Αρχική Εθνική Μεταλλευτική ΠολιτικήΕθνική Πολιτική της Χώρας για την Αξιοποίηση του Ορυκτού ΠλούτουΣχόλιο του χρήστη Εκ μέρους ομάδας εργασίας προσωπικού ΙΓΜΕ, Γιάννης Κατσίκης | 30 Σεπτεμβρίου 2011, 21:07
  • Σχόλιο του χρήστη 'Εκ μέρους ομάδας εργασίας προσωπικού ΙΓΜΕ, Γιάννης Κατσίκης' | 30 Σεπτεμβρίου 2011, 21:07

    Από ομάδα εργαζομένων του ΙΓΜΕ. Κατ’ αρχάς θέλουμε να τονίσουμε ότι με την σύνταξη και δημοσιοποίηση του κειμένου της Ομάδας Εργασίας διαμορφώθηκε επιτέλους ένα πλαίσιο συζήτησης για μια ορθολογική αξιοποίηση των ΟΠΥ της χώρας, συμβατή με την αειφόρο και βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτό συνιστά αποφασιστικό βήμα για την σωστή εκμετάλλευση ενός κρίσιμου και πολλά υποσχόμενου τομέα της Εθνικής Οικονομίας. Για την πρωτοβουλία αυτή εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας τόσο στην ομάδα εργασίας που μόχθησε για τη σύνταξη του κειμένου, όσο και στην Πολιτική Ηγεσία του ΥΠΕΚΑ που σήμερα ανέλαβε την ευθύνη τη σύστασή της και αύριο θα κάνει τις απαραίτητες ενέργειες για την αξιοποίηση των ΟΠΥ. Πιστεύουμε πως η Ομάδα Εργασίας, στην εισήγησή της, καλύπτει σχεδόν το σύνολο των παραμέτρων που είναι αναγκαίες για την βιώσιμη και αειφόρο εκμετάλλευση των ΟΠΥ και σε πολλά σημεία η παρέμβασή μας επικαλύπτει σημεία του κειμένου της. Σε οποιοδήποτε μελλοντικό νομοθέτημα θεωρούμε πως πρέπει να αναφέρονται σαφώς και τα εξής: Α. Ο ορυκτός πλούτος αποτελεί μη-ανανεώσιμη περιουσία του ελληνικού λαού. Β. Η εκμετάλλευσή του πρέπει να στηρίζει την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, την εξασφάλιση θέσεων εργασίας και την τεχνολογική πρόοδο. Γ. Η εκμετάλλευση πρέπει να γίνεται από ιδιώτες κάτω από την επίβλεψη του δημοσίου, (κυβέρνηση και ΟΤΑ), μετά από δημόσιο διαγωνισμό για ορισμένο χρονικό διάστημα, (που μπορεί να επεκτείνεται με θεσμοθετημένους κανόνες και αναπροσαρμογές ως προς τις απαιτήσεις και τις οικονομικές επιβαρύνσεις), ενώ το δημόσιο εξακολουθεί να έχει την κυριότητα, (αυτά είναι απαραίτητο να εφαρμοστούν επίσης στα λατομικά και άλλα προϊόντα). Δ. Η έρευνα και αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου πρέπει να γίνεται με τους κανόνες της επιστήμης και της τέχνης, αποδοτικά, με σεβασμό στο περιβάλλον, χωρίς υποβιβασμό της ποιότητας ζωής και χωρίς καταστροφικές επιπτώσεις για άλλες πλουτοπαραγωγικές πηγές της περιοχής, (πχ. Τουρισμός). Στο σημείο αυτό χρειάζονται κάποιες αυτονόητες επισημάνσεις: -Η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας με άμεσες επιπτώσεις στην απασχόληση, στο συναλλαγματικό ισοζύγιο και σε άλλους ζωτικούς τομείς της οικονομίας. -Η ύπαρξη και η εκμετάλλευση ενεργειακών ορυκτών ή πηγών υπαγορεύει σε μεγάλο ποσοστό την ενεργειακή πολιτική. -Η ύπαρξη και η εκμετάλλευση μεταλλικών και βιομηχανικών ορυκτών επιδρά άμεσα στην πρωτογενή και δευτερογενή παραγωγή της κάθε περιφέρειας. -Η εκμετάλλευση λατομικών προϊόντων και διακοσμητικών πετρωμάτων (μάρμαρα με την ευρύτερη έννοια), πέρα από τις άμεσες επιπτώσεις στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας, έχει