Κεφάλαιο 3 – Άξονας Πολιτικής 4 – Μέτρο Πολιτικής 4.1
Μέτρο Πολιτικής 4.1: Καταγραφή και αναγνώριση προσόντων και δεξιοτήτων
4.1.1 Χαρτογράφηση του εκπαιδευτικού υποβάθρου, της εργασιακής εμπειρίας και του επαγγελματικού προφίλ δεξιοτήτων δικαιούχων και αιτούντων/αιτουσών διεθνούς προστασίας
Η δράση επιδιώκει να αναπτύξει μια διαδικασία με σκοπό τον προσδιορισμό των δεξιοτήτων και των επαγγελματικών/ακαδημαϊκών προσόντων αρχικά των δικαιούχων διεθνούς προστασίας και, σε δεύτερη φάση, των αιτούντων/αιτουσών αυτής που διαμένουν σε κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, ανοιχτές δομές φιλοξενίας καθώς και διαμερίσματα σε όλη τη χώρα. Για το σκοπό αυτό, θα χρησιμοποιηθεί η «εργαλειοθήκη» δεξιοτήτων και προσόντων» που έχει αναπτυχθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα επιχειρηθεί, αρχικά, η μαζική χαρτογράφηση του εκπαιδευτικού υποβάθρου, της εργασιακής εμπειρίας και του προφίλ δεξιοτήτων τους, με απώτερο σκοπό τη συλλογή ποιοτικών στοιχείων του εν λόγω πληθυσμού που διαμένει στη χώρα και έχει, βάσει νόμου, δικαίωμα εργασίας. Σημειώνεται ότι μακροπρόθεσμα, η χαρτογράφηση θα πραγματοποιείται στα Κ.Υ.Τ. της χώρας. Επιπλέον, η δράση στοχεύει στην απλοποίηση της διαδικασίας αντιστοίχησης των ατόμων που αναζητούν εργασία με τις κενές θέσεις εργασίας υπό το πρίσμα του νέου «Μηχανισμού διάγνωσης των αναγκών της αγοράς εργασίας» (Ν. 4368/2016).
4.1.2 Δημιουργία πληροφοριακού συστήματος με σκοπό την ποιοτική και ποσοτική επεξεργασία των στοιχείων της χαρτογράφησης δεξιοτήτων και διασύνδεσή του με σχετικές υπηρεσίες
Μέσω της δράσης αυτής θα αξιοποιηθούν τα δεδομένα που θα συλλεχθούν κατά τη χαρτογράφηση του εκπαιδευτικού υποβάθρου, της εργασιακής εμπειρίας και του προφίλ δεξιοτήτων των αιτούντων διεθνούς προστασίας. Στόχος είναι η δημιουργία μιας δεξαμενής πληροφοριών με σκοπό την ποιοτική και ποσοτική επεξεργασία τους προκειμένου να στηριχθεί ο έγκαιρος προσδιορισμός των δεξιοτήτων και των προσόντων των δικαιούχων και των αιτούντων/αιτουσών διεθνούς προστασίας. Παράλληλα, το πληροφοριακό σύστημα θα έχει τη δυνατότητα διασύνδεσης με τα πληροφοριακά συστήματα συναρμόδιων για την ένταξη Υπουργείων και δημόσιων φορέων (π.χ. Εργασίας, Παιδείας, Υγείας, Δήμοι, κ.ά.) με σκοπό τη δημιουργία στοχευμένων δράσεων για την ομάδα-στόχο.
Άλλες δράσεις
• Πρόβλεψη νέων τρόπων/μηχανισμών αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων, της κατάρτισης και/ή της επαγγελματικής εμπειρίας, των νεοαφιχθέντων/νεοαφιχθείσων μέσω νομοθετικής ρύθμισης και σε δεύτερο επίπεδο μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας
Η ασαφής αναφορά σε «ειδικά προγράμματα», τα οποία δεν προσδιορίζονται ως προς την αντιστοίχιση των εκροών τους με το Εθνικό και Ευρωπαϊκό πλαίσιο προσόντων (Ν. 3879/2010). Τα «ειδικά προγράμματα», στην πραγματικότητα έρχονται να στερήσουν το ελάχιστο εκπαιδευτικό προσόν του Επιπέδου 2 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, αλλά και την μελλοντική πρόσβαση σε κάθε πρόγραμμα αρχικής επαγγελματική εκπαίδευσης και κατάρτισης, από τη στιγμή που η κατοχή Απολυτηρίου Γυμνασίου αποτελεί προϋπόθεση φοίτησης στα Επαγγελματικά Λύκεια και η κατοχή ενδεικτικού Α’ Λυκείου, προϋπόθεση εγγραφής στις Επαγγελματικές Σχολές.
