Κεφάλαιο 3 – Άξονας Πολιτικής 5 – Μέτρο Πολιτικής 5.1.
Μέτρο Πολιτικής 5.1: Ενίσχυση του θεσμικού ρόλου των διαπολιτισμικών μεσολαβητών
5.1.1 Δημιουργία του επαγγελματικού προφίλ του διαπολιτισμικού μεσολαβητή
Η δράση έχει στόχο την εκπόνηση του επαγγελματικού περιγράμματος του διαπολιτισμικού μεσολαβητή. Το περίγραμμα θα περιγράφει τις κύριες και επιμέρους επαγγελματικές λειτουργίες του επαγγέλματος προκειμένου να τεθούν οι βάσεις για την δυνατότητα πιστοποίησης των διαπολιτισμικών μεσολαβητών καθώς και τη δημιουργία προγραμμάτων για την κατάρτισή τους.
5.1.2 Σχεδιασμός και υλοποίηση πιστοποιημένων προγραμμάτων κατάρτισης/εξειδίκευσης διαπολιτισμικών μεσολαβητών
Σε συνέχεια της ολοκλήρωσης του επαγγελματικού περιγράμματος του διαπολιτισμικού μεσολαβητή, θα σχεδιαστούν πιστοποιημένα προγράμματα κατάρτισης για τους διαπολιτισμικούς μεσολαβητές με ενότητες που θα καλύπτουν τις ανάγκες τόσο της αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης όσο και της συνεχιζόμενης κατάρτισης και αναβάθμισης γνώσεων και δεξιοτήτων.
Άλλες δράσεις
• Λειτουργία και επικαιροποίηση Μητρώου Διαπολιτισμικών Μεσολαβητών
5.1.1. Αναγκαίο και πολύ σημαντικό να επιτευχθεί. Πρέπει να προσθέσουμε ακόμη και το πόσο σημαντικό είναι να υπάρχουν κανόνες επαγγελματικής δεοντολογίας που θα διασφαλίζουν ποιοτικές υπηρεσίες καθώς αυτές διαπερνούν κάθε πτυχή της ενταξιακής διαδικασίας.
5.1.2. Η επιλογή των φορέων που θα συμμετέχουν στο σχεδιασμό αυτών των προγραμμάτων είναι κριτικής σημασίας (ακαδημαϊκοί, επαγγελματίες, δημόσιοι λειτουργοί) καθώς και το αν θα αξιοποιηθεί η ευρωπαϊκή τεχνογνωσία και οι καλές πρακτικές που ήδη υπάρχουν ώστε να διασφαλιστούν άρτια κριτήρια πιστοποίησης επαγγελματιών διαπολιτισμικών μεσολαβητών. Είναι σημαντικό οι επαγγελματίες αυτοί να εργάζονται με βάση κανόνες επαγγελματικής δεοντολογίας και με αξιόπιστα εργαλεία συμπεριλαμβανομένων συγκεκριμένης μεθοδολογίας, σεβασμού στα προσωπικά δεδομένα και διάκρισης μεταξύ διερμηνείας και διαπολιτισμικής διαμεσολάβησης. Θα ληφθούν εδώ υπόψη τα συμπεράσματα διευρωπαϊκών προγραμμάτων στα οποία έχει συμμετάσχει και η Ελλάδα (TIME PROJECT, SONETOR);
Επιπλέον, η διασφάλιση ποιοτικών κριτηρίων για την πιστοποίηση διαπολιτισμικών διαμεσολαβητών είναι σημαντική γιατί συνδέεται άμεσα και με ζητήματα αξιοπιστίας του διαλόγου σε όλες τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Πρόκειται για μία κομβική υπηρεσία στην οποία παρατηρούνται μεγάλα κενά τόσο σε αριθμούς όσο και ποιοτική κατάρτιση. Τα ποιοτικά κριτήρια επιλογής επαγγελματιών θα πρέπει να συνδεθούν με το μητρώο διαπολιτισμικών μεσολαβητών.
Εξαγγέλλεται η δημιουργία του «επαγγελματικού προφίλ» του διαπολιτισμικού μεσολαβητή, εννοώντας την έγκριση επαγγελματικού περιγράμματος σύμφωνα με την Κ.Υ.Α. υπ΄αριθμ. 110998/8-5-2006, ενώ στην πραγματικότητα το πλήρες επαγγελματικό περίγραμμα βρίσκεται εδώ και εξάμηνο σε εκκρεμότητα στον ΕΟΠΠΕΠ, αναμένοντας την συγκρότηση της αρμόδιας γνωμοδοτικής επιτροπής.
Η αναφορά στη δυνατότητα πιστοποίησης των διαπολιτισμικών μεσολαβητών, αποτελεί και την μοναδική στην διαδικασία πιστοποίησης των επαγγελματικών προσόντων σύμφωνα με την κείμενη εθνική νομοθεσία. Αντίθετα, αναφέρεται πληθώρα αποσπασματικών «ειδικών μέτρων» με εξαιρετική εφαρμογή αποκλειστικά και μόνο στους προσφυγικούς πληθυσμούς, χωρίς διασύνδεση με το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο. Αυτή η πολιτική διαμορφώνει ένα επισφαλές καθεστώς θεσμικής εξαίρεσης, το οποίο εξαρτά την υλοποίησή τους από την βούληση της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας , χωρίς διασφάλιση της βιωσιμότητάς τους.
