Αρχική Κατάταξη Έργων και Δραστηριοτήτων σε κατηγορίες του Νόμου για την Περιβαλλοντική ΑδειοδότησηΆρθρο 5 (Παραρτήματα)Σχόλιο του χρήστη Μπουραζάνης Γιώργος | 28 Οκτωβρίου 2011, 09:07
  • Σχόλιο του χρήστη 'Μπουραζάνης Γιώργος' | 28 Οκτωβρίου 2011, 09:07

    Παρατηρήσεις επί του Σχεδίου της ΥΑ Υπουργού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής με θέμα «Κατάταξη δημοσίων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε υποκατηγορίες, σύμφωνα με το άρθρο 1, §4 του Ν. 4014/21-09-2011 (ΦΕΚ Α’ 209/2011)» 1. Το άρθρο 1, §4 του Ν. 4014/21-09-2011 (ΦΕΚ Α’ 209/2011) επιταγή του οποίου είναι η κατάταξη των έργων και των δραστηριοτήτων σε κατηγορίες πουθενά δεν αναφέρει ή τουλάχιστον δεν αφήνει να εννοηθεί ότι ακολούθως θα υπάρξουν έργα και δραστηριότητες που θα εξαιρεθούν από την κατηγοριοποίηση. Επίσης και στην αιτιολογική έκθεση του Ν. 4014/2011 αναφέρεται ότι «Προβλέπεται η απλοποίηση γραφειοκρατικών διαδικασιών και ο εξορθολογισμός τους χωρίς εκπτώσεις στο ουσιαστικό κομμάτι της περιβαλλοντικής προστασίας. ». Εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι αυθαιρέτως μπήκαν τα κάτω όρια της κατηγορίας Β. Δεδομένου ότι όχι μόνο είναι αντίθετα με τα οριζόμενα στο ανωτέρω άρθρο, αλλά είναι και ανυπόστατα επιστημονικά. Ενδεικτικά σας παραθέτουμε μερικά παραδείγματα:  Από ποια μελέτη προκύπτει ότι η άρδευση 500 στρεμμάτων (ομάδα 2η α/α 9) δεν επιβαρύνει το περιβάλλον, ενώ η άρδευση 501 στρεμμάτων το επιβαρύνει; Η υφαλμύρυνση των υδροφόρων στρωμάτων του Αργολικού πεδίου, η είσοδος του θαλασσινού νερού σε παράκτιες περιοχές, η υποβάθμιση πολλών εδαφών από άλατα και η ρύπανση των υδροφόρων στρωμάτων με νιτρικά έγινε από κακά σχεδιασμένη άρδευση ιδιοκτησιών σημαντικά μικρότερης εκτάσεως από το όριο των 500 στρεμμάτων που τίθενται. Αν υπάρχει τέτοια μελέτη, ειλικρινά θα ήταν ενδιαφέρον να δημοσιοποιηθεί διότι όντως φέρνει τα πάνω κάτω στη Γεωπονική Επιστήμη, καθώς το μόνο που μπορεί να συμπεράνει κάποιος, στηριζόμενος στο ανωτέρω άρθρο, είναι ότι με ένα μαγικό τρόπο παύουν αυτές οι δραστηριότητες να έχουν «τοπικές και μη σημαντικές μόνο επιπτώσεις στο περιβάλλον» για κάτω από αυτά το όρια.  Από πού προκύπτει ότι η συντήρηση ενός μέτρου αγροτικού δρόμου (ομάδα 1η α/α 9) επιβαρύνει το περιβάλλον, αλλά η εκτροφή δεκαπέντε (15) χοιρομητέρων με τα παράγωγά τους (ομάδα 7η α/α 4) δεν επιβαρύνει; Οι δεκαπέντε (15) χοιρομητέρες παράγουν τις ποσότητες αζώτου που σημειώνονται στον παρακάτω πίνακα: 126 kg N/yr (World health Organization Rapid Assessment of sources of air water and land pollution, Geneva 1982) ή 274.02 έως 1161,58 kg Ν/yr Σ. Παυλοστάθης, Σ. Κυρίτσης, Ζωικά Απορρίμματα. Διαχείριση, Χρησιμοποίηση, Προστασία Περιβάλλοντος, Υπουργείο Γεωργίας και Ανωτάτη Γεωπονική Σχολή Αθηνών, Αθήνα 1980 Θεωρούμε ότι αν λάβει κανείς υπ’ όψιν του ότι οι μονάδες αυτές είναι εκτατικής μορφής, συνήθως χωρίς την απαιτούμενη έκταση ανά ζώο, τεκμηριώνεται επιβάρυνση για το περιβάλλον (νιτρορύπανση οσμές κ.λ.