Κεφάλαιο 3 – Άξονας Πολιτικής 2 – Μέτρο Πολιτικής 2.4
Μέτρο Πολιτικής 2.4: Διευκόλυνση της πρόσβασης των μεταναστών και των μεταναστριών, των αιτούντων/αιτουσών και δικαιούχων διεθνούς προστασίας σε υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας
2.4.1 Επέκταση προγραμμάτων ιατρικής φροντίδας και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε αιτούντες και αιτούσες και δικαιούχους διεθνούς προστασίας
Το Υπουργείο Υγείας με τις νομοθετικές ρυθμίσεις για την πλήρη πρόσβαση των ανασφάλιστων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων στις Δημόσιες Δομές Υγείας, όπως επίσης και με τα χρηματοδοτούμενα προγράμματα από το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας και το Ταμείο Ασύλου, Ένταξης και Μετανάστευσης, με φορέα υλοποίησης το ΚΕΕΛΠΝΟ, παρέχει ολοκληρωμένες υπηρεσίες που καλύπτουν τις υγειονομικές και ψυχοκοινωνικές ανάγκες των προσφύγων/γυναικών προσφύγων και των μεταναστών/μεταναστριών τόσο στην ηπειρωτική χώρα, όσο και στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου.
Συγκεκριμένα: α) εφαρμόζει ένα σύστημα συνδρομικής επιτήρησης σε όλα τα Κέντρα Φιλοξενίας και τα Κ.Υ.Τ. με στόχο τη θωράκιση της δημόσιας υγείας και την πρόληψη, την έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση επιδημιών, β) υλοποιεί, υπό το συντονισμό της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Υγείας, δράσεις για την εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών με στόχο την πρόληψη επιδημικών εξάρσεων και την ομαλή ένταξή τους στο εκπαιδευτικό σύστημα, γ) παρέχει υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στα κέντρα φιλοξενίας και στα Κ.Υ.Τ., δ) ενισχύει με προσωπικό το Εθνικό Σύστημα Υγείας σε Πρωτοβάθμιο και Δευτεροβάθμιο επίπεδο, το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας (Ε.Κ.Α.Β.) και το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας (Ε.Κ.ΕΠ.Υ), ε) εκπόνησε και εφαρμόζει το Πρωτόκολλο Εκτίμησης της Ευαλωτότητας στο πλαίσιο της διαδικασίας καταγραφής στα ΚΥΤ. Παράλληλα, παρέχονται υπηρεσίες (ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ψυχολογικής υποστήριξης, κοινωνικής υποστήριξης και διερμηνείας) στα Προαναχωρησιακά Κέντρα Κράτησης Αλλοδαπών, με φορέα υλοποίησης την ΑΕΜΥ ΑΕ.
Η συνέχιση και επέκταση των προγραμμάτων ιατρικής φροντίδας και ψυχοκοινωνικής στήριξης περιλαμβάνουν ποικίλες δράσεις που άπτονται του τομέα προστασίας, όπως είναι α) η παροχή των υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στα Κέντρα Φιλοξενίας Προσφύγων και στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, β) η ενίσχυση των δημόσιων δομών υγείας σε Πρωτοβάθμιο και Δευτεροβάθμιο επίπεδο, του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας (Ε.Κ.Α.Β.) και του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων Υγείας (Ε.Κ.ΕΠ.Υ.), γ) ο συντονισμός των φορέων που δρουν στο πεδίο, δ) η ανάπτυξη μηχανισμών πρόληψης, αντιμετώπισης και πληροφόρησης και ε) η εξασφάλιση ομοιογενούς και συνεχούς απόκρισης.
Παράλληλα, αναγκαία καθίσταται η συνεχιζόμενη εκπαίδευση στις αρχές προστασίας ασυνόδευτων ανηλίκων, ΑμεΑ, θυμάτων βίας/trafficking/βασανιστηρίων, όπως επίσης και η ανάπτυξη μηχανισμών διασύνδεσης με φορείς προστασίας. Επίσης, προβλέπεται η υποστήριξη στα Νοσοκομεία/Κέντρα Φιλοξενίας/Κ.Υ.Τ. της διαχείρισης, ιατρικής και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης των θυμάτων έμφυλης βίας/trafficking/βασανιστηρίων, χρηστών ουσιών, ενώ παράλληλα προωθούνται ενισχυτικές παρεμβάσεις για τη φροντίδα μητέρας-παιδιού και των υπηρεσιών αναπαραγωγικής υγείας.
