Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Σαράντης Δημητριάδης' | 30 Σεπτεμβρίου 2011, 20:10

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Πολύ ενδεικτικά μερικές μόνο παρατηρήσεις και κάποια γενικά σχόλια. Περισσότερα όταν εμφανιστεί συγκεκριμένο σχέδιο νόμου. Τα εντός εισαγωγικών παραπέμπουν στο υπο διαβούλευση κείμενο. Οι αριθμοί παραπέμπουν στις ενότητες του παραπάνω κειμένου. 2."....Στον χωροταξικό σχεδιασμό θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη και τα τυχόν κοιτάσματα που έχουν εντοπισθεί αλλά δεν βρίσκονται ακόμη σε φάση εκμετάλλευσης ώστε να προληφθεί, στο μέτρο του δυνατού, η ενδεχόμενη «αδρανοποίησή τους» εξαιτίας θεσμοθέτησης ανταγωνιστικών χρήσεων γης ή κατασκευής έργων υποδομής." Με το παραπάνω φαίνεται οτι προκρίνεται η δια νόμου παρεμπόδιση, σε απροσδιόριστο βάθος χρόνου, όλων των πιθανών ανταγωνιστικών (και ίσως εξίσου ή και περισσότερο κερδοφόρων)χρήσεων γης, ή σημαντικών ίσως έργων υποδομής, έναντι μιας πιθανολογούμενης μελλοντικής εκμετάλλευσης κοιτασμάτων που έχουν απλά εντοπισθεί, ούτε καν με βεβαιότητα μελετηθεί και αξιολογηθεί ως προς την οικονομική τους σημασία και τη δυνατότητα αξιοποίησής τους. Είναι προφανέστατο οτι αυτή είναι μια άκρως αντιαναπτυξιακή πρόβλεψη. 2. "Αναθεώρηση Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων, όπου απαιτείται." Η αναθεώρηση αυτή να φανταστούμε οτι μπορεί να είναι προς αμφότερες τις κατευθύνσεις ή, όπως το όλο πνεύμα των προτάσεων του προς διαβούλευση σχεδίου αφήνει να υποθέσουμε, αποκλειστικά προς την κατεύθυνση επέκτασης των εξορυκτικών - μεταλλευτικών εις βάρος των όποιων άλλων δραστηριοτήτων; 3. "Κωδικοποίηση και εκσυγχρονισμός της λατομικής/μεταλλευτικής νομοθεσίας (αδειοδοτικό σύστημα, θέματα έρευνας και εκμετάλλευσης, ασφάλειας και ελέγχου, περιβάλλοντος κλπ)" Οποιαδήποτε νέα κωδικοποίηση και "εκσυγχρονισμός" της λατομικής/μεταλλευτικής νομοθεσίας που δεν προβλέπει (όπως δεν προκύπτει από πουθενά οτι προβλέπει το υπό διαβούλευση κείμενο του ΥΠΕΚΑ)την καθιέρωση ενός εντελώς συγκεκριμένου συστήματος royalties, δεν είναι δυνατό να εγγυηθεί οτι η όποια εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου θα αποβεί εις όφελος του κοινωνικού συνόλου και όχι των μεταλλευτικών επιχειρήσεων μόνο. Η καθιέρωση ενός αυστηρού και καλά μελετημένου συστήματος royalties, που θα είναι δομημένο με αποκλειστική προτεραιότητα την, εντός των διεθνώς αποδεκτών πλαισίων, μεγιστοποίηση της κατακράτησης μέρους των κερδών των μεταλλευτικών επιχειρήσεων υπέρ της εθνικής οικονομίας, είναι το πρώτιστο ζητούμενο σε ό,τι αφορά την, με οικονομικούς τουλάχιστον όρους, ορθολογική αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας. Το οτι η επιλογή ενός συγκεκριμένου συστήματος royalties απαιτεί σχολαστικές οικονομοτεχνικές μελέτες μπορεί να είναι μια δικαιολογία για την μέχρι τώρα μη καθιέρωσή του, αλλά δεν μπορεί να είναι δικαιολογία και για το μέλλον, όταν μάλιστα συζητείται ακριβώς τώρα το νέο νομοθετικό πλαίσιο που θα διέπει την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου. 4. "Βασικό στοιχείο της εφαρμογής της μεταλλευτικής πολιτικής η προώθηση του διαλόγου και η εδραίωση εμπιστοσύνης μεταξύ Πολιτείας, βιομηχανίας και κοινωνικών εταίρων (τοπική κοινωνία, ΜΚΟ, καταναλωτές, εργαζόμενοι, κ.