει την επανάκτησή του, στις ακόλουθες περιπτώσεις:
α. όταν έχει απωλέσει το καθεστώς λόγω απουσίας από το έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για διάστημα μεγαλύτερο ή ίσο των δώδεκα (12) διαδοχικών μηνών ή
β. όταν έχει απωλέσει το καθεστώς στην Ελλάδα, λόγω χορήγησης του καθεστώτος αυτού σε άλλο κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
2. Για την επανάκτηση του καθεστώτος, ο πολίτης τρίτης χώρας υποβάλλει αίτηση στο όργανο που του είχε χορηγήσει αρχικά το καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος, η οποία συνοδεύεται από τα δικαιολογητικά που ορίζονται στην υπουργική απόφαση της παρ. 1 του άρθρου 178.
3. Κατά τα λοιπά, ακολουθείται η διαδικασία των άρθρων 145 και 146.
Άρθρο 150
Επιστροφή – Προστασία από την επιστροφή
(άρθρο 12 Οδηγίας 2003/109)
1. Η επιστροφή πολίτη τρίτης χώρας με καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος επιτρέπεται κατ’ εφαρμογή των άρθρων 16 έως 41 του ν. 3907/2011 (Α’7), όταν υφίσταται ενεστώσα και ειδικά αιτιολογημένη απειλή κατά της δημόσιας τάξης ή της δημόσιας ασφάλειας.
2. Η απόφαση επιστροφής δεν μπορεί να βασίζεται στην επίκληση λόγων γενικότερης δημοσιονομικής πολιτικής.
3. Κατά την εξέταση των λόγων που δικαιολογούν τη λήψη μέτρου επιστροφής στο πρόσωπο του επί μακρόν διαμένοντος συνεκτιμώνται:
α. Η διάρκεια διαμονής του στη χώρα,
β. οι επιπτώσεις στον ίδιο και τα μέλη της οικογένειάς του,
γ. οι δεσμοί με τη χώρα διαμονής ή η απουσία δεσμών με τη χώρα καταγωγής του,
δ. η ηλικία του ενδιαφερόμενου προσώπου.
4. Αν η επιστροφή αφορά δικαιούχο διεθνούς προστασίας με καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος, ζητείται από το κράτος-μέλος που αναφέρεται στην παρατήρηση της παρ. 6 του άρθρου 145 να επιβεβαιώσει εάν το εν λόγω άτομο εξακολουθεί να δικαιούται διεθνούς προστασίας στο κράτος αυτό. Αν κράτος-μέλος υποβάλει σχετική αίτηση παροχής πληροφοριών, η Υπηρεσία Ασύλου οφείλει να απαντήσει εντός ενός (1) μηνός από την παραλαβή της αίτησης.
5. Εάν ο επί μακρόν διαμένων εξακολουθεί να δικαιούται διεθνούς προστασίας στο κράτος-μέλος που αναφέρεται στην παρατήρηση της παρ. 6 του άρθρου 145, επιστρέφεται στο κράτος αυτό. Κατά παρέκκλιση, ο επί μακρόν διαμένων μπορεί, σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας, να επιστραφεί σε χώρα διαφορετική από το κράτος-μέλος που του χορήγησε διεθνή προστασία, εφόσον πληροί τους όρους της παρ. 2 του άρθρου 20 του ν. 4939/2022 (Α΄111).
6. Αν κράτος-μέλος επιστρέφει πολίτη τρίτης χώρας επί μακρόν διαμένοντα που του έχει χορηγηθεί καθεστώς διεθνούς προστασίας στην Ελλάδα, το οποίο είναι σε ισχύ, η χώρα με την επιφύλαξη εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και της αρχής της ενότητας της οικογένειας, επιτρέπει άμεσα την επανεισδοχή του και των μελών της οικογένειας του χωρίς διατυπώσεις.
7. Το παρόν άρθρο ισχύει υπό την επιφύλαξη του σεβασμού της αρχής της μη επαναπροώθησης σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας.
Άρθρο 151
Δικαίωμα προσφυγής
(άρθρο 10 Οδηγίας 2003/109)
1. Η απόφαση απόρριψης αίτησης για χορήγηση άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος, ανάκλησης της άδειας διαμονής ή επιστροφής πρέπει να αιτιολογείται. Η απόφαση κοινοποιείται στον ενδιαφερόμενο, ο οποίος ενημερώνεται με έγγραφο κοινοποίησης για τα μέσα προστασίας κατά το παρόν άρθρο, καθώς και για την προθεσμία άσκησής τους.
2. Για τις αποφάσεις που εκδίδονται δυνάμει του παρόντος, ασκείται αίτηση θεραπείας, σύμφωνα με το άρθρο 24 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας [ν. 2690/1999 (Α΄ 45)].
3. Κατά της απόφασης απόρριψης της αίτησης για χορήγηση άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος, της ανάκλησης ή μη ανανέωσής της, της απώλειας του καθεστώτος ή της απόφασης επιστροφής, ασκείται αίτηση ακύρωσης ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού δικαστηρίου, κατ` εφαρμογή του άρθρου 15 του ν. 3068/2002 (Α΄ 274).
4. Για την άσκηση του ένδικου μέσου κατά της απόφασης επιστροφής, χορηγείται στον επί μακρόν διαμένοντα που δεν διαθέτει επαρκείς πόρους για τον σκοπό αυτό, το ευεργέτημα πενίας.
Άρθρο 152
Δικαιώματα και υποχρεώσεις επί μακρόν διαμένοντος
(άρθρο 11 Οδηγίας 2003/109)
1. Ο επί μακρόν διαμένων απολαύει ίσης μεταχείρισης με τους ημεδαπούς όσον αφορά:
α. στην πρόσβαση στη μισθωτή ή μη μισθωτή δραστηριότητα και τους όρους απασχόλησης και εργασίας, περιλαμβανομένων των όρων απόλυσης και αμοιβής. Δεν επιτρέπεται πρόσβαση σε δραστηριότητες που αφορούν στην άσκηση δημόσιας εξουσίας,
β. στην εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση, περιλαμβανομένων των υποτροφιών σπουδών,
γ. στην αναγνώριση επαγγελματικών διπλωμάτων, πιστοποιητικών και άλλων τίτλων,
δ. στην κοινωνική ασφάλεια και τα βασικά πλεονεκτήματα της κοινωνικής αρωγής και προστασίας, όπως αυτά οριοθετούνται στο πλαίσιο ιδίως του ν. 4051/1960 (Α΄ 68), περί ενίσχυσης απροστάτευτων παιδιών, του ν.δ. 57/1973 (Α΄ 149), περί λήψης μέτρων κοινωνικής προστασίας οικονομικώς αδυνάτων και κατάργησης του θεσμού της απορίας, του ν. 1302/1982 (Α΄ 133), για την κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης εργασίας υπ’ αρ. 103/1952, του ν. 2101/1992 (Α΄ 192), για την κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα των παιδιών και του ν. 3454/2006 (Α΄ 75), περί ενίσχυσης της οικογένειας,
ε. τις φορολογικές διευκολύνσεις,
στ. την πρόσβαση και παροχή αγαθών και υπηρεσιών που βρίσκονται στη διάθεση του κοινού και την πρόσβαση στις διαδικασίες απόκτησης στέγης,
ζ. την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και της εγγραφής και συμμετοχής σε οργανώσεις εργαζομένων ή εργοδοτών ή σε οποιαδήποτε οργάνωση της οποίας τα μέλη ασκούν συγκεκριμένο επάγγελμα, περιλαμβανομένων και των πλεονεκτημάτων που παρέχονται από αυτόν τον τύπο οργάνωσης, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων περί δημόσιας τάξης και δημόσιας ασφάλειας,
η. την ελεύθερη κίνηση και εγκατάσταση στο σύνολο της Επικράτειας. Το δικαίωμα αυτό μπορεί να περιορίζεται σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 18.
2. Το δικαίωμα της ίσης μεταχείρισης που προβλέπεται στις περ. β΄, δ΄, ε΄, στ΄ και ζ΄ της παρ. 1 ασκείται στις περιπτώσεις που ο τόπος κατοικίας του επί μακρόν διαμένοντος ή των μελών της οικογένειας, για τα οποία αυτός ζητά την παροχή των ως άνω δικαιωμάτων, ευρίσκεται εντός της ελληνικής επικράτειας.
3. Το δικαίωμα της ίσης μεταχείρισης περιορίζεται ως προς την:
α. Πρόσβαση σε μισθωτή ή μη μισθωτή δραστηριότητα η οποία, σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, ασκείται αποκλειστικά από Έλληνες ή πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου,
β. πρόσβαση στην εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση, για την οποία μπορεί να απαιτείται να αποδείξει ο επί μακρόν διαμένων την απαιτούμενη για τον σκοπό αυτό γλωσσική επάρκεια,
γ. είσοδο στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, για την οποία απαιτείται η προηγούμενη εκπλήρωση των εκπαιδευτικών προϋποθέσεων της ισχύουσας νομοθεσίας.
4. Όσον αφορά στους δικαιούχους διεθνούς προστασίας η περ. δ της παρ. 1 και η παρ. 3 του παρόντος εφαρμόζονται υπό την επιφύλαξη των άρθρων 1 έως 36 του ν. 4939/2022 (Α΄111).
Άρθρο 153
Δικαίωμα διαμονής και χορήγηση άδειας διαμονής, στην Ελλάδα, σε πολίτη τρίτης χώρας με καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης
(άρθρα 14, 15 και 19 Οδηγίας 2003/109)
1. Ο επί μακρόν διαμένων, ο οποίος έχει αποκτήσει το καθεστώς αυτό σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορεί να διαμένει, υπό όρους, στη χώρα για διάστημα που υπερβαίνει τους τρεις (3) μήνες, για τους ακόλουθους λόγους:
α. Για την άσκηση μισθωτής δραστηριότητας. Στην περίπτωση αυτή, ο επί μακρόν διαμένων πρέπει να έχει συνάψει σύμβαση εργασίας, από την οποία προκύπτει ότι η αμοιβή του είναι ίση, τουλάχιστον, με τις μηνιαίες αποδοχές του ανειδίκευτου εργάτη. Οι όροι και η διαδικασία χορήγησης της οικείας άδειας διαμονής καθορίζονται σύμφωνα με τις αντίστοιχες διατάξεις του παρόντος.
β. Για την άσκηση μη μισθωτής δραστηριότητας, καθώς και για τα οικονομικώς ανεξάρτητα άτομα. Στις περιπτώσεις αυτές, για τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης των οικείων αδειών διαμονής, εφαρμόζονται αναλόγως οι αντίστοιχες διατάξεις του παρόντος.
γ. Για σπουδές. Στην περίπτωση αυτή, ο επί μακρόν διαμένων πρέπει να έχει εγγραφεί ή να έχει γίνει αποδεκτός προς εγγραφή στο οικείο εκπαιδευτικό ίδρυμα, σύμφωνα με το άρθρο 106. Οι όροι και η διαδικασία χορήγησης της οικείας άδειας διαμονής καθορίζονται σύμφωνα με τις αντίστοιχες διατάξεις του παρόντος.
δ. Για την επαγγελματική κατάρτιση. Στην περίπτωση αυτή, ο επί μακρόν διαμένων πρέπει να έχει γίνει δεκτός από Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.) ή Επαγγελματική Σχολή Κατάρτισης και να του έχει χορηγηθεί σχετική έγκριση φοίτησης από τον αρμόδιο φορέα της Γενικής Γραμματείας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Δια Βίου Μάθησης και Νεολαίας, του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, σύμφωνα με το άρθρο 128. Οι όροι και η διαδικασία χορήγησης της οικείας άδειας διαμονής καθορίζονται, αναλόγως, σύμφωνα με τις αντίστοιχες διατάξεις του παρόντος.
2. Για τη χορήγηση άδειας διαμονής στις παραπάνω περιπτώσεις, απαιτείται να αποδεικνύεται ότι ο ενδιαφερόμενος διαθέτει:
α. Επαρκείς πόρους, σε επίπεδο σταθερού εισοδήματος για την κάλυψη των δαπανών διαβίωσης,
β. ασφάλιση ασθενείας που να καλύπτει κινδύνους παρόμοιους με εκείνους των ημεδαπών.
3. Στις περ. α΄ και β΄ της παρ. 1, δίνεται προτεραιότητα στους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τους πολίτες τρίτων χωρών, εφόσον προβλέπεται από την ενωσιακή νομοθεσία και τους πολίτες τρίτων χωρών, οι οποίοι διαμένουν νομίμως στην Ελλάδα και λαμβάνουν επίδομα ανεργίας.
4. Για τη χορήγηση της αντίστοιχης άδειας διαμονής, τα πρόσωπα της παρ. 1 υποβάλλουν αίτηση το αργότερο εντός τριών (3) μηνών από την είσοδό τους στη χώρα στο αρμόδιο όργανο, εφόσον πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις, η οποία συνοδεύεται από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.
5. Αρμόδια υπηρεσία για την εξέταση των αιτήσεων χορήγησης αδειών διαμονής του παρόντος είναι η αρμόδια υπηρεσία της οικείας αποκεντρωμένης διοίκησης. Η αίτηση υποβάλλεται σύμφωνα με το άρθρο 10. Η αρμόδια υπηρεσία της αποκεντρωμένης διοίκησης εξετάζει την αίτηση και, εφόσον πληρούνται οι ανωτέρω προϋποθέσεις και δεν συντρέχουν λόγοι που αφορούν στη δημόσια τάξη, στη δημόσια ασφάλεια ή στη δημόσια υγεία σύμφωνα με το άρθρο 155, εκδίδει απόφαση, με την οποία χορηγεί την αντίστοιχη άδεια διαμονής. Η απόφαση αυτή κοινοποιείται στο σημείο επαφής, σύμφωνα με το άρθρο 159.
6. Η διαδικασία εξέτασης της αίτησης ολοκληρώνεται το αργότερο εντός τεσσάρων (4) μηνών, αφότου υποβλήθηκε η αίτηση με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά. Αν η αίτηση συνοδεύεται από ελλιπή δικαιολογητικά ή συντρέχουν εξαιρετικοί λόγοι, η ανωτέρω προθεσμία μπορεί να παρατεθεί μέχρι τρεις (3) επιπλέον μήνες. Το αρμόδιο όργανο ενημερώνει σχετικά τον αιτούντα.
7. Η διάρκεια ισχύος της εν λόγω άδειας διαμονής, καθώς και η διαδικασία ανανέωσης της καθορίζονται, κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος.
8. Το παρόν Κεφάλαιο δεν εφαρμόζεται στους παρακάτω πολίτες τρίτων χώρων που είναι επί μακρόν διαμένοντες σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
α. Μισθωτούς εργαζόμενους που απασχολούνται από φορέα παροχής υπηρεσιών στο πλαίσιο διασυνοριακής παροχής υπηρεσιών, σύμφωνα με το άρθρο 72 και
β. φορείς παροχής διασυνοριακών υπηρεσιών.
9. Πολίτες τρίτων χωρών που είναι επί μακρόν διαμένοντες σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν να εισέλθουν στη χώρα για εποχιακή εργασία.
10. Για τα θέματα που αφορούν στην κοινωνική ασφάλεια των πολιτών τρίτων χωρών με καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος σε άλλο κράτος-μέλος και ασκούν το δικαίωμα διαμονής τους στην Ελλάδα, δυνάμει του παρόντος Κεφαλαίου, ισχύει το ενωσιακό δίκαιο στον τομέα της κοινωνικής ασφάλειας.
11. Αν άλλο κράτος-μέλος ζητήσει από την Ελλάδα να τροποποιήσει την παρατήρηση που αναγράφεται στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 5 του άρθρου 145, εφόσον η ευθύνη για τη διεθνή προστασία του επί μακρόν διαμένοντος έχει μεταφερθεί στο άλλο κράτος-μέλος, το αρμόδιο όργανο εκδίδει, εντός τριών (3) μηνών, την άδεια διαμονής επί μακρόν διαμένοντος, τροποποιημένη κατά το σκέλος της παρατήρησης της παρ. 5 του άρθρου 145.