π.). Το ίδιο μάλιστα ισχύει και για τα κάτω όρια σε όλες τις κτηνοτροφικές μονάδες. Αν τώρα κάποιος ισχυριστεί ότι δεν προκύπτει καμία επίπτωση στο περιβάλλον τότε το μόνο συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι δεν έχει βρεθεί ποτέ κοντά σε χοιροστάσιο ή άλλη κτηνοτροφική μονάδα. 2. Στο παράρτημα Ι του ανωτέρω νόμου, υπάρχει μία σειρά από κριτήρια τα οποία ελήφθησαν υπ’ όψιν για την κατάταξη των έργων. Επισημαίνουμε ότι δεν υπάρχουν κριτήρια, χωρίς κατάταξη σημαντικότητας ή αλλιώς συντελεστή βαρύτητας. Άραγε, με ποια κριτήρια και με τι συντελεστή βαρύτητας ανά κριτήριο κατατάχθηκε το σύνολο των έργων στις τρεις κατηγορίες; Με ποια μεθοδολογία κατετάγη η αγροτική οδοποιία στη Β΄ κατηγορία, η αντιμετώπιση της υφαλμύρωσης των εδαφών στην Α2 κατηγορία και η άρδευση 500 στρεμμάτων ετέθη εκτός κατάταξης; Σημειώνεται ότι η άρδευση ως δράση έχει να κάνει με δύο φυσικούς πόρους και με την αλάτωση ως μία από τις δύο αιτίες που την προκαλούν. Παρεμπιπτόντως, δεν υπάρχει υφαλμύρωση εδαφών, αλλά δημιουργία αλατούχων εδαφών και, εν προκειμένω, αλκαλιωμένων με νάτριο εδαφών (Π. Χ. Κουκουλάκης - Αρ. Η. Παπαδόπουλος, Τα προβληματικά εδάφη και η βελτίωσή τους, Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα 2007 , Ν. Δ. Μισοπολινός Προβληματικά Εδάφη, Εκδόσεις Γιαχούδη – Γιαπούλη, Θεσσαλονίκη 1991, Ι.Κ. Μήτσιος Αλατούχα και Αλκαλιωμένα με νάτριο εδάφη. Ποιοτική κατάταξη των νερών άρδευσης, Εκδόσεις Zymel, Αθήνα 1996). Εδώ, έχουμε λοιπόν μία παγκόσμια πρωτοτυπία. Η κακώς σχεδιασμένη άρδευση, δηλαδή το αίτιο αλάτωσης 500 στρεμμάτων, να μην απαιτεί καμία περιβαλλοντική δέσμευση, ενώ το έργο αποκατάστασής της αλάτωσης να ανήκει στην Α2 κατηγορία. Ενδεχομένως να ειπωθεί ότι το μέτρο δεν αφορά στην αλάτωση εδαφών από άρδευση. Διερωτώμεθα ωστόσο πόσες τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα και πόσες από αυτές δεν έχουν ως πραγματικό αίτιο την εξάντληση από υπεράρδευση του υδροφόρου, κάτι που προξενεί την κίνηση της πηγής υποβάθμισης- αλάτωσης προς τα μέσα; 3. Άλλο πράγμα που δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν με τα κάτω όρια της κατηγορίας Β, είναι η συσσώρευση της επίπτωσης των δράσεων. Ακολουθούν μερικά παραδείγματα:  Με το περιβόητο όριο των 500 στρεμμάτων, το οποίο επαναλαμβάνω στερείται επιστημονικής βάσης, όπως και όλα τα όρια, όλη η Ελλάδα θα αρδεύεται χωρίς καμία περιβαλλοντική δέσμευση, αφού ο μέσος κλήρος υπολείπεται αυτής της έκτασης. Άραγε, πώς προέκυψαν οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από την αρδευόμενη γεωργία, αφού αρδεύουμε εκτάσεις μικρότερες των 500 στρεμμάτων, που βάσει της κατάταξης δεν προκαλούν τοπικές και μη σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον;  Δύο και τρία ορνιθοτροφεία με 300 θέσεις πάχυνσης δεν προκαλούν καμία τοπική μη σημαντική επίπτωση στο περιβάλλον, το καθένα ξεχωριστά, αλλά ούτε και συνεργηστικά, ακόμα και αν πληρούν τις προϋποθέσεις αποστάσεων κ.λ.π.  Δέκα ξενοδοχειακές μονάδες με 20 κλίνες δεν προκαλούν καμία τοπική μη σημαντική επίπτωση στο περιβάλλον, η καθεμία ξεχωριστά, αλλά ούτε και συνεργηστικά (ομάδα 6η α/α 6).  