Με το προτεινόμενο Οργανόγραμμα, η τέως Διεύθυνση Επαγγελματικής Ασφάλισης, του Β΄ Πυλώνα Προαιρετικής Κοινωνικής Ασφάλισης, η οποία με το άρθρο 34 του ΠΔ. 113/2014 (ΦΕΚ 180, τ. Α΄ -έναρξη ισχύος από την 29.10.2014), ήδη έχει υποβαθμιστεί με την μετατροπή της σε Αυτοτελές Τμήμα Επαγγελματικής Ασφάλισης, υποβαθμίζεται περαιτέρω με την προτεινόμενη ένταξή της ως Τμήμα στην Διεύθυνση Πρόσθετης Ασφάλισης (του Α΄ Πυλώνα Υποχρεωτικής Κοινωνικής Ασφάλισης).
Ο υπάρχον υποβιβασμός της Επαγγελματικής Ασφάλισης (του Β΄ Πυλώνα αυτού της Προαιρετικής Κοινωνικής Ασφάλισης) ως Αυτοτελές Τμήμα και ο περαιτέρω προτεινόμενος υποβιβασμός ως δύο τμήματα στη Διεύθυνση Πρόσθετης Ασφάλισης (του Α΄ Πυλώνα Υποχρεωτικής Κοινωνικής Ασφάλισης) θα καταστήσει πάρα πολύ δυσχερή την λειτουργία του για τους εξής λόγους:
1. H Επαγγελματική Ασφάλιση όπως οριοθετείται παγκοσμίως, αποτελεί τον δεύτερο (Β΄) Πυλώνα της προαιρετικής κοινωνικής ασφάλισης που τοποθετείται εκτός γενικής κυβέρνησης και έχει διακριτά χαρακτηριστικά, οργάνωση και λειτουργία από το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, ήτοι την κύρια και επικουρική κοινωνική ασφάλιση που αποτελούν τον πρώτο πυλώνα ασφάλισης.
Τα επαγγελματικά Ταμεία είναι ένα ιδιαίτερα εξειδικευμένο αντικείμενο. Τόσο η ίδρυση, όσο και η εποπτεία και ο έλεγχος τους διαφέρουν πλήρως ως προς τον τρόπο και το περιεχόμενο σε σχέση με τα Ταμεία του Δημοσίου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
Για τον λόγο αυτό σε όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα αρμόδια Υπουργεία λειτουργούν Διευθύνσεις Επαγγελματικής Ασφάλισης και όχι υποβαθμισμένα τμήματα.
2. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνοντας μεγάλη σημασία στο θεσμό της Επαγγελματικής Ασφάλισης, έχει ιδρύσει ξεχωριστή αρμόδια Αρχή εποπτείας των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, η οποία εδρεύει στη Φρανκφούρτη, την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (ΕΑΑΕΣ –στα αγγλικά ΕΙΟΡΑ)
Η Υπηρεσία μας συνεργάζεται και στενά και εβδομαδιαίως με την ανωτέρω αρμόδια Αρχή, η οποία ελέγχει συνεχώς και μέσω εκτενών ερωτηματολογίων την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Δικαίου Επαγγελματικής Ασφάλισης στην χώρα μας.
3. Τον θεσμό της Επαγγελματικής Ασφάλισης τον ελέγχει παγκοσμίως και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) αναφορικά με την ενσωμάτωση των διεθνών προτύπων που έχουν τεθεί.
4. Το Αυτοτελές Τμήμα Επαγγελματικής Ασφάλισης είναι αρμόδιο για την ίδρυση, τον έλεγχο και την εποπτεία των επαγγελματικών Ταμείων, ως μία από τις Εποπτικές Αρχές για τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης. Σε συνεννόηση με την Πολιτική Ηγεσία του Υπουργείου συνεργάζεται με τις άλλες δύο Εποπτικές (Ανεξάρτητες) Αρχές, ήτοι την Εθνική Αναλογιστική Αρχή και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς προκειμένου να εφαρμοστεί το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο. Η εποπτεία καθίσταται πολύ δυσχερής όταν ασκείται από Υπηρεσία σε επίπεδο Τμήματος και όχι Διεύθυνσης.