12. Αν χορηγηθεί καθεστώς διεθνούς προστασίας σε πολίτη τρίτης χώρας, στον οποίο άλλο κράτος-μέλος έχει προηγουμένως χορηγήσει καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος, το σημείο επαφής, όπως ορίζεται στο άρθρο 159, ζητεί από το κράτος-μέλος που έχει εκδώσει την άδεια διαμονής επί μακρόν διαμένοντος να την τροποποιήσει, ώστε να περιληφθεί και η παρατήρηση που αναφέρεται στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 5 του άρθρου 145.
Άρθρο 154
Μέλη οικογένειας πολίτη τρίτης χώρας που ασκεί το δικαίωμα διαμονής στην Ελλάδα ως επί μακρόν διαμένων σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης
(άρθρο 16 Οδηγίας 2003/109)
1. Ο πολίτης τρίτης χώρας με καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί να συνοδεύεται ή να επανενωθεί με τα μέλη της οικογένειάς του εφόσον η οικογένεια είχε ήδη συγκροτηθεί στο άλλο κράτος-μέλος. Τα ανωτέρω μέλη της οικογένειας υποβάλλουν αίτηση για τη χορήγηση άδειας διαμονής, στην αρμόδια για την παραλαβή της αίτησης υπηρεσία, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Κώδικα, το αργότερο εντός τριών (3) μηνών από την είσοδό τους στη χώρα, η οποία συνοδεύεται από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.
2. Αρμόδια υπηρεσία για την εξέταση των αιτήσεων χορήγησης αδειών διαμονής του παρόντος είναι η αρμόδια υπηρεσία της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Η αίτηση υποβάλλεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 10 Η αρμόδια υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης εξετάζει την αίτηση και, εφόσον πληρούνται οι ανωτέρω προϋποθέσεις και δεν συντρέχουν λόγοι που αφορούν στη δημόσια τάξη, τη δημόσια ασφάλεια ή τη δημόσια υγεία σύμφωνα με το άρθρο 155, εκδίδει απόφαση, με την οποία χορηγεί άδεια διαμονής για οικογενειακή επανένωση, η οποία ακολουθεί την τύχη της άδειας διαμονής του συντηρούντος. Η απόφαση αυτή κοινοποιείται στο σημείο επαφής, σύμφωνα με το άρθρο 159. Η διαδικασία εξέτασης της αίτησης ολοκληρώνεται το αργότερο εντός τεσσάρων (4) μηνών, αφότου υποβλήθηκε η αίτηση με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά. Αν η αίτηση συνοδεύεται από ελλιπή δικαιολογητικά ή σε περίπτωση συνδρομής εξαιρετικών λόγων, η ανωτέρω προθεσμία μπορεί να παρατείνεται έως τρεις (3) επιπλέον μήνες. Το αρμόδιο όργανο ενημερώνει σχετικά τον αιτούντα.
3. Αν η οικογένεια συγκροτήθηκε μετά την άσκηση του δικαιώματος διαμονής στην Ελλάδα, εφαρμόζονται τα άρθρα 83 έως 90.
Άρθρο 155
Απόρριψη αίτησης για χορήγηση άδειας διαμονής σε πολίτη τρίτης χώρας με καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στα μέλη της οικογένειάς του, για λόγους δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας ή δημόσιας υγείας
(άρθρα 17 και 18 Οδηγίας 2003/109)
1. Η αίτηση για χορήγηση άδειας διαμονής σε επί μακρόν διαμένοντα ή σε μέλη της οικογένειας του δυνάμει του παρόντος Κεφαλαίου μπορεί να απορρίπτεται για λόγους δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας. Η εξέταση των λόγων που αφορούν στη δημόσια τάξη ή τη δημόσια ασφάλεια αποτελεί προαπαιτούμενο στοιχείο κατά την εξέταση του αιτήματος για τη χορήγηση της οικείας άδειας διαμονής.
2. Κατά την εξέταση των θεμάτων που αφορούν στη δημόσια τάξη ή τη δημόσια ασφάλεια, εξετάζονται η σοβαρότητα ή το είδος του αδικήματος ή ο κίνδυνος που αντιπροσωπεύει το εν λόγω πρόσωπο. Η άρνηση χορήγησης της άδειας διαμονής δυνάμει του παρόντος Κεφαλαίου δεν μπορεί να βασίζεται στην επίκληση λόγων γενικότερης δημοσιονομικής πολιτικής.
3. Η αίτηση για χορήγηση άδειας διαμονής σε πολίτη τρίτης χώρας με καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε μέλη της οικογένειάς του δυνάμει του παρόντος Κεφαλαίου μπορεί να απορρίπτεται για λόγους δημόσιας υγείας.
Οι μόνες ασθένειες που μπορούν να δικαιολογήσουν άρνηση εισόδου ή του δικαιώματος διαμονής είναι εκείνες που προβλέπονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, καθώς και άλλες λοιμώδεις, μεταδοτικές ή παρασιτικές ασθένειες, οι οποίες επιβάλλουν τη λήψη μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας. Η διαπίστωση, μετά την έκδοση της αρχικής άδειας διαμονής, ότι ο πολίτης τρίτης χώρας πάσχει από ασθένεια, από την οποία προσβλήθηκε μετά την είσοδό του στη χώρα, δεν αποτελεί λόγο για τη μη ανανέωση της άδειας διαμονής του ή την απομάκρυνσή του από το έδαφος της χώρας.
4. Το άρθρο 151 εφαρμόζονται και για τις άδειες διαμονής του παρόντος.
Άρθρο 156
Δικαιώματα και υποχρεώσεις πολιτών τρίτης χώρας με καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι κάτοχοι άδειας διαμονής στην Ελλάδα
(άρθρο 21 Οδηγίας 2003/109)
1. Οι πολίτες τρίτης χώρας με καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διαμένουν στην Ελλάδα δυνάμει του παρόντος Κεφαλαίου απολαύουν ίσης μεταχείρισης με τους ημεδαπούς στους τομείς και υπό τους όρους του άρθρου 152.
2. Οι πολίτες τρίτης χώρας με καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διαμένουν στην Ελλάδα με σκοπό την άσκηση μισθωτής δραστηριότητας δυνάμει του παρόντος Κεφαλαίου, δεν επιτρέπεται, κατά το πρώτο δωδεκάμηνο, να απασχοληθούν σε άλλη ειδικότητα από εκείνη για την οποία τους χορηγήθηκε η αρχική άδεια διαμονής, καθώς και να μεταβάλουν τον ασφαλιστικό τους φορέα.
3. Τα πρόσωπα που εισέρχονται στη χώρα δυνάμει των περ. γ΄ και δ΄ της παρ. 1 του άρθρου 153 επιτρέπεται να εργάζονται μόνο με καθεστώς μερικής απασχόλησης σύμφωνα με τον παρόντα Κώδικα.
4. Τα μέλη της οικογένειας που είναι κάτοχοι άδειας διαμονής δυνάμει του παρόντος Κεφαλαίου υπόκεινται στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του άρθρου 89.
Άρθρο 157
Ανάκληση της άδειας διαμονής και υποχρέωση επανεισδοχής
(άρθρο 22 Οδηγίας 2003/109)
1. Έως ότου ο πολίτης τρίτης χώρας αποκτήσει καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος στην Ελλάδα, η άδεια διαμονής του δεν ανανεώνεται ή ανακαλείται και ο ενδιαφερόμενος και τα μέλη της οικογένειάς του υποχρεούνται να εγκαταλείψουν το έδαφος της χώρας, στις ακόλουθες περιπτώσεις:
α. Για λόγους δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας, σύμφωνα με το άρθρο 155,
β. όταν οι όροι και οι προϋποθέσεις των άρθρων 153 και 154 δεν πληρούνται πλέον,
γ. όταν ο πολίτης τρίτης χώρας δεν διαμένει νομίμως στη χώρα.
2. Αν ληφθεί ένα από τα μέτρα που αναφέρονται στην παρ. 1, ο πολίτης τρίτης χώρας, στον οποίον αφορά, οφείλει να επιστρέψει αμέσως στο πρώτο κράτος-μέλος που του χορήγησε το καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος.
3. Αν ένα από τα μέτρα που αναφέρονται στην παρ. 1 ληφθεί από δεύτερο κράτος-μέλος και αφορά σε πολίτη τρίτης χώρας, ο οποίος έχει υπαχθεί στο καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος στην Ελλάδα και ασκεί το δικαίωμα διαμονής του στο δεύτερο κράτος-μέλος, οι αρμόδιες ελληνικές αρχές οφείλουν να επιτρέψουν αμέσως και χωρίς διατυπώσεις, την επανεισδοχή αυτού και των μελών της οικογένειάς του στην Ελλάδα.
4. Μέχρι να αποκτήσει καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος στην Ελλάδα και με την επιφύλαξη της υποχρέωσης επανεισδοχής που προβλέπεται στην παρ. 2, οι αρμόδιες ελληνικές αρχές μπορούν να απομακρύνουν τον πολίτη τρίτης χώρας από το έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το άρθρο 150 και δυνάμει των εγγυήσεων του άρθρου αυτού, για σοβαρούς λόγους δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας. Στις περιπτώσεις αυτές, οι αρμόδιες ελληνικές αρχές προβαίνουν σε διαβούλευση με τις αντίστοιχες αρχές του πρώτου κράτους-μέλους. Οι αρμόδιες ελληνικές αρχές, στο πλαίσιο της ανωτέρω διαβούλευσης, ζητούν, από το πρώτο κράτος-μέλος, τις αναγκαίες πληροφορίες για την έκδοση και εκτέλεση της απόφασης απέλασης.
5. Οι αποφάσεις επιστροφής βάσει των περ. β΄ και γ΄ της παρ. 1 δεν συνοδεύονται από μόνιμη απαγόρευση διαμονής.
6. Αν ληφθεί ένα από τα μέτρα που αναφέρονται στην παρ. 1 και οι αρμόδιες ελληνικές αρχές ζητήσουν την επανεισδοχή του στο κράτος-μέλος που είχε χορηγήσει το καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος, σύμφωνα με την παρ. 2, ο πολίτης τρίτης χώρας και τα μέλη της οικογένειάς του διατηρούν το δικαίωμα να μετακινηθούν προς ένα τρίτο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
7. Η παρ. 4 δεν εφαρμόζεται σε δικαιούχους διεθνούς προστασίας με άδεια διαμονής επί μακρόν διαμένοντος από άλλο κράτος-μέλος, εκτός εάν εν τω μεταξύ έχει αρθεί η διεθνής προστασία ή εάν το πρόσωπο για το οποίο πρόκειται εμπίπτει σε μία από τις κατηγορίες που ορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 20 του ν. 4939/2022 (Α’ 111). Η παρούσα παράγραφος ισχύει υπό την επιφύλαξη της παρ. 1 του άρθρου 20 του ν. 4939/2022.
Άρθρο 158
Απόκτηση καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος στην Ελλάδα στο πλαίσιο της άσκησης του δικαιώματος διαμονής ως επί μακρόν διαμένων σε άλλο κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης
(άρθρο 23 Οδηγίας 2003/109)
Ο πολίτης τρίτης χώρας, στον οποίον έχει χορηγηθεί το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διαμένει νόμιμα στην Ελλάδα δυνάμει του παρόντος Κεφαλαίου, μπορεί να υποβάλει αίτηση για τη χορήγηση καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος στην Ελλάδα, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις του άρθρου 153. Η απόφαση αυτή κοινοποιείται στο πρώτο κράτος-μέλος, σύμφωνα με το άρθρο 153.
Άρθρο 159
Σημείο επαφής
(άρθρο 25 Οδηγίας 2003/109)
1. Η Διεύθυνση Μεταναστευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου ορίζεται ως το ελληνικό σημείο επαφής με τις αντίστοιχες αρμόδιες υπηρεσίες των λοιπών κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανταλλαγή των πληροφοριών που καθορίζονται στο παρόν.
2. Οι αρμόδιες υπηρεσίες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της χώρας υποχρεούνται να ενημερώνουν τη Διεύθυνση Μεταναστευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου για τις αιτήσεις που υποβάλλονται και τις άδειες διαμονής που χορηγούνται σύμφωνα με τα άρθρα 153, 157 και 158.
3. Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη υποχρεούται να ενημερώνει τη Διεύθυνση Μεταναστευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου για τις αποφάσεις επιστροφής που εκδίδονται σε βάρος των πολιτών τρίτων χωρών που έχουν λάβει άδεια διαμονής στην Ελλάδα ως επί μακρόν διαμένοντες άλλου κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
4. Η Υπηρεσία Ασύλου παρέχει κάθε απαραίτητη πληροφορία στο ελληνικό σημείο επαφής σχετικά με τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας.
Άρθρο 160
Ειδικές διατάξεις
Οι πολίτες τρίτης χώρας που έχουν λάβει άδεια διαμονής αόριστης ή δεκαετούς διάρκειας, βάσει του ν. 2910/2001 (Α΄ 91) για την είσοδο και παραμονή αλλοδαπών στην ελληνική επικράτεια, του ν. 3386/2005 (Α΄212) για την είσοδο, διαμονή και κοινωνική ένταξη υπηκόων τρίτων χωρών στην ελληνική επικράτεια, του ν. 4251/2014 (Α’80), περί Κώδικα μετανάστευσης και κοινωνικής ένταξης και των αντίστοιχων διατάξεων του παρόντος Κώδικα, δεν απολαύουν των δικαιωμάτων που προβλέπονται στα άρθρα 143 έως 159.
Άρθρο 161
Αποδεικτικό επαρκούς γνώσης της ελληνικής γλώσσας και στοιχείων ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού για την απόκτηση του καθεστώτος του επί μακρόν διαμένοντος
1. Η επαρκής γνώση της ελληνικής γλώσσας, της ιστορίας και του πολιτισμού αποδεικνύεται με έναν από τους ακόλουθους τίτλους:
α) τίτλο αποφοίτησης της υποχρεωτικής τουλάχιστον εκπαίδευσης ελληνικών σχολείων στην Ελλάδα,
β) τίτλο αποφοίτησης από λύκεια του εξωτερικού, τα οποία ανήκουν στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα,
γ) αναγνωρισμένο τίτλο αποφοίτησης από τμήματα ελληνικής γλώσσας πανεπιστημίων του εξωτερικού,
δ) πιστοποιητικό ελληνομάθειας επιπέδου τουλάχιστον Β1 που εκδίδεται σύμφωνα με το π.δ. 363/1998 (Α΄ 242), και
ε) ειδικό πιστοποιητικό επαρκούς γνώσης της ελληνικής γλώσσας και στοιχείων ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού μετά από επιτυχή εξέταση που διενεργείται με ευθύνη της Γενικής Γραμματείας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Δια Βίου Μάθησης και Νεολαίας, σε συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του για την πιστοποίηση της ελληνομάθειας.
2. Οι κάτοχοι πιστοποιητικού ελληνομάθειας επιπέδου Α, που έχει εκδοθεί σύμφωνα με το π.δ. 363/1998 ή Α2, που εκδίδεται σύμφωνα με το π.δ. 60/2010 (Α΄ 98), θεωρείται ότι διαθέτουν επαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας, ιστορίας και πολιτισμού. προκειμένου να υπαχθούν στις διατάξεις του παρόντος Κεφαλαίου, εφόσον επιπρόσθετα λάβουν πιστοποίηση της επαρκούς γνώσης στοιχείων της ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού, σύμφωνα με τη διαδικασία που καθορίζεται από την κοινή υπουργική απόφαση της παρ. 3.
3. Στις εξετάσεις για την απόκτηση των πιστοποιητικών που προβλέπονται στις παρ. 1, 2 και 3 μπορούν να συμμετέχουν όσοι πολίτες τρίτων χωρών διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα.
