Κεφάλαιο 3 – Άξονας Πολιτικής 2 – Μέτρο Πολιτικής 2.2
Μέτρο Πολιτικής 2.2: Αναβάθμιση και ενίσχυση της λειτουργίας των υπηρεσιών μετανάστευσης του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής
2.2.1 Σύνταξη έκθεσης αξιολόγησης των αποτελεσμάτων των ρυθμίσεων του Κώδικα Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης (Ν.4251/2014) και εντοπισμός των σημείων που έχουν προκαλέσει δυσλειτουργίες
Η δράση προβλέπει τη σύντανξη αναλυτικής έκθεσης για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των ρυθμίσεων του Κώδικα Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης (Ν.4251/2014) μετά την πάροδο τεσσάρων ετών από την έναρξη της εφαρμογής του, ούτως ώστε να εντοπισθούν τα σημεία που έχουν προκαλέσει δυσλειτουργίες και απαιτείται βελτίωση ή προσαρμογή τους στις σημερινές συνθήκες. Το έργο θα εκτελεστεί από Επιτροπή, με τη συμμετοχή υπηρεσιακών παραγόντων καθώς και Ειδικών Συμβούλων του Υπουργείου.
2.2.2 Επεξεργασία και εισήγηση τροποποιήσεων στην κατεύθυνση της απλούστευσης των διαδικασιών και της βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες τρίτων χωρών
Σε συνέχεια της ολοκλήρωσης της αξιολόγησης του Κώδικα Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης θα γίνει εισαγωγή και επεξεργασία αντίστοιχων τροποποιήσεων στην κατεύθυνση της απλούστευσης των διαδικασιών και της βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες τρίτων χωρών.
2.2.3 Κατάρτιση οδηγού για την παρουσίαση των τροποποιήσεων του Κώδικα Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης και την ενημέρωση των ενδιαφερόμενων και εμπλεκόμενων φορέων σχετικά με τις νομοθετικές εξελίξεις
Με στόχο τη συγκέντρωση των προτεινόμενων τροποποιήσεων του Κώδικα Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης καθώς και την έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση των εμπλεκόμενων και ενδιαφερόμενων φορέων (υπάλληλοι Διευθύνσεων Αλλοδαπών και Μετανάστευσης, μεταναστευτικοί σύλλογοι, κ.ά.), προτείνεται η κατάρτιση και η έκδοση σχετικού ενημερωτικού οδηγού ο οποίος θα περιλαμβάνει και θα αναλύει διεξοδικά τις νέες νομοθετικές εξελίξεις και θα επικαιροποιείται τακτικά.
2.2.4 Μελέτη, κατηγοριοποίηση και καταγραφή των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των πολιτών τρίτων χωρών ανά τομέα κυβερνητικής πολιτικής και ανά κατηγορία άδειας διαμονής
Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των πολιτών τρίτων χωρών ποικίλλουν αναλόγως της κατηγορίας της άδειας διαμονής και του καθεστώτος που κατέχουν. Τα μακροχρόνια καθεστώτα διαμονής παρέχουν περισσότερα δικαιώματα από τις βραχυχρόνιες άδειες διαμονής, ενώ στους πολίτες που έχουν άδειες διαμονής που καλύπτονται από ευρωπαϊκές οδηγίες χορηγούνται τα διευρυμένα δικαιώματα που προβλέπονται από τις Οδηγίες αυτές. Εντούτοις, πρέπει να διερευνηθεί εάν οι ρυθμίσεις αυτές έχουν αποτυπωθεί και στις ρυθμίσεις και εγκυκλίους των αρμόδιων Υπουργείων, ώστε να διασφαλίζεται η άσκηση των δικαιωμάτων.
Προς αυτό το σκοπό, προτείνεται η υλοποίηση μελέτης, κατηγοριοποίησης και καταγραφής των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των μεταναστών ανά τομέα κυβερνητικής πολιτικής και ανά κατηγορία άδειας διαμονής, γεγονός που θα διευκολύνει μεταξύ άλλων και την άσκηση κυβερνητικής πολιτικής για την ενδυνάμωση των δικαιωμάτων τους.
Τα αποτελέσματα της εν λόγω μελέτης αναμένεται να αναρτηθούν και στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής.