Τα όρια απόληψης νερού (Ομάδα 2η α/α 3 και 4) δεν προκαλούν καμία τοπική και μη σημαντική επίπτωση στο περιβάλλον, ούτε κάθε μία ξεχωριστά, ούτε συσσωρευτικά. 4. Πώς θα ικανοποιείται η Ευρωπαϊκή επιταγή για δημόσια διαβούλευση και δημοσιοποίηση έργων και δραστηριοτήτων που επιβαρύνουν το περιβάλλον, όταν η κατηγορία Β αλλά και όσες δραστηριότητες δεν εντάσσονται σε αυτή δεν θα δημοσιοποιούνται; Προφανώς, στόχος της ΥΑ είναι να αποθαρρύνουν διαφωνίες με έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β και τις κάτω των ορίων της αφού, όποιος διαφωνεί, θα πρέπει να προσφεύγει για ακύρωση της άδεις λειτουργίας, χρήσης κ.λ.π., αντί να υποβάλλει τις ενστάσεις του κατά την περίοδο δημοσιοποίησης. Εξ’ άλλου, η προσφυγή στη δικαιοσύνη διαφέρει κατά πολύ από την προσφυγή στη διοίκηση. 5. Στην υποομάδα με α/α 6 «Υδρογεωτρήσεις και φρέατα» από τις παρατηρήσεις πρέπει να απαλειφθεί η § β, δεδομένου ότι ο Ν. 4014 εξαιρεί από την διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης συγκεκριμένα έργα και δραστηριότητες (Αρ. 1 παρ. 2 του Ν. 4014/2011) ενώ δεν εξουσιοδοτεί τον Υπουργό για την εξαίρεση άλλων έργων. Επιχειρήματα του τύπου «οι όποιοι περιβαλλοντικοί περιορισμοί στα έργα που δεν εντάσσονται στην κατηγορία Β, λόγω ορίων, προβλέπονται από το νομικό πλαίσιο της έκδοσης αδείας» δεν ευσταθούν διότι αυτό ισχύει και για τα λοιπά έργα της κατηγορίας Β. 6. Άλλη μία πρωτοτυπία της ΥΑ είναι η διαφορετική περιβαλλοντική αντιμετώπιση τμημάτων ενός αρδευτικού ή στραγγιστικού δικτύου. Αλλιώς αντιμετωπίζεται το πρωτεύον και δευτερεύον δίκτυο (ανώτερης τάξης δίκτυο) και διαφορετικά το τριτεύον δίκτυο (τελευταίας τάξης δίκτυο) (Ομάδα 2 α/α 7 παρατήρηση ε). Με ποια άραγε από τα κριτήρια του παραρτήματος Ι και με ποιους συντελεστές βαρύτητας καταλήγει κανείς ότι ένα κομμάτι του αρδευτικού ή στραγγιστικού δικτύου (το μικρότερο) κατατάσσεται στην Α2 και Β κατηγορία, ενώ ένα άλλο στην Α2 στη Β ή και πουθενά; Δηλαδή, ένα δίκτυο με 2.000 μ αγωγό μεταφοράς και αρδευόμενη έκταση 20 στρ εντατικής καλλιέργειας (π.χ. κηπευτικά) σε απόσταση 1000 μέτρα από υδατόρεμα μονίμου ροής, απαιτεί περιβαλλοντική δέσμευση για τον αγωγό, αλλά δεν απαιτείται τίποτα για την άρδευση; Άραγε ποιο από τα δύο τμήματά του θα επιβαρύνει περισσότερο το περιβάλλον ο αγωγός ή η καλλιέργεια και η άρδευση; Είναι εγκληματικό να θεωρούμε ότι έχουν επιπτώσεις μόνο τα Α΄ και Β΄ Τάξης εγγειοβελτιωτικά (ατομικά και συλλογικά) έργα και να αγνοούμε τα Γ΄ τάξης (ατομικά και συλλογικά) δεδομένου του ορίου της εκτάσεως. Κύριοι οι επιπτώσεις των αρδεύσεων στο περιβάλλον είναι οι ακόλουθες (Αντωνόπουλος Β. Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις των Εγγειοβελτιωτικών Έργων στο Τσακίρης Γ. Υδραυλικά Έργα Σχεδιασμός & Διαχείριση Τομός ΙΙ: Εγγειοβελτιωτικά Έργα, Εκδόσεις Συμμετρία, Αθήνα 2006, σελ. 719):  Άμεσες επιπτώσεις στους υδατικούς πόρους, επηρεάζοντας ποσοτικά και ποιοτικά τα επιφανειακά και υπόγεια νερά.  Άμεσες επιπτώσεις στα εδάφη, επηρεάζοντας την ποιότητα τους (με πιθανή ρύπανση) και την ποσότητα τους (με τη διάβρωση).  