Για τους ως άνω στόχους τίθεται ως προτεραιότητα η πρόληψη άμεσων κινδύνων, η πρόληψη επιδείνωσης της ευαλωτότητας, η συνεχής ανάπτυξη ικανοτήτων (capacity building) και η πλήρης εφαρμογή του Πρωτοκόλλου Εκτίμησης της Ευαλωτότητας στο πλαίσιο της διαδικασίας καταγραφής στα Κ.Υ.Τ..
Στο πλαίσιο ανάπτυξης στοχευμένων προγραμμάτων και δράσεων για την πρόληψη και την αγωγή υγείας, με απώτερο στόχο την έγκαιρη και αποτελεσματική διαχείριση συμβάντων επικίνδυνων για τη δημόσια υγεία και τον περιορισμό ενδεχόμενων συνεπειών τους, ο περαιτέρω σχεδιασμός περιλαμβάνει: α) την υποστήριξη του Συστήματος Επιτήρησης, σε σημεία παροχής φροντίδας προσφύγων/ γυναικών προσφύγων και μεταναστών/μεταναστριών, β) τον συντονισμό της επείγουσας υγειονομικής απόκρισης, γ) τον έλεγχο και τη διαχείριση της πληροφορίας σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και άλλους εμπλεκόμενους (Διεθνείς Οργανισμούς & ΜΚΟ). Οι παρεμβάσεις δημόσιας υγείας πραγματοποιούνται με βάση συγκεκριμένα πρωτόκολλα, για τα οποία προβλέπεται η αξιολόγησή τους ανά τακτά χρονικά διαστήματα, για τη διασφάλιση της υγείας του πληθυσμού και την αποφυγή εμφάνισης λοιμωδών και μη λοιμωδών νοσημάτων.
Τέλος, στο πλαίσιο στοχευμένων δράσεων για την προστασία της Δημόσιας Υγείας και της υγείας προσφύγων και μεταναστών, δίνεται προτεραιότητα στη διατήρηση υψηλής εμβολιαστικής κάλυψης του παιδικού πληθυσμού, σύμφωνα με τις οδηγίες της Εθνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής Εμβολιασμών, στην καταγραφή και την αντιμετώπιση χρόνιων νοσημάτων με την οργάνωση επιτήρησης και την ανάπτυξη αρχείου σε χώρους που διαβιούν πρόσφυγες και μετανάστες.
2.4.2 Εξειδικευμένη διαπολιτισμική επιμόρφωση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού σε νοσοκομεία και άλλες υπηρεσίες υγείας
Η παροχή εξειδικευμένης διαπολιτισμικής επιμόρφωσης σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό νοσοκομείων και υπηρεσιών υγείας (π.χ. Τοπικών Μονάδων Υγείας) κρίνεται απαραίτητη για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των μεταναστών/μεταναστριών, των αιτούντων/αιτουσών και των δικαιούχων διεθνούς προστασίας στις υπηρεσίες υγείας. Η γνώση των ειδικών συνθηκών μεταχείρισης και των σχετικών αναγκών των μεταναστών/προσφύγων που προέρχονται από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα καθώς και των πιθανών απαγορεύσεων, περιορισμών και πρακτικών που επιβάλλονται από ήθη, έθιμα, δοξασίες και στάσεις, θα βελτιώσουν τις μεταξύ τους επαφές και θα αυξήσουν την αποτελεσματικότητα του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του. Ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να δοθεί στο προσωπικό που υπηρετεί σε περιοχές με μεγάλο μεταναστευτικό/προσφυγικό πληθυσμό.
2.4.3 Προώθηση εξειδικευμένων υπηρεσιών διαπολιτισμικής μεσολάβησης σε νοσοκομεία και άλλες υπηρεσίες υγείας
Πέρα από την επιμόρφωση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται η παρουσία εξειδικευμένου προσωπικού για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των μεταναστών/μεταναστριών, των αιτούντων/αιτουσών και των δικαιούχων διεθνούς προστασίας στις υπηρεσίες υγείας. Προς το σκοπό αυτό, κρίνεται σημαντικό να παρέχονται υπηρεσίες διαπολιτισμικής μεσολάβησης από καταρτισμένους και, ει δυνατόν, πιστοποιημένους Διαπολιτισμικούς Μεσολαβητές με σαφή ειδίκευση στα θέματα υγείας, σε νοσοκομεία και υπηρεσίες υγείας (π.χ. Τοπικές Μονάδες Υγείας) σε περιοχές με υψηλή συγκέντρωση μεταναστευτικού/προσφυγικού πληθυσμού.