Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Δρ. Μάνος Κουτράκης' | 28 Οκτωβρίου 2011, 20:27

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Σχόλιο που αφορά την 2η ομάδα: Υδραυλικά Έργα α/α 1, 2 και 3 Τα γλυκά νερά Ελλάδας φιλοξενούν μια ιδιαίτερα πλούσια ιχθυοποικιλότητα, με πληθώρα ενδημικών ειδών, πολλά από τα οποία απειλούνται με εξαφάνιση και τα οποία δεν έχουν μελετηθεί. Το κριτήριο του ύψους ενός φράγματος δεν μπορεί λοιπόν να κρίνει το μέγεθος της επέμβασης στα φυσικά οικοσυστήματα καθώς οποιαδήποτε εγκάρσια κατασκευή εντός της κοίτης υδατορεμάτων διακόπτει την ελευθεροεπικοινωνία της ιχθυοπανίδας των τμημάτων του υδατορέματος. Και βέβαια σε αυτές περιλαμβάνονται τα φράγματα ή εμπόδια ύψους 1 μέτρου όπου προτείνεται να μην χρειάζεται καν περιβαλλοντική αδειοδότηση στις περιοχές Natura και 5 μ στις εκτός Natura. Η σημασία ενός υδατορέματος ή παραποτάμου (και η οικολογική του αξία σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60) κρίνεται από τα είδη ιχθυοπανίδας που φιλοξενεί και την κατάσταση του πληθυσμού τους. Πολλά από τα είδη αυτά είναι ενδημικά της περιοχής (μοναδικά δηλαδή είδη στον κόσμο) ή ανήκουν σε Παραρτήματα της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ που επιβάλλουν τόσο την προστασία των πληθυσμών τους όσο και την προστασία των ενδιαιτημάτων τους (τους χώρους που ζουν). Η διακοπή επικοινωνίας τμημάτων του ποταμού, απαγορεύει τις μετακινήσεις που πολλές φορές είναι απαραίτητη για την επιβίωση τους (π.χ. τα 6 είδη άγριας πέστροφας της Ελλάδας ταξιδεύουν προς τις πηγές για αναπαραγωγή) και βέβαια απομονώνει μόνιμα τμήματα του πληθυσμού καθιστώντας τα ευάλωτα σε οποιαδήποτε ανθρώπινη πίεση. Η τοποθέτηση ιχθυοδιαδρόμων (ή ιχθυοκλίμακας ή ιχθυόσκαλας) που και αυτό σπάνια υιοθετείται, δεν αποτελεί πάντα αποδεκτή λύση καθώς δεν είναι γνωστά ούτε τα χαρακτηριστικά των διαφορετικών ειδών έτσι ώστε να κατασκευαστούν τα κατάλληλα έργα (π.χ. οι διαστάσεις των λεκανών που αποτελούν ένα ιχθυοδιάδρομο πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στο μέγεθος, τη φυσιολογία και τις ικανότητες κάθε είδους που βέβαια είτε δεν λαμβάνονται υπόψη είτε δεν είναι γνωστά για τα είδη αυτά), ούτε οι οικολογικές τους απαιτήσεις καθώς αυτό δεν αποτέλεσε προτεραιότητα της Πολιτείας. Η απαγόρευση κατασκευής εγκάρσιου φράγματος και η υποχρεωτική πλευρική (ή από τον πυθμένα) υδροληψία ή η παράκαμψη αυτών των έργων με χωριστό κανάλι, είναι λύσεις που θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικές για τα ΜΥΗΕ. Αν αυτό δεν είναι δυνατό πρέπει είτε τα έργα να εξετάζονται κατά περίπτωση (με μελέτη της ιχθυοπανίδας), είτε να σχεδιαστεί συνολικά η χωροθέτηση των ΜΥΗΕ σε όλα τα υδατορέματα της χώρας έτσι ώστε να αποκλειστούν αυτά που φιλοξενούν σημαντικά είδη (ενδημικά ή υπό εξαφάνιση ή προτεραιότητας σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ). Ούτε και ο διαχωρισμός σε περιοχές Natura ή μη βοηθά στις περιπτώσεις αυτές γιατί η ιχθυοπανίδα μόνο για ελάχιστες περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκε για την οριοθέτηση αυτών των περιοχών και έτσι πολύ σημαντικά είδη βρίσκονται σε περιοχές εκτός Natura και σε ορεινά υδατορέματα που είχαν μείνει ανέπαφα μέχρι σήμερα. Προτείνεται λοιπόν η κατάργηση της κατηγορίας Β για κάθε τέτοια παρέμβαση και η ένταξη των έργων αυτών στην υποκατηγορίες Α1 και Α2. Το ίδιο και για τα έργα που με μικρότερο όριο αυτών της κατηγορίας Β τα οποία επίσης προτείνεται να ενταχθούν στις υποκατηγορίες Α1 και Α2. Παρόμοιες επιπτώσεις προκύπτουν και από τους επιφανειακούς ταμιευτήρες (που προκύπτουν από φράγματα) τα οποία επίσης πρέπει να εξαιρεθούν από την κατηγορία Β. Κλείνοντας πρέπει να σημειωθεί ότι ο χρόνος που δίνεται για διαβούλευση ενός τόσο σημαντικού νομοσχεδίου είναι βέβαια ανεπαρκής και αυτό φαίνεται τόσο από τη συμμετοχή που αυξήθηκε μόλις τις δυο τελευταίες μέρες (από τις οποίες η μία αργία), αλλά και από τη μη συμμετοχή αρκετών ειδικών επιστημόνων που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν σε ένα τόσο σημαντικό νομοθέτημα . Δρ. Μάνος Κουτράκης Βιολόγος-Ιχθυολόγος Τακτικός Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ-Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας Μέλος της ομάδα εργασίας του EIFAC-FAO για τις βέλτιστες πρακτικές των ιχθυοδιαβάσεων