Σε σχέση με όλες τις αναφορές στην ενίσχυση του θεσμικού ρόλου των διαπολιτισμικών μεσολαβητών (κυρίως Μέτρο Πολιτικής 5.1) ανησυχία μας προκαλεί η απουσία σαφούς αναφοράς στον τρόπο με το οποίο θα πιστοποιούνται οι ικανοί για αυτή την εργασία πρόσφυγες/μετανάστες (γυναίκες και άντρες) και θα τους δίνονται άδειες εργασίας από τη στιγμή που αρκετοί από αυτούς δεν έχουν τη δυνατότητα να διαθέτουν κάποια έγγραφα που σε αντίστοιχες περιπτώσεις θεωρούνται εντελώς απαραίτητα όπως για παράδειγμα (τουλάχιστον για όσους έχουν καταγωγή από το Αφγανιστάν) πιστοποιητικό γεννήσεως, καθώς και της προτίμησης για αντίστοιχες θέσεις προσφύγων/μεταναστών.
Η μαζική εισροή προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα την τελευταία πενταετία δημιούργησε αυξημένες απαιτήσεις παροχής υπηρεσιών διαπολιτισμικής μεσολάβησης προκειμένου να καλυφθούν οι στοιχειώδεις ανάγκες υποδοχής και υποστήριξης των μεταναστευτικών πληθυσμών. Ωστόσο, λόγω της έλλειψης προηγούμενης εμπειρίας ή/και διαπιστωμένης ανάγκης στη διαπολιτισμική μεσολάβηση, η υπηρεσία αυτή δεν σχεδιάστηκε ή λειτούργησε ως διακριτή υπηρεσία, η οποία παρέχεται από πιστοποιημένους και ειδικά καταρτισμένους επαγγελματίες του χώρου, αλλά προέκυψε και υλοποιήθηκε ad hoc ως συμπλήρωμα ή επέκταση μιας διευρυμένης μετάφρασης/διερμηνείας, με ελάχιστες ποιοτικές απαιτήσεις, ευέλικτο γνωστικό περιεχόμενο και ασαφές επαγγελματικό περίγραμμα των διαπολιτισμικών μεσολαβητών. Γι’ αυτό το λόγο, στο πλαίσιο του παρόντος σχεδιασμού του θεσμικού πλαισίου της διαπολιτισμικής μεσολάβησης καθώς και της αναγνώρισης της επαγγελματικής ταυτότητας των διαπολιτισμικών μεσολαβητών, είναι πολύ σημαντική η θέσπιση ενός σαφούς και ενιαίου επαγγελματικού περιγράμματος των διαπολιτισμικών μεσολαβητών, η ενίσχυση τους με τις απαραίτητες γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες αναφορικά με τις ανάγκες των αιτούντων και των δικαιούχων διεθνή προστασία και των μεταναστών στην Ελλάδα καθώς και η πιστοποίηση της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής τους εξειδίκευσης από δημόσιους φορείς. Προς αυτήν την κατεύθυνση και στο πλαίσιο του σχεδιασμού των προγραμμάτων επαγγελματικής εξειδίκευσης πιστοποιημένων διαπολιτισμικών μεσολαβητών, είναι πολύ σημαντικό να προβλεφθεί η συνεργασία και να αξιοποιηθούν οι μαθησιακοί πόροι και το εκπαιδευτικό υλικό διαπολιτισμικής μεσολάβησης το οποίο έχει παραχθεί από ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Ως παράδειγμα αναφέρεται το υλικό που έχει παραχθεί από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) μέσω του προγράμματος ReCULM (http://www.reculm.eu/el/).
Παράλληλα, την περίοδο αυτή εκπονείται με συντονιστή εταίρο το ΕΚΚΕ και με τη συμμετοχή του ΕΟΠΠΕΠ (αλλά και φορέων από τη Ισπανία, Ιταλία και Ην. Βασίλειο) ειδικό πρόγραμμα που αφορά τους διερμηνείς στο πλαίσιο της πολιτισμικής διαμεσολάβησης με στόχο την επαγγελματική τους πιστοποίηση εντός των διαδικασιών που θα προβλεφθούν με τη ψήφιση του παρόντος νομοσχεδίου. Συνεπώς, προτείνεται η πρόσκληση του ΕΚΚΕ και του ΕΟΠΠΕΠ στις εργασίες της αρμόδιας επιτροπής της Βουλής και η καλύτερη δυνατή εμπλοκή τους, δεδομένης της τεχνογνωσίας που έχει συσσωρευτεί.
Στο παρελθόν είχε δημιουργηθεί αρχείο πολιτισμικλων διαμσολαβητών στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος ΤΙΜΕ