Κεφάλαιο 3 – Άξονας Πολιτικής 8 – Μέτρο Πολιτικής 8.2
Μέτρο Πολιτικής 8.2: Διευκόλυνση της ένταξης των ασυνόδευτων ανηλίκων
8.2.1 Προώθηση του θεσμού της «φιλοξενούσας οικογένειας» για ασυνόδευτους ανηλίκους
Δεδομένου ότι η φιλοξενία των ασυνόδευτων ανηλίκων σε οικογένειες έχει θετικό αντίκτυπο στην ψυχοκοινωνική εξέλιξή τους, μέσω της συγκεκριμένης δράσης, επιχειρείται να αναπτυχθεί – με αντίστοιχη νομοθετική ρύθμιση– ένα σύστημα φιλοξενίας σε οικογένειες, το οποίο θα προσφέρει στα παιδιά την ασφάλεια και την ολοκληρωμένη υποστήριξη που χρειάζονται.
8.2.2 Προγράμματα εξατομικευμένης συμβουλευτικής για θέματα εκπαίδευσης, επαγγελματικού προσανατολισμού και κατάρτισης με τη συνδρομή διαπολιτισμικού μεσολαβητή
Η δράση αφορά στο σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων εξατομικευμένης συμβουλευτικής τα οποία θα πραγματοποιούνται στις δομές φιλοξενίας και θα έχουν ως στόχο την υποστήριξη της ανεξαρτησίας και της υπευθυνότητας των ασυνόδευτων ανηλίκων ώστε να συνεισφέρουν στη χώρα εγκατάστασής τους αλλά και τη διερεύνηση των προσδοκιών τους αναφορικά με τη ζωή τους σε αυτήν. Τα «Σχέδια Ζωής» ως εξατομικευμένα, ολιστικά και ευέλικτα εργαλεία, αποτελούν μια μορφή υπογεγραμμένης συμφωνίας μεταξύ των αρμόδιων αρχών και των ασυνόδευτων ανηλίκων, που τη συνδιαμορφώνουν και συμπεριλαμβάνουν τις εκατέρωθεν υποχρεώσεις καθώς και ένα άτυπο μηχανισμό παρακολούθησης της προόδου και των αποτελεσμάτων υλοποίησης τους. Άπτονται θεμάτων εκμάθησης της γλώσσας, εκπαίδευσης, κατάρτισης, απόκτησης κοινωνικών δεξιοτήτων και κοινωνικής ευθύνης, ένταξης, ταυτότητας, αισθήματος του «ανήκειν», οικογενειακών δεσμών, κοινωνικής συμβολής και εργασιακής αποκατάστασης. Μέσω των «Σχεδίων Ζωής» θα ενισχυθούν οι δυνατότητες των ασυνόδευτων ανηλίκων, ενώ θα τους δοθούν οι κατευθύνσεις για την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους καθώς και για την επιτυχή ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία.
8.2
Ανεξαρτήτως της ευδοκίμησης ή μη του αιτήματος διεθνούς προστασίας να προβλέπεται αναγνώριση καθεστώτος προστασίας στους ασυνόδευτους ανήλικους αιτούντες διεθνή προστασία μέχρι την ενηλικίωσή τους και δημιουργία προστατευτικού και υποστηρικτικού πλαισίου μετά την ενηλικίωσή τους για 3 έτη με σκοπό την κατά το δυνατό ομαλότερη και πιο επιτυχημένη ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία.
8.2.1.
Πέραν του θεσμού των φιλοξενουσών οικογενειών, για τις οποίες είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει καθυστέρηση στην καταγραφή και εκπαίδευση, αν θεωρήσουμε ότι για την εφαρμογή τους απαιτείται η ψήφιση των απαιτούμενων 10 υπουργικών αποφάσεων του Ν. 4538/2018 με τίτλο : «Μέτρα για την προώθηση των Θεσμών της Αναδοχής και Υιοθεσίας και άλλες διατάξεις», όπως έχει αναφερθεί από την Υφυπουργό Εργασίας κ. Φωτίου, θα πρέπει να ληφθούν αναλυτικότερα ως μέτρα τα όσα προβλέπονται στο κεφάλαιο 3.5.
Συγκεκριμένα, θα πρέπει να προωθηθεί και υποστηριχθεί το πλαίσιο ημιαυτόνομης διαβίωσης (μέτρο 1.3.3.) για τις ηλικίες 16+ και να επεκταθεί μέχρι την ηλικία τουλάχιστον των 21 ετών. Η ημιαυτόνομη διαβίωση σε προστατευόμενα διαμερίσματα μπορεί να αποτελέσει το καλύτερο ενταξιακό εργαλείο για τους ασυνόδευτους ανήλικους, καθώς με τον τρόπο αυτό θα έχουν τόσο την ελευθερία ανάπτυξης της προσωπικότητας και συμμετοχής σε δραστηριότητες που επιθυμούν όσο και την υποστήριξη και τον έλεγχο, στο βαθμό που απαιτείται, από εξειδικευμένο προσωπικό.
Το παραπάνω θα μπορούσε να αποτελέσει βέλτιστη πρακτική για την ένταξη, σε συνδυασμό με το μέτρο 1.3.4. του κεφαλαίου 3.5. για την επιτροπεία ασυνόδευτων ανηλίκων (με την εφαρμογή του Ν. 4554/2018, άρθρα 13-32), σύμφωνα με το οποίο όταν τεθεί σε ισχύ ο Νόμος, ο κάθε ασυνόδευτος ανήλικος αιτών διεθνή προστασία θα έχει ως πρόσωπο αναφοράς έναν επίτροπο που θα του έχει οριστεί από τον αρμόδιο Εισαγγελέα.
Σε σχέση με τους ασυνόδευτους ανήλικους, που χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα γίνεται αναφορά στην προώθηση νομοθετικής ρύθμισης σχετικά με την προώθηση του θεσμού της «φιλοξενούσας οικογένειας» και σε «Προγράμματα εξατομικευμένης συμβουλευτικής για θέματα εκπαίδευσης, επαγγελματικού προσανατολισμού και κατάρτισης με τη συνδρομή διαπολιτισμικού μεσολαβητή» Αυτό το πεδίο παρέμβασης είναι ωστόσο ιδιαίτερα περιορισμένο, καθώς όμως αφήνει ουσιαστικά εκτός του πεδίου του Σχεδίου το κύριο ζήτημα το οποίο αφορά αυτή την ευάλωτη ομάδα, αυτό της στέγασης. Θυμίζουμε την πραγματική κατάσταση σήμερα: από τους 3700 ασυνόδευτους ανήλικους, μόλις οι 1200 περίπου στεγάζονται στις δομές φιλοξενίας. Επίσης, απουσιάζει κάποια αναφορά σε ζητήματα ένταξης στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας (και όχι απλής συμβουλευτικής) σε σχέση με την συγκεκριμένη ομάδα.
Συμμετοχή του ΝΠΙΔ ΕΠΑΝΟΔΟΣ.