Αρχική Κατηγορίες και περιεχόμενο χρήσεων γηςΆρθρο 14: Περιοχές Ελέγχου και Περιορισμού Δόμησης και ΧρήσεωνΣχόλιο του χρήστη Μιχάλης Κινικλής Πολ. Μηχ. | 29 Ιανουαρίου 2012, 23:59
  • Σχόλιο του χρήστη 'Μιχάλης Κινικλής Πολ. Μηχ.' | 29 Ιανουαρίου 2012, 23:59

    Η έννοια της “κατά προορισμό χρήσης της γης” αποτελεί μία επινόηση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία χρησιμοποιήθηκε συστηματικά τα τελευταία 30 περίπου χρόνια στην νομολογία των διοικητικών δικαστηρίων κατά την εκδίκαση αξιώσεων ακύρωσης ή αποζημίωσης με αφορμή πολεοδομικούς περιορισμούς που επιβάλλονται στα ακίνητα, με κανονιστικές κυρίως πράξεις, για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος. Πρόκειται για περιορισμούς οι οποίοι, χωρίς να καταλήγουν στην πλήρη αποξένωση του ιδιοκτήτη από το ακίνητό του, δηλαδή στην απαλλοτρίωση, εμποδίζουν εν τούτοις την ελεύθερη χρήση και εκμετάλλευσή του. Σύμφωνα με την νομολογιακή αυτή άποψη, τα ακίνητα εντός σχεδίου πόλης αναμφισβήτητα έχουν “προορισμό” την δόμηση. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο εάν το ακίνητο βρίσκεται εκτός σχεδίου πόλης. Τότε, η “κατά προορισμό χρήση” του είναι η αγροτική, κτηνοτροφική ή δασοπονική εκμετάλλευση. Ο διαχωρισμός αυτός του “προορισμού” της ακίνητης ιδιοκτησίας βρίσκει, κατά το ΣτΕ, συνταγματικό έρεισμα στο άρθρο 24 παρ.2 του Συντάγματος. Σύμφωνα με την ίδια άποψη, η δόμηση των εκτός σχεδίου ακινήτων αποτελεί εξαίρεση, η οποία, ως τέτοια, δεν λαμβάνεται υπ’ όψη ούτε όταν ελέγχεται η νομιμότητα ή το μέγεθος των επιβαλλόμενων περιορισμών ούτε για τον καθορισμό της αποζημίωσης του θιγόμενου ιδιοκτήτη. Η παραπάνω νομολογιακή αντίληψη έχει καταρριφθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) με τρεις αποφάσεις του επί των υποθέσεων ΖΑΝΤΕ Μαραθονήσι ΑΕ κατά Ελλάδας (απόφαση της 6-12-2007), Ανώνυμος Τουριστική Εταιρία Ξενοδοχεία Κρήτης κατά Ελλάδας (απόφαση της 21-2-2008) και Θεοδωράκη κ.α. κατά Ελλάδας (απόφαση της 11-12-2008), στις οποίες κρίθηκε ότι η ως άνω νομολογία δεν είναι συμβατή με το άρθρο 1 παρ.1 του πρώτου πρόσθετου πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) που κατοχυρώνει την προστασία της περιουσίας του πολίτη. Σύμφωνα με τις παραπάνω αποφάσεις του ΕΔΔΑ, η παραδοχή εκ μέρους του εθνικού δικαστή ή νομοθέτη ότι κάθε ακίνητο που βρίσκεται εκτός σχεδίου πόλης έχει “προορισμό” αποκλειστικά την αγροτική εκμετάλλευση λειτουργεί ως ένα αμάχητο τεκμήριο εξαιρετικής αυστηρότητας, το οποίο παραβλέπει τις ιδιαιτερότητες κάθε ακινήτου και της περιοχής όπου αυτό βρίσκεται. Ειδικότερα, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι στις περιπτώσεις που η νομοθεσία επιτρέπει την δόμηση ενός ακινήτου, όπως κατά κανόνα συμβαίνει με την δόμηση εκτός σχεδίου στην Ελλάδα, η εισαγωγή από τον νομοθέτη σχετικής απαγόρευσης συνιστά περιορισμό της ιδιοκτησίας. Ο περιορισμός αυτός, όταν επιβάλλεται για λόγους χωροταξικής πολιτικής ή γενικά για την προστασία του περιβάλλοντος, είναι μεν νόμιμος, αλλά δεν απαλλάσσει το κράτος από την υποχρέωσή του να αποζημιώσει τους θιγόμενους ιδιοκτήτες, εφ’ όσον θίγεται το δικαίωμα ιδιοκτησίας τους. Η παραπάνω επιχειρηματολογία του ΕΔΔΑ έχει, αναμφίβολα, δημιουργήσει νέα δεδομένα για την ελληνική πολιτεία, η οποία δεν μπορεί πλέον να ασκεί αζημίως χωροταξία επί χάρτου, χωρίς να αναλαμβάνει το οικονομικό κόστος των επιλογών της, αλλά αντίθετα υποχρεούται να διαθέσει τεράστια ποσά για την καταβολή αποζημιώσεων στους θιγόμενους ιδιοκτήτες των εκτός σχεδίου ακινήτων, σε συνθήκες μάλιστα έντονης δημοσιονομικής κρίσης. (Βλ. σχετικά: Λ. Κουσοπούλου, ο “προορισμός” της δόμησης της εκτός σχεδίου ιδιοκτησίας, ένα ακόμη αμάχητο τεκμήριο σε δοκιμασία (Μάϊος 2009) και Α. Παπαπετρόπουλος, χωρικός σχεδιασμός και προστασία της εκτός σχεδίου ιδιοκτησίας (Σεπτέμβριος 2010) σε: http://www.nomosphysis.org.gr.)