5. Σε εθνικό επίπεδο παρατηρείται μια δυναμική επέκταση του θεσμού της Επαγγελματικής Ασφάλισης καθώς όπως διαφαίνεται από τα στοιχεία, ενώ έως το έτος 2013 είχαν ιδρυθεί εννέα (9) ΤΕΑ Προαιρετικής Ασφάλισης και τέσσερα (4) ΤΕΑ Υποχρεωτικής Ασφάλισης. Τρία χρόνια μετά, στα τέλη του έτους 2016– αρχές έτους 2017, ιδρύθηκαν επιπλέον δύο (2) ΤΕΑ Προαιρετικής Ασφάλισης. Έως σήμερα έχουν ιδρυθεί συνολικά δεκαπέντε (15) ΤΕΑ.
Επισημαίνεται ότι, αυτή την περίοδο η Υπηρεσία μας επεξεργάζεται αιτήματα που έχουν ήδη υποβληθεί για τη δημιουργία επιπλέον τριών (3) Ταμείων και αναμένεται εντός των ημερών και η αποστολή ακόμη ενός (1) άλλου αιτήματος.
Συνεπώς, από τα μέχρι στιγμής δεδομένα, εκτιμάται έως το τέλος του έτους 2017 θα υφίστανται τουλάχιστον δεκαεννέα (19) Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης.
Όπως διαφαίνεται από τα προεκτεθέντα, είναι οργανωτικά σκόπιμο και λειτουργικά αναγκαίο, ο Β΄ Πυλώνας Προαιρετικής Επαγγελματικής Ασφάλισης να εποπτεύεται από μια αναβαθμισμένη Υπηρεσία, σε επίπεδο Διεύθυνσης, με την παρακάτω προτεινόμενη εσωτερική οργανωτική διάρθρωση και να μην είναι τμήμα της Διεύθυνσης Πρόσθετης Ασφάλισης του (Α΄ Πυλώνα Υποχρεωτικής Κοινωνικής Ασφάλισης) όπως έχει προταθεί στο υπό συζήτηση Οργανόγραμμα:
α) Τμήμα Εσωτερικής Νομοθεσίας: Το Τμήμα αυτό θα ασχολείται με τη μελέτη, επεξεργασία, θέσπιση και επιμέλεια εφαρμογής μέτρων που αφορούν θέματα της Επαγγελματικής Κοινωνικής Ασφάλισης, την ενημέρωση και εισήγηση προς τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για τη λήψη αναγκαίων μέτρων και την εκπαίδευση των υπαλλήλων των ΤΕΑ.
β) Τμήμα Διεθνούς Παρακολούθησης: Το Τμήμα αυτό θα ασχολείται με τη μελέτη, επεξεργασία, θέσπιση και επιμέλεια εφαρμογής μέτρων για την παρακολούθηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και διεθνή χώρο της εξέλιξης στα θέματα επαγγελματικής προστασίας, την εναρμόνιση με τους κανόνες και τη συμμετοχή στη διαδικασία συντονισμού της νομοθεσίας των Κρατών Μελών, για τη συμπληρωματική ασφάλιση και προστασία των διακινούμενων εργαζομένων, την παρακολούθηση διαδικασιών και διμερών θεμάτων για τη σύγκλιση των συστημάτων αυτών καθώς και τη σύναψη διασυνοριακής δραστηριότητας ιδιωτικών εταιρειών ή επαγγελματικών ταμείων της χώρας μας με επαγγελματικά ταμεία του εξωτερικού.
