Αρχική Δεύτερο Σχέδιο Δράσης Εξοικονόμησης Ενέργειας1. Γενικό Πλαίσιο του 2ου ΣΔΕΑΣχόλιο του χρήστη WWF Ελλάς | 30 Σεπτεμβρίου 2011, 18:02
  • Σχόλιο του χρήστη 'WWF Ελλάς' | 30 Σεπτεμβρίου 2011, 18:02

    Παρατηρήθηκε πρόβλημα στην καταχώρηση των σχολίων του WWF Ελλάς, ενδεχόμενως εξαιτίας της ύπαρξης υπερσυνδέσεων. Πιο κάτω θα δείτε ξανά το σχολιασμό της οργάνωσης στο 2ο Σχέδιο Δράσης για την Ενεργειακή Απόδοση, χωρίς την ύπαρξη ενεργών συνδέσεων. Σας ευχαριστούμε Η εξοικονόμηση ενέργειας και η σημαντική βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης αποτελεί προτεραιότητα για όλες τις χώρες της ΕΕ και ιδίως αυτές που πλήττονται ιδιαίτερα από την οικονομική κρίση. Στο πλαίσιο αυτό οφείλουμε να αναγνωρίσουμε τη σημασία που έχει για τη χώρα μας η ύπαρξη ενός επικαιροποιημένου εθνικού σχεδίου δράσης για την ενεργειακή απόδοση. Η επίτευξη ενός σημαντικού ποσοστού εξοικονόμησης την περίοδο 2007-2010 δεν θα πρέπει να μας καθησυχάζει. Η μείωση οφείλεται σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό, ίσως πάνω από 80%, στην οικονομική κρίση και όσα την ακολούθησαν (αύξηση τιμής καυσίμων, αύξηση φόρων, μείωση εισοδήματος κτλ). Μάλιστα, η εξοικονόμηση ενέργειας θα ήταν ενδεχομένως ακόμα μεγαλύτερη αν δεν είχαν υλοποιηθεί μια σειρά από αντικρουόμενες πολιτικές, πχ. αύξηση τιμών εισιτηρίων στα μέσα μαζικής μεταφοράς της πρωτεύουσας, μείωση τιμής ηλεκτρισμού στις βιομηχανίες κτλ. Η επιτευχθείσα εξοικονόμηση λοιπόν είναι περισσότερο ένα φαινομενικό και όχι ουσιαστικό αποτέλεσμα καθώς προήλθε σχεδόν αποκλειστικά από την οικονομική κρίση. Ένας ενδεχόμενος εφησυχασμός στην ανάληψη πολιτικών πρωτοβουλιών θα αναδείξει τις αδυναμίες των σημερινών μέτρων εξοικονόμησης, όταν –ελπίζουμε σύντομα- επανέλθει η χώρα σε πορεία ανάπτυξης. Σήμερα, που η μείωση της κατανάλωσης με ανάπτυξη κατάλληλων δράσεων υπόσχεται ενίσχυση της απασχόλησης, βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και ενίσχυση των οικονομικών δεικτών, η δημιουργία περισσότερων και φιλόδοξων μέτρων εξοικονόμησης, που θα ξεπερνάνε τον χρονικό ορίζοντα της δεκαετίας, δεν είναι μια πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα. Πρόκειται για μια ευκαιρία που, όπως το WWF Ελλάς και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών επέδειξαν με σχετική έρευνα (WWF Ελλάς - Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πράσινα μέτρα: αξιολόγηση οφέλους/κόστους από την υλοποίηση σειράς δράσεων προώθησης των ανανεώσιμων πηγών (ΑΠΕ) και της εξοικονόμησης ενέργειας, Αθήνα 2010), δεν πρέπει να πάει χαμένη. Έχοντας ως δεδομένη την πιο πάνω παραδοχή για τη δυναμική των δράσεων εξοικονόμησης, καλωσορίζουμε καταρχήν το 2ο ΣΔΕΑ που κινείται σε θετική κατεύθυνση και περιγράφει