Κεφάλαιο 3 – Άξονας Πολιτικής 1 – Μέτρο Πολιτικής 1.3
Μέτρο Πολιτικής 1.3: Αναβάθμιση και επέκταση των παρεχόμενων υπηρεσιών υποδοχής σε αιτούντες και αιτούσες διεθνούς προστασίας
1.3.1 Προώθηση και γεωγραφική επέκταση σε περισσότερους δήμους του προγράμματος στέγασης σε διαμερίσματα αιτούντων/αιτουσών διεθνούς προστασίας και παροχή οικονομικού βοηθήματος
Για όσο διάστημα εξετάζεται η αίτηση των αιτούντων και των αιτουσών διεθνούς προστασίας, παρέχεται η δυνατότητα στέγασης σε ενοικιαζόμενα διαμερίσματα με την ταυτόχρονη παροχή προπληρωμένων καρτών για την κάλυψη των βασικών αναγκών τους μέσω του Προγράμματος Στήριξης Έκτακτης Ανάγκης για την Ένταξη και τη Στέγαση – ESTIA (Emergency Support to Integration and Accommodation). Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διαμέσου της Διεύθυνσης Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Πολιτικής Προστασίας (DG ECHO), και υλοποιείται σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Σκοπός της εν λόγω δράσης είναι η υπαγωγή περισσότερων αιτούντων και αιτουσών διεθνούς προστασία στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, με την ταυτόχρονη γεωγραφική του επέκταση σε περισσότερες περιοχές και δήμους της χώρας, με απώτερο στόχο την κατά το δυνατόν αυτόνομη διαβίωσή τους και τη σταδιακή ένταξή τους στον τοπικό κοινωνικό ιστό. Ταυτόχρονα, προτείνεται η παροχή εγγυήσεων και κινήτρων σε μικρούς ιδιοκτήτες για τη διάθεση περισσότερων κατοικιών στην αγορά ενοικιαζόμενης κατοικίας.
Παράλληλα, προτείνεται η σταδιακή αποδέσμευση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες από τη διαχείριση του προγράμματος και η εκπαίδευση των δήμων ώστε να αναλάβουν το πρόγραμμα στέγασης οι φορείς της Tοπικής Aυτοδιοίκησης σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Προστασίας Αιτούντων Άσυλο του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής.
1.3.2 Ενίσχυση της διαδικασίας ταυτοποίησης και πρόσβασης των αιτούντων και αιτουσών διεθνούς προστασίας σε πόρους και υλικές συνθήκες υποδοχής με ενοποιημένο τρόπο μέσω βάσης δεδομένων και μέσω ηλεκτρονικής κάρτας
Στο πλαίσιο της ανάγκης για τη δημιουργία ενός ενιαίου σημείου διοίκησης για την παρακολούθηση και τη διασφάλιση της πρόσβασης του πληθυσμού που εισέρχεται στη χώρα σε υλικές συνθήκες υποδοχής και βασικές υπηρεσίες, η συγκεκριμένη δράση προτείνει το σχεδιασμό διαλειτουργικής βάσης δεδομένων και, στη συνέχεια, «έξυπνης» ηλεκτρονικής κάρτας για τους αιτούντες και τις αιτούσες διεθνούς προστασίας, οι οποίοι διαμένουν προσωρινά στη χώρα ή/και θα παραμείνουν σε αυτήν μετά την αναγνώριση του καθεστώτος προστασίας τους. Η βάση δεδομένων θα παρέχει περιλαμβάνει όλες τις προβλεπόμενες παροχές (π.χ. στέγη, οικονομικό βοήθημα) προς τους αιτούντες και τις αιτούσες άσυλο, ενώ θα δίνει τη δυνατότητα διασύνδεσης με όλες τις σχετικές υπηρεσίες (π.χ. υγείας, εκπαίδευσης) με στόχο την ολιστική απεικόνιση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς κάθε αιτούντα και κάθε αιτούσα και με απώτερο στόχο βέλτιστη εξυπηρέτησή των ωφελούμενων.
Παράλληλα, θα συμβάλλει: α) στην αποτελεσματικότερη διαχείριση των διαθέσιμων πόρων, β) στην υποβολή εκθέσεων αναφορικά με τη σύσταση και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του φιλοξενούμενου πληθυσμού, γ) στην παρατήρηση του πληθυσμού με στόχο τη λήψη αποφάσεων αναφορικά με δράσεις και προγράμματα πρώιμης ένταξης, δ) στην ενίσχυση της διαλειτουργικότητας με τα εθνικά συστήματα πληροφοριών για τη νόμιμη μετανάστευση και, τέλος, ε) στην ενοποίηση της διαδικασίας ταυτοποίησης και παροχής υπηρεσιών και αγαθών στην ομάδα-στόχο.
Άλλες δράσεις
• Προγράμματα παροχής κοινωνικών υπηρεσιών σε ευάλωτες ομάδες στο πλαίσιο των προγραμμάτων στέγασης σε ενοικιαζόμενα διαμερίσματα
Η προώθηση του προγράμματος στέγασης μέσω της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ενώ καταρχήν είναι θετικό μέτρο, θα πρέπει να συνδυασθεί με την εποπτεία του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και της Διεύθυνσης Προστασίας Αιτούντων Ασυλο, όπως επίσης και με ένα συνολικό σχέδιο γεωγραφικής επέκτασης του προγράμματος στέγασης στο σύνολο της χώρας και όχι με συγκέντρωση των αιτούντων άσυλο σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές και ιδιαίτερα στα νησιά του Ανατ. Αιγαίου, όπως και σε άλλες περιοχές. Η προώθηση της ένταξης των δικαιούχων διεθνούς προστασίας πρέπει να αποτελεί κρατική μέριμνα. Ενόψει δε του ότι, όπως προαναφέρθηκε ανωτέρω στο σχόλιο υπό 3.5, η διαδικασία της ένταξης εκκινεί ήδη από το στάδιο της υποδοχής των αιτούντων άσυλο, θα πρέπει να αποτελεί βασική μέριμνα της Εθνικής Στρατηγικής για την Ενταξη, η πρόβλεψη ενός ολικού σχεδίου υποδοχής και ένταξης στο σύνολο της χώρας και να μην αφήνεται στις προθέσεις ή στις διαθέσεις των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης.
Αναφέρεται η παροχή εγγυήσεων και κινήτρων σε μικρούς ιδιοκτήτες για τη διάθεση περισσότερων κατοικιών για τη φιλοξενία αιτούντων και αιτουσών διεθνούς προστασίας, ωστόσο απουσιάζει πρόταση συγκεκριμένων μέτρων π.χ. φοροελαφρύνσεις.
Αναφέρεται ότι ο απώτερος στόχος της δράσης για την επέκταση του προγράμματος στέγασης ESTIA είναι η «κατά το δυνατόν αυτόνομη διαβίωση τους και σταδιακή ένταξη τους στον τοπικό κοινωνικό ιστό». Πέρα από την παροχή στέγασης και βοηθήματος που διαθέτονται στα πλαίσια του προγράμματος, είναι απαραίτητες και άλλες παροχές και δράσεις προκειμένου να διασφαλιστεί η αυτόνομη διαβίωση και ένταξη, πιθανόν συνδυαστικά με άλλα προγράμματα (ενίσχυση διαπολιτισμικότητας και δικτύωση με την τοπική κοινωνία, προγράμματα ένταξης στην αγορά εργασίας με τοπικό χαρακτήρα κλπ).