Άμεσες επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και το τοπίο, με την αντικατάσταση γηγενών οργανισμών με άλλους και με την επίδραση στην ποικιλότητα και τη σύνθεση του τοπίου.  Δευτερεύουσες επιπτώσεις που εμφανίζονται από την εντατικοποίηση της γεωργικής παραγωγής που επιτυγχάνεται με την άρδευση, όπως η αύξηση της χρήσης λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Όπως γίνεται αντιληπτό πουθενά στις επιπτώσεις δεν υπεισέρχεται ο παράγοντας αρδευόμενη έκταση. Πρέπει επιτέλους και στην Ελλάδα να αντιληφθούμε ότι δεν είναι αυτοσκοπός η εξόρυξη γεωτρήσεως ή ο αγωγός μεταφοράς ή η δεξαμενή αναρρύθμισης αλλά όλα πρέπει να στοχεύουν στην ορθή εφαρμογή της άρδευσης. Έτσι διασφαλίζεται ότι η άρδευση δεν θα αποτελέσει, είτε ως ποσότητα είτε ως ποιότητα, περιοριστικό παράγοντα ανάπτυξης και απόδοσης της καλλιέργειας. FAO Irrigation manual Vol I Module 2 Natural recourses management, Harare 2002, p.54 « … As irrigation development aims at agricultural production the engineering works should be designed for this purpose. The objective is not the conveyance of water but the irrigation of crops. Thus the engineering approaches used should be considered as part of a broader system (irrigated crop production) for which the designed scheme will be constructed to serve…» Με δεδομένες τις επιπτώσεις της άρδευσης στο περιβάλλον, όπως περιγράφησαν ανωτέρω, θεωρούμε ότι οι δράσεις αρδευόμενης-επιχειρηματικής γεωργίας της ομάδας 2 α/α 9 θα πρέπει να ενταχθούν στην κατηγορία Α2 διότι οι περιγραφείσες επιπτώσεις δεν είναι ούτε τοπικού χαρακτήρα, ούτε μη σημαντικές όπως απαιτείται στην κατηγορία Β, ενώ αντιθέτως ενδέχεται να προκληθούν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον όπως περιγράφεται στην κατηγορία Α2 (ερημοποίηση). Σε περίπτωση που αυτό δεν μπορεί να γίνει για πολιτικούς λόγους, διότι επιστημονικά δεν ευσταθεί, θεωρούμε ότι στην κατηγορία Β θα πρέπει να συμπεριληφθούν όλες οι λοιπές περιπτώσεις αρδευόμενης-επιχειρηματικής γεωργίας κάτω από 10000 στρ. Επιπλέον θεωρούμε ότι δεν πρέπει να συμπεριλαμβάνονται σε όποια από τις πιο πάνω εισηγήσεις υιοθετηθεί αρδευόμενες εκτάσεις που σκοπό έχουν την παραγωγή προϊόντων για ιδιοκατανάλωση. 7. Επίσης, ένα έργο αναδασμού αρδευόμενων εκτάσεων της τάξης των 10.000 στρ, το οποίο μπορεί να αφορά 500 οικογένειες και 3 χωριά, με επιπτώσεις στο έδαφος (αλατότητα, διάβρωση), στα επιφανειακά και υπόγεια νερά (ρύπανση), στην βιοποικιλότητα και το τοπίο, στην υγεία (ελονοσία) κλπ (Αντωνόπουλος Β., Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις Εγγειοβελτιωτικών Έργων, από Γ. Τσακίρης, Υδραυλικά Έργα. Τόμος ΙΙ: Εγγειοβελτιωτικά Έργα, Εκδόσεις Συμμετρία, Αθήνα 2006, σελ 719) δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί έργο με «τοπικές και μη σημαντικές μόνο επιπτώσεις στο περιβάλλον» και να αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά με ΠΠΔ διότι πέρα των ανωτέρω είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει δυνατότητα διαβούλευσης από τις 500 οικογένειες αλλά και γενικότερα από την ευρύτερη κοινωνία. Θεωρούμε ότι και οι αναδασμοί λόγω συνάφειας με τις αρδεύσεις θα πρέπει να ενταχθούν στην κατηγορία Α2 8. Πρέπει να διευκρινιστεί ο όρος «από»στραγγιστικά έργα (Ομάδα 2, α/α 7, παρατήρηση ε, και α/α 9 ). Θεωρούμε τη χρήση του όρου «στραγγιστικά» πιο δόκιμη ώστε, χωρίς παρερμηνείες, να κατατάσσονται και τα υποστραγγιστικά έργα (απομάκρυνση του πλεονάζοντος νερού που βρίσκεται εντός του εδάφους), και τα αποστραγγιστικά (απομάκρυνση του πλεονάζοντος νερού που βρίσκεται πάνω από την επιφάνεια του εδάφους) (Τερζίδης Γ.