Η γενικότερη εντύπωση έλλειψης συγκροτημένου σχεδιασμού ενισχύεται ακόμη περισσότερο, από την διαπίστωση απουσίας οποιασδήποτε αναφοράς σε καθιερωμένα όργανα επεξεργασίας των δημόσιων πολιτικών κατάρτισης, όπως το Εθνικό Συμβούλιο Σύνδεσης της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης με την Απασχόληση, ή σε αρμόδιους ρυθμιστικούς οργανισμούς όπως ο Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού.
Η γενικότερη εντύπωση που σχηματίζεται κατά την ανάγνωση των Μέτρων Πολιτικής σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση, κατάρτιση και ένταξη στην αγορά εργασίας, είναι η δημιουργία διαδοχικών παράλληλων συστημάτων εξαίρεσης των προσφυγικών πληθυσμών, από τις καθιερωμένες αρμόδιες δημόσιες πολιτικές. Οι αυθαίρετοι αποκλεισμοί από την υποχρεωτική εκπαίδευση, συμβάλουν στον αποκλεισμό από την επαγγελματική κατάρτιση και καταλήγουν στην ανάπτυξη «μαύρων αγορών» εργασίας, «ειδικά για πρόσφυγες». Η ύπαρξη «ειδικών προγραμμάτων», χωρίς προσδιορισμένο θεσμικό πλαίσιο και βιωσιμότητα, αντί την ενδυνάμωσης της ενταξιακής λειτουργίας του υπάρχοντος εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος κατάρτισης, ουσιαστικά αφαιρεί θεσμικούς και οικονομικούς πόρους και περιορίζει τις δυνατότητες απόκτησης επιχειρησιακής εμπειρίας από τους εργαζόμενους στο πεδίο της κοινωνικής ένταξης.
Η υπόρρητη πολιτική επιλογή της αντιμετώπισης της κοινωνικής ένταξης ως ιδιότυπης συνεχούς «κατάστασης ανάγκης» και όχι ως θεμελιακής διάστασης του κοινωνικού κράτους, υπερκαθορίζει τα προτεινόμενα μέτρα στους τομείς εκπαίδευσης, κατάρτισης και ένταξης στην αγορά εργασίας. Αυτό αποτυπώνεται και στα προτεινόμενα χρηματοδοτικά εργαλεία, ελάχιστα εκ των οποίων εμφανίζονται να εξαρτώνται από πόρους του τακτικού Κρατικού Προϋπολογισμού.
Το σχετικό μέτρο πολιτικής κινείται σε ορθή κατεύθυνση, πλην όμως θα πρέπει να συνδυασθεί και με επικαιροποίηση της ισχύουσας νομοθεσίας, που ενίοτε αποκλείει, ιδίως αιτούντες διεθνή προστασία, από την αναγνώριση των προσόντων και των δεξιοτήτων τους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της έλλειψης δυνατότητας έκδοσης αδείας οδήγησης σε αιτούντες διεθνή προστασία, καθώς κρίνεται απαραίτητη η προσκόμιση αδείας διαμονής, σύμφωνα με την με αριθμό Α3/ οικ. 50984/7947 απόφαση του Υφυπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (ΦΕΚ Β’3056/2013). Λόγω της ύπαρξης δε συχνά τέτοιων διαφοροποιήσεων αποκλείονται, ιδίως αιτούντες άσυλο από τη δυνατότητα ένταξής τους στην αγορά εργασίας, εμποδίζοντας έτσι και την ένταξή τους ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας στη χώρα.
Η αναφορά πραγματοποίησης της χαρτογράφησης των προσόντων των διαμένοντων στα Κ.Υ.Τ. προτείνεται να λαμβάνει χώρα μετά τη θετική απόφαση απόδοσης προσφυγικού καθεστώτος, δεδομένου ότι παραμένουν σε αυτά και άτομα, στα οποία δεν πρόκειται να χορηγηθεί καθεστώς.
Η χαρτογράφηση προσόντων είμαι μια δράση ιδιαίτερης σημασίας για την ενίσχυση της απασχολησιμότητας των αιτούντων και δικαιούχων διεθνούς προστασίας. Δεδομένου ότι έχει ήδη αναγγελθεί πριν 1,5 χρόνο θα θέλαμε να γνωρίζουμε αν υπάρχει κάποια πρόοδος και χρονοδιάγραμμα σχετικά με την υλοποίηση του μέτρου.
4.1.2. Προσδιορισμός σχετικών υπηρεσιών και σαφής αναφορά στην προστασία προσωπικών δεδομένων!