4. Για τη συμμετοχή στις εξετάσεις της παρ. 3 καταβάλλεται από τον ενδιαφερόμενο παράβολο υπέρ του Δημοσίου.
5. Το παρόν Κεφάλαιο εφαρμόζεται αναλόγως στους πολίτες τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς στους οποίους έχει χορηγηθεί ή χορηγείται καθεστώς πρόσφυγα ή καθεστώς επικουρικής προστασίας, σύμφωνα με τον ν. 4939/2022 (Α΄111).
Άρθρο 162
Άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας
(άδεια διαμονής τύπου «Μ.2»)
1. Σε πολίτες τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στη χώρα με οριστικό τίτλο διαμονής, χορηγείται άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας (άδεια διαμονής τύπου «Μ.2»), η οποία παρέχει δικαίωμα πλήρους πρόσβασης στην αγορά εργασίας, εφόσον:
α) έχουν συμπληρώσει δεκαετή νόμιμη διαμονή στην Ελλάδα κατά την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αίτησης και πληρούν τις προϋποθέσεις των περ. β’ και δ’ της παρ. 1 του άρθρου 5Α του Κώδικα της Ελληνικής Ιθαγένειας [ν. 3284/2004 (Α΄217)] ή
β) γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς έξι (6) τάξεις ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα, πριν από τη συμπλήρωση του εικοστού τρίτου έτους της ηλικίας τους, ή
γ) είναι ενήλικοι πολίτες τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς που εισήλθαν στην Ελλάδα ως ασυνόδευτοι ανήλικοι και έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς τουλάχιστον τρεις (3) τάξεις του ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα πριν από τη συμπλήρωση του εικοστού τρίτου έτους της ηλικίας τους και είναι εισακτέοι σε Ιδρύματα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Επαγγελματικές Σχολές Μαθητείας της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης), Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης, Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης ή σε Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης ή
δ) είναι μέλη οικογένειας Έλληνα τα οποία διαμένουν νομίμως στη χώρα με τον Έλληνα για συνεχές χρονικό διάστημα πέντε (5) ετών.
2. Η άδεια δεκαετούς διάρκειας χορηγείται ύστερα από αίτηση του πολίτη τρίτης χώρας που συνοδεύεται από τα δικαιολογητικά της απόφασης της παρ. 1 του άρθρου 178, εφόσον ο αιτών (α) διαθέτει πλήρη κάλυψη ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης και (β) δεν έχει απουσιάσει από τη χώρα για χρονικό διάστημα δύο (2) συναπτών ετών.
3. Η άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας παρέχει στον κάτοχό της τα δικαιώματα του άρθρου 152 και κατά τη λήξη της διάρκειας ισχύος της μετατρέπεται αυτοδικαίως σε άδεια διαμονής επί μακρόν διαμένοντος (άδεια διαμονής τύπου «Μ1»), με την προσκόμιση της προηγούμενης άδειας διαμονής χωρίς περαιτέρω δικαιολογητικά.
4. Η άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας ανακαλείται ή δεν ανανεώνεται, εάν συντρέχουν στο πρόσωπο του κατόχου οι λόγοι που προβλέπονται στο άρθρο 148.
Σχετικά με το άρθρο 162 παρ. 1γ που αφορά τα ασυνόδευτα ανήλικα που έχουν ενηλικιωθεί και φοιτούν σε σχολείο, η πολυαναμενόμενη νομοθετική παρέμβαση μας φαίνεται «δώρο άδωρο» , ιδίως λόγω της απαίτησης προϋπάρχοντος τίτλου διαμονής και νόμιμης εισόδου. Ελπίζουμε στην άμεση αναθεώρησή της, όπως έχουν ήδη υποδείξει πολλοί σχολιαστές/ριες, άτομα και φορείς, στην παρούσα διαβούλευση. Στεκόμαστε ιδιαίτερα στην απαίτηση να φοιτούν τα ασυνόδευτα ανήλικα άτομα τρία χρόνια στο σχολείο και να είναι εισακτέοι σε ΙΕΚ κλπ. Δηλαδή, απαιτείται σωρευτικά να έχουν λάβει απολυτήριο λυκείου και να έχουν βρει θέση/γίνει δεκτοί σε μεταλυκειακό πρόγραμμα σπουδών προκειμένου να λάβουν άδεια διαμονής, προϋποθέσεις περίπου απίθανες για άτομα που βρέθηκαν στη χώρα ως ασυνόδευτοι ανήλικοι συνήθως στην εφηβεία τους. Ακόμη κι αν διατηρηθούν διαζευκτικά οι δύο αυτές προϋποθέσεις, που θα ήταν βεβαίως καλύτερο από την παρούσα διατύπωση, και πάλι δεν θα δοθεί πλήρης λύση στο πρόβλημα των ασυνόδευτων ανηλίκων που ενηλικιώνονται εντός κάποιου προγράμματος υποστήριξης γιατί μετά την ενηλικίωσή τους καλούνται να εγκαταλείψουν την υποστήριξη με τη λήξη της σχολικής χρονιάς. Τί γίνεται με την επόμενη, αν η ενηλικίωση δεν συμπίπτει με την αποφοίτηση από το λύκειο; περιμένουμε οτι το νεαρό άτομο θα συνεχίσει στο σχολείο χωρίς καμία άλλη υποστήριξη;
ΑΡΘΡΟ 162, παρ. 1, περ. γ΄
Παρά τις εξαγγελίες περί του αντιθέτου, η προτεινόμενη ρύθμιση του αρ. 162, παρ. 1, περ. γ΄ δεν επιλύει το ζήτημα της της χορήγησης ασφαλούς καθεστώτος και σχετικών εγγράφων διαμονής σε παιδιά που ήρθαν ως ασυνόδευτα ανήλικα και παραμένουν στην Ελλάδα. Αντιθέτως, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις δημιουργούν εξαιρέσεις και προσκόμματα και εισάγουν διακρίσεις που αντιβαίνουν σε συνταγματικές και αρχές και διατάξεις διεθνούς δικαίου και δη, στη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
Η προϋπόθεση, κατ’ αρχάς, της προηγούμενης κατοχής οριστικού τίτλου διαμονής στη χώρα για τη χορήγηση της άδειας διαμονής δεκαετούς διάρκειας που προβλέπει για παιδιά – νέους ενήλικες, που έφτασαν στην Ελλάδα ως ασυνόδευτοι ανήλικοι, αφήνει εκτός ρυθμιστικού πεδίου τον μεγαλύτερο αριθμό παιδιών που ήρθαν, μεγάλωσαν και έμειναν στην Ελλάδα ως ασυνόδευτοι ανήλικοι ή/και παρακολούθησαν και παρακολουθούν ελληνικό σχολείο και των οποίων η αίτηση ασύλου απορρίφθηκε και βρίσκονται σε απόγνωση, χωρίς έγγραφα διαμονής και καμία προβλεπόμενη διέξοδο.
Σε συνδυασμό, δε, με την εξαίρεση των απορριφθέντων αιτούντων άσυλο από την χορήγηση άδειας διαμονής λόγω επταετούς παραμονής που εισάγεται με το προτεινόμενο αρ. 134, παρ. 3, η προτεινόμενη ρύθμιση του αρ. 162, παρ. 1, περ. γ΄ καθίσταται στην ουσία «κενή περιεχομένου» και μόνο προσχηματική μπορεί να θεωρηθεί.
Περαιτέρω, αποτελεί πρόκληση η σωρευτική προϋπόθεση της επιτυχούς ολοκλήρωσης από αυτά τα παιδιά τουλάχιστον τριών (3) τάξεων του ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα πριν από τη συμπλήρωση του εικοστού τρίτου έτους της ηλικίας τους και του να είναι εισακτέοι σε Ιδρύματα, Σχολές, Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης ή σε Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ενώ, συχνά βίωναν όντες ανήλικοι και βιώνουν δραματικές συνθήκες, λόγω των πλημμελειών του συστήματος παιδικής προστασίας στη χώρα μας και της απουσίας κρατικής προστασίας.
Τέλος, η αξίωση παραβόλου 900 ευρώ από παιδιά που μόλις επιχειρούν να σταθούν στα πόδια τους, συνιστά δυσανάλογη και άδικη μεταχείριση.
Η RSA κρίνει απαραίτητη την τροποποίηση και επαναδιατύπωση της ως άνω διάταξης του αρ. 162 παρ. 1, περ. γ΄ με την συμπερίληψη όλων των ασυνόδευτων παιδιών, τα οποία τελούν υπό την προστασία της Ελληνικής Πολιτείας και μετά την ενηλικίωσή τους, χωρίς προϋποθέσεις και προαπαιτούμενα.
Σε κάθε περίπτωση, επιβάλλεται η απαλοιφή όλων των προϋποθέσεων, πέραν της ιδιότητας ως ασυνόδευτων παιδιών, συμπεριλαμβανόμενης της κατοχής τίτλου οριστικής διαμονής και βέβαια, η εξαίρεσή τους από το παράβολο.
Άρθρο 162, η πρόβλεψη για κατοχή οριστικού τίτλου διαμονής προκειμένου κάποιος να υπαχθεί στην κατηγορία της -μέχρι σήμερα- 2ης γενιάς, αποτελεί δυσανάλογη προϋπόθεση καθώς αναιρείται ουσιαστικά τόσο η de facto ένταξη των παιδιών αυτών στην ελληνική κοινωνία μέσω της φοίτησης στην εκπαίδευση αλλά επίσης μεταθέτει το βάρος της μη κατοχής προηγούμενης άδειας στους ανηλίκους από τους γονείς τους ή εξωγενείς παράγοντες, αδικαιολόγητα.
Αναφορικά με το άρθρο 162 για την άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας:
Από την τουλάχιστον ατυχή διατύπωση της διάταξης συνεπάγεται ότι όχι μόνο δεν τακτοποιείται το ζήτημα των ενηλίκων πολιτών τρίτων χωρών που έχουν εισέλθει στη χώρα ως ασυνόδευτοι και έχουν επιτυχώς φοιτήσει σε ελληνικό σχολείο, αλλά στην ουσία μεταβάλλεται επί τα χείρω ολόκληρο το καθεστώς της β’ γενιάς, καθώς απαιτείται σύμφωνα με την προτεινόμενη διάταξη οριστικός τίτλος διαμονής για όσους θέλουν να αιτηθούν την άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας, συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα και δεν έχουν συμπληρώσει το 23ο έτος της ηλικίας τους. Προτείνεται να απαλειφθεί στην αρχή της παρ. 1 η φράση “με οριστικό τίτλο διαμονής” και να προβλέπεται μόνο για τις περιπτώσεις α’ και δ’ της παρ. 1. Τέλος, για τις άδειες του άρθρου απαιτείται παράβολο 900€, ποσό υπέρογκο που πρέπει να μειωθεί δραστικά ή και να μηδενιστεί.
Άρθρο 162
Παρά τη ρητή δέσμευση της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου για την επίλυση του ζητήματος του νομικού κενού που αντιμετωπίζουν οι ασυνόδευτοι ανήλικοι, εξαιτίας του οποίου ενδέχεται να εκτεθούν σε σοβαρούς κινδύνους προστασίας, η προτεινόμενη ρύθμιση αποτυγχάνει να ρυθμίσει το ζήτημα της νομιμότητας της διαμονής των ασυνόδευτων ανηλίκων και των νέων που εισήλθαν στη χώρα ως ασυνόδευτοι ανήλικοι, δεν ανταποκρίνεται δε καν στο περιεχόμενο των σχετικών εξαγγελιών.
Πρώτον, η προτεινόμενη διάταξη προϋποθέτει για όλες τις αναφερόμενες κατηγορίες περιπτώσεων την προηγούμενη κατοχή οριστικού τίτλου διαμονής στη χώρα για τη χορήγηση της άδειας διαμονής 10ετούς διάρκειας που προβλέπει. Αυτή η απαίτηση δεν καλύπτει κανένα κενό προστασίας και θέτει εκτός πλαισίου προστασίας τη συντριπτικά μεγάλη πλειονότητα των προσώπων που επιδιώκει να καλύψει (ενήλικοι πολίτες τρίτων χωρών που εισήλθαν ως ασυνόδευτοι στην Ελλάδα). Αν τα ασυνόδευτα παιδιά που εν συνεχεία ενηλικιώνονται είχαν στη διάθεσή τους κάποια οριστική άδεια διαμονής, δε θα χρειαζόταν η παρέμβαση του νομοθέτη εν προκειμένω. Κατά συνέπεια, θα πρέπει η φράση στην παρ. 1 του άρθρου 162 «που διαμένουν νόμιμα στη χώρα με οριστικό τίτλο διαμονής με οριστικό τίτλο διαμονής» να απαλειφθεί. Σημειώνεται ότι η προϋπόθεση προηγούμενης κατοχής οριστικού τίτλου στην πραγματικότητα στερεί και από σημαντικό αριθμό παιδιών β’ γενιάς τη δυνατότητα πρόσβασης σε 10ετή άδεια διαμονής (περίπτωση β της παρ. 1).
Δεύτερον, οι προϋποθέσεις που θέτει η περίπτωση γ’ της παρ. 1, τριετής φοίτηση σε Ελληνικό σχολείο πριν τη συμπλήρωση του 23ου έτους και εισαγωγή σε Ίδρυμα Επαγγελματικής Κατάρτισης, Επαγγελματική Σχολή Κατάρτισης, ΙΕΚ ή Ίδρυμα τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, μόνο εντελώς μερικά καλύπτει το άνω διαπιστωμένο κενό, καθώς αφορούν μόνο πολύ μικρό αριθμό ασυνόδευτων ανηλίκων που εν τω μεταξύ ενηλικιώνονται. Ιδίως δε θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι λόγω των συστημικών και χρόνιων προβλημάτων ουσιαστικής συμπερίληψης των παιδιών με μεταναστευτικό/προσφυγικό υπόβαθρο στο ελληνικό σχολείο που δημιουργούν μαθητικό πληθυσμό τουλάχιστον δύο ταχυτήτων, ακόμη και η 3ετής «επιτυχή» φοίτηση στο ελληνικό σχολείο αποτελεί μια σημαντική πρόκληση.
Τρίτον, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 172(1), προβλέπεται παράβολο ύψους 900 ευρώ ειδικά για την κατάθεση αίτησης για τη λήψη της συγκεκριμένης άδειας, ποσό το οποίο είναι απολύτως δυσανάλογο λαμβάνοντας υπόψη τα πρόσωπα τα οποία αφορά (πρώην ασυνόδευτοι που μόλις ενηλικιώθηκαν ή πολύ νεαρά πρόσωπα) και ακυρώνει στην πράξη την πρόσβαση στην προβλεπόμενη άδεια διαμονής.
Τέταρτον, απουσιάζει οιαδήποτε ρύθμιση σχετικά με το κρίσιμο ζήτημα της πρόβλεψης άδειας διαμονής για ασυνόδευτα παιδιά που απορρίπτονται από το σύστημα ασύλου ενώ είναι ακόμη παιδιά, σε αντίθεση με την Εθνική Στρατηγική για την Προστασία των Ασυνόδευτων Ανηλίκων και κατά παράβαση της αρχής του βέλτιστου συμφέρον του παιδιού, το οποίο σύμφωνα με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού πρέπει να λαμβάνεται πρωτίστως υπόψη σε κάθε απόφαση που αφορά τα παιδιά. Θα πρέπει να προβλεφθεί άδεια διαμονής για τα ασυνόδευτα παιδιά των οποίων η αίτηση ασύλου απορρίπτεται, προκειμένου να αποτραπεί ο κίνδυνος τα παιδία αυτά να παραμείνουν σε νομικό κενό (limbo).
Τέλος, για λόγους σαφήνειας θα πρέπει να τροποποιηθεί η παράγραφος 2 του άρθρου 162 ως εξής: «α) να διαθέτει Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) ή Προσωρινό Αριθμό Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (Π.Α.Α.Υ.Π.Α.)»