γ) Τμήμα Επιτοπίων Ελέγχων και Τήρησης Μητρώου των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης: Στο υπάρχον Οργανόγραμμα του Υπουργείου και στο προτεινόμενο Οργανόγραμμα που έχει κατατεθεί στο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, δεν έχει προβλεφθεί ειδικό τμήμα για τη διενέργεια εκτενών ελέγχων στα Επαγγελματικά Ταμεία. Η Υπηρεσία μας κρίνει σκόπιμη την ίδρυση ενός τέτοιου Τμήματος, το οποίο θα ασχολείται με τη μελέτη, επεξεργασία, θέσπιση και επιμέλεια εφαρμογής μέτρων για την διενέργεια επιτοπίων ελέγχων, την τήρηση Μητρώου των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης και την επιμέλεια και τήρηση του Μητρώου της ΕΙΟΡΑ.
Τέλος, παρατηρούμε ότι στο ανωτέρω Οργανόγραμμα, έχει παραλειφθεί η κατεξοχήν ασφαλιστική Δ/νση της Διαδοχικής Κοινωνικής Ασφάλισης, η οποία ασκεί αρμοδιότητες εφ’όλης της ύλης της Κοινωνικής Ασφάλισης.
Η Διεύθυνση αυτή είναι η «Αρμόδια Αρχή» της Ελλάδος για την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού συντονιστικού δικαίου κοινωνικής ασφάλισης (Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί 883/2004 και 987/2009), συντονίζει την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής συντονιστικής νομοθεσίας και είναι και η «Αρμόδια Αρχή» για τη σύναψη και εφαρμογή Διμερών Συμβάσεων.
Συνεπώς αν καταργηθεί η μειωθεί η δομή της θα υπάρχει πρόβλημα και στην εκπροσώπηση της χώρας μας και στον συντονισμό της Κοινωνικής Ασφάλισης με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία.
Δρ. Π. Τσάμη
Προϊσταμένη του Αυτοτελούς Τμήματος Επαγγελματικής Ασφάλισης
Με το προτεινόμενο Οργανόγραμμα, η τέως Διεύθυνση Επαγγελματικής Ασφάλισης, του Β΄ Πυλώνα Προαιρετικής Κοινωνικής Ασφάλισης, η οποία με το άρθρο 34 του ΠΔ. 113/2014 (ΦΕΚ 180, τ. Α΄ -έναρξη ισχύος από την 29.10.2014), ήδη έχει υποβαθμιστεί με την μετατροπή της σε Αυτοτελές Τμήμα Επαγγελματικής Ασφάλισης, υποβαθμίζεται περαιτέρω με την προτεινόμενη ένταξή της ως Τμήμα στην Διεύθυνση Πρόσθετης Ασφάλισης (του Α΄ Πυλώνα Υποχρεωτικής Κοινωνικής Ασφάλισης). Ο υπάρχον υποβιβασμός της Επαγγελματικής Ασφάλισης (του Β΄ Πυλώνα αυτού της Προαιρετικής Κοινωνικής Ασφάλισης) ως Αυτοτελές Τμήμα και ο περαιτέρω προτεινόμενος υποβιβασμός ως δύο τμήματα στη Διεύθυνση Πρόσθετης Ασφάλισης (του Α΄ Πυλώνα Υποχρεωτικής Κοινωνικής Ασφάλισης) θα καταστήσει πάρα πολύ δυσχερή την λειτουργία του για τους εξής λόγους: 1. H Επαγγελματική Ασφάλιση όπως οριοθετείται παγκοσμίως, αποτελεί τον δεύτερο (Β΄) Πυλώνα της προαιρετικής κοινωνικής ασφάλισης που τοποθετείται εκτός γενικής κυβέρνησης και έχει διακριτά χαρακτηριστικά, οργάνωση και λειτουργία από το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, ήτοι την κύρια και επικουρική κοινωνική ασφάλιση που αποτελούν τον πρώτο πυλώνα ασφάλισης. Τα επαγγελματικά Ταμεία είναι ένα ιδιαίτερα εξειδικευμένο αντικείμενο. Τόσο η ίδρυση, όσο και η εποπτεία και ο έλεγχος τους διαφέρουν πλήρως ως προς τον τρόπο και το περιεχόμενο σε σχέση με τα Ταμεία του Δημοσίου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Για τον λόγο αυτό σε όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα αρμόδια Υπουργεία λειτουργούν Διευθύνσεις Επαγγελματικής Ασφάλισης και όχι υποβαθμισμένα τμήματα. 2. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνοντας μεγάλη σημασία στο θεσμό της Επαγγελματικής Ασφάλισης, έχει ιδρύσει ξεχωριστή αρμόδια Αρχή εποπτείας των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, η οποία εδρεύει στη Φρανκφούρτη, την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (ΕΑΑΕΣ –στα αγγλικά ΕΙΟΡΑ) Η Υπηρεσία μας συνεργάζεται και στενά και εβδομαδιαίως με την ανωτέρω αρμόδια Αρχή, η οποία ελέγχει συνεχώς και μέσω εκτενών ερωτηματολογίων την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Δικαίου Επαγγελματικής Ασφάλισης στην χώρα μας. 3. Τον θεσμό της Επαγγελματικής Ασφάλισης τον ελέγχει παγκοσμίως και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) αναφορικά με την ενσωμάτωση των διεθνών προτύπων που έχουν τεθεί. 4. Το Αυτοτελές Τμήμα Επαγγελματικής Ασφάλισης είναι αρμόδιο για την ίδρυση, τον έλεγχο και την εποπτεία των επαγγελματικών Ταμείων, ως μία από τις Εποπτικές Αρχές για τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης. Σε συνεννόηση με την Πολιτική Ηγεσία του Υπουργείου συνεργάζεται με τις άλλες δύο Εποπτικές (Ανεξάρτητες) Αρχές, ήτοι την Εθνική Αναλογιστική Αρχή και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς προκειμένου να εφαρμοστεί το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο. Η εποπτεία καθίσταται πολύ δυσχερής όταν ασκείται από Υπηρεσία σε επίπεδο Τμήματος και όχι Διεύθυνσης. 5. Σε εθνικό επίπεδο παρατηρείται μια δυναμική επέκταση του θεσμού της Επαγγελματικής Ασφάλισης καθώς όπως διαφαίνεται από τα στοιχεία, ενώ έως το έτος 2013 είχαν ιδρυθεί εννέα (9) ΤΕΑ Προαιρετικής Ασφάλισης και τέσσερα (4) ΤΕΑ Υποχρεωτικής Ασφάλισης. Τρία χρόνια μετά, στα τέλη του έτους 2016– αρχές έτους 2017, ιδρύθηκαν επιπλέον δύο (2) ΤΕΑ Προαιρετικής Ασφάλισης. Έως σήμερα έχουν ιδρυθεί συνολικά δεκαπέντε (15) ΤΕΑ. Επισημαίνεται ότι, αυτή την περίοδο η Υπηρεσία μας επεξεργάζεται αιτήματα που έχουν ήδη υποβληθεί για τη δημιουργία επιπλέον τριών (3) Ταμείων και αναμένεται εντός των ημερών και η αποστολή ακόμη ενός (1) άλλου αιτήματος. Συνεπώς, από τα μέχρι στιγμής δεδομένα, εκτιμάται έως το τέλος του έτους 2017 θα υφίστανται τουλάχιστον δεκαεννέα (19) Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης. Όπως διαφαίνεται από τα προεκτεθέντα, είναι οργανωτικά σκόπιμο και λειτουργικά αναγκαίο, ο Β΄ Πυλώνας Προαιρετικής Επαγγελματικής Ασφάλισης να εποπτεύεται από μια αναβαθμισμένη Υπηρεσία, σε επίπεδο Διεύθυνσης, με