Α., Καραμούζης Δ.Ν., Στραγγίσεις γεωργικών εδαφών, Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη 1986, σελ. 9) Φυσικά και πάλι μπορεί να χρησιμοποιήθηκε το «από», διότι η εφαρμογή ντραίνων (υποστράγγιση) γίνεται συνήθως σε επίπεδο αγρού, οπότε επιβεβαιώνεται και η παρατήρηση ε της ομάδας 2 α/α 7, όπου αναφέρεται επίσης μόνο στα ανώτερης τάξης δίκτυα στράγγισης, που συνήθως είναι αποστραγγιστικά. 9. Πρέπει να απαλειφθεί το «και» στον τίτλο της ομάδας 2, α/α 9, «Αρδευτικά και «από»στραγγιστικά», γιατί ένα έργο μόνο «αρδευτικό» ή μονό «(απο)στραγγιστικό» δεν φαίνεται να κατατάσσεται σε καμία κατηγορία. 10. Στην ομάδα 2 α/α 9 πρέπει να προστεθεί η φράση «λοιπά εγγειοβελτιωτικά», ώστε να συμπεριλαμβάνονται και έργα που δεν περιγράφονται αλλού, όπως έργα ανάπτυξης και διατήρησης των εδαφικών πόρων (αναβαθμοί, βελτιώσεις εδαφών, κ.λ.π.) (Τσακίρης Γ. Υδραυλικά Έργα. Τόμος ΙΙ: Εγγειοβελτιωτικά έργα, Εκδόσεις Συμμετρία, Αθήνα 2006, σελ. 25 και Ν.Δ. 3881/58). 11. Στην ομάδα 7 «κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις» θεωρούμε ότι πρέπει να καταργηθούν όλα τα κάτω όρια της κατηγορίας Β για την επιχειρηματική κτηνοτροφία και να εξαιρεθούν μόνο τα οικόσιτα ζώα, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 15, της ΥΔ 2000/95 (ΦΕΚ 343/95 Β΄), στηριζόμενοι στο ίδιο σκεπτικό που αναπτύχθηκε και για την ομάδα 2. Κύριοι αποτελεί κοινό τόπο η άποψη πως το περιβάλλον πρέπει να προσεγγίζεται διεπιστημονικά και όχι «συντεχνιακά». Θεωρούμε ότι δεν προκύπτει διεπιστημονική προσέγγιση από το κείμενο που έχει τεθεί για διαβούλευση αφού αγνοεί σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον από την άσκηση γεωργίας. Ας μην λησμονούμε ότι πολλοί (επιστήμονες και πολιτικοί) αρέσκονται να διατυπώνουν τις απόψεις πως, η γεωργία (συμπεριλαμβανομένης της κτηνοτροφίας) είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής νερού, η βασική αιτία ερημοποίησης των εδαφών, η σημαντικότερη μη σημιακή πηγή ρύπανσης και επιβάρυνσης εδάφους και υδροφόρων στρωμάτων. Σαφώς και δεν θα διαφωνήσουμε με τα πιο πάνω, αλλά πώς αποδεικνύεται από το εκκολαπτόμενο νομοθέτημα, ότι οι πιο πάνω δηλώσεις, που είναι ορθές επιστημονικά, είναι πεποίθηση των ιθυνόντων και όχι πυροτέχνημα; Εκτιμούμε, ότι πρέπει να ξαναδείτε τα σημεία που επισημάναμε και είμαστε στη διάθεσή σας, για περεταίρω τεκμηρίωση των θέσεών μας, εφ’ όσον απαιτηθεί. Με εκτίμηση Οι συντάκτες Μπουραζάνης Γεώργιος Γεωπόνος Γ.Π.Α. Ειδικότητα: «Αξιοποίηση Φυσικών Πόρων & Γεωργική Μηχανική» M.Sc «Διαχείριση Περιβάλλοντος» Υποψήφιος Δρ ΓΠΑ Κωστάκος Χρύσανθος Γεωπόνος Γ.Π.Α. Ειδικότητα «Φυτική Παραγωγή