2.2.5 Αναβάθμιση και αναμόρφωση του πληροφοριακού συστήματος του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και διασύνδεση με συναρμόδιους φορείς και όργανα για την εξαγωγή επικαιροποιημένων στατιστικών στοιχείων
Λαμβάνοντας υπόψη ότι διάφοροι φορείς και όργανα (όπως η Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης, η Υπηρεσία Ασύλου, η Γενική Διεύθυνση Μεταναστευτικής Πολιτικής, κ.λπ.) τηρούν στοιχεία όσον αφορά τους νεοεισερχόμενους μετανάστες/μετανάστριες και δικαιούχους διεθνούς προστασίας, προτείνεται η ηλεκτρονική διασύνδεση όλων των φορέων και η αναμόρφωση του πληροφοριακού συστήματος του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής προκειμένου να συγκεντρώνονται όλα τα στοιχεία που αφορούν τις αποφάσεις για απόδοση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας, τη διασπορά των ατόμων στην επικράτεια, τις προβλεπόμενες παροχές (π.χ. πρόσβαση στην εκπαίδευση), κλπ.
Στο εν λόγω ενιαίο πληροφοριακό σύστημα εξυπηρέτησης υποθέσεων πολιτών τρίτων χωρών θα έχουν πρόσβαση όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και θα μπορούν ανά πάσα στιγμή να εξάγονται επικαιροποιημένα στατιστικά στοιχεία αναφορικά με τη σύσταση και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του φιλοξενούμενου πληθυσμού με στόχο τη λήψη αποφάσεων αναφορικά με δράσεις και προγράμματα ένταξης. Παράλληλα, η αναμόρφωση του πληροφοριακού συστήματος θα ενισχύσει τη διαλειτουργικότητα με τα εθνικά συστήματα πληροφοριών για το άσυλο, την υγεία, την εργασία, κ.τ.λ. καθώς και την ενοποίηση της διαδικασία παροχής υπηρεσιών στις ομάδες-στόχο.
2.2.6 Ολοκλήρωση των διαδικασιών ψηφιοποίησης της έκδοσης/ανανέωσης ηλεκτρονικών αδειών
Η εν λόγω δράση προβλέπει την ηλεκτρονική υποβολή αιτημάτων από πολίτες τρίτων χωρών και επιχειρήσεις για υποθέσεις μετανάστευσης μέσω της ανάπτυξης συστημάτων και εφαρμογών τεχνολογίας και πληροφορικής μέσω της ηλεκτρονικής υποβολής αιτημάτων και κατάθεσης φακέλου προς τις Υπηρεσίες Μιας Στάσης και την κεντρική υπηρεσία. Στη δράση, περιλαμβάνεται επίσης, η δημιουργία εφαρμογών διαχείρισης ηλεκτρονικού ραντεβού για πολίτες, επιχειρήσεις και νομικούς εκπροσώπους, καθώς και η ανάπτυξη συστήματος αυτοματοποιημένης επιβεβαίωσης εγκυρότητας, ολοκλήρωσης και πιστότητας υποβαλλόμενων εγγράφων.
Συμμετοχή εκπροσώπων του ΝΠΙΔ με την επωνυμία «ΕΠΑΝΟΔΟΣ» στην επιτροπή που θα επεξεργαστεί τροποποιήσεις στον Κώδικας Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης για την απλούστευση της διαδικασίας κλπ αναφορών αποφυλακισμένων.
Η μελέτη, κατηγοριοποίηση και καταγραφή των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των πολιτών τρίτων χωρών (2.2.4) έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Προφανώς τα δικαιώματα είναι ήδη κατοχυρωμένα με νόμους, πολλοί από τους οποίους αφορούν ενσωμάτωση ενωσιακού δικαίου.
Στην πράξη όμως πολλές φορές η διοίκηση φέρεται να αγνοεί τις δικές της υποχρεώσεις. Δυστυχώς η εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης αλλά και των δικαιωμάτων των πολιτών τρίτων χωρών που προβλέπονται (εδώ και πολλά χρόνια) στον Κώδικα Μετανάστευσης, των δικαιωμάτων της ενιαίας άδειας και του επί μακρόν διαμένοντος γίνεται με πολλά εμπόδια. Με έναν περίεργο τρόπο συγχωρείται η άγνοια νόμου για τη διοίκηση κάτι που προφανώς δεν συμβαίνει για τους πολίτες.
Η άγνοια των υποχρεώσεων που προκύπτουν από την μεταναστευτική νομοθεσία από τους πολίτες τρίτων χωρών οδηγεί σε απώλεια του καθεστώτος νομιμότητας και σε ταλαιπωρία. Η άγνοια των υποχρεώσεων από τη μεριά της διοίκησης οδηγεί σε ταλαιπωρία και δυσκολεύει την ένταξη ανθρώπων που δεν έχουν φταίξει σε κάτι.
Φαίνεται ότι το ΥΜΕΠΟ έχει καταγράψει τις «δυσλειτουργίες» άλλων υπουργείων και η πρόταση του μπορεί να δώσει μια μικρή ώθηση προς τη νομιμότητα. Χρειάζονται όμως πολύ πιο γρήγορα βήματα.