με αξιόλογο τρόπο τη συνέχιση των προσπαθειών για βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Ισχύουν και για το 2ο ΣΔΕΑ τα θετικά σχόλια που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε επισημάνει κατά την αξιολόγηση (Commission Staff Working Document, SEC(2009)889 final, Synthesis of the complete assessment of all 27 National Energy Efficiency Action Plans as required by Directive 2006/32/EC on energy end-use efficiency and energy services, 23.06.2009) του 1ου ΣΔΕΑ της χώρας. Ότι δηλαδή είναι συνεκτικό, ολοκληρωμένο και περιέχει την απαραίτητη πληροφόρηση κτλ. Παραμένουν όμως κάποιες αδυναμίες, όπως για παράδειγμα ότι κάποια μέτρα δεν φαίνεται να εμπίπτουν ακριβώς στους ορισμούς περί ενεργειακής απόδοσης (πχ. απόσυρση οχημάτων, αλλαγή καυσίμου) και πιθανότατα δεν εμπίπτουν ούτε στους σκοπούς της οδηγίας. Άλλη μια αδυναμία και ίσως η σημαντικότερη αφορά το γεγονός πως δεν είναι σαφείς οι παραδοχές εκτίμησης της επιτευχθείσας και της αναμενόμενης εξοικονόμησης ενέργειας έως το 2020. Εκτός αυτού, δεν γίνεται κατανοητή η αποτελεσματικότητα και εξέλιξη κάθε μέτρου του 1ου σχεδίου δράσης, όπως είναι για παράδειγμα η συμβολή της αλλαγής της συμπεριφοράς των καταναλωτών, ούτε καν αυτών που θεωρητικά είναι πιο εύκολο να αξιολογηθούν ποσοτικά πχ. η προώθηση συστημάτων ΣΗΘΥΑ. Πρόκειται για ένα λάθος που μπορεί και πρέπει να αποφευχθεί στο 2ο σχέδιο δράσης, συμπεριλαμβάνοντας δείκτες προόδου για κάθε μέτρο. Σε αυτό το πλαίσιο, άμεσης διόρθωσης χρήζει η αδυναμία ποσοτικοποίησης της αναμενόμενης εξοικονόμησης από τη λήψη μέτρων στο 2ο σχέδιο δράσης. Αντί συγκεκριμένων ποσοτικών –και καλά τεκμηριωμένων- στόχων, περιλαμβάνεται μόνο μια γενική αναφορά στη χρήση «υπολογισμών μέσω της μεθοδολογίας που αναπτύχθηκε κατά την εκπόνηση του 1ου ΣΔΕΑ», πράγμα που δεν βοηθά στη σωστή αποτίμηση της δυναμικής και των ωφελειών κάθε μέτρου. Φαίνεται, επίσης, πως σε αρκετές περιπτώσεις απουσιάζει περαιτέρω εξειδίκευση των νέων μέτρων σε συγκεκριμένες πολιτικές, νομοθετικές ρυθμίσεις, φορολογικά κίνητρα κοκ. Πιθανότατα αυτό οφείλεται σε έλλειψη ικανοποιητικής επικοινωνίας μεταξύ του ΚΑΠΕ και της υπεύθυνης ομάδας εργασίας του Υπουργείου ΠΕΚΑ για την παραγωγή νομοθετικού και κανονιστικού έργου, πράγμα που ευχόμαστε και ελπίζουμε να διορθωθεί λίαν συντόμως προκειμένου να περιληφθούν στο 2ο ΣΔΕΑ οι εξειδικεύσεις που θα συνεισφέρουν στην επίτευξη των στόχων. Αναφορικά με τη βελτίωση της καταγραφής της φιλοδοξίας, δυναμικής και αποτελεσματικότητας κάθε μέτρου προτείνουμε να περιληφθούν οι ακόλουθες πληροφορίες: 1. Ενδεικτικός στόχος εξοικονόμησης 2. Τρόπος μέτρησης της αναμενόμενης εξοικονόμησης 3. Τρόπος διάχυσης της πληροφόρησης και ενημέρωσης των ομάδων-στόχων 