λ.π.). - Ανάληψη ενημερωτικής εκστρατείας με σκοπό την ευαισθητοποίηση του κοινού και την αντιστροφή του αρνητικού κλίματος που έχει διαμορφωθεί στην κοινωνία απέναντι στον εξορυκτικό κλάδο. Η εξωστρέφεια, η αντικειμενική ενημέρωση για την σημασία των ΟΠΥ στην καθημερινή ζωή, και τη συμβολή του τομέα στην εθνική οικονομία και την περιφερειακή ανάπτυξη όπως και η διαφάνεια στις σχέσεις με τοπικές κοινότητες και φορείς, αποτελούν τα ισχυρότερα και αποτελεσματικότερα εργαλεία μιας τέτοιας πρωτοβουλίας." Το αρνητικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί στην κοινωνία απέναντι στον εξορυκτικό κλάδο δεν είναι, όπως μάλλον πιστεύουν οι συντάκτες του προς διαβούλευση κειμένου, αποτέλεσμα ιδεοληψιών, ή ίσως ανεύθυνης προπαγάνδας κάποιων οικολόγων ή περιβαλλοντολόγων. Διαμορφώθηκε σταδιακά με εσωτερική εντός των κοινωνιών διαδικασία από τη συσσωρευμένη εμπειρία των επιπτώσεων του εξορυκτικού κλάδου, από τη σταδιακή γενική περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση του πληθυσμού, από τη συνειδητοποίηση της σημασίας του αδιατάρακτου φυσικού περιβάλλοντος, όχι μόνο ως αξίας αισθητικής αλλά και ως οικονομικής παραμέτρου και, τέλος, από την τοποθέτηση της ποιότητας ζωής ως αξίας υπέρτερης εκείνης του πλουτισμού (κάποιων τρίτων κατά κανόνα)με κάθε μέσο και εις βάρος του περιβάλλοντος. Εξάλλου, με την πληροφόρηση σε παγκόσμια κλίμακα πια, έγινε συνείδηση οτι η ύπαρξη σημαντικού ορυκτού πλούτου σε μια χώρα και η εκμετάλλευσή του δεν εγγυώνται πάντοτε, για να μην πω οτι σπάνια εγγυώνται, την ευημερία των κατοίκων της, αντίθετα, συχνά είναι η αιτία μιας πολύ υποβαθμισμένης ποιότητας ζωής, ιδίως σε μικρές χώρες με σημαντική πυκνότητα πληθυσμού, όχι βέβαια σε αχανείς και ιδιαίτερα αραιοκατοικημένες χώρες/περιοχές όπως η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Αλάσκα κ.α. Ως αντίλογος στα παραπάνω μπορεί να προβληθεί το επιχείρημα οτι ακριβώς τις κακές πρακτικές του εξορυκτικού κλάδου έρχεται να διορθώσει το προς διαβούλευση κείμενο. Η γενική εν τούτοις φιλοσοφία που αποπνέει, εμφανώς φιλοεξορυκτική και ελάχιστα φιλοπεριβαλλοντική (π.χ. έγκριση περιβαλλοντικών όρων με Υ.Α. αντι Κ.Υ.