επίσης κυρίαρχο ρόλο στις εξελίξεις στον τομέα των κατασκευών (τεχνικά έργα, οικοδομές). -Σχετικά με το επίμαχο θέμα της καταλληλότητας των λατομικών προϊόντων, θέλουμε να αναφέρουμε ότι είναι οικονομικά ασύμφορο, -ίσως και αδύνατο- να μεταφέρουμε λατομικά προϊόντα από την Σκανδιναβία στην Νότια Ευρώπη ή το αντίστροφο. Αρκετές φορές έχει διατυπωθεί η σκέψη πως, -εκτός από τις περιπτώσεις ακραίων επιβλαβών συστατικών- σε κάθε περιοχή θα έπρεπε να χρησιμοποιούμε το πιο κατάλληλο από τα «τοπικά» (με την ευρεία έννοια) προϊόντα. -Η εκμετάλλευση του συνόλου των ορυκτών πρώτων υλών έχει μεγάλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Επίσης: -Ένα Συμβούλιο Εθνικής Πολιτικής Ορυκτού Πλούτου μπορεί να παίξει ουσιαστικό και θετικό ρόλο. Αυτό όμως δεν πρέπει να είναι γραφειοκρατικό όργανο βολέματος υπαλλήλων ή κρατικοδίαιτων επιχειρήσεων (υπάρχουν!). -Χρειάζεται περαιτέρω ανάπτυξη στον τομέα των διακοσμητικών πετρωμάτων, (μάρμαρα με την ευρύτερη έννοια), που έχει να προσφέρει πολλά στην Εθνική Οικονομία, ίσως περισσότερα από μικρά κοιτάσματα υδρογονανθράκων για τα οποία ξοδεύεται τόσο χρήμα και τόση μελάνη. -Χρειάζονται συνεχείς επενδύσεις για εκσυγχρονισμό και καθαρές τεχνολογίες εκ μέρους αυτού που λαμβάνει την παραχώρηση. -Είναι επιβεβλημένο να ακολουθούνται οι κανόνες της τέχνης και της επιστήμης για την ανάπλαση των χώρων με κριτήρια που περιγράφονται στην ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία, (δεν γίνεται σήμερα). -Χρειάζεται αμέσως εξορθολογισμός να τεθεί τάξη στον τομέα των λατομικών προϊόντων, (διασφάλιση ποιότητας, περιβαλλοντικών παραγόντων και οικονομικής βιωσιμότητας) στον οποίο σήμερα η εκμετάλλευση σε πολλές περιπτώσεις είναι άναρχη. ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΜΕΤΡΑ: Για την οικονομικά αποδοτική ανάπτυξη των ΟΠΥ και για την οικονομική βιωσιμότητα σε βάθος χρόνου είναι απαραίτητη η αποδοχή των επενδύσεων από τον πληθυσμό. Σήμερα η αποδοχή αυτή είναι σχεδόν ανύπαρκτη και η ανάπτυξη των ΟΠΥ παρεμποδίζεται. Χρειάζεται συμφιλίωση εξορυκτικής βιομηχανίας και πληθυσμού. Για να επιτευχθεί: Είναι απαράβατος όρος η ύπαρξη ισχυρών υπηρεσιών ελέγχου, (υπουργεία επιθεώρηση μεταλλείων κλπ.) και η τήρηση των περιβαλλοντικών κανόνων (ενίσχυση επιθεωρήσεων περιβάλλοντος), ώστε να ακολουθούνται οι περιβαλλοντικοί και οικονομικοί όροι σύμφωνα με τα κριτήρια που περιγράφονται στην ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία Είναι ουσιαστικής σημασίας η δημόσια πληροφόρηση του πληθυσμού για τις οικονομικές και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή, (όχι μόνο στην άμεση γειτονία όπου δίνεται προτεραιότητα στην απασχόληση)- Σήμερα οι ελεγκτικοί μηχανισμοί έχουν αποτύχει στο έργο τους και η αξιοπιστία τους στον κόσμο φθίνει. Αυτός είναι ένας από τους κυριότερους λόγους που η κοινωνία δεν συνηγορεί στην προώθηση νέων επενδύσεων (βλέπε χρυσός-λατομεία κ.