4. Προϋπολογισμός 5. Πηγή χρηματοδότησης και χρήση χρηματοδοτικών εργαλειών 6. Ύπαρξη δείκτη «κόστος/KWh εξοικονόμησης» 7. Αναφορά σε ωφέλειες άλλες εκτός της εξοικονόμησης (πχ. κοινωνικές, μείωση επιδοτήσεων κτλ) 8. Ορισμός υπευθύνου επικοινωνίας (άτομο-φορέας) για κάθε μέτρο Επιπλέον, παρατηρείται πως αγνοείται σε μεγάλο βαθμό η εξοικονόμηση που θα μπορούσε να επιτευχθεί στη βιομηχανία, πράγμα που έρχεται σε καταφανή αντίθεση με την απόφαση του Υπουργείου, τον Ιούνιο του 2011, για μείωση της τιμής ηλεκτρισμού στον συγκεκριμένο κλάδο. Ακόμη, παρά το γεγονός πως ο τομέας των μεταφορών αναγνωρίζεται ως ένας από τους τομείς με πολύ μεγάλο δυναμικό εξοικονόμησης και παρά την καταγραφή συγκεκριμένων αναφορών για τις παθογένειες του (περιορισμένες υποδομές σε μέσα σταθερής τροχιάς, υπερβολική χρήση αεροπορικών μεταφορών, μειωμένη χρήση δημόσιων μέσων αστικής μετακίνησης κ.ά.), πολλά από τα μέτρα που προτείνονται θεωρούμε πως είναι είτε ανεπαρκή (ενημέρωση κοινού, προώθηση οικολογικής οδήγησης κλπ.) είτε εμφανίζουν σημαντική καθυστέρηση στην υλοποίηση τους, χωρίς να υπάρχει κάποια ένδειξη για μεταβολή της υφιστάμενης κατάστασης (εναλλακτικές μορφές μετακίνησης, εκσυγχρονισμός και επέκταση σιδηροδρομικού δικτύου, μετρό Θεσσαλονίκης κλπ.). Πρόκειται για ένα θέμα που πρέπει να αξιολογηθεί πολύ πιο αναλυτικά στο 2ο ΣΔΕΑ και να προταθούν πρόσθετες παρεμβάσεις με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και στόχους. Παρόμοια δυναμική θεωρούμε πως έχει ο κτιριακός τομέας, άποψη η οποία γίνεται εμφανής και στο υπό διαβούλευση κείμενο. Η σημασία του συγκεκριμένου τομέα όμως φαίνεται να υποβαθμίζεται από την έλλειψη αναφορών, έστω ενδεικτικών, σχετικών με την εξέλιξη των αναγγελθέντων μέτρων και στρατηγικών (ΚΕΝΑΚ, ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ κλπ.) αλλά και από τα ελλιπή μέτρα εποπτείας της εφαρμογής τους. Η εξοικονόμηση ενέργειας παραμένει ο μεγάλος στόχος και στοίχημα για την Ελλάδα. Ένα στοίχημα που πρέπει να κερδίσουμε μέσα από δράσεις και όχι εξαιτίας της οικονομικής αδράνειας. Η βελτίωση του υφιστάμενου αξιέπαινου 2ου ΣΔΕΑ θα λειτουργήσει ακόμα πιο θετικά στην ομαλή υλοποίηση των προτεινόμενων μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας. Όπως επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε σχετικό κείμενο εργασίας (Commission staff working paper, SEC(2011) 276 final, National Energy Efficiency Action Plans (NEEAPs): update on implementation, 8.3.2011), για να καταστεί το ΣΔΕΑ αποτελεσματικό θα πρέπει «να αφορά πραγματική δράση, να θέτει ποσοτικοποιημένους, μετρήσιμους στόχους με σαφή χρονοδιάγραμμα και στιβαρά βήματα αναφορικά με το ποιος κάνει τι, τον προϋπολογισμό και τους διαθέσιμους ανθρώπινους πόρους».