την παρακάτω προτεινόμενη εσωτερική οργανωτική διάρθρωση και να μην είναι τμήμα της Διεύθυνσης Πρόσθετης Ασφάλισης του (Α΄ Πυλώνα Υποχρεωτικής Κοινωνικής Ασφάλισης) όπως έχει προταθεί στο υπό συζήτηση Οργανόγραμμα: α) Τμήμα Εσωτερικής Νομοθεσίας: Το Τμήμα αυτό θα ασχολείται με τη μελέτη, επεξεργασία, θέσπιση και επιμέλεια εφαρμογής μέτρων που αφορούν θέματα της Επαγγελματικής Κοινωνικής Ασφάλισης, την ενημέρωση και εισήγηση προς τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για τη λήψη αναγκαίων μέτρων και την εκπαίδευση των υπαλλήλων των ΤΕΑ. β) Τμήμα Διεθνούς Παρακολούθησης: Το Τμήμα αυτό θα ασχολείται με τη μελέτη, επεξεργασία, θέσπιση και επιμέλεια εφαρμογής μέτρων για την παρακολούθηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και διεθνή χώρο της εξέλιξης στα θέματα επαγγελματικής προστασίας, την εναρμόνιση με τους κανόνες και τη συμμετοχή στη διαδικασία συντονισμού της νομοθεσίας των Κρατών Μελών, για τη συμπληρωματική ασφάλιση και προστασία των διακινούμενων εργαζομένων, την παρακολούθηση διαδικασιών και διμερών θεμάτων για τη σύγκλιση των συστημάτων αυτών καθώς και τη σύναψη διασυνοριακής δραστηριότητας ιδιωτικών εταιρειών ή επαγγελματικών ταμείων της χώρας μας με επαγγελματικά ταμεία του εξωτερικού. γ) Τμήμα Επιτοπίων Ελέγχων και Τήρησης Μητρώου των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης: Στο υπάρχον Οργανόγραμμα του Υπουργείου και στο προτεινόμενο Οργανόγραμμα που έχει κατατεθεί στο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, δεν έχει προβλεφθεί ειδικό τμήμα για τη διενέργεια εκτενών ελέγχων στα Επαγγελματικά Ταμεία. Η Υπηρεσία μας κρίνει σκόπιμη την ίδρυση ενός τέτοιου Τμήματος, το οποίο θα ασχολείται με τη μελέτη, επεξεργασία, θέσπιση και επιμέλεια εφαρμογής μέτρων για την διενέργεια επιτοπίων ελέγχων, την τήρηση Μητρώου των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης και την επιμέλεια και τήρηση του Μητρώου της ΕΙΟΡΑ. Τέλος, παρατηρούμε ότι στο ανωτέρω Οργανόγραμμα, έχει παραλειφθεί η κατεξοχήν ασφαλιστική Δ/νση της Διαδοχικής Κοινωνικής Ασφάλισης, η οποία ασκεί αρμοδιότητες εφ’όλης της ύλης της Κοινωνικής Ασφάλισης. Η Διεύθυνση αυτή είναι η «Αρμόδια Αρχή» της Ελλάδος για την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού συντονιστικού δικαίου κοινωνικής ασφάλισης (Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί 883/2004 και 987/2009), συντονίζει την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής συντονιστικής νομοθεσίας και είναι και η «Αρμόδια Αρχή» για τη σύναψη και εφαρμογή Διμερών Συμβάσεων. Συνεπώς αν καταργηθεί η μειωθεί η δομή της θα υπάρχει πρόβλημα και στην εκπροσώπηση της χώρας μας και στον συντονισμό της Κοινωνικής Ασφάλισης με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία. Δρ. Π. Τσάμη Προϊσταμένη του Αυτοτελούς Τμήματος Επαγγελματικής Ασφάλισης