Μη πρόβλεψη αδειών διαμονής σε μέλη οικογένειας δικαιούχων διεθνούς προστασίας
Παρά τη θεμελιώδη υποχρέωση των κρατών να αναγνωρίζουν και να προασπίζουν όλους ανεξαιρέτως τους πραγματικούς οικογενειακούς δεσμούς, ο Έλληνας νομοθέτης επιλέγει την μη ρητή πρόβλεψη αδειών διαμονής σε μέλη οικογένειας δικαιούχων διεθνούς προστασίας (ισόχρονη άδεια διαμονής) με τον προς διαβούλευση νόμο. Προτείνεται η συμπερίληψη της εν λόγω κατηγορίας άδειας διαμονής στο κεφάλαιο του προς διαβούλευση νόμου «ΑΔΕΙΕΣ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΑΔΕΙΑ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΤΥΠΟΥ «P») – ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΖ΄, με την οποία θα προβλέπεται η χορήγηση άδειας διαμονής σε μέλη οικογένειας δικαιούχων διεθνούς προστασίας (σύζυγος και ανήλικα τέκνα για ενήλικους δικαιούχους διεθνούς προστασίας / γονείς για ανήλικους δικαιούχους διεθνούς προστασίας) προς διασφάλιση του δικαιώματος στο σεβασμό στην οικογενειακή ζωή και τη διατήρηση της οικογενειακής ενότητας.
Προτείνεται να απαλειφθεί η προϋπόθεση σύναψης γάμου ή συμφώνου συμβίωσης με κάτοχο άδειας διαμονής σε ισχύ εντός Ελλάδος για την χορήγηση αδειών διαμονής μελών οικογένειας δικαιούχων διεθνούς προστασίας, η οποία δημιουργήθηκε μετά την είσοδο του δικαιούχου διεθνούς προστασίας στην χώρα και εντός αυτής (23 παρ. 4 του Ν. 4939/2022).
Επί της ουσίας, ο Ν. 4939/2022 απαιτεί και οι δύο σύζυγοι / συμβιούντες να είναι κάτοχοι αδειών διαμονής σε ισχύ προκειμένου να χορηγηθεί στο μέλος οικογένειας δικαιούχου διεθνούς προστασίας άδεια διαμονής και ο γάμος / σύμφωνο συμβίωσης να έχει τελεστεί αποκλειστικά στην Ελλάδα, καθιστώντας έτσι πρακτικά ανεφάρμοστη και άνευ αντικειμένου την εν λόγω ή οποιαδήποτε άλλη διάταξη που θα προβλέπει τα ως άνω. Για τον λόγο αυτόν, προτείνεται η χορήγηση της εν λόγω άδειας διαμονής με την προσκόμιση σχετικών ληξιαρχικών πράξεων γάμου / συμφώνου συμβίωσης ανεξαρτήτως του καθεστώτος παραμονής του μέλους οικογένειας δικαιούχου διεθνούς προστασίας κατά τον χρόνο τέλεσης του γάμου / συμφώνου συμβίωσης και ανεξαρτήτως της χώρας τέλεσης του γάμου / συμφώνου συμβίωσης.
Προτείνεται, επίσης, η πρόβλεψη προστατευτικών μέτρων για τη διατήρηση της οικογενειακής ενότητας μεταξύ του ανήλικου δικαιούχου διεθνούς προστασίας του και του γονέα του, ήτοι η δυνατότητα του ανήλικου δικαιούχου διεθνούς προστασίας την χορήγηση άδειας διαμονής μέλους οικογένειας για τον γονέα του με μόνη την προσκόμιση ληξιαρχικής πράξης γέννησης, ανεξαρτήτως του καθεστώτος παραμονής του μέλους οικογένειας δικαιούχου διεθνούς προστασίας.
Η χορήγηση αυτών των αδειών διαμονής ανάγεται σε ζωτικής σημασίας ζήτημα, ιδίως στις περιπτώσεις των μελών οικογένειας, η αίτηση περί χορήγησης διεθνούς προστασίας των οποίων έχει απορριφθεί τελεσιδίκως. Λαμβανομένου, επομένως, υπ’ όψιν ότι, de jure (άρθρο 22 παρ. 2 του Ν. 4939/2022) και de facto, οι σχετικές αιτήσεις από τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, υποβάλλονται όταν τα μέλη της οικογένειας τους δεν διαθέτουν κανένα καθεστώς παραμονής στη χώρα, προκύπτει ότι οι αιτήσεις αυτές αποτελούν το ultimum refugium για την διατήρηση της οικογενειακής ενότητας και δη των προς επιστροφή/απέλαση/επανεισδοχή πολιτών τρίτων χωρών.
Η μη ρητή πρόβλεψη των εν λόγω αδειών διαμονής και υπό τις ανωτέρω προϋποθέσεις, αποτελεί σοβαρότατη επέμβαση και επιφέρει δυσμενέστατες συνέπειες στην οικογενειακή ζωή και ενότητα, καθώς έχουν ως αποτέλεσμα είτε ένας γονέας να στερηθεί την πραγματική άσκηση της γονικής μέριμνας του τέκνου του είτε να διασπαστεί ακουσίως η έγγαμη συμβίωση.
Άρθρα 148 παρ. 2, 145 παρ. 7
Σύμφωνα με το προτεινόμενο άρθρο 145 παρ. 7 : «Το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος είναι μόνιμο, υπό την επιφύλαξη του άρθρου 148». Κατά, δε, το άρθρο 148 παρ. 1 προβλέπονται περιοριστικά οι λόγοι ανάκλησης ή απώλειας του καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος, στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνεται η λήξη της άδειας διαμονής. Τούτο προκύπτει άλλωστε και από την παρ. 2 του ίδιου άρθρου, στην οποία ρητώς ορίζεται ότι «Η λήξη της άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος δεν αποτελεί, αυτοτελώς, λόγο ανάκλησης ή απώλειας του καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος.».
Ωστόσο, σε καμία από τις προτεινόμενες διατάξεις του προς διαβούλευση νόμου δεν προβλέπεται η τύχη των εκπρόθεσμων αιτήσεων ανανέωσης άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος. Σε κάθε περίπτωση, ειδικά για τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, οι εκπρόθεσμες αιτήσεις ανανέωσης αδειών διαμονής επί μακρόν διαμένοντος, δεν θα πρέπει να οδηγούν στην απόρριψη των αιτήσεων αυτών μόνο εξ’ αυτού του λόγου, λαμβάνοντας υπόψη και κατ’ αναλογία των προβλεπόμενων στο άρθρο 23 του Ν. 4939/2022, σύμφωνα με την οποία «η εκπρόθεσμη χωρίς αιτιολογία υποβολή της αίτησης ανανέωσης [αναγνωρισμένου δικαιούχου διεθνούς προστασίας] δεν μπορεί από μόνη της να οδηγήσει σε απόρριψή της».
Άρθρο 144 παρ. 1 και 2 εδ. γ΄
Με την προτεινόμενη διάταξη επιλέγεται το κατώτατο επιτρεπόμενο σύμφωνα με το άρθρο 4 της Οδηγίας 2003/109/ΕΚ όπως αυτή τροποποιήθηκε με την Οδηγία 2011/51/ΕΕ, όριο υπολογισμού για τη συμπλήρωση της πενταετούς διαμονής στην Ελλάδα των δικαιούχων διεθνούς προστασίας και συγκεκριμένα το ήμισυ της περιόδου μεταξύ της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης διεθνούς προστασίας βάσει της οποίας χορηγήθηκε το καθεστώς διεθνούς προστασίας και της ημερομηνίας έκδοσης της άδειας διαμονής.
Η ως άνω προτεινόμενη διάταξη συνεχίζει, όπως και στην προισχύουσα μορφή της (ν.4251/2014), να θέτει δυσανάλογα προσκόμματα σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό, ήτοι την χορήγηση άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος στους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, η οποία είναι μεγαλύτερης χρονικής διάρκειας (κατά δύο έτη για τους δικαιούχους προσφυγικού καθεστώτος και κατά τρία έτη για τους δικαιούχους επικουρικής προστασίας), παρέχοντας τους παράλληλα το δικαίωμα διαμονής και εργασίας τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης («επί μακρόν διαμένων – ΕΕ»).
Άρθρο 143:
Παρ. 1β: Εδώ ουσιαστικά εξαιρούνται οι Ουκρανοί/Ουκρανές υπήκοοι που έχουν καθεστώς προσωρινής προστασίας – αλλά και όσοι/ες άλλοι/ες γίνουν τυχόν δικαιούχοι/ες και θα μπορούσε ο χρόνος της προσωρινής προστασίας να προσμετρηθεί. Να απαλοιφθεί.
Άρθρο 148:
Εδ. ζ: Να απαλοιφθεί καθώς είναι προβληματική η σύνδεση του καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος – που έχει μόνιμο χαρακτήρα λόγω αδιάλειπτης διαμονής στην Ελλάδα με το προσφυγικό καθεστώς.
Άρθρο 162:
Παρ. 1: Εφόσον απαιτείται οριστικός τίτλος διαμονής, το άρθρο αφορά μόνο δικαιούχους/ες διεθνούς προστασίας και όχι αιτούντες/σες διεθνούς προστασίας. Πρακτικά τα παιδιά που αιτούνται άσυλο δε δικαιούνται τη συγκεκριμένη άδεια εάν έχουν λάβει το προσφυγικό καθεστώς, γεγονός που διαφέρει από τις εξαγγελθείσες δηλώσεις περί ειδικής άδειας διαμονής στα ασυνόδευτα παιδιά από τη στιγμή της εισόδου τους στη χώρα. Να απαλειφθεί.
1γ. Θα πρέπει να απαλειφθεί η προϋπόθεση της εισαγωγής- εγγραφής σε ΙΕΚ, Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης, Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης ή σε Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης καθώς σε πολλές περιπτώσεις τα παιδιά δεν επιθυμούν να συνεχίσουν σπουδές και επιλέγουν πχ να εργαστούν. Παράλληλα, θα ήταν προτιμητέο να μειωθεί από τρεις σε δύο τάξεις του ελληνικού σχολείου, η επιτυχής ολοκλήρωση καθώς αρκετά παιδιά που φτάνουν ως ασυνόδευτα στη χώρα φοιτούν στη Δευτέρα και Τρίτη λυκείου με βάση την ηλικία τους.
2. Να διευκρινιστεί τι αφορά η πλήρης ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη και να αναγραφεί ο ΠΑΑΥΠΑ ή έστω ο ΑΜΚΑ.
Συνέχεια του προηγούμενού μας σχολίου: άρθρο 162, παρ. 2 που ορίζει ότι ο αιτών πρέπει να διαθέτει πλήρη κάλυψη ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψη, προκειμένου να είναι σαφέστερη η εν λόγω διάταξη προτείνουμε να τροποποιηθεί ως εξής: «α) να διαθέτει Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) ή Προσωρινό Αριθμό Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (Π.Α.Α.Υ.Π.Α.)»
Συνέχεια του προηγούμενού μας σχολίου: άρθρο 162, παρ. 2 που ορίζει ότι ο αιτών πρέπει να διαθέτει πλήρη κάλυψη ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψη, προκειμένου να είναι σαφέστερη η εν λόγω διάταξη προτείνουμε να τροποποιηθεί ως εξής: «α) να διαθέτει Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) ή Προσωρινό Αριθμό Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (Π.Α.Α.Υ.Π.Α.)»
Σε σχέση με την πολυαναμενόμενη άδεια διαμονής των ασυνόδευτων ανήλικων που ενηλικιώνονται, την αναγκαιότητα της οποίας είχε τονίσει επανειλημμένα η κοινωνία των πολιτών καθώς και οι οργανώσεις που συναποτελούν το Δίκτυο για τη Συνηγορία για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που θα είχε σκοπό να διευκολύνει την ομαλή μετάβαση στην ενηλικίωση, το Άρθρο 162 της παρούσας διαβούλευσης είναι αμφιλεγόμενο και δημιουργεί περισσότερες δυσκολίες από όσες επιλύει. Πέρα όλων των άλλων, όμως, μας λυπεί ότι με την παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία, χάνεται μια σημαντική ευκαιρία: αυτή της προστασίας και ορατότητας των ασυνόδευτων παιδιών που τελεσίδικα μένουν εκτός συστήματος ασύλου. Καμία απολύτως πρόβλεψη δεν περιλαμβάνεται στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο για τους ασυνόδευτους ή χωρισμένους ανήλικους, οι οποίοι είτε δεν έχουν υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας είτε έχουν λάβει τελεσίδικη απορριπτική απόφαση στο αίτημα διεθνούς προστασίας, ενώ είναι ανήλικοι/ες.
Συγκεκριμένα Άρθρο 162, παρ. 1γ) προβλέπει τη δυνατότητα απόκτησης άδειας διαμονής δεκαετούς διάρκειας σε ενήλικους πολίτες τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς που εισήλθαν στην Ελλάδα ως ασυνόδευτοι ανήλικοι αλλά οι προϋποθέσεις είναι τόσο πολλές που καθιστούν τη διάταξη ανενεργή. Ο σκοπός της παροχής άδειας διαμονής δεκαετούς διάρκειας, λαμβάνοντας υπόψιν την αρχή του βέλτιστου συμφέροντος τους παιδιού (άρθρο 3 Σύμβασης Δικαιωμάτων του Παιδιού), είναι η προστασία των ασυνόδευτων παιδιών ανεξαρτήτως του καθεστώτος προστασίας που έχουν, όπως συμβαίνει στην Ισπανία (https://picum.org/wp-content/uploads/2022/04/Turning-18-and-undocumented_EN.pdf, σελ 55-58 ).Το πρώτο παράδοξο είναι ότι ο πολίτης τρίτης χώρας, πρώην ασυνόδευτος ανήλικος πρέπει να έχει ήδη νόμιμη διαμονή στη χώρα, με οριστικό τίτλο διαμονής για να διεκδικήσει την άδεια του άρθρου 162, παρ.1 γ). Αν οι πολίτες τρίτων χωρών που μόλις έχουν ενηλικιωθεί κατάφερναν να εξασφαλίσουν ισχυρή άδεια διαμονής, δε θα χρειάζονταν καν τη νομοθετική παρέμβαση που εισάγει το παρόν άρθρο. Όμως, πέρα από ισχυρή άδεια διαμονής, οι εν δυνάμει δικαιούχοι της άδειας του άρθρου 162, παρ. γ) πρέπει έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς τουλάχιστον τρεις (3) τάξεις του ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα πριν από τη συμπλήρωση του εικοστού τρίτου έτους της ηλικίας τους καθώς επίσης και είναι εισακτέοι σε Ιδρύματα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Επαγγελματικές Σχολές Μαθητείας της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης), Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης, Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης ή σε Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Η προϋπόθεση εισαγωγής σε κάποια από τις ανωτέρω σχολές είναι επαχθής και περιοριστική. Στη συγκεκριμένη διάταξη, θα πρέπει να προστεθούν στους ασυνόδευτους ανηλίκους και οι χωρισμένοι από τις οικογένειές τους ανήλικοι, τόσο στη διατύπωση του άρθρου 3 παρ.3 ε’ του παρόντος νομοσχεδίου, όσο και της περ. γ’ του άρθρου 162 παρ.1 του παρόντος νομοσχεδίου.
