Κεφάλαιο 4 – 4.1. Χρηματοδοτικά εργαλεία
Πηγές χρηματοδότησης για την υλοποίηση των δράσεων και των πρωτοβουλιών που προτείνονται στο πλαίσιο της παρούσας Εθνικής Στρατηγικής, ενδεικτικά μπορεί να αποτελέσουν οι κάτωθι:
• Εθνικοί πόροι τόσο στο πλαίσιο του τακτικού προϋπολογισμού όσο και στο πλασίο του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (2018-2020)
• το Ευρωπαϊκό Ταμείο για το Άσυλο, τη Μετανάστευση και την Ένταξη (Τ.Α.Μ.Ε.)
• τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, Ταμείο Συνοχής, Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας)
• το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ε.Σ.Π.Α. «Μεταρρύθμιση Δημόσιου Τομέα 2014-2020»
• πόροι που διατίθενται στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ –E.A.A. Grants)
• το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους
• το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Μετανάστευσης
• το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων
• η Αναπτυξιακή Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης
• έκτακτες χρηματοδοτήσεις DG HΟΜΕ & DG ECHO
• άλλες ευρωπαϊκές χρηματοδοτικές πρωτοβουλίες, όπως:
– το πρόγραμμα Erasmus+, μεταξύ των στόχων του οποίου συμπεριλαμβάνονται η προώθηση της εκπαίδευσης ενηλίκων, κυρίως σε νέες δεξιότητες και σε δεξιότητες που απαιτούνται από την αγορά εργασίας καθώς και η μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου
– το πρόγραμμα για την Απασχόληση και την Κοινωνική Καινοτομία (EaSI) που αποσκοπεί στην προαγωγή ποιοτικής και βιώσιμης απασχόλησης υψηλού επιπέδου, τη διασφάλιση επαρκούς και κατάλληλης κοινωνικής προστασίας, την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας
– το πρόγραμμα «Δικαιώματα, Ισότητα και Ιθαγένεια» στο πλαίσιο του οποίου επιδοτούνται δράσεις για την πρόληψη και την καταπολέμηση του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και άλλων μορφών μη ανοχής
• Ιδιωτικοί πόροι οι οποίοι μπορεί να προέρχονται από κληροδοτήματα, Διεθνείς Οργανισμούς, κ.ά.
Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο τόσο της εθνικής όσο και της ευρωπαϊκής πολιτικής για την υποδοχή και την ένταξη κρίνεται απαραίτητη η στρατηγική και συμπληρωματική χρήση των σχετικών ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων έτσι ώστε να αξιοποιηθούν στο έπακρον οι διαφορετικές δυνατότητες χρηματοδότησης και να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα των προτεινόμενων δράσεων. Προκειμένου να επιτευχθεί ο παραπάνω στόχος, προτείνεται η στενή συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων σε διεθνές, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Πέρα από την παρουσίαση μιας ενδεικτικής λίστας χρηματοδοτικών εργαλείων που από μόνη της δύσκολα θα προσφέρει μια στρατηγική κατεύθυνση για την λήψη αποφάσεων σχετικά με τη χρήση και κατανομή πόρων για την ένταξη, χρειάζονται πρωτοβουλίες για την καλύτερη απορρόφηση, χρήση και διάθεση των πόρων αυτών. Για παράδειγμα χρειάζεται εκπαίδευση υπαλλήλων και υπουργείων γύρω από αυτά τα θέματα, για να αποφευχθούν στο μέλλον καθυστερήσεις και προβλήματα που συχνά παρατηρούνται και δυσχεραίνουν το έργο τόσο της δημόσιας διοίκησης όσο και άλλων φορέων.
Αξίζει να παρατηρηθεί ότι οι δράσεις που περιγράφονται στο Εθνικό σχέδιο στρατηγικής για την ένταξη δεν περιλαμβάνουν χρονικό πλαίσιο υλοποίησης, δείκτες μέτρησης του παραγόμενου αποτελέσματος και κυρίως το χρηματοδοτικό εργαλείο βάσει του οποίου θα υλοποιηθούν. Η αναφορά «ενδεικτική χρηματοδότηση» δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποτελέσει εχέγγυο για την υλοποίηση των προτεινόμενων δράσεων πολύ περισσότερο δε καθώς περιορίζεται στην αναφορά της έκτακτης χρηματοδότησης κάτω από το Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ) η οποία τείνει να ολοκληρωθεί, το Πολυετές πρόγραμμα του ΤΑΜΕ που παρουσιάζει πολύ μικρή απορρόφηση και δεν έχει δεσμεύσεις για όλες τις δράσεις που περιγράφονται και τα διαρθρωτικά Ταμεία που αποτελούν «βαριά» ως προς την υλοποίηση ταμεία και άρα αδυνατούν να καλύψουν αυτές τις ανάγκες. Η πιθανή χρηματοδότηση των δράσεων αυτών σε επόμενο Πολυετές πρόγραμμα θα σήμαινε καθυστέρηση υλοποίησης τους ή ακόμα χειρότερα παύση των ήδη ενεργών δράσεων. Η μη ύπαρξη χρονικού πλαισίου καθιστά προβληματική τη στρατηγική ένταξης καθώς η έννοια της στρατηγικής ανάπτυξης είναι ο σχεδιασμός και προγραμματισμός (χρονικός και πραγματικός) και η αδιάλειπτη αλληλουχία των δράσεων που θα διευκολύνουν την ενταξιακή πολιτική. Διάσπαρτες δράσεις χωρίς πλάνο υλοποίησης και χωρίς ξεκάθαρη χρηματοδότηση καθιστούν μη υλοποιήσιμο τον στρατηγικό σχεδιασμό.
