Αρχική Ίδρυση Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας, εκσυγχρονισμός θεσμικού πλαισίου των Ανωτάτων Στρατιωτικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων...ΜΕΡΟΣ Β΄ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΜΥΝΤΙΚΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (Άρθρα 3-13)Σχόλιο του χρήστη Γεώργιος Τσούμπελης | 10 Μαΐου 2024, 20:59
ΣΧΟΛΙΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΊΔΡΥΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΑΜΥΝΤΙΚΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ, ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΤΩΝ ΑΝΩΤΑΤΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ, ΣΥΣΤΑΣΗ ΚΟΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΙΣ ΈΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ» Το σχέδιο νόμου και ειδικά η ίδρυση του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) είναι σίγουρα μία κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση με στόχο να ωθήσει την καινοτομία στο χώρο της άμυνας και όχι μόνο. Με τις κατάλληλες τροποποιήσεις, ο νόμος μπορεί να αποτελέσει σημαντικό υπόβαθρο ανάπτυξης με πολλαπλά οφέλη τόσο για την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία και τις εταιρίες που ασχολούνται με την έρευνα όσο και για τις Ένοπλες Δυνάμεις. Ως εκπρόσωποι της INTRACOM DEFENSE, έχοντας σημαντική εμπειρία σε Εθνικά και Ευρωπαϊκά προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης από τη θέση του συντονιστή αλλά και ως μέλος κοινοπραξιών μεταξύ Ευρωπαϊκών εταιριών του χώρου της άμυνας και ερευνητικών & πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, διατυπώνουμε τα σχόλιά μας επί του σχεδίου νόμου. Σχόλια επί του Άρθρου 3 (Σύσταση Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας): 1. Η σύσταση του ΕΛΚΑΚ ως Ανώνυμη Εταιρεία (ν.4548/2018) βάσει των κανόνων της ιδιωτικής οικονομίας που εποπτεύεται από το Υπουργείο Άμυνας αλλά δεν ανήκει στο Υπουργείο καθώς και η δυνατότητα του να έχει το ίδιο θυγατρικές εταιρείες σε συνδυασμό με το σκοπό του (δες πιο κάτω σχόλια επί του Άρθρου 4) μπορούν να οδηγήσουν σε φαινόμενα αθέμιτου ανταγωνισμού και/ή σύγκρουσης συμφερόντων. Σύμφωνα με τις αναφορές [1-26] αντίστοιχα Κέντρα Αμυντικής Έρευνας και Καινοτομίας άλλων χωρών όπως σε ΗΠΑ, Γαλλία, Αγγλία, Ισραήλ φαίνεται να ανήκουν και να εποπτεύονται από το Δημόσιο. Σχόλια επί του Άρθρου 4 (Σκοπός και αντικείμενο του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας): 1. «Η ίδρυση θυγατρικών εταιρειών με αντικείμενο την παραγωγή καινοτόμων τεχνολογικών προϊόντων, ειδικά στον τομέα των μη επανδρωμένων συστημάτων,…» της παρ. 1(ζ) αλλά και «Η υλοποίηση προγραμμάτων έρευνας και ανάπτυξης…» σύμφωνα με την παρ. 1(θ), «Η ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων ή υπηρεσιών…» σύμφωνα με την παρ. 1(ι), αλλά και οι παράγραφοι 1(ε), 1(στ), δημιουργούν θέματα σύγκρουσης συμφερόντων ή/και αθέμιτου ανταγωνισμού και θέτουν υπό αμφισβήτηση τη διαφάνεια των διαδικασιών και αποφάσεών του. Κατ’ επέκταση είναι προβληματικά τα αντίστοιχα σημεία της παραγράφου 3 του ίδιου άρθρου (ειδικά οι παράγραφοι 3(ε) και 3(στ)). 