Κεφάλαιο 3 – Άξονας Πολιτικής 5 – Διαπολιτισμικότητα
Την τελευταία τριετία, η προσφυγική κρίση και η μαζική ροή πολιτών τρίτων χωρών έχουν δημιουργήσει νέα δεδομένα στη συνύπαρξη διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων εντός της ελληνικής κοινωνίας, καθώς και στον τρόπο λειτουργίας βασικών τομέων της δημόσιας διοίκησης, η οποία καλείται πλέον να διαχειριστεί τις αυξημένες ροές πληθυσμών από τρίτες χώρες, με τρόπο που σέβεται και μεριμνά για τα ανθρώπινα και θεμελιώδη δικαιώματα όλων των πολιτών.
Μέσα σε αυτό το νέο πολυπολιτισμικό περιβάλλον, που διαμορφώνεται τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό και κυρίως τοπικό επίπεδο, η διαπολιτισμικότητα και η διαπολιτισμική μεσολάβηση αποκτούν ξεχωριστή βαρύτητα και λειτουργούν ως γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ του γηγενούς πληθυσμού και των μεταναστών/μεταναστριών, αιτούντων/αιτουσών και δικαιούχων διεθνούς προστασίας.
Δεδομένων των νέων συνθηκών και αναγκών, η Ελληνική Πολιτεία έχει προβεί στη νομοθέτηση συγκεκριμένων πρωτοβουλιών οι οποίες εδραιώνουν περαιτέρω τη σημασία που αποδίδεται στα ζητήματα διαμεσολάβησης και διαπολιτισμικότητας, όπως:
• η Κ.Υ.Α. 14435-1135/2016 με την οποία καθορίζονται οι ελάχιστες προδιαγραφές λειτουργίας των Κέντρων Κοινότητας. Στο πλαίσιο των Κέντρων Κοινότητας δύναται να λειτουργούν Κέντρα Ένταξης Μεταναστών τα οποία στελεχώνονται και από διαπολιτισμικό μεσολαβητή
• ο Ν. 4375/2016 με τον οποίο συστήνεται η Διεύθυνση Κοινωνικής Ένταξης στη Γενική Γραμματεία Μεταναστευτικής Πολιτικής με αρμοδιότητες, μεταξύ άλλων, την προώθηση δράσεων διαπολιτισμικής μεσολάβησης
• ο νέος Οργανισμός του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, (Π.Δ. 122/2017, ΦΕΚ 149/τ.Α/10-10-2017), στον οποίο το πρώην Τμήμα Ενημέρωσης, Ευαισθητοποίησης και Κοινωνικής Συνοχής της Διεύθυνσης Κοινωνικής Ένταξης μετονομάζεται σε Τμήμα «Διαπολιτισμικότητας, Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης», με περαιτέρω εξειδίκευση σε θέματα διαπολιτισμικότητας και διαμεσολάβησης, όπως: α) τον καθορισμό προδιαγραφών και διαδικασιών πιστοποίησης και κατάρτισης διαπολιτισμικών μεσολαβητών, β) την προώθηση, υλοποίηση και παρακολούθηση δράσεων που προάγουν τη διαπολιτισμική επικοινωνία σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ένταξης και δράσεων διαπολιτισμικής μεσολάβησης, καθώς και γ) την προώθηση της κοινωνικής ένταξης μέσω σχεδιασμού και παρακολούθησης προγραμμάτων διαπολιτισμικότητας
• ο Ν.4368/2016 με το άρθρο 61 του οποίου θεσπίζονται οι Διαμεσολάβητες Υγείας «με αποστολή την αρωγή σε ευπαθείς (ευάλωτες και ειδικές) ομάδες του πληθυσμού για άρση των εμποδίων στην πρόσβασή τους σε υπηρεσίες υγείας του Δημοσίου Συστήματος».
• ο νέος Οργανισμός του Υπουργείου Υγείας (Π.Δ.121/2017, ΦΕΚ 148/τ.Α’/9-10-2017) με τον οποίο προβλέπεται η δημιουργία Τμήματος Διαπολιτισμικής Φροντίδας, το οποίο θα υπάγεται στη Δ/νση Δημόσιας Υγείας (περ.στ,παρ.2.αρ.22), με αρμοδιότητα μεταξύ άλλων τη διασύνδεση μετακινούμενων πληθυσμών με τις δομές υγείας του δημόσιου συστήματος υγείας.
Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι την τρέχουσα περίοδο εκπονείται από το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής και τη Διεύθυνση Κοινωνικής Ένταξης, σε συνεργασία με συναρμόδιους φορείς, το επαγγελματικό περίγραμμα του διαπολιτισμικού μεσολαβητή, με στόχο τη θεσμική κατοχύρωση του επαγγέλματος, την αναβάθμιση της ποιότητας, των παρεχομένων υπηρεσιών και τη δημιουργία σχετικού περιγράμματος κατάρτισης και πιστοποίησης. Επίσης εξετάζονται νομοθετικές ρυθμίσεις για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των διαπολιτισμικών μεσολαβητών, στην εργασία.
Ο σχεδιασμός των προτεινόμενων δράσεων διαπολιτισμικότητας στο πλαίσιο της παρούσας Εθνικής Στρατηγικής για την Ένταξη, λαμβάνει υπόψιν συγκεκριμένα προβλήματα και δυσλειτουργίες που εντοπίζονται στο σύγχρονο πολυπολιτισμικό περιβάλλον όπως, μεταξύ άλλων, την απουσία ολοκληρωμένης προσέγγισης σε θέματα διαπολιτισμικότητας, την ύπαρξη γλωσσικών εμποδίων και πολιτισμικών διαφορών που θέτουν εμπόδια στην επικοινωνία των μεταναστών και μεταναστριών, των αιτούντων και αιτουσών διεθνούς προστασίας και των δικαιούχων αυτής και τα οποία επιβαρύνουν την καθημερινότητά τους, κ.ά.
Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο του παρόντος άξονα, οι προτεινόμενες δράσεις προώθησης της διαπολιτισμικότητας επικεντρώνονται στον εμπλουτισμό του θεσμικού ρόλου των διαπολιτισμικών μεσολαβητών και στην ενίσχυση της διαπολιτισμικότητας, της διαπολιτισμικής αλληλεπίδρασης και του διαθρησκευτικού διαλόγου, τα οποία στοχεύουν:
• στην ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου του επαγγέλματος του διαπολιτισμικού μεσολαβητή καθώς και στο σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων για την πιστοποίηση του
• στην προώθηση του διαπολιτισμικού και διαθρησκευτικού διαλόγου μέσω συντονισμένου σχεδιασμού
• στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας υποδοχής και την επιτυχή αντιμετώπιση αρνητικών στερεοτύπων και στάσεων
• στην προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης και της δημιουργίας εμπιστοσύνης μεταξύ γηγενών, μεταναστών/μεταναστριών προσφύγων/γυναικών προσφύγων και γενικά πολιτών με διαφορετικές πολιτισμικές/θρησκευτικές καταβολές