α.). Επιπρόσθετα απαιτείται έλεγχος της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων από δημόσια ερευνητικά κέντρα που θα λειτουργούν ως σύμβουλοι της πολιτείας. Πρέπει να τονιστεί ότι η ύπαρξη δημόσιου φορέα έρευνας στρατηγικής σημασίας, δεν αντιστρατεύεται τα τοπικά συμφέροντα υπαρχόντων ελεύθερων επαγγελματιών και τοπικών εταιρειών. ΙΓΜΕ και ΟΠΥ Ο φορέας αυτός υπάρχει και είναι το ΙΓΜΕ που σύμφωνα με το μεσοπρόθεσμο πλαίσιο δημοσιονομικής εξυγίανσης αναγγέλθηκε ότι πρέπει να καταργηθεί. Αυτό πρέπει να αποτελεί το σύμβουλο της πολιτείας στα θέματα της εφαρμογής των γεωεπιστημών και να ασχολείται με την επίλυση των προβλημάτων που αντιστρατεύονται την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων, (προβλήματα περιβαλλοντικά, οικονομικά κ.α.), την στήριξη της μεταλλευτικής-μεταλλουργικής βιομηχανίας χωρίς την παραβίαση των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς επίσης με την έρευνα και καταγραφή τους που ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί. Έστω και μόνον από Εθνικές Δημόσιες Επενδύσεις πρέπει να συνεχιστεί η αναζήτηση και η καταγραφή αποθεμάτων των ορυκτών πόρων. Η κατανομή του ορυκτού πλούτου σε όλη τη χώρα, μακριά από την πρωτεύουσα, υπαγορεύει την περιφερειακή διάρθρωση του αρμόδιου ερευνητικού φορέα. Κλείνουμε αναφέροντας τα εξής: Πρώτον. Η γη της Ελλάδας δεν ανήκει μόνο στη γενιά μας. Όπως την παραλάβαμε εμείς, έτσι οφείλουμε να την παραδώσουμε στις μελλοντικές γενεές ανέπαφη. Δεύτερον. Η αξιοποίηση μιας πλουτοπαραγωγικής πηγής δεν επιτρέπεται να καταστρέφει μία ή περισσότερες άλλες, πιθανόν ίσης ή και μεγαλύτερης αξίας. Η αειφόρος, αρμονική ανάπτυξη είναι επομένως η μόνη λύση στις μέρες μας και αυτή υποχρεώνει την εξορυκτική δραστηριότητα να έχει επίσης μια περιβαλλοντική διάσταση, η οποία σήμερα είναι εφικτή, αφού η τεχνολογία προσφέρει τις αναγκαίες λύσεις, που μπορεί κάποιος να τις εκφράσει με μια φράση: Χρειάζεται περισσότερη επιστήμη. Αυτή όμως η περιβαλλοντική διάσταση, η «περισσότερη επιστήμη» έχει ένα επιπλέον κόστος και εδώ γεννάται το ερώτημα. Τι γίνεται με το επιπλέον κόστος στις περιπτώσεις οριακών εκμεταλλεύσεων που είναι αρκετές στη χώρα μας; Ποιος θα το αναλάβει; Η απάντηση είναι διττή: -Στην εξορυκτική βιομηχανία η μόνη κατευθυντήρια παράμετρος δεν επιτρέπεται να είναι η ελαχιστοποίηση του κόστους, αλλά πρέπει απαραίτητα να συνοδεύεται και από την περιβαλλοντική διάσταση. -Από πλευράς πολιτείας χρειάζεται η ενίσχυση των ελέγχων που σήμερα είναι πρακτικά ανύπαρκτοι και η απαραίτητη επιστημονική συνδρομή για την έρευνα και ανάπτυξη-εκμετάλλευση. ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Α. Ενώ έχουν ξοδευτεί αρκετά, γιατί δεν υπάρχει η πλήρης εθνική βάση δεδομένων. Γιατί με κάθε ΚΠΣ πρέπει να ξεκινάει μια καινούργια και όχι να γίνεται συμπλήρωση και εναρμονισμός των υπαρχόντων; Β. Εκτός του SARMa (που αναφέρεται ρητά) μήπως έχουν εκτελεστεί και αρκετά άλλα προγράμματα για την ορθολογική εκμετάλλευση και οριοθέτηση λατομικών ζωνών; Γ. Πότε θα επιλυθεί το θέμα, (χρονικά) των ζωνών ειδικών λατομικών προϊόντων; Επιτρέπεται να συνεχιστούν οι αθρόες εισαγωγές, λείπουν τα κατάλληλα υλικά από τον ελλαδικό χώρο; Για την ομάδα εργαζομένων του ΙΓΜΕ, Γιάννης Κατσίκης