2. Γενικότερα, όπως βλέπουμε στα Κέντρα Αμυντικής Έρευνας και Καινοτομίας άλλων χωρών [1-24] όπως σε ΗΠΑ, Γαλλία, Αγγλία, Ισραήλ στόχο έχουν να βοηθήσουν την ανάπτυξη της καινοτομίας στον τομέα της Άμυνας, να παραχθούν τεχνολογίες και προϊόντα που μπορούν να γίνουν spin off εταιρείες, και το αντίστοιχο κέντρο θα τις βοηθήσει να εξελιχθούν και να τις ενώσει με το υπόλοιπο αμυντικό οικοσύστημα (VCs ή βιομηχανία) με στόχο το όφελος σε επίπεδο χώρας και Ενόπλων Δυνάμεων. Η λογική το ίδιο το κέντρο να γίνει βιομηχανία που παράγει προϊόντα δεν ακολουθείται (υπάρχει δυσκολία στην ανάπτυξη προϊόντων όπως τα συστήματα μη επανδρωμένων συστημάτων που αναφέρονται, διαδικασίες ανάπτυξης αμυντικών προϊόντων, εμφανίζονται θέματα αθέμιτου ανταγωνισμού). Χαρακτηριστικό το παράδειγμα από ARIA UK παρακάτω[11] όπου αναφέρεται: ARIA : “In practice We do not perform research internally that could be seen as competitive with prospective awardees. We do not retain IP rights to the work we fund nor do we take equity in resulting spinouts. That said, to promote inventor-led science startups and maximise the incentives for downstream scaling and growth: We do require that non-profit award recipients give preference to inventors in licensing. We limit the percentage of equity that non-profit award recipients and their affiliates can retain in spinouts resulting from ARIA-funded research.” 3. Αντίστοιχα άλλα κέντρα καινοτομίας για την Άμυνα όπως [3, 12, 23] δεν έχουν στόχο την παραγωγή πιστοποιημένων προϊόντων. Το Γαλλικό DIA αναφέρει στο [4] πως δεν μπορεί το ίδιο να κάνει προμήθεια στις Ένοπλες Δυνάμεις. Στόχος του είναι να βοηθήσει στην ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών και υποσυστημάτων που στη συνέχεια θα ενταχθούν στο αμυντικό οικοσύστημα και στην βιομηχανία. Σχόλια επί του Άρθρου 5 (Μετοχικό κεφάλαιο): 1. Μέτοχοι θα είναι το Ελληνικό Δημόσιο με ποσοστό 67% και η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας ΑΕ, με ποσοστό 33%. Το συνδυασμένο ποσοστό της συμμετοχής του Ελληνικού Δημοσίου στο ΕΛΚΑΚ, όπως εκπροσωπείται για την άσκηση των μετοχικών του δικαιωμάτων από τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας ή τον νόμιμο εκπρόσωπό του, και οποιουδήποτε άλλου φορέα του οποίου την απόλυτη πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου κατέχει το Ελληνικό Δημόσιο, δεν δύναται να είναι κατώτερο του πενήντα ενός τοις εκατό (51%) επί του συνόλου των μετοχών του ΕΚΑΕΑΚ με δικαίωμα ψήφου. Με βάση τα παραπάνω ποσοστό 16% μπορεί να κατέχεται τελικά από άλλους τρίτους φορείς ή πρόσωπα που εάν δεν υπάρχουν κατάλληλες προϋποθέσεις για θα μπορούσαν να δημιουργήσουν θέματα σύγκρουσης συμφερόντων και αθέμιτου ανταγωνισμού. Σχόλια επί του Άρθρου 6 (Πόροι): 1. Αναφορικά με τους πόρους της παρ. 2(β) κατά την οποία το ΕΛΚΑΚ θα μπορεί να χρηματοδοτείται μέσω του Ταμείου Ανάπτυξης Εθνικής Άμυνας, το οποίο με τη σειρά του θα μπορεί να χρηματοδοτείται μεταξύ άλλων και από χορηγήσεις και επενδύσεις από διεθνείς οργανισμούς, χορηγήσεις, δωρεές και λοιπές χρηματοδοτήσεις και επενδύσεις ερευνητικών κέντρων, φορέων του Δημοσίου, Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών του ν. 4873/2021 (Α'248), κλαδικών φορέων και φυσικών και νομικών προσώπων του εσωτερικού και του εξωτερικού, θα πρέπει να εξασφαλιστεί ότι σε κάθε περίπτωση θα υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες που θα αποτρέπουν