Επίσης με το άρθρο 162, παρ. 1β) καταργείται η άδεια διαμονής δεύτερης γενιάς κατά το άρθρο 108, του Ν. 4251/2014 και αντικαθίσταται με άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας, για την οποία όμως προαπαιτείται η ύπαρξη οριστικού τίτλου διαμονής. Η άδεια, κατά το άρθρο 108, του Ν. 4251/2014, είχε σκοπό να δίνει τη δυνατότητα επαναφοράς στη νομιμότητα σε τέκνα που γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς έξι (6) τάξεις ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα, πριν από τη συμπλήρωση του εικοστού τρίτου έτους της ηλικίας τους, αλλά εξέπεσαν της νομιμότητας ενδεχομένως γιατί οι γονείς τους απώλεσαν το δικό τους δικαίωμα σε άδεια διαμονής. Η λογική πίσω από την υπό κατάργηση άδεια διαμονής δεύτερης γενιάς ήταν η δυνατότητα παραμονής στη χώρα στα παιδιά και νέους μέχρι 23 ετών που είχαν δημιουργήσει ισχυρούς δεσμούς με τη Χώρα (ήτοι γέννηση και μακροχρόνια διαμονή, γνώση της ελληνικής γλώσσας, φοίτηση σε ελληνικό σχολείο, οικογενειακή σχέση με ημεδαπούς), η ανατροπή των οποίων, θα συνιστούσε ανεπίτρεπτη παρέμβαση στην οικογενειακή και ιδιωτική τους ζωή. Στη παρούσα διαβούλευση η προϋπόθεση οριστικού τίτλου διαμονής για τη χορήγηση της δεκαετούς άδειας σε τέκνα που γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς έξι (6) τάξεις ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα, πριν από τη συμπλήρωση του εικοστού τρίτου έτους της ηλικίας τους, στερείται λογικής και καθιστά τη διάταξη άνευ ουσιαστικής χρησιμότητας.
Γενικότερα, να διευκρινιστεί η σχέση μεταξύ αρθ.134 παρ.4 και αρθ. 162 παρ.1 γ), πχ αν θα μπορεί να μεταβεί από την άδεια διαμονής που θα έχει εκδώσει ως ανήλικος βάσει αρθ.134 παρ.4 στην άδεια βάσει αρθ. 162 παρ.1 γ) ως ενήλικος.
Άρθρο 145, παρ. 3 εδ. γ΄ και παρ. 5, εδ. ε΄
Με τις προτεινόμενες διατάξεις του άρθρου 145 παρ. 3 εδ. γ΄ και παρ. 5, εδ. ε΄ εξακολουθεί να μην γίνεται μνεία αναφορικά με την χορήγηση και την ανανέωση ταξιδιωτικών εγγράφων των κατόχων άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος, οι οποίοι διατηρούν την ιδιότητα του δικαιούχου διεθνούς προστασίας, ακόμα και μετά την χορήγηση άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος.
Τούτο, άλλωστε, συνάγεται τόσο από την διάταξη του άρθρου 145, παρ. 5, εδ. ε΄, στην οποία επισημαίνεται ρητώς ότι στις παρατηρήσεις της άδειας διαμονής γίνεται ρητή αναφορά ότι έχει «Έχει χορηγηθεί διεθνής προστασία από την Ελληνική Δημοκρατία στις (ημερομηνία)» όσο και από την διάταξη του άρθρου 148 παρ. 3, εδ. β΄ του προς διαβούλευση νόμου, στην οποία προβλέπεται ότι «Σε περίπτωση δικαιούχου διεθνούς προστασίας ενημερώνεται η Υπηρεσία Ασύλου, προκειμένου να του επαναχορηγήσει την άδεια διαμονής δικαιούχου διεθνούς προστασίας», και δη από την Οδηγία 2003/109/ΕΚ του Συμβουλίου της 25ης Νοεµβρίου 2003 σχετικά µε το καθεστώς υπηκόων τρίτων χωρών οι οποίοι είναι επί µακρόν διαµένοντες, όπως αυτή τροποποιήθηκε με την Οδηγία 2011/51/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Μαΐου 2011.
Επισημαίνεται δε ότι ο Συνήγορος του Πολίτη με την από 29.03.2018 παρέμβαση του με θέμα: «Ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας για τα διαβατήρια αναγνωρισμένων προσφύγων, κατόχων αδειών διαμονής «επί μακρόν διαμένοντος», έχει επισημάνει την άρνηση της ΕΛΑΣ να χορηγήσει (ανανεώσει) ταξιδιωτικό έγγραφο σε δικαιούχο διεθνούς προστασίας, στον οποίο είχε ήδη χορηγηθεί άδεια διαμονής «επί μακρόν διαμένοντος», με το επιχείρημα ότι καθώς ο αλλοδαπός για να παραλάβει τη νέα άδεια διαμονής του, επέστρεψε το δελτίο αναγνωρισμένου πρόσφυγα που κατείχε, δεν έφερε πλέον την ιδιότητα του δικαιούχου διεθνούς προστασίας. Ο Συνήγορος του Πολίτη, στη διαμεσολάβηση του προς το Υπουργείο Εσωτερικών, την οποία έκανε δεκτή το αρμόδιο Υπουργείο, είχε ζητήσει τη χορήγηση ταξιδιωτικών εγγράφων σε όσους δικαιούχους διεθνούς προστασίας είχε χορηγηθεί άδεια διαμονής «επί μακρόν διαμένοντος», υπογραμμίζοντας ότι αυτοί διατηρούν την ιδιότητα του αναγνωρισμένου πρόσφυγα.
Η μη πρόβλεψη της διαδικασίας χορήγησης και ανανέωσης ταξιδιωτικών εγγράφων των δικαιούχων διεθνούς προστασίας – κατόχων αδειών διαμονής επί μακρόν διαμένοντος με τον υπό διαβούλευση νόμο, καθιστά στην πράξη αδύνατη την χορήγηση και ανανέωση ταξιδιωτικών εγγράφων σε αυτούς, καθώς για την αρχική χορήγηση ταξιδιωτικού εγγράφου (TDV) απαιτείται απόφαση χορήγησης ΑΔΕΤ δικαιούχου διεθνούς προστασίας εν ισχύ, ενώ για την ανανέωση τους απαιτείται άδεια διαμονής δικαιούχου διεθνούς προστασίας εν ισχύ, όπως προκύπτει σαφώς από τις αναλυτικές οδηγίες του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.
Ως εκ τούτου, προτείνεται η ρητή πρόβλεψη χορήγησης / ανανέωσης ταξιδιωτικών εγγράφων σε δικαιούχους διεθνούς προστασίας – κατόχους αδειών διαμονής επί μακρόν διαμένοντος είτε από την Υπηρεσία Ασύλου είτε από το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας / αρμόδια Διεύθυνση Αλλοδαπών ανάλογα με την αρχή έκδοσης της άδεις διαμονής διεθνούς προστασίας.
Περαιτέρω, για τους αιτούντες άδειας διαμονής δεκαετούς διάρκειας κατ’ άρθρο 162 του Σχεδίου Νόμου, προτείνουμε την απαλλαγή τους από την υποχρέωση καταβολής παραβόλου, για τις κατηγορίες που προβλέπονται στις περιπτώσεις α, β και δ της παραγράφου 1, καθόσον πρόκειται για πολίτες, οι οποίοι έχουν ήδη ενταχθεί στην ελληνική κοινωνία, συνήθως συμμετέχουν ενεργά στην οικονομία της χώρας, σε πλείστες των περιπτώσεων πρόκειται για μετανάστες δεύτερης γενιάς ή μέλη οικογένειας Έλληνα και η επιβάρυνση αυτή κρίνεται περιττή.
Άρθρο 162 παρ. 1β: Με την πρόβλεψη στην παράγραφο για την νόμιμη διαμονή στη χώρα με οριστικό τίτλο διαμονής εγείρεται σημαντικό ζήτημα στην προστασία των παιδιών δεύτερης γενιάς που δεν θα μπορούν να απολάβουν ασφαλούς διαμονής και προστασίας. Η προβλεπόμενη άδεια διαμονής με τον ισχύοντα νόμο, σύμφωνα με το άρθρο 108, του Ν. 4251/2014 θα καταργηθεί και αντικαθίσταται με άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας, για την οποία απαιτείται η ύπαρξη οριστικού τίτλου διαμονής. Με την υφιστάμενη άδεια παρέχεται η δυνατότητα νόμιμης διαμονής σε τέκνα που γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς έξι (6) τάξεις ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα, πριν από τη συμπλήρωση του εικοστού τρίτου έτους της ηλικίας τους, αλλά εξέπεσαν της νομιμότητας λόγω του γεγονότος ότι οι γονείς τους απώλεσαν το δικό τους δικαίωμα σε άδεια διαμονής. Ο σκοπός και ο λόγος ύπαρξης της άδειας του άρθρου 108, του Ν. 4251/2014 είναι η παροχή της δυνατότητας παραμονής στη χώρα των παιδιών και νέων που έχουν ενταχθεί στην ελληνική κοινότητα και έχουν αναπτύξει και δημιουργήσει ισχυρούς δεσμούς με την Ελλάδα, έχουν γεννηθεί ή διαμένουν μακροχρόνια στην Ελλάδα, φοιτούν σε ελληνικό σχολείο, γνωρίζουν την ελληνική γλώσσα.
Άρθρο 162 παρ. 1 και 1γ : Ο σκοπός της παροχής άδειας διαμονής δεκαετούς διάρκειας, λαμβάνοντας υπόψιν την αρχή του βέλτιστου συμφέροντος τους παιδιού (άρθρο 3 Σύμβασης Δικαιωμάτων του Παιδιού), είναι η προστασία των ασυνόδευτων παιδιών ανεξαρτήτως του καθεστώτος προστασίας που έχουν, όπως συμβαίνει στην Ισπανία (https://picum.org/wp-content/uploads/2022/04/Turning-18-and-undocumented_EN.pdf, σελ 55-58 ). Οι προϋποθέσεις να υπάρχει οριστικός τίτλος διαμονής, καθώς και η νόμιμη διαμονή στη χώρα, πρέπει να απαλειφθούν, καθώς με αυτόν τον τρόπο ελλείπει ο προστατευτικός σκοπός της διάταξης.
Περαιτέρω, η εισαγωγή σε Ιδρύματα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Επαγγελματικές Σχολές Μαθητείας της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης), Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης, Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης ή σε Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ως προϋπόθεση πρέπει να απαλειφθεί, καθώς εισάγει ιδιαίτερα δυσμενή και επαχθή όρο για την απόκτηση της άδειας διαμονής δεκαετούς διάρκειας. Συνακόλουθα, αποτελεί υπερβολική απαίτηση, καθώς τα ασυνόδευτα παιδιά μπορεί να έχουν ολοκληρώσει την 3ετή φοίτησή τους σε ΕΠΑΛ ή στο Γενικό Λύκειο (η οποία επίσης κρίνεται δύσκολη δεδομένων των αντικειμενικών και δομικών προσκομμάτων που αντιμετωπίζουν τα παιδιά πρόσφυγες στην πρόσβαση στην εκπαίδευση) και να έχουν κάνει ήδη σημαντικά βήματα για την ένταξη τους.
Ενόψει των ανωτέρω, η φράση : «διαμένουν νόμιμα στη χώρα με οριστικό τίτλο διαμονής,» πρέπει να απαλειφθεί πλήρως. Ως εκ τούτου, η περίπτωση γ) πρέπει να αναδιατυπωθεί ως εξής :
γ) είναι ενήλικοι πολίτες τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς που εισήλθαν στην Ελλάδα ως ασυνόδευτοι ανήλικοι και έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς τουλάχιστον τρεις (3) τάξεις του ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα πριν από τη συμπλήρωση του εικοστού τρίτου έτους της ηλικίας τους. Στην περίπτωση αυτή δεν απαιτείται νόμιμη διαμονή στη χώρα και οριστικός τίτλος διαμονής.
Άρθρο 162 παρ. 2: Προτείνεται αναδιατύπωση ως εξής : 2. Η άδεια δεκαετούς διάρκειας χορηγείται ύστερα από αίτηση του πολίτη τρίτης χώρας που συνοδεύεται από τα δικαιολογητικά της απόφασης της παρ. 1 του άρθρου 178, εφόσον ο αιτών (α) διαθέτει Προσωρινό Αριθμό Ασφάλισης κα Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (Π.Α.Α.Υ.Π.Α) ή Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Α.Μ.Κ.Α) (β) δεν έχει απουσιάσει από τη χώρα για χρονικό διάστημα δύο (2) συναπτών ετών.
Μεταξύ των προϋποθέσεων, που πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά, για την απόκτηση του καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος κατ’ άρθρο 144, αναφέρεται στην παράγραφο 1 περ. α΄ το εισόδημα του πολίτη τρίτης χώρας, το οποίο δεν μπορεί να είναι μικρότερο από τις ετήσιες αποδοχές του αμειβόμενου με τον κατώτατο μισθό, προσαυξημένο κατά 10% για το σύνολο των συντηρούμενων μελών της οικογένειάς του.
Πλην όμως, με την πρόβλεψη αυτή, γεννάται ζήτημα όταν ο πολίτης τρίτης χώρας αιτείται την χορήγηση της άδειας διαμονής αυτής της κατηγορίας και εν τω μεταξύ έχει μεταβληθεί ο κατώτατος μισθός, με αποτέλεσμα να καθίσταται αδύνατη η χορήγηση της εν λόγω άδειας, λόγω μεταβολής του κατώτατου μισθού που έχει χωρήσει εν τω μεταξύ, αφού κάποιος που πληροί τις προϋποθέσεις βάσει του προϊσχύσαντος κατώτατου μισθού, τίθεται εκτός του πλαισίου του νόμου, όταν καλείται να δηλώσει επιπλέον εισόδημα, το οποίο δεν είχε προβλεφθεί ήδη.
Συνεπώς, προτείνουμε η προϋπόθεση αυτή του εισοδήματος να προβλέπει ένα συγκεκριμένο ποσό, εκ των προτέρων καθορισμένο, μη εξαρτώμενο από παράγοντες όπως ο κατώτατος μισθός, ο οποίος σε κάθε περίπτωση μεταβάλλεται και καθορίζεται από άλλους παράγοντες της οικονομίας της χώρας κ.λ.π.
Στο άρθρο 161, αναφορικά με την επαρκή γνώση της ελληνική γλώσσας, ιστορίας και πολιτισμού θα πρέπει να συμπεριληφθεί το Πιστοποιητικό Επάρκειας Ελληνικής Γλώσσας (Π.Ε.Γ.Π) των εξετάσεων πολιτογράφησης.
α. Η προσθήκη στη νέα διάταξη του άρθρου 162 και των ενηλίκων και πρώην ασυνόδευτων ανηλίκων, ως δικαιουμένων προσώπων αποτελεί θετικό βήμα.
β. Στο άρθρο 162 πρέπει, όμως, να προστεθεί η δυνατότητα αρχικής χορήγησης άδειας διαμονής σε ενήλικες πολίτες τρίτων χωρών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς έξι τάξεις ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα, πριν τη συμπλήρωση του 23ου έτους της ηλικίας τους, όπως προβλέπεται στην ισχύουσα διάταξη του άρθρου 108 ΚωδΜ. Αυτονοήτως, η δυνατότητα αυτή πρέπει να επεκταθεί και υπέρ των ενηλίκων και πρώην ασυνόδευτων ανηλίκων,
γ. Στο άρθρο 162 παρ. 4 προτείνεται να απαλειφθεί, άλλως αμβλυνθεί, η αρνητική προϋπόθεση της μη απουσίας από την ΕΕ για διάστημα άνω των 12 μηνών σε περίοδο 10 ετών, καθ’ όσον είναι δυσανάλογα επαχθής προϋπόθεση.
δ. Το παράβολο των 900€ είναι προδήλως υπερβολικό, και προτείνεται η διατήρησή του στο ύψος των 300€ (έστω και με χορήγηση 5ετους άδειας).
Στο άρθρο 161πα1 να προστεθεί και το Πιστοποιητικό Επάρκειας γνώσεων για Πολιτογράφηση.
Άρθρο 162 Άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας (άδεια διαμονής τύπου «Μ.2»):
Είναι κοινή διαπίστωση ότι υπάρχει κενό ως προς το πώς θα μπορούσαν τα ασυνόδευτα παιδιά να διαμένουν νόμιμα στη χώρα, ειδικά, μετά την ενηλικίωσή τους με οριστικό τίτλο διαμονής. Για να έχει νόημα η παραπάνω διάταξη θα πρέπει να τους δοθεί η δυνατότητα να έχουν ειδική άδεια διαμονής μέχρι το 23ο έτος της ηλικίας τους, χωρίς προφανώς τις προϋποθέσεις της θεώρησης εισόδου και της κατοχής ταξιδιωτικού εγγράφου, τουλάχιστον ενόσω παραμένουν ανήλικοι. Είναι, λοιπόν, αναγκαίο να προβλεφθεί ρητά ένας ξεχωριστός τίτλος διαμονής δεκαετούς διάρκειας, ειδικά για τα ασυνόδευτα και χωρισμένα από την οικογένειά τους παιδιά, και χωρίς την προϋπόθεση προγενέστερης νόμιμης διαμονής στη χώρα με οποιοδήποτε τίτλο διαμονής, με μόνη προϋπόθεση να έχουν καταγραφεί και να διαθέτουν ΔΙΚΑ.
Περαιτέρω, ο περιορισμός την εφαρμογής της περ. γ’ μόνον επί ενηλίκων αφήνει ακάλυπτους τους ασυνόδευτους και τους χωρισμένους από την οικογένειά τους ανηλίκους που είτε δεν έχουν αιτηθεί διεθνούς προστασίας, είτε έχουν λάβει δευτεροβάθμια απορριπτική διαρκούσης της ανηλικότητας. Περαιτέρω, ενώ η επιτυχής ολοκλήρωση τριών (3) τάξεων του ελληνικού σχολείου μπορεί να δικαιολογείται ως τεκμήριο ένταξης, δεν ισχύει το ίδιο για την προϋπόθεση εισαγωγής στα Ιδρύματα και Ινστιτούτα που αναγράφονται στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο.
Μάλιστα, η συγκεκριμένη προϋπόθεση είναι και εκτός όσων είχαν γίνει γνωστά από δηλώσεις της αρμόδιας υφυπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου μετά το Υπουργικό Συμβούλιο της 21/12/2022 (δείτε ενδεικτικά εις εφημερίδα Καθημερινή, https://www.kathimerini.gr/politics/parliament/562196962/voyltepsi-10etis-adeia-paramonis-gia-paidia-triton-choron-epeita-apo-tria-eti-se-ellinika-scholeia/
Σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαία η διευκρίνιση για την σχέση μεταξύ των άρθρων 134 παρ. 4 και του άρθρου 162 παρ.1 γ, προκειμένου να καταστεί σαφές αν θα μπορεί κάποιος να μεταβεί από την άδεια διαμονής που θα έχει εκδώσει ως ασυνόδευτος ανήλικος βάσει του άρθρου 134 παρ. 4 στην άδεια διαμονής βάσει του άρθρου 162 παρ.1γ ως ενήλικος.
Στην δεύτερη παράγραφο θεωρούμε αναγκαίο να αντικατασταθεί η φράση «διαθέτει πλήρη κάλυψη ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης» με την φράση «διαθέτει Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) ή Προσωρινό Αριθμό Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (ΠΑΑΥΠΑ)».
Τέλος, εκφράζουμε την διαφωνία μας με την, εν τοις πράγμασι, κατάργηση της άδειας διαμονής δεύτερης γενιάς. Η εν λόγω κατάργηση έρχεται σε πλήρη αντίθεση με όσα είχε θεσπίσει ο Ν.4251/14, χωρίς να έχει μεταβληθεί η ανάγκη για πλήρη ένταξη και νόμιμη διαμονή των παιδιών υπηκόων τρίτων χωρών, που είτε γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην χώρα μας είτε έχουν επιτυχώς ολοκληρώσει έξι τάξεις στο ελληνικό σχολείο.
Τέλος, είναι άκρως δυσανάλογη η πρόβλεψη για παράβολο αξίας 900 ευρώ για την εν λόγω άδεια διαμονής, καθώς αναφέρεται και αφορά νεαρούς και νεαρές, που μόλις έχουν ενηλικιωθεί.
Θα επαναλάβω κι εγώ όσα είπαν οι προλαλήσαντες για την άδεια ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΓΕΝΙΑΣ. Αντί να καταργηθεί, όπως γίνεται με την προτεινόμενη διάταξη, θα έπρεπε να διευρυνθεί για να συμπεριλάβει όλα τα παιδιά που γεννήθηκαν και πήγαν σχολείο στην Ελλάδα, κι ας μην είναι δεκαετούς διάρκειας. Μπορεί να γίνει, αν κρίνεται απαραίτητο, η εξής διάκριση: παιδιά που γεννήθηκαν ή/και πήγαν 6 χρόνια σχολείο στην Ελλάδα και διαμένουν νόμιμα στη χώρα κατά τη στιγμή της ενηλικίωσης παίρνουν τη δεκαετή άδεια τύπου Μ2. Παιδιά που γεννήθηκαν στη χώρα ή/και πήγαν 6 χρόνια σχολείο ή/και οι ασυνόδευτοι ανήλικοι που φοιτούν σε ελληνικό σχολείο ή ΙΕΚ ή ΑΕΙ αλλά δεν έχουν άδεια διαμονής κατά την ενηλικίωση, παίρνουν τριετή ή πενταετή άδεια ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΓΕΝΙΑΣ. Γενικά, δεν μπορείς να τιμωρείς τους νέους αυτούς ανθρωπους για τη μη νομιμότητα της διαμονής τους στη χώρα δεν καθότι, όπως έχει ήδη γίνει δεκτό και στη νομολογία, το γεγονός ότι δεν έχουν άδεια διαμονής, αλλά ακόμα και τυχόν μακρόχρονες απουσίες τους από τη χώρα κατά τα παιδικά τους χρόνια, δεν είναι δική τους επιλογή και ευθύνη αλλά των γονιών τους
ΑΡΘΡΟ 162
Αναφορικά με την άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας, προβλέπεται ως προϋπόθεση, η πλήρωση των περ. β’ και δ’ της παρ. 1 του άρθρου 5Α του κώδικα Ελληνικής ιθαγένειας, δηλαδή η κατοχή πιστοποιητικού επάρκειας (Π.Ε.Γ.Π) και οικονομικά κριτήρια, τα οποία ορίζονται στο συνολικό ετήσιο εισόδημα τουλάχιστον του κατώτατου μισθού (κατά τις διατάξεις της πολιτογράφησης). Οι προϋποθέσεις αυτές ουσιαστικά αποκλείουν μεγάλο αριθμό δικαιούχων, όπως αποκλείστηκαν και στην πολιτογράφηση.
Για τους δικαιούχους της δεύτερης γενιάς και για τους ασυνόδευτους ανηλίκους, απαιτείται η κατοχή οριστικού τίτλου διαμονής (εάν δεν είναι λάθος διατύπωση), με αποτέλεσμα η προϋπόθεση αυτή να καταργεί την χορήγηση και να καθιστά την διάταξη ουσιαστικά άνευ νοήματος. Ομοίως, το παράβολο των 900,00 ευρώ είναι υπέρογκο για τους εν λόγω δικαιούχους, που είναι νεαρής ηλικίας.
Εάν, η διατύπωση είναι λάθος, και παραμένει η δυνατότητα χορήγησης άδειας διαμονής δεύτερης γενιάς, αναφορικά με την προϋπόθεση της μη απουσίας άνω των δύο ετών, να προβλεφθεί εξαίρεση δικαιολογημένης απουσίας για σπουδές, επαγγελματική κατάρτιση, στρατιωτική θητεία και για λόγους ανηλικότητας (όταν έχουν αποχωρήσει ως ανήλικοι με τους γονείς και επιστρέφουν κατά την ενηλικίωσή τους).
Στην παράγραφο 4 του άρθρου 162, αναφέρεται ότι δεν μπορούν να ανανεώσουν, έναν συντρέχουν οι όροι του 148. Το άρθρο 148, είναι οι προϋποθέσεις ανανέωσης του επί μακρόν διαμένοντος, ήτοι να μην έχουν απουσιάσει άνω των 12 μηνών από την Ε.Ε!!! Δεν είναι δυνατόν σε διάστημα 10 ετών, να απαιτείται να μην απουσιάζουν στην χώρα τους πάνω από 12 μήνες αθροιστικά! Η εν λόγω διάταξη έρχεται και σε αντίθεση με την γενική διάταξη της μη απουσίας άνω των 6 μηνών καθ’ έτος. Είναι αντιφατικό.
ΑΡΘΡΟ 162
Όπως είναι διατυπωμένο το σχετικό άρθρο προϋποθέτει για όλες τις κατηγορίες περιπτώσεων που καλύπτει την προηγούμενη κατοχή οριστικού τίτλου διαμονής στη χώρα για τη χορήγηση της άδειας διαμονής 10ετούς διάρκειας που προβλέπει.
Ετσι ακόμη και οι πολίτες τρίτων χωρών β’ γενιάς παραμένουν παντελώς απροστάτευτοι, καθώς παρά το ότι μπορεί να έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα ή να έχουν ολοκληρώσει 6τάξεις Ελληνικού σχολείου απαιτείται να κατέχουν οριστικό τίτλο διαμονής για τη λήψη της σχετικής αδείας. Αν αυτό είναι πράγματι η πρόθεση του νομοθέτη και όχι αβλεψία, τότε έχουμε επιστροφή σε καθεστώς παράνομων μεταναστών β΄ γενιάς πριν το ν. 4251/2014, που τακτοποίησε για πρώτη φορά αυτή την κατηγορία που δικαιούται προφανώς λόγω της ένταξής στη χώρα άδειας διαμονής.
Άρθρο 162 – Άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας (άδεια διαμονής τύπου «Μ.2»)
•Στην παράγραφο 1 προτείνουμε την αφαίρεση της φράσης «που διαμένουν νόμιμα στη χώρα με οριστικό τίτλο διαμονής» καθώς κρίνουμε παράλογο το να τίθεται κατοχή οριστικού τίτλου διαμονής ως προϋπόθεση για την έκδοση της εν λόγω άδειας καθώς περιορίζει υπέρμετρα την χορήγηση. Επιπλέον, αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις εξαγγελίες και τις υποσχέσεις του Υπουργείου για την εφαρμογή διάταξης με σκοπό την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων που ενηλικιώνονται έχοντας λάβει β΄ απορριπτική απόφαση επί του αιτήματος διεθνούς προστασίας ενώ φοιτούν σε σχολείο. Σκόπιμο θα ήταν να προστεθούν δύο διακριτές διατάξεις , μία αναφορικά με τα παιδιά δεύτερης γενιάς και μία αναφορικά με τους ενηλικιωθέντες ασυνόδευτους ανήλικους, με ξεχωριστές προϋποθέσεις
•Στην ίδια παράγραφο υπό γ΄ προτείνουμε την αφαίρεση της φράσης «και είναι εισακτέοι σε Ιδρύματα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Επαγγελματικές Σχολές Μαθητείας της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης), Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης, Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης ή σε Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης». Δεδομένου ότι το σύστημα εκπαίδευσης δεν είναι συμπεριληπτικό κυρίως λόγω γλώσσας και από την εμπειρία μας στο πεδίο έχουμε παρατηρήσει οι περισσότεροι ασυνόδευτοι ανήλικοι επιλέγουν την φοίτηση σε Επαγγελματικά Λύκεια με σκοπό να εισέλθουν πιο γρήγορα στην αγορά εργασίας, μια τέτοια προϋπόθεση είναι μη ρεαλιστική.
•Στην παράγραφο 2, προτείνουμε την αντικατάσταση της φράσης «διαθέτει πλήρη κάλυψη ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης» με την φράση «διαθέτει Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) ή Προσωρινό Αριθμό Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (ΠΑΑΥΠΑ)», καθώς η προτεινόμενη διάταξη είναι ασαφής. Η πλήρης κάλυψη μπορεί να ερμηνευθεί διαφορετικά από την εκάστοτε Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης και να απαιτείται από τους αιτούντες να προσκομίσουν ένσημα ή συμβόλαια ασφάλισης.
•Το εν λόγω άρθρο καταργεί ουσιαστικά την άδεια διαμονής δεύτερης γενιάς, γεγονός που είναι ιδιαίτερα προβληματικό καθώς αποκλείει την διασφάλιση της νομιμότητας για παιδιά που έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει στην Ελλάδα και ολοκλήρωσαν την φοίτηση χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα.
Χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία του Υπουργείου μετανάστευσης και Ασύλου για την αναμόρφωση του ισχύοντος Κώδικα Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης (ν. 4251/2014, Α΄ 80), με τον οποίο προβλέπονται διατάξεις για την αναθεώρηση των αδειών διαμονής που χορηγεί η Ελλάδα σε πολίτες τρίτων χωρών και την αναμόρφωση της διαδικασίας χορήγησής τους.
Σε σχέση με την πολυαναμενόμενη άδεια διαμονής των ασυνόδευτων ανήλικων που ενηλικιώνονται, την αναγκαιότητα της οποίας είχε τονίσει επανειλημμένα η κοινωνία των πολιτών καθώς και οι οργανώσεις που συναποτελούν το Δίκτυο Συνηγορίας για τα Δικαιώματα του Παιδιού, (Cran Network) που θα είχε σκοπό να διευκολύνει την ομαλή μετάβαση στην ενηλικίωση, η παρούσα διαβούλευση εισάγει το αμφιλεγόμενο Άρθρο 162, που δημιουργεί περισσότερες δυσκολίες από όσες επιλύει. Πέρα όλων των άλλων, όμως, μας λυπεί ότι με την παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία, χάνεται μια σημαντική ευκαιρία: αυτή της προστασίας και ορατότητας των ασυνόδευτων παιδιών που τελεσίδικα μένουν εκτός συστήματος ασύλου. Καμία απολύτως πρόβλεψη δεν περιλαμβάνεται στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο για τους ασυνόδευτους ή χωρισμένους ανήλικους, οι οποίοι είτε δεν έχουν υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας είτε έχουν λάβει τελεσίδικη απορριπτική απόφαση στο αίτημα διεθνούς προστασίας, ενώ είναι ανήλικοι/ες.
Συγκεκριμένα Άρθρο 162, παρ. 1γ) προβλέπει τη δυνατότητα απόκτησης άδειας διαμονής δεκαετούς διάρκειας σε ενήλικους πολίτες τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς που εισήλθαν στην Ελλάδα ως ασυνόδευτοι ανήλικοι αλλά οι προϋποθέσεις είναι τόσο πολλές που καθιστούν τη διάταξη ανενεργή. Το πρώτο παράδοξο είναι ότι ο πολίτης τρίτης χώρας, πρώην ασυνόδευτος ανήλικος πρέπει να έχει ήδη νόμιμη διαμονή στη χώρα, με οριστικό τίτλο διαμονής για να διεκδικήσει την άδεια του άρθρου 162, παρ.1 γ). Αν οι πολίτες τρίτων χωρών που μόλις έχουν ενηλικιωθεί κατάφερναν να εξασφαλίσουν ισχυρή άδεια διαμονής, δε θα χρειάζονταν καν τη νομοθετική παρέμβαση που εισάγει το παρόν άρθρο. Όμως, πέρα από ισχυρή άδεια διαμονής, οι εν δυνάμει δικαιούχοι της άδειας του άρθρου 162, παρ. γ) πρέπει έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς τουλάχιστον τρεις (3) τάξεις του ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα πριν από τη συμπλήρωση του εικοστού τρίτου έτους της ηλικίας τους καθώς επίσης και είναι εισακτέοι σε Ιδρύματα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Επαγγελματικές Σχολές Μαθητείας της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης), Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης, Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης ή σε Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Η προϋπόθεση εισαγωγής σε κάποια από τις ανωτέρω σχολές είναι επαχθής και περιοριστική και εισάγει μία θετική διάκριση σε αιτούντες που ακολουθούν μια συγκεκριμένη ενταξιακή πορεία που περιλαμβάνει επαγγελματική κατάρτιση ή εισαγωγή σε τριτοβάθμια εκπαίδευση. Δυστυχώς όμως δεν έχουν όλοι οι νέοι, πρώην ασυνόδευτοι ανήλικοι που ζουν στη χώρα μας, την οικονομική δυνατότητα να καταρτιστούν ή σπουδάσουν, καθώς πολλοί αναγκάζονται να βρουν άμεσα εργασία για να στηρίζουν πολυμελείς οικογένειες στη χώρα καταγωγής. Φαίνεται ότι για τον νομοθέτη, οι νέοι που δεν φοιτούν σε κάποια σχολή αλλά ενδεχομένως εργάζονται ως ανειδίκευτοι εργάτες, δεν έχουν ουσιαστικές προοπτικές ένταξης για αυτό και δεν υπάρχει κάποια νομοθετική πρόβλεψη για αυτούς.
Επίσης με το άρθρο 162, παρ. 1β) καταργείται η άδεια διαμονής δεύτερη γενιάς κατά το άρθρο 108, του Ν. 4251/2014 και αντικαθίσταται με άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας, για την οποία απαιτείται η ύπαρξη οριστικού τίτλου διαμονής. Η άδεια, κατά το άρθρο 108, του Ν. 4251/2014, είχε σκοπό να δίνει τη δυνατότητα επαναφοράς στη νομιμότητα σε τέκνα που γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς έξι (6) τάξεις ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα, πριν από τη συμπλήρωση του εικοστού τρίτου έτους της ηλικίας τους, αλλά εξέπεσαν της νομιμότητας ενδεχομένως γιατί οι γονείς τους απώλεσαν το δικό τους δικαίωμα σε άδεια διαμονής. Η λογική πίσω από την υπό κατάργηση άδεια διαμονής δεύτερης γενιάς ήταν η δυνατότητα παραμονής στη χώρα στα παιδιά και νέους μέχρι 23 ετών που είχαν δημιουργήσει ισχυρούς δεσμούς με τη Χώρα (ήτοι γέννηση και μακροχρόνια διαμονή, γνώση της ελληνικής γλώσσας, φοίτηση σε ελληνικό σχολείο, οικογενειακή σχέση με ημεδαπούς), η ανατροπή των οποίων, θα συνιστούσε ανεπίτρεπτη παρέμβαση στην οικογενειακή και ιδιωτική τους ζωή. Στη παρούσα διαβούλευση η προϋπόθεση οριστικού τίτλου διαμονής για τη χορήγηση της δεκαετούς άδειας σε τέκνα που γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς έξι (6) τάξεις ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα, πριν από τη συμπλήρωση του εικοστού τρίτου έτους της ηλικίας τους, στερείται λογικής και καθιστά τη διάταξη άνευ ουσιαστικής χρησιμότητας. Το αποκορύφωμα της δυσμενούς μεταχείρισης στα παιδιά μεταναστών δεύτερης γενιάς είναι η εισαγωγή του υπέρογκου παραβόλου ποσού 900 ευρώ (Άρθρο 172) που απαιτείται για την έκδοση της σχετικής άδειας.
Τέλος, αναφορικά με το άρθρο 162, παρ. 2 που ορίζει ότι ο αιτών πρέπει διαθέτει πλήρη κάλυψη ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης, αξίζει να διευκρινιστεί αν αρκεί ο ΑΜΚΑ, ο ΠΑΥΠΑ ή αν απαιτείται να είναι ασφαλισμένος και να κατέχει επαρκή αριθμό ενσήμων.
Άρθρο 162 παρ. 1γ: Άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας
-> Το εν λόγω άρθρο είναι άκρως δεσμευτικό, καθώς για τη χορήγηση άδειας διαμονής 10 ετούς διάρκειας, θέτει ως προϋπόθεση την κατοχή οριστικού τίτλου διαμονής (λ.χ. προσφυγικό καθεστώς). Συνεπώς, οι αιτούντες άσυλο και οι απορριφθέντες δεν υπάγονται σε αυτήν την ρύθμιση, με συνέπεια να μένουν χωρίς νομικό πλαίσιο προστασίας, μετά την ενηλικίωση τους με άμεσο επακόλουθο τον κίνδυνο της απέλασή τους.
-> Παράλληλα στο εν λόγω άρθρο πέρα από την προϋπόθεση κατοχής οριστικού τίτλου άδειας διαμονής, υποχρεώνουν τον αιτούντα πέρα από την ολοκλήρωση τριετούς εκπαίδευσης και σε ένα τρίτο κριτήριο άκρως δεσμευτικό, την εισαγωγή του σε Ιδρύματα Επαγγελματικής Κατάρτισης, Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης, Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης ή σε Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
-> Προτείνουμε η άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας να χορηγείται ανεξάρτητα από τα τρία κριτήρια που έχουν τεθεί. Συγκεκριμένα την νόμιμη διαμονή των υπηκόων τρίτων χωρών στη χώρα, την ολοκλήρωση 3ετούς φοίτησης σε ελληνικό σχολείο και την εισαγωγή τους σε Ιδρύματα Επαγγελματικής Κατάρτισης, Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης, Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης ή σε Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Εισηγούμαστε η εν λόγω άδεια διαμονής να χορηγείται σε πολίτες τρίτων χωρών, ανεξάρτητα από την νόμιμη ή μη διαμονή τους στη χώρα και ειδικά για τους ενήλικες που εισήλθαν στην Ελλάδα ως ασυνόδευτοί ανήλικοι μοναδική προϋπόθεση να είναι η τρέχουσα φοίτηση τους σε ελληνικό σχολείο.
Με το ισχύον νομικό καθεστώς, στα παιδιά των χωρίς χαρτιά μεταναστών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή έχουν συμπληρώσει έξι τάξεις ελληνικού σχολείου πριν τη συμπλήρωση του 23ου έτους, χορηγείται άδεια διαμονής με την οποία νομιμοποιούνται το πρώτον, σε σύμπνοια με τις διεθνείς συμβάσεις για τα δικαιώματα του παιδιού που προκρίνουν το βέλτιστο συμφέρον αυτού ως αρχή για κάθε δικαστική ή διοικητική απόφαση. Με την προτεινόμενη ρύθμιση, καταργείται η δυνατότητα αυτή αφού προβλέπεται ότι χορηγείται άδεια διαμονής στις ως άνω περιπτώσεις μόνο σε όσους ήδη διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα! Με την προτεινόμενη ρύθμιση, καταργείται η δυνατότητα νομιμοποίησης των παιδιών μεταναστών που δεν μπόρεσαν για πλείστους λόγους να αποκτήσουν άδεια διαμονής παρά το τεκμήριο ένταξής τους στη χώρα διά της γέννησής τους και φοίτησής τους στην Ελλάδα, γεγονός απαράδεκτο και πολλαπλά προβληματικό.
Σχετικά με το άρθρο 162 παρ. 1γ που αφορά τα ασυνόδευτα ανήλικα που έχουν ενηλικιωθεί και φοιτούν σε σχολείο:
Παρατηρούμε ότι η ένταξη διάταξης που αφορά την συγκεκριμένη κατηγορία υπηκόων τρίτων χωρών στο άρθρο με τις γενικότερες ρυθμίσεις για δεκαετή άδεια διαμονής , την καθιστά αυτόματα αλυσιτελή . Σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες σκοπός ήταν να υπάρξει μια πρόβλεψη για το πραγματικό πρόβλημα των εκατοντάδων αν όχι χιλιάδων ασυνόδευτων ανήλικων , που ενδεχομένως παραμένουν χρόνια στην Ελλάδα ως ανήλικα , και μόλις ενηλικιώνονται εδώ ,χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα , δεν έχουν δυνατότητες στέγασης , δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και καθίστανται έκθετα σε διαδικασίες απέλασης . Αντί να ρυθμιστεί το ζήτημα αυτό , με την προτεινόμενη ρύθμιση τίθεται εξ αρχής ως προαπαιτούμενη η νόμιμη είσοδος των ασυνόδευτων ανηλίκων στην χώρα και η ύπαρξη κάποιου αρχικού οριστικού τίτλου διαμονής . Ουσιαστικά δύσκολα μπορεί να βρει κανείς πρακτική εφαρμογή στα ασυνόδευτα ανήλικα με τις προϋποθέσεις αυτές . Η πραγματικότητα που γνωρίζει πολύ καλά η Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανήλικων και ο Εθνικός Μηχανισμός Επείγουσας Ανταπόκρισης , είναι πως τα ασυνόδευτα ανήλικα είναι παιδία που έχουν εισέλθει μόνα τους χωρίς χαρτιά στην χώρα και συνήθως υποβάλλουν αίτημα ασύλου αναζητώντας καθεστώς προστασίας και άδεια διαμονής. Αποτελεί μάλλον υποκρισία να μιλούμε για ρύθμιση του ζητήματος των ασυνόδευτων ανηλίκων που ενηλικιώνονται και φοιτούν σε σχολείο , όταν εξαιρούμε από την ρύθμιση την συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών αυτών . Ως ένα εντελώς πρακτικό και απολύτως συνηθισμένο παράδειγμα ένας ασυνόδευτος ανήλικος 16 ετών , αιτών ασύλου βρίσκεται και λόγων των γνωστών καθυστερήσεων στις διαδικασίες ασύλου να λαμβάνει τελεσίδικη απόρριψη όντας ενήλικος στα 18,5 , ακόμα και αν αυτό το παιδί φοιτά ήδη δύο χρόνια στο σχολείο , μένει με τη πρόταση του νομοσχεδίου, εντελώς απροστάτευτο , στερούμενο και των δικαιωμάτων που προβλέπονται στη Σύμβαση για Τα Δικαιώματα του Παιδιού περί συνέχειας στην εκπαίδευση . Προκειμένου να έχει πραγματική χρησιμότητα μια διάταξη για τα ασυνόδευτα ανήλικα που ενηλικιώνονται, πέραν της προσωπικής διαφήμισης πολιτικών παραγόντων , πρέπει να αποσυνδεθεί από τις λοιπές προϋποθέσεις για την άδεια δεκαετούς παραμονής και η ρύθμιση να ενταχθεί σε ξεχωριστό άρθρο και πλαίσιο.
Επιπρόσθετα παρατηρούμε πως η διάταξη πέραν της απαίτησης για τουλάχιστον τριετή φοίτηση σε σχολείο εως τα 23 έτη , που είχε εξαγγελθεί , περιλαμβάνει και απαίτηση για εγγραφή σε ΙΕΚ κτλ, συνεπώς ουσιαστικά αποζήτα να υπάρχει απολυτήριο λυκείου ή σε Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης θεσμός που προσφάτως έχουν δημιουργηθεί (όχι ΕΠΑΛ εξ όσων μπορεί να γίνει αντιληπτό ) και ακόμα φαίνεται να υπάρχουν ελάχιστες δομές , με αμφίβολη διαθεσιμότητα θέσεων δηλαδή. Ουσιαστικά δηλαδή αναζητείται επιτυχής ολοκλήρωση του σχολείου εως τα 23 έτη και δυνατότητα παρακολούθησης περαιτέρω σπουδών . Κατ’ αρχάς παραβλέπεται το γεγονός ότι πολλά ασυνόδευτα ανήλικα έχουν ελλιπέστατη ή και ανύπαρκτη μόρφωση. Τούτο σε συνδυασμό με τις ελλείψεις του εκπαιδευτικού συστήματος στο θέμα της σταδιακής ένταξης τους στο ελληνικό σχολείο , καθιστά ιδιαίτερα δυσχερές για τα ίδια να ολοκληρώνουν με επιτυχία τα σχολικά έτη και να αποφοιτήσουν εγκαίρως όπως απαιτεί η διάταξη. Πέραν αυτού καθώς δεν υπάρχουν διαθέσιμα στεγαστικά προγράμματα για νεαρά άτομα πχ 20 ετών , ουσιαστικά αποζητούμε από τους ανθρώπους αυτούς να εργάζονται και να φοιτούν παράλληλα. Πάντως η διάταξη είναι γενικότερα ασαφής , αφού δεν προβλέπεται τι ισχύει στο μεσοδιάστημα , για παράδειγμα εικοσάχρονος που έχει ολοκληρώσει τρια χρόνια σχολείο αλλά δεν έχει εγγραφεί ακόμα στο ΙΕΚ , με τι νομιμοποιητικά κυκλοφορεί και εγγράφεται κιόλας στο ΙΕΚ .
Ως ένα γενικό συμπέρασμα η προτεινόμενη διάταξη είναι ανευ πραγματικής αξίας και πρέπει να τροποποιηθεί σημαντικά . Υπάρχει όμως μια πραγματική ανάγκη που πρέπει να καλυφθεί και χιλιάδες νεαρά άτομα ευάλωτα που αξίζουν μια ευκαιρία να αποκτήσουν προοπτική . Συνεπώς οφείλει η νομοπαρασκευαστική να επανέλθει με μια ουσιαστική διάταξη , με ξεχωριστή ρύθμιση από τις λοιπές άδειες δεκαετούς παραμονής , με πιο ρεαλιστικές προϋποθέσεις και σαφή πρόβλεψη για κάποιου είδους έστω προσωρινής και σύντομης άδειας διαμονής από τα πρώτα χρόνια φοίτησης στο σχολείο .
Διαφωνούμε συνολικά με την επαναφορά της άδειας διαμονής δεκαετούς διάρκειας. Κατά τη διαδικασία ανανέωσης των αδειών αυτών σε 3τείς για εργασία και 5τείς επί μακρόν, μεγάλο ποσοστό αιτούντων δεν ήταν ασφαλιστικά ενήμεροι, απουσίαζε μεγάλα χρονικά διαστήματα από τη χώρα και δεν εμφάνιζε εισόδημα στη χώρα. Η μετάβαση που προβλέπεται χωρίς προϋποθέσεις στο καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντα αναιρεί τη λογική και τις απαιτήσεις κτήσης του καθεστώτος που προβλέπει η Ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Δεν συμφωνούμε με την κατάργηση της άδειας διαμονής β’ γενιάς και η απαίτηση για κατοχή από τον αλλοδαπό ισχυρής άδειας για υπαγωγή στο άρθρο 162 δεν καλύπτει παιδιά που λόγω οικογενειακών προβλημάτων δεν κατείχαν άδεια διαμονής ως ανήλικοι. Τέλος, θεωρούμε δυσανάλογη την απαίτηση για καταβολή παραβόλου 900€ για την κατηγορία αυτή.
Άρθρο 161 – Αποδεικτικό επαρκούς γνώσης της ελληνικής γλώσσας και στοιχείων ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού για την απόκτηση του καθεστώτος του επί μακρόν διαμένοντος
Στις κατηγορίες πιστοποιήσεων χρειάζεται να συμπεριληφθεί και το Πιστοποιητικό Επάρκειας Γνώσεων για την Πολιτογράφηση (ΠΕΓΠ), με δεδομένο ότι σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Ν. 4735/2020, πρόκειται για επίσημη πιστοποίηση ελληνικής γλώσσας (επιπέδου Β1) καθώς και γνώσεων ελληνικής ιστορίας, γεωγραφίας, πολιτικών θεσμών και πολιτισμού.
Άρθρο 162 – Άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας
-παρ. 1, περ. α: Για ποιον λόγο σε πτχ με νόμιμη δεκαετή διαμονή στη χώρα θα πρέπει πιστοποιούνται ουσιαστικές προϋποθέσεις πολιτογράφησης β’ κ δ’ του άρθρου 5Α του Ν. 3284/2004, όπως ισχύει; (πρόκειται για β. “επαρκή γνώση της ελληνικής ιστορίας και γεωγραφίας, του ελληνικού πολιτισμού και των συνηθειών του ελληνικού λαού, καθώς και του τρόπου λειτουργίας των θεσμών του πολιτεύματος της χώρας” και δ. “να έχει ενταχθεί ομαλά στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας, έχοντας την καταστήσει συνεχές κέντρο των βιοτικών του δραστηριοτήτων”). Η κοινή λογική υπαγορεύει ότι αν οι πτχ ήδη πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις τότε θα βρίσκονται σε διαδικασία πολιτογράφησης, οπότε δεν θα ενδιαφέρονται να καταθέσουν αίτηση για άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας με παράβολο 900 ευρώ. Επίσης, με δεδομένο ότι πρόκειται για προϋποθέσεις που εξετάζονται με ειδική διαδικασία κατά την αίτηση πολιτογράφησης και υπό την τεχνογνωσία των Διευθύνσεων Ιθαγένειας, πώς ακριβώς θα διαπιστώνονται οι ως άνω προϋποθέσεις από τις Διευθύνσεις Αλλοδαπών και Μετανάστευσης; Με βάση τα παραπάνω, να απαλειφθεί η προϋπόθεση αυτή.
-παρ. 1, περ. β: Πρόκειται για αντικατάσταση της άδειας διαμονής δεύτερης γενιάς του Ν. 4251/2014. Όμως, με τη νέα διατύπωση προκύπτει το εξής ουσιώδες ζήτημα. Δεν εμπίπτουν πλέον στο δικαίωμα αυτό πτχ που γεννήθηκαν ή/και φοίτησαν σε ελληνικά σχολεία σε περίπτωση που δεν διαθέτουν ήδη οριστικό τίτλο διαμονής. Αυτή η προϋπόθεση έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το πνεύμα χορήγησης της άδειας αυτής από το 2014 και εξής, η οποία αναγνωρίζει στα παιδιά δεύτερης γενιάς τους ισχυρούς δεσμούς με τη χώρα και τους χορηγεί καθεστώς διαμονής, ανεξάρτητα από την υπάρξη ή όχι καθεστώτος διαμονής στους γονείς τους. Με τη διάταξη που προτείνεται μια μεγάλη μερίδα νεαρών ατόμων που τελειώνουν το σχολείο χωρίς καθεστώς διαμονής, θα μείνουν αυθαίρετα εκτός του δικαιώματος χορήγησης της άδειας. Επομένως, να απαλειφθεί στην αρχή της παρ. 1 η διατύπωση “με οριστικό τίτλο διαμονής” και να προβλέπεται μόνο για τις περιπτώσεις α’ και δ’ της παρ. 1.
-παρ. 1, περ. γ: Και εδώ η προϋπόθεση ύπαρξης οριστικού τίτλου διαμονής αναιρεί επί της ουσίας τη λύση που ήρθε να φέρει η εν λόγω κατηγορία για τα ασυνόδευτα ανήλικα που ενηλικιώνονται λόγω φοίτησης. Πρόκειται για αντιφατικό όρο, καθώς αυτά τα άτομα είτε δεν έχουν κανένα τίτλο διαμονής λόγω απόρριψης του ασύλου είτε βρίσκονται ακόμη σε διαδικασία αίτησης ασύλου και το καθεστώς του αιτούντα άσυλο δεν θεωρείται οριστικός τίτλος διαμονής. Επομένως, και για αυτόν τον λόγο να απαλειφθεί στην αρχή της παρ. 1 η διατύπωση “με οριστικό τίτλο διαμονής” και να προβλέπεται μόνο για τις περιπτώσεις α’ και δ’ της παρ. 1.
Τέλος, από το άρθρο 162 συνδυαστικά με το άρθρο 172 προκύπτει ότι το ύψος του παραβόλου για αυτή την άδεια διαμονής ανέρχεται στα 900 ευρώ (!). Πρόκειται για δυσανάλογα υψηλό χρηματικό ποσό σε σχέση με τις κατηγορίες πτχ στις οποίες απευθύνεται. Με δεδομένο ότι ως επί το πλείστον αφορά είτε σε νεαρά άτομα 18 ετών, που μόλις τελείωσαν το σχολείο (δεύτερη γενιά και ασυνόδευτα ανήλικα), και αντικειμενικά δεν δύνανται να διαθέτουν τέτοιους πόρους είτε σε μέλη οικογένειας Έλληνα/ιδας, που με το παρόν νομικό πλαίσιο δεν πληρώνουν παράβολα, είναι αναγκαίο να αναπροσαρμοστεί η υποχρέωση σε δραστικά χαμηλότερο ή μηδενικό ποσό (όπως άλλωστε ισχύει και για τους ανθρωπιστικούς λόγους).
Μέρος Θ’. Άρθρο 145. Παράγραφος 2.
Στο άρθρο αυτό ορίζονται ο προϋποθέσεις άδειας μακράς διαμονής. Στη παράγραφο 2, σημείο α’, ορίζεται πως το πρόσωπο πέραν της γνώσης της ελληνικής, πρέπει να έχει γνώση της ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού. Θεωρούμε, πως η απαίτηση είναι υπερβολική και αρκεί η γνώση της ελληνικής. Και, πάντως, τέτοιου είδους προϋπόθεση, δεν συμπεριλαμβάνεται στο άρθρο 7 και παρ. 3 άρθρου 8 Οδηγίας 2003/109 που ενσωματώνει, όπως αναφέρεται.
Για όμοιους λόγους προτείνουμε τροποποίηση του Άρθρου 161, ως προς τα σημεία αναφορά σε γνώση ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού.
Μέρος Θ. Άρθρο 162.
Στο άρθρο αυτό, ορίζονται οι προϋποθέσεις των αδειών διαμονής δεκαετούς διάρκειας. Το άρθρο αυτό είναι ιδιαίτερα προβληματικό καθώς πρέπει να ρυθμίζεται το καθεστώς των ασυνόδευτων ανηλίκων και παιδιών μεταναστών. Καταργείται ουσιαστικά η ειδική άδεια που ίσχυε από το 2014 για τη διασφάλιση νομιμότητας των νέων δεύτερη γενιάς. Περαιτέρω παραβιάζει τις δεσμεύσεις του ιδίου του Πρωθυπουργού που είχε αναφέρει σε ομιλία του πως θα λύσει αυτό το πρόβλημα στο σύνολό τους και θεωρούμε πως το παρόν άρθρο πρέπει να αφαιρεθεί ή αλλιώς να συμπληρωθεί κατά συμπεριληπτικό τρόπο. Μάλιστα, όπως σημειώνουμε και στην επόμενη παρατήρησή μας επί του άρθρο 172, το ύψος του παραβόλου σε αυτές τις περιπτώσεις φτάνει τα 900 (!!!) ευρώ. Ασφαλώς, δεν μπορεί να τίθεται ένα τόσο υψηλό παράβολο – είναι εξοντωτικό.
Άρθρο 162 παρ.1γ
Το εκπαιδευτικό σύστημα στη χώρα μας έχει να κάνει πολλά βήματα ακόμα προκειμένου να μπορεί να χαρακτηριστεί συμπεριληπτικό. Επίσης, τα κενά στην κοινωνική πολιτική είναι τεράστια. Για αυτούς τους λόγους δεν ευνοείται η ένταξη των ασυνόδευτων ανηλίκων στην εκπαίδευση με αποτελεσματικό τρόπο. Συνεπώς θεωρούμε ανεδαφικές και επαχθείς τις προϋποθέσεις αυτές, οι οποίες αποκλείουν την πλειοψηφία των ασυνόδευτων ανηλίκων και προτείνουμε να απαλειφθούν.
Άρθρο 162 παρ.2
Ο όρος πλήρης κάλυψη ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης είναι ασαφής. Προς αποφυγή επαχθών παρερμηνειών προτείνουμε να απαλειφθεί η προϋπόθεση αυτή.
Άρθρο 148 – Ανάκληση ή απώλεια του καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος
Άρθρο 148 παρ. 3 : Προσδιορίστε με σαφήνεια, πότε απλά δεν ανανεώνεται ή άδεια (απώλεια καθεστώτος) και γίνεται Ανανέωση / εξαρτημένη εργασία (χωρίς να απαιτείται visa) και πότε θα γίνεται ΑΝΑΚΛΗΣΗ της άδειας. Αυτό διότι όλα κρίνονται στην ανανέωση, όπου ήδη έχει λήξει η 5ετής άδεια Επί Μακρόν, άρα τι ανάκληση θα γίνει σε μια άδεια που έχει ήδη λήξει. Η ύπαρξη και των δύο στο τίτλο δημιουργεί σύγχυση.
αρθρο 162
Με την κατάργηση της άδειας διαμονής Β Γενιάς και την αντικατάστασή της από την άδεια δεκαετίας χωρίς διάκριση δημιουργούνται δύο σοβαρά προβλήματα:
1. Δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλή άδεια διαμονής τα παιδιά Β γενιάς που δεν έχουν νομιμοποιητικό τίτλο. Εξωθούνται στην άδεια διαμονής Εξαιρετικών λόγων και επομένως αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο όπως κάθε μετανάστης, ενώ αυτά δεν είναι μετανάστες.
2. Υποχρεούνται να καταβάλλουν παράβολο 900 Ευρώ για να λάβουν άδεια!!!Αυτό σχεδόν ισοδυναμεί με απαγόρευση της πρόσβασής στο καθεστώς!
Η δημόσια κριτική για την άδεια διαμονής Β Γενιάς ήταν ότι τα 300 Ευρώ που προβλέπονταν ήταν περισσότερα από τα 150 που πλήρωναν οι γονείς τους για άδεια διαμονής Εξαρτημένης εργασίας! Τώρα το κάνουμε 900 Ευρω??
Άρθρο 148 – Ανάκληση ή απώλεια του καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος
Άρθρο 148 παρ. 1στ : «αποδειχθεί με οποιονδήποτε τρόπο ότι έχει απουσιάσει από το έδαφος της Ελλάδας για διάστημα που υπερβαίνει τα έξι (6) έτη.
Παρατήρηση 1 : Δεν διευκρινίζεται, αν η διάταξη αναφέρεται σε ΣΥΝΕΧΗ ΑΠΟΥΣΙΑ (το υποθέτουμε αλλά οφείλετε να το διευκρινίσετε).
Παρατήρηση 2 : Η άδεια Επί Μακρόν έχει διάρκεια πέντε (5) έτη, στην ανανέωση ελέγχονται οι απουσίες σε αυτά τα πέντε (5) έτη. Η απορία μου είναι πως θα βρεθούν απουσίες διάρκειας έξι (6) ετών σε μία άδεια διάρκειας πέντε (5) ετών?
Οπωσδήποτε θα πρέπει να διευκρινίσετε τι εννοείτε σε αυτή την διάταξη, αλλιώς δεν πρόκειται ποτέ κανείς να την εφαρμόσει με την ασάφεια με την οποία είναι διατυπωμένη.
Είναι πολύ θετική η ενοποίηση των αδειών διαμονής με δεκαετή ισχύ (μόνιμη διαμονή, δεκαετούς διάρκειας) σε μία άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας και η απορρόφηση της άδειας διαμονής για δεύτερη γενιά σε αυτήν. Πολύ θετική, επίσης, η ενίσχυση της εν λόγω άδειας ως προς τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτή πλησιάζοντας την άδεια επί μακρόν διαμένοντος, όπως και η αυτοδίκαιη ανανέωση της άδειας αυτής σε άδεια επί μακρόν διαμένοντος.
Ωστόσο, απαλείφεται η δυνατότητα να λάβουν άδεια διαμονής για πρώτη φορά (αρχική χορήγηση) ενήλικοι πολίτες τρίτων χωρών που ολοκλήρωσαν χωρίς νομιμοποιητικό τίτλο τις σπουδές τους σε σχολείο στην Ελλάδα. Με δεδομένες και τις σχετικές διατάξεις της Σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού (άρθρο 28), πρέπει οπωσδήποτε να χορηγείται τίτλος διαμονής σε αυτές τις περιπτώσεις, αν όχι δεκαετούς διάρκειας, τουλάχιστον για σπουδές ή επαγγελματική κατάρτιση κατά παρέκκλιση της διαδικασίας των θεωρήσεων, ή αυτοτελώς για πέντε χρόνια παραδείγματος χάριν με δυνατότητα ανανέωσης σε δεκαετούς διάρκειας.
Δεν είναι ορθό να αποκλείονται όσοι ολοκλήρωσαν την απαιτούμενη φοίτηση στην Ελλάδα χωρίς νομιμοποιητικό τίτλο επειδή π.χ. εισήλθαν στη χώρα παράνομα με τους γονείς τους χωρίς να το έχουν επιλέξει) και παρόλα αυτά μόχθησαν για να φοιτήσουν σε ελληνικό σχολείο, το οποίο και παρέχει τεκμήριο ένταξης στην ελληνική κοινωνία. Η δικαιολογία της δυνατότητας παρέλευσης της επταετίας για υποβολή αίτησης για άδεια εξαιρετικών λόγων ή της εξόδου και επανεισόδου στη χώρα με τη διαδικασία της μετάκλησης για παράδειγμα αποτελεί υπερβολική επιβάρυνση και δοκιμάζει την αρχή της χρηστής διοίκησης…
Άδεια Επί Μακρόν Διαμένοντος – Ανανέωση
Άρθρο 148 παρ. 2 : «Η λήξη της άδειας διαμονής επί μακρόν διαμένοντος δεν αποτελεί, αυτοτελώς, λόγο ανάκλησης ή απώλειας του καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος».
Άρθρο 145 παρ. 7 : «Το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος είναι μόνιμο, υπό την επιφύλαξη του άρθρου 148».
Άρθρο 146 παρ. 2 : «Για την ανανέωση της άδειας διαμονής, ο επί μακρόν διαμένων υποχρεούται να υποβάλει αίτηση, πριν από τη λήξη της, στην αρμόδια υπηρεσία για την παραλαβή της αίτησης, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος…»
Παρακαλώ να διευκρινίσετε τι γίνεται όταν η άδεια Επί Μακρόν έχει λήξει και ο ενδιαφερόμενος προσέρχεται να την ανανεώσει με καθυστέρηση 5-6 μηνών η και πολύ περισσότερο (δεν υπάρχουν λόγοι ανάκλησης σύμφωνα με το άρθρο 148. Είναι η κλασική περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος βρίσκεται σε χώρα της Ε.Ε και αργεί να επιστρέψει για να την ανανεώσει).
Η νομοθεσία που σας παραθέτω είναι αντίθετη μεταξύ της και στο τέλος κανείς δεν είναι βέβαιος για το τι πρέπει να τηρηθεί. Αν τηρηθεί το άρθρο 145, αφού το καθεστώς είναι μόνιμο θα πρέπει και μετά από μήνες να γίνει δεκτή η ανανέωση (όπως γίνεται στα μέλη οικογένειας Έλληνα). Αν τηρηθεί το άρθρο 146, τότε θα πρέπει να απορριφθεί το αίτημα ως εκπρόθεσμο. Την ίδια στιγμή το άρθρο 148 γράφει ότι η λήξη της άδειας δεν αποτελεί λόγο απώλειας του καθεστώτος Επί Μακρόν.
Το πρόβλημα υπάρχει από τον Ν.4251/2014 (μεταφέρεται αυτούσιο και στον νέο νόμο). Επαναδιατυπώστε τα άρθρα ώστε να υπάρχει μία και σαφής διαδικασία ανανέωσης των αδειών Επί Μακρόν Διαμένοντος, που λόγω της φύσης τους (επιτρέπουν απουσία και εργασία στο εξωτερικό) δεν ανανεώνονται στην ώρα τους.
Η άδεια διαμονης δεύτερης γενιάς που πήγε στο σχέδιο νόμου; Καταργείται;;; Στην ουσία ναι αφού το αρ 162 προβλέπει ότι τη δικαιούνται μόνο όσοι έχουν ήδη οριστικό τιτλο διαμονης…..
Είναι χρήσιμο όπως και πριν να προβλέπεται ότι μπορεί να λάβουν άδεια δεύτερης γενιάς και όσοι δεν είναι νόμιμοι για οποιονδήποτε λόγο. Διαφορετικα θα δημιουργηθούν προβλήματα σε νέους που δεν έχουν άδεια αλλά ζουν ήδη πολλά χρόνια Ελλάδα ή και γεννήθηκαν εδώ …