Α) δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας, για όσους τουλάχιστον θεωρούν την προστασία του περιβάλλοντος πρωταρχικής σημασίας. Η συμβολή του εξορυκτικού-μεταλλευτικού τομέα στην εθνική οικονομία και την περιφερειακή ανάπτυξη δεν είναι ούτε προφανής ούτε μονοσήμαντη. Ανέφερα παραπάνω τη διεθνή εμπειρία χωρών (μικρών και πυκνοκατοικημένων -πολύ περισσότερο εκείνων χωρίς καθιερωμένα royalties)με σημαντική τέτοια δραστηριότητα που όμως, και εξαιτίας αυτού ακριβώς, δεν ευημερούν καθόλου. Σε ό,τι αφορά την περιφερειακή ανάπτυξη αυτή, αν προκύψει, θα αφορά τις περιφέρειες μακράν των περιοχών με εξορυκτική-μεταλλευτική δραστηριότητα. Η όποια, ανταποδοτική υποτίθεται, παροχή των εξορυκτικών-μεταλλευτικών εταιριών προς τις τοπικές κοινωνίες είναι σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία τόσο ασήμαντη που μόνο ως στάχτη στα μάτια θα πρέπει να θεωρείται. Αν φανταστούμε οτι πραγματοποιείται η προβαλλόμενη από το (πρώην) ΙΓΜΕ πλήρης ανάπτυξη των εξορυκτικών-μεταλλευτικών προτάσεών του για τη βόρεια ελλάδα, τότε αυτή από το ένα άκρο της στο άλλο θα έχει μετατραπεί σε μια απέραντη εξορυκτική ζώνη (λιγνιτορυχεία της δυτικής μακεδονίας, χαλκο-χρυσορυχεία της κεντρικής και ανατολικής μακεδονίας και της θράκης), με τη συνακόλουθη βέβαια καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και την ανάπτυξη εκτεταμένων πεδίων όπου θα αποτίθενται τα διάφορα εξορυκτικά και μεταλλουργικά απόβλητα -με επικρεμάμενους τους περιβαλλοντικούς κινδύνους. Για την υπόλοιπη ελλάδα αυτό μπορεί(;) να θεωρηθεί "ανάπτυξη", για τους βορειοελλαδίτες όμως θα είναι μια σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας ζωής τους και των προοπτικών για εναλλακτικές αναπτυξιακές λύσεις στον τόπο τους. Σε ό,τι αφορά τη σημασία των ΟΠΥ(εννοείται φαντάζομαι τη θετική συμβολή τους)στην καθημερινή ζωή, αυτή αποτιμάται διαφορετικά ανάλογα με ποιο πρότυπο ζωής και "ανάπτυξης" προκρίνει κανείς ως σωστό. Εάν το κατ' εξοχήν προβαλλόμενο και ισχύον σήμερα πρότυπο ζωής και ανάπτυξης θεωρηθεί ως αναμφισβήτητα σωστό, αν είμαστε δηλαδή απόλυτα ευχαριστημένοι από το ισχύον πρότυπο ζωής και "ανάπτυξης" και τις συνέπειές του στην καθημερινή μας ζωή, τότε πράγματι αυτή η τελευταία θα μεταβληθεί προς το καλύτερο αν προσπαθήσουμε να εξορύξουμε ο,τιδήποτε μπορεί να μας εξοικονομήσει μερικά γραμμάρια χρυσού, θορίου, βολφραμίου, νιοβίου κ.λπ. -με όποιο περιβαλλοντικό κόστος-, ωστε να απολαμβάνουμε π.χ. ακόμα ταχύτερες επικοινωνίες με το κινητό μας, μια καλύτερη οθόνη στην τηλεόρασή μας, καλύτερη θερμική μόνωση στα διαστημικα σκάφη, καλύτερη διατρητική ικανότητα των πολεμικών βλημάτων, αλλά όχι λιγότερες ώρες εργασίας -και άρα περισσότερες ελεύθερες ώρες- καλύτερες αμοιβές, καλύτερες κρατικές παροχές κ.α. τέτοια. Αλήθεια, ποιές είναι οι θετικές συνέπειες στην καθημερινή μας ζωή από την πυρετική και περιβαλλοντικά καταστροφική συνεχή εξόρυξη χρυσού, ενός μετάλλου να σημειωθεί που υπάρχει ήδη εξορυγμένο και διαθέσιμο -όχι βέβαια σε όλους- σε υπερεπάρκεια, τα δε ήδη εξορυγμένα αποθέματά του μπορούν να καλύψουν τις όποιες πραγματικές ανάγκες στο μέταλλο αυτό για αρκετές επόμενες εκατονταετίες; Αφελής ρητορική ερώτηση θα πεί κάποιος, όμως λογική απάντηση δεν υπάρχει για το κοινό τουλάχιστον ανθρώπινο μυαλό.