τη μετέπειτα χρηματοδότηση αυτών των οντοτήτων από τον ΕΛΚΑΚ με τρόπο που θα προκαλεί αθέμιτο ανταγωνισμό. Σχόλια επί του Άρθρου 8 (Οργάνωση προγραμμάτων έρευνας και ανάπτυξης): 1. Η δυνατότητα που δίνεται στον ΕΛΚΑΚ να καθορίζει την προτεραιότητα των προγραμμάτων έρευνας και ανάπτυξης που εντάσσονται στο έργο του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας να καθορίζεται με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου και σύμφωνα με τα κριτήρια και τις διαδικασίες που καθορίζονται στο καταστατικό του της παραγράφου 6, έρχεται σε αντίφαση με την παράγραφο 1 και τις προτεραιότητες όπως αυτές έχουν καθοριστεί στο Ειδικό Στρατηγικό Σχεδιασμό Προγραμμάτων Έρευνας και Ανάπτυξης. 2. Κατά τον ίδιο τρόπο και η παράγραφος 3 όπου «Το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας εντάσσει σε προγραμματισμό υλοποίησης τα προγράμματα που περιλαμβάνονται στον Ειδικό Στρατηγικό Σχεδιασμό Προγραμμάτων Έρευνας και Ανάπτυξης, εκτός αν αιτιολογημένα το Διοικητικό Συμβούλιο αποφασίσει τη μη υλοποίηση κάποιου προγράμματος.» έρχεται σε αντίφαση με την παράγραφο 1 και τις προτεραιότητες όπως αυτές έχουν καθοριστεί στο Ειδικό Στρατηγικό Σχεδιασμό Προγραμμάτων Έρευνας και Ανάπτυξης. Σχόλια επί του Άρθρου 11 (Διανοητική Ιδιοκτησία): 1. Ο σκοπός για τον οποία μία εταιρία τεχνολογίας επενδύει πολύτιμους πόρους στην έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και προϊόντων, είναι η αποκόμιση των πνευματικών δικαιωμάτων σε όσα αναπτύσσει. Η ιδιοκτησία και διαχείριση των δικαιωμάτων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας από το Ελληνικό Δημόσιο και η δυνητική παραχώρηση χρήσης τους για πελάτες στο εξωτερικό σύμφωνα με όρους που θα καθοριστούν στις μετέπειτα συμβάσεις απέχει πολύ από τους στόχους κάθε εταιρίας που επενδύει στην έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών. 2. Προτείνουμε να υιοθετηθεί ο τρόπος που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κοινότητα στα προγράμματα EDF (European Defence Funds) στην ιδιοκτησία και χρήση των δικαιωμάτων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας. 3. Η μεταβίβαση πνευματικής ιδιοκτησίας σε οποιοδήποτε άλλο νομικό πρόσωπο πέραν της ίδιας της εταιρείας που τα αναπτύσσει ουσιαστικά δρα ως αντικίνητρο για τη συμμετοχή της σε έργο έρευνας και ανάπτυξης. 4. Στόχος του ΕΛΚΑΚ πρέπει να είναι η προώθηση της καινοτομίας και όχι η εκμετάλλευση των δικαιωμάτων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας πρέπει να έχει το δικαίωμα χρήσης για αμυντικούς σκοπούς της χώρας [11, 25, 26]. 5. Χαρακτηριστικό παράδειγμα από άλλα κέντρα καινοτομίας στην Ευρώπη: “ARIA : We do not retain IP rights to the work we fund nor do we take equity in resulting spinouts. That said, to promote inventor-led science startups and maximize the incentives for downstream scaling and growth: -We do require that non-profit award recipients give preference to inventors in licensing. -We limit the percentage of equity that non-profit award recipients and their affiliates can retain in spinouts resulting from ARIA-funded research.” Σχόλια επί του Άρθρου 13 (Καταστατικό), Ένατο Άρθρο Καταστατικού, Έσοδα: 1. Σε συνέχεια του σχολίου επί του Άρθρου 6 ανωτέρω, θα πρέπει να εξεταστεί το κατά πόσο είναι εφικτό η