Περαιτέρω επεξήγηση των χρηματοδοτικών εργαλείων. Πιο συγκεκριμένα, τρόποι διάθεσης των πόρων ( πρόσκληση για υποβολή προτάσεων ή ανάθεση), καθώς και διασφάλιση της συνέχισης των δράσεων, αποφεύγοντας την αποσπασματικότητα στην υλοποίηση.
Πέρα από την παρουσίαση μιας ενδεικτικής λίστας χρηματοδοτικών εργαλείων που από μόνη της δύσκολα θα προσφέρει μια στρατηγική κατεύθυνση για την λήψη αποφάσεων σχετικά με τη χρήση και κατανομή πόρων για την ένταξη, χρειάζονται πρωτοβουλίες για την καλύτερη απορρόφηση, χρήση και διάθεση των πόρων αυτών. Για παράδειγμα, χρειάζεται εκπαίδευση υπαλλήλων και υπουργείων γύρω από αυτά τα θέματα, για να αποφευχθούν στο μέλλον καθυστερήσεις και προβλήματα που συχνά παρατηρούνται και δυσχεραίνουν το έργο τόσο της δημόσιας διοίκησης όσο και άλλων φορέων.
4.1. Χρηματοδοτικά εργαλεία σελ. 79 –
Στην αναφορά για την χρηματοδότηση από Εθνικά και ευρωπαϊκά κονδύλια θέλουμε να επισημάνουμε την πάγια θέση του ΕΦΜ πως η χώρα διαθέτει έσοδα από τα παράβολα για την έκδοση αδειών διαμονής , τα οποία θεσπίστηκαν για να χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για τις δράσεις για την ένταξη των μεταναστών και στη συνέχεια με το νόμο (4018/2011) για υλικοτεχνικό εξοπλισμό και λειτουργικά έξοδα των υπηρεσιών μεταναστευτικής πολιτικής, καθώς και για δράσεις κοινωνικής ένταξης μεταναστών. Αντί αυτού ο συγκεκριμένος πόρος αναλώνεται για κάλυψη ελλειμμάτων του κρατικού προϋπολογισμού και τελευταία εν μέρει σε αποζημιώσεις αγροτών για ζημιές λόγω της προσφυγικής κρίσης ,καθώς και για κάλυψη αναγκών για τα νησιά που υποδέχονται πρόσφυγες με αποτέλεσμα να έχει ένα χαρακτήρα τελείως διαφορετικό από αυτόν για τον οποίο θεσπίστηκε. Επαναλαμβάνουμε ότι “Εκτός από την υποτίμηση και τον σαφή παραμερισμό που εκδηλώνεται απέναντι σε όσους δεν έχουν δικαίωμα ψήφου, είναι ανατριχιαστικό το να υπονοείται η λογική της συλλογικής ευθύνης των μεταναστευτικών πληθυσμών, για προβλήματα που προκύπτουν από την αδυναμία των κρατικών μηχανισμών να αντιμετωπίσουν την κρίση» όπως πολύ σωστά είχε διατυπωθεί σε ανακοίνωση του ΣΕΜ του Δήμου Αθηναίων όπου είμαστε μέλη.
Θα έπρεπε έτσι ο συγκεκριμένος πόρος να περιλαμβάνεται στα χρηματοδοτικά εργαλεία για την υποστήριξη δράσεων ένταξης, όπως αρχικά είχε θεσπισθεί και να χρησιμοποιείται πράγματι για το σκοπό αυτό.
Σε αυτήν την ενότητα (ή σε κάποιο παράρτημα) θα έπρεπε να αναγράφεται ο προϋπολογισμός της κάθε δράσης, οι συνεργαζόμενοι φορείς, καθώς και ένα χρονοδιάγραμμα κάθε δράσης.
Η DG ECHO δεν προβλέπεται να συνεχίσει να χρηματοδοτεί στην Ελλάδα.
Η έκτακτες χρηματοδοτήσεις της DG HOME & DG ECHO προβλέπεται να σταματήσουν πολύ σύντομα και δεν μπορεί να θεωρηθούν ως ενδεικτικές πηγές χρηματοδότησης για την υλοποίηση των μέτρων που προβλέπει η παρούσα Εθνική Στρατηγική.