χρηματοδότηση του ΕΛΚΑΚ να γίνεται σύμφωνα με την παρ. 1(α) διότι η τιμολόγηση του 2,5% επί του ποσού των χρηματοδοτήσεων που λαμβάνουν οι επιλεγέντες φορείς από τα ταμεία που διαχειρίζεται το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας για την υλοποίηση προγραμμάτων έρευνας και ανάπτυξης ή επί όλων των συμβάσεων έρευνας και ανάπτυξης για τις οποίες μεσολάβησε το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας ή επί όλων των συμβάσεων προμήθειας τεχνολογικών προϊόντων και παροχής τεχνολογικών λύσεων στην περίπτωση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων όπως το EDF δεν είναι επιλέξιμη δαπάνη. Είναι ασαφές το κατά πόσο το ανωτέρω ποσοστό θα εφαρμόζεται στο ποσό που χρηματοδοτεί η Ελλάδα για τις Ελληνικές Οντότητες στο έργο ή θα εφαρμόζεται και επί του ποσού που χρηματοδοτείται και από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Επίσης, δεν είναι σαφές εάν θα αφορά όλους τους συμμετέχοντες στο έργο (Ελληνικές και μη οντότητες). Ειδικά για συμμετέχοντες εκτός Ελλάδος είναι πρακτικά αδύνατον να ισχύει. Δεν είναι σαφές εάν θα αφορά μόνο έργα που συντονίζονται από την Ελλάδα ή θα αφορά και έργα που η Ελλάδα έχει απλή συμμετοχή. Αναφορές French Defense Innovation Agency 1. All the threads come together at the defence innovation agency (europa.eu) 2. Agence de l'innovation de défense | Ministère des Armées (defense.gouv.fr) 3. Présentation de l'Agence | Ministère des Armées (defense.gouv.fr) 4. Defence Innovation Talks: a French perspective on defence innovation (youtube.com) 5. How France’s armed forces are riding the waves of innovation and digital - The Agility Effect How France’s armed forces are riding the waves of innovation and digital 6. A French perspective on defence innovation (iiss.org) German case 7. 68-Policy-Paper-Def-Innov-German-Case-May-2021.pdf (iris-france.org) UK Defense Innovation 8. uk-germany_military_innovation_.pdf (dgap.org) 9. Advantage through innovation: the Defence Innovation Initiative prospectus (publishing.service.gov.uk) 10. UK Defence Innovation Funds & Accelerator Programmes » Karve (karveinternational.com) 11. About ARIA - Aria US DARPA 12. About DARPA 13. Industry (darpa.mil) 14. Acquisition Innovation | Years of Innovation (darpa.mil) 15. Acquisition Innovation | What are OTs? (darpa.mil) 16. Acquisition Innovation | Protests and Litigation (darpa.mil) 17. Kuyath article on IP in OTs 1998.pdf (darpa.mil) 18. government-contracts-protecting-intellectual-prope.pdf (foley.com) 19. When working with DARPA, how do companies protect their intellectual property from automatic government ownership? - Quora 20. CRADAs - Cooperative Research & Development Agreements | U.S. Department of the Interior (doi.gov) 21. Frequently Asked Questions about the Federal Technology Transfer Act Program | US EPA Israel’s cases 22. Directorate of Defence Research & Development - Wikipedia 23. Innovative Strength | Ministry of Defense (mod.gov.il) 24. How Israel’s military is prioritizing dual-use start-ups to accelerate defense tech - Breaking Defense 25. Innofense - iHLS Startup Accelerator (i-hls.com) 26. iHLS Accelerator & Innofense Innovation Center (i-hls.com) IP rights 27. EDA CAT B Grant